Luận văn Tăng thu ngân sách bằng việc thực hiện thu hiệu quả và triệt để các loại thuế

Luận văn: Tăng thu ngân sách bằng việc thực hiện thu hiệu quả và triệt để các loại thuế Lời nói đầu Thuế là khoản thu chủ yếu của Ngân sách Nhà nước, là công cụ quan trọng để phân phối và phân phối lại tổng sản phẩm xã hội và thu nhập quốc dân. Như vậy, có thể thấy rằng Thuế là một biện pháp kinh tế của mọi Nhà nước. Song để biện pháp đó đạt hiệu quả sẽ rất cần đến một bộ phận chuyên trách, chất lượng trong quá trình quản lý và hành thu. Nhận thức được điều này, đồng thời để bắt nhịp được với bước chuyển biến về cơ cấu, thành phần kinh tế, Đảng và Nhà nước ta đã thực thi cải cách hệ thống Thuế bước hai. Trong đó, nổi bật nhất là việc thay thế 2 sắc thuế Doanh thu và thuế Lợi tức bằng thuế Giá trị gia tăng và thuế Thu nhập doanh nghiệp được thông qua tại kỳ họp thứ 11 và có hiệu lực thi hành từ 1/1/1999. Đây là bước đi vô cùng quan trọng, thể hiện sự mạnh dạn của Đảng ta trong công cuộc đổi mới nền kinh tế. Tuy nhiên sự khởi đầu nào cũng đều có những chắc trở không thể tránh khỏi, nhất là ở khu vực kinh tế cá thể cả nước nói chung và đặc biệt ở Quận Ba Đình nói riêng. Để có thể tháo gỡ được những khó khăn này và tìm ra hướng đi mới là cả một vấn đề nan giải đối với Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế và các cơ quan hữu quan. Quận Ba Đình là một trong 7 Quận nội thành của thành phố Hà nội. Quận Ba Đình không rộng về diện tích nhưng có nhiều trụ sở, cơ quan trung ương của Đảng, chính phủ, các cơ quan ngoại giao, đại sứ quán. Tuy nhiên hoạt động sản xuất kinh doanh ở đây cũng rất phong phú. Qua thời gian thực tập ở Chi cục Thuế quận Ba đình, được sự giúp đỡ tận tình của các thầy, cô giáo và các cán bộ công tác tại Chi cục, tôi đã đi sâu nghiên cứu và phân tích tình hình thực tế quản lí thu thuế giá trị gia tăng ở khu vực kinh tế cá thể trên địa bàn Quận Ba đình trong những tháng đầu triển khai luật thuế mới này.Từ đó cũng xin được đưa ra một số phương hướng nhằm tăng cường công tác quản lí thu thuế giá trị gia tăng ở khu vực kinh tế cá thể, góp phần tăng thu cho Ngân sách nhà nước. Bắt nguồn từ những lí do trên nên đề tài có tên gọi là: “Bàn về công tác quản lí thu thuế giá trị gia tăng ở khu vực kinh tế cá thể trên địa bàn quận Ba đình" . Toàn bộ đề tài được trình bày theo kết cấu sau: Phần I: Sự cần thiết phải quản lý thuế giá trị gia tăng đối với thành phần kinh tế cá thể hiện nay. Phần II: Tình hình quản lý thu thuế giá trị gia tăng ở khu vực kinh tế cá thể trên địa bàn quận Ba đình trong quý I năm 2003 Phần III: Một số phương hướng tăng cường quản lý thu thuế giá trị gia tăng ở khu vực kinh tế cá thể ở quận Ba đình. Vì thời gian thực tập và trình độ hạn hẹp nên bài viết không thể tránh khỏi khiếm khuyết, sai sót. Rất mong được sự góp ý, chỉ bảo của các thầy cô, các cán bộ thuế và những người quan tâm. Xin chân thành cảm ơn. Mục lục Phần I: Sự cần thiết phải quản lý thuế giá trị gia tăng đối với thành phần kinh tế cá thể hiện nay. I. Thuế và vai trò của thuế trong nền kinh tế thị trường: 1. Khái niệm, đặc điểm của thuế. 2. Vai trò của thuế trong nền kinh tế thị trường. II. Sự cần thiết phải áp dụng thuế giá trị gia tăng ở nước ta hiện nay: 1. Sự cần thiết phải áp dụng thuế Giá trị gia tăng thay cho thuế Doanh thu. 2. Thuế Giá trị gia tăng và những ưu điểm nổi bật. 3. Nội dung cơ bản của luật thuế giá trị gia tăng. III. ý nghĩa của công tác quản lý thu thuế giá trị gia tăng đối với khu vực kinh tế cá thể: 1. Vị trí, vai trò của kinh tế cá thể trong nền kinh tế thị trường. 2. ý nghĩa của việc tăng cường quản lý thuế giá trị gia tăng đối với khu vực kinh tế cá thể. Phần II: Tình hình quản lý thu thuế giá trị gia tăng ở khu vực kinh tế cá thể trên địa bàn Quận Ba Đình quý I năm 2003. I. Đặc điểm kinh tế xã hội và tình hình quản lý thu thuế trên địa bàn quận Ba Đình: 1. Một số nét về đặc điểm kinh tế xã hội. 2. Công tác tổ chức bộ máy thu thuế trên địa bàn quận Ba Đình. II. Tình hình quản lý thu thuế giá trị gia tăng với các hộ kinh tế cá thể trên địa bàn quận Ba Đình trong những tháng đầu thực hiện luật thuế mới: 1. Quản lý đối tượng nộp thuế. 2. Quản lý căn cứ tính thuế. 3. Quản lý khâu thu nộp tiền thuế. Phần III: Một số phương hướng tăng cường quản lý thu thuế ở khu vực kinh tế cá thể tại Quận Ba Đình. I. Quản lí đối tượng nộp thuế: 1. Quản lý những hộ đã quản lý được . 2. Quản lý những hộ chưa quản lý được. II. Quản lý về căn cứ tính thuế: III. Một số biện pháp quản lý thu nộp trên thuế: 1. Công tác xây dựng kế hoạch. 2. Công tác đôn đốc thu nộp thuế. 3. Công tác kiểm tra và thanh tra thuế. IV. Các biện pháp về tổ chức cán bộ: 1. Chấn chỉnh bộ máy hoạt động của Chi cục thuế Quận Ba Đình. 2. Tăng cường đào tạo đội ngũ cán bộ một cách có hệ thống. 3. Có chính sách về lương thoả đáng đối với cán bộ thuế. 4. Tranh thủ sự lãnh đạo, chỉ đạo của cơ quan thuế và các cấp, các ngành có liên quan. V. Một số biện pháp khác: 1. Từng bước đưa khoa học kỹ thuật vào quản lý thu thuế như ứng dụng công cụ tin học. 2. Làm thay đổi thói quen của người dân về việc sử dụng hoá đơn, chứng từ. 3. Kiến nghị về văn bản luật, chính sách của Nhà nước. Phần I: Sự cần thiết phải quản lý thuế giá trị gia tăng đối với thành phần kinh tế cá thể. I. Thuế và vai trò của thuế trong nền kinh tế thị trường: 1. Khái niệm, đặc điểm của Thuế: Thuế xuất hiện cùng với sự xuất hiện của Nhà nước và sự phát triển tồn tại của nền kinh tế hàng hoá tiền tệ. Nhà nước sử dụng thuế như một công cụ để phục vụ cho việc thực hiện các chức năng và nhiệm vụ của mình. Lịch sử càng phát triển, các hệ thống thuế khoá, các hình thức thuế khoá và pháp luật thuế ngày càng đa dạng và hoàn thiện cùng với sự phát triển của kinh tế thị trường, các khoản đóng góp của người dân cho Nhà nước được xác định và được quy định công khai bằng luật pháp của Nhà nước. Các khoản thuế đóng góp của dân tạo thành quỹ tiền tệ của Nhà nước. Cùng với sự hoàn thiện chức năng của Nhà nước, phạm vi sử dụng quỹ tiền tệ của Nhà nước ngày càng mở rộng. Nó không chỉ đảm bảo chi tiêu để duy trì quyền lực của bộ máy Nhà nước, mà còn để chi tiêu cho các nhu cầu phúc lợi chung và kinh tế. Như vậy gắn liền với Nhà nước, thuế luôn là một vấn đề thời sự nóng bỏng đối với các hoạt động kinh tế xã hội và với mọi tầng lớp dân cư. Có rất nhiều các quan điểm nhìn nhận thuế dưới nhiều hình thức khác nhau, nhưng đứng trên góc độ tài chính, có thể xem xét thuế dưới khái niệm như sau: Thuế là một trong những biện pháp tài chính bắt buộc nhưng phi hình sự của Nhà nước nhằm động viên một số bộ phận thu nhập từ lao động, từ của cải, từ vốn, từ các chi tiêu hàng hoá và dịch vụ, từ tài sản của các thể nhân và pháp nhân nhằm tập trung vào tay Nhà nước để trang trải các khoản chi phí cho bộ máy nhà nước và các nhu cầu chung của xã hội. Các khoản động viên qua thuế được thể chế hoá bằng luật. Với nhận thức như vậy, có thể thấy rõ sự khác nhau giữa thuế với các hình thức phân phối khác dựa trên những đặc điểm chủ yếu sau đây: • Đặc điểm thứ nhất : Thuế là một biện pháp tài chính của Nhà nước mang tính quyền lực, tính cưỡng chế, tính pháp lý cao nhưng sự bắt buộc này là phi hình sự. Quá trình động viên nguồn thu từ thuế của Nhà nước là quá trình chuyển đổi quyền sở hữu một bộ phận thu nhập của các pháp nhân và thể nhân thành quyền sở hữu của Nhà nước. Do đó Nhà nước phải dùng quyền lực để thực hiện quyền chuyển đổi. Tính quyền lực tạo nên sự bắt buộc là một tất yếu khách quan, nhưng vì các hoạt động thu nhập của thể nhân và pháp nhân không gây cản trở cho xã hội nên tính bắt buộc này là phi hình sự. Vì vậy có thể nói việc đánh thuế không mang tính hình phạt. Đặc điểm này được thể chế hoá trong hiến pháp của mọi quốc gia, việc đóng góp thuế cho nhà nước được coi là một trong những nghĩa vụ bắt buộc đối với công dân. Mọi công dân làm nghiã vụ đóng thuế theo những luật thuế được cơ quan quyền lực tối cao quy định và nếu không thi hành sẽ bị cưỡng chế theo những hình thức nhất định. * Đặc điểm thứ hai: Thuế tuy là biện pháp tài chính của Nhà nước mang tính bắt buộc, song sự bắt buộc đó luôn luôn được xác lập trên nền tảng kinh tế-xã hội của người làm nhiệm vụ đóng thuế, do đó thuế bao giờ cũng chứa đựng các yếu tố kinh tế xã hội. + Yếu tố kinh tế thể hiện : Hệ thống thuế trước hết phải kể đến thu nhập bình quân đầu người của một Quốc gia, cơ cấu kinh tế, thực tiễn vận động của cơ cấu kinh tế đó, cũng như chính sách, cơ chế quản lý của Nhà nước. Cùng với yếu tố đó còn phải kể đến phạm vi, mức độ chi tiêu của Nhà nước nhằm thực hiện các chức năng kinh tế của mình. + Yếu tố xã hội thể hiện : Hệ thống thuế phải dựa trên phong tục, tập quán của quốc gia, kết cấu giai cấp cũng như đời sống thực tế của các thành viên trong từng giai đoạn lịch sử. Mặt khác thuế còn thực hiện phân phối lại thu nhập xã hội đảm bảo công bằng xã hội. Như vậy mức động viên qua thuế trong GDP của một quốc gia phụ thuộc vào nhu cầu chi tiêu của Nhà nước và các vấn đề kinh tế, xã hội của quốc gia đó. * Đặc điểm thứ ba: Thuế là một khoản đóng góp không mang tính chất hoàn trả trực tiếp. Nghiã là khoản đóng góp của công dân bằng hình thức thuế không đòi hỏi phải hoàn trả đúng bằng số lượng và khoản thu mà nhà nước thu từ công dân đó như là một khoản vay mượn. Nó sẽ được hoàn trả lại cho người nộp thuế thông qua cơ chế đầu tư của Ngân sách nhà nước cho việc sản xuất và cung cấp hàng hoá công cộng. Đặc điểm này làm nổi rõ sự khác nhau giữa thuế và lệ phí. Lệ phí được coi là một khoản đối giá giữa Nhà nước với công dân, khi công dân thừa hưởng những dịch vụ công cộng do nhà nước cung cấp phải trả một phần thu nhập của mình cho nhà nước. Tuy nhiên việc trao đổi này thường không tuân thủ theo hình thức trao đổi ngang giá dựa trên quy luật của thị trường. Tóm lại, Thuế là một biện pháp kinh tế của mọi Nhà nước, nó được thực thi khi hoạt động kinh tế tạo ra thu nhập hoặc sử dụng nguồn thu nhập tạo ra. Đặc biệt, trong nền kinh tế thị trường vai trò của Nhà nước ngày càng trở nên quan trọng thì vai trò của thuế cũng chiếm vị trí không thể thiếu được trong công tác quản lý và điều tiết vĩ mô nền kinh tế. 2. Vai trò của Thuế trong nền kinh tế thị trường: Sử dụng cơ chế thị trường để giải quyết 3 vấn để cơ bản của nền kinh tế (sản xuất cái gì, như thế nào, cho ai) là phát kiến vĩ đại của nhân loại, cơ chế thị trường thông qua những yếu tố của nó đã tạo ra động lực thúc đẩy sản xuất phát triển, kích thích tăng năng suất lao động, nâng cao chất lượng hiệu quả, thúc đẩy quá trình xã hội hoá sản xuất, đẩy nhanh quá trình tích tụ và tập trung hoá sản xuất. Bên cạnh những ưu điểm đó, cơ chế thị trường có nhược điểm là gây cho xã hội những lãng phí về lao động, tài nguyên, vốn dẫn đến độc quyền thủ tiêu cạnh tranh. Với cơ chế phân phối qua thị trường thường khoét sâu hố ngăn cách giữa người giầu và người nghèo, tạo sự bất ổn định về kinh tế xã hội. Từ những ưu, nhược điểm đó cần thiết phải có sự can thiệp của Nhà nước vào quá trình kinh tế -xã hội để phát huy những mặt tích cực của cơ chế thị trường và hạn chế tối đa những nhược điểm của chúng. Để quản lý, điều hành vĩ mô nền kinh tế xã hội, Nhà nước sử dụng nhiều công cụ như: Kế hoặch hoá, pháp luật, các chính sách tài chính tiền tệ..vv.. Trong các công cụ trên thì chính sách tài chính tiền tệ đóng vai trò quan trọng nhất và Thuế là một công cụ quan trọng trong chính sách tài chính tiền tệ, thuế được nhà nước sử dụng để thực hiện vai trò quản lý vĩ mô kinh tế xã hội. Có thể thấy rõ vai trò của Thuế nổi bật ở các mặt sau: * Thuế là nguồn thu chủ yếu của ngân sách Nhà nước: Một nền tài chính quốc gia lành mạnh phải dựa chủ yếu vào nguồn thu từ nội bộ nền kinh tế quốc dân.Tất cả các nhu cầu chi tiêu của Nhà nước đều được đáp ứng qua các nguồn thu từ thuế, phí và các hình thức thu khác như: vay mượn, viện trợ nước ngoài, bán tài nguyên quốc gia, thu khác..vv.. Song thực tế các hình thức thu ngoài thuế đó có rất nhiều hạn chế, bị ràng buộc bởi nhiều điều kiện. Do đó thuế được coi là khoản thu quan trọng nhất vì khoản thu này mang tính chất ổn định và khi nền kinh tế càng phát triển thì khoản thu này càng tăng. ở nước ta, Thuế thực sự trở thành nguồn thu chủ yếu của Ngân sách Nhà nước từ năm 1990. Điều này được thể hiện qua tỷ trọng số thuế trong tổng