Luận văn Tại sao nước ta phải phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Muốn vậy ta phải làm gì, liên hệ với Hà Nội

1 Luận văn Tại sao nước ta phải phỏt triển kinh tế thị trường định hướng xó hội chủ nghĩa. Muốn vậy ta phải làm gỡ ?liờn hệ với Hà Nội 2 Lời nói đầu Đất nước Việt nam chúng ta đã trải qua rất nhiều cuộc chiến tranh khốc liệt và hậu quả của chúng để lại rất nặng nề, tình hình đất đất nước gặp phải nhiều khó khăn. Chúng ta phải đối mặt với hàng loạt vấn đề như: diệt giặc đói, giặc dốt... Chính vì thế mà Đảng và Nhà nước ta đưa ra những chính sách những đường lối để phát triển kinh tế, vượt qua khó khăn, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Công cuộc đổi mớ và phất triển đất nước được coi là chính thứ bắt đầu và toàn diện từ năm 1986 tại Đại hội VI Đảng đến nay được 17 năm. Công cuộc đó diễn ra là nhờ có sự chuẩn bị sâu xa từ nhiều năm trước, từng phần, ngay sau cách mạng tháng Tám cách đây 58 năm ,trong 3 thập kỷ vừa kháng chiến vừa kiến quốc .Suốt quá trình đó là những cố gắng kiên trì không mệt mỏi để đi tìm con đường ,bước đi,cách làm phù hợp vơi đât nước ta . Chúng ta không sao chép không dập khuôn của nươc ngoài,đó là sự kết hợp những sáng kiến “phá rào” của nhân dân của cơ sở với những bước tiến trong chính sách, trong chỉ đạo của các cơ quan có trách nhiệm của Đảng và Nhà Nước. Tại đại hội đảng 7 , đảng ta đã quyết định chiến lược ổn định và phát triển kinh tế-xã hội đại hội IX đánh giá việc thực hiện chiến lược và quyết định Chiến lược phát kinh tế – xã hội 10 năm đầu thế kỷ XXI : chiến lược đẩy mạnh công nghiệp hoá hiện đại hoá theo định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng nền tảng để đến năm 2020 nước ta trở thành một nước công nghệp. Công cuộc đổi mới đó đươc coi la thực sự song bài viết này chỉ xin dề cập đến vấn đề đổi mới kinh tế – xã hội,phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Việt Nam. NộI DUNG I.Kinh tế thị trường ở việt nam 3 1.1. Một số vấn đề về kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta . 1.1.1.Đặc tính chung thống nhất của nền kinh tế thị trường . Kinh tế hàng hoá là kiểu tổ chức hoạt động kinh tế tồn tại và phát triển trong nhiều hình thái kinh tế – xã hội. Kinh tế hàng hoá là loại hình kinh tế tiến bộ, là nấc thang cao hơn kinh tế tự nhiên tự cấp tự túc trong sự phát triển cao của kinh tế hàng hoá, trong đó toàn bộ các yếu tố “đầu vào” và “ đầu ra ”của sản phẩm đều thông qua thị trường. Ngày nay không ai phủ nhận vị trí vai trò đặc biệt quan trọng của kinh tế hàng hoá và kinh tế thị trường trong quá trình phát triển nền sản xuất xã hội; không ai phủ nhận sự tồn tại khách quan của kinh tế hàng hoá, kinh tế thị trường trong nhiều chế độ xã hội khác nhau, không ai còn ngây thơ cho rằng kinh tế hàng hoá, kinh tế thị trường là sản phẩm riêng của chủ nghĩa tư bản. Đảng ta khẳng định rằng : “sản xuất hàng hoá không đối lập với chủ nghĩa xã hội, mà là thành tựu phát triển của nền văn minh nhân loại, tồn tại khách quan, cần thiết cho công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội và cả khi chủ nghĩa xã hội đã được xây dựng “. Trong xã hội nếu có sản xuất và lưu thông hàng hoá thì tất yếu có thị trường. Quy mô của lưu thông hàng hoá và sức mua của xã hội quyết định dung lượng thị trường. Đến lượt mình, sử dụng, mở rộng và lành mạnh hoá thị trường lại có tác dụng thúc đẩy và lưu thông hàng hoá phát triển nhanh chóng về số lượng và chất lượng. Thị trường gắn liền với lĩnh vực lưu thông hàng hoá, thị trường hình thành ở đâu có cung - cầu hàng hoá, nói đến thị trường là nói đến hàng hoá, giá cả, tiền tệ, người bán, người mua ...Thị trường là tổng hoà những mối quan hệ mua - bán trong xã hội, được hình thành và phát triển trong những điều kiện lịch sử kinh tế -xã hội nhất định. Cơ sở của thị trường là sự phân công lao động xã hội, sản xuất và sức mua của xã hội . Nền kinh