Luận văn Thực trạng huy động và sử dụng các nguồn lực tài chính tài trợ cho đầu tư phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu từ năm 2001 đến nay

Trang 1 PHAÀN MÔÛ ÑAÀU 1- Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi Voán theo nghóa roäng ñöôïc hieåu laø toaøn boä nhöõng yeáu toá ñaàu vaøo cuûa saûn xuaát xaõ hoäi (con ngöôøi, cuûa caûi, taøi nguyeân, …). Theo nghóa heïp laø khoaûn tieàn, cuûa caûi tích luyõ cuûa xaõ hoäi ñöôïc söû duïng trong quaù trình taùi saûn xuaát xaõ hoäi, duy trì tieàm löïc vaø taïo ra tieàm löïc môùi cho saûn xuaát xaõ hoäi. Nhö vaäy, theo nghóa roäng hay nghóa heïp voán luoân ñoùng vai troø quyeát ñònh ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn KTXH, laø cô sôû quan troïng ñeå ñaàu tö hình thaønh leân cô sôû haï taàng, taøi saûn, maùy moùc thieát bò, coâng ngheä … Cuõng nhö caû nöôùc, nguoàn VÑT phaùt trieån treân ñòa baøn tænh BR-VT luoân trong tình traïng thieáu huït, hieäu quaû söû duïng vaãn coøn haïn cheá. Vôùi muïc tieâu phaùt trieån nhanh, hieäu quaû, beàn vöõng, phuø hôïp vôùi nhöõng lôïi theá vaø tieàm naêng cuûa tænh, trong nhöõng naêm tôùi ñoøi hoûi tænh caàn phaûi huy ñoäng vaø söû duïng coù hieäu quaû nguoàn voán lôùn vôùi chaát löôïng cao. Vieäc tìm giaûi phaùp khoâng chæ quan troïng ñoái vôùi nhöõng nhaø laõnh ñaïo, nhaø hoaïch ñònh chính saùch, maø coøn quan troïng ñoái vôùi nhöõng caù nhaân quan taâm nghieân cöùu. Trong ñoù, taùc giaû cuõng seõ coá gaéng tìm caâu traû lôøi trong luaän vaên naøy. 2- Muïc ñích, yù nghóa vaø ñoái töôïng nghieân cöùu Luaän vaên coá gaéng tìm moät soá giaûi phaùp ñeå coù theå huy ñoäng vaø söû duïng coù hieäu quaû nguoàn löïc taøi chính taøi trôï cho caùc muïc tieâu ñaàu tö phaùt trieån KTXH treân ñòa baøn tænh theo höôùng beàn vöõng. Vôùi nhöõng giaûi phaùp naøy hy voïng seõ coù nhöõng ñoùng goùp nhoû vaøo söï hoaøn thaønh nhöõng muïc tieâu maø Ñaûng boä, HÑND, UBND vaø nhaân daân tænh ñaõ ñeà ra trong nhöõng naêm tôùi. Ñoái töôïng nghieân cöùu laø caùc nguoàn voán taøi chính, söï taùc ñoäng cuûa noù ñoái vôùi söï phaùt trieån KTXH treân ñòa baøn tænh chuû yeáu trong giai ñoaïn 2001- 2005, vaø nhöõng naêm tôùi. 3- Giôùi haïn ñeà taøi nghieân cöùu Nhö ôû treân, phaïm truø taøi chính noùi chung vaø voán noùi rieâng raát roäng lôùn. Noù bao goàm toaøn boä caùc yeáu toá vaät chaát vaø phi vaät chaát ñöôïc ñöa vaøo saûn xuaát nhö : Lao ñoäng, taøi nguyeân, tieàn voán … trong phaïm vi nghieân cöùu Trang 2 cuûa ñeà taøi taùc giaû chuû yeáu ñi vaøo phaân tích caùc yeáu toá voán baèng tieàn cuûa caùc nguoàn voán trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi treân ñòa baøn tænh. 4- Phöông phaùp nghieân cöùu Phöông phaùp nghieân cöùu chuû yeáu ñöôïc söû duïng trong luaän vaên laø phöông phaùp thoáng keâ. Treân cô sôû soá lieäu thu thaäp töø nhieàu nguoàn tin caäy, sau ñoù ñöôïc toång hôïp, tính toaùn, phaân tích, ñaùnh giaù, so saùnh … Ñoàng thôøi, treân cô sôû nghieân cöùu thöïc tieãn nhöõng yeáu toá cô baûn aûnh höôûng ñeán khaû naêng huy ñoäng voán töø caùc keânh trong vaø ngoaøi nöôùc treân ñòa baøn tænh nhöõng naêm qua. Töø ñoù ñöa ra moät soá giaûi phaùp cô baûn ñeå huy ñoäng caùc nguoàn voán phuïc vuï cho ñaàu tö phaùt trieån KTXH treân ñòa baøn tænh trong nhöõng naêm tôùi. 5- Keát caáu luaän vaên Keát caáu cuûa luaän vaên ngoaøi phaàn môû ñaàu vaø keát luaän goàm 3 chöông Chöông I : Nguoàn löïc taøi chính – Vai troø cuûa voán ñaàu tö ñoái vôùi söï phaùt trieån KTXH theo höôùng beàn vöõng. Chöông II : Thöïc traïng huy ñoäng vaø söû duïng caùc nguoàn löïc taøi chính taøi trôï cho ñaàu tö phaùt trieån KTXH treân ñòa baøn tænh BR-VT töø naêm 2001 ñeán nay. Chöông III : Huy ñoäng vaø söû duïng nguoàn löïc taøi chính taøi trôï cho ñaàu tö phaùt trieån KTXH treân ñòa baøn tænh BR-VT giai ñoaïn 2006-2015 vaø 2020 theo höôùng beàn vöõng. Do khaû naêng, taøi lieäu vaø thôøi gian coøn haïn cheá neân luaän vaên khoâng traùnh khoûi sai soùt. Nhieàu vaán ñeà ñaët ra trong luaän vaên nhöng chöa ñöôïc nghieân cöùu vaø giaûi quyeát thaät thaáu ñaùo. Kính mong caùc Thaày, Coâ, caùc ñoàng nghieäp vaø caùc baïn quan taâm cho nhöõng yù kieán ñeå luaän vaên ñöôïc hoaøn thaønh vaø mang yù nghóa thieát thöïc hôn. Trang 3 Chöông I : NGUOÀN LÖÏC TAØI CHÍNH - VAI TROØ CUÛA VOÁN ÑAÀU TÖ VÔÙI PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ - XAÕ HOÄI THEO HÖÔÙNG BEÀN VÖÕNG 1.1- NGUOÀN LÖÏC TAØI CHÍNH - PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG - VAI TROØ CUÛA VOÁN ÑAÀU TÖ VÔÙI PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ - XAÕ HOÄI 1.1.1- Toång quan veà nguoàn löïc taøi chính 1.1.1.1- Lyù luaän chung veà taøi chính : Taøi chính ra ñôøi cuøng vôùi söï xuaát hieän cuûa neàn saûn xuaát haøng hoaù. Trong neàn kinh teá haøng hoaù, vieäc trao ñoåi, mua baùn ñöôïc dieãn ra moät caùch deã daøng thoâng qua tieàn teä laøm vaät trung gian trao ñoåi. Tieàn teä ñoùng vai troø ñaëc bieät quan troïng kích thích söï phaùt trieån cuûa kinh teá haøng hoaù, tieàn teä laøm cho quaù trình phaân phoái, trao ñoåi dieãn ra deã daøng. Trong quaù trình ñoùù caùc quyõ tieàn teä trong neàn kinh teá ñöôïc taïo laäp, söû duïng cho ñaàu tö phaùt trieån KTXH vaø laøm naûy sinh phaïm truø taøi chính. Saûn xuaát haøng hoaù caøng phaùt trieån, caùc quan heä taøi chính caøng môû roäng, vaø coù aûnh höôûng ngaøy caøng saâu saéc hôn ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá. Theo K.Marx : Taøi chính laø phaïm truø phaân phoái, phaûn aùnh caùc quan heä kinh teá phaùt sinh trong phaân phoái caùc quyõ tieàn teä nhaèm thoaû maõn caùc nhu caàu cuûa caùc chuû theå trong neàn kinh teá. Caùc chuû theå trong neàn kinh teá goàm Nhaø nöôùc, caùc DN, vaø daân cö, trong quan heä kinh teá quoác teá laøm xuaát hieän caùc chuû theå kinh teá nöôùc ngoaøi tham gia, hình thaønh caùc doøng voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (Foreign direction investment, FDI) vaø giaùn tieáp (Foreign portfolio investment, FPI). Söï phaùt trieån maïnh meõ ña daïng cuûa caùc quan heä kinh teá cuõng laøm xuaát hieän quan heä taøi chính phong phuù cuøng vôùi nhöõng quyõ tieàn teä raát ña daïng. Nhaø nöôùc xuaát hieän gaén lieàn vôùi söï hình thaønh quyõ NSNN nhaèm thöïc hieän chöùc naêng vaø quyeàn löïc cuûa mình ñaûm baûo an ninh, quaûn lyù, duy trì oån ñònh xaõ hoäi … Trong neàn kinh teá haøng hoaù giaûn ñôn vaø kinh teá thò tröôøng töï do caïnh tranh, Nhaø nöôùc chæ thuaàn tuyù thöïc hieän chöùc naêng cai trò, khoâng Trang 4 can thieäp vaøo kinh teá (A.Smith). Khi ñoù NSNN chuû yeáu phuïc vuï cho caùc hoaït ñoäng quaûn lyù haønh chính, traät töï xaõ hoäi, an ninh quoác phoøng. Tuy nhieân, tình traïng saûn xuaát voâ chính phuû, laïm phaùt, thaát nghieäp, khuûng hoaûng kinh teá coù tính chu kyø (ñaëc bieät 1929-1933) daãn ñeán söï caàn thieát can thieäp cuûa Nhaø nöôùc vaøo kinh teá. Caùc chính saùch kinh teá cuûa Nhaø nöôùc taùc ñoäng tröïc tieáp ñeán quan heä kinh teá, söï hình thaønh caùc quyõ tieàn teä trong neàn kinh teá. Phaïm truø taøi chính raát roäng, bao goàm nhieàu lónh vöïc nhö : NSNN; Tín duïng ngaân haøng; Baûo hieåm; Taøi chính DN; Taøi chính khu vöïc daân cö; Taøi chính quoác teá … Taát caû caùc lónh vöïc ñoù hình thaønh neân nguoàn löïc taøi chính taøi trôï cho ñaàu tö cuûa Nhaø nöôùc, DN, daân cö vaø caùc chuû theå kinh teá quoác teá. 1.1.1.2- Caùc nguoàn löïc taøi chính taøi trôï cho ñaàu tö phaùt trieån : 1.1.1.2.1- Ngaân saùch Nhaø nöôùc : NSNN laø khaâu taøi chính taäp trung lôùn nhaát trong heä thoáng taøi chính. NSNN bao goàm toaøn boä caùc khoaûn thu, chi cuûa Nhaø nöôùc trong döï toaùn ñöôïc Quoác hoäi quyeát ñònh vaø thöïc hieän trong moät naêm, ñeå ñaûm baûo vieäc thöïc hieän caùc chöùc naêng cuûa Nhaø nöôùc. NSNN bao goàm ngaân saùch Trung öông vaø ngaân saùch ñòa phöông. NSNN ñöôïc hình thaønh töø vieäc huy ñoäng caùc khoaûn thu cuûa Nhaø nöôùc töø thueá, phí, leä phí, caùc khoaûn vieän trôï, vay nôï, caùc khoaûn ñoùng goùp cuûa caùc toå chöùc, caù nhaân vaø caùc khoaûn thu khaùc. Ñoàng thôøi NSNN ñöôïc söû duïng ñeå chi tieâu cho hoaït ñoäng cuûa boä maùy Nhaø nöôùc, chi cho an ninh quoác phoøng, y teá, vaên hoaù, giaùo duïc, chi traû nôï, caùc khoaûn khaùc theo quy ñònh vaø quan troïng hôn ñoù laø chi cho ñaàu tö phaùt trieån. Nguoàn NSNN hình thaønh leân quyõ döï tröõ quoác gia, ñieàu tieát kinh teá vó moâ cuûa Nhaø nöôùc. 1.1.1.2.2- Vay nôï trong nöôùc vaø vay nôï nöôùc ngoaøi : Vay nôï trong nöôùc vaø vay nôï nöôùc ngoaøi ñöôïc Chính phuû, caùc DN thöïc hieän döôùi caùc hình thöùc nhö : Vay tín duïng thöông maïi; phaùt haønh giaáy nôï (traùi phieáu) treân thò tröôøng voán. Ñaây laø nguoàn voán boå sung quan troïng nhaèm thöïc hieän caùc nhieäm vuï chi tieâu cuûa Chính phuû, ñaëc bieät laø chi Trang 5 ñaàu tö phaùt trieån. Vôùi DN, nguoàn voán naøy quan troïng hôn raát nhieàu, vì nhu caàu ñaàu tö phaùt trieån SXKD raát lôùn vaø voán töï coù khoâng ñuû ñeå ñaùp öùng. Nhaát laø hieän nay, caïnh tranh ngaøy caøng gay gaét vaø coù tính toaøn caàu, caùc DN baét buoäc phaûi ñaàu tö ñoåi môùi coâng ngheä, naâng cao chaát löôïng saûn phaåm, dòch vuï … môùi coù theå ñöùng vöõng trong caïnh tranh. 1.1.1.2.3- Huy ñoäng thoâng qua ñònh cheá taøi chính : Caùc ñònh cheá taøi chính laø nhöõng toå chöùc huy ñoäng nhöõng nguoàn voán töông ñoái nhoû, phaân taùn, taäp trung thaønh nguoàn voán lôùn taøi trôï cho caùc nhu caàu ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc, cuûa DN, caùc chuû theå trong neàn kinh teá vaø nhöõng nhu caàu chi tieâu khaùc cuûa xaõ hoäi. Caùc ñònh cheá taøi chính goàm caùc ñònh cheá taøi chính NH vaø ñònh cheá phi NH (i) Caùc ñònh cheá NH laø khaâu taøi chính quan troïng, thöïc hieän caùc quan heä vay traû trong neàn kinh teá vôùi caùc chöùc naêng : Huy ñoäng nhöõng nguoàn voán nhoû leû, phaân taùn, taïm thôøi nhaøn roãi trong neàn kinh teá thaønh nguoàn voán taäp trung raát lôùn, ñaùp öùng nhu caàu cho ñaàu tö phaùt trieån SXKD, löu thoâng haøng hoaù vaø dòch vuï, taïo ñieàu kieän thöïc hieän caùc muïc tieâu KTXH, tham gia vaøo thò tröôøng taøi chính, goùp phaàn oån ñònh heä thoáng tieàn teä. (ii) Ñònh cheá taøi chính phi NH laø nhöõng ñònh cheá taøi chính trung gian khoâng nhaän tieàn göûi, nhö caùc coâng ty baûo hieåm, quyõ höu trí, quyõ ñaàu tö… ñöôïc hình thaønh töø nhöõng khoaûn ñoùng goùp döôùi nhieàu hình thöùc, baét buoäc, töï nguyeän vaø ñöôïc buø ñaép khi ruûi ro oám ñau, thaát nghieäp, maát söùc … Caùc quyõ ñaàu tö ñöôïc hình thaønh töø vieäc phaùt haønh coå phaàn ra coâng chuùng, cung caáp cho coâng chuùng saûn phaåm ñaàu tö ñaõ ñöôïc ña daïng hoaù, giaûm ruûi ro vaø coù khaû naêng thu huùt khoaûn tieát nhoû töø daân cö. 1.1.1.2.4- Huy ñoäng voán thoâng qua thò tröôøng taøi chính : Thò tröôøng taøi chính goàm thò tröôøng tieàn teä vaø thò tröôøng voán. TTCK laø moät boä phaän quan troïng nhaát cuûa thò tröôøng voán, laø nôi caùc chöùng khoaùn ñöôïc phaùt haønh vaø trao ñoåi. Haøng hoaù giao dòch treân TTCK laø caùc loaïi chöùng khoaùn daøi haïn, nhö caùc loaïi traùi phieáu, coå phieáu, chöùng chæ quyõ ñaàu tö, coâng cuï phaùi sinh - caùc hôïp ñoàng töông lai, quyeàn choïn … Qua TTCK caùc coâng ty coù theå deã daøng huy ñoäng voán tröïc tieáp baèng caùch phaùt haønh chöùng khoaùn ra thò tröôøng. Chính phuû vaø chính quyeàn caùc ñòa phöông cuõng Trang 6 coù theå huy ñoäng voán treân thò tröôøng naøy baèng caùch phaùt haønh caùc loaïi traùi phieáu, coâng traùi. 