thu ngân sách . Biều 1: Tình hình tỉ lệ thuế và phí trong tổng thu ngân sách nhà nước ta trong thời gian qua ( Tài liệu của Tổng cục thuế ). Qua biểu trên ta thấy số thu thuế và phí đã chiếm phần chủ yếu trong tổng thu NSNN và tăng nhanh qua các năm, đã bảo đảm về cơ bản yêu cầu chi thường xuyên ngày càng tăng của NSNN, giảm bội chi ngân sách, giảm lạm phát, từng bước góp phần ổn định trật tự xã hội, giành một phần để tăng chi cho tích luỹ. Như vậy, chứng tỏ thuế là nguồn thu quan trọng nhất của NSNN. * Thuế, một công cụ góp phần điều chỉnh các mục tiêu kinh tế vĩ mô của Nhà nước: Chính sách thuế được đặt ra không chỉ nhằm mang lại số thu đơn thuần cho ngân sách mà yêu cầu cao hơn là qua thu góp phần thực hiện chức năng việc kiểm kê, kiểm soát, quản lý hướng dẫn và khuyến khích phát triển sản xuất, mở rộng lưu thông đối với tất cả các thành phần kinh tế theo hướng phát triển của kế hoạch nhà nước, góp phần tích cực vào việc điều chỉnh các mặt mất cân đối lớn trong nền kinh tế quốc dân. Ngày nay, hướng vào việc xử lý các mục tiêu của kinh tế vĩ mô là nhiệm vụ trọng tâm của mọi chính phủ. Sự thành công hay thất bại của việc quản lý Nhà nước, nền kinh tế là giải quyết các mục tiêu của kinh tế vĩ mô. Trong nền kinh tế thị trường hiện đại, người ta thường xác định 4 mục tiêu cơ bản của kinh tế vĩ mô mà mọi chính phủ phải theo đuổi. Bốn mục tiêu đó là: - Đảm bảo thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế một cách hợp lý . - Tạo được công ăn việc làm đầy đủ cho người lao động. - ổn định giá cả, tiền tệ, chống lạm phát. -Thực hiện sự cân bằng cán cân thanh toán quốc tế. Với 4 mục tiêu trên ta có thể thấy rõ Thuế là một công cụ hết sức quan trọng nhằm biến 4 mục tiêu đó thành hiện thực. 1. Thuế kích thích sự tăng trưởng kinh tế, tạo công ăn việc làm: Để thực hiện các mục tiêu này, một trong những công cụ quan trọng mà nhà nước sử dụng là chính sách thuế. Nội dung điều tiết của thuế gồn hai mặt: Kích thích và hạn chế. Nhà nước đã sử dụng chính sách thuế một cách linh hoạt trong từng thời kỳ nhất định, bằng việc tác động vào cung-cầu nhằm điều chỉnh chu kỳ kinh doanh- một đặc trưng vốn có của nền kinh tế thị trường. Khi nền kinh tế suy thoái, tức là khi đầu tư ngừng trệ, sản xuất và tiêu dùng đều giảm thì nhà nước dùng thuế để kích thích đầu tư và khuyến khích tiêu dùng. - Bằng việc giảm thuế đánh vào sản xuất, giảm thuế đối với hàng sản xuất ra để khuyến khích tạo lợi nhuận, kích thích việc đầu tư vào sản xuất. - Bằng việc giảm thế đánh vào tiêu dùng nhằm khuyến khích tiêu dùng. - Để hạn chế và gây áp lực đối với việc lưu giữ vốn không đưa vào đầu tư, có thể tăng thuế đánh vào thu nhập về tiền gửi tiết kiệm và thu nhập về tài sản dự trữ, từ đó sẽ khuyến khích việc đưa vốn vào đầu tư, sản xuất kinh doanh. Khi nền kinh tế hưng thịnh, để ngăn chặn nguy cơ một nền kinh tế “nóng” phát triển dẫn đến lạm phát và khủng hoảng thừa thì nhà nước dùng thuế để giảm tốc độ đầu tư ồ ạt và giảm bớt mức tiêu dùng của xã hội. Song việc tăng thuế phải được xem xét trong một giới hạn cho phép để đảm bảo vừa tăng nguồn thu cho NSNN vừa điều chỉnh cơ cấu ngành nghề hợp lý. Như vậy, có thể thấy sự tác động của thuế có ảnh hưởng rất lớn đến nền kinh tế, đến việc điều tiết kinh tế thị trường của Nhà nước. Thông qua thuế, Nhà nước thực hiện định hướng phát triển sản xuất. Chính sách thuế có định hướng phân biệt, có thể góp phần tạo ra sự phát triển cân đối hài hoà giữa các ngành, các khu vực, các thành phần kinh tế, làm giảm bớt chi phí xã hội và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Trong nền kinh tế thị trường xảy ra các chu kỳ kinh doanh đó là chu kỳ dao động lên xuống về mức độ thất nghiệp và tỷ lệ lạm phát, sự ổn định nền kinh tế với tình trạng có đầy đủ công ăn việc làm, lạm phát ở mức thấp để thúc đẩy nền kinh tế tăng trưởng bền vững là hướng phấn đấu nỗ lực của mọi chính phủ nhằm san bằng chu kỳ kinh doanh, đưa giá cả về mức ổn định. 2. Thuế thực hiện vai trò tái phân phối các nguồn tài chính, góp phần đảm bảo công bằng xã hội: Kinh tế thị trường làm ra tăng sự phân hoá giàu nghèo, sự phân hoá này có những khi bất hợp lý và làm giảm tính hiệu quả kinh tế-xã hội. Do vậy, cần phải có những biện pháp phân phối lại của cải xã hội nhằm hạn chế sự phân hoá này, làm lành mạnh xã hội. Nhà nước dùng thuế để điều tiết phần chênh lệch giữa người giàu và người nghèo, thông qua việc trợ cấp hoặc cung cấp hàng hoá công cộng. Thông qua thuế thu nhập, Nhà nước thực hiện vai trò điều chỉnh vĩ mô trong lĩnh vực tiền lương và thu nhập, hạn chế sự phân hoá giàu nghèo và tiến tới công bằng xã hội. Một khía cạnh khác của chính sách thuế nhằm điều chỉnh thu nhập là các khoản thuế đánh vào tiêu dùng: Thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế Giá trị gia tăng. Với những hàng hóa dịch vụ thiết yếu việc giảm thuế sẽ có lợi cho người nghèo hơn và sự chênh lệch về thu nhập cũng được giảm bớt. Trái lại những mặt hàng xa xỉ, cao cấp việc tăng thuế sẽ góp phần phân phối lại một bộ phận thu nhập của người giàu trong xã hội. Tuy nhiên, khi sử dụng công cụ thuế để điều chỉnh thu nhập, mức thu nên xây dựng hợp lý tránh tình trạng điều tiết quá lớn làm giảm khát vọng làm giàu của nhà kinh doanh và giảm khả năng tăng trưởng kinh tế của đất nước. 3. Thuế là công cụ kiềm chế lạm phát: Nguyên nhân của lạm phát có thể do cung cầu làm cho giá cả hàng hoá tăng lên hoặc do chi phí đầu vào tăng. Thuế được sử dụng để điều chỉnh lạm phát, ổn định giá cả thị trường. Nếu cung nhỏ hơn cầu thì nhà nước dùng thuế để điều chỉnh bằng cách giảm thuế đối với các yếu tố sản xuất, giảm thuế thu nhập để kích thích đầu tư sản xuất ra nhiều khối lượng sản phẩm nhiều hơn. Đồng thời tăng thuế đối với hàng hoá tiêu dùng để giảm bớt cầu. Nếu lạm phát do chi phí tăng, gia tăng thất nghiệp, sự trì trệ của tốc độ phát triển kinh tế, giá cả đầu vào tăng, nhà nước dùng thuế hạn chế tăng chi phí bằng cách cắt giảm thuế đánh vào chi phí, kích thích tăng năng suất lao động. 4. Thuế góp phần bảo hộ sản xuất trong nước và tạo điều kiện hoà nhập nền kinh tế thế giới: Bảo hộ hợp lý nền sản xuất trong nước tránh khỏi sự cạnh tranh khốc kiệt từ bên ngoài được coi là hết sức cần thiết đối với các nước. Điều này được thể hiện rõ nét thông qua thuế xuất nhập khẩu. Để kích thích sản xuất trong nước phát triển, kích thích sản xuất hàng hoá xuất khẩu, nhà nước đánh thuế rất thấp hoặc không đánh thuế vào hàng xuất khẩu. Khuyến khích xuất khẩu hàng hoá đã qua chế biến, hạn chế xuất khẩu nguyên liệu thô. Đánh thuế nhập khẩu thấp đối với hàng hoá máy móc thiết bị trong nước chưa sản xuất được và đánh thuế nhập khẩu cao đối với hàng hoá máy móc thiết bị trong nước đã sản xuất được hoặc hàng hoá tiêu dùng xa xỉ. Hiện nay, xu hướng hội nhập kinh tế đang phát triển mạnh mẽ ở trong khu vực và trên thế giới. Sự ưu đãi, các hiệp định về thuế, tính thông lệ quốc tế của chính sách thuế có thể làm gia tăng sự hoà nhập kinh tế giữa một số quốc gia với khu vực và cộng đồng quốc tế. Trước sự đổi mới mạnh mẽ của cơ chế thị trường đòi hỏi hàng loạt các chính sách kinh tế, tài chính phải thay đổi cho phù hợp, trong đó có chính sách thuế khoá. Kỳ họp thứ XI Quốc hội khoá IX nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt nam đã thông qua hai luật thuế quan trọng là Luật thuế Giá trị gia tăng và Luật thuế thu nhập doanh nghiệp có hiệu lực từ ngày 01/01/1999 thay thế cho Luật thuế doanh thu, lợi tức. Vấn đề đặt ra là ngành thuế cũng như các đối tượng sản xuất kinh doanh phải nắm vững và thực hiện nghiêm chỉnh 2 luật thuế này giúp cho Thuế ngày càng có sức khả thi, hiệu quả hơn trong nền kinh tế thị trường. II. Sự cần thiết phảI áp dụng thuế thuế Giá trị gia tăng ở nước ta hiện nay: 1. Sự cần thiết phải áp dụng thuế Giá trị gia tăng thay cho thuế Doanh thu: Chỉ có sản xuất mới tạo ra của cải vật chất cho xã hội và nguồn thu cho NSNN. Do đó, Nhà nước có trách nhiệm quan tâm, tạo môi trường thuận lợi cho sản xuất phát triển, lưu thông được thông suốt. Một môi trường đầu tư được coi là thuận lợi nếu trong đó, những cơ chế chính sách được quy định phù hợp, rõ ràng, ổn định, ít có biến động để tạo cho doanh nghiệp yên tâm bỏ vốn đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh. ở nước ta, đến thời điểm này, Nhà nước thấy cần thiết phải áp dụng thuế Giá trị gia tăng để thay thế cho thuế doanh thu vì các lý do sau: Với Việt Nam, Thuế doanh thu đã được áp dụng từ rất lâu, trước đây có tên là Thuế doanh nghiệp, từ khi cải cách thuế bước một (từ năm 1990) được đổi tên là Thuế doanh thu. Thuế doanh thu có đặc trưng cơ bản là có nhiều mức thuế suất, phân biệt theo nghành hàng và mặt hàng. Thuế thu hàng tháng và tính trên tổng doanh thu bán hàng, không có khấu trừ thuế đã nộp ở khâu trước. Thuế suất được quy định thấp. Thuế doanh thu có ưu điểm là tính toán đơn giản, thu dứt điểm từng lần bán hàng mà không phải theo dõi thoái trả số thuế đã nộp ở khâu trước. Vì vậy, nguồn thu của các cấp ngân sách và giữa các địa phương cũng tương đối ổn định. Tuy nhiên, thuế doanh thu có nhiều nhược điểm, trong đó, nhược điểm lớn nhất là thu thuế trùng lắp. Thuế doanh thu quy định cứ mỗi lần bán hàng là một lần phải nộp Thuế doanh thu nên càng chuyên môn hoá sâu thì càng phải nộp nhiều thuế. Ngược lại, nếu tổ chức sản xuất khép kín kiểu tự cấp tự túc thì phải nộp ít thuế hơn. Do đó, thuế doanh thu không phù hợp với yêu cầu Công nghiệp hoá- Hiện đại hoá. Mặt khác, cơ chế thuế có nhiều mức thuế suất để bảo hộ đến từng ngành hàng, mặt hàng chỉ phù hợp với thời kỳ kế hoặch hoá, thời kì mà giá cả đại bộ phận hàng hoá đều do Nhà nước thống nhất quản lý.Việc quy định quá nhiều thuế suất làm cho sắc thuế phức tạp, tạo kẽ hở để trốn thuế, lách thuế. Mặt khác thuế Doanh thu quy định quá nhiều các trường hợp miễn giảm thuế, nhiều khi không đúng tính chất của thuế gián thu, gây phức tạp cho quá trình thực hiện, quản lý. Sang cơ chế kinh tế thị trường, giá cả hàng hoá do cung- cầu trên thị trường quyết định, nếu vẫn duy trì cơ chế nhiều thuế suất thì chỉ làm tăng thêm khó khăn, phức tạp trong quản lý và tạo nhiều kẽ hở cho trốn lậu thuế... Chính vì vậy, trong cải cách thuế bước II này, Quốc hội đã quyết định ban hành thuế Giá trị gia tăng để áp dụng từ 1/1/2003 thay thế cho thuế doanh thu. 2. Thuế Giá trị gia tăng và những ưu điểm nổi bật: Thuế Giá trị gia tăng là thuế tính trên khoản giá trị tăng thêm của hàng hoá, dịch vụ phát sinh ở từng khâu trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng. Vì chỉ tính trên khoản giá trị tăng thêm của hàng hoá, dịch vụ ở từng khâu bán hàng, không đánh vào phần giá trị đã chịu thuế ở khâu trước, cho nên cách tính thuế Giá trị gia tăng là rất khoa học, rất cần thiết đối với phát triển sản xuất theo hướng Công nghiệp hoá- Hiện đại hoá và phù hợp với yêu cầu hội nhập quốc tế. Với bản chất đó, Thuế Giá trị gia tăng có nhiều ưu điểm hơn so với thuế doanh thu, như sau: + Thuế Giá trị gia tăng không thu trùng lắp cho nên góp phần khuyến khích chuyên môn hoá, hợp tác hoá để nâng cao năng suất, chất lượng, hạ giá thành sản phẩm. + Thuế Giá trị gia tăng chỉ tính trên phần giá trị tăng thêm, không tính vào vốn, nên góp phần khuyến khích các tổ chức, cá nhân bỏ vốn ra đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh, phù hợp với định hướng phát triển kinh tế ở nước ta trong thời gian tới. + Thuế Giá trị gia tăng góp phần khuyến khích mạnh mẽ việc sản xuất hàng xuất khẩu, vì hàng hoá xuất khẩu chẳng những không phải chịu thuế Giá trị gia tăng ở khâu xuất khẩu mà còn được thoái trả lại toàn bộ số thuế đã thu ở các khâu trước. + Thuế Giá trị gia tăng được thu tập trung ngay ở khâu đầu tiên là khâu sản xuất hoặc khâu nhập khẩu hàng hoá và thu ở mỗi khâu đều có thể kiểm tra được việc thu nộp thuế ở khâu trước, cho nên hạn chế được thất thu hơn so với thuế doanh thu. + Thuế Giá trị gia tăng được thực hiện thống nhất và chặt chẽ theo nguyên tắc căn cứ vào hoá đơn mua, bán hàng để khấu trừ số thuế đã nộp ở khâu trước. Điều đó có nghĩa là, nếu không có hoá đơn mua hàng ghi rõ số thuế Giá trị gia tăng đaz nộp ở khâu trước thì không được khấu trừ thuế. Vì vậy, Thuế Giá trị gia tăng khuyến khích các cơ sở sản xuất, kinh doanh khi mua hàng phải đòi hoá đơn, và khi bán hàng phải có hoá đơn theo đúng quy định. Với nguyên