Luận văn Sự phát triển công nghiệp tỉnh Bình Dương trong thời kỳ đổi mới từ 1986 đến 2003

Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 1 ÑAÏI HOÏC QUOÁC GIA THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KHOA HOÏC XAÕ HOÄI VAØ NHAÂN VAÊN ------------------------------------------ NGUYEÃN THÒ NGA SÖÏ PHAÙT TRIEÅN COÂNG NGHIEÄP TÆNH BÌNH DÖÔNG TRONG THÔØI K YØ ÑOÅI MÔÙI TÖØ 1986 ÑEÁN 2003 LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ K HOA HOÏC LÒCH SÖÛ Chuyên ngành: LỊCH SỬ VIỆT NAM Maõ soá: 5 - 03 - 15 Cán bộ hướng dẫn khoa học PGS.TS. VOÕ VAÊN SEN THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH - 2005 Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 2 DAÃN LUAÄN 1) Lyù do choïn ñe à taøi: BÌNH DÖÔNG. Caùi te ân gôïi le ân aâm höôûng vöøa ye ân laønh, vöøa sinh ñoäng, moät laàn nöõa ñöôïc choïn ñe å goïi te ân cho moät vuøng ñaát voán hie àn hoøa nhöng ñaày naêng ñoäng. Coù theå hieåu töø “Bình” laø baèng phaúng, yeân oån; cuõng coù nghóa bình thöôøng, giaûn dò. “Döông” laø traùi vôùi aâm; chæ maët trôøi, chæ söï maïnh meõ, sinh ñoäng, vöôn le ân. Bình Döông – thanh bình nhö maët trôøi ban mai – laø te ân raát ñe ïp ñe õ vaø coù y ù nghóa lòch söû. Bình Döông laø teân môùi cuûa tænh Thuû Daàu Moät xöa, nôi coù tieáng laø moät “tænh mieät vöôøn” nhaát Nam Ky ø. Ngöôøi daân thaønh phoá Saøi Goøn vaø phaàn ñoâng ngöôøi AÂu raát thích ñeán ñaây nghæ ngôi, thaêm vieáng, mua nhöõng ñaëc saûn, caây traùi… Tænh Bình Döông môùi ñöôïc taùi laäp töø naêm 1997, tre ân cô sôû taùch ra töø tænh Soâng Be ù (thaønh hai tænh Bình Döông vaø Bình Phöôùc). Song thöïc ra vuøng ñaát Bình Döông ñaõ traûi qua quaù trình phaùt trie ån laâu ñôøi, ñaày soùng gioù vaø bie án ñoäng nhöng cuõng raát ñoãi haøo huøng vôùi truye àn thoáng lao ñoäng caàn cuø, giaøu y ù chí choáng giaëc ngoaïi xaâm. Ne áu tính töø söï kie än Thoáng suaát Chöôûng cô Le ã thaønh haàu Nguye ãn Höõu Caûnh ñaët phuû Gia Ñònh naêm 1698 ñe án nay, Bình Döông cuøng vôùi caùc ñòa phöông khaùc cuûa Nam Boä ñaõ traûi qua moät chaëng ñöôøng lòch söû hôn 300 naêm. Bình Döông ngaøy nay laø moät tænh thuoäc mie àn Ñoâng Nam Boä, laø moät cöïc quan troïng cuûa Vuøng kinh te á troïng ñie åm phía Nam. Vôùi vò trí ñòa ly ù thuaän lôïi, naèm tre ân caùc truïc giao thoâng quan troïng cuûa quoác gia, tænh lî chæ caùch thaønh phoá Hoà Chí Minh 30 km. Do ñoù, Bình Döông coù raát nhie àu thuaän lôïi cho phaùt trie ån Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 3 giao thoâng ñöôøng boä vaø phaùt trie ån saûn xuaát coâng nghie äp. Hôn nöõa, haàu he át ñaát ñai cuûa tænh ñe àu naèm tre ân ñòa hình cao, vuøng ñoài trung du ne ân ngaønh saûn xuaát vaät lie äu xaây döïng, ñaëc bie ät ngaønh goám söù, sôn maøi, ñie âu khaéc truye àn thoáng caøng coù ñieàu kieän phaùt trieån… Theo oâng Hoà Minh Phöông, nguye ân Chuû tòch UÛy ban nhaân daân tænh Bình Döông “Khai thaùc trieät ñeå nhöõng