tế hàng hoá, kinh tế thị trường vận động theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà Nước. Cơ chế thị trường ở đây là cơ chế kinh tế nảy sinh một cách tất yếu từ sự phát triển của sản xuất và lưu thông hàng hoá, qua thị trường để tự điều chỉnh và cân đối của nền kinh tế theo yêu cầu của các quy luật khách quan như : giá trị, cung – cầu, cạnh tranh, lưu thông tiền tệ. Cơ chế thị trường đòi hỏi phát triển sản xuất hàng hoá, mọi sản phẩm là hàng hoá hoặc có tính hàng hoá, mở rộng thị trường về mọi phương diện, tự do sản xuất kinh doanh, tự do thương mai, đa dạng hoá hình thức sở hữu và hình thức phân phối. Trong đó nó có các đặc trưng: đặc trưng cơ bản 4 nhất là cơ chế hình thành giá cả một cách tự do, người bán và người mua thông qua thị trường để xác định giá cả, đặc trưng cơ bản thứ hai là lựa chọn tối ưu hoá các hoạt động kinh tế để đạt được lợi nhuận tối đa. Cơ chế thị trường chịu sự tác động mạnh mẽ của các quy luật kinh tế hàng hoá. Sự can thiệp của Nhà Nước phải thích hợp với yêu cầu của các quy luật đó như : Nhà nước phải sử dụng chủ yếu các công cụ, biện pháp kinh tế, pháp luật, quy hoạch, kế hoạch, các chính sách kinh tế xã hội... để tác động tới thị trường, điều tiết hoạt động của các doanh nghiệp cho phù hợp. Kinh tế thị trường luôn có hai mặt tích cực và tiêu cực. Mặt tích cực là cơ chế tự điều tiết nền kinh tế rất linh hoạt, mềm dẻo, nó có tác dụng kích thích mạnh và nhanh sự quan tâm thường xuyên đến đỏi mới kĩ thuật, công nghệ quản lý, nhu cầu và thị hiếu của nguời tiêu dùng, nó có tác dụng lớn trong tuyển chọn các doanh nghiệp và các cá nhân quản lý kinh doanh giỏi. Về mặt tiêu cực, trên thị trường chứa đựng những tính tự phát, nhiều yếu tố bất ổn, mất cân đối. Các nhà sản xuất kinh doanh vì chạy theo lợi nhuận gây ra niều hậu quả xấu như: môi trường bị huỷ hoại, tình trạng cạnh tranh không lành mạnh, phá sản, thất nghiệp, phân hoá xã hội cao, lợi ích công cộng bị coi nhẹ... để hạn chế những khuyết tật đó, đòi hỏi nhà nước phải quản lý nền kinh tế hàng hoá, kinh tế thị trường. Nhà nước quản lý kinh tế bằng pháp luật, quy hoạch, kế hoạch, định hướng, ... Cơ chế thị trường chịu sự tác động rất mạnh của các quy luật kinh tế hàng hoá, do đó sự can thiệp vĩ mô của Nhà nước phải phù hợp với yêu cầu của các quy luật kinh tế hàng hoá. 1.1.2 Tính đặc thù của nền kinh tế hàng hoá, kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta Phát triển kinh tế hàng hoá, kinh tế thị trường có vai trò rất quan trọng. Đối với nước ta muốn chuyển từ nền kinh tế còn kém phát triển lên nền sản xuất hàng hoá lớn xã hội chủ nghĩa thì không còn con đường nào khác là phải phát triển kinh tế hàng hoá .K inh tế hàng hoá khắc phục được kinh tế tự nhiên tự cung tự cấp,đẩy mạnh phan công lao đông xã hội phát triển các nghành nghề tạo việc làm cho người lao động ,khuyến khích ứng dụng công nghệ-kỹ thuật mới nhằm tạo năng suất lao động xã hội cao tăng số lượng chất lượng hàng hoá ...Vì vậy phát triển kinh tế hàng hoá coi là chiếc đòn xeo để xây dựng chủ nghĩa xã hội là phương tiện khách quan để xã hội hoá xã hội chủ nghĩa nền sản xuất .Nền kinh tế thị trường nước này không thể là bản sao của nền kinh tế hàng hoá của nước khác. 5 1.2. Sự cần thiết khách quan phát triển kinh tế thị trường ở nước ta. Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa thực chất là nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần ,vận động theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước,theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Hiện nay ở nước ta nền kinh tế hàng hoá la kiểu tổ chức kinh tế-xã hội mà trong dó sản phẩm sản xuất ra để trao đổi để mua bán trên thị trường va mục đích của sản xuất ở đây là thoả mãn nhu cầu trực tiếp của người sản xuất ra sản phẩm mà nhằm để bán tức là để thoả mãn nhu càu của người mua đáp ứng nhu cầu của xã hội.Nền kinh tế thị trường là trình