tắc thuế thu ở khâu sau được khấu trừ số thuế đã nộp ở khâu trước, Thuế Giá trị gia tăng sẽ góp phần hạn chế được những sai sót, gian lận trong việc ghi chép hoá đơn. Hoạt động mua-bán hàng hoá, cung ứng lao vụ, dịch vụ có hoá đơn, chứng từ được đưa vào nề nếp thành thói quen trong nền kinh tế sẽ là tiền đề cho việc tin học hoá quá trình quản lý sản xuất kinh doanh, hạn chế bớt những sai sót, tiêu cực và mang lại nhiều lợi ích cho nền kinh tế. + Thuế Giá trị gia tăng phù hợp với thông lệ quốc tế, tạo điều kiện cho Việt nam hội nhập kinh tế với các nước trong khu vực và trên thế giới. Rõ ràng, thuế Giá trị gia tăng có nhiều ưu điểm nổi trội hơn thuế doanh thu. Mục đích chủ yếu của việc áp dụng thuế Giá trị gia tăng là tạo thêm thuận lợi cho các cơ sở sản xuất, kinh doanh phát triển, chứ không nhằm tăng mức động viên, càng không phải là làm cho doanh nghiệp khó khăn. 2.Nội dung cơ bản của Luật thuế Giá trị gia tăng: Theo luật thuế Giá trị gia tăng đã được quốc hội khoá IX thông qua tại kỳ họp thứ 11. Nghị định số 28/2003/NĐ-CP. Thông tư số 89/2003/TT-BTC. • Phạm vi áp dụng : a. Đối tượng chịu thuế : Hàng hoá, dịch vụ dùng cho sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng ở Việt nam là đối tượng chịu thuế Giá trị gia tăng, trừ các đối tượng không thuộc diện chịu thuế đã quy định trong luật. Do những mục tiêu kinh tế xã hội nhất định trong từng thời kỳ, luật thuế Giá trị gia tăng quy định 26 nhóm, mặt hàng không thuộc diện chịu thuế Giá trị gia tăng. Đặc điểm của những hoạt động không phải chịu thuế Giá trị gia tăng là: - Những hoạt động nhà nước cần khuyến khích phát triển nhưng đang gặp khó khăn. Ví dụ: Nhà ở thuộc sở hữu nhà nước do nhà nước bán cho người đang thuê. - Những hoạt động liên quan đến vốn đầu tư. Ví dụ: Dịch vụ tín dụng và quỹ đầu gồm hoạt động cho vay vốn, cho thuế tài chính.. - Những hoạt động sản xuất hàng hoá dịch vụ thiết yếu. Ví dụ: Sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi chưa qua chế biến hoặc chỉ sơ chế.. - Những hoạt động không mang tính kinh doanh. Ví dụ: Vũ khí, khí tài phục vụ quốc phòng an ninh.. - Những hoạt động cần ưu đãi nhưng ở mức độ vừa phải. Ví dụ: Hàng miễn thuế bán tại cảng, ga, sân bay.. - Những hàng hoá mang tính chất xử lý về mặt kĩ thuật đánh thuế. Ví dụ: Hàng hoá dịch vụ thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. - Những hàng hoá không mang tính chất gia tăng, tiêu dùng tại Việt nam hoặc theo những quan hệ kinh tế đối ngoại. Ví dụ: Hàng chuyển khẩu, quá cảnh.. Những hàng hoá thuộc diện chịu thuế Giá trị gia tăng không phải nộp thuế Giá trị gia tăng đầu vào, nhưng không được khấu trừ, hoàn thuế GTGT đầu ra. b. Đối tượng nộp thuế: Các tổ chức cá nhân, sản xuất kinh doanh hàng hóa dịch vụ chịu thuế Giá trị gia tăng (gọi chung là cơ sở kinh doanh) và tổ chức cá nhân khác nhập khẩu hàng hoá chịu thuế Giá trị gia tăng ( gọi chung là người nhập khẩu) là đối tượng nộp thuế Giá trị gia tăng. • Căn cứ tính thuế và phương pháp tính thuế: a. Căn cứ tính thuế Giá trị gia tăng : là giá tính thuế và thuế suất: - Giá tính thuế : Nguyên tắc chung: Giá tính thuế là giá chưa có thuế Giá trị gia tăng + Đối với hàng hoá dịch vụ do cơ sở sản xuất kinh doanh bán ra hoặc cung ứng cho đối tượng khác, giá tính thuế Giá trị gia tăng là giá bán chưa có thuế Giá trị gia tăng. + Đối với hàng hoá nhập khẩu là giá nhập tại cửa khẩu cộng với thuế nhập khẩu. + Đối với hàng hoá dịch vụ để trao đổi sử dụng nội bộ biếu tặng, giá tính thuế Giá trị gia tăng được xác định theo giá tính thuế của từng hàng hoá dịch vụ cùng loại hoặc tương đương tại thời điểm phát sinh các loại hoạt động này. + Đối với hoạt động cho thuê tài sản, giá tính thuế Giá trị gia tăng là tiền cho thuê trong từng kỳ. + Đối với gia công hàng hoá, giá tính thuế Giá trị gia tăng là giá gia công chưa có thuế bao gồm: Tiền công, tiền nhiên liệu, động lực vật liệu phụ và chi phí khác để gia công. + Đối với hoạt động xây dựng, lắp đặt giá tính thuế Giá trị gia tăng là giá xây dựng, lắp đặt chưa có thuế Giá trị gia tăng. + Đối với hoạt động kinh doanh dịch vụ hưởng tiền công hoặc tiền hoa hồng, giá tính thuế Giá trị gia tăng là tiền công hoặc tiền hoa hồng đựơc hưởng chưa trừ khoản phí tổn nào. + Đối với hoạt động vận tải, bốc xếp giá tính thuế Giá trị gia tăng là giá cước vận tải, bốc xếp chưa có thuế Giá trị gia tăng. + Đối với hàng hoá, dịch vụ đặc thù được xác định như sau: Giá tính Giá thanh toán thuế = ----------------------------- giá trị gia tăng 1+ Thuế suất(%) thuế GTGT - Thuế suất: Luật thuế Giá trị gia tăng quy định 4 mức thuế suất: 0%,5%,10%,20%. Mục đích của việc quy định 4 mức thuế suất này là nhằm khắc phục nhược điểm của thuế Doanh thu, là một bước giảm bớt đáng kể sự phức tạp và kém hiệu quả của cơ chế đa thuế suất. Đồng thời thể hiện chính sách điều tiết thu nhập và hướng dẫn tiêu dùng đối với hàng hoá, dịch vụ của nhà nước. + Mức thuế suất 0% áp dụng đối với hàng hoá xuất khẩu. + Mức thuế suất 5% áp dụng đối với hàng hoá và dịch vụ thiết yếu, phục vụ trực tiếp cho sản xuất và tiêu dùng. + Mức thuế suất 10% là thuế suất phổ thông áp dụng đối với hàng hoá dịch vụ thông thường nhằm đảm bảo số thu cho NSNN. + Mức thuế suất 20% áp dụng đối với hàng hoá dịch vụ không thiết yếu mà nhà nước cần điều tiết: . Vàng bạc đá quý do cơ sở kinh doanh mua vào bán ra. . Khách sạn du lịch ăn uống . Xổ số kiến thiết. . Đại lý tàu biển. . Dịch vụ môi giới. b. Phương pháp tính thuế: Có 2 phương pháp tính thuế Giá trị gia tăng: Phương pháp khấu trừ và phương pháp tính trực tiếp trên Giá trị gia tăng. @ Phương pháp khấu trừ thuế: - Đối tượng và điều kiện áp dụng: Phương pháp khấu trừ thuế được áp dụng cho tất cả các cơ sở kinh doanh đã thực hiện đầy đủ các yêu cầu về mở và ghi sổ kế toán, chấp hành đầy đủ các quy định của chế độ hoá đơn, chứng từ. - Cách tính thuế GTGT phải nộp: @ Phương pháp tính trực tiếp trên GTGT: - Đối tượng và điều kiện áp dụng: Là các cá nhân, tổ chức kinh doanh chưa thực hiện đầy đủ các điều kiện về kế toán, hoá đơn, chứng từ để làm căn cứ tính thuế theo phương pháp khấu trừ, các cơ sở kinh doanh mua bán vàng, bạc, đã quý, ngoại tệ. Giá bán hàng hoá, dịch vụ ghi trên hoá đơn bán hàng là giá đã có thuế GTGT. - Cách tính thuế : Số thuế GTGT GTGT của hàng hoá Thuế suất GTGT phải nộp = dịch vụ chịu thuế x của hàng hoá DV Trong đó: GTGT của hàng hóa Giá thanh toán của Giá TT của hàng hoá = - dịch vụ hàng hoá DV bán ra DV mua vào tương ứng c. Khấu trừ thuế Giá trị gia tăng đầu vào: + Thuế đầu vào của hàng hoá, dịch vụ dùng cho sản xuất kinh doanh hàng hoá dịch vụ chịu thuế Giá trị gia tăng thì được khấu trừ toàn bộ . + Thuế đầu vào của hàng hoá dịch vụ dùng đồng thời cho sản xuất kinh doanh hàng hoá dịch vụ chịu thuế Giá trị gia tăng và không chịu thuế giá trị gia tăng thì chỉ được khấu trừ số thuế đầu vào của hàng hoá dịch vụ dùng cho sản xuất kinh doanh hàng hoá dịch vụ chịu thuế Giá trị gia tăng. + Thuế đầu vào phát sinh trong tháng nào được kê khai khấu trừ khi xác định số thuế phải nộp của tháng đó. + Thuế đã trả cho hàng hoá, vật tư, tài sản cố định, dịch vụ mua vào để sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ không thuộc diện chịu thuế Giá trị gia tăng thì không được khấu trừ. + Riêng với tài sản cố định, nếu có số thuế đầu vào được khấu trừ lớn thì được phép khấu trừ dần hoặc được hoàn thuế. d. Hoàn thuế: Việc hoàn thuế Giá trị gia tăng chỉ áp dụng cho các đối tượng nộp thuế theo phương pháp khấu trừ thuế trong các trường hợp sau: + Được xét hoàn thuế khi cơ sở kinh doanh có số thuế Giá trị gia tăng đầu vào được khấu trừ lớn hơn số thuế Giá trị gia tăng đầu ra phát sinh 3 tháng liên tục.Việc hoàn thuế Giá trị gia tăng đầu vào được thực hiện trong đầu quý tiếp theo. + Được hoàn thuế Giá trị gia tăng theo từng kỳ hoặc theo tháng khi cơ sở kinh doanh xuất khẩu mặt hàng theo thời vụ hoặc xuất khẩu theo từng lần với số lượng lớn phát sinh số thuế đầu vào được khấu trừ lớn. + Cơ sở kinh doanh thuộc đối tượng nộp thuế theo phương pháp khấu trừ thuế có đầu tư, mua sắm tài sản cố định có số thuế Giá trị gia tăng đầu vào được khấu trừ lớn thì được xét hoàn thuế: . Cơ sở đầu tư mới, đã đăng ký nộp thuế Giá trị gia tăng nhưng chưa có phát sinh doanh thu bán hàng để tính thuế Giá trị gia tăng đầu ra. Nếu thời gian đầu tư từ một năm trở lên, thuế Giá trị gia tăng đầu vào sẽ được xét hoàn thuế theo từng năm. Trường hợp cơ sở kinh doanh xác định số thuế phải hoàn có số thuế Giá trị gia tăng đầu vào của tài sản đầu tư được hoàn lớn, thuế Giá trị gia tăng đầu vào sẽ được xét hoàn thuế theo từng quý. . Cơ sở kinh doanh đầu tư mở rộng, đầu tư theo chiều sâu, có số thuế Giá trị gia tăng đầu vào của tài sản đầu tư đã được khấu trừ trong 3 tháng ( kể từ tháng phát sinh thuế đầu vào của tài sản đầu tư) mà vẫn chưa được khấu trừ hết thì số thuế Giá trị gia tăng đầu vào chưa được khấu trừ sẽ được hoàn lại. + Cơ sở kinh doanh quyết toán thuế khi sát nhập, chia tách, giải thể, phá sản có số thuế giá trị gia tăng nộp thừa. + Cơ sở kinh doanh có quyết định xử lý hoàn thuế của cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật. e. Miễn giảm thuế: Đơn vị những cơ sở sản xuất, vận tải, xây dựng, thương mại, du lịch, ăn uống trong những năm đầu áp dụng thuế Giá trị gia tăng mà bị lỗ do số thuế GTGT phải nộp lớn hơn số thuế tính theo mức thuế doanh thu trước đây thì được xét giảm thuế GTGT phải nộp. Mức thuế được xét giảm đối với từng cơ sở kinh doanh tương ứng với số lỗ do nguyên nhân nêu trên nhưng tối đa không quá số thuế GTGT mà cơ sở kinh doanh phải nộp của năm được xét giảm thuế. Cơ sở kinh doanh hàng hoá, dịch vụ dưới đây khi tính thuế GTGT đầu ra được giảm 50% mức thuế quy định: - Than đá. - Máy cày, máy kéo, máy bơm nước, máy công cụ, máy động lực. - Một số chất hoá học được quy định rõ tại Thông tư 175/1998 TT-BTC. - Hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt của các cơ sở kinh doanh thương mại nộp thuế theo phương pháp khấu trừ thuế mua vào, bán ra. - Khách sạn, du lịch, ăn uống. - Dịch vụ, phần mềm và sản phẩm phần mềm Cơ sở kinh doanh khi bán hàng hoá, dịch vụ phải ghi thuế GTGT của hàng hoá, dịch vụ này trên hoá đơn GTGT theo mức thuế đã được giảm. Thực hiện giảm ngay 50% mức thuế GTGT phải nộp khi nhập khẩu đối với các sản phẩm nhập khẩu: - Than đá. - Máy kéo, máy bơm nước, máy công cụ, máy động lực. - Một số chất hoá học được quy định rõ tại Thông tư số 20/1999 TT/BTC. - Dịch vụ phần mềm và sản phẩm phần mềm. Thuế GTGT phải nộp kê khai trên tờ khai hải quan và thông báo thuế của cơ quan HảI quan là số thuế GTGT tính theo mức thuế đã giảm 50%. III. ý nghĩa của công tác quản lý thu thuế Giá trị gia tăng đối với khu vực kinh tế cá thể : 1. Vị trí, vai trò của kinh tế cá thể trong nền kinh tế thị trường: Nền kinh tế nước ta trong thời kỳ tiến lên chủ nghĩa xã hội đã được Đại hội lần thứ VI chỉ rõ: “ Nền kinh tế có cơ cấu nhiều thành phần, kinh tế xã hội chủ nghĩa bao gồm khu vực quốc doanh, kinh tế tập thể, kinh tế gia đình và các thành phần kinh tế khác gồm kinh tế tiểu sản xuất hàng hoá, kinh tế tư bản tư nhân”. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VII tiếp tục khẳng định “ Thành phần kinh tế chủ yếu trong thời kỳ quá độ ở nước ta là kinh tế quốc doanh, kinh tế tập thể, kinh tế cá thể, kinh tế tư bản tư nhân, kinh tế tư bản Nhà nước”. Trong đó, kinh tế cá thể gồm những đơn vị kinh tế và những hoạt động sản xuất kinh doanh dựa vào vốn và sức lao động chủ yếu. Hộ kinh tế cá thể kinh doanh cố định là những hộ sản xuất kinh doanh dịch vụ ( những hoạt động kinh doanh mà pháp luật cho phép ) có địa điểm kinh doanh cố định ở một nơi nào đó, cùng với sự phát triển của nền kinh tế, kinh tế cá thể phát triển rất nhanh trong cả nước, hoạt động trong mọi ngành nghề sản xuất, giao thông vận tải, thương nghiệp, ăn uống, dịch vụ.. Đặc điểm của kinh tế cá thể là tính tư hữu về tư liệu sản xuất người chủ kinh doanh tự quyết định từ quy trình sản xuất kinh doanh đến phân phối tiêu thụ sản phẩm. Do đó hoạt động của kinh tế cá thể mang tính tự chủ cao, tự tìm kiếm nguồn lực, vốn, sức lao động, tự lo về phương án sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. Kinh tế cá thể rất linh hoạt, nhạy bén trong kinh doanh, tuy nhiên nó cũng bộc lộ nhiều hạn chế gây lộn xộn cho thị trường như: Kinh doanh trái phép, làm hàng giả, buôn lậu, trốn thuế nhằm thu lợi nhuận cao. Nếu như thành phần kinh tế quốc doanh chiếm vai trò chi phối nền kinh tế, thì thành phần kinh tế cá thể nói riêng và thành phần kinh tế ngoài quốc doanh nói chung, tuy chiếm tỷ trọng nhỏ hơn nhưng càng ngày càng phát triển và chiếm một vị trí xứng đáng trong nền kinh tế quốc dân. Khu vực kinh tế này không những chiếm một khối lượng sản phẩn tương đối trong tổng sản phẩm xã hội mà nguồn thu từ thành phần kinh tế này cũng chiếm một tỷ trọng tương đối lớn trong tổng thu Ngân sách Nhà nước. Đồng thời còn thu hút một lực lượng lao động lớn mà thành phần kinh tế quốc doanh chưa đảm bảo hết. Kinh tế cá thể đã tận dụng được lực lượng dồi dào, nhất là lao động có tay nghề cao, đồng thời giải quyết được công ăn việc làm cho nhiều lao động dư thừa, tạo thu nhập và từng bước góp phần nâng cao đời sống của các tầng lớp dân cư. Phương pháp kinh doanh của hộ cá thể cũng rất phong phú và đa dạng, thu hút nhiều thành phần xã hội tham gia, do đó trình độ chuyên môn, tay nghề của họ cũng rất đa dạng. ở nước ta hơn 10 năm mở cửa phát triển kinh tế thị trường theo định hướng x• hội chủ nghĩa đã khẳng định được vai trò của thành phần kinh tế ngoài quốc doanh nói chung và kinh tế cá thể nói riêng.Thành phần kinh tế ngoài quốc doanh bổ sung hỗ trợ cho thành phần kinh tế quốc doanh, nhất là khu vực thành phần kinh tế chưa thực sự chiếm vị trí chủ đạo trong nền kinh tế quốc dân. Thực tế, trong những năm gần đây số thuế thu được từ kinh tế cá thể có tỷ trọng theo xu hướng tăng lên trong tổng thu ngân sách Nhà nước. Theo số liệu của Tổng cục Thuế thì: + Năm 1992 tổng thu nộp vào ngân sách Nhà nước là 21.023 tỷ thì thuế đạt 16.074 tỷ đồng; trong đó thu từ thành phần kinh tế cá thể là 589 tỷ (chiếm 2,8% trong tổng thu Ngân sách và chiếm 3,7% so với tổng thu thuế). + Năm 1993 tổng thu nộp vào ngân sách Nhà nước là 31.840 tỷ thì thuế đạt 25.572 tỷ đồng; trong đó thu từ thành phần kinh tế cá thể là 893 tỷ(chiếm 2,8% trong tổng thu Ngân sách và chiêm 3,5% so với tổng thu thuế). Tóm lại, hoạt động kinh tế ngoài quốc doanh nói chung và hoạt động kinh tế cá thể nói riêng là hoạt đọng tồn tại khách quan do đòi hỏi của sản xuất và đời sống x• hội. Với quan điểm đó hoạt động của thành phần kinh tế này ngày càng trở nên quan trọng trong nền kinh tế quốc dân cả trong hiện tại và trong tương lai. 2. ý nghĩa của việc tăng cường quản lý thuế Giá trị gia tăng đối với khu vực kinh tế cá thể: Thuế GTGT là một sắc thuế quan trọng trong hệ thống thuế nước ta. Việc áp dụng thuế GTGT thay cho thuế doanh thu sẽ đảm bảo tập trung một số thu lớn cho NSNN. Hơn nữa, trong điều kiện kinh tế nước ta hiện nay, do nhu cầu chi tiêu phát triển kinh tế rất lớn nên đa xẩy ra tình trạng thiếu hụt ngân sách. Do vậy chúng ta phải tìm mọi biện pháp để tăng thu ngân sách Nhà nước.Với đường lối đổi mới kinh tế tạo điều kiện cho các thành phần kinh tế cùng phát triển, cùng bình đẳng trước pháp luật thì việc quản lý khu vực kinh tế nào cũng quan trọng. Thành phần kinh tế ngoài quốc doanh nói chung và kinh tế cá thể nói riêng lại đang phát triển cả về qui mô và số lượng, khả năng thu nhập tăng nhanh thì việc tăng cường quản lý thu thuế khu vực kinh tế này là rất cần thiết. Mặt khác, đảm bảo sự công bằng xã hội là một yêu cầu đặt ra với chính sách thuế và bản thân với chính sách thuế cũng phải đảm bảo sự công bằng x• hội, vì có công bằng xã hội thì mới có thể động viên số thu lớn nhất trong thời gian ngắn nhất.Tăng cường quản lý thuế Giá trị gia tăng đối với kinh tế cá thể một cách chặt chẽ chính là biện pháp để đảm bảo tính công bằng xã hội, từ đó sẽ giảm tối đa hiện tượng trốn lậu thuế, tạo ra sự cạnh tranh lành mạnh giữa các thành phần kinh tế. Ngoài ra, thông qua quản lý thuế GTGT đối với hộ kinh doanh cá thể sẽ tạo điều kiện cho Nhà nước quản lý vĩ mô nền kinh tế thông qua: + Kiểm tra, kiểm soát các ngành nghề, mặt hàng kinh doanh, từ đó giúp cho các cơ quan quản lý kinh tế có định hướng phát triển ngành nghề phù hợp. + Nắm được mức độ tiêu dùng, cơ cấu tiêu dùng sản phẩm, dịch vụ, từ đó giúp Nhà nước có cơ sở định hướng tiêu dùng trong dân cư phù hợp với từng thời kỳ phát triển kinh tế cá thể. Trong những năm qua, việc quản lý thu thuế nói chung và thuế Doanh thu nói riêng đối với khu vực kinh tế cá thể còn rất nhiều thiếu sót, dẫn đến kết quả cuối cùng là thất thu thuế, Nhà nước bị chiếm dụng vốn gây tác động xấu đối với nền kinh tế. Việc áp dụng thuế GTGT thay thế cho thuế Doanh thu sẽ tạo ra khả năng kiểm tra, kiểm soát tốt hơn đối với công tác quản lý. Tuy nhiên sẽ gây khó khăn : Do thuế GTGT đòi hỏi phải thay đổi một thói quen vốn đã ăn sâu trong cách nghĩ và cách làm của mỗi người. Một trong những thói quen đó là: Mua bán hàng không cần hoá đơn, linh hoạt đến mức tuỳ tiện trong ghi chép chứng từ, sổ kế toán, tính thuế trên tổng doanh thu, không phân biệt giữa doanh nghiệp có nhiều và doanh nghiệp có ít giá trị tăng thêm..mà thay đổi một thói quen thì bao giờ cũng hết sức khó khăn. Do thuế GTGT chỉ tính trên phần giá trị tăng thêm nên để bảo đảm mức động viên ngang bằng với Thuế doanh thu thì thuế suất thuế GTGT phải cao hơn thuế suất thuế doanh thu. Điều này dễ gây tâm lý cho rằng Nhà nước tăng thuế và dẫn đến tác động làm tăng giá, cho nên cùng với việc giải thích, cần áp dụng biện pháp quản lý chặt chẽ và phải có các biện pháp kinh tế để kiềm chế, ngăn ngừa lợi dụng tăng giá. Thành phần kinh tế cá thể phần lớn là những hộ quy mô nhỏ, hoạt động phân tán rất khó khăn cho công tác quản lý. Cũng bởi những lý do đó mà bài viết sau đây xin đề cập đến thực trạng quản lý công tác thu thuế Giá trị gia tăng ở khu vực kinh tế cá thể trên địa bàn quận Ba đình. Từ đó, nghiên cứu tìm ra nguyên nhân của mặt yếu, cũng như ưu điểm của mặt mạnh để đưa ra một số biện pháp tăng cường công tác quản lý thu thuế Giá trị gia tăng nhằm làm cho bộ máy hành thu của quận ngày càng có hiệu quả hơn. Phần II: Tình hình quản lý thu thuế giá trị gia tăng ở khu vực Kinh tế cá thể trên địa bàn Quận Ba Đình quý I năm 1999. I. Đặc điểm kinh tế- xã hội và tình hình quản lý thu thuế trên địa bàn quận Ba Đình: 1. Một số nét về đặc điểm kinh- tế xã hội: Quận Ba Đình là một trong 7 quận nội thành của thủ đô Hà nội. Trên địa bàn quận Ba Đình gồm 15 phường ( hiện nay là 12 phường), đây là một quận có nhiều cơ quan trung ương của Đảng và Chính phủ, các cơ quan ngoại giao, đại sứ, đồng trụ sở. Cùng với sự phát triển của kinh tế toàn thành phố và nền kinh tế thị trường thì các thành phần kinh tế trên địa bàn quận cũng phát triển mạnh mẽ. Ngoài ra, do nguyên nhân thiếu việc làm mà một số lượng không nhỏ cán bộ công nhân viên chức ra buôn bán ngày càng tăng và có sự biến động liên tục. Trên địa bàn quận Ba Đình không có các trung tâm thương mại lớn, chỉ có một số chợ ở tầm cỡ trung bình như chợ Long Biên, chợ Ngọc Hà.., một số chợ xanh ở các khu nhà cao tầng, các khu vực đông dân cư. Các hộ buôn bán cá thể còn tập trung ở các dãy phố chính như trục đường Nguyễn Thái Học- Kim Mã, Giảng Võ- Đường La Thành.. Các hộ cá thể kinh doanh ở quận Ba Đình chủ yếu là những hộ nhỏ. Các hộ sản xuất tiểu thủ công nghiệp chủ yếu là các hộ được phát triển từ kinh tế phụ gia đình dần dần trở thành nghề kiếm sống của cả gia đình nhưng đây cũng chỉ là những hộ vừa và nhỏ. Trong công cuộc đổi mới nền kinh tế, quận Ba Đình cũng đã đóng góp không nhỏ vào nền kinh tế quốc dân. Quý I năm 1999 toàn quận đã đạt được những thành tích sau: Sản xuất kinh doanh ngoài quốc doanh: giá trị sản xuất công nghiệp ước đạt 19.083 triệu đồng, so với cùng kỳ năm trước tăng 10,12%, trong đó khối HTX tăng 19,18%, khối cá thề tăng 7,45%, khối công ty TNHH tăng 48,88% . Hoạt động kinh doanh của khối chợ khá ổn định và có hiệu quả. Cải tạo nâng cấp chợ Châu Long và chợ Thành Công A chuẩn bị đưa vào hoạt động kinh doanh. Triển khai các thủ tục xây dựng trung tâm thương mại dịch vụ Cống Vị. Công tác thu thuế: Tập trung chỉ đạo thực hiện hai luật thuế mới. Tăng cường công tác kiểm tra, rà soát chống sót hộ để tăng nguồn thu. Quý I năm 1999 Chi cục thu được 11.241 triệu đồng đạt 92,08% kế hoặch quý, đạt 22,10% so với kế hoạch năm, tăng 1,14% so với cùng kỳ( trong đó thu phí và lệ phí tăng 32% so với kế hoạch quý, tăng 35,97% so với cùng kỳ ). Cũng như tình hình chung của các chi cục thuế, việc phân cấp quản lý, thu thuế của chi cục thuế Ba Đình được dựa trên Thông tư 110/2000/TT/BTC. Cụ thể, Chi cục thuế được quyền quản lý các đối tượng : - Hộ cá thể kinh doanh công thương nghiệp ngoài quốc doanh nộp thuế Giá trị gia tăng theo phương pháp trực tiếp. - Hộ nộp thuế sử dụng đất nông nghiệp. - Hộ nộp thuế nhà đất Theo tinh thần của thông tư này thì tất cả các hộ nộp thuế Giá trị gia tăng theo phương pháp trực tiếp sẽ do Chi cục thuế Quận Ba Đình quản lý. Còn những công ty, tập thể trên địa bàn quận trước đây nộp thuế tại Chi cục thuế Ba Đình, nay đăng ký nộp thuế Giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ sẽ do Cục thuế Hà nội trực tiếp quản lý, nhưng số thuế thu vẫn nộp vào kho bạc Nhà nước Quận Ba Đình. Như vậy, xét về khía cạnh sổ sách, báo cáo chi cục thuế Ba Đình vẫn gián tiếp quản lý loại đối tượng này thông qua giấy nộp tiền vào kho bạc được phô tô chuyển về kế toán kho bạc tại Chi cục hàng ngày. 2. Công tác tổ chức bộ máy thu thuế trên địa bàn Quận Ba Đình: Chi cục thuế quận Ba Đình được thành lập theo quyết định 315 TC/QĐ/TCCB ban hành ngày 21/8/1999 của Bộ Tài chính. Từ đây Chi cục chính thức đi vào hoạt động, thay thế cho tên gọi Phòng thuế Công Thương Nghiệp trước đây. Trong những năm gần đây được sự chỉ đạo của Cục thuế Hà nội và sự nhất trí trong lãnh đạo chi cục và cán bộ nhân viên trong toàn Chi cục, đồng thời cùng với sự thay đổi về việc phân cấp quản lý do áp dụng hai luật thuế mới nên bộ máy của cơ quan thuế Ba Đình được tổ chức như sau: Tổng số cán bộ công nhân viên chi cục là 140 người, trong đó có 131 biên chế, còn lại 9 hợp đồng được sắp xếp : - Ban lãnh đạo: 1 Chi cục trưởng Phụ trách chung. 1 Chi cục phó Phụ trách khối cá thể. 1 Chi cục phó Phụ trách về đất + phí. 1 Chi cục phó Phụ trách vấn đề nghiệp vụ. - Các bộ phận trực thuộc chi cục được tổ chức : + Phòng thanh tra, kiểm tra 10 người + Phòng ngiệp vụ 11 người + Phòng hành chính, tổ chức 5 người + Đội thuế Điện Biên- Kim Mã 13 người + Đội thuế Thành công-Giảng Võ 14 người + Đội thuế Ngọc khánh-Ngọc Hà 10 người + Đội thuế Đội Cấn-Cống Vị 14 người + Đội thuế Quán Thánh-Trúc Bạch 13 người + Đội thuế Trung trực-Phúc Xá 7 người + Đội thuế Chợ Long Biên 8 người + Đội thu khác 11 người Với việc tổ chức bộ máy thu thuế như vậy trong những năm qua Chi cục thuế Quận Ba Đình đã đạt những thành tích đáng khích lệ trong việc quản lý thu thuế đối với thành phần kinh tế cá thể. Tuy nhiên vẫn còn có nhiều những hạn chế và thiếu sót cần được khắc phục. II. Tình hình quản lý thu thuế Giá trị gia tăng đối với các hộ kinh tế cá thể trên địa bàn quận Ba Đình trong những tháng đầu thực hiện luật thuế mới: 1. Quản lý đối tượng nộp thuế: Theo luật thuế Giá trị gia tăng quy định thì tất cả các cơ sở sản xuất, kinh doanh phải có trách nhiệm kê khai đăng ký thuế với cơ quan thuế theo quy định của Nhà nước. Qua đó cơ quan thuế có thể nắm được số hộ sản xuất kinh doanh trên địa bàn, phân loại hộ và phân nghành nghề để có thể quản lý một cách chặt chẽ đối tượng nộp thuế. Đồng thời theo quyết định số 75/1998/QĐ- TTg của Thủ tướng Chính Phủ thì mọi tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh chịu thuế đều phải kê khai đăng ký thuế để được cấp mã số thuế và hệ thống mã số này được ứng dụng kể từ ngày 1/1/1999. Theo quyết định trên, cơ quan thuế có trách nhiệm sử dụng mã số đối tượng nộp thuế để quản lý đối tượng nộp thuế , theo dõi số liệu nộp thuế của đối tượng nộp thuế và ghi mã số đối tượng nộp thuế trên mọi giấy tờ giao dịch với đối tượng nộp thuế như: thông báo nộp thuế, thông báo phạt, lệnh thu, các quyết định phạt hành chính thuế, biên bản kiểm tra về thuế.. Như vậy việc quản lý đối tượng nộp thuế trên mã số đã đem lại hiệu quả rõ rệt cho các cấp quản lý thuế và cho Chi cục thuế Quận Ba Đình nói riêng. Kể từ đây cán bộ thuế có thể ứng dụng máy vi tính vào công tác quản lý đối tượng nộp thuế, giúp việc quản lý được chặt chẽ hơn, đỡ vất vả vì phải theo dõi ghi chép bằng tay trên sổ bộ hàng tháng. Tuy nhiên, do tình hình chung về sự thiếu tự giác của các hộ nộp thuế nên các cán bộ thuế quản lý địa bàn đã liên hệ phối hợp với UBND các phường, công an, quản lý thị trường và nhiều ngành liên quan khác để nắm vững các cơ sở sản xuất kinh doanh trên địa bàn các phường, các chợ. Các bộ thuế thuộc các đội lập danh sách các cơ sở kinh doanh mà mình phụ trách quản lý, thông qua điều tra doanh thu, phân loại nghành nghề, quy mô để quản lý cho phù hợp. Sau khi đã thông qua Hội đồng tư vấn thuế phường đưa số hộ đó vào bộ để quản lý thu thuế Giá trị gia tăng nộp hàng tháng. Hàng tháng vào ngày 5 các cán bộ quản lý phải lập được danh sách hộ nghỉ kinh doanh trên địa bàn, hộ mới ra kinh doanh và làm tổng hợp ghi thu phân loại hộ nhằm áp dụng chế độ thu thích hợp. Cũng từ số liệu này của cán bộ quản lý mà văn phòng chi cục thuế mới có điều kiện để lập bộ quản lý các hộ kinh doanh. Vậy nhìn chung việc quản lý kiểm tra số hộ sản xuất kinh doanh tương đối sát. Sau đây là biểu số hộ sản xuất kinh doanh trên địa bàn ghi theo bậc môn bài: Biểu 2: Số hộ sản xuất kinh doanh trên địa bàn ghi theo bậc môn bài. Với biểu số liệu trên, ta nhận thấy: 1. Số hộ sản xuất kinh doanh trên địa bàn của năm 1999 đã tăng so với năm 1998 là: 480 hộ, tương ứng 13%. 