1.1.2.5- Nguoàn voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI) : Nguoàn voán FDI laø nguoàn voán ñaàu tö cuûa tö baûn nöôùc ngoaøi tröïc tieáp ñaàu tö cho SXKD ôû nöôùc nhaän voán. Ñaây laø nguoàn voán lôùn, coù yù nghóa quan troïng trong phaùt trieån kinh teá, ñaëc bieät ñoái vôùi nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån, ôû nhöõng nöôùc naøy nhu caàu ñaàu tö cao, nguoàn voán tích luyõ töø noäi boä neàn kinh teá laïi haïn heïp. Ngaøy nay, FDI trôû thaønh moät taát yeáu kinh teá trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá vaø toaøn caàu hoùa. Khoâng moät quoác gia naøo laïi khoâng caàn ñeán nguoàn voán ñaàu tö naøy vaø taát caû ñeàu coi ñoù laø nguoàn voán quan troïng caàn khai thaùc ñeå töøng böôùc hoaø nhaäp vaøo coäng ñoàng quoác teá. Ngay caû nhöõng quoác gia coù tieàm löïc kinh teá nhö Myõ, Nhaät baûn, döôùi taùc ñoäng cuûa KHCN hieän ñaïi ngaøy nay cuõng khoâng töï mình giaûi quyeát ñöôïc nhöõng vaán ñeà KTXH ñaõ, ñang vaø tieáp tuïc ñaët ra. Chæ coù hôïp taùc, trong ñoù FDI laø loaïi hình ñaàu tö, hôïp taùc coù hieäu quaû.1 1.1.1.2.6- Nguoàn voán vieän trôï phaùt trieån chính thöùc (ODA) : Nguoàn voán ODA laø nguoàn taøi chính do caùc cô quan chính thöùc cuûa moät nöôùc , moät toå chöùc quoác teá vieän trôï cho caùc nöôùc ñang phaùt trieån nhaèm thuùc ñaåy söï phaùt trieån kinh teá vaø phuùc lôïi xaõ hoäi cuûa caùc nöôùc naøy. ODA ñöôïc thöïc hieän treân cô sôû song phöông hoaëc ña phöông vôùi caùc noäi dung : Vieän trôï khoâng hoaøn laïi; Vieän trôï hoãn hôïp; Vieän trôï coù hoaøn laïi, thöïc chaát laø vay tín duïng öu ñaõi. ODA laø nguoàn voán cöïc kyø quan troïng cho coâng cuoäc phaùt trieån kinh teá cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån. Thoâng qua döï aùn ODA, cô sôû haï taàng kinh teá cuûa nöôùc tieáp nhaän ñöôïc naâng leân moät böùôc. Neáu söû duïng coù hieäu quaû nguoàn voán ODA seõ laø nhaân toá tích cöïc thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá. 1.1.2- Phaùt trieån beàn vöõng Ngaøy nay, trong ñaàu tö phaùt trieån ngöôøi ta khoâng chæ quan taâm ñeán vaán ñeà taêng tröôûng kinh teá cao maø quan troïng hôn laø ñaàu tö ñeå phaùt trieån kinh teá coù tính beàn vöõng, nhaân vaên, thaân thieän vôùi thieân nhieân, moâi tröôøng 1 Giaùo trình Kinh teá Phaùt trieån – GS.TS Vuõ Thò Ngoïc Phuøng - Chuû bieân – NXB Lao ñoäng Xaõ hoäi - 2005 Trang 7 … Trong quaù trình phaùt trieån kinh teá, ngöôøi ta ñaõ nhaän thaáy maët traùi cuûa söï taêng tröôûng nhanh, ñoù laø söï caïn kieät nguoàn taøi nguyeân, oâ nhieãm moâi tröôøng, nhöõng vaán naïn xaõ hoäi, baát bình ñaúng, ngheøo ñoùi vaø beänh taät … nhöõng ñieàu ñoù aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán töông lai phaùt trieån cuûa nhaân loaïi vaø vaán ñeà “Phaùt trieån beàn vöõng” ñöôïc ñaët ra. Theo Uûy ban moâi tröôøng vaø phaùt trieån theá giôùi (WCED) : Phaùt trieån beàn vöõng laø söï phaùt trieån ñeå ñaùp öùng nhöõng nhu caàu cuûa hoâm nay maø khoâng laøm toån haïi ñeán khaû naêng ñaùp öùng nhöõng nhu caàu cuûa theá heä töông lai. Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam ñaõ theå hieän roõ quan ñieåm veà phaùt trieån beàn vöõng trong Chieán löôïc phaùt trieån KTXH cuûa ñaát nöôùc ñeán naêm 2010 laø “Phaùt trieån nhanh, hieäu quaû vaø beàn vöõng”. Nghò quyeát Ñaïi hoäi X cuûa Ñaûng moät laàn nöõa khaúng ñònh : Vieäc ñaàu tö cho phaùt trieån KTXH cuûa chuùng ta phaûi nhaèm tôùi muïc tieâu (1) Taêng tröôûng kinh teá cao, oån ñònh, ñaûm baûo naâng cao ñôøi soáng vaät chaát, tinh thaàn cuûa nhaân daân. (2) Ñaûm baûo giaûi quyeát toát vaán ñeà xaõ hoäi, coâng baèng xaõ hoäi, xoaù ñoùi giaûm ngheøo, phaùt trieån nguoàn nhaân löïc, phaùt trieån phaûi mang tính nhaân vaên, moïi ngöôøi cuøng tham gia vaøo quaù trình phaùt trieån vaø cuøng ñöôïc höôûng lôïi töø quaù trình phaùt trieån ñoù. (3) Phaùt trieån beàn vöõng veà moâi tröôøng, baûo veä moâi tröôøng soáng trong laønh, khai thaùc vaø söû duïng coù hieäu quaû nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân. (4) Ñaûm baûo oån ñònh chính trò, giöõ vöõng an ninh – quoác phoøng. Ñaây laø yeáu toá ñaëc bieät quan troïng, laø nieàn tin cuûa caùc nhaø ñaàu tö, laø yeáu toá ñaûm baûo cho thaønh quaû cuûa phaùt trieån khoâng bò taøn phaù bôûi khuûng boá, ñaûo chính, chieán tranh … 1.1.3- Vai troø cuûa voán ñaàu tö vôùi phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi. 1.1.3.1- Voán ñaàu tö : Voán ñaàu tö goàm : Tö baûn, theå hieän döôùi caùc hình thöùc nhö tieàn, caùc loaïi taøi saûn, nguyeân vaät lieäu…; Taøi nguyeân thieân nhieân; Voán con ngöôøi. Nhöõng yeáu toá treân taùc ñoäng vôùi nhau taïo thaønh quaù trình kinh teá vaän ñoäng khoâng ngöøng, noái tieáp nhau laøm cho cuûa caûi ngaøy taêng leân vaø do ñoù taïo döïng theâm voán môùi. Voán môùi laïi taïo ra nhöõng yeáu toá vaät chaát môùi, coâng ngheä môùi, söùc lao ñoäng vaø trí tueä môùi … cuûa caûi taïo ra ngaøy caøng nhieàu hôn, voán môùi ñöôïc taïo ra nhieàu hôn. Theo nghóa roäng, voán ñöôïc hieåu laø Trang 8 nhöõng yeáu toá ñaàu vaøo cuûa saûn xuaát nhö : Tieàn, lao ñoäng, taøi nguyeân, coâng ngheä, vaät tö haøng hoaù … Theo nghóa heïp, voán laø tieàn tích luyõ cuûa xaõ hoäi, cuûa caùc DN, cuûa daân cö vaø huy ñoäng töø caùc nguoàn khaùc ñöôïc ñöa vaøo söû duïng trong quaù trình taùi saûn xuaát xaõ hoäi. Tuy nhieân, khoaûn tích luyõ naøy phaûi söû duïng cho muïc ñích ñaàu tö sinh lôïi thì môùi ñöôïc goïi laø voán. Tieàn ñem tieâu duøng hoaëc ñöa vaøo caát tröõ thì khoâng goïi laø voán. 1.1.3.2- Vai troø cuûa voán ñaàu tö ñoái vôùi phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi : Cô sôû haï taàng toát, thieát bò môùi hieän ñaïi cuøng vôùi nguoàn nhaân löïc coù trình ñoä phuø hôïp laø hai nhaân toá coù taùc ñoäng maïnh meõ, coù tính quyeát ñònh ñeán naêng suaát, chaát löôïng vaø hieäu quaû SXKD. Voán ñaàu tö tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng ñaàu tö ñoùng vai troø quan troïng hình thaønh leân cô sôû haï taàng, hình thaønh leân caùc taøi saûn, maùy moùc thieát bò, coâng ngheä, taùc ñoäng ñeán chaát löôïng nguoàn nhaân löïc. Nhö vaäy VÑT coù vai troø quyeát ñònh ñoái vôùi söï phaùt trieån neàn KTXH, noù khoâng chæ taùc ñoäng laøm taêng naêng suaát, saûn löôïng maø coøn coù taùc ñoäng maïnh ñeán chaát löôïng nguoàn lao ñoäng, yeáu toá coù vai troø quyeát ñònh nhaát trong neàn kinh teá phaùt trieån theo höôùng beàn vöõng. Veà vai troø cuûa VÑT, hai nhaø kinh teá hoïc laø Roy Harrod vaø Evsay Domar cuøng ñöa ra moâ hình giaûi thích moái quan heä giöõa VÑT vaø taêng tröôûng Harrod – Domar, nhaán maïnh vai troø cuûa voán ñaàu tö (töø tieát kieäm), nhö sau : k sg = Trong ñoù : g laø toác ñoä taêng tröôûng kinh teá, yeáu toá ñaàu ra (GDP) s = St/Y : laø tyû leä tieát kieäm trong neàn kinh teá. Y : GDP; It : ñaàu tö; St : tieát kieäm Vôùi giaû ñònh, caùc khoaûn tieát kieäm trong neàn kinh teá ñöôïc caùc keânh huy ñoäng vaø chuyeån taûi toaøn boä ñeán caùc hoaït ñoäng ñaàu tö. Khi ñoù, ñaàu tö baèng tieát kieäm (It=St), nhö vaäy s=It/Y. k : Heä soá gia taêng giöõa voán vaø saûn löôïng (coøn goïi laø heä soá ICOR). Trang 9 Moâ hình naøy cho bieát raèng, taêng tröôûng coù quan heä thuaän vôùi tyû leä voán ñaàu tö (s). Vôùi moät heä soá ICOR nhaát ñònh, tyû leä voán ñaàu tö taêng leân seõ taïo taïo ra toác ñoä taêng tröôûng kinh teá cao vaø ngöôïc laïi. Nhöng chuùng ta muoán ñaït ñöôïc muïc tieâu taêng tröôûng nhanh, oån ñònh vaø coù tính beàn vöõng thì vieäc taêng VÑT chæ laø ñieàu kieän caàn, vaán ñeà coøn laïi laø hieäu quaû ñaàu tö (ICOR) vaø ñaàu tö phaûi caân ñoái, haøi hoaø veà cô caáu ngaønh, vuøng kinh teá. Vì vaäy, VÑT phaûi ñöôïc phaân boå vaø söû duïng nhaèm khai thaùc toát caùc nguoàn löïc tieàm naêng, taøi nguyeân, vaät löïc, … ñaëc bieät laø nguoàn voán con ngöôøi, taïo ra toång löïc, ñaåy maïnh söï chuyeån dòch cô caáu theo höôùng hieän ñaïi hoaù vaø beàn vöõng. 1.2- CAÙC KEÂNH CHUÛ YEÁU HUY ÑOÄNG VOÁN CHO HOAÏT ÑOÄNG ÑAÀU TÖ PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ – XAÕ HOÄI Ñeå coù voán cho ñaàu tö phaùt trieån KTXH, phaûi huy ñoäng caùc nguoàn tieát kieäm töø caùc chuû theå trong neàn kinh teá. Trong hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, moät neàn kinh teá môû, ngoaøi nhöõng nguoàn voán huy ñoäng trong nöôùc thì nguoàn voán töø nöôùc ngoaøi laø nguoàn boå sung quan troïng, ñaëc bieät ñoái vôùi caùc nöôùc ñang phaùt trieån. 1.2.1- Caùc keânh trong nöôùc : Nguoàn voán trong nöôùc theå hieän söùc maïnh noäi löïc cuûa moät quoác gia. Nguoàn voán naøy coù tính oån ñònh, beàn vöõng, giaûm thieåu ñöôïc nhöõng ruûi ro vaø haäu quaû xaáu do nhöõng taùc ñoäng töø beân ngoaøi. Nguoàn voán trong nöôùc chuû yeáu ñöôïc hình thaønh töø tieát kieäm cuûa caùc chuû theå kinh teá trong nöôùc, nghóa laø töø Chính phuû, caùc doanh nghieäp vaø hoä daân cö. 1.2.1.1- Tieát kieäm töø NSNN : Tieát kieäm töø NSNN, laø soá cheânh leäch döông giöõa caùc khoaûn thu ngaân saùch tröø ñi phaàn chi tieâu thöôøng xuyeân cuûa Chính phuû, phaàn tieát kieäm naøy hình thaønh neân nguoàn voán ñaàu tö cuûa Nhaø nöôùc. Nguoàn tieát kieäm NSNN hình thaønh treân cô sôû taêng thueá hoaëc caét giaûm chi tieâu thöôøng xuyeân cuûa Chính phuû, noù phuï thuoäc raát lôùn vaøo ñieàu kieän cuûa neàn kinh teá vaø thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi. Taêng thueá, coù theå laøm cho tieát kieäm ngaân saùch taêng trong ñieàu kieän chi tieâu khoâng thay ñoåi, nhöng laïi taïo theâm gaéng naëng cho Trang 10 caùc doanh nghieäp, caùc taàng lôùp daân cö vaø coù theå seõ coù nhöõng taùc ñoäng ngöôïc nhö : khoâng khuyeán khích hoaït ñoäng ñaàu tö SXKD, hieäu quaû SXKD suït giaûm, hay taïo ra phaûn öùng tìm caùch gian laän thueá … vaø nhö vaäy nguoàn thu NSNN laïi giaûm xuoáng. Giaûm chi tieâu thöôøng xuyeân cuaû Chính phuû cuõng laøm taêng tieát kieäm NSNN, tuy nhieân laïi taùc ñoäng laøm toång caàu xaõ hoäi giaûm vaø ñieàu ñoù laøm nhu caàu ñaàu tö, nhaát laø khu vöïc tö nhaân giaûm suùt. Do ñoù, ñeå duy trì söï taêng tröôûng kinh teá vaø môû roäng ñaàu tö ñoøi hoûi Nhaø nöôùc phaûi gia taêng tieát kieäm NSNN, treân cô sôû chính saùch thueá hôïp lyù ñeå taêng nguoàn thu vaø coù chính saùch tieát kieäm chi tieâu moät caùch hôïp lyù. Nguoàn tieát kieäm töø NSNN phaûi ñöôïc söû duïng ñaàu tö moät caùch hieäu quaû nhaèm taïo ra nhöõng cô hoäi ñaàu tö toát hôn, nhö : naâng cao cô sôû haï taàng giao thoâng, caûng bieån, vieãn thoâng, cô sôû haï taàng taøi chính … khuyeán khích tieát kieäm vaø ñaàu tö ñoái vôùi caùc chuû theå kinh teá khaùc trong neàn kinh teá. 1.2.1.2- Tieát kieäm töø khu vöïc DN : Nguoàn voán naøy ñöôïc hình thaønh töø khaâu taøi chính DN. Ñoù laø nhöõng quan heä taøi chính phuïc vuï cho quaù trình SXKD. Khoaûn tieát kieäm naøy chuû yeáu ñöôïc hình thaønh töø lôïi nhuaän cuûa DN, laø nguoàn voán cô baûn ñeå DN coù theå ñaàu tö môû roäng vaø phaùt trieån, taùi saûn xuaát môû roäng DN. Quy moâ tieát kieäm cuûa DN phuï thuoäc vaøo keát quaû SXKD, chính saùch phaân phoái lôïi nhuaän cuûa DN, chính saùch thueá Nhaø nöôùc vaø caùc chính saùch kinh teá vó moâ khaùc. Tieát kieäm töø khu vöïc DN laø nguoàn löïc tieàm naêng raát lôùn cung caáp nguoàn taøi chính quoác gia. Moät heä thoáng DN ñoâng ñaûo, lôùn maïnh, vöõng maïnh, nhöõng taäp ñoaøn kinh teá kinh doanh coù hieäu quaû … ngoaøi vieäc taïo ra nguoàn voán lôùn ñeå phaùt trieån môû roäng DN, naâng cao söùc caïnh tranh cuûa neàn kinh teá, coøn laø cô sôû vöõng chaéc taêng thu cho NSNN. Ñoù cuõng laø neàn taûng cho neàn kinh teá coù toác ñoä phaùt trieån cao, oån ñònh trong daøi haïn. 1.2.1.3- Tieát kieäm töø khu vöïc daân cö : Ñaây laø phaàn thu nhaäp coøn laïi cuûa caùc hoä gia ñình sau khi ñaõ phaân phoái vaø söû duïng cho muïc ñích chi tieâu cuûa hoï. Quy moâ cuûa khoaûn tieát kieäm naøy phuï thuoäc vaøo trình ñoä phaùt trieån cuûa neàn kinh teá vaø chòu aûnh höôûng tröïc tieáp cuûa caùc yeáu toá nhö thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi; yeáu toá laõi suaát; Trang 11 chính saùch thueá; söï oån ñònh cuûa kinh teá vó moâ… Nguoàn tieát kieäm trong khu vöïc naøy thöôøng raát lôùn nhöng laïi phaân taùn trong daân cö. Do vaäy ñeå chuyeån hoaù tieát kieäm naøy thaønh voán ñaàu tö caàn phaûi phaùt trieån heä thoáng taøi chính vaø thò tröôøng taøi chính. 1.2.1.4- Caùc ñònh cheá taøi chính : Caùc ñònh cheá trung gian taøi chính coù vai troø ñaëc bieät quan troïng trong vieäc tích tuï vaø chuyeån caùc quyõ tieàn teä tieát kieäm trong neàn kinh teá ñeán caùc nhaø ñaàu tö. Trình ñoä phaùt trieån cuûa caùc ñònh cheá trung gian taøi chính cuõng nhö tính ña daïng, hieäu quaû cuûa nhöõng saûn phaåm maø caùc toå chöùc naøy cung caáp cho neàn kinh teá coù taùc ñoäng maïnh meõ ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn KTXH. Söï linh hoaït vaø hieäu quaû cuûa caùc ñònh cheá taøi chính coù theå taïo ra nguoàn voán ñuû lôùn ñeå taøi trôï nhanh choùng cho nhöõng döï aùn lôùn coù hieäu quaû KTXH cao, ñoàng thôøi doøng voán cuõng ñöôïc löu chuyeån moät caùch linh hoaït trong neàn kinh teá. Do ñoù, coù taùc ñoäng tích cöïc ñoái vôùi söï phaùt trieån KTXH. Ngöôïc laïi, söï keùm hieäu quaû, thieáu linh hoaït cuûa caùc ñònh cheá taøi chính keùo theo khoù khaên cho hoaït ñoäng ñaàu tö vì nhöõng nguoàn tieát kieäm töø nhöõng ngöôøi khoâng coù cô hoäi ñaàu tö khoâng ñeán ñöôïc nhöõng ngöôøi coù nhu caàu ñaàu tö, gaây khoù khaên cho phaùt trieån KTXH. 1.2.1.5- Thò tröôøng taøi chính trong nöôùc : Ñaây laø keânh huy ñoäng vaø taøi trôï voán quan troïng cho ñaàu tö phaùt trieån. Söï phaùt trieån cuûa thò tröôøng taøi chính seõ coù taùc ñoäng maïnh ñeán vieäc thu huùt, huy ñoäng caùc nguoàn löïc taøi chính nhaøn roãi trong xaõ hoäi ñeå ñaàu tö phaùt trieån KTXH; khuyeán khích tieát kieäm vaø ñaàu tö; thuùc ñaåy, naâng cao hieäu quaû söû duïng caùc nguoàn löïc taøi chính; vaø goùp phaàn taïo moâi tröôøng thöïc hieän caùc chính saùch taøi chính – tieàn teä cuûa Chính phuû. Chính vì vaäy, khai thoâng thò tröôøng taøi chính, ñaëc bieät laø TTCK seõ taïo ra keânh huy ñoäng vaø taøi trôï voán linh hoaït, hieäu quaû cho ñaàu tö, töø ñoù coù taùc ñoäng tích cöïc ñeán söï phaùt trieån neàn kinh teá. 1.2.2- Caùc keânh nöôùc ngoaøi : Nguoàn voán nöôùc ngoaøi luoân laø nguoàn voán quan troïng ñoái vôùi söï phaùt trieån KTXH cuûa moät nöôùc. Vôùi caùc nöôùc ñang phaùt trieån, nhu caàu VÑT Trang 12 phaùt trieån KTXH raát lôùn, trong khi tieát kieäm trong nöôùc khoâng ñuû ñaùp öùng, thì nguoàn VÑT nöôùc ngoaøi coù vai troø quan troïng hôn. Nguoàn voán naøy ñöôïc hình thaønh chuû yeáu töø doøng voán FDI, voán FPI, vay nôï nöôùc ngoaøi. 