độ phát triển cao của kinh tế hàng hoá trong đó toàn bộ các yếu tố đầu vào va đầu ra của sản xuất đều thông qua thị trường .Kinh tế hàng hoá và kinh tế thị trường không đồng nhất với nhau chúng khác nhau về trình độ phát triển nhưng về cơ bản chúng là có cùng nguồn gốc và bản chất.Sự phân công lao động xã hội với tính cách là cơ sở chung của sản xuất hàng hoá không bị mất đi mà còn được phát triển cả về chiều rộng và chiều sâu.Phân công lao động trong từng khu vực từng địa phương cũng ngày càng phát triển. Trong nền kinh tế nước ta hiện nay tồn tại nhiều hình thức sở hữu đó là sở hữu toàn dân, sở hữu tập thể, sở hữu tư nhân ( gồm sở hữu cá thể, sở hữu tiểu chủ, sở hữu tư bản tư nhân ), sở hữu hỗn hợp. Do đó tồn tại nhiều chủ thể kinh tế độc lập lợi ích riêng nên quan hệ kinh tế giữa họ chỉ có thể thực hiện bằng quan hệ hàng hoá - tiền tệ. Thành phần kinh tế Nhà Nước và kinh tế tập thể tuy cùng dựa trên chế độ công hữu về tư liệu sản xuất nhưng các đơn vị kinh tế vẫn có sự khác biệt nhất định, có quyền tự chủ trong sản xuất kinh doanh và có lợi ích riêng. Mặt khác, các đơn vị kinh tế còn có sự khác nhau về trình độ kĩ thuật – công nghệ, về trình độ tổ chức quản lý nên chi phí sản xuất và hiệu quả sản xuất cũng khác nhau. Chúng ta cần nhận thức rõ ràng mỗi thành phần kinh tế trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội có bản chất kinh tế xã hội riêng, chúng chịu sự tác động của các quy luật kinh tế riêng nên bên cạnh sự thống nhất của các thành phần kinh tế còn có những khác biệt và mâu thuẫn khién cho nền kinh tế thị trường của nuớc ta có khả năng phát triển theo những phương hướng khác nhau. Khi các thành phần kinh tế dựa trên chế độ tư hữu tuy có vai trò quan trọng trong việc phát triển sản xuất, giải quyết việc làm nhưng vì dựa trên chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất nên không tránh khỏi tính tự phát, chạy theo lợi nhuận đơn thuần làm nảy sinh những hiện tượng tiêu cực, tổn hại đến lợi ích chung của xã hội. Ngoài ra trong nền kinh tế thị trường ở nước ta còn tồn tại các hình thức phân phối thu nhập sau đây: Phân phối theo lao động, phân phối theo vốn, phân phối theo giá trị sức lao động. 6 phân phối thông qua các quỹ phúc lợi tập thể xã hội, trong đó phân phối theo giá trị sức lao động được thực hiện trong các doanh nghiệp tư bản tư nhân và các doanh nghiệp mà vốn đầu tư là của nước ngoài. Kinh tế hàng hoá là loại hình kinh tế tiến bộ ,là nấc thang cao hơn kinh tế tự nhiên tự cung tự cấp tự túc trong sự phat triển của xã hội loài người .Kinh tế thị trường là trình độ phát triển cao của kinh tế hàng hoá. 1.3. tác dụng của nền kinh tế thị trường ở nước ta. Nền kinh tế nước ta khi bước vào thoài kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội còn mang nặng tính tự cung tự cấp vì vây mà khi sản xuất hàng hoá phát triển sẽ phá vỡ dần kinh tế tự nhiên và chuyển thành nền kinh tế hàng hoá thúc đẩy sự xã hội hoá san xuất .Kinh tế hàng hoá tạo ra động lực thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển do canh tranh giũa những người sản xuất hàng hoá buộc mỗi chủ thể sản xuất phải cải tiến kỹ thuật áp dụng công nghệ mới vào sản xuất để giảm chi phí sản xuất đến mức tối thiểu nhờ đó có thể cạnh tranh được về giá cả đứng vững trong cạnh tranh .Quá trình đó thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển nâng cao năng xuất lao động xã hội . Trong nền kinh tế hàng hoá ,người sản xuất phải căn cứ vào nhu cầu của người tiêu dùng ,của thị trường để quyết định sản phẩm gì,với khối lượng bao nhiêu và chất lượng như thế nào .do đó kinh tế hàng hoá kích thích tính năng động ,sáng tạo của chủ thể kinh tế kích thích việc nâng cao chất lượng ,cải tiến mẫu mã ,cũng như tăng khối lượng hàng hoá và dịch vụ.Sự phân công lao động xã hội là điều kiện ra đồi và tồn tại của sản xuất hàng hoá đến lượt nó sự phát triển kinh tế hàng hoá sẽ thúc