2. Trong tổng số hộ tư nhân sản xuất kinh doanh trên địa bàn quận số hộ bậc 5 chiếm tỉ trọng cao nhất : Năm 1998 chiếm 42,76%, năm 1999 chiếm 43,39%. 3. Mức độ kinh doanh của các hộ có xu hướng tăng ở tất cả các bậc so với năm 1998: Bậc 1: tăng 52 hộ tương ứng 35% Bậc 2: tăng 21 hộ tương ứng 19% Bậc 3: tăng 145 hộ tương ứng 33% Bậc 4: tăng 468 hộ tương ứng 48% Bậc 5: tăng 231 hộ tương ứng 14% Riêng bậc 6 giảm 100%, như vậy các hộ đã chuyển hướng nâng cấp dần tình trạng kinh doanh của mình ổn định hơn, có sự đầu tư và thu nhập khá hơn. Qua biểu trên có thể thấy các hộ cá thể trên địa bàn đã phát triển cả về số lượng và quy mô sản xuất kinh doanh. Nguyên nhân của sự phát triển trên là do chính sách của nhà nước đã tạo cho môi trường kinh doanh thuận lợi hơn. Cơ chế thị trường kết hợp với các chính sách của Đảng và Nhà nước đã giúp cho thành phần kinh tế này phát triển. Để phân tích rõ hơn ta xét biểu quản lý cơ cấu các hộ tư nhân trên địa bàn quận Ba Đình. Biểu số 3: Cơ cấu hộ kinh doanh trên địa bàn Quận Ba Đình theo ngành nghề Qua biểu trên ta thấy: 1. Với ngành sản xuất: Số hộ thuộc ngành này tăng đáng kể: năm 1999 tăng so với năm 1998 là 19 hộ tương ứng 6,1%. Nhưng xét về tỷ trọng số hộ trong ngành ta thấy tỷ trọng của ngành này năm 1998 giảm đi. Năm 1998 chiếm tỷ trọng 8,4% nhưng đến năm 1999 lại chỉ chiếm 7,89%. Mặt hàng chủ yếu của ngành này là sản xuất cơ kim khí, sản xuất các mặt hàng công nghiệp thực phẩm như: sản xuất bánh kẹo, sản xuất bánh cốm, sản xuất bún bánh.. Những mặt hàng này việc kinh doanh còn tương đối ổn định nhưng sản xuất cơ khí tiêu dùng thì ngày càng bị thu hẹp do sự tác động của nhiều mặt hàng trên thị trường. Nhìn vào cơ cấu ngành ta thấy tỷ trọng số hộ sản xuất chiếm trong tổng số ngày càng giảm mặc dù số hộ vẫn tăng. Điều này nói lên rằng sản xuất tiểu thủ công nghiệp khu vực cá thể ở địa bàn Quận Ba Đình là không thuận lợi bằng các nghành khác. 2. Đối với hoạt động dịch vụ: Số người hoạt động trong ngành dịch vụ tăng về số tuyệt đối nhưng về số tương đối lại giảm. Năm 1998 có 514 hộ chiếm 14%. Năm 1999 có 546 hộ chiếm 13,1%. Từ đó ta thấy rằng hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ này không hiệu quả mặc dù số hộ có tăng lên về số tuyệt đối, bởi vì trong năm 1999 do thay đổi lại điều kiện cấp phép kinh doanh cho các hộ cho thuê băng hình mà nhiều hộ kinh doanh loại này đã phải chuyển hoặc thôi không kinh doanh nữa. Các hộ tư nhân sửa chữa lặt vặt và nhất là sửa chữa điện lạnh ở trên địa bàn Quận Ba Đình kinh doanh không ổn định và kém hiệu quả nên một số đã xin chuyển sang bán thương nghiệp, một số phải chuyển đi kinh doanh ở các nơi khác có hiệu quả hơn. Số hộ tăng lên tuyệt đối của ngành dịch vụ chủ yếu là loại hình rửa xe máy, photocopy, chụp ảnh nhưng không phải là sự tăng lên đáng kể. 3. Hai nghành ăn uống và thương nghiệp: đều có xu hướng giảm mặc dù số hộ kinh doanh ở hai ngành này đều tăng lên về số tuyệt đối. Ngành thương nghiệp là ngành có số hộ kinh doanh cao nhất và tỷ trọng của nó là lớn nhất trong tổng số hộ kinh doanh. Ngành thương nghiệp: Năm 1998 có 1792 hộ chiếm 48,7%. Năm 1999 có 1904 hộ chiếm 45,78%. So sánh về số tuyệt đối thì tăng nhưng về số tương đối lại giảm, năm 1999 giảm so với năm 1998 là 2,92%. Điều đó chứng tỏ rằng ngành thương nghiệp kinh doanh có hiệu quả hơn các ngành khác, tuy nhiên có quá nhiều hộ kinh doanh nên số tăng không lớn. Mặt hàng chủ yếu của các hộ kinh doanh thương nghiệp là bán tạp hoá, đồ điện dân dụng, ở các chợ là các mặt hàng thực phẩm thiết yếu đối với đời sống của nhân dân. Đặc biệt trên địa bàn Quận Ba Đình không có hộ kinh doanh điện máy, kinh doanh xe máy, kinh doanh các mặt hàng điện tử cao cấp. Trong số hộ kinh doanh thương nghiệp này chỉ có 20 hộ kinh doanh vàng bạc nằm rải rác trên toàn địa bàn. Các hộ kinh doanh vàng bạc này hàng tháng nộp thuế bình quân là 15.000.000 đ. Ngành ăn uống: Số hộ kinh doanh ăn uống tăng lên về số tuyệt đối nhưng lại giảm về số tương đối. Cụ thể năm 1998 có 1064 hộ chiếm tỷ trọng 28,9%, năm 1999 có 1162 hộ chiếm tỷ trọng 27,93% tuy tăng số hộ tuyệt đối là 98 hộ. Số hộ tăng này chủ yếu là những hộ kinh doanh ăn uống nhỏ bình dân, không phải là những nhà hàng, ăn uống cao cấp. 4. Ngành vận tải: Sang năm 1999 Chi cục thuế mới đưa ngành này vào quản lý tuy nhiên số hộ quản lý chưa phải là nhiều, mới được 219 hộ chiếm tỷ trọng 5,3%. Các hộ vận tải này chủ yếu là xe tải, xích lô còn loại xe vận chuyển khách là không đáng kể. Qua biểu 2 và 3, ta có thể nắm được số lượng và cơ cấu hộ kinh doanh trên địa bàn và từ đó có phương hướng quản lý các hộ kinh doanh từ khâu ra thông báo, điều chỉnh doanh thu tính thuế tới khâu thu nộp. Song chỉ qua biểu này chúng ta không thể nắm được thực trạng quản lý về hộ kinh doanh ở khu vực này ra sao. Để thấy được tình hình quản lý đối tượng nộp thuế trên địa bàn ta xét đến biểu quản lý hộ kinh doanh Biểu 4: Quản lý hộ kinh doanh trên địa bàn Quận Ba Đình: Với kết quả như vậy có thể thấy rằng, Chi cục và các cán bộ quản lý đã có những cố gắng rất tích cực trong việc nắm bắt các hộ kinh doanh để đưa vào quản lý. Qua mỗi năm số hộ kinh doanh ngày càng tăng lên, công việc của các cán bộ quản lý ngày càng nặng nề, họ phải đi sâu đi sát đến từng ngóc nghách trên địa bàn mình quản lý nhằm thâm nhập một cách cặn kẽ tình hình thực tế, đưa các hộ mới ra kinh doanh vào diện quản lý. Tuy nhiên, số hộ chưa quản lý được vẫn còn lớn hầu như ở ngành nào, năm nào cũng có số lượng hộ chưa quản lý được. Theo số liệu năm 1998 thì số lượng hộ chưa quản lý được là 299 hộ với tỷ lệ 7,6%. Ta thấy hộ chưa quản lý được chủ yếu tăng ở ngành thương nghiệp (184 hộ), sản xuất (11 hộ), dịch vụ (17 hộ), ăn uống (90 hộ). Đến năm 1999, số hộ chưa đưa vào sổ bộ thực tế là 421 hộ với tỷ lệ hộ chưa quản lý là 9,3% và cũng tập trung ở ngành thương nghiệp (184 hộ), sản xuất (18 hộ), dịch vụ (34 hộ), ăn uống (178 hộ) và vận tải (11 hộ). Qua bảng số liệu đó chúng ta thấy được công tác quản lý của các cán bộ thuế thực tế chưa có hiệu quả lắm, số hộ chưa quản lý được tương đối lớn mặc dù các cán bộ thuế đã cố gắng hết sức để làm giảm được số lượng hộ chưa quản lý được này. Tuy nhiên, trong công tác này các cán bộ quản lý thuế của chi cục thuế Quận Ba Đình cũng đã có những nỗ lực và thu được các kết quả nhất định: Tuy số hộ chưa đưa vào quản lý năm 1999 cao hơn số hộ chưa đưa vào quản lý năm 1998 (từ 7,6% lên 9,3%) nhưng thực chất cán bộ quản lý đã có nhiều tích cực bám sát địa bàn, thường xuyên kiểm tra số hộ nhưng cũng không thể kiểm tra hết được những hộ buôn bán lặt vặt, ngồi vỉa hè, cán bộ công nhân viên nhà nước đi làm ban ngày sớm tối ra bán hàng thêm. Đồng thời với số liệu điều tra của cơ quan thống kê là cao hơn so với số được cấp phép đăng ký kinh doanh. Cụ thể, năm 1999 theo số liệu điều tra của cơ quan thống kê trên địa bàn Quận Ba Đình hiện có 4530 hộ nhưng được cấp giấy đăng ký kinh doanh là 4159 hộ và số hộ đã đưa vào diện quản lý là 4109 hộ. Như vậy so sánh giữa số hộ hiện kinh doanh và số hộ đã đưa vào quản lý thu thuế thì chênh lệch là 421 hộ nhưng nếu so sánh giữa số hộ đã cấp đăng ký kinh doanh và hộ đã đưa vào quản lý thu thuế chênh lệch là 50 hộ, điều này chứng tỏ cán bộ quản lý thuế đã hết sức cố gắng trong công tác quản lý về hộ kinh doanh. Còn có sự chênh lệch 421 hộ khi so sánh giữa hộ thực tế kinh doanh và hộ ã đưa vào quản lý là do có nhiều hộ buôn bán kinh doanh nhỏ, thu nhập thấp và theo luật định thì cơ quan thuế cùng các cơ quan hữu quan đang xem xét giải quyết miễn thuế. Đồng thời trong số hộ này còn có những hộ kinh doanh sớm, tối mà thực sự ngành thuế đã có cố gắng trong công tác quản lý nhưng vẫn không quản lý được hết. Tuy đã có rất nhiều cố gắng như vậy nhưng nhìn chung hiệu quả của công tác quản lý đối tượng nộp thuế của các cán bộ quản lý chưa cao. Số lượng hộ chưa quản lý còn nhiều nên còn dẫn đến thất thu thuế. Có thể chia ra làm 2 dạng thất thu ở những hộ đã quản lý được và thất thu ở những hộ chưa quản lý được. A. Thất thu ở những hộ đã quản lý được: Những hộ đã quản lý được là những hộ có cửa hàng, cửa hiệu kinh doanh cố định tại các địa điểm cố định và có hoạt động kinh doanh. Trên thực tế những hộ đã quản lý được chiếm một tỷ lệ rất lớn cho nên nếu thất thu ở những hộ này là thất thu lớn nhất. Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng thất thu thuế ở những hộ đã quản lý được là do nhiều lý do : - Do có nhiều hộ núp dưới hình thức bên ngoài là nộp đơn xin nghỉ kinh doanh tạm thời hoặc lâu dài nhưng trên thực tế vẫn kinh doanh. Hình thức nghỉ giả này là do tinh thần trách nhiệm chưa cao của các cán bộ thuế nên đã không kiểm soát thường xuyên hoặc do cán bộ thông đồng tiêu cực với chủ kinh doanh. - Do có những hộ mới ra kinh doanh được cán bộ thuế đưa vào bộ quản lý nhưng những tháng đầu được hưởng ưu đãi miễn giảm thuế. Nhưng trên thực tế những hộ mới ra kinh doanh lại là những hộ cũ nhưng đã đổi tên, chuyển địa điểm, thay đổi quy mô. Tuy nhiên số lượng hộ này rất ít. - Do công tác thanh tra, kiểm tra của phòng thanh tra chưa thường xuyên sâu sát, đồng thời thủ tục chấp nhận cho nghỉ kinh doanh chưa chặt chẽ nên các hộ kinh doanh vẫn dựa vào đó nhằm trốn thuế. Tuy vậy nguyên nhân nghỉ giả của các hộ kinh doanh nhằm trốn thuế là vấn đề nan giải nhất.Thực tế cho thâý những hộ nghỉ giả đều thuộc các ngành thương nghiệp, ăn uống bởi lẽ kinh doanh ở các ngành này không phức tạp như các ngành khác, lại dễ di chuyển địa điểm kinh doanh, số hộ của 2 ngành này lớn nên gây khó khăn phức tạp cho quản lý. Xảy ra tình trạng trên là do việc lấn chiếm vỉa hè làm nơi kinh doanh, bộ máy nhà nước có sự biên chế lại dẫn đến nhiều người bị thiếu việc làm buộc họ phải ra đường tham gia vào kinh doanh và cạnh tranh trên thị trường. Hiện tượng người người kinh doanh, nhà nhà kinh doanh đã trở nên phổ biến cho số lượng người bán nhiều lên, giá cả lại đắt đỏ, hàng ngoại tràn ngập lại rẻ nên muốn bán được hàng phải hạ giá dẫn đến xu hướng muốn kinh doanh có lãi thì người kinh doanh phải trốn lậu thuế. B. Thất thu đối với những hộ chưa quản lý được: Hộ chưa quản lý được là những hộ chưa có đăng ký kinh doanh nhưng lại vẫn kinh doanh. Những hộ này thường không thu được thuế, nếu có thu được chủ yếu vẫn ở các khoản tiền phạt, và số thu này chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng số thuế. Những hộ thuộc loại này là những hộ hoạt động trong ngành thương nghiệp, ngành ăn uống nhỏ, buôn bán ở vỉa hè, bán hàng rong, người sửa chữa lặt vặt.. Theo tính chất nghề nghiệp những người này thường không ngồi cố định để kinh doanh và thời gian kinh doanh không thường xuyên. Thông thường những hộ này thường có thu nhập thấp, cũng có một số hộ kinh doanh có quy mô lớn song những trường hợp này mới ra kinh doanh chưa có đăng ký kinh doanh hoặc đã xin thôi kinh doanh nhưng vẫn còn nấn ná hoạt động thêm. Xét về mặt khách quan là như vậy nhưng xét về mặt chủ quan thì việc thất thu thuế từ những