1.2.2.1- Doøng voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI) Nguoàn VÑT tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI) laø voán do caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñem vaøo trong nöôùc ñeå tröïc tieáp ñaàu tö baèng vieäc taïo ra nhöõng DN, döôùi daïng lieân doanh, lieân keát, hôïp taùc ñaàu tö, hoaëc thaønh laäp nhöõng DN 100% voán nöôùc ngoaøi. Trong xu theá hoäi nhaäp, toaøn caàu hoaù neàn kinh teá theá giôùi, nhöõng raøo caûn trong hoaït ñoäng ñaàu tö ñöôïc dôõ boû. ÔÛ caùc nöôùc ñang phaùt trieån nhu caàu voán ñaàu tö cho phaùt trieån KTXH laø raát lôùn, trong khi nguoàn tieát kieäm noäi ñòa laïi raát haïn cheá. Vì vaäy, nguoàn voán FDI ñoái vôùi nhöõng nöôùc naøy laïi trôû leân ñaëc bieät quan troïng. Vai troø cuûa voán FDI khoâng chæ ñôn thuaàn nhaèm buø ñaép nhöõng thieáu huït voán ñaàu tö phaùt trieån kinh teá trong nöôùc maø noù coøn coù yù nghóa tích cöïc khaùc nhö (i) beân caïnh söï dòch chuyeån caùc quyõ ñaàu tö, laø söï chuyeån giao cuûa haøng loaït caùc nhaân toá khaùc nhö : chuyeån giao voán maùy moùc, thieát bò laøm taêng cöôøng naêng löïc saûn xuaát, coâng ngheä, kyõ thuaät, phong caùch, kyõ naêng quaûn lyù tieân tieán hôn, giuùp naâng cao naêng suaát, chaát löôïng saûn phaåm, naêng löïc caïnh tranh ... (ii) FDI cuõng goùp phaàn trong caùc ñònh höôùng phaùt trieån KTXH vaø coù taùc ñoäng laøm chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng hieän ñaïi vaø beàn vöõng. (iii) Caùc DN FDI goùp phaàn taêng xuaát khaåu, môû roäng thò tröôøng, ñaåy nhanh tieán trình hoäi nhaäp, tham gia vaøo phaân coâng lao ñoäng quoác teá, taêng nguoàn thu ngoaïi teä, caûi thieän caùn caân thanh toaùn, taêng nguoàn thu NSNN, goùp phaàn giaûi quyeát vieäc laøm cho haøng vaïn lao ñoäng, taïo ra hieäu öùng lan toaû, ñoäng löïc laøm gia taêng hieäu quaû cuûa ñaàu tö trong nöôùc … Kích thích chuyeån giao coâng ngheä; caûi thieän cô sôû haï taàng; gaây aùp löïc caûi thieän theå cheá, moâi tröôøng phaùp luaät trong nöôùc phuø hôïp vôùi luaät phaùp vaø thoâng leä Quoác teá. Ngoaøi nhöõng maët tích cöïc cuûa FDI, thì nguoàn voán naøy cuõng coù nhöõng haïn cheá, nhö : (i) FDI coù khuynh höôùng laøm phaùt sinh söï taêng tröôûng khoâng bình thöôøng trong moät soá ngaønh cuûa neàn kinh teá, ñöa ñeán söï maát coâng baèng trong phaân phoái thu nhaäp, ñoäc quyeàn saûn xuaát, thaát nghieäp vaø thieåu Trang 13 duïng vieäc laøm theo caáu truùc, daãn ñeán söï maát caân ñoái, keùm linh hoaït … caûn trôû phaùt trieån caân ñoái, haøi hoaø neàn kinh teá. (ii) FDI cuõng coù theå söû duïng coâng ngheä laïc haäu, loãi thôøi, saûn xuaát saûn phaåm khoâng phuø hôïp, gaây oâ nhieãm moâi tröôøng, aûnh höôûng ñeán söùc khoeû, ñeán chaát löôïng cuoäc soáng con ngöôøi, caûn trôû muïc tieâu phaùt trieån haøi hoaø, beàn vöõng, nhaân vaên. (iii) FDI thöôøng phaân boá taäp trung ôû caùc ñoâ thò lôùn, nôi taäp trung nhöõng tieän ích cuoäc soáng, gaàn beán caûng, cô sôû haï taàng toát, gaàn nguoàn lao ñoäng, gaàn nôi tieâu thuï, laøm taêng söï caùch bieät giöõa noâng thoân vaø thaønh thò, gia taêng khoaûng caùch giaøu ngheøo, taïo laøn soùng di cö töø noâng thoân ra thaønh thò, taïo ra maát caân ñoái phaùt trieån vuøng. (iv) FDI coù theå laøm caùn caân ngoaïi hoái bò thaâm huït. (v) Hoaït ñoäng chuyeån giaù cuõng laø moät thaùch thöùc ñoái vôùi nöôùc nhaän FDI. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, vôùi söï xuaát hieän ngaøy caøng roõ neùt neàn kinh teá tri thöùc, vôùi vai troø ñaëc bieät quan troïng cuûa nguoàn voán con ngöôøi trong hoaït ñoäng saùng taïo vaø coâng ngheä. Söï khaùc bieät trong taêng tröôûng cuûa caùc quoác gia khoâng chæ giaûi thích ôû luaän ñieåm “söï khaùc bieät veà hieäu quaû ñaàu tö” maø ñöôïc giaûi thích nhieàu ôû luaän ñieåm söï khaùc bieät veà “tri thöùc” vaø “nguoàn voán con ngöôøi”. FDI coøn ñöôïc hieåu laø söï chuyeån giao tri thöùc, vaø tích tuï nguoàn voán con ngöôøi. Do ñoù, nhöõng taùc ñoäng tích cöïc hay tieâu cöïc ñeán söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa FDI coøn tuyø thuoäc vaøo nguoàn voán con ngöôøi vôùi tri thöùc cuûa hoï, neáu con ngöôøi thaáp, thì raát coù theå FDI laïi coù taùc ñoäng ngöôïc ñoái vôùi phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi. Nhö vaäy, vieäc thu huùt caùc doøng voán ñaàu tö FDI caàn ñaëc bieät quan taâm thu huùt nhöõng doøng voán coù chaát löôïng, nhaèm phaùt huy nhöõng maët tích cöïc, ñoàng thôøi giaûm toái ña nhöõng taùc ñoäng caûn trôû ñoái vôùi phaùt trieån KTXH. Ñeå laøm ñöôïc ñieàu ñoù, ngoaøi vieäc xaây döïng moâi tröôøng ñaàu tö oån ñònh, minh baïch; xaây döïng heä thoáng cô sôû haï taàng toát nhaèm ñònh höôùng thu huùt FDI theo ngaønh, lónh vöïc, vuøng kinh teá caàn phaùt trieån, nöôùc tieáp nhaän FDI caàn ñaëc bieät chuù troïng phaùt trieån nguoàn voán con ngöôøi coù ñuû naêng löïc, kyõ naêng coù theå tieáp caän toát vaø phaùt huy nguoàn FDI phuïc vuï cho phaùt trieån KTXH cuûa ñaát nöôùc. 1.2.2.2- Thò tröôøng taøi chính quoác teá : Trang 14 Trong boái caûnh hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, söï lôùi loûng kieåm soaùt, giaûm bôùt raøo caûn, môû cöûa, töï do hoaù thò tröôøng taøi chính. Thò tröôøng taøi chính maø chuû yeáu laø thò tröôøng chöùng khoaùn ñaõ trôû thaønh keânh quan troïng thu huùt caùc doøng voán ñaàu tö töø nöôùc ngoaøi thoâng qua caùc giao dòch chöùng khoaùn (FPI). Töø keânh naøy, nhaø ñaàu tö seõ coù theâm cô hoäi ñeå ña daïng hoaù danh muïc ñaàu tö, giaûm ruûi ro, giaûm chi phí voán vaø kyø voïng tyû suaát sinh lôïi cao, doøng voán quoác teá löu thoâng moät caùch deã daøng, nhanh choùng theo lyù thuyeát “nöôùc chaûy vaøo choã truõng”, taïo aùp löïc caûi thieän chaát löôïng thoâng tin vaø hieäu quaû cuûa TTCK. Tuy nhieân, doøng voán naøy phaûi ñoái maët vôùi nhieàu ruûi ro, ñaàu cô, luõng ñoaïn, söï vaøo ra nhanh choùng, khoù kieåm soaùt vaø raát coù theå daãn ñeán söï “bay hôi” taøi chính. Khuûng hoaûng taøi chính Ñoâng Nam Aù naêm 1997 laø moät ñieån hình. 1.2.2.3- Vay nôï nöôùc ngoaøi : Chính phuû cuõng nhö caùc DN coù theå löïa choïn nhieàu hình thöùc huy ñoäng voán : giaùn tieáp (vay thöông maïi) thoâng qua caùc ngaân haøng, quyõ tín duïng nöôùc ngoaøi, vay tröïc tieáp baèng caùch phaùt haønh giaáy nôï (traùi phieáu) treân thò tröôøng voán quoác teá. Vay nöôùc ngoaøi thöôøng coù laõi suaát raát cao, vieäc söû duïng keùm hieäu quaû khoaûn vay coù theå daãn ñeán maát khaû naêng chi traû, vôõ nôï, aûnh höôûng ñeán uy tín quoác gia. Khoaûn vay naøy phuï thuoäc vaøo möùc ñoä tín nhieäm quoác gia, neáu möùc ñoä tín nhieäm cao, caùc khoaûn vay coù theå ñöôïc höôûng laõi suaát thaáp hôn vaø ngöôïc laïi. 1.2.2.4- Nguoàn voán ODA : Ñaây laø doøng voán vieän trôï phaùt trieån chính thöùc cuûa caùc toå chöùc quoác teá, cuûa Chính phuû hoaëc phi chính phuû cho caùc nöôùc ñang phaùt trieån, nhaèm thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa caùc nöôùc naøy, naâng cao phuùc lôïi xaõ hoäi … Doøng voán naøy coù vai troø ñaëc bieät quan troïng ñoái vôùi caùc nöôùc ñang phaùt trieån, vì ôû caùc nöôùc naøy cô sôû haï taàng thöôøng yeáu keùm, nhu caàu ñaàu tö cao nhöng laïi raát thieáu voán, ñaëc bieät laø voán ñaàu tö phaùt trieån cô sôû haï taàng. 1.2.3- Moái quan heä giöõa caùc doøng voán : Moät neàn kinh teá muoán coù söï phaùt trieån vôùi toác ñoä cao, theo xu höôùng oån ñònh, beàn vöõng caàn phaûi coù moät cô caáu huy ñoäng vaø söû duïng caùc nguoàn Trang 15 voán ñaàu tö phuø hôïp. Neáu chæ döïa vaøo nguoàn voán trong nöôùc thì khoù coù theå ñaït ñöôïc toác ñoä phaùt trieån cao, beàn vöõng trong ñieàu kieän tieát kieäm trong nöôùc khoâng ñuû ñeå ñeå taøi trôï cho nhu caàu ñaàu tö cuûa neàn kinh teá. Ngöôïc laïi, chæ döïa vaøo nguoàn voán töø beân ngoaøi thì cuõng khoù chuû ñoäng thöïc hieän ñöôïc nhöõng muïc tieâu phaùt trieån kinh teá cuûa ñaát nöôùc. Söï keát hôïp haøi hoaø, boå sung laãn nhau giöõa caùc nguoàn voán trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi seõ ñaûm baûo cung caáp ñuû voán cho nhu caàu ñaàu tö cuûa neàn kinh teá. 1.3- NHAÂN TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN CAÙC DOØNG VOÁN ÑAÀU TÖ Neàn kinh teá laø moät heä thoáng nhaát, trong ñoù caùc bieán kinh teá vó moâ nhö : Laõi suaát thò tröôøng, thu nhaäp quoác daân, chính saùch taøi chính - tieàn teä, taøi khoaù, xuaát nhaäp khaåu … coù moái quan heä, taùc ñoäng laãn nhau. Nhöõng bieán soá naøy coù taùc ñoäng tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp ñeán caùc doøng VÑT, ñeán caàu cuõng nhö nguoàn cung VÑT cuûa caùc chuû theå kinh teá, aûnh höôûng cuûa caùc nhaân toá naøy ñöôïc theå hieän nhö sau : 1.3.1- Laõi suaát : Laõi suaát laø moät trong nhöõng bieán soá kinh teá vó moâ quan troïng nhaát trong neàn kinh teá. Noù taùc ñoäng tröïc tieáp tôùi nhöõng quyeát ñònh nhö : chi tieâu, tieát kieäm, mua taøi saûn hay ñaàu tö vaøo caùc taøi saûn taøi chính … Laõi suaát coù theå coù nhöõng taùc ñoäng tích cöïc ñeán tieát kieäm, ñaàu tö vaø ngöôïc laïi. Tieát kieäm taêng, nguoàn voán ñaàu tö coù cô hoäi taêng leân vaø ngöôïc laïi. Xeùt toång theå neàn kinh teá, vôùi giaû ñònh laø taát caû caùc khoaûn tieát kieäm seõ ñöôïc chuyeån thaønh voán ñaàu tö thoâng qua caùc keânh taøi chính vaø moãi caù nhaân trong neàn kinh teá hoaït ñoäng nhaèm muïc ñích toái ña lôïi ích kinh teá. Khi ñoù, tieát kieäm coù quan heä thuaän vôùi laõi suaát. Ñaàu tö laïi coù quan heä nghòch vôùi laõi suaát. Laõi suaát cao coù maët tích cöïc vôùi ñaàu tö laø coù theå loaïi boû ñöôïc nhöõng döï aùn khoâng thöïc söï mang laïi tyû suaát sinh lôïi cao. Nhöng laõi suaát quaù cao so vôùi laõi suaát caân baèng trong neàn kinh teá seõ ñaåy caùc nhaø ñaàu tö vaøo caùc hoaït ñoäng quaù maïo hieåm vôùi möùc ñoä ruûi ro cao cuûa caùc khoaûn tín duïng vaø phaûi ñoái maët vôùi nguy cô maát khaû naêng thanh toaùn, phaù saûn ... Trang 16 Laõi suaát thaáp khoâng chæ coù taùc ñoäng tích cöïc khuyeán khích ñaàu tö maø cuõng coù theå daãn ñeán nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc nhö : ñaàu tö traøn lan, khoâng tính ñeán hieäu quaû voán ñaàu tö vaø coù theå daãn ñeán nguy cô thieáu voán. Nhö vaäy, nhaø nöôùc caàn coù chính saùch ñieàu haønh laõi suaát moät caùch linh hoaït theo nhu caàu cuûa thò tröôøng, phuø hôïp vôùi töøng giai ñoaïn phaùt trieån cuûa neàn kinh teá. Laõi suaát khoâng quaù cao ñaåy caùc nhaø ñaàu tö vaøo caùc hoaït ñoäng maïo hieåm, nhöng cuõng khoâng quaù thaáp daãn ñeán giaûm tieát kieäm, trong khi laïi ñaàu tö traøn lan, keùm hieäu quaû. 1.3.2- Chính saùch thueá nhaø nöôùc : Chính saùch thueá cuûa Chính phuû coù taùc ñoäng ñeán tieát kieäm vaø ñaàu tö cuûa caùc khu vöïc, töø Chính phuû, DN, ñeán nhöõng ngöôøi daân. Thueá cao coù theå seõ taùc ñoäng laøm taêng giaù caû haøng hoaù dòch vuï, ngöôøi ta phaûi chi phí nhieàu hôn trong khi thu nhaäp chöa thay ñoåi, ñieàu ñoù laøm cho tieát kieäm giaûm xuoáng. Maët khaùc, thueá taêng, ñaëc bieät laø thueá thu nhaäp DN seõ laøm cho khaû naêng tieát kieäm, tích luyõ voán cuûa DN giaûm, hieäu quaû ñaàu tö giaûm vaø laøm naûn loøng caùc nhaø ñaàu tö, laøm cho caû cung vaø caàu ñaàu tö giaûm. Ngöôïc laïi, thueá suaát thaáp hôn cuõng coù theå coù taùc ñoäng laøm taêng tieát kieäm, khuyeán khích ñaàu tö, kích thích neàn kinh teá phaùt trieån. Ñoái vôùi Chính phuû, thueá suaát cao coù theå ñaûm baûo nguoàn thu, ñaùp öùng toát nhu caàu chi tieâu cuûa Chính phuû, nhöng neáu thueá quaù cao seõ khoâng khuyeán khích tieát kieäm vaø ñaàu tö, khoâng khuyeán khích neàn kinh teá phaùt trieån. Ngöôïc laïi, giaûm thueá thì nguoàn thu ngaân saùch coù theå seõ khoâng ñaùp öùng ñuû nhu caàu chi tieâu cuûa Chính phuû. Nhö vaäy, chính saùch thueá phaûi phuø hôïp, moät maët ñaûm baûo nguoàn thu cho nhu caàu chi tieâu cuûa Chính phuû, maët khaùc phaûi ñaûm baûo khuyeán khích tieát kieäm vaø ñaàu tö trong caùc khu vöïc coøn laïi cuûa neàn kinh teá. 1.3.3- Söï phaùt trieån cuûa caùc ñònh cheá taøi chính: Söï phaùt trieån cuûa caùc ñònh cheá taøi chính vôùi nhöõng saûn phaåm dòch vuï ña daïng, linh hoaït taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho nhöõng ngöôøi tieát kieäm coù theå deã daøng tieáp caän vaø söû duïng nhöõng saûn phaåm naøy thì seõ goùp phaàn gia taêng tieát kieäm. Ñoàng thôøi, cuõng taäp trung ñöôïc nguoàn löïc taøi chính to lôùn saün saøng taøi trôï cho nhöõng döï aùn ñaàu tö vaø do ñoù coù taùc ñoäng laøm taêng caû Trang 17 nguoàn cung vaø caàu veà ñaàu tö. Ngöôïc laïi, seõ raát khoù huy ñoäng voán töø nguoàn tieát kieäm cuûa ngöôøi daân, laøm cho nguoàn voán giaûm xuoáng, hôn nöõa nhaø ñaàu tö cuõng khoù tieáp caän ñöôïc caùc khoaûn vay. Nhö vaäy, caùc ñònh cheá taøi chính keùm phaùt trieån moät maët khoâng kích thích tieát kieäm, maët khaùc laøm giaûm khaû naêng tieáp caän voán cuûa nhöõng ngöôøi coù nhu caàu ñaàu tö. Do ñoù, caû nguoàn cung vaø caàu VÑT ñeàu giaûm, coù taùc ñoäng tieâu cöïc ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá. Nhö vaäy, ñeå khuyeán khích tieát kieäm, taêng nguoàn VÑT cuõng nhö khaû naêng tieáp caän nguoàn VÑT, ñoøi hoûi heä thoáng ñònh cheá taøi chính phaùt trieån, vaän haønh linh hoaït, hieäu quaû. 1.3.4- Söï phaùt trieån thò tröôøng taøi chính : Söï phaùt trieån cuûa thò tröôøng taøi chính, trong ñoù thò tröôøng chöùng khoaùn ñoùng vai troø quan troïng taïo ra tính thanh khoaûn cao cho caùc chöùng khoaùn, traùi phieáu, caùc taøi saûn taøi chính noùi chung. Ñieàu naøy coù yù nghóa quan troïng coù taùc ñoäng tích cöïc ñeán thu huùt tieát kieäm cuõng nhö hoaït ñoäng ñaàu tö cuûa caùc nhaø ñaàu tö. Söï phaùt trieån cuûa TTCK cuõng taùc ñoäng laøm taêng möùc tieát kieäm quoác gia vaø caùc nhaø ñaàu tö cuõng deã daøng tieáp caän ñöôïc nhöõng nguoàn voán lôùn phuïc vuï cho nhu caàu ñaàu tö cuûa mình baèng vieäc phaùt haønh chöùng khoaùn, traùi phieáu … Ngöôïc laïi, thò tröôøng taøi chính keùm phaùt trieån seõ taïo leân raøo caûn trong huy ñoäng nguoàn tieát kieäm trong neàn kinh teá cuõng nhö, haïn cheá khaû naêng tieáp caän voán cuûa caùc nhaø ñaàu tö cho nhu caàu ñaàu tö cuûa mình. 1.3.5- Yeáu toá moâi tröôøng ñaàu tö : Ñaàu tö noùi chung thöôøng ñöôïc hieåu laø söï hy sinh, ñaùnh ñoåi nhöõng nguoàn löïc hieän taïi (coù theå laø tieàn, taøi nguyeân, söùc lao ñoäng, trí tueä …) nhaèm thu veà nhöõng keát quaû lôùn hôn trong töông lai. Noùi caùch khaùc, noù cuõng gioáng nhö moät canh baïc. Caùc nhaø ñaàu tö ñaët cöôïc moät soá tieàn lôùn trong hieän taïi, chaáp nhaän nhöõng chi phí cô hoäi vaø hy voïng seõ thu ñöôïc soá tieàn lôùn hôn trong töông lai. Do ñoù, nhöõng keát quaû cuûa ñaàu tö ôû töông laïi bò taùc ñoäng maïnh meõ bôûi moâi tröôøng, ñaëc bieät trong trong neàn kinh teá toaøn caàu, caïnh tranh ngaøy caøng gay gaét. Moâi tröôøng ñaàu tö bao goàm nhieàu yeáu toá, taùc ñoäng tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp ñeán hieäu quaû cuûa caùc döï aùn ñaàu tö. Ñoù laø, cô sôû haï taàng; Tình hình chính trò – xaõ hoäi; Moâi tröôøng phaùp lyù, thuû tuïc Trang 18 haønh chính … Neáu nhöõng yeáu toá naøy thuaän lôïi seõ kích thích caùc nhaø ñaàu tö, thu huùt ñöôïc nhieàu nguoàn löïc taøi chính taøi trôï cho ñaàu tö phaùt trieån. Ngöôïc laïi noù laø nhöõng raøo caûn laøm giaûm nieàm tin, ñoäng löïc ñaàu tö. Veà moâi tröôøng chính trò xaõ hoäi : Söï oån ñònh chính trò – xaõ hoäi seõ taïo ra moâi tröôøng thuaän lôïi cho caùc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. Moät nhaø nöôùc maïnh thöïc thi höõu hieäu caùc chính saùch phaùt trieån KTXH, ñaùp öùng nhu caàu cuûa ngöôøi daân seõ mang laïi nieàm tin vaø söùc haáp daãn ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc. Theå cheá oån ñònh, heä thoáng phaùp luaät oån ñinh vaø hieäu löïc, caùc vaán ñeà xaõ hoäi ñöôïc giaûi quyeát theo höôùng nhaân vaên nhö xoaù ñoùi, giaûm ngheøo, giaûi quyeát teä naïn xaõ hoäi, ñaïo ñöùc kinh doanh, y teá chaêm soùc söùc khoeû coäng ñoàng, giaùo duïc, vaên hoaù, ñaûm baûo an toaøn ñaàu tö, quyeàn sôû höõu taøi saûn … Taát caû nhöõng yeáu toá ñoù seõ taïo theâm ñoäng löïc ñeå caùc nhaø ñaàu tö yeân taâm thöïc hieän döï aùn ñaàu tö lôùn. OÅn ñònh kinh teá vó moâ, taïo moâi tröôøng oån ñònh : Chính phuû caùc nöôùc ñeàu söû duïng chính saùch kinh teá, tieàn teä, taøi khoaù cuûa mình nhaèm duy trì söï oån ñònh kinh teá vó moâ. Söï oån ñònh tieàn teä, tyû giaù, kieàm cheá laïm phaùt … laø nhöõng yeáu toá laøm giaûm tính baát oån, ruûi ro trong hoaït ñoäng ñaàu tö vaø coù taùc ñoäng tích cöïc laøm taêng caû nguoàn cung vaø caàu ñaàu tö cuûa neàn kinh teá. OÅn ñònh kinh teá vó moâ laø ñieàu kieän tieân quyeát ñeå caùc nhaø ñaàu tö coù theå tính toaùn vaø ñöa ra caùc quyeát ñònh ñaàu tö, ñoàng thôøi, giuùp traùnh nhöõng cuoäc khuûng hoaûng, do ñoù taïo ra nieàm tin cho caùc nhaø ñaàu tö vaøo töông lai vaø taïo cô hoäi thu huùt ñöôïc nhieàu VÑT hôn. Cô sôû haï taàng : Laø toång theå caùc cô sôû vaät chaát kyõ thuaät, caùc coâng trình, caùc phöông tieän toàn taïi treân moät laõnh thoå nhaát ñònh, ñöôïc duøng laøm ñieàu kieän saûn xuaát vaø sinh hoaït noùi chung, ñaûm baûo söï vaän haønh lieân tuïc, thoâng suoát caùc luoàng cuûa caûi vaät chaát, thoâng tin vaø dòch vuï nhaèm ñaùp öùng nhu caàu coù tính phoå bieán cuûa saûn xuaát vaø ñôøi soáng. Cô sôû haï taàng keùm seõ taïo ra nhöõng raøo caûn gaây khoù khaên trong vieäc thu huùt nhöõng doøng VÑT, nhaát laø nhöõng döï aùn coù haøm löôïng coâng ngheä cao töø nöôùc ngoaøi. Ngöôïc laïi, söï phaùt trieån cuûa heä thoáng cô sôû haï taàng seõ laø ñieàu kieän thuaän lôïi thu huùt caùc nguoàn VÑT trong vaø ngoaøi nöôùc. Trang 19 1.4- KINH NGHIEÄM HUY ÑOÄNG VOÁN CUÛA NHAÄT BAÛN VAØ TRUNG QUOÁC Voán coù vai troø quyeát ñònh trong chieán löôïc phaùt trieån kinh teá cuûa moät quoác gia. Tuyø thuoäc vaøo ñieàu kieän cuï theå cuûa moät nöôùc, trong töøng giai ñoaïn khaùc nhau maø Chính phuû coù caùc chính saùch huy ñoäng vaø söû duïng caùc nguoàn löïc taøi chính phuø hôïp. Vieäc nghieân cöùu, vaän duïng nhöõng kinh nghieäm thaønh coâng cuõng nhö thaát baïi cuûa caùc quoác gia ñi tröôùc laø yeáu toá quan troïng giuùp chuùng ta coù nhöõng chính saùch huy ñoäng voán hieäu quaû hôn, thuùc ñaåy neàn kinh teá phaùt trieån theo höôùng beàn vöõng. Vì vaäy, luaän vaên xin ñöa ra kinh nghieäm cuûa Nhaät Baûn, nöôùc coù ñieåm khaù töông ñoàng vôùi chuùng ta, neàn kinh teá raát khoù khaên khi ra khoûi cuoäc chieán theá giôùi thöù II. Trung Quoác, nöôùc laùng gieàng coù theå cheá chính trò gaàn gioáng vôùi chuùng ta vaø cuõng chuyeån neàn kinh teá taäp trung sang phaùt trieån kinh teá thò tröôøng. 1.4.1- Kinh nghieäm töø Nhaät Baûn: Sau chieán tranh theá giôùi thöù II, Nhaät Baûn phaûi gaùnh chòu nhöõng toån thaát naëng neà sau cuoäc chieán, gaàn nhö ngöôøi Nhaät phaûi xaây döïng laïi hoaøn toaøn ñaát nöôùc mình. Nhöng, söï phaùt trieån kinh teá maïnh meõ cuûa Nhaät baûn sau chieán tranh ñaõ nhanh choùng ñöa ñaát nöôùc naøy thoaùt khoûi nhöõng khoù khaên, trôû thaønh moät cöôøng quoác kinh teá. Ngaøy nay, Nhaät baûn ñaõ trôû thaønh moät trong ba trung taâm taøi chính lôùn nhaát theá giôùi. Ñieàu ñoù ñaõ chöùng toû nhöõng chính saùch cuûa Chính phuû Nhaät baûn aùp duïng trong vieäc huy ñoäng vaø söû duïng voán phuïc vuï cho phaùt trieån kinh teá laø raát thaønh coâng, cuï theå : Nhaät baûn ñaõ naâng cao tyû leä tieát kieäm trong moät thôøi gian daøi. Trong caùc naêm 1961-1967, tyû leä tieát kieäm trung bình cuûa khu vöïc tö nhaân ôû Nhaät laø 18,6% toång thu nhaäp caù nhaân, ñaây laø moät tyû leä töông ñoái cao so vôùi caùc nöôùc phaùt trieån khaùc, nhö Myõ laø 6,2%, Anh laø 7,7%, Phaùp laø 8,7% … Ñeán giai ñoaïn 1986-1989 tyû leä naøy coøn leân ñeán 20%. Coù ñöôïc keát quaû naøy laø nhôø Chính phuû Nhaät baûn ñaõ aùp duïng ñoàng thôøi caùc bieän phaùp, nhö : Söû duïng maïnh meõ caùc coâng cuï tín duïng Nhaø nöôùc ñeå thu huùt tieàn nhaøn roãi trong daân cö, thaønh laäp caùc quyõ hoã trôï ñeå taøi trôï voán öu ñaõi cho nhöõng lónh vöïc caàn öu tieân phaùt trieån, chính saùch tieàn löông thaáp trong khi naêng suaát lao ñoäng taêng maïnh. Chính nhôø caùc bieän phaùp treân ñaõ giuùp Nhaät Baûn tích Trang 20 luyõ ñöôïc nguoàn voán lôùn goùp phaàn thuùc ñaåy neàn kinh teá taêng tröôûng vaø caát caùnh. Tích luyõ trong nöôùc ñöôïc caûi thieän coøn nhôø vaøo tieát kieäm chi tieâu cuûa Chính phuû. Suoát hai thaäp kyû 50 vaø 60, chi phí quaân söï thaáp, haïn cheá gaét gao phuùc lôïi xaõ hoäi vaø tinh giaûm boä maùy haønh chính, ñaõ taïo ñieàu kieän cho Chính phuû Nhaät taäp trung ñaàu tö vaøo nhöõng lónh vöïc quan troïng. Chi ngaân saùch ñoùng goùp tôùi 20% toång ñaàu tö vaøo caùc ngaønh coâng nghieäp vaø chieám 40% toång ñaàu tö vaøo boán ngaønh coâng nghieäp muõi nhoïn, nhö : Coâng nghieäp ñieän, ñoùng taøu, theùp, khai thaùc than … Veà ñaàu tö xaây döïng cô baûn, ngaân saùch nhaø nöôùc daønh moät tyû leä khaù cao laø 23% trong giai ñoaïn 1973- 1981 (ôû caùc nöôùc phaùt trieån chæ chieám 6-9% toång chi ngaân saùch). Trong thôøi kyø neàn kinh teá Nhaät rôi vaøo khuûng hoaûng, nhöõng naêm ñaàu thaäp kyû 80, Chính phuû luoân luoân ñaûm baûo toác ñoä taêng chi ngaân saùch khoâng ñöôïc vöôït quaù toác ñoä taêng tröôûng kinh teá vaø tieán haønh caûi caùch taøi chính, caùc bieän phaùp caân ñoái ngaân saùch ñeàu gaén lieàn vôùi haïn cheá nhu caàu chi tieâu cuûa NSNN. Ngoaøi ra, Nhaät coøn giöõ möùc thueá thaáp ñeå kích thích ñaàu tö vaø taïo ñieàu kieän cho caùc coâng ty taêng theâm nguoàn löïc cho tích luyõ. Tyû leä thueá trong GDP ôû Nhaät thaáp hôn so vôùi caùc nöôùc tö baûn khaùc, bình quaân naêm (1967-1969) laø 24,3% trong khi ôû Anh laø 34,1%, YÙ 30,2%, Ñöùc 33,6%, Phaùp laø 36,2%. 1.4.2- Kinh nghieäm töø Trung Quoác : Trung Quoác (TQ) laø quoác gia laùng gieàng khaù töông ñoàng vôùi Vieät Nam, cuõng vôùi xuaát phaùt laø neàn kinh teá keùm phaùt trieån chuû yeáu döïa vaøo noâng nghieäp, cuõng coù thôøi gian khaù daøi thöïc hieän cô cheá quaûn lyù kinh teá taäp trung vaø hieän ñang chuyeån ñoåi sang neàn kinh teá thò tröôøng. Ngaøy nay TQ ñöôïc bieát ñeán nhö quoác gia coù toác ñoä phaùt trieån kinh teá nhanh nhaát theá giôùi, vôùi toác ñoä phaùt trieån bình quaân haøng naêm hôn 9% trong suoát hôn moät thaäp kyû qua. Vaäy laøm theá naøo maø TQ coù theå huy ñoäng vaø söû duïng nguoàn voán lôùn, oån ñònh phuïc vuï cho quaù trình phaùt trieån kinh teá cuûa mình. Cuõng nhö caùc nöôùc keùm phaùt trieån khaùc ôû Chaâu aù, vôùi möùc tích luyõ töø noäi taïi neàn kinh teá coøn thaáp, Chính phuû TQ ñaõ ra söùc keâu goïi nhöõng nhaø Trang 21 ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñeán nöôùc mình, taïo nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå haáp daãn vaø thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi, caû nguoàn FDI vaø FPI. Baèng nhöõng noã löïc trong xaây döïng cô sôû haï taàng, khoâng gian ñaàu tö thoâng thoaùng nhö caûi caùch chính saùch thueá, cô cheá tieàn teä tín duïng theo thò tröôøng, caûi caùch ngaân haøng, naâng cao hieäu quaû huy ñoäng voán … phaùt trieån maïnh meõ caùc trung gian taøi chính. Theo thoáng keâ töø naêm 2000 ñeán 2006, TQ thu huùt ñeán 144 tyû USD ñaàu tö nöôùc ngoaøi, trong khi ñaàu tö noäi ñòa chæ ñaït 43 tyû USD. Naêm 2006, FDI cuûa TQ laø 60 tyû USD vaø FPI ñaït 58 tyû USD. TQ cuõng ñaõ huy ñoäng voán tö nöôùc ngoaøi thoâng qua vieäc chaøo baùn coå phieáu laàn ñaàu cuûa DN (IPO) treân thò tröôøng voán quoác teá, nhö saøn giao dòch ôû Hoàng Koâng, Myõ. 1.4.3- Nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm cho Vieät Nam : Töø nhöõng phaân tích treân chuùng ta coù theå nhaän thaáy raèng, neàn kinh teá chæ coù theå phaùt trieån ñöôïc khi coù ñuû nguoàn voán ñaùp öùng nhöõng nhu caàu ñaàu tö phaùt trieån, tuy nhieân ñaây chæ laø ñieàu kieän caàn nhöng chöa ñuû, ñieàu quan troïng khaùc laø hieäu quaû vieäc söû duïng nguoàn voán naøy nhö theá naøo. Laø moät nöôùc ñi sau, chuùng ta coù theå nhaän ñöôïc nhöõng kinh nghieäm gì ?. Theo taùc giaû, nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm töø TQ vaø Nhaät Baûn goàm nhöõng ñieåm ñaùng chuù yù sau : 1.4.3.1- Ñoái vôùi nguoàn voán trong nöôùc : Moät laø, nguoàn löïc taøi chính trong nöôùc luoân laø yeáu toá quyeát ñònh, nhaát laø nguoàn voán töø khu vöïc tö nhaân. Ñeå kích thích tieát kieäm khu vöïc naøy, Chính phuû phaûi taêng cöôøng söû duïng maïnh meõ caùc coâng cuï tín duïng Nhaø nöôùc ñeå thu huùt tieàn nhaøn roãi trong daân cö, thaønh laäp caùc quyõ hoã trôï ñeå taøi trôï voán öu ñaõi cho nhöõng lónh vöïc caàn öu tieân phaùt trieån. Hai laø, tieát kieäm trong chi tieâu NSNN, taäp trung chi cho ñaàu tö phaùt trieån cô sôû haï taàng, cho phaùt trieån nhöõng ngaønh kinh teá muõi nhoïn phuø hôïp vôùi lôïi theá quoác gia vaø nhöõng coâng ngheä hieän ñaïi. Ba laø, chính saùch thueá phaûi ñöôïc caûi caùch nhaèm khuyeán khích söï phaùt trieån SXKD cuûa caùc DN, taïo ñieàu kieän cho caùc DN taêng tích luyõ noäi boä. Trang 22 Boán laø, heä thoáng caùc ñònh cheá taøi chính bao goàm ñònh cheá NH vaø phi NH phaûi ñöôïc xaäy döïng vaø phaùt trieån theo höôùng hieän ñaïi, môû roäng thò tröôøng, ña daïng hoaù saûn phaåm ñeå huy ñoäng toái ña nhöõng nguoàn taøi chính nhaøn roãi töø caùc chuû theå kinh teá cuõng nhö töø moïi ngöôøi daân. Naêm laø, hoaøn thieän vaø phaùt trieån thò tröôøng taøi chính, taïo keânh huy ñoäng nguoàn voán lôùn nhanh choùng, hieäu quaû, phuø hôïp vôùi tieán trình hoäi nhaäp neàn kinh teá theá giôùi. 