đẩy sự phân công lao động xã hội và chuyên môn hoá sản xuất.Vì thế phát huy được tiềm năng ,lợi thế của từng vùng cũng như lợi thế của đất nước có tác dụng mở rộng quan hệ kinh tế với nước ngoài .Sự phat triển kinh tế thị trường sẽ thúc đẩy quá trình tích tụ và tập trung sản xuất do đó tạo điều kiện ra đời của sản xuất lớn có xã hội hoá cao đồng thời chọn lọc được những người sản xuất kinh doanh giỏi hình thành đội ngũ cán bộ quản lý có trình độ lao động lành nghề đáp ứng nhu cầu phát triển của đất nước.Như vậy ,phát triển kinh tế thị trường là một tất yếu kinh tế đối với nước ta một nhiệm vụ kinh tế cấp bách để chuyển nền kinh tế lac hậu của nước tâthnhf nền kinh tế hiện đại ,hội nhập vào sự phân công lao động quốc tế.Đó là con đường đúng đắn để phát triển lực lượng sản xuất ,khai thác có hiệu quả tiềm năng của đất nước vào sự nghiệp công nghiệp hoá ,hiện đại hoá.Thực tiễn những năm đổi mới cho thấy rằng 7 việc chuyển sang nền kinh tế thị trường nhiều thành phần là hoàn toàn đúng đắn.Nhờ phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần chúng ta đã bước đầu khai thác được tièm năng trong nước và thu hút được vốn đầu tư kỹ thuật ,công nghệ của nước ngoài ,giải phóng được năng lực sản xuất góp phần quyết định vào việc bảo đảm tăng trưởng kinh tế với nhịp độ tương đối cao trong thời gian qua . II.Định hướng phát triển nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa ở VIệT NAM . Phát triển nền kinh tế hàng hoá có vai trò quan trọng với nước ta .Và để phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa cần quan tâm tới những vấn đề sau: Một là ,thực hiện nhất quán chính sách kinh tế nhiều thành phần .Đây là điều kiện cơ sở để thúc đẩy kinh tế hàng hoá phát triển nhờ đó mà sử dụng có hiệu quả sức mạnh tổng hợp của mọi thành phần kinh tế huy động những tiềm năng to lớn còn bị phân tán của xã hội vào phát triển sản xuất .Để thực hiện tốt chính sách này một mặt phải thể chế hoá các quan điểm của Đảng thành pháp luật ,chính sách cụ thể để khẳng định sự phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phầnlf một chính sách lâu dài nhất quán của Đảng,Nhà Nước ta để tạo môi trường pháp lý cho các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế yên tâm đầu tư làm ăn lâu dài mặt khác phải kiên quyết xử lý ngăn chạn mọi hành vi lừa đảo buôn lậu làm hàng giả...nhằm bảo vệ sản xuất kinh doanh bình thường của các doanh nghiệp. Hai là , mở rộng phân công lao động phân bố lại lao động và dân cư trong phạm vi cả nước cũng như từng địa phương,từng vùng theo hướng công nghiệp hoá ,hiện đại hoá. Muốn khai thác mọi nguồn lực cần phải phát triển nhiều ngành nghểư dụng có hiệu quả cơ sở vật chất kỹ thuật hiện có và tạo việc làm cho người lao động .Phân công lại lao động giữa các ngành theo hướng chuyên môn hoá ,hợp tác hoá lao động công nghiệp và dịch vụ tang tuyệt đối và tương đối lao động nông nghiệp giảm tuyệt đối ,cân đối giũa lao động và tài nguyên bảo vệ và phát triển môi trường sinh thái Cùng với phân công lao động xã hội trong nước tiếp tục mở rộng phân công và hợp tác lao động quốc tế. Ba là ,tạo lập và phát triển đồng bộ các yếu tố thị trường .Đây là biểu hiện và tiền đề quan trọng nhất để phát triển kinh tế hàng hoá .thị trường la sản phẩm tất yếu của sản 8 xuất và lưu thông hàng hoá .Sản xuất và lưu thông hàng hoá càng phát triển thì thị trường càng mở rộng ,sản xuất và lưu thông hàng hoá quyết định thị trường song thị trường cũng tác động trở lại thúc đẩy kinh tế hàng hoá .Để mở rộng kinh tế thị trường và tạo lập đồng bộ các yếu tố thị trường cần tôn trọng quyền tự chủ sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp bảo đảm sự cạnh tranh lành mạnh bình đẳng giữa các thành phần kinh tế xây dựng thị trường xã hội thống nhấtvà thông suốt cả nước ,phát triển mạnh thị trường hàng hoá và dịch vụ trên cơ sở tìm hiểu nhu cầu mà tăng quy mô,chủng loại,nâng cao chất luâọng, tăng sức cạnh tranh của hàng tiêu dùng và dịch vụ dể thoả mãn nhu cầu trong nước và mở rộng kim ngạch xuất khẩu.