hộ chưa quản lý là do cán bộ thuế chưa quản lý chặt chẽ, không kiểm tra đều đặn thường xuyên và còn quá nhiều hiện tượng tiêu cực trong một số cán bộ thuế. Nói tóm lại, nguyên nhân việc không quản lý hết hộ kinh doanh ngoài nguyên nhân khách quan còn có nguyên nhân chủ quan sau: Các cán bộ thuế chưa bám sát địa bàn, đa số mới chỉ quan tâm ở những ngành hàng, mặt hàng lớn mà quên mất những ngành hàng, mặt hàng nhỏ. Các cán bộ thuế mới chỉ làm trong giờ hành chính mà chưa quan tâm tới ngoài giờ hành chính. Việc đôn đốc thu nộp chưa linh hoạt, dồn vào cuối tháng nên còn mang tính quan liêu. Chưa có biện pháp xử lý kiên quyết với những hộ cố ý trây ỳ, còn mang nặng tính doạ nạt, thiếu tuyên vận động. Mặt khác số lượng hộ kinh doanh trên địa bàn lớn nhưng với số lượng cán bộ thuế ít ỏi chưa đủ để quản lý hết nếu như chưa nói đến trình độ chuyên môn chưa cao, chưa có sự quan tâm đúng mức của ngành, các cấp. Việc phối hợp giữa các ban ngành còn mang tính bị động, công tác tuyên truyền chưa cao. Có thể nói, thất thu về hộ hiện nay còn rất lớn trong khi đó để đảm bảo nguồn thu cho NSNN thì ngoài việc phải tăng cường kiểm tra, kiểm soát các hộ sản xuất kinh doanh trên địa bàn thì ta còn phải quản lý chặt chẽ đối với những hộ đã quản lý được và không có biện pháp nào khác là phải tăng cường công tác quản lý căn cứ tính thuế. 2. Quản lý căn cứ tính thuế: Theo luật thuế Giá trị gia tăng các hộ nộp thuế theo phương pháp trực tiếp có thể đăng ký nộp thuế theo 1 trong 3 phương pháp sau: - Phương pháp kê khai trực tiếp trên Giá trị gia tăng. - Phương pháp trực tiếp trên doanh thu. - Phương pháp khoán. Để được nộp thuế theo phương pháp trực tiếp trên Giá trị gia tăng các hộ phải thực hiện việc mua, bán có đầy đủ hoá đơn chứng từ ghi chép sổ sách kế toán. Đối với hộ đã thực hiện đầy đủ hoá đơn bán hàng( bán hàng lập đầy đủ hoá đơn bán hàng) xác định đúng doanh thu bán hàng nhưng không có đủ hoá đơn mua hàng hoá, dịch vụ thì có thể nộp đăng ký nộp thuế theo pháp trực tiếp trên doanh thu. Đối với hộ chưa thực hiện hoặc thực hiện chưa đủ việc mua, bán hàng có hoá đơn. Cơ quan thuế căn cứ vào tình hình kinh doanh của từng hộ ấn định mức doanh thu tính thuế ( phương pháp khoán) Giá trị gia tăng Doanh thu ấn định x Tỷ lệ giá trị gia tăng Của hàng hoá, dịch vụ = (%) theo quy định Trong thực tế, do đặc điểm tình hình kinh doanh trên địa bàn quận Ba Đình phần lớn là kinh doanh nhỏ nên hầu hết các hộ đăng ký nộp thuế theo phương pháp khoán, còn số lượng hộ đăng ký nộp thuế theo phương pháp kê khai là rất nhỏ. Biểu số 5: Quản lý doanh thu tính thuế đối với hộ cá thể trên địa bàn Quận Ba Đình: Đơn vị tính: 1.000 đồng Nhìn vào bảng số liệu trên ta thấy doanh thu tính thuế tăng. Năm 1999 doanh thu tính thuế 3 tháng đầu năm so với 3 tháng cuối năm 1998 tăng là: 28.909.345 - 19.077.576 = 9.831.769 nghìn đồng( tăng 51%). Cụ thể: Ngành sản xuất tăng: 601.924 nghìn đồng, tương đương 49% Ngành dịch vụ tăng: 4.181.197,5 nghìn đồng, tương đương 84% Ngành thương nghiệp tăng: 3.731.681 nghìn đồng, tương đương 38% Ngành ăn uống tăng: 130.797,5 nghìn đồng, tương đương 3% Ngành vận tải: 1.186.169 nghìn đồng, tương đương 100% Việc tăng doanh thu là do tăng về số hộ và quy mô kinh doanh. Nhìn vào số liệu đã tính toán ở trên trong 2 năm 1998 và 1999 ta thấy doanh thu ở các ngành đều tăng nhưng tốc độ tăng không đồng đều, tập trung vào các ngành ăn uống, thương nghiệp sau đó đến dịch vụ và cuối cùng là ngành sản xuất. ở Quận Ba Đình trong một vài năm gần đây có thêm loại dịch vụ cho người nước ngoài thuê nhà ở và do vậy ngành dịch vụ có diễn biến tăng một cách đáng kể. Ngoài ra cơ quan thuế đã có sự điều chỉnh doanh thu kịp thời trước sự biến động của thị trường. Mặc dù doanh thu tính thuế qua các năm đều tăng nhưng không phải là không xảy ra hiện tượng thất thu thuế ở Chi cục thuế Quận Ba Đình. Có thể quy về do các nguyên nhân chủ yếu sau: + Trường hợp 1: Thất thu do không điều chỉnh doanh thu kịp thời so với tốc độ trượt giá dẫn tới mức thuế thu được ở giai đoạn sau lạc hậu so với mức thuế thu ở giai đoạn trước về giá trị. Xảy ra tình trạng trên có thể do cán bộ chưa bám sát sự biến động của giá cả, hoạt động kinh doanh của các hộ. + Trường hợp 2: Thất thu về doanh thu do việc định doanh thu tính thu tính thuế chưa phù hợp với mức độ kinh doanh thực tế. Với hộ áp dụng doanh thu tính thuế là doanh thu khoán: Mức khoán doanh thu được xác định trên cơ sở đIều tra và hiệp thương giữa cán bộ thuế và người kinh doanh. Trong trường hợp cơ sở kinh doanh không chấp nhận hiệp thương thì cán bộ thuế có quyền ấn định doanh thu khoán trên cơ sở đã điều tra. Như vậy không có một cơ sở nào để xác định một cách chính xác doanh thu tính thuế là phù hợp với thực tế kinh doanh mà hoàn toàn tuỳ thuộc vào ý muốn chủ quan của cán bộ thuế. Chính vì mức doanh thu khoán không được xác định chính xác nên đã làm thất thoát tiền thuế. Để khắc phục việc này tại các phường đ• có các hội đồng tư vấn thuế giám sát, đồng thời Chi cục cũng thường xuyên cho đội kiểm tra rà soát doanh thu tính thuế nhưng cũng không làm được một cách chính xác với tất cả các hộ. Tóm lại, có thể nhận thấy rất rõ thất thu doanh số là do các nguyên nhân: - Khách quan: + Số hộ kinh doanh lớn, qui mô vốn nhỏ, nằm rải rác dẫn đến việc khó quản lý trong khi đội ngũ cán bộ thuế mỏng, một cán bộ quản lý quá nhiều đối tượng ( có cán bộ quản lý ở khu vực chợ Long Biên quản lý đến 106 hộ) vì vậy chưa thể sâu sát, nắm được hoạt động kinh doanh thực tế tại địa bàn. + Doanh thu khoán mang tính chủ quan nên chưa phản ánh đúng thực tế kinh doanh của đối tượng nộp thuế, thường thấp hơn nhiều so với doanh thu thực tế. + ý thức chấp hành luật thuế của các đối tượng chưa cao, thường có phản ứng chống đối khi cơ quan thuế điều chỉnh doanh thu khoán. - Chủ quan: + Tuyên truyền, giải thích nội dung luật thuế cho các đối tượng thực hiện chưa tốt. + Công tác giám sát địa bàn thực hiện chưa đồng đều, thường xuyên. + Còn có sự thoả hiệp giữa cán bộ thuế và đối tượng nộp thuế nhằm thương lượng để 2 bên cùng có lợi và chỉ có nhà nước là chịu thiệt thòi. + Công tác điều chỉnh doanh thu tiến hành chưa kịp thời, chưa bám sát sự biến động của thị trường..vv.. • Với phương pháp quản lý doanh thu tính thuế của các hộ kê khai, việc tính thuế có cơ sở chính xác hơn nên việc xác định doanh số tương đối sát với thực tế phát sinh. Doanh thu tính thuế đã được nâng lên rõ rệt. Tuy nhiên việc áp dụng thu thuế theo kê khai là phương pháp mới nên không tránh khỏi những tồn tại mà một sớm một chiều chưa thể khắc phục được ngay. Với phương pháp này số lượng các hộ đăng ký nộp thuế trên địa bàn quận tương đối ít, chỉ chiếm khoảng 30% tổng số hộ quản lý trên sổ bộ. Biểu số 6: Quản lý doanh thu một số hộ điển hình. Đơn vị tính: 1.000 đồng. 1 Ngành sản xuất Lê Mai Anh 2 Ngành thương nghiệp Trần Minh Tâm 3 Ngành ăn uống Đặng Anh Thư Qua biểu số liệu trên ta thấy doanh thu thực tế qua điều tra cao hơn so với doanh thu tính thuế( doanh thu tính thuế chỉ đạt 58% đến 65% doanh thu thực tế) và doanh thu thực tế vượt xa doanh thu kê khai.Việc thất thu trong quản lý doanh thu tính thuế đối với hộ kê khai còn là vấn đề nan giải vì bản thân nền kinh tế nước ta nói chung và khu vực kinh tế cá thể nói riêng đang ở giai đoạn chuyển đổi, phức tạp. Nguyên nhân của tình trạng trên có thể do: - Việc thực hiện chế độ sổ sách , hoá đơn chứng từ mới chỉ là hình thức chưa theo đúng quy định pháp lệnh kế toán thống kê ( chưa ghi chép đầy đủ kịp thời chính xác những doanh thu ,chi phí hàng ngày). - Vì mới áp dụng nên hầu hết các cơ sở kinh doanh này chưa có kế toán được đào tạo cơ bản nên trình độ kế toán non yếu còn hạch toán sai - Công tác thanh tra kiểm tra của Chi cục chưa thường xuyên và kịp thời để phát hiện uốn nắn những sai sót. - Khi đối tượng nộp thuế vi phạm chế độ hoá đơn chứng từ thì Chi cục chưa xử lý nghiêm theo quy định. - Cán bộ thuế được giao quản lý đối tượng, hiểu biết về kế toán chưa sâu, việc tuyên truyền giải thích kém thuyết phục cũng là một nguyên nhân cho những tồn tại trên 3. Quản lý khâu thu nộp tiền thuế: Việc quản lý khâu thu nộp tiền thuế cũng được chia ra làm 2 chế độ thu cho thích hợp: - Đối với hộ thu theo hình thức kê khai thì theo luật định cứ ngày 5 hàng tháng cơ sở phải nộp tờ khai tính thuế Giá trị gia tăng cho cán bộ quản lý. Sau đó cán bộ quản lý kiểm tra xem xét nếu đúng ký xác nhận vào tờ khai và chuyển cho bộ phận nghiệp vụ của Chi cục để tính toán số thuế phải nộp của cơ sở. Sau khi tính toán số thuế phải nộp bộ phận nghiệp vụ trình lãnh đạo chi cục duyệt rồi ra thông báo cho cơ sở và yêu cầu cơ sở phải nộp số tiền thuế đó vào kho bạc theo một hạn định nhất định. - Đối với hộ thu theo hình thức khoán doanh thu: Cũng ngày 5 hàng tháng bộ phận kiểm tra sau khi nhận đơn xin nghỉ kinh doanh của các hộ xin nghỉ kinh doanh ở các địa bàn( các đơn này đều phải có xác nhận của UBND phường hoặc Ban quản lý các chợ) thì vào sổ và chuyển cho bộ phận nghiệp vụ để chấm bộ những hộ nghỉ kinh doanh, bộ phận nghiệp vụ cũng nhận được danh sách điều chỉnh doanh thu của các hộ kinh doanh sau khi đã có có sự phê duyệt của lãnh đạo chi cục để chấm vào bộ. Sau khi bộ phận nghiệp vụ đã chấm bộ phải trình lãnh đạo chi cục duyệt bộ và ra thông báo nộp thuế cho các hộ kinh doanh. Cán bộ quản lý địa bàn nhận thông báo nộp thuế ở bộ phận nghiệp vụ và phát cho các hộ kinh doanh yêu cầu nộp thuế theo thông báo và hạn nộp , địa điểm nộp đã được quy định. Nếu các hộ trây ì không nộp thuế thì sẽ ra thông báo lần 2, lần 3 hoặc nếu cần thiết có thể lập hồ sơ để thực hiện cưỡng chế theo luật định. Biểu hiện đầu tiên của khâu nộp tiền thuế trước hết là ở số thuế thu được trong kỳ và số nợ đọng trong kỳ. Biểu số 7: Tình hình thực hiện kế hoạch thu thuế Giá trị gia tăng ở khu vực kinh tế cá thể trên địa bàn Quận Ba Đình. Đơn vị tính: 1.000 đồng Dựa vào số liệu của biểu tình hình thực hiện kế hoạch trên ta nhận thấy công tác thu thuế GTGT của năm 1999 có phần giảm sút so với công tác thu thuế Doanh thu năm 1998 trước đây. Năm 1998 Chi cục thuế Ba Đình hoàn thành vượt mức kế hoạch thu thuế doanh thu đối với hộ kinh tế cá thể ( đạt 109,67%) . Năm 1999 với 3 tháng đầu triển khai thu thuế Giá trị gia tăng đơn vị lại không hoàn thành kế hoạch ( chỉ đạt 87,39%) mặc dù số thuế thu được quý I năm 1999 là 3.495.581.000 đồng, vượt hơn rất nhiều so với số thuế Doanh thu thu được của 3 tháng đầu năm 1998. Nhưng xét về mặt kế hoạch thì đơn vị vẫn không hoàn thành với kế hoạch được giao. Đó là do kế hoạch đặt ra quá cao so với nguồn thu thực tế mà Chi cục Ba Đình có khả năng, vấn đề này đã được kiểm điểm rút kinh nghiệm. Mặt khác do mới đưa thuế Giá trị gia tăng vào thực hiện nên Chi cục thuế còn gặp rất nhiều khó khăn cả về phía chủ quan và phiá khách quan. Cũng nhìn vào biểu ta thấy số thu thuế Giá trị gia tăng ngày càng cao so với thuế doanh thu. Năm 1998 : số thu thuế doanh thu chiếm 65,61% . Năm 1999 : số thu thuế Giá trị gia tăng chiếm 78,05% trong tổng số thực thu thuế ở khu vực kinh tế cá thể. Đây là một biểu hiện tốt do số nợ giảm dần. Năm 1998 đòi nợ được 2.263.183.000 đồng, chiếm 34,39% Năm 1999 đòi nợ được 767.281.000 đồng, chiếm 21,95% Kết quả này là do công tác quản lý tốt nên số thuế thu được nhiều hơn, nhưng để có lời khẳng định chính xác phải xem xét tình hình nợ đọng qua các năm. Trước hết ta h•y để cập đến tình hình quản lý thu nộp thuế đối với hộ kinh tế cá thể trên địa bàn Quận Ba Đình. Biểu số 8: Tình hình thu nộp thuế Giá trị gia tăng của các hộ kinh tế cá thể trên địa bàn quận Ba Đình. Đơn vị tính: 1.000 đồng Với số liệu trên ta thấy số thuế nộp vào kho bạc so với số thuế ghi thu đạt chưa cao. Cụ thể: Năm 1998 so với số thuế phải thu đạt 92,6%. Năm 1999 so với số thuế phải thu đạt 96,4%. Như vậy qua các năm số thuế thu được ngày càng nhiều, tốc độ thu năm 1999 lớn hơn so với năm 1998. Điều này chứng tỏ các cán bộ thuế đã làm tốt công tác đôn đốc thu nộp thuế, hoạt động ngày càng có hiệu quả. Mặt khác các cán bộ thu thuế đã bám sát địa bàn nhiều hơn, qua đó đã thu được nhiều hộ kinh doanh sản xuất trên địa bàn nằm ngoài sổ bộ và có biện pháp thu tốt hơn. Qua các năm, số thuế thu được ngày càng tăng. Nhìn vào số liệu so sánh giữa ghi thu và thực thu cả về số tuyệt đối và số tương đối ta thấy số nợ đọng hoặc không thu được hoặc ít ra là tạm thời chưa thu được giảm đi rõ rệt. Số liệu đó ngày càng minh chứng cho việc thu thuế có hiệu quả bởi khoảng cách này đáng ra phải tăng lên do số hộ kinh doanh tăng lên. Cụ thể việc đưa kho bạc xuống tận địa bàn để thu tiền thuế kết hợp với việc tách bộ phận tính thuế và phát hành thông báo, bộ phận đôn đốc thu nộp tiền thuế và bộ phận thanh tra xử lý đã phối hợp ăn ý, hỗ trợ, kiểm tra lẫn nhau để đẩy nhanh công tác thu nộp tiền thuế và hạn chế những tiêu cực có thể phát sinh. Hàng tháng vào những ngày quy định kho bạc đến các điểm thu, Chi cục thuế cũng cử cán bộ ở bộ phận nghiệp vụ viết ngay giấy nộp tiền cho các hộ kinh doanh trực tiếp đến nộp thuế tại đIểm thu, đây cũng là một biện pháp đẩy nhanh công tác thu nộp thuế, hạn chế tiêu cực. Đồng thời Chi cục thuế cũng phối hợp với UBND các phường, Ban quản lý các chợ và các phương tiện thông tin đại chúng để đẩy nhanh tốc độ thu nộp tiền thuế. Quản lý thu nộp tiền thuế tốt sẽ giảm được số nợ đọng, chính vì thế nợ đọng thuế nhiều hay ít là biểu hiện của công tác quản lý thu nộp tốt hay xấu. Biểu số 9: Theo dõi tình hình nợ đọng thuế Giá trị gia tăng ở khu vực kinh tế cá thể trên địa bàn Quận Ba Đình. Đơn vị tính: 1.000 đồng Nhìn vào biểu trên, có thể thấy rằng tình hình nợ đọng qua các năm vẫn tồn tại và luôn là một vấn đề nan giải trong công tác thu nộp thuế nói chung và thuế Giá trị gia tăng nói riêng. Qua 2 năm 1998 và 1999, ta có tỷ lệ nợ đọng thuế Giá trị gia tăng ( thuế Doanh thu) sau: Sản xuất Dịch vụ Thương nghiệp Ăn uống Trung bình Có thể thấy rõ số nợ đọng: Năm 1998 chiếm 7,4% tương ứng với số tiền là 523.412.000 đồng. Quý I năm 1999 chiếm 3,6% tương ứng với số tiền 131.002 đồng. Như vậy qua các năm các hộ cá thể đã chiếm dụng số vốn của Nhà nước là đáng kể, tập trung hầu hết vào nghành thương nghiệp và ăn uống. Cho nên kết hợp với khâu quản lý về số hộ và doanh thu thì cán bộ thuế phải tập trung quan tâm chú ý hơn vào hai ngành này bởi thất thoát tiền thuế và dây dưa tiền thuế tập trung nhiều vào hai ngành này. Qua đó ta cũng thấy biện pháp quản lý và thu nợ đọng qua các năm của cán bộ thuế chưa thật tốt nên số nợ từ năm này sang năm khác cứ chồng chất hơn. Tóm lại qua việc phân tích tình hình quản lý thu thuế Giá trị gia tăng, tình hình nợ đọng qua các năm ở khu vực kinh tế cá thể trên địa bàn Quân Ba Đình có thể rút ra được một vài nhận xét về công tác này: Các cán bộ thuế đã có sự cố gắng nỗ lực trong quản lý, Chi cục thuế Ba Đình đã tạo điều kiện cho cán bộ thuế làm việc nhưng không làm giảm hiệu quả làm việc của cán bộ thuế. Cán bộ thuế đã cố gắng chuyên sâu vào việc đôn đốc thu nộp tiền thuế. Việc nộp tiền thuế qua kho bạc đã làm giảm bớt khó khăn cho cán bộ thuế, thủ tục đơn giản hơn nhiều. Tuy nhiên, cần phải bồi dưỡng thêm trình độ cho các cán bộ thu để tăng hiệu quả công việc. Công tác quản lý thu có nhiều thay đổi với chiều hướng tốt, cán bộ thuế năng động nhiệt tình tích cực bám sát địa bàn và kiểm tra các hộ kinh doanh, phát hiện nhiều vụ trốn thuế và có biện pháp tích cực để nhanh chóng thu hồi lại cho NSNN. Các cán bộ thuế bình quân mỗi người phải quản lý từ 60 đến 70 hộ thậm chí có những người quản lý hơn 100 hộ (trong đó có cả những hộ lớn) đều cố gắng hoàn thành nhiệm cụ được giao, kịp thời phối hợp với các ban ngành có liên quan như UBND phường, Ban quản lý chợ, công an, quản lý thị trường..vv để nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác thu. Các cán bộ thuế tự bồi dưỡng nâng cao trình độ nghiệp vụ thực hiện việc tuyên truyền giải thích phối hợp với các bộ phận tính và ra thông báo thuế, bộ phận thanh tra để nâng cao chất lượng thu thuế và chống tiêu cực. Thường xuyên họp bàn rút kinh nghiệm để công tác quản lý thu thuế đạt kết quả cao nhất. Nhưng bên cạnh nhưng thành tích đó, công tác quản lý thu thuế ở Chi cục thuế Ba Đình còn những yếu kém sau: • Về công tác quản lý đối tượng nộp thuế: Quản lý chưa chặt, số hộ chưa quản lý được còn nhiều. Năm 1998 còn 229 hộ chưa quản lý được, năm 1999 còn 421 hộ chưa quản lý được. Ngoài ra việc quản lý các hộ kinh doanh ngoài sổ bộ đã đưa vào sổ chưa đạt kết quả cao, tỷ lệ thu được những hộ này còn thấp. Nguyên nhân thất thu là do công tác điều tra hộ kinh doanh không được phối hợp chặt chẽ với cơ quan thuế và các ngành có liên quan, việc phân loại hộ chưa được tốt nên việc xác định biện pháp thu không đạt kết quả cao. Việc xác định hộ kinh doanh còn mang tính chất kế hoạch thu kiểu trên rót xuống, dưới cố gắng thực hiện để lấy thành tích mà không có sự quan tâm đúng mức. • Về công tác quản lý căn cứ tính thuế: Ta thấy dù năm 1999 triển khai luật thuế Giá trị gia tăng Chi cục đã có sự điều chỉnh doanh thu tính thuế nhưng vẫn chưa sát thực tế. Việc quản lý những hộ lớn nói chung còn lỏng lẻo, đơn thuần, mức thu còn thấp chủ yếu dựa vào kê khai sổ sách kế toán để tính thuế, còn thiếu kiểm tra thường xuyên nên còn để mất thuế. Nguyên nhân là do các cán bộ thuế tuy có bám sát địa bàn nhưng mới chỉ chú trọng vào lượng hộ kinh doanh mà chưa thực sự quan tâm tới quy mô kinh doanh. Không kiểm tra thường xuyên việc ghi chép sổ sách nên dẫn đến ghi không đúng và còn làm thất thoát hoá đơn. Không bám sát địa bàn và kịp thời điều chỉnh doanh thu tính thuế theo sự biến động của giá cả, thời vụ và qui mô kinh doanh nên cũng làm thất thu thuế. Mặt khác cán bộ thuế nhiều khi còn thiếu tinh thần trách nhiệm trong công việc được giao cũng làm thất thu tiền thuế. • Trong khâu quản lý thu nộp: Trong khâu quản lý thu nộp vẫn còn những hạn chế nhất định, còn để tình trạng nợ đọng xảy ra nhiều và kéo dài qua các năm. Số nợ đọng chiếm từ 3-8% tổng số thuế ghi thu hàng năm. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do cán bộ thuế còn yếu về nghiệp vụ, không đủ khả năng tuyên truyền, vận động, giải thích, còn lúng túng khi đề ra mức thu và ghi thu. Còn gây nhiều thắc mắc trong dân, công tác tuyên truyền chưa được coi trọng đúng mức. Ngoài ra việc thu nộp vẫn còn có các tồn tại là do pháp luật thuế của chúng ta chưa nghiêm, nhiều trường hợp vi phạm các chính sách thuế không được xử lý thích đáng, trường hợp hành hung người thi hành công vụ vẫn xảy ra dẫn đến tình trạng coi thường pháp luật, mặt khác chưa có sự quan tâm đúng mức của các ngành các cấp, chưa có sự phối hợp nhịp nhàng giữa cán bộ thuế và UBND các phường, Ban quản lý các chợ và cơ quan liên ngành khác. Công tác quản lý thu thuế phần lớn còn mang tính bị động hơn là chủ động. Việc sử dụng hình thức thu còn có lúc tuỳ tiện dẫn đến thất thu thuế. Chính vì các lý do nêu trên mà việc đòi hỏi phải tăng cường quản lý thu thuế đối với khu vực kinh tế cá thể trên địa bàn Quận Ba Đình, việc vạch ra phương hướng để tăng cường quản lý thu thuế là rất cần thiết với địa bàn Quận Ba Đình gồm rất nhiều phường và các chợ. Phần III: Một số phương hướng tăng cường công tác quản lý thuế Giá trị gia tăng ở khu vực kinh tế cá thể trên địa bàn Quận Ba Đình. Thuế là nguồn thu chủ yếu của Nhà nước trong cơ chế kinh tế thị trường nhằm đáp ứng yêu cầu vốn cần thiết thực hiện các nhiệm vụ kinh tế xã hội của nhà nước. Hàng năm nhà nước phải tiến hành xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoặch thuế. Kế hoặch thuế xét về mặt lý luận là dự kiến quá trình phân phối và tổ chức động viên một bộ phận GDP của xã hội cho nhà nước thông qua thuế. Xét về mặt thực tiễn, kế hoặch thuế là quá trình dự đoán, tính toán và tổ chức động viên nguồn thu bằng thuế trên phạm vi cả nước Quá trình xây dựng và quản lý kế hoặch thuế hết sức cần thiết ở nước ta. Trước hết để thực hiện các chương trình phát triển kinh tế xã hội nhà nước đã hoặch định đòi hỏi phải có lượng vốn cần thiết được huy động từ trong nội bộ nền kinh tế. Do đó, cần thiết phải xác định được khả năng tương đối chắc chắn về lượng vốn có thể huy động được bằng thuế để nhà nước chủ động bố trí sử dụng vốn. Đồng thời phối hợp với việc huy động nguồn thu khác để giải quyết vấn đề cân đối ngân sách một vấn đề hết sức quan trọng đối với mỗi quốc gia.Từ yêu cần tất yếu cấp thiết đó đòi hỏi phải thực hiện kế hoặch thuế. Mặt khác trong cơ chế thị trường nhà nước phát huy vai trò quản lý kinh tế vĩ mô thông qua các công cụ hành chính, kinh tế, pháp luật. Kế hoặch thuế là một trong những công cụ quản lý của nhà nước vừa động viên từ hoạt động kinh tế xã hội vừa phản ánh khả năng kinh tế và sự vận động của kinh tế để có các biện pháp điều chỉnh kinh tế hợp lý. Từ sự cần thiết khách quan của kế hoặch thuế đòi hỏi công tác quản lý thuế phải ngày càng được nâng cao, ổn định, phát huy hết khả năng và tác dụng của một bộ phận tài chính quan trọng của nước nhà. Qua thời gian nghiên cứu phân tích tình hình thực hiện thu thuế Giá trị gia tăng ở thành phần kinh tế cá thể trên địa bàn quận Ba Đình trong 3 tháng đầu năm 1999, chúng ta đ• thấy được phần nào tình hình chung cũng như ưu-nhược điểm trong quá trình thực hiện luật thuế mới này. Với tình hình đó ta có thể tìm ra những nguyên nhân tồn tại thuộc công tác quản lý đối tượng nộp thuế, quản lý căn cứ tính thuế và công tác thu nộp, quản lý cán bộ. Sau thời gian nghiên cứu tình hình thực tế trên địa bàn Quận Ba Đình, tôi xin nêu ra một số phương hướng và biện pháp nhằm tăng cường quản lý thu thuế Giá trị gia tăng đối với thành phần kinh tế cá thể trên địa bàn Quận Ba Đình. I . Quản lý đối tượng nộp thuế: Để quản lý được đối tượng nộp thuế, đòi hỏi cán bộ thuế phải tích cực bám sát địa bàn để quản lý được hộ kinh doanh đã đưa vào sổ bộ, thường xuyên phát hiện hộ mới ra kinh doanh để đưa vào quản lý. Phối hợp với các cơ quan điều tra thống kê, cơ quan cấp đăng ký kinh doanh để tạo điều kiện cho hộ kinh doanh thực hiện nghĩa vụ nộp thuế của mình đối với Nhà nước. Phải quy rõ trách nhiệm vật chất với từng cán bộ quản lý, thường xuyên phối hợp với phường để kiểm tra số hộ nghỉ kinh doanh, phát hiện hộ nghỉ giả.. Có biện pháp thật cứng rắn với hộ cố tình vi phạm như xử phạt hành chính, thậm chí truy tố trước pháp luật. Với những hộ thường xuyên chấp hành tốt nghĩa vụ nộp thuế thì các đội thuế phường phải tổng kết hàng tháng để cuối năm trình lên Chi cục có hình thức khen thưởng động viên kịp thời. A. Quản lý những hộ đã quản lý được: 1. Các hộ kinh doanh được theo dõi trên sổ bộ phải được xắp xếp theo mã số từng địa bàn, ngành nghề, phương pháp nộp thuế ( kê khai hay ấn định). Các cán bộ thuế phải thường xuyên theo dõi tình hình hoạt động kinh doanh của các hộ mà mình quản lý, khi hộ có đơn xin nghỉ thì cán bộ thuế có thể cùng với cơ quan liên ngành theo dõi, kiểm tra và cũng có thể để tự các hộ theo dõi lẫn nhau. Điều này là rất có thể thực hiện được vì trong cơ chế thị trường một hộ mới ra kinh doanh hay nghỉ kinh doanh rất có tác động tới các hộ khác khi họ cùng kinh doanh một ngành nghề. 2. Các hộ có đơn xin nghỉ kinh doanh này chỉ được chấm nghỉ khi có lý do chính đáng và trong đơn phải có mục “ Nếu vi phạm thì sẽ bị xử lý ra sao? ”. Đơn này phải được UBND phường ký đóng dấu và phải được chuyển về Chi cục thuế đúng thời hạn quy định để kiểm tra một cách kịp thời. Đồng thời cán bộ quản lý thu thuế tại địa bàn nào phải chịu trách nhiệm phát hiện xử lý kịp thời những hộ xin nghỉ mà vẫn kinh doanh. 4. Mỗi khi ban hành chính sách quy định mới phải tuyên truyền giải thích rõ ràng, cụ thể để tránh gây hiểu lầm dẫn đến xuất hiện hành vi chống đối. Khi có biểu hiện này nên mời họ về đội hoặc chi cục để giải thích. 