1.4.3.2- Nguoàn voán nöôùc ngoaøi : Moät laø, nguoàn voán nöôùc ngoaøi luoân laø nguoàn voán quan troïng, nhaát laø ñoái vôùi nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån nhö nöôùc ta. Voán trong nöôùc coøn haïn cheá, nhaát laø voán ñeå phaùt trieån cô sôû haï taàng, vì theá phaûi taïo ra nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå coù theå thu huùt nguoàn voán ODA, FDI, FPI cuõng nhö caùc khoaûn vay nöôùc ngoaøi vaø phaûi söû duïng coù hieäu quaû nguoàn voán naøy ñeå ñaàu phaùt trieån SXKD, cô sôû haï taàng … Hai laø, coù keá hoaïch xuùc tieán ñaàu tö, goïi VÑT vaøo nhöõng lónh vöïc kinh teá muõi nhoïn maø chuùng ta ñaõ xaùc ñònh phuø hôïp vôùi töøng thôøi kyø. Ba laø, phaùt trieån nguoàn nhaân löïc coù chaát löôïng, phuø hôïp vôùi trình ñoä khoa hoïc coâng ngheä tieân tieán cuûa theá giôùi ñöôïc chuyeån giao theo caùc doøng voán töø nöôùc ngoaøi, saün saøng ñaùp öùng nhaân löïc cho neàn kinh teá tri thöùc trong töông lai. Boán laø, xaây döïng vaø hoaøn chænh heä thoáng luaät phaùp, taïo moâi tröôøng phaùp lyù thuaän lôïi, öu ñaõi, phuø hôïp vôùi cam keát hoäi nhaäp vaø thoâng leä quoác teá giuùp nhaø ñaàu tö thöïc hieän toát caùc döï aùn ñaàu tö. Naêm laø, taêng cöôøng caûi caùch haønh chính, giaûm quan lieâu, gaây phieàn haø, laõng phí thôøi gian vaø tieàn baïc, laøm naûn loøng caùc nhaø ñaàu tö. Trang 23 Keát luaän chöông I : Trong chöông naøy, taùc giaû ñaõ trình baøy nhöõng lyù luaän cô baûn veà nhöõng vaán ñeà nhö : nhaän daïng neàn kinh teá taêng tröôûng nhanh theo xu höôùng hieän ñaïi, beàn vöõng; Nhöõng vaán ñeà cô baûn veà taøi chính, caùc nguoàn löïc taøi chính, nhöõng keânh chuû yeáu trong huy ñoäng vaø taøi trôï voán cho hoaït ñoäng ñaàu tö phaùt trieån trong neàn kinh teá; Nhöõng vaán ñeà veà VÑT, nhöõng nhaân toá cô baûn aûnh höôûng ñeán söï vaän haønh cuûa caùc doøng voán, töø khaâu huy ñoäng ñeán hoaït ñoäng taøi trôï cho ñaàu tö, cuõng nhö nhöõng vaán ñeà veà hieäu quaû söû duïng VÑT, taùc ñoäng ñoái vôùi söï phaùt trieån KTXH theo xu höôùng hieän ñaïi, beàn vöõng. Beân caïnh ñoù, taùc giaû cuõng ñöa ra moät soá kinh nghieäm ôû Nhaät Baûn, Trung Quoác trong vieäc huy ñoäng vaø söû duïng voán cho ñaàu tö phaùt trieån KTXH ôû nhöõng nöôùc naøy trong nhöõng giai ñoaïn khaùc nhau. Taùc giaû cuõng trình baøy moät soá baøi hoïc ñoái vôùi Vieät Nam noùi chung vaø tænh BR-VT noùi rieâng. Töø ñoù laøm cô sôû ñeå phaân tích nhöõng thöïc traïng veà hoaït ñoäng huy ñoäng vaø söû duïng voán cho ñaàu tö phaùt trieån KTXH treân ñòa baøn tænh trong nhöõng naêm qua, ñaëc bieät laø töø naêm 2001 ñeán nay, seõ ñöôïc laøm roõ hôn trong Chöông II cuûa luaän vaên. Trang 24 Chöông II : THÖÏC TRAÏNG HUY ÑOÄNG VAØ SÖÛ DUÏNG CAÙC NGUOÀN LÖÏC TAØI CHÍNH TAØI TRÔÏ CHO ÑAÀU TÖ PHAÙT TRIEÅN KTXH TÆNH BAØ RÒA –VUÕNG TAØU TÖØ NAÊM 2001 ÑEÁN NAY 2.1- KHAÙI QUAÙT TÌNH HÌNH KTXH TÆNH BAØ RÒA-VUÕNG TAØU TÖØ NAÊM 2001 ÑEÁN NAY 2.1.1- Ñaëc ñieåm ñòa lyù töï nhieân : Tænh Baø Ròa - Vuõng Taøu naèm trong khu vöïc mieàn Ñoâng Nam Boä vaø vuøng kinh teá (VKT) troïng ñieåm phía Nam, coù nhieàu lôïi theá ñeå phaùt trieån kinh teá, thöông maïi. Tænh coù dieän tích töï nhieân 1.975 km2 vôùi 8 ñôn vò haønh chính, goàm moät thaønh phoá (ñoâ thò loaïi II), moät thò xaõ vaø 6 huyeän. Tænh coù vò trí ñòa lyù thuaän lôïi cuøng vôùi nguoàn taøi nguyeân daàu moû, laø trung taâm phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp daàu khí cuûa caû nöôùc. BR-VT coù bôø bieån daøi 305,4 km, trong ñoù coù khoaûng 156 km baõi caùt traéng, nöôùc bieån trong xanh quanh naêm coù theå söû duïng laøm baõi taém vaø treân 100.000 km2 theàm luïc ñòa, thuaän lôïi cho phaùt trieån du lòch vaø haûi saûn. Beân caïnh ñoù laø tieàm naêng lôùn veà phaùt trieån heä thoáng caûng nöôùc saâu trong khu vöïc vònh Giaønh Raùi (roäng 50 km2), heä thoáng soâng treân ñòa baøn tænh cuõng raát thuaän lôïi phaùt trieån heä thoáng caûng quy moâ hieän ñaïi, coù theå tieáp nhaän taøu troïng taûi lôùn (3 vaïn ñeán 8 vaïn taán), ñaây laø lôïi theá ñoäc nhaát ôû nöôùc ta. Vì vaäy, coù theå noùi tænh BR-VT laø cöûa ngoõ cuûa VKT troïng ñieåm phía Nam, raát thuaän lôïi ñeå trôû thaønh trung taâm trung chuyeån haøng hoaù cuûa vuøng Ñoâng Nam Boä vaø VKT troïng ñieåm phía Nam vôùi beân ngoaøi. Daân soá cuûa tænh tính ñeán cuoái naêm 2006 khoaûng gaàn 1 trieäu ngöôøi (956.089), trong ñoù, tyû leä ngöôøi trong ñoä tuoåi lao ñoäng leân ñeán 61,9%, ñaây nguoàn lao ñoäng khaù lôùn coù theå cung caáp cho nhu caàu phaùt trieån KTXH cuûa tænh trong töông lai. 2.1.2- Tình hình KTXH tænh Baø Ròa-Vuõng Taøu töø naêm 2001 ñeán nay : Neàn kinh teá nöôùc ta sau 20 naêm ñoåi môùi ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng thaønh quaû aán töôïng, ñaëc bieät laø nhöõng thaønh töïu phaùt trieån KTXH nhöõng naêm Trang 25 vöøa qua, toác ñoä taêng tröôûng GDP giai ñoaïn 2001-2005 ñaït 7,5% (rieâng naêm 2005 ñaït 8,4%); taêng tröôûng xuaát khaåu bình quaân naêm ñaït 17,4%/naêm. Naêm 2005 nguoàn VÑT tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI) ñaït 6,3 tyû USD, cuoái naêm 2005 Chính phuû ñaõ phaùt haønh thaønh coâng traùi phieáu treân thò tröôøng voán quoác teá, thu veà 750 trieäu USD laø nhöõng tín hieäu khaû quan veà doøng VÑT giaùn tieáp nöôùc ngoaøi (FPI). Naêm 2006 ñaùnh daáu moät söï kieän quan troïng, chuùng ta trôû thaønh thaønh vieân thöù 150 cuûa toå chöùc thöông maïi theá giôùi (WTO), toå chöùc thaønh coâng Hoäi nghò caáp cao APEC vôùi söï tham gia cuûa nguyeân thuû caùc neàn kinh teá haøng ñaàu theá giôùi, nhö Myõ, Nga, Trung quoác, Uùc, Nhaät baûn … Cuõng naêm naøy, toác ñoä taêng tröôûng GDP ñaït gaàn 8,2%; nguoàn voán FDI ñaït möùc aán töôïng ñaït 10,2 tyû USD. Tænh BR-VT nhöõng naêm qua, toác ñoä taêng tröôûng GDP luoân ñaït ôû möùc cao, giai ñoaïn 1996-2000 toác ñoä taêng tröôûng bình quaân ñaït 15,7%/naêm, neáu khoâng keå daàu khí ñaït 15%/naêm; thu ngaân saùch ñaït 79.081,41 tyû ñoàng; xuaát khaåu ñaït 10,04 tyû USD, sau 5 naêm giaù trò kim ngaïch xuaát khaåu taêng 2,46 laàn (naêm 1996 laø 1,46 tyû USD; naêm 2000 laø 3,57 tyû USD); toång VÑT phaùt trieån toaøn xaõ hoäi ñaït 12.951,39 tyû ñoàng, trong ñoù voán FDI ñaït 4.962,852 tyû ñoàng …. Giai ñoaïn 2001-2005, toác toä taêng tröôûng GDP bình quaân haøng naêm ñaït 12,6%/naêm, khoâng tính daàu khí taêng 23,88%. GDP bình quaân ñaàu ngöôøi naêm 2005 ñaït 7.050 USD, khoâng keå daàu khí laø 2.274 USD. Thu ngaân saùch 5 naêm ñaït 203.221 tyû ñoàng, chieám gaàn 27% ngaân saùch quoác gia, toác ñoä taêng thu ngaân saùch bình quaân ñaït 15,43%/naêm; toång giaù trò xuaát khaåu ñaït 24,03 tyû USD; toång VÑT phaùt trieån toaøn xaõ hoäi ñaït 55.764 tyû ñoàng, trong ñoù voán FDI ñaït 28.389 tyû ñoàng (khoaûng 2,3 tyû USD), chieám 50,91% toång VÑT phaùt trieån toaøn xaõ hoäi. Naêm 2006, GDP theo giaù thöïc teá öôùc ñaït 154.688 tyû ñoàng, GDP bình quaân ñaàu ngöôøi ñaït 162,35 trieäu ñoàng/naêm. Neáu khoâng keå daàu khí, GDP öôùc ñaït 33.753 tyû ñoàng, GDP bình quaân ñaàu ngöôøi laø 35,43 trieäu ñoàng/naêm. Toác ñoä taêng tröôûng GDP (theo giaù 1994) öôùc ñaït 9,1%, khoâng keå daàu khí ñaït khoaûng 14,6 %. Xuaát khaåu ñaït 8.798,67 trieäu USD, trong ñoù 2 Nguoán soá lieäu : Toång hôïp töø Nieân giaùm thoáng keâ tænh BR-VT caùc naêm 1999 vaø 2002 Trang 26 ñòa phöông ñaït 515,42 trieäu USD. VÑT phaùt trieån toaøn xaõ hoäi ñaït 12.890 tyû ñoàng (trong ñoù FDI ñaït 6.372 tyû ñoàng). Naêm 2006 tænh coù soá döï aùn FDI ñöôïc caáp ñaêng kyù leân tôùi 27 döï aùn, soá voán ñaêng kyù ñaït 2.231 trieäu USD,3 ñöùng đaàu caû nöôùc veà thu huùt FDI naêm 2006. 2.1.2.1- Nhöõng thaønh quaû phaùt trieån KTXH cuûa tænh nhöõng naêm qua : Thöù nhaát, taêng tröôûng kinh teá oån ñònh vaø ñaït toác ñoä khaù cao goùp phaàn quan troïng naâng cao ñôøi soáng nhaân daân, giaûi quyeát toát nhöõng vaán ñeà xaõ hoäi, xoaù ñoùi giaûm giaûm ngheøo … Vôùi vò trí quan troïng, tænh ñaõ nhaän ñöôïc söï quan taâm cuûa Trung öông, tænh laø ñòa phöông ñöôïc taïo ñieàu kieän ñi ñaàu trong khai thaùc quyõ ñaát taïo VÑT phaùt trieån cô sôû haï taàng, do ñoù, tænh ñaõ coù ñöôïc cô sôû haï taàng khaù hoaøn chænh so vôùi nhöõng ñòa phöông khaùc. Ngoaøi ra, tænh cuõng nhaän ñöôïc nguoàn VÑT lôùn töø TW. Vôùi lôïi theá ñoù, trong nhöõng naêm qua, tænh luoân duy trì toác ñoä taêng tröôûng GDP khaù cao vaø oån ñònh. Giai ñoaïn 2001-2005, toác ñoä taêng tröôûng GDP ñaït 12,60%/naêm, trong ñoù coâng nghieäp vaø xaây döïng ñaït toác ñoä taêng 13,04%/naêm; dòch vuï ñaït 11,52%/naêm; noâng, laâm, ngö nghieäp ñaït 9,39% (Baûng 2.1). Baûng 2.1 : Toác ñoä taêng tröôûng kinh teá tænh BR-VT theo ngaønh Chæ tieâu 2001 2002 2003 2004 2005 BQ 01-05 * GDP giaù 1994 (tyû ñoàng) 25.080 28.096 31.253 36.588 40.321 - * Toác ñoä taêng tröôûng (%) - 12,03 11,24 17,07 10,20 12,60 - Coâng nghieäp vaø xaây döïng - 12,00 11,84 21,91 6,91 13,04 - Dòch vuï - 14,16 8,47 (8,08) 35,79 11,52 - Noâng laâm ngö nghieäp - 12,29 8,13 7,24 9,63 9,39 Khoâng tính daàu vaø khí ñoát * GDP giaù 1994 (tyû ñoàng) 8.502 10.670 13.638 17.049 20.028 - * Toác ñoä taêng tröôûng (%) - 25,5 27,82 25,01 17,47 23,88 Nguoàn : Taùc giaû töï tính toaùn töø Nieân giaùm Thoáng keâ tænh Baø Ròa – Vuõng Taøu 2005 Kinh teá taêng tröôûng khaù cao laø cô sôû quan troïng taêng nguoàn thu taøi chính. Maët khaùc, nhôø kinh teá taêng tröôûng maø coâng taùc xoaù ñoùi, giaûm ngheøo 3 Baùo caùo kinh teá xaõ hoäi tænh Baø Ròa – Vuõng Taøu 2006 & caùc soá lieäu sô boä töø Cuïc thoáng keâ BR-VT Trang 27 cuûa tænh ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu ñaùng keå. Neáu xeùt theo chuaån cuõ, ñeán nay tænh ñaõ cô baûn hoaøn thaønh chæ tieâu xoaù hoä ngheøo, naêm 2001 tyû leä hoä ngheøo laø 9% thì ñeán naêm 2005 giaûm coøn chöa ñaày 1%. Chính saùch ñoái vôùi caùc gia ñình coù coâng vôùi nöôùc, ngöôøi cao tuoåi, baûo trôï xaõ hoäi ñöôïc thöïc hieän toát; 100% hoä ngheøo ñöôïc caáp theû baûo hieåm y teá, 95%4 hoä noâng daân ñöôïc söû duïng ñieän sinh hoaït … Thöù hai, cô caáu kinh teá dòch chuyeån theo höôùng CNH-HÑH: Theá giôùi ñang böôùc vaøo kinh teá tri thöùc. Söï hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, ñaëc bieät khi nöôùc ta ñaõ trôû thaønh thaønh vieân chính thöùc WTO, vieäc ñaùnh giaù thaønh coâng cuûa taêng tröôûng kinh teá khoâng chæ ñôn thuaàn xeùt veà maët löôïng, maø quan troïng hôn chính laø chaát löôïng cuûa quaù trình taêng tröôûng ñoù. Söï dòch chuyeån cô caáu kinh teá veà phía nhöõng ngaønh taïo ra nhieàu giaù trò gia taêng, coù haøm löôïng tri thöùc cao ñöôïc xem laø xu höôùng tích cöïc caûi thieän chaát löôïng taêng tröôûng. Hình 2.1 : Dòch chuyeån cô caáu kinh teá tænh BR-VT theo ngaønh (tính theo GDP tröø daàu vaø khí ñoát) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 2001 2002 2003 2004 2005 Coâng nghieäp vaø XD Dòch vuï Noâng laâm ngö nghieäp Cô caáu kinh teá cuûa tænh coù chuyeån dòch theo höôùng CNH – HÑH. Giai ñoaïn 2001-2005, (Hình 2.1) söï chuyeån dòch cô caáu kinh teá ñöôïc ñaùnh giaù laø ñuùng höôùng, cô baûn ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu ñaõ ñeà ra. Tyû troïng 4 Nguoàn soá lieäu : Vaên kieän ñaïi hoäi ñaïi bieåu Ñaûng boä tænh BR-VT laàn thöù IV Trang 28 coâng nghieäp coù xu höôùng taêng, naêm 2001 tyû troïng laø 81,31%, ñeán 2005 tyû troïng laø 82,57% (khoâng tính daàu khí töông öùng laø 2001: 47,59%, 2005: 64,56%). Khu vöïc noâng, laâm, ngö nghieäp chieám tyû troïng nhoû vaø coù xu höôùng giaûm, naêm 2001 tyû troïng laø 4,2%, naêm 2005 laø 3,8% (neáu khoâng keå daàu khí, töông öùng laø 2001 : 11,77%, naêm 2005 : 7,72%). Tyû troïng ngaønh dòch vuï coù xu höôùng giaûm suùt, naêm 2001 tyû troïng laø 14,49%, naêm 2005 tyû troïng laø 13,64% (neáu khoâng keå daàu khí, tyû troïng töông öùng laø naêm 2001: 40,64%, naêm 2005: 27,72%). Saûn xuaát coâng nghieäp duy trì toác ñoä taêng tröôûng khaù vaø oån ñònh. Toác ñoä taêng tröôûng giaù trò saûn xuaát bình quaân trong giai ñoaïn 2001-2005 laø 11,52%, khoâng keå daàu khí laø 23,7%. Nhieàu cô sôû coâng nghieäp do Trung öông quaûn lyù coù quy moâ ñaàu tö vaø gía trò lôùn ñaõ hình thaønh vaø ñöa vaøo hoaït ñoäng nhö : ñieän, khí, ñaïm, theùp … goùp phaàn ñaëc bieät quan troïng laøm thay ñoåi dieän maïo kinh teá cuûa tænh, giaûi quyeát vieäc laøm, taïo thu nhaäp, hieäu öùng lan toaû kích thích tieâu duøng cuõng nhö nhu caàu ñaàu tö phaùt trieån cuûa caùc ngaønh coâng nghieäp, dòch vuï ñòa phöông … Caùc ngaønh dòch vuï phaùt trieån khaù ña daïng, toác ñoä taêng doanh thu giai ñoaïn 2001-2005 ñaït khaù cao, bình quaân 17,1%/naêm. Trong ñoù, toác ñoä taêng doanh thu du lòch bình quaân naêm ñaït 13,29%/naêm; Dòch vuï vaän taûi taêng 11%/naêm ; Böu chính vieãn thoâng taêng 21%/naêm, saûn phaåm ña daïng vaø chaát löôïng ngaøy caøng cao, giaù caû ngaøy caøng phuø hôïp vôùi khaû naêng söû duïng cuûa ngöôøi daân. Dòch vuï tín duïng, ngaân haøng, baûo hieåm cuõng phaùt trieån ngaøy caøng ña daïng, roäng khaép, caùc saûn phaåm ngaøy caøng thu huùt söû duïng cuûa caùc taàng lôùp daân cö. Söï chuyeån dòch cô caáu kinh teá goùp phaàn laøm cho toång thu NSNN taêng qua caùc naêm. Naêm 2001 thu NSNN ñaït 33.789,94 tyû ñoàng, naêm 2005 ñaït 61.185,58 tyû (taêng gaàn 2 laàn sau 5 naêm). Naêm 2006, thu NSNN öôùc ñaït 77.274,49 tyû ñoàng, thu noäi ñòa öôùc 9.399,1 tyû ñoàng Thöù ba, xuaát khaåu taêng tröôûng toác ñoä cao oån ñònh, goùp phaàn môû roäng thò tröôøng tieâu thuï, khuyeán khích ñaàu tö saûn xuaát kinh doanh, taêng thu cho ngaân saùch : xuaát khaåu coù nhieàu khôûi saéc, toång kim ngaïch xuaát khaåu sau 5 naêm taêng 2,37 laàn, ñaït 24,08 tyû USD, toác ñoä taêng tröôûng bình Trang 29 quaân ñaït 24,1%/naêm. Trong ñoù, xuaát khaåu ñòa phöông sau 5 naêm taêng 3,06 laàn, ñaït treân 1 tyû USD, toác ñoä taêng tröôûng bình quaân ñaït 23,36%/naêm. Giaù trò xuaát khaåu ñòa phöông (khoâng keå daàu khí) ñaït bình quaân khoaûng 200 trieäu USD/naêm, ôû möùc coøn khaù thaáp. Thöù tö, thu ngaân saùch ngaøy caøng taêng goùp phaàn quan troïng ñeå oån ñònh chi tieâu, taêng chi cho ñaàu tö phaùt trieån : Naêm naêm qua, taêng tröôûng kinh teá cao, oån ñònh, cô caáu kinh teá cuûa tænh dòch chuyeån theo höôùng CNH- HÑH, quy moâ thu NSNN treân ñòa baøn coù xu höôùng taêng. Toång thu NSNN trong 5 naêm qua ñaït 203.221 tyû ñoàng, vöôït chæ tieâu 57.195 tyû ñoàng, toác ñoä taêng bình quaân naêm ñaït 16,33%/naêm; trong ñoù thu töø daàu khí ñaït 163.274 tyû ñoàng, toác ñoä taêng bình quaân naêm ñaït 17,67%; thu thueá xuaát nhaäp khaåu ñaït 14.744 tyû ñoàng. Vôùi toác ñoä taêng thu NSNN khaù, taïo ñieàu kieän taêng chi cho ñaàu tö phaùt trieån vaø phuùc lôïi cuûa tænh. Thöù naêm, taêng tröôûng kinh teá coù taùc ñoäng tích cöïc ñeán tích luyõ vaø ñaàu tö cuûa caùc chuû theå kinh teá vaø caùc taàng lôùp daân cö : Kinh teá phaùt trieån cao, oån ñònh, ñaõ goùp phaàn quan troïng laøm taêng thu NSNN, taêng thu nhaäp cuûa caùc doanh nghieäp, taêng thu nhaäp bình quaân (GDP) tính treân ñaàu ngöôøi, thu nhaäp cuûa ngöôøi lao ñoäng cuõng taêng leân … Nhöõng yeáu toá ñoù laø nhöõng tieàn ñeà coát loõi laøm taêng tieát kieäm trong khu vöïc coâng, doanh nghieäp vaø taàng lôùp daân cö vaø do ñoù laøm taêng tieát kieän trong noäi taïi neàn kinh teá. Ñaây laø nguoàn löïc ñaëc bieät quan troïng coù theå khai thaùc phuïc vuï cho ñaàu tö phaùt trieån KTXH treân ñòa baøn tænh. 2.1.2.2- Nhöõng haïn cheá : Thöù nhaát, möùc taêng tröôûng kinh teá trong nhöõng naêm qua luoân ôû möùc cao nhöng chöa töông xöùng vôùi tieàm naêng vaø theá maïnh cuûa tænh. Söï dòch chuyeån cô caáu kinh teá chöa phuø hôïp vôùi xu theá hieän ñaïi. Dòch vuï laø moät trong nhöõng theá maïnh cuûa tænh, coù lôïi theá so saùnh ñaëc bieät so vôùi caùc tænh trong khu vöïc vaø laø ngaønh taïo ra nhieàu giaù trò laïi coù xu höôùng giaûm. Ñaây laø raøo caûn lôùn ñoái vôùi söï phaùt trieån kinh teá theo höôùng beàn vöõng cuûa tænh. Thöù hai, kim ngaïch xuaát khaåu treân ñòa baøn taêng nhanh trong nhöõng naêm qua, ñaëc bieät laø töø naêm 2001 ñeán nay, giai ñoaïn 2001-2005 toác ñoä taêng tröôûng xuaát khaåu leân ñeán 24,1%/naêm, rieâng ñòa phöông (tröø daàu khí) Trang 30 ñaït toác ñoä 32,26%/naêm, nhöng giaù trò laïi raát thaáp (chæ ñaït khoaûng 1 tyû USD). Ñieàu naøy theå hieän khaû naêng caïnh tranh xuaát khaåu cuûa kinh teá ñòa phöông coøn raát yeáu. Seõ ngaøy caøng khoù khaên hôn cho caùc DN ñòa phöông, vì hieän nay chuùng ta ñaõ laø thaønh vieân chính thöùc cuûa WTO, caïnh tranh khoâng chæ ñôn thuaàn trong nöôùc maø coøn coù tính toaøn caàu. Thöù ba, thu NSNN treân ñòa baøn trong nhöõng naêm qua coù xu höôùng taêng, nhöng nguoàn thu laïi chuû yeáu döïa vaøo daàu khí (taøi nguyeâân khoâng taùi taïo ñöôïc), 5 naêm 2001-2005 chieám ñeán 80,34% toång thu NSNN. Thu NSNN ñòa phöông haàu nhö khoâng ñöôïc thuï höôûng töø khai thaùc daàu khí, trong khi nhöõng aûnh höôûng tieâu cöïc töø hoaït ñoäng naøy tænh phaûi gaùnh chòu. 2.1.2.3- Moät soá nguyeân nhaân : Thöù nhaát : Vôùi lôïi theá veà coâng nghieäp daàu khí, neân tyû troïng coâng nghieäp trong cô caáu GDP ngay töø ñaàu ñaõ ôû möùc cao, theâm vaøo ñoù nhöõng ngaønh coâng nghieäp khaùc cuõng chòu aûnh höôûng lôùn töø nguoàn taøi nguyeân naøy nhö ñieän, ñaïm, khí loûng … Vôùi lôïi theá ñoù, phaàn lôùn voán huy ñoäng cuûa caùc chuû theå kinh teá ñöôïc ñaàu tö theo höôùng naøy. Theå hieän roõ neùt nhaát laø voán FDI, trong 140 döï aùn FDI treân ñòa baøn coù tôùi 91 döï aùn ñaàu tö vaøo coâng nghieäp vôùi soá voán laø 3.950 trieäu USD trong toång voán 4.605 trieäu USD(85,78%). Söï phaùt trieån coâng nghieäp (ñaëc bieät laø coâng nghieäp daàu khí) khoù traùnh khoûi oâ nhieãm moâi tröôøng, thöïc tieãn nhieàu naêm qua, vaø nhöõng thaùng gaàn ñaây oâ nhieãm daàu traøn luoân xaûy ra treân dieän roäng vaø coù aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán tænh BR-VT. Ñieàu ñoù coù taùc ñoäng tieâu cöïc ñeán söï phaùt trieån cuûa ngaønh dòch vuï, ñaëc bieät laø du lòch. Thöù hai : ngaønh dòch vuï treân ñòa baøn chuû yeáu laø phuïc vuï khai thaùc daàu khí, du lòch, dòch vuï caûng … nhöng quy moâ cuõng nhö chaát löôïng dòch vuï coøn haïn cheá. Phaùt trieån heä thoáng caûng bieån laø lôïi theá lôùn cuûa tænh, ngaønh naøy cuõng mang laïi giaù trò gia taêng cao nhöng hieän nay phaùt trieån chöa töông xöùng, coøn khaù laïc haäu, naêng löïc boác xeáp, kho baõi baûo quaûn … coøn nhieàu haïn cheá. Dòch vuï du lòch coøn ñôn ñieäu, chaát löôïng saûn phaåm dòch vuï chöa cao, haàu heát nhöõng döï aùn phaùt trieån caùc khu du lòch cao caáp chöa ñöôïc trieån khai. Hôn nöõa, vôùi lôïi theá laø moät tænh coù tieàm naêng lôùn trong khu vöïc vaø caû nöôùc (GDP chieám tyû troïng cao trong toång GDP caû nöôùc; ñaàu Trang 31 tö FDI luoân coù thöù haïng cao; coù tieàm naêng du lòch, nghæ döôõng …) laïi gaàn trung taâm kinh teá lôùn laø TP Hoà Chí Minh, nhöng ngaønh dòch vuï cao caáp nhö dòch vuï taøi chính, ngaân haøng, baûo hieåm, caùc quyõ ñaàu tö … chöa ñöôïc chuù troïng phaùt trieån. Thöù ba : Haøng hoaù xuaát khaåu cuûa ñòa phöông khaù ñôn ñieäu, chuû yeáu laø haûi saûn, noâng, laâm saûn, nhöng vôùi coâng ngheä baûo quaûn vaø cheá bieán coøn raát laïc haäu neân giaù trò gia taêng coøn thaáp, chöa tieáp caän vôùi nhöõng chuaån möïc quoác teá, luaät phaùp quoác teá trong nhöõng vaán ñeà nhö baûn quyeàn, thöông hieäu, naêng löïc giaûi quyeát nhöõng tranh chaáp coù theå xaûy ra cuõng coøn raát haïn cheá… neân haøng hoaù xuaát khaåu ñòa phöông haàu nhö chöa tieáp caän thò tröôøng lôùn nhö EU, Baéc Myõ. Saûn phaåm xuaát khaåu chuû yeáu sang thò tröôøng khu vöïc nhö Trung Quoác, Hoàng koâng, Thaùi lan, Nhaät Baûn. 2.2- THÖÏC TRAÏNG HUY ÑOÄNG CAÙC NGUOÀN LÖÏC TAØI CHÍNH TAØI TRÔÏ CHO ÑAÀU TÖ PHAÙT TRIEÅN KTXH TÆNH BAØ RÒA - VUÕNG TAØU TÖØ NAÊM 2001 ÑEÁN NAY 2.2.1- Moâi tröôøng taøi chính quoác gia : Nhöõng naêm qua, chính saùch taøi chính quoác gia ñaõ coù nhieàu caûi caùch nhaèm oån ñònh kinh teá vó moâ, chính saùch tieàn teä linh hoaït, ñieàu haønh laõi suaát, tyû giaù hoái ñoaùi, kieåm soaùt laïm phaùt khaù hieäu quaû … goùp phaàn caûi thieän caùc caân ñoái chuû yeáu trong neàn kinh teá, taïo cô sôû vöõng chaéc cho caân ñoái taøi chính. Ñaëc bieät laø töø 2001 ñeán nay, cô cheá chính saùch taøi chính coù nhöõng ñoåi môùi nhaèm ñoäng vieân khai thaùc cao ñoä moïi nguoàn löïc taøi chính cho ñaàu tö phaùt trieån KTXH. 2.2.2- Thöïc traïng veà huy ñoäng caùc nguoàn löïc taøi chính treân ñòa baøn tænh Baø Ròa – Vuõng Taøu trong nhöõng naêm qua : Nhöõng caûi caùch, ñoåi môùi saâu saéc trong nhöõng chính saùch taøi chính cuûa Chính phuû nhöõng naêm qua, ñaëc bieät töø naêm 2001 ñeán nay ñaõ coù taùc ñoäng tích cöïc ñeán huy ñoäng caùc nguoàn löïc taøi chính cho ñaàu tö phaùt trieån KTXH treân ñòa baøn tænh, theå hieän qua nhöõng thaønh töïu trong phaùt trieån KTXH cuûa tænh trong nhöõng naêm gaàn ñaây. Tuy nhieân, vieäc huy ñoäng vaø söû duïng caùc nguoàn löïc taøi chính phuïc vuï cho ñaàu tö treân ñòa baøn cuõng coøn nhieàu baát caäp Trang 32 khieán söï phaùt trieån KTXH cuûa tænh chöa thöïc söï beàn vöõng. Nhöõng thaønh töïu vaø haïn cheá trong huy ñoäng vaø söû duïng caùc nguoàn löïc taøi chính treân ñòa baøn tænh trong nhöõng naêm qua coù theå khaùi quaùt nhö sau : 2.2.2.1- Nhöõng thaønh töïu : Thöù nhaát, thu ngaân saùch treân ñòa baøn ngaøy caøng taêng, khaù oån ñònh, laø cô sôû quan troïng ñaûm baûo taêng tieát kieäm cho NSNN, taêng chi vaø ñaëc bieät chi cho ñaàu tö phaùt trieån : (i) Veà quy moâ thu NSNN treân ñòa baøn ngaøy caøng taêng. Toång thu NSNN giai ñoaïn 2001-2005 ñaït ñaït 203.221 tyû ñoàng, vöôït chæ tieâu 57.195 tyû ñoàng, toác ñoä taêng bình quaân naêm ñaït 16,33%/naêm. Sau 5 naêm quy moâ thu NSNN taêng leân 1,8 laàn (naêm 2001 thu NSNN ñaït : 31.830 tyû ñoàng, ñeán 2005 ñaït 57.734 tyû ñoàng); trong ñoù thu töø daàu khí ñaït 163.274 tyû ñoàng, toác ñoä taêng bình quaân naêm ñaït 17,67%; thueá xuaát nhaäp khaåu ñaït 14.744 tyû ñoàng. Vôùi toác ñoä taêng khaù cao thu NSNN treân ñòa baøn tænh ñaõ taïo ñieàu kieän thuaän lôïi taêng caùc nguoàn chi NSNN, vaø cuõng laø cô sôû tieát kieäm ngaân saùch, taêng chi cho ñaàu tö phaùt trieån vaø phuùc lôïi xaõ hoäi. Giai ñoaïn 2001-2005, chi ngaân saùch tænh lieân tuïc taêng leân qua caùc naêm, sau 5 naêm chi ngaân saùch taêng 2,28 laàn (naêm 2001 ñaït 2.226,64 tyû ñoàng; naêm 2005 ñaït 5.067,08 tyû ñoàng), toác ñoä taêng chi ñaït 22,82%/naêm. Trong ñoù, toác ñoä taêng chi cho ñaàu tö phaùt trieån ñaït 32,79%. Trong 5 naêm toång chi ñaàu tö phaùt trieån töø NSNN ñaït 6.700,02 tyû ñoàng, chieám tyû troïng cao trong toång chi NSNN (ñaït ñeán 40,6%). Ñieàu ñaùng quan taâm chính laø tyû troïng chi cho ñaàu tö phaùt trieån trong toång chi NSNN ngaøy caøng taêng (naêm 2001 tyû leä naøy chæ ñaït 36,32%; naêm 2004 ñaït 44,21%; naêm 2005 ñaït 49,62%)5. (ii) Tyû leä ñoäng vieân vaøo NSNN so vôùi GDP treân ñòa baøn tænh trong giai ñoaïn 2001-2005 luoân duy trì ôû möùc cao (Baûng 2.2). Naêm 2001 tyû leä huy ñoäng vaøo NSNN so vôùi GDP leân tôùi 68,92%, möùc thaáp nhaát cuõng leân ñeán 46,56% (2004). Trung bình 5 naêm tyû leä huy ñoäng laø 56,29%, moät tyû leä raát cao so vôùi trung bình caû nöôùc (23%). Sôû dó nhö vaäy laø vì huy ñoäng vaøo NSNN töø daàu khí leân ñeán 45,22% toång GDP treân ñòa baøn tænh. 5 Soá lieäu ñöôïc toång hôïp vaø tính toaùn töø Nieân giaùm thoáng keâ tænh BR-VT 2005 Trang 33 Baûng 2.2 : Tyû leä huy ñoäng GDP vaøo NSNN (%) Chæ tieâu 2001 2002 2003 2004 2005 BQ 01-05 Caû nöôùc 21,6 23,1 23,2 24,0 23,1 23 Tænh Baø Ròa – Vuõng Taøu 68,92 65,47 55,60 46,56 56,06 56,29 - Rieâng daàu thoâ vaø khí ñoát 58,07 51,90 45,23 35,95 44,40 45,22 - Thu noäi ñòa 6,16 7,54 6,92 6,65 7,30 6,95 Nguoàn : Taùc giaû töï tính toaùn töø Nieân giaùm thoáng keâ tænh BR-VT naêm 2005 Thöù hai, huy ñoäng voán töø caùc doanh nghieäp trong nöôùc vaø caùc hoä kinh teá gia ñình, taàng lôùp daân cö coù chuyeån bieán toát, caùc nguoàn löïc taøi chính töø caùc doanh nghieäp, caùc hoä gia ñình ñaõ ñöôïc chuù troïng huy ñoäng ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh : Beân caïnh nhöõng ñoåi môùi trong chính saùch taøi chính cuûa Chính phuû khuyeán khích caùc DN thuoäc moïi thaønh phaàn kinh teá ñaàu tö môû roäng SXKD. Tænh BR–VT ñaõ cuï theå hoaù moät soá öu ñaõi thueá trong Nghò ñònh soá 164/2003/NÑ.CP vaø Nghò ñònh soá 152/2004/NÑ.CP ngaøy 06/8/2004, aùp duïng ñoái vôùi caùc DN thaønh laäp töø döï aùn ñaàu tö vaøo caùc KCN tænh BR-VT… Vôùi nhöõng chính saùch ñoù, trong nhöõng naêm qua caùc DN thuoäc moïi thaønh phaàn kinh teá treân ñòa baøn tænh lieân tuïc taêng leân, nhaát laø caùc DN thuoäc khu vöïc tö nhaân, taäp theå vaø caùc hoä kinh teá gia ñình. Löôïng voán huy ñoäng vaøo SXKD cuûa caùc DN ngaøy caøng taêng, khaû naêng trang bò taøi saûn coá ñònh cuõng ngaøy caøng caûi thieän hôn, hieäu quaû SXKD cuõng ngaøy caøng toát hôn, ñoùng goùp ngaøy caøng nhieàu vaøo GDP, NSNN, giaûi quyeát vieäc laøm vaø thu nhaäp oån ñònh cho hôn 7 vaïn ngöôøi lao ñoäng. (i).Khu vöïc DNNN : Thôøi gian qua vaø nhöõng naêm gaàn ñaây caùc DNNN treân ñòa baøn coù xu höôùng giaûm (naêm 2002 tænh coù 64 DNNN; 2006 coøn 54 DNNN). Nhöng hoaït ñoäng SXKD cuûa caùc DNNN laïi khôûi saéc hôn. (Baûng 2.3) Toång nguoàn voán SXKD ngaøy caøng taêng, naêm 2002 toång nguoàn voán khu vöïc DNNN khoaûng 13.631 tyû ñoàng, thì ñeán naêm 2006 öôùc tính ñaït 37.820 tyû ñoàng (taêng gaàn 3 laàn). Nguoàn voán chuû sôû höõu cuõng ngaøy caøng taêng, theå hieän söï tích luyõ noäi taïi cuûa caùc DNNN cuõng ngaøy caøng ñöôïc caûi Trang 34 thieän. Ñaàu tö vaøo ñoåi môùi taøi saûn coá ñònh cuõng coù xu höôùng taêng, sau 5 naêm (2002-2006) giaù trò taøi saûn coá ñònh taêng leân hôn 2 laàn. Lôïi nhuaän vaø nhöõng ñoùng goùp cho NSNN töø khu vöïc DNNN cuõng ngaøy caøng taêng. Taïo ñieàu kieän giaûi quyeát vieäc laøm vaø thu nhaäp khaù oån ñònh cho haøng vaïn ngöôøi lao ñoäng. Tyû leä ñoùng goùp vaøo GDP cuûa khu vöïc naøy cuõng coù xu höôùng taêng, neáu naêm 2001 tyû leä ñoùng goùp vaøo GDP chæ ñaït 16,81%; naêm 2002 ñaït 23,14%; 2003 ñaït 19,97%; naêm 2004 ñaït 22,02% vaø naêm 2005 ñaït 18,11%. Bình quaân ñoùng goùp vaøo GDP trong giai ñoaïn 2001-2005 (5 naêm) ñaït 19,89%. Baûng 2.3 : Moät soá chæ tieâu Doanh nghieäp Nhaø nöôùc Tænh Baø Ròa – Vuõng Taøu (naêm 2002 ñeán 2006) Chæ tieâu 2002 2003 2004 2005 Ö 2006 * Soá DNNN 64 60 57 55 54 - DNNN TW 18 16 18 18 18 - DNNN ÑP 46 44 39 37 36 * Toång nguoàn voán (tyû ñoàng) 13.631,0 19.469,0 27.824,3 35.616,9 37.820,0 - DNNN TW 10.224,2 15.116,5 23.497,1 31.215,4 33.200,0 - DNNN ÑP 3.406,8 4.352,5 4.327,2 4.401,5 4.620,0 * Voán chuû sôû höõu (tyû ñoàng) 6.553,6 9.775,8 11.554,8 14.750,8 16.010,0 - DNNN TW 5.339,1 8.248,3 10.528,8 13.274,1 14.510,0 - DNNN ÑP 1.214,5 1.527,5 1.026,0 1.476,7 1.500,0 * TSCÑ & Ñaàu tö daøi haïn 7.162,3 8.133,5 14.158,6 15.046,0 16.015,0 - DNNN TW 6.078,1 6.506,9 12.290,5 13.124,7 13.800,0 - DNNN ÑP 1.084,2 1.626,6 1.868,1 1.921,3 2.215,0 * Lôïi nhuaän (tyû ñoàng) 2.467,2 3.615,4 4.203,4 4.794,2 5.530,0 - DNNN TW 2.421,3 3.550,9 4.089,7 4.672,4 5.400,0 - DNNN ÑP 45,9 64,5 113,7 121,8 130,0 * Lao ñoäng (ngöôøi) 28.157 31.448 29.848 30.925 32.200 - DNNN TW 15.106 17.132 17.661 18.100 19.000 - DNNN ÑP 13.051 14.316 12.187 12.825 13.200 * Ñoùng goùp NSNN (tyû ñoàng) 1.788 2.075 2.640 3.277 3.723 Nguoàn : Taùc giaû töï toång hôïp töø cô sôû döõ lieäu ñieàu tra DN naêm 2002-2006 tænh BR-VT (ii).Töø caùc DN thuoäc khu vöïc tö nhaân : Ñaây laø khu vöïc ñaày tieàm naêng vaø naêng ñoäng. Vôùi vieäc ban haønh Luaät doanh nghieäp vaø Luaät ñaàu tö thoáng nhaát, nhöõng chính saùch khaù thoâng thoaùng cuûa Chính phuû, cuøng vôùi noã löïc caûi caùch haønh chính cuûa ñòa phöông, khu vöïc tö nhaân treân ñòa baøn tænh trong nhöõng naêm qua phaùt trieån khaù maïnh, giai ñoaïn 2001-2006 trung bình Trang 35 haøng naêm coù khoaûng 350 DN môùi ñöôïc thaønh laäp vôùi soá voán ñaêng kyù môùi khoaûng 530 tyû ñoàng. Theo soá lieäu cuûa Sôû keá hoaïch vaø ñaàu tö tænh, tính ñeán cuoái naêm 2006, tænh coù 128 coâng ty coå phaàn, 922 coâng ty TNHH; 1.035 DNTN. Baûng 2.4 : Moät soá chæ tieâu DN khu vöïc tö nhaân Tænh Baø Ròa – Vuõng Taøu (naêm 2002 ñeán 2006) Chæ tieâu 2002 2003 2004 2005 Ö 2006 * Toång nguoàn voán (tyû ñoàng) 3.202,8 3.979,8 5.609,9 6.352,5 6.571,0 * Voán chuû sôû höõu (tyû ñoàng) 1.630,8 2.066,2 2.683,5 3.314,6 3.500,0 * Taøi saûn coá ñònh & Ñaàu tö daøi haïn (tyû ñoàng) 1.309,7 1.597,5 2.236,9 2.521,1 2.950,0 * Lôïi nhuaän (tyû ñoàng) 137,9 130,8 67,8 112,1 120,0 * Lao ñoäng (ngöôøi) 26.618 33.537 34.980 35.905 37.000 * Ñoùng goùp NSNN (tyû ñoàng) 255 219 325 388 453 Nguoàn : Taùc giaû töï toång hôïp töø cô sôû döõ lieäu ñieàu tra DN naêm 2002-2006 tænh BR-VT Voán SXKD cuûa caùc DN thuoäc khu vöïc tö nhaân ngaøy caøng taêng, toång nguoàn voán cuûa caùc DN khu vöïc tö nhaân naêm 2001 ñaït 3.202,8 tyû ñoàng, ñeán naêm 2006 öôùc ñaït 6.571 tyû ñoàng, gaáp 2 laàn so vôùi naêm 2001, nhöng quy moâ khaù nhoû beù (daïng nhoû vaø sieâu nhoû), voán bình quaân 1 DN khu vöïc naøy ñeán naêm 2006 môùi chæ ñaït 3 tyû/1 DN. Voán chuû sôû höõu vaø voán ñaàu tö taøi saûn coá ñònh coù xu höôùng taêng, ñoùng goùp cho NSNN taêng nhöng lôïi nhuaän khaù thaát thöôøng (Baûng 2.4). Khu vöïc naøy thu huùt löôïng lao ñoäng khaù lôùn, naêm 2006, lao ñoäng trong khu vöïc naøy öôùc khoaûng 37 ngaøn ngöôøi, nhöng phaàn lôùn laø lao ñoäng chöa qua ñaøo taïo. (iii).Töø caùc hoä kinh teá gia ñình vaø taàng lôùp daân cö, treân ñòa baøn tænh hieän nay coù khoaûng 30 ngaøn hoä kinh doanh caù theå thuoäc caùc ngaønh khaùc nhau, vôùi soá voán kinh doanh ñeán haøng traêm tyû ñoàng. Hoaït ñoäng cuûa khu vöïc naøy cuõng mang laïi nhöõng hieäu quaû nhaát ñònh khoâng chæ goùp phaàn giaûi quyeát vieäc laøm, naâng cao thu nhaäp, xoaù ñoùi giaûm ngheøo … maø coøn coù ñoùng goùp quan troïng cho söï phaùt trieån KTXH cuûa ñòa phöông. Ngoaøi ñaàu tö cho SXKD, nguoàn tieát kieäm trong daân cö cuõng ngaøy caøng taêng, theå hieän ôû chæ tieâu tieát kieäm cuûa daân cö trong heä thoáng Ngaân haøng, trong 2 naêm gaàn ñaây möùc taêng leân haøng ngaøn tyû ñoàng moãi naêm (naêm 2005 taêng 1.417 tyû so vôùi Trang 36 naêm 2004; öôùc naêm 2006 taêng 801 tyû so vôùi naêm 2005). Theo soá lieäu sô boä ñieàu tra maãu kinh teá hoä gia ñình naêm 2006 thì cheânh leäch giöõa thu nhaäp vaø chi tieâu cho ñôøi soáng cuûa khu vöïc daân cö vaø hoä gia ñình treân ñòa baøn tænh khoaûng 3.300 tyû ñoàng. Trong ñoù, chæ khoaûng 1.235 tyû ñoàng ñöôïc huy ñoäng cho ñaàu tö phaùt trieån, khoaûng 800 tyû ñoàng ñöôïc göûi vaøo caùc ngaân haøng. Nhö vaäy, coøn khoaûng 1.065 tyû ñoàng coøn naèm trong daân. Soá lieäu veà huy ñoäng voán baèng ngoaïi teä cuûa ngaân haøng trong nhöõng naêm qua ngaøy caøng taêng (baûng 2.5) cho thaáy xu höôùng göûi tieàn tieát kieäm baèng ngoaïi teä treân ñòa baøn tænh coù daáu hieäu taêng leân vaø nhö vaäy tích luyõ cuûa ngöôøi daân coù theå ñang ñöôïc caát tröõ döôùi daïng vaøng, ñieàu naøy phuø hôïp vôùi taâm lyù ngöôøi daân vì thôøi gian qua giaù vaøng theá giôùi vaø trong nöôùc coù xu höôùng taêng maïnh. Cuøng vôùi quaù trình coå phaàn hoaù caùc DNNN treân ñòa baøn tænh trong naêm 2006 vaø söï phaùt trieån buøng phaùt cuûa TTCK cuõng keùo theo laøn soùng ñaàu tö maïnh meõ theo kieåu phong traøo cuûa nhöõng ngöôøi daân. Theo ñoù, maëc duø chöa coù nhöõng thoáng keâ chính thöùc, nhöng moät löôïng khoâng nhoû voán cuûa daân ñaõ tham gia vaøo quaù trình mua baùn loøng voøng caùc chöùng khoaùn, ñaày ruûi ro vaø khoâng mang laïi hieäu quaû thöïc cho ñaàu tö phaùt trieån KTXH treân ñòa baøn tænh. Thöù ba, huy ñoäng voán thoâng qua ñònh cheá taøi chính trung gian, ñaëc bieät laø heä thoáng NHTM, caùc quyõ tín duïng, caùc coâng ty baûo hieåm, coâng ty taøi chính treân ñòa baøn tænh ngaøy caøng taêng qua caùc naêm. Caùc hình thöùc huy ñoäng voán ngaøy caøng ña daïng thu huùt ngaøy cao söï tham gia cuûa caùc chuû theá kinh teá vaø nhaân daân, taïo ra nguoàn voán lôùn taøi trôï cho caùc nhu caàu ñaàu tö phaùt trieån KTXH : (i) Heä thoáng NHTM : Nhöõng naêm qua, söï ñoåi môùi trong heä thoáng ngaân haøng phuø hôïp vôùi neàn kinh teá thò tröôøng, söï lôùn maïnh cuûa heä thoáng NHTM quoác gia, söï linh hoaït trong ñieàu haønh chính saùch tieàn teä cuûa NHNN, cô cheá laõi suaát noäi teä vaø ngoaïi teä, chính saùch tyû giaù linh hoaït, söï ña daïng cuûa Trang 37 caùc saûn phaåm huy ñoäng voán … laøm cho heä thoáng ngaân haøng trôû thaønh keânh huy ñoäng voán ñaëc bieät quan troïng trong neàn kinh teá. Heä thoáng caùc chi nhaùnh NHTM treân ñòa baøn tænh ngaøy caøng theå hieän vai troø laø moät trong nhöõng keânh huy ñoäng voán chuû löïc ñeå taøi trôï cho caùc nhu caàu ñaàu tö phaùt trieån KTXH treân ñòa baøn, ñieàu ñoù theå hieän (1) Soá löôïng caùc chi nhaùnh NHTM treân ñòa baøn ngaøy taêng, môû roäng vaø phaân boá ôû haàu heát caùc huyeän, thò xaõ, thaønh phoá trong tænh. Hieän nay, treân ñòa baøn tænh coù söï hoaït ñoäng cuûa 8 chi nhaùnh NHTM nhaø nöôùc, 06 chi nhaùnh NHTM coå phaàn, 1 chi nhaùnh Ngaân haøng CSXH, 3 quyõ tín duïng nhaân daân vaø 1 chi nhaùnh coâng ty taøi chính daàu khí hoaït ñoäng. (2) Chuû tröông thöïc hieän chieán löôïc khaùch haøng nhaèm khai thaùc caùc nguoàn voán nhaøn roãi töø caùc toå chöùc kinh teá ñeán daân cö, töø khaùch haøng trong nöôùc vaø khaùch haøng nöôùc ngoaøi, töø ñoù, taän duïng nhöõng doøng chaûy voán töø tieàn göûi thanh toaùn ñeán caùc khoaûn tieát kieäm, töø tieàn göûi noäi teä ñeán ngoaïi teä. Beân caïnh ñoù, caùc NHTM treân ñòa baøn tænh ñaõ aùp duïng nhieàu hình thöùc huy ñoäng voán vôùi kyø haïn, laõi suaát tieàn göûi linh hoaït keøm theo caùc chöông trình tieát kieäm döï thöôûng nhö “Tieát kieäm truùng oâ toâ, truùng vaøng”; “Sinh nhaät vaøng”; “tieát kieäm ruùt daàn”… ñeå thu huùt khaùch haøng. Do ñoù, nguoàn voán huy ñoäng taêng qua caùc naêm (Baûng 2.5), toác ñoä taêng tröôûng huy ñoäng voán bình quaân giai ñoaïn 2001-2005 ñaït 15,46%/naêm (naêm 2001, huy ñoäng voán ñaït 7.290 tyû ñoàng, naêm 2005 ñaït 12.953 tyû ñoàng). Tyû leä huy ñoäng voán so vôùi GDP naêm 2001 ñaït 59,79%; thaáp nhaát laø naêm 2003 ñaït 29,97% vaø taêng leân ñeán naêm 2005 laø 34,39%; tyû leä voán huy ñoäng so vôùi GDP trung bình 5 naêm ñaït 35,42%. Nhö vaäy, hoaït ñoäng cuûa heä thoáng NHTM treân ñòa baøn tænh coù hieäu quaû hôn, ñaõ thu huùt ngaøy caøng nhieàu nguoàn tieát kieäm töø caùc chuû theå kinh teá vaø nhaân daân vaøo ngaân haøng. Naêm 2006, toång voán huy ñoäng öôùc ñaït 15.661 tyû ñoàng, taêng 20,91% so vôùi 2005, tyû leä voán huy ñoäng so vôùi GDP öôùc ñaït 35,62%. Trang 38 Baûng 2.5 : Tình hình huy ñoäng voán qua heä thoáng caùc NHTM treân ñòa baøn tænh Baø Ròa – Vuõng Taøu Chæ tieâu 2001 2002 2003 2004 2005 Ö 2006 - GDP (tröø daàu khí) giaù hieän haønh (tyû ñoàng) 12.193 17.316 22.540 29.336 37.670 43.969 - Huy ñoäng voán (tyû ñoàng) 7.290 5.648 6.755,41 9.518,12 12.953 15.661 - Tyû leä voán huy ñoäng/GDP(%) 59,79 32,62 29,97 34,45 34,39 35,62 - Toác ñoä taêng tröôûng Huy ñoäng voán (%) - (22,52) 19,61 40,90 36,09 20,91 - Dö nôï cho vay neàn Kinh teá (tyû ñoàng) 3.005,88 4.043,19 4.942,97 5.960,19 7.165,4 8.953 - Toác ñoä taêng tín duïng (%) - 34,51 22,25 20,58 20,22 24,94 - Dö nôï so vôùi GDP (%) 24,65 23,35 21,93 20,30 19,02 20,36 * Cô caáu nguoàn voán huy ñoäng Hình thöùc giaù trò - Ñoàng Vieät Nam 1.922 2.692 3.278,91 4.257,60 5.697 5.865 - Ngoaïi teä 5.368 2.957 3.476,50 5.260,52 7.256 9.796 Hình thöùc tieàn göûi - Tieàn göûi thanh toaùn cuûa caùc toå chöùc kinh teá 5.746 3.845 4.579,52 7.093,91 9.031 10.771 - Tieàn göûi daân cö 1.238 1.432 1.829,31 2.182,52 3.599 4.400 - Kyø phieáu, traùi phieáu 306 371 346,59 241,69 323 490 Nguoàn : Nieân giaùm thoáng keâ BR-VT 2005 vaø baùo caùo thöôøng nieân cuûa NHNN tænh BR-VT Hoaït ñoäng taøi trôï, giai ñoaïn 2001-2005, dö nôï cho vay neàn kinh teá luoân taêng leân naêm 2005 toång dö nôï taêng 2,38 laàn so vôùi naêm 2001; naêm 2006 taêng 24,94% so vôùi naêm 2005. Nhìn chung, toác ñoä taêng tröôûng tín duïng nhöõng naêm qua laø khaù cao (trung bình 2001-2006 khoaûng 22,4%), ñieàu ñoù theå hieän khaû naêng taøi trôï cuûa heä thoáng NHTM treân ñòa baøn cho hoaït ñoäng ñaàu tö phaùt trieån SXKD cuûa caùc chuû theå kinh teá ngaøy caøng taêng leân. Tyû troïng cho vay neàn kinh teá giai ñoaïn 2001-2006 ñaït khoaûng 20% so vôùi GDP. (ii) Huy ñoäng voán cuûa caùc coâng ty baûo hieåm treân ñòa baøn tænh BR-VT, hoaït ñoäng baûo hieåm nhöõng naêm qua coù nhöõng böôùc tieán ñaùng keå. Treân ñòa baøn tænh hieän coù 3 chi nhaùnh coâng ty baûo hieåm nhaân thoï, 2 coâng ty thuoäc Baûo Vieät (1 coâng ty baûo hieåm nhaân thoï vaø 1 coâng ty baûo hieåm phi nhaân Trang 39 thoï). Doanh thu phí baûo hieåm töø naêm 2003 ñeán 2006 ngaøy caøng taêng. Tuy nhieân, tyû leä doanh thu so vôùi GDP coøn khaù thaáp (khoaûng 1%). (baûng 2.6) Baûng 2.6 : Tyû leä doanh thu phí baûo hieåm so vôùi GDP Treân ñòa baøn tænh Baø Ròa – Vuõng Taøu Chæ tieâu 2001 2002 2003 2004 2005 2006 - Doanh thu phí baûo hieåm (tyû ñoàng) - - 217 272 395 486 - Tyû leä doanh thu phí baûo hieåm/GDP (%) - - 0,96 0,93 1,05 1,11 Nguoàn : Taùc giaû toång hôïp töø baùo caùo caùc chi nhaùnh Coâng ty baûo hieåm (taïi Cuïc Thoáng Keâ). Thöù tö, huy ñoäng nguoàn voán FDI treân ñòa baøn tænh nhöõng naêm qua khaù hieäu quaû, ñaëc bieät laø töø naêm 2001 ñeán nay, soá döï aùn, soá voán ñaêng kyù cuûa caùc döï aùn ñaàu tö, chaát löôïng döï aùn ngaøy caøng taêng ; tyû leä ñoùng goùp vaøo taêng tröôûng GDP treân ñòa baøn coù xu höôùng taêng; ñoùng goùp ñaùng keå vaøo taêng tröôûng xuaát khaåu (tröø daàu khí); ñoùng goùp vaøo NSNN ngaøy caøng taêng vaø oån ñònh, goùp phaàn quan troïng oån ñònh nguoàn thu cho NSNN : Töø thaùng 12/1988 ñeán 1995 soá döï aùn FDI taêng raát chaäm, voán ñaêng kyù ñaït raát thaáp. Tính ñeán cuoái naêm 1995, toång soá döï aùn chæ ñaït 12 döï aùn vôùi soá voán ñaêng kyù chæ ñaït 150 trieäu USD. Töø 1996 ñeán nay soá döï aùn FDI taêng leân maïnh meõ caû veà soá löôïng vaø giaù trò voán ñaêng kyù cuõng nhö thöïc hieän nguoàn voán ñaàu tö naøy. Giai ñoaïn 2001-2005 moãi naêm coù trung bình 16 döï aùn ñöôïc caáp chöùng nhaän ñaàu tö vôùi voán ñaàu tö bình quaân 1 döï aùn laø 24,18 trieäu USD. Tính ñeán 31/12/2006, treân ñòa baøn tænh coù 140 döï aùn FDI coøn hieäu löïc vôùi toång voán ñaêng kyù 4.604,92 trieäu USD, öôùc thöïc hieän 1.276,96 trieäu USD vaø hieän ñang ñöùng thöù naêm trong caû nöôùc veà thu huùt voán FDI. Trong ñoù, rieâng naêm 2005 tænh ñaõ thu huùt ñöôïc 15 döï aùn môùi vôùi toång soá voán ñaêng kyù laø 740 trieäu USD vaø laø ñòa phöông lôùn thöù hai (sau Haø Noäi) veà thu huùt FDI. (Baûng 2.7) Naêm 2006, tænh ñaõ thu huùt ñöôïc 27 döï aùn vôùi toång soá voán ñaêng kyù leân ñeán 2.231 trieäu USD (soá döï aùn vaø soá voán cao nhaát keå töø naêm 1988), ñaùng keå nhaát laø Döï aùn saûn xuaát theùp POSCO (Haøn quoác) vôùi voán ñaêng kyù 1.128 Trang 40 trieäu USD, ñöa Baø Ròa – Vuõng Taøu trôû thaønh ñòa phöông thu huùt voán FDI lôùn nhaát nöôùc trong naêm 2006. Baûng 2.7 : Ñaàu tö nöôùc ngoaøi FDI theo ñòa phöông 1988-2006 (tính tôùi ngaøy 18/12/2006) STT Ñòa phöông Soá döï aùn Toång VÑT (trieäu USD) Voán P.ñònh (trieäu USD) Voán ÑT thöïc hieän Tyû leä(%)ä thöïc hieän 1 TP HCM 2.057 14.148,54 6.326,32 6.369,88 45,02 2 Haø Noäi 757 10.123,77 4.259,02 3.526,30 34,83 3 Ñoàng Nai 780 9.063,71 3.645,64 4.092,31 45,15 4 Bình Döông 1.256 6.038,29 2.634,97 2.029,30 33,61 5 BR–VT 140 4.604,92 1.881,80 1.270,69 27,59 6 Haûi Phoøng 218 2.190,16 930,19 1.247,99 56,98 … … Nguoàn : Cuïc Ñaàu tö nöôùc ngoaøi - Boä Keá Hoaïch Ñaàu Tö Töø naêm 1999 UBND tænh ñaõ ban haønh quyeát ñònh 4734/1999/QÑ-UB veà coâng boá chính saùch öu ñaõi ñaàu tö FDI treân ñòa baøn tænh BR-VT. Ñoàng thôøi thöïc hieän nhieàu böôùc ñi quan troïng nhö : Cuï theå hoaù caùc vaên baûn cuûa Chính phuû veà öu ñaõi ñaàu tö, ban haønh nhöõng quy ñònh öu ñaõi ñoái vôùi caùc DN ñaàu tö trong caùc KCN treân ñòa baøn tænh; ñaëc bieät chuù troïng phaùt trieån caùc KCN, hoaøn thieän cô sôû haï taàng ngoaøi caùc KCN … taïo ñieàu kieän thuaän lôïi thu huùt caùc nhaø ñaàu tö, ñaëc bieät laø caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi; ñaåy maïnh caûi caùch thuû tuïc haønh chính, giaûm phieàn haø, laøm taêng chi phí giao dòch cuûa caùc nhaø ñaàu tö. Töø ñoù ñeán nay, soá döï aùn FDI vaøo tænh ngaøy caøng taêng leân, thu huùt ñöôïc nhöõng döï aùn coù quy moâ lôùn phuø hôïp vôùi ñònh höôùng phaùt trieån vaø theá maïnh cuûa tænh, chaát löôïng döï aùn cuõng ngaøy caøng taêng. Ñieàu ñoù theå hieän, toác ñoä taêng tröôûng giaù trò gia taêng (VA) (giaù coá ñònh 1994) khu vöïc FDI ngaøy caøng taêng (naêm 2001 toác ñoä taêng tröôûng ñaït 3,68%, naêm 2004 ñaït 17,65%, naêm 2005 ñaït 9,62%, bình quaân giai ñoaïn 2001-2005 ñaït 9,35%/naêm) vaø ngaøy caøng coù vai troø quan troïng ñoái vôùi söï phaùt trieån KTXH cuûa tænh vaø dòch chuyeån cô caáu kinh teá theo höôùng CNH-HÑH. Möùc ñoùng cho GDP cuûa khu vöïc FDI ngaøy caøng taêng, neáu tính caû daàu vaø khí ñoát thì trong giai ñoaïn 2001-2005 (5 naêm) khu vöïc FDI ñoùng goùp tôùi 73,33% GDP, Naêm 2006 ñoùng goùp 80,9% (Baûng 2.8). Khu vöïc FDI (tröø daàu vaø khí ñoát) ñoùng vai troø ngaøy caøng taêng, tyû leä ñoùng goùp vaøo GDP taêng lieân tuïc qua caùc naêm, naêm 2001, tyû leä ñoùng goùp Trang 41 vaøo GDP chæ ôû möùc 7,04% thì ñeán 2005 tyû leä naøy laø 26,44%. Ñoùng goùp vaøo NSNN cuûa khu vöïc naøy cuõng ngaøy caøng taêng, sau 5 naêm ñoùng goùp vaøo NSNN cuûa khu vöïc naøy taêng 2,92 laàn (naêm 2001 ñaït 779,36 tyû ñoàng, naêm 2005 ñaït 2.272,6 tyû ñoàng). Tyû troïng giaù trò xuaát khaåu cuûa khu vöïc naøy so vôùi xuaát khaåu cuûa ñòa phöông (tröø daàu khí) ngaøy caøng taêng (naêm 2001 chæ ñaït 7,85%, nhöng ñeán naêm 2005 tyû leä naøy ñaït ñeán 40,8%, öôùc 2006 laø 54,57%), ñieàu naøy cuõng theå hieän vai troø höôùng xuaát khaåu cuûa khu vöïc naøy ngaøy caøng quan troïng. Baûng 2.8 : Döï aùn ñaàu tö FDI vaø nhöõng ñoùng goùp vaøo GDP vaø NSNN Tænh Baø Ròa – Vuõng Taøu töø naêm 2001 - 2006 2001 2002 2003 2004 2005 Ö 2006 * Soá löôïng döï aùn 8 16 20 19 15 27 * Voán ñaêng kyù (Trieäu USD) 842 44 217 43 740 2.231 * Voán thöïc hieän(trieäu USD) 438 716 625 274 164 424 * % ñoùng goùp vaøo GDP - GDP coù daàu vaø khí ñoát 75,36 68,08 72,87 71,55 76,39 80,90 - GDP tröø daàu vaø khí ñoát 7,04 10,43 17,21 18,35 26,44 25,69 * Xuaát khaåu (tröø daàu) trieäu USD - 10,89 25,06 44,35 127,49 281,24 - % xuaát khaåu ñòa phöông - 7,85 13,52 18,72 40,80 54,57 * Ñoùng goùp vaøo ngaân saùch - Tröø daàu vaø khí ñoát (tyû ñoàng) 779,36 870,29 1.479,49 1.527,50 2.272,06 3.544 Nguoàn : Nieân giaùm thoáng keâ tænh BR-VT naêm 2005 vaø taùc giaû töï toång hôïp töø caùc baùo caùo XNK caùc naêm 2002 ñeán 2006 – Cuïc Thoáng keâ Thöù naêm, nguoàn voán ODA treân ñòa baøn töø naêm 2001 ñeán nay tænh ñaõ xuùc tieán vaän ñoäng thu huùt vaøo döï aùn nhö döï aùn caáp nöôùc Hoà Ñaù Ñen soá voán khoaûng 30 trieäu USD; döï aùn Xöû lyù thoaùt nöôùc thaønh phoá Vuõng Taøu 20 trieäu USD; Döï aùn caûi taïo vaø phaùt trieån löôùi ñieän Vuõng Taøu 286 tyû ñoàng; döï aùn phaùt trieån ñöôøng giao thoâng noâng thoân 700 ngaøn USD. Nhìn chung trong giai ñoaïn naøy khaû naêng thu huùt voán ODA khaù khieâm toán, vaø tieán ñoä trieån khai chaäm, haàu heát trong giai ñoaïn laäp thieát keá, chöa coù nhöõng taùc ñoäng roõ neùt ñeán phaùt trieån KTXH tænh. Trang 42 2.2.2.2- Nhöõng haïn cheá : Thöù nhaát, thu NSNN treân ñòa baøn coøn thieáu tính beàn vöõng, thu NSNN maø ñòa phöông ñöôïc thuï höôûng chieám tyû troïng nhoû vaø coù xu höôùng ngaøy caøng giaûm, tænh gaëp khoù khaên trong chuû ñoäng caân ñoái ngaân saùch vaø chi cho ñaàu tö phaùt trieån. Thu NSNN treân ñòa baøn taêng cao nhöng thu NSNN ñòa phöông ñöôïc thuï höôûng laïi coù xu höôùng giaûm. Neáu naêm 2001 thu NSNN ñòa phöông ñaït 3.159,68 tyû ñoàng thì ñeán naêm 2005 thu NSNN ñòa phöông chæ ñaït 2.888,4 tyû ñoàng. Do ñoù, vieäc chuû ñoäng caân ñoái chi tieâu, ñaëc bieät chi cho ñaàu tö phaùt trieån seõ raát khoù khaên. Hôn nöõa, ñeå chuû ñoäng coù nguoàn voán boå sung cho nhu caàu ñaàu tö phaùt trieån cô sôû haï taàng ôû moät soá ñòa phöông nhö TP Hoà Chí Minh, Haø Noäi, Haûi Phoøng … ñöôïc höôûng quy cheá taøi chính rieâng, ñöôïc thaønh laäp caùc quyõ ñaàu tö (nhö quyõ ñaàu tö phaùt trieån ñoâ thò ôû TP Hoà Chí Minh), ñöôïc phaùt haønh traùi phieáu chính quyeàn ñòa phöông, traùi phieáu coâng trình, traùi phieáu haï taàng, ñöôïc ban haønh quy ñònh hoã trôï laõi suaát ñoái vôùi caùc döï aùn cô sôû haï taàng … thì tænh BR-VT vaãn chöa ñöôïc höôûng quy cheá naøy. Thứ hai, söï phaùt trieån heä thoáng trung gian taøi chính vaø söï tham gia thò tröôøng chöùng khoaùn cuûa caùc DN treân ñòa baøn coøn raát haïn cheá, ñaëc bieät laø caùc DN thuoäc khu vöïc tö nhaân. (i) Heä thoáng NHTM treân ñòa baøn tænh ngaøy caøng môû roäng, saûn phaåm ngaøy caøng ña daïng cung caáp cho khaùch haøng, nhöng tyû leä huy ñoäng voán so vôùi GDP töông ñoái thaáp, giai ñoaïn 2001-2005 tyû leä huy ñoäng trung bình so vôùi GDP chæ ñaït 35,42% (thaáp hôn nhieàu so vôùi trung bình caû nöôùc laø 52%) vaø coù xu höôùng giaûm (naêm 2001, ñaït 59,79%; naêm 2005 chæ ñaït 34,39%; naêm 2006 öôùc ñaït 35,62%). Doanh thu phí baûo hieåm coù xu höôùng taêng, nhöng tyû troïng so vôùi GDP coøn raát thaáp (khoaûng 1%, trung bình caû nöôùc 2%). Hoaït ñoäng taøi trôï voán cho hoaït ñoäng SXKD cuûa neàn kinh teá coù toác ñoä taêng tröôûng cao, nhöng coøn raát haïn cheá veà tyû leä cho vay neàn kinh teá so vôùi GDP, giai ñoaïn 2001-2005 tyû leä ñaït khaù thaáp (20%) vaø coù xu höôùng giaûm daàn (neáu naêm 2001 tyû leä naøy ñaït 24,65% thì ñeán naêm 2005 chæ ñaït 19,02%, naêm 2006 cuõng chæ ñaït 20,36%). (ii) Thò tröôøng taøi chính chöa phaùt trieån vaø khai thaùc coù hieäu quaû. Thò tröôøng chöùng khoaùn trong thôøi gian qua phaùt trieån nhanh, buøng phaùt, ñaàu naêm 2006 chæ Trang 43 soá VN-index chæ ñaït 305,8 ñieåm, toång giaù trò thò tröôøng ñaït 0,5 tyû USD, tyû leä voán hoaù cuûa thò tröôøng ñaït döôùi 1% GDP, thì ñeán cuoái naêm 2006, chæ soá naøy vöôït ngöôõng 1000 ñieåm vaø tyû leä voán hoaù treân thò tröôøng ñaõ ñaït ñeán 22,7%GDP (giaù trò ñaït 13,8 tyû USD), soá DN nieâm yeát ñeán 200 DN. Nhöng thôøi gian qua haàu heát caùc DN treân ñòa baøn tænh chöa tieáp caän ñöôïc keânh huy ñoäng voán ñaày tieàm naêng cuûa thò tröôøng naøy. Tieán trình coå phaàn hoaù caùc DNNN thuoäc ñòa phöông dieãn ra chaäm, boä maùy quaûn lyù vaø ñoäi nguõ nhaân vieân coøn haïn cheá veà trình ñoä, thieáu naêng ñoäng…, do ñoù hoaït ñoäng kinh doanh chöa hieäu quaû. Vì vaäy, vieäc tieáp caän, nieâm yeát treân saøn giao dòch chöùng khoaùn coøn nhieàu khoù khaên. Beân caïnh ñoù, thò tröôøng giao dòch khoâng chính thöùc coå phieáu cuûa caùc DNNN vöøa coå phaàn hoaù dieãn ra khaù phöùc taïp, vieäc mua ñi baùn laïi loøng voøng, ñaày ruûi ro khieán cho moät löôïng voán khoâng nhoû keùo vaøo voøng xoay laõng phí, khoâng thöïc söï ñeán ñöôïc vôùi nhu caàu ñaàu tö phaùt trieån cuûa DN. Thứ ba, nguoàn voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, bao goàm (i) ñaàu tö trực tiếp nöôùc ngoaøi (FDI) ñaõ ñöôïc quan taâm khai thaùc coù hieäu quaû, tuy nhieân cô caáu coøn naëng veà coâng nghieäp, höôùng veà phaùt trieån dòch vuï phuø hôïp vôùi theá maïnh cuûa tænh chöa ñöôïc khai thaùc toát (tính ñeán naêm 2006, coù ñeán 91/140 döï aùn coâng nghieäp, vôùi 3.590 trieäu USD/4.605 trieäu USD). Ñaây laø lyù do khieán cô caáu khu vöïc dòch vuï giaûm suùt, vaø cuõng laø maâu thuaãn trong söï löïa choïn phaùt trieån, coù theå seõ coù nhöõng taùc ñoäng ngaên caûn söï phaùt trieån beàn vöõng; (ii)-nguoàn ODA laø nguoàn ñaày tieàm naêng phuïc vuï cho phaùt trieån cô sôû haï taàng, giaùo duïc, y teá, xöû lyù moâi tröôøng … nhöng haàu nhö chöa ñöôïc khai thaùc ñaùng keå; (iii) nguoàn voán ñaàu tö giaùn tieáp nöôùc ngoaøi (FPI) chöa ñöôïc quan taâm nghieân cöùu thu huùt doøng voán naøy, maëc duø ñaây laø nguoàn voán ñaày trieån voïng, nhaát laø trong boái caûnh hoäi nhaäp WTO, töï do hoaù thò tröôøng taøi chính. 2.2.2.3- Moät soá nguyeân nhaân : Thöù nhaát : Nguoàn thu NSNN treân ñòa baøn tænh chuû yeáu döïa vaøo daàu khí (nguoàn taøi nguyeân khoâng taùi taïo ñöôïc) maëc duø raát quan troïng nhöng tröõ löôïng khoâng phaûi voâ haïn neân tính beàn vöõng chöa cao, hôn nöõa toaøn boä nguoàn thu naøy tænh khoâng ñöôïc ñieàu tieát thuï höôûng neân khoù chuû ñoäng trong Trang 44 taïo nguoàn voán lôùn töø NSNN phuïc vuï cho ñaàu tö phaùt trieån. Ñoàng thôøi, tænh chöa coù cô cheá ñeå coù theå phaùt haøn