Đẩy mạnh công nghiệp hoá hiện đại hoá để tăng năng suất lao động ,hạ giá thành sản phẩm tạo điều kiện giảm giá cả ,tăng thu nhập ,tăng sức mua ,làm cho dung lượng thị trường nhất là thị trường nông thôn tăng lên.Hình thành và phát triển các thị trường sức lao động ,vốn, tiền tệ ,chứng khoán .Để các thị trường này phát triển cần triệt để xoá bổ bao cấp thực hiện nguyên tắc :tự do hoá giá cả ,tiền tệ hoá tiền lương ,mở rộng các loại thị trường ,thực hiện giao lưu hàng hoá thông suốt cả nước ,lành mạnh hoá thị trường khắc phục tình trạng kinh tế ngầm ,kiểm soát và xử lý nghiêm minh các vi pham thị trường . Bốn là ,đẩy mạnh cách mạng khoa học -công nghệ nhằm phát triển nền kinh tế theo hướng công nghiệp hoá ,hiện đại hoá.Trong nền kinh tế hàng hoá các doanh nghiệp chỉ có thể đứng vững trong cạnh tranh nếu thường xuyên tổ chức lại sản xuất ,dổi mới thiết bị ,công nghệ nhằm tăng năng suất lao động để hạ thấp chi phí sản xuất ,nâng cao chất lượng sản phẩm .Muốn vậy phải đẩy mạnh công tác nghiên cứu và ứng dụng các thành tựu mới của cách mạng khoa học-công nghệvào sản xuất và lưu thông bảo đảm cho hàng hoá đủ sức cạnh tranh trên thị trường .Tiến hành công nghiệp hoá ,hiện đại hoá để tạo điều kiện thuận lợi cho nền kinh tế hàng hoá phát triển . Năm là, giữ vững ổn định chính trị ,hoàn thiện hhệ thống pháp luật ,đổi mới các chính sách tài chính ,tiền tệ ,giá cả.Dó là những nhân tố quan trọng để phát triển kinh tế hàng hoá ,để các nhà snr xuất kinh doanh trong và ngoàu nước yên tâm đầu tư.Giữ vững ổn định chính trị là giữ vững sự lãnh đạo của Đảng đối với sự nghiệp đổi mới tăng cường vai trò quản lý của nhà nước,vai tró làm chủ của nhân dân theo phương châm “dân biết ,dân bàn ,dân làm ,dân kiểm tra “;đồng thời phải giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa .Nhà nước cần hạn chế can thiệp trực tiếp vào sản xuất ,kinh doanh của các doanh nghiệp phát triển .Nhà nước can tăng cường vai trò quản lý và kiểm soát việc 9 sử dụng mọi nguồn lực nhằm bảo toàn và phat triển những tài sản quốc gia .Xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ công cụ rất quan trọng để quản lý nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần.Nó tạo nên hành lang phíalý cho mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trong và ngoài nước . Sáu là, đào tạo dội ngũ cán bộ quản lý kinh tế và các nhà kinh doanh giỏi ,phù hợp với yêu cầu của kinh tế hàng hoá định hướng xã hội chủ nghĩa .Con người bao giờ cũng là lực lượng sản xuất cơ bản nhất của xã hội .Con người vừa là kết quả ,vừa là điều kiện để sản xuất phát triển .Mỗi cơ chế quản lý kinh tế có đội ngũ cán bộ quản lý ,kinh doanh tương ứng .Chúng ta cần đẩy mạnh việc đào tạo lại đội ngũ cán bộ quản lý kinh tế ,kinh doanh cho pjù hợp vứi mục tiêu phát triển kinh tế trong thời kỳ mới .Cần sử dụng bồi dưỡng ,đãi nghộ đúng đắn đội ngũ cán bộ nhằm nâng cao trình độ quản lý ,kinh doanh của họ .Cơ cấu đội ngũ cán bộ cần chú ý bảo đảm cả cán bộ quản lý lẫn cán bộ kinh doanh cả ở phạm vi vĩ mô lẫn vi mô. Bảy là,mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại để phát triển kinh tế hàng hoá.Trong xu thế quóc tế hoá đời sống kinh tế ,mọi quốc gia muốn thúc đẩy phát triển kinh tế hàng hoá phải hội nhập với nền kinh tế thế giới.Muốn vậy phải đa dạng hoá hình thức đa phương hoá đối tác phải quán triệt nguyên tắc đôi bên cùng có lợi không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau nhằm khai thác tiềm năng lao động tài nguyên thiên nhiên của đất nước tăng xuất khẩu để nhập khẩu thu hút vốn kỹ thuật công nghệ hiện đại kinh nghiệm quản lý. Tám là, việc xoá bỏ triệt để cơ chế tập trung quan liêu bao cấp hoàn thiện cơ chế quản lý của nhà nước.Việc xoá bỏ triệt để cơ chế tập trung quan liêu bao cấp hình thành đồng bộ và vận hành có hiệu quả cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với sự phát triển kinh tế hàng hoá ở nước ta.Dể nâng cao năng lực và hiệu quả quản lý của nhà nước cần nâng cao năng lực của các cơ quan lập pháp hành pháp và tư pháp thực hiện cải cách nguồn hành chính quốc gia .Nhà nước thực hiện đinh hướng sự phát triển kinh tế ;có hệ thống chính sách nhất quán để tạo môi trường ổn định và thuân lợi cho hoạt đông kinh tế. Như vậy,kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa có vai trò quan trọng đối với đất nước ta trong thời kỳ xây dựng đất nước,thời kỳ công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước cho nên chúng ta cần phải chú trọng và phát triển các thành phần kinh tế.Đảng và Nhà Nước đã có những chính sách ,chủ trương để phát triển nền kinh tế nhiều 10 thành phần.Nhà nước đặt ra mục tiêu, phương hướng để từ đó Đảng ,Nhà nước ,và toàn dân cùng nhau kết hợp cùng xây dựng một nền kinh tế ,một xã hội văn minh,phát triển. III.Kinh tế thị trường ở Hà Nội và những định hướng phát triển của thành phố thủ đô. 1.1.Kinh tế thị trường ở thủ đô Hà Nội . Hà Nội với tư cách là thủ đô của Việt Nam, là trung tâm chính trị-hành chính ,kinh tế ,văn hoá, xã hội ngày càng phát triển tiêu biểu cho văn hoá và truyền thống dân tộc .Hà Nội còn là thành phố có cảnh quan thiên nhiên đẹp ,có nhiều di tích văn hiến lịch sử .Hà Nội là nơi trủ trưởng chính sách ban hành ,trung tâm đầu não về chính trị ,chính sách và thực tiễn của thành phố đều có sự chi phối trực tiếp và gián tiếp .Do sức hút của quá trình phát triển kinh tế Hà Nội trở thành dòng hội tụ di cư tự do đặc biệt là quá trình đô thị hoá tạo nên dòng di cư, người ngoài tỉnh đến Hà Nội làm cho tốc độ tăng trưởng đô thị hoá bị thúc ép phát triển nhanh hơn,tốc độ tăng cơ số hạ tầng kinh tế và trình độ quản lý đô thị dẫn đến sự phát triển về kinh tế –xã hội của thủ đô.Với việc thực hiện chính sách của Đảng xoá bỏ kế hoạch hoá tập trung ,xây dựng nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần định hướng xã hội chủ nghĩa ,tốc độ phát triển tăng trưởng GDP bình quân của Hà Nội năm 1991-1995 đat được 12.52% , năm 1996-2000 là 10.6%.Cơ cấu kinh tế của thủ đô dịch chuyển theo hướng công nghiệp hoá ,hiện đại hoá ,tức là từ công nghiệp –nông nghiệp –dịch vụ chuyển dần sang cơ cấu công nghiệp –dịch vụ –nông nghiệp. Viêc dịch chuyển này có tác động tích cực đến lĩnh vực hoạt động và tổ chức sản xuất doanh nghiệp trên địa bàn thành phố.Hà Nội đang tăng cường đầu tư nước ngoài là khu vực có vốn đầu tư nước ngoài từ 0% -12.64% trong cơ cấu GDP của thành phố (2000). Sau những năm đổi mới Hà Nội có bước phát triển toàn diện ,kinh tế tăng trưởng liên tục đạt mức cao hơn, vai trò của Hà Nội trong vùng kinh tế trọng điểm của Bắc Bộ và trong nền kinh tế quốc dân ngày càng cao .Hạ tầng kỹ thuật đô thị ngày càng được tăng cường thủ đô đang từng bước cải tạo và xây dựng nền kinh tế theo hướng đồng bộ .Tuy nhiên Hà Nội cũng gặp phải những khó khăn nhất định .Nhiều tiềm năng của thành phố chưa được phát huy ,hợp tác giữa kinh tế giữa Hà Nội với các địa phương khác hiệu quả sản xuất kinh doanh và sức mạnh cạnh tranh chua cao.Cơ sở sản xuất chưa năng động ,chậm thích ứng với cơ chế quản lý mới,làm ăn kém hiệu quả .Vai 11 trò chủ đạo kinh tế-nhà nước trong một số lĩnh vực chưa thể hiện rõ .Quản lý nhà nước với doanh nghiệp ngâòi quốc doanh lỏng lẻo .Mặc dù tăng trưởng khá song nhìn cghung tăng trưởng chưa đều và chưa ổn định ,sản xuất còn phân tán ,công nghệ lạc hậu chưa tạo nhiều sản phẩm chất lượng cao ,ía thành hạ và mẫu mã phù hợp với nhu cầu của thị trường nên khả năng cạnh tranh thấp.Cơ sở hạ tầng như:trường học ,bệnh viện , trung tâm văn hoá ,...mặc dù được quan tâm nhưng đng trong tìn trạng quá tải ,thiếu thốn cơ sở vật chất còn tập trung đầu tư trong những năm tới . 