lôïi theá veà vò trí ñòa lyù, thôøi cô, ñoàng thôøi vaän duïng saùng taïo chuû tröông, chính saùch cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ñaõ giuùp Bình Döông thöïc hie än thaéng lôïi nhie àu muïc tie âu vaø nhie äm vuï quan troïng trong phaùt trie ån kinh te á – xaõ hoäi suoát saùu naêm qua. Chaúng the á maø töø moät ñòa phöông phaûi döïa vaøo trôï caáp cuûa ngaân saùch trung öông, giôø ñaây , Bình Döông töï haøo laø moät trong 5 ñòa phöông coù nguoàn thu khaù, ñoùng goùp khoâng nhoû cho ngaân saùch trung öông” [47,tr.13]. Thaät vaäy , chính nhôø phaùt huy lôïi the á cuûa mình vaø xaùc ñònh ñuùng ñaén chie án löôïc phaùt trie ån ñoåi môùi kinh te á, ne ân chæ sau moät thôøi gian ngaén, kinh te á Bình Döông ñaõ chuye ån töø moät tænh thuaàn noâng sang moät tænh coù ne àn coâng nghie äp phaùt trie ån vôùi nhie àu khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát vaø cuïm coâng nghieäp … Söï gia taêng nhanh choùng ve à ty û troïng cuûa ngaønh coâng nghie äp trong GDP ñaõ ñöa Bình Döông trôû thaønh tænh ñaàu tie ân cuûa Vie ät Nam (khoâng ke å caùc thaønh phoá tröïc thuoäc trung öông) coù ty û troïng coâng nghie äp lôùn hôn noâng nghie äp vaø dòch vuï coäng laïi (chie ám 62% GDP /2003), trong ñoù khu vöïc kinh te á tö nhaân vaø kinh te á coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi phaùt trie ån raát maïnh. Söï phaùt trie ån maïnh meõ cuûa coâng nghie äp cuõng thuùc ñaåy noâng nghie äp taêng tröôûng nhanh vaø oån ñònh, gaén saûn xuaát noâng nghie äp vôùi coâng nghie äp che á bie án, cô caáu caây troàng, vaät nuoâi chuye ån maïnh theo höùông saûn xuaát haøng hoùa, hình thaønh caùc vuøng saûn xuaát haøng hoùa chuye ân canh quy moâ lôùn. Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 4 Theo quy hoaïch cuûa Sôû Coâng nghie äp noùi rie âng vaø cuûa UÛy ban nhaân daân tænh Bình Döông noùi chung, trong nhöõng naêm tôùi, ñe å tie áp tuïc phaùt huy tie àm naêng, the á maïnh cuûa tænh, thöïc hie än phöông höôùng, muïc tie âu maø Ñaïi hoäi laàn thöù VII cuûa Ñaûng boä tænh ñe à ra, Bình Döông caàn coù nhöõng giaûi phaùp gì, böôùc ñi ra sao, höôùng khaéc phuïc nhöõng toàn taïi do phaùt trie ån coâng nghie äp vôùi toác ñoä quaù nhanh ñem laïi? Laøm the á naøo ñe å Bình Döông thaät söï xöùng ñaùng khi trôû thaønh thaønh vie ân cuûa “töù giaùc phaùt trieån” Vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam, mang laïi nhöõng ñoùng goùp to lôùn cho ñaát nöôùc vaø cho tænh nhaø Bình Döông? Ñoù laø taát caû nhöõng gì maø taùc giaû luaän vaên muoán the å hie än qua: “Söï phaùt trie ån coâng nghieäp tænh Bình Döông trong thôøi kyø ñoåi môùi töø 1986 ñeán 2003”. 