5. Khi có xu thế chống đối hàng loạt ( với các hộ kinh doanh trong các chợ), cần phải xử lý nghiêm minh tránh tình trạng tràn lan. Mặt khác, phải xem lại trong việc thực hiện có gì sai sót cần phải sửa chữa kịp thời và sẵn sàng nhận lỗi. 6. Thực tế cho thấy nhiều hộ kinh doanh ít hiểu biết vế thuế, nhất là thuế Giá trị gia tăng lại là một luật thuế mới, có tính phức tạp hơn về phương pháp tính thuế. Nhiều hộ cho rằng không cần biết thuế là gì ?. Cán bộ thuế báo nộp bao nhiêu nếu cảm thấy được thì nộp còn không thì chống đối, trây ì không nộp, hoặc tìm cách móc ngoặc với cán bộ thuế để được giảm thuế và chỉ nộp với mức thuế rất thấp, gây tổn thất cho NSNN. Còn nhiều người khác lại cho rằng tăng mức thuế hiện nay là không hợp lý vì buôn bán ngày càng khó khăn, tiền kiếm được ngày càng vất vả mà thuế thì mỗi ngày một tăng, kèm theo việc ban hành những sắc thuế mới gây xáo động phần nào cho hoạt động kinh doanh của họ. Như vậy mới biết được tầm hiểu biết về thuế của người dân còn quá ít, cần phải giải thích hướng dẫn chính sách chế độ đến từng người dân qua các phương tiện thông tin đại chúng của Trung ương và địa phương. Mặt khác cũng phải chý ý đến mọi đề đạt của dân, xem lại mức thuế cho phù hợp với thực trạng của cơ sở sản xuất kinh doanh. Giữa từng khu vục trong địa bàn phải xây dựng mức thuế hợp lý giữa các ngành nghề, mặt hàng kinh doanh. Phải có sự phối hợp ăn ý giữa các ban ngành để tạo điều kiện thu về cho ngân sách trung ương và ngân sách địa phương nhưng mức thu phải thoả đáng để các hộ kinh doanh có thể chấp nhận được, có thể tiếp tục kinh doanh được, không thể mạnh ai nấy làm, công an cũng thu, uỷ ban cũng thu, thuế cũng thu.. Cuối cùng chỉ có người kinh doanh chịu. Các ban ngành phải họp lại nhằm đề ra một mức đóng góp hợp lý để người dân chịu được mà vẫn đảm bảo thu ngân sách. B. Đối với hộ chưa quản lý được: 1. Cơ quan thuế mà cụ thể là các cán bộ thuế phải tích cực bám sát địa bàn phối hợp với cơ quan liên ngành để điều tra xác định rõ số hộ kinh doanh mà không có giấy phép kinh doanh. Cụ thể: - Với hộ buôn bán ngay tại nhà, có cửa hàng cửa hiệu, có chỗ ngồi cố định cần tiến hành cấp ngay đăng ký kinh doanh, mã số thuế, tính toán doanh thu và số thuế phải nộp để đưa vào quản lý trong sổ bộ. - Với hộ kinh doanh ở vỉa hè, vãng lai không có chỗ ngồi cố định cũng như thời gian cụ thể thì biện pháp trước mắt để nắm vững được những hộ này là cần theo dõi thường xuyên và có thể tiến hành thu thuế sau đó dần dần nếu đủ điều kiện thì đưa vào sổ bộ quản lý. 2. Cần có những chế độ xử lý nghiêm minh với những hộ cố tình chống đối hoặc núp bóng tập thể để kinh doanh trốn thuế. Ngoài những biện pháp xử lý hành chính thông thường, nếu vi phạm nhiều lần có thể bị truy tố trước pháp luật. 3. Trong trường hợp các hộ quá khó quản lý do tính chất và đặc điểm ngành như hộ bán hàng ăn sáng, hàng hoa, thịt.. nên chăng có thể áp dụng chế độ thu góp theo ngày kinh doanh. II. Quản lý về căn cứ tính thuế: Yêu cầu đầu tiên của các cán bộ thuế là phải thường xuyên bám sát địa bàn, nắm vững sự biến động của giá cả, sự thay đổi quy mô kinh doanh để có tính toán, xác định căn cứ tính thuế sát với thực tế. Bằng suy nghĩ trên ta có thể đưa ra một số phương hướng sau: 1. Cần có sự điều chỉnh doanh thu tính thuế và việc điều chỉnh này phải căn cứ vào sự biến động của giá cả để thông báo kịp thời với bộ phận ra thông báo và khi đó phải giải thích cụ thể với từng hộ kinh doanh về lý do điều chỉnh và mức điều chỉnh. Khi điều chỉnh doanh thu tính thuế phải làm đúng quy trình nghiệp vụ của ngành đã đề ra đó là phải thông qua Hội đồng tư vấn thuế phường và có sự phê duyệt của lãnh đạo Chi cục thuế và thông báo cho hộ kinh doanh về lý do điều chỉnh và mức thuế điều chỉnh. Việc điều chỉnh doanh thu áp dụng cho ngành hàng nào, mặt hàng nào phải áp dụng đồng loạt và công khai, trong trường hơp không áp dụng cho hộ nào cần phải nêu rõ lý do tại sao không điều chỉnh. Với những hộ có quy mô kinh doanh như nhau, điều kiện kinh doanh như nhau thì mức điều chỉnh cũng phải như nhau.Trong khâu đều chỉnh tránh gây thắc mắc và tư tưởng chống đối hàng loạt. Việc điều chỉnh giữa các khu vực phải giống nhau và điều chỉnh đồng đều. 2. Với ngành ăn uống thì khâu quản lý căn cứ tính thuế thường vấp phải khó khăn trong việc định ra doanh thu hoặc nếu phải thực hiện sổ sách kế toán cũng không có điều kiện. Biện pháp quản lý căn cứ tính thuế của ngành này phải quản lý chặt chẽ, điều tra hàng tháng điển hình tại các địa bàn khác nhau để từ đó quyết định về việc tăng doanh thu tính thuế phù hợp với từng hộ và từng vùng nhất định. 3. Mở các lớp kế toán tư nhân. Từ đó đối với những hộ thực hiện sổ sách cho nghiêm chỉnh, cán bộ thuế phải thường xuyên kiểm tra ghi sổ và việc sử dụng chứng từ hoá đơn để có gì sai sót có thể sửa chữa được ngay. Trong trường hợp hộ cố tình vi phạm phải có biện pháp xử lý đích đáng hoặc có thể đưa ra truy tố trước pháp luật. 4. Trong lĩnh vực quản lý hoá đơn cần có biện pháp xửl ý thật nặng đối với người bán cũng như người mua để mất hoá đơn một cách không chính đáng. Cán bộ thuế phải mở sổ theo dõi tình hình sử dụng hoá đơn của các hộ sử dụng hoá đơn trong địa bàn mình phụ trách. Hàng tháng cùng với nhiệm vụ kiểm tra doanh thu, cán bộ thuế có nhiệm vụ kiển tra tình hình sử dụng hoá đơn theo quy định nếu để mất mát, thất lạc thì sẽ bị xử phạt theo quy định quản lý sử dụng hoá đơn của Bộ Tài chính ban hành. 5. Cần phải thực hiện nghiêm chỉnh quyết định số 1345/TCT/TCCB của Tổng cục thuế ban hành ngày 9/12/1998 về việc xác định doanh số ấn định đối với hộ cá thể nộp thuế Giá trị gia tăng theo phương pháp khoán. Thường xuyên kiểm tra xác định mức doanh thu khoán cho phù hợp với thực tế kinh doanh của các hộ. 6. Cán bộ thuế phải thường xuyên kiểm tra các hộ kinh doanh để phát hiện những mặt hàng mà hộ kinh doanh thêm để tính lại mức thuế cho phù hợp tránh thất thu về thuế. Trong trường hợp các hộ hiện đang thu thuế theo doanh thu khoán mà có sử dụng hoá đơn thì cán bộ thuế phải thường xuyên kiểm tra để phát hiện và truy thu thêm ngay doanh thu chênh lệch giữa doanh thu trên hoá đơn bán hàng và doanh thu khoán. 7. Hoạt động thanh kiểm tra phải thường xuyên liên tục. Cần phải bổ xung các cán bộ thanh tra có trình độ nghiệp vụ vững vàng có phẩm chất đạo đức tốt xứng đáng với 1 trong 3 bộ phận của quy trình thu thuế tách 3 bộ phận mà Tổng cục thuế đã ban hành. 8. Để ngăn chặn việc thực hiện chế độ kế toán, sử dụng hoá đơn chứng từ không theo quy định của pháp lệnh kế toán thống kê thì các cán bộ thuế phải thường xuyên kiểm tra với những nội dung sau: - Kiểm tra xem cơ sở dùng mấy loại hoá đơn: Việc sử dụng hoá đơn bán hàng nếu vi phạm như dùng 2 quyển một lúc, hoá đơn nhảy cóc, nội dung ghi chép không rõ ràng, không đúng chỉ tiêu quy định ghi trên hoá đơn thì phải lập biên bản xử lý ngay. Việc phát hành, lưu hành những hoá đơn không phải hoá đơn do Bộ Tài chính phát hành phải được xử lý như hành vi khai man trốn lậu thuế. - Kiểm tra việc khoá sổ kế toán( cuối tháng, cuối quý, cuối năm phải khoá sổ kế toán, lập bảng kê khai tính thuế theo quy định). - Đối với những hộ đăng ký thu thuế theo phương pháp kê khai mà không thực hiện nghiêm chỉnh chế độ sổ sách kế toán hoá đơn chứng từ theo quy định thì Chi cục thuế nên phối hợp với các ngành chức năng( đội liên ngành) xử lý bằng cách không thừa nhận số liệu của hộ sản xuất kinh doanh và ấn định mức thuế cao nhất cùng với việc xử phạt vi phạm hành chính theo nghị định 22/CP của Chính Phủ( điều 2 khoản I quy định xử phạt từ 20.000 đ đến 200.000 đ có thể phạt đến 1.000.000 đ). Bồi dưỡng, nâng cao trình độ ghi chép, mở sổ sách kế toán của những đối tượng nộp theo hình thức kê khai. Từng bước chuyển dần các đối tượng này sang phương pháp tính thuế khấu trừ. III. Một số biện pháp thu nộp tiền thuế: Vấn đề chủ yếu ở khâu này là cần phải tìm ra phương hướng để thúc đẩy nhanh việc nộp thuế ở các hộ kinh doanh cá thể, hạn chế tối đa số nợ đọng cũng như giải quyết số thuế tồn đọng. Các cán bộ thuế phải đôn đốc thu nộp thuế thường xuyên dứt điểm số thuế phải thu hàng tháng không để các hộ dây dưa tiền thuế . Khoán mức thu thuế cho từng cán bộ và gắn trách nhiệm vật chất với từng cán bộ thuế. Theo dõi kết quả và số thuế nợ đọng để cuối tháng, cuối quý có cơ sở bình xét thu đua khen thưởng. Trong trường hợp hộ kinh doanh cố tình vi phạm không chịu nộp thuế cũng như không chịu trả tiền thuế còn nợ thì phải phối kết hợp với các cơ quan có trách nhiệm xử lý kịp thời như : xử lý hành chính, tịch thu tài sản hay truy tố trước pháp luật..vv.. Phải thanh kiểm tra thường xuyên với tất cả các hộ kinh doanh cũng như các cán bộ thuế để kịp thời phát hiện những vụ vi phạm pháp luật thuế. Những cán bộ thuế có biểu hiện tiêu cực như xâm tiêu tiền thuế , tư thông với hộ kinh doanh để tham ô tiền thuế..vv..Đối với những cán bộ vi phạm 10 điều kỷ luật của ngành thuế thì phải kiên quyết xử lý để lấy lòng tin với dân chúng. 1.Công tác xây dựng kế hoạch : Để đảm bảo tốt được công tác xây dựng kế hoặch Chi cục thuế cần có biện pháp sau: Cán bộ chuyên quản phải căn cứ vào tình hình thực tế của từng hộ kinh doanh, căn cứ vào sự hướng dẫn của Chi cục về khả năng phát triển kinh tế của từng địa bàn, căn cứ vào số thu năm trước mà xây dựng kế hoặch thu thuế Giá trị gia tăng theo quý, tháng, năm. Bố trí cán bộ có năng lực để làm công tác thu thập tài liệu phối hợp chặt chẽ với các ngành hữu quan để thu thập tài liệu một cách chính xác và kịp thời. Tổ chức tập huấn cho cán bộ chuyên quản về tầm quan trọng của công tác xây dựng kế hoặch.Coi việc thực hiện công tác xây dựng kế hoặch là một mục tiêu quan trọng để xác định chỉ tiêu thi đua của các tổ, đội và các cán bộ chuyên quản. 2. Công tác đôn đốc thu nộp thuế: Công tác đôn đốc thu nộp thuế có tác dụng rất quan trọng trong công tác quản lý thu thuế Giá trị gia tăng vì mục đích cuối cùng là số thuế nộp vào Ngân sách Nhà nước . Muốn làm tốt công tác này thì Chi cục cần có những biện pháp sau: Chi cục phối hợp với kho bạc để bố trí thêm những điểm thu thuận lợi khi cần thiết, đề nghị kho bạc làm thêm giờ để đảm bảo cho các cơ sở kinh doanh nộp thuế được thuận lợi. Phải xử lý nghiêm minh, công bằng đối với những trường hợp nợ nần dây dưa về thuế. Nếu vi phạm tiếp lần sau sẽ phạt nặng hơn, từ đó khuyến khích và ý thức được trách nhiệm của người nộp thuế. Phải có chế độ thưởng phạt đối với cán bộ chuyên quản trong việc đôn đốc thu nộp thuế. Nếu cán bộ chuyên quản làm tốt công việc này thì phải có chế độ khen thưởng ngay đối với cán bộ đó. Và ngược lại cán bộ chuyên quản nào làm không tốt công việc của mình, để sơ hở hộ nợ nần dây dưa thì phải có mức phạt đối với cán bộ đó. Đối với hộ đọng thuế, phải làm đủ căn cứ để có cơ sở cho thanh tra của Chi cục hay đội liên ngành xử lý( những hộ đề nghị xử lý phải là hộ điển hình không làm tràn lan) chỉ làm thủ tục triệt tiêu hộ đọng khi hộ đó thực sự nghỉ bỏ kinh doanh hay có lý do chính đáng. 3. Công tác kiểm tra và thanh tra thuế: Như ta đã biết mấy năm vừa qua, khu vực kinh tế cá thể ngày càng phát triển và mở rộng. Việc dấu doanh thu, trốn lậu thuế .. trở nên tinh vi và nghiêm trọng hơn. Mặt khác, để thực hiện đúng luật thuế là phải thu đúng, thu đủ và kịp thời vào Ngân sách Nhà nước. Vì vậy, công tác thanh tra, kiểm tra phải tăng cường hoạt động tích cực hơn nữa để công tác này đạt kết quả cao, nhằm hạn chế đến mức thấp nhất về thất thu thuế. Do vậy để làm tốt được công tác này chi cục cần phải: Tiếp tục đào tạo nâng cao trình độ, ý thức trách nhiệm cho đội ngũ cán bộ làm công tác thanh tra, kiểm tra. Tăng cường mở rộng và đạt hiệu quả hơn nữa trong công tác thanh tra kiểm tra, đào tạo bồi dưỡng trình độ nghiệp vụ cho tổ thanh tra, kiểm tra giúp cho tổ có được các cuộc thanh tra thường kỳ đối với các đối tượng nộp thuế. Chủ động trong công việc có kế hoạch công tác cụ thể, từng ngày trong tuần trình lãnh đạo duyệt. Có như vậy mới ngăn ngừa hạn chế được sai phạm ( trong và ngoài ngành thuế) từ trước khi sai phạm phát sinh. Cán bộ thanh tra kiểm tra phải xử phạt theo đúng pháp luật đối với các cơ sở kinh doanh trái phép, tránh hiện tượng chỉ lập biên bản mà không làm thủ tục xử phạt. Tăng cường công tác kiểm tra nộp thuế vào kho bạc của cơ sở, các hộ và cán bộ chuyên quản. Tránh tình trạng nợ đọng thuế, xâm tiêu tiền thuế của cán bộ thuế. Thông qua biện pháp này sẽ có hiệu quả trong việc đôn đốc thu nộp của cán bộ chuyên quản, tránh việc tồn đọng thuế. Tăng cường công tác kiểm tra ,thanh tra lập sổ thuế ở các phường xã. Kịp thời phát hiện những hộ kinh doanh đã ổn định mà chưa đưa vào quản lý trong sổ bộ. Bên cạnh việc thanh tra, kiểm tra các đối tượng nộp thuế cũng cần phải tiến hành thanh tra, kiểm tra trong nội bộ ngành thuế để ngăn chặn và phát hiện xử lý những trường hợp vi phạm của cán bộ thuế như trong việc quản lý hoá đơn, biên lai thuế. Góp phần làm trong sạch đội ngũ cán bộ thuế nói riêng và trong ngành thuế nói chung. Việc thực hiện thanh tra, kiểm tra cần có sự phối hợp chặt chẽ với các ngành và các cấp. Nội dung công việc thanh tra kiểm tra cần phải được tiến hành cụ thể, sâu rộng và toàn diện. T