1.2.Những mục tiêu và định hướng phát triển nền kinh tế nhiều thành phần của thủ đô Hà Nội. a.mục tiêu phát triển kinh tế thị trường ở thủ đô hà nội Theo nghị quyết 15-NQ/TƯ ngày 21/12/2000 của bộ chính trị và phương hướng ,nhiệm vụ phát triển thủ đô trong giai đoạn 2001-2010,Pháp lệnh thủ đô,Nghị quyết Đại hội đai biểu Đảng bộ Thành phốchỉ rõ mục tiêu chiến lược phát triển thủ đô năm 2010: Để xứng đáng là trái tim của cả nước ,đầu não chính trị –hành chính quốc gia ,trung tâm lớn về văn hoá ,khoa học ,giáo dục ,kinh tế và giao dịch quốc tế trong 10 năm tới thành phố phải đảm bảo ổn định vưng chắc về chính trị ,trật tự an toàn xã hội ,phát triển kinh tế – khoa hộc công nghệ văn hoá xã hội toàn diện bền vững ,xây dựng về căn bản nền tảng vật chất –kỹ thuật và xã hội của thủ đô xã hội chủ nghĩa giau đẹp ,văn minh thanh lịch hiên đại đậm đà bản sắc ngàn năm văn hiến ,nâng cao dới sống vật chất và tinh thần của người dân,tích cực chuẩn bị tiền đề kinh tế tri thức ,phấn đấu trở thành một trung tâm ngày càng có uy tín ở khu vực ,xứng đáng với danh hiệu “thủ đô anh hùng “. b.Định hướng chủ yếu phát triển kinh tế của thủ đô hà nội . Thàng phố tiếp tục xây dựng và phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ,nâng cao chất lượng hiệu quả sức cạnh tranh khả năng hội nhập kinh tế quốc tế của nền kinh tế Thủ Đô.Tăng cường vai trò chủ đạo của nhà nước ,củng cố ,nâng cao hiệu quả của kinh tế tập thể,tạo điều kiên các thành phần kinh tế phát triểnđồng bộ .Đảm bảo kinh tế thủ đô có nhịp độ tăng trưởng ổn định vững chắc với cơ cấu kinh tế hợp lý theo hướng ưu tiên phát triển các lĩnh vực sử dụng công nghệ cao ,hiệu quả cao hiệu quả kinh tế lớngiải quyết nhiều việc làm ,giảm tỷ lệ thất nghiệp .Phấn đấu đến 2010 tốc độ kinh tế tăng trưởng GDP hàng năm khoảng 10-11% tốc độ tăng giá trị sản xuất công nghiệp bình quân đạt 14-15%/năm,dịch vụ đạt 10- 12 10.5%/năm,nông nghiệp đạt 2.7lần so với năm 2000. Thu nhập bình quân của dân tăng hơn 2 lân năm 2000.Nhiệm vụ trọng tâm của của thành phố trong giai đoạn tới là cơ cấu lại nền kinh tế ,đàu tư mạnh phát triển khoa học công nghệ giáo dục đào tạo ,chú trọng chuyển dịch cơ cấu nội bộ nghành và cơ cấu sản phẩm,điều chỉnh sắp xếp lại công nghiệp ,tập trung phát triển những ngành có thế mạnh như dịch vụ ,công nghệ thông tin ,sinh học ,tăng cường hoạt động chặt chẽ tronmg cơ cấu thống nhất của nền kinh tế ,xây dựng ngành chủ lực.Phát triển mạnh lực lượng sản xuất ,kết hợp chặt chẽ với xây dựng quan hệ sản xuất phù hợp ,định hướng xã hội chủ nghĩa tạo ra sự phát triển đồng bộ bền vững.Đẩy mạnh cải cách khu vực nhà nước ,chú trọng đổi mới cơ cấu đầu tư.Hỗ trợ hình thành đồng bộ các loại thị trường .Tập trung đầu tư đổi mới đồng bộ thiết bị công nghệ và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực để tăng sức cạnh tranh nâng cao hiệu quả kinh tếcủa thủ đô.tích cực cùng cả nước chủ động tham gia các hoạt động tổ chức thương mại khu vực và quốc tế như : AFTA, WTO,....mở rộng hợp tác kinh tế song phưong đa phương .Phấn đấu đưa xuất khẩu trở thành lĩnh vực quan trọng kinh tế Hà Nội ,nâng cao chất lượng và cơ cấu lại các nhóm hàng xuất khẩu, nâng tỉ lệ kim nghạch xuất khẩu của nhóm hàng sản phẩm công nghiệp lên 80%-85% tổng kim nghạch xuất khẩu trên địa bàn hà nội vào năm 2010.Ngoài ra chú trọng phát triển công nghiệp có chọn lọc .Đột phá vào những nghành hàng ,sản phẩm sử dụng công nghệ hiện đại kỹ thuật tiên tiến có hàm lượng chât xám cao. NGoài ra , chúng ta phải mở mang và nâng cao chất lượng các ngành nghề dịch vụ một cách đa dạng nhằm phát huy thế mạnh Hà Nội ,các dịch vụ đó phải gắn bó ,phục vụ có ghiệu quả sự phát triển công nghiệp ,nông nghiệp trên địa bàn .Chúng ta phải chú trọng phát triển nông nghiệp và kinh tế ngoại thành theo hướng nông nghiệp đô thị xây dựng nong thôn mới . Tăng cường đầu tư xây dựng cơ sở vật chất –kỹ thuật để phát triển kinh tế ngoại thành. Đó là những vấn đề trọng tâm mà Chính phủ và các cơ quan có chức năng ở Hà Nội đang cố gắng thực hiện dể đưa thành phố Hà Nội nhanh chóng trở thành một trong những thành phố phát triển ,văn minh ,giàu đẹp ,công bằng ,văn minh . 13 Kết luận Qua 17 năm đổi mơí và phát triển kinh tế ,xã hội Việt Nam đã vận động trong ánh sáng và cả trong mảng tối ,trong sự trong lành và cả trong bụi bậm của cuộc sống nhiều góc cạnh của thực tế trong nước và quốc tế đầy biến động .Tư duy ,chính sách và thực tiễn đổi mới đã phát triển theo phương thứ kết hợp hướng từ dưới lên ,từ nhân dân ,từ doanh nghiệp liên tục có nhiều sáng kiến ,với hướng từ trên xuống ,từ cơ quan lãnh đạo của Đảng và Nhà Nước ,tổng kết sáng kiến của quần chúng ,nghiên cứu và nâng lên thành các chính sách và giải pháp đổi mới ,kết hợp cách tiến từng bước ,tích cực nhưng thận trọng ,với cách tạo những bứt phá mạnh và dứt khoát về từng lĩnh vực trong từng thời điểm.Qua hơn một thập kỷ trăn trở ,tìm tòi ,vừa thử nghiệm trong nước ,vùa quan sát thế giới ,tùng bước chuẩn xác hoá quan niệm trong tư duy ,hoạt động trong thực tiễn ,cách diễn đạt bằng ngôn từ, đến Đại hội IX năm 2001,chúng ta xác định rằng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là mô hình tổng quát của nước ta trong suốt thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội ,phát triển nền kinh tế thị trường ấy là đường lối chiến lược lâu đài của Đảng và Nhà Nước ta. Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa tạo môi trường và điều kiện để đẩy mạnh công nghiệp hoá ,hiện đại hoá ,còn đẩy mạnh công nghiệp hoá ,hiện đại hoá đất nước là nhiệm vụ vừa bao quát vừa thiết thực của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa .Đó là hai mặt của một sự nghiệp kinh tế ,xã hội thống nhất,mà mục tiêu ta là thực hiện dân giàu ,nước mạnh ,xã hội cân bằng ,dân chủ văn minh. 14 Tài liệu tham khảo 1. giáo trình kinh tế chính trị MáC-Lênin 2. văn kiện đại hội Đảng lần thứ IX (họp ngày 19-04-2001 đến ngày 22-04-2001 tại thủ đô hà nội ) 3. tạp chí kinh tế và phát triển (số 82 tháng 04-2004) 4. sách tham khảo “ một số vấn đề về kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta “ ( của TS. vũ văn phúc – trần thị minh châu/ nhà xuất bản chính trị quốc gia) 15 PHụ LụC Lời mở đầu ........................................................................................................... 1 Nội Dung I.kinh tế thị trường ở việt nam .................................................................................. 2 1.1. Một số vấn đề về kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta. ................................................................................................................................... 2 1.1.1 Đặc tính chung thống nhất của nền kinh tế thị trường. ....................................... 2 1.1.2. Tính đặc thù của nền kinh tế hàng hoá, kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta. .......................................................................................................... 3 1.2. Sự cần thiết khách quan phát triển kinh tế thị trường ở nước ta ......... 4 1.3. Tác dụng của nền kinh tế thị trường ở nước ta. .......................................... 5 II.Định hướng phát triển nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa ở nước ta.6 III.Kinh tế thị trường ở Hà Nội và những định hướng phát triển của thủ đô. 9 1.1.Nền kinh tế thị trường ở thủ đô Hà Nội . ........................................................... 9 1.2.những mục tiêu và định hướng phát triển nền kinh tế thị trường ở Hà Nội. 10 a.muc tiêu phát triển nền kinh tế ở thủ đô hà nội ................................................ 10 b.Định hướng phát triển nền kinh tế ở thủ đô hà nội .......................................... 10 Kết luận ............................................................................................................ 12 TÀI LIỆU THAM KHẢO