2) Muïc ñích nghie ân cöùu: Qua nghie ân cöùu luaän vaên, taùc giaû mong muoán goùp phaàn khai thaùc tie àm naêng, the á maïnh cuûa tænh, phaùt huy hôn nöõa nhöõng maët tích cöïc, ñie àu chænh nhöõng gì coøn haïn che á nhaèm ñöa coâng nghie äp tænh nhaø phaùt trie ån nhö söï ñònh höôùng vaø ky ø voïng maø Ñaïi hoäi laàn thöù VII cuûa Ñaûng boä Tænh ñe à ra. 3) Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghie ân cöùu: Ñoái töôïng nghie ân cöùu cuûa luaän vaên laø söï phaùt trie ån coâng nghie äp tænh Bình Döông. Nhöng vôùi dung löôïng vöøa phaûi cuûa moät luaän vaên, taùc giaû chæ ñe à caäp vaøi ne ùt ve à ñaëc ñie åm töï nhie ân, kinh te á, xaõ hoäi tænh Bình Döông, trong ñoù chuù troïng ñe án caùc giai ñoaïn phaùt trie ån coâng nghie äp cuøng nhöõng thuaän lôïi, khoù khaên cuûa tænh Bình Döông. Chuû ye áu hôn caû laø ñi vaøo söï phaùt trie ån coâng nghie äp tænh Bình Döông trong thôøi ky ø ñoåi môùi 1986 – 2003, ñaëc bie ät laø töø 1997 – töùc laø luùc taùi laäp tænh Bình Döông ñe án nay vaø vì ñaây coøn laø moác phaùt trie ån coù tính ñoät phaù, khôûi saéc, ñe å roài töø ñoù vöôn le ân cuøng tam giaùc phaùt trie ån Thaønh phoá Hoà Chí Minh – Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 5 Ñoàng Nai – Baø Ròa Vuõng Taøu thaønh “töù giaùc phaùt trieån”, Vuøng kinh teá troïng ñie åm phía Nam ñaày höùa he ïn. Giôùi haïn ve à khoâng gian nghie ân cöùu ñe à taøi laø vuøng ñaát haønh chính thuoäc hai tænh Bình Döông vaø Bình Phöôùc, goïi chung laø Soâng Be ù trong thôøi gian töø 1976 ñe án 1996. Coøn töø 1997 trôû ve à sau, noäi dung nghie ân cöùu chæ thuoäc phaïm vi tænh Bình Döông. 4) Lòch söû nghie ân cöùu ñe à taøi: Bình Döông – caùi te ân nghe raát ñoãi thaân thöông, ñaàm aám, vöøa bình dò nhöng cuõng vöøa thoaùng ne ùt kie âu sa bôûi lòch söû phaùt trie ån cuûa noù ñaày bie án ñoäng, thaêng traàm, nhöng cuõng raát ñoãi haøo huøng vôùi bao truye àn thoáng toát ñe ïp trong lao ñoäng vaø trong khaùng chie án choáng ngoaïi xaâm. Cuøng vôùi söï bie án ñoåi, thaêng traàm cuûa lòch söû, Bình Döông chòu raát nhie àu ñoåi thay ve à ñòa ly ù haønh chính ôû ñaát nöôùc ta. Thuôû ñaàu cuûa thôøi môû ñaát phöông Nam, Bình Döông laø te ân moät toång thuoäc huye än Taân Bình, phuû Gia Ñònh. Ñe án naêm 1808, khi huye än Taân Bình ñöôïc ñoåi thaønh phuû thì Bình Döông ñöôïc naâng le ân laø moät trong 4 huye än cuûa phuû naøy . Ñaát Bình Döông thuôû ñoù nay chuû ye áu thuoäc ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh, chæ coù moät phaàn vuøng Daàu Tie áng luùc ñoù laø toång Döông Hoøa Haï thuoäc tænh Bình Döông ngaøy nay. Naêm 1956, tænh Bình Döông ñöôïc thie át laäp nhöng khoâng phaûi truøng vôùi ñòa baøn huye än Bình Döông xöa kia. Ñe án sau 1975, Bình Döông ñöôïc saùp nhaäp tænh Bình Long vaø Phöôùc Long thaønh Soâng Be ù. Vaø ñe án naêm 1997, tænh Bình Döông ñöôïc taùi laäp nhöng cuõng khoâng hoaøn toaøn laø ñòa phaän cuûa tænh Bình Döông tröôùc 1975. Nhö vaäy , trong lòch söû Bình Döông laø te ân goïi cuûa nhöõng ñôn vò haønh chính Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 6 – laõnh thoå theo nhöõng caáp ñoä khaùc nhau (toång, huye än, tænh) vôùi nhöõng ñòa baøn laõnh thoå khaùc nhau. Sau giaûi phoùng, coâng nghie äp Bình Döông (ke å caû tröôùc ñaây coøn laø Soâng Be ù) gaàn nhö chöa coù gì. Hoøa bình roài, vie äc caàn phaûi taäp trung laø noâng nghie äp ñe å lo caùi aên laø tröôùc nhaát. Suoát 15 naêm sau chie án tranh, noâng nghie äp chie ám vai troø chuû ñaïo trong kinh te á Bình Döông. Vì vaäy , khi noùi ñe án Bình Döông ve à söï hình thaønh khai phaù, veà cö daân, laøng ngheà truyeàn thoáng (goám söù, sôn maøi, ñieâu khaéc …), veà leã hoäi daân gian (Leã Kyø Yeân, Leã cuùng Nhaø vuoâng, Leã hoäi chuøa chieàn …), noâng nghieäp, noâng thoân …, ñeán nay ñaõ coù khaù nhie àu coâng trình nghie ân cöùu. The á nhöng, ñi saâu tìm hie åu nghie ân cöùu ve à coâng nghie äp vaø söï phaùt trie ån cuûa noù thì chöa nhie àu. Bôûi le õ cho ñe án ñaàu nhöõng naêm 90, Bình Döông vaãn laø moät tænh coù the á maïnh ve à noâng nghie äp maø chuû löïc chæ xoay quanh caây cao su cuûa Daàu Tie áng. Sau Ñaïi hoäi toaøn quoác Ñaûng Coäng saûn Vie ät Nam laàn thöù VII vaø sau Ñaïi hoäi Tænh Ñaûng boä laàn thöù V, trong giai ñoaïn tôùi, tröôùc nhie àu thôøi cô vaø thuaän lôïi môùi, song nhöõng khoù khaên, thaùch thöùc môùi cuõng he át söùc to lôùn, ñaõ thoâi thuùc Soâng Be ù khaúng ñònh moät con ñöôøng: Tie áp tuïc ñoåi môùi maïnh meõ ve à moïi maët nhaèm bie án the á maïnh trong taàm tay thaønh cuûa caûi vaät chaát, tinh thaàn, phuïc vuï ngay cho haønh trình ñoåi môùi khoâng ngöøng, ñoàng thôøi coù bie än phaùp cuï the å khaéc phuïc the á ye áu bao goàm caû khuye át ñie åm, sai laàm cuûa quaù khöù ñe å giaûm bôùt toån thaát trong quaù trình ñoåi môùi; ñaåy nhanh toác ñoä taêng le ân cuûa the á vaø löïc töï coù hie än coøn chöa maïnh, chöa nhie àu. Tre ân quan ñie åm ñoù, Ban Kinh te á Tænh uûy Soâng Be ù ñaõ cho ra maét quy ù ñoäc giaû ñaàu xuaân Nhaâm Thaân 1992 taäp saùch mang te ân “Soâng Beù – Tie àm naêng kinh teá, nhöõng trieån voïng ñaàu tö vaø du lòch” . Ngoaøi phaàn ñaàu giôùi thie äu que â höông ñaát nöôùc con ngöôøi Soâng Be ù, phaàn hai ñe à caäp ñe án nhöõng tie àm naêng kinh te á vôùi Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 7 theá maïnh laø caây coâng nghieäp: cao su, baïch ñaøn …, caây thöïc phaåm coâng nghieäp: mía, ñieàu… beân caïnh ñoù laø nhöõng baøi noùi veà söï hình thaønh vaø phaùt trie ån ngaønh truye àn thoáng sôn maøi, goám söù Soâng Be ù. Qua nhöõng tie àm naêng ñöôïc gôïi môû laø trie ån voïng hôïp taùc ñaàu tö, mong muoán ke át baïn vôùi caùc nôi trong vaø ngoaøi nöôùc vôùi tinh thaàn toân troïng, thoâng caûm giuùp ñôõ laãn nhau, nhaèm cuøng ñaït hie äu quaû toát ñe ïp. Coù the å noùi vaøo thôøi ñie åm naøy , tie àm naêng ve à the á vaø löïc Soâng Be ù ñaõ coù nhöng vaán ñeà laø “coøn ñang ôû phía tröôùc”, nhieàu tieàm naêng chöa ñöôïc ñaùnh thöùc, khai phaù vaø phaàn lôùn caùc doanh nghie äp coøn ñang ôû daïng sô khôûi, quy moâ nhoû laø chính. Coù le õ vì the á, moät soá ñôn vò töï thaáy mình coøn chöa ñaùng trình laøng he át moïi y ù ñònh vaø nhöõng coâng vie äc ñang laøm. - Moät laàn nöõa, nhö ñe å khaúng ñònh nhöõng tie àm naêng voán coù vaø söï phaùt trie ån tænh nhaø chaéc haún se õ coù, naêm 1995 UÛy ban Ke á hoaïch tænh Soâng Be ù ñaõ xuaát baûn taäp saùch “ Soâng Beù – Tieàm naêng vaø phaùt trieån”. Ngoaøi phaàn nhoû khaùi quaùt ñaát nöôùc con ngöôøi Soâng Be ù, phaàn troïng taâm laø giôùi thie äu nhöõng tie àm naêng ve à kinh te á: noâng, laâm, coâng nghie äp; kinh doanh xuaát nhaäp khaåu vaø moät soá maët thuoäc vaên hoùa xaõ hoäi. Ñoàng thôøi taäp saùch coøn giôùi thie äu raát nhie àu doanh nghie äp ñaõ vaø ñang phaùt trie ån, giôùi thie äu caùc döï aùn môøi goïi ñaàu tö, trong ñoù coù 43 döï aùn ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñöôïc caáp giaáy phe ùp vaø hoaït ñoäng cuøng 6 döï aùn ñang goïi voán ñaàu tö. Ñaùng löu y ù laø trong soá 43 döï aùn coù 21 döï aùn thuoäc maûng coâng nghie äp. Rie âng trang ve à coâng nghie äp, ngoaøi moät soá hình aûnh caùc nhaø maùy , nôi saûn xuaát goám söù, ñie âu khaéc, khu coâng nghie äp Taân Ñònh, taäp saùch chæ ñie åm qua thoâng tin ngaén goïn ve à söï môøi goïi caùc hình thöùc lie ân doanh hoaëc ñaàu tö 100% voán vaøo caùc ngaønh coâng nghie äp, ngaønh nghe à truye àn thoáng, gia coâng caùc maët haøng xuaát Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 8 khaåu vaø tie âu duøng. Tie áp ñoù laø te ân, ñòa baøn, quy moâ ha cuûa 14 khu coâng nghie äp ñaõ ñöôïc tænh Soâng Be ù vöøa quy hoaïch vôùi quy moâ tre ân 6.200 ha. Nhö vaäy , noùi ñe án söï phaùt trie ån coâng nghie äp cuûa toaøn caûnh Soâng Be ù noùi chung, Bình Döông noùi rie âng cuõng chæ môùi laø nhöõng daáu hie äu ñaùng möøng, laø nhöõng böôùc ñi taäp te ãnh ñaàu tie ân nhöng ñaày trie ån voïng. Maõi ñe án ñaàu naêm 1997, khi caùi te ân Bình Döông môùi ñöôïc taùi laäp thì cuõng chính töø naêm 1997, Bình Döông ñoät ngoät khôûi saéc, thay hình ñoåi daïng vôùi böôùc tie án coâng nghie äp hoùa, cuøng vôùi thaønh phoá Hoà Chí Minh – Ñoàng Nai – Baø Ròa Vuõng Taøu (voán laø vuøng tam giaùc phaùt trieån) trôû thaønh “töù giaùc phaùt trie ån” Vuøng kinh te á troïng ñie åm phía Nam, vuøng naêng ñoäng nhaát ñaát nöôùc. Cuõng vaøo thôøi ñie åm Bình Döông ñang chuye ån mình laø luùc Thuû Daàu Moät – Bình Döông chuaån bò ky û nie äm 300 naêm hình thaønh vaø phaùt trie ån (1698 – 1998). Nhaân dòp ñoù, ñöôïc söï ñoàng y ù cuûa Sôû Vaên hoùa Thoâng tin vaø Ban Tuye ân giaùo Tænh uûy , Thö vie än tænh söu taàm, tuye ån choïn, toång hôïp vaø saép xe áp nhöõng baøi vie át cuûa caùc hoïc giaû, nhaø vaên, phoùng vie ân baùo chí trong, ngoaøi tænh ñaõ vie át vaø ñöôïc ñaêng trong caùc saùch, baùo, taïp chí ñòa phöông maø Thö vie än Tænh hie än ñang löu tröõ. Taäp taøi lie äu mang te ân “Bình Döông – Ñaát nöôùc – Con ngöôøi” vaøo naêm 1998, ñuùng nhö te ân goïi cuûa noù, vôùi nhöõng thoâng tin toång hôïp ñöôïc moät caùch khaùi quaùt ñaõ giuùp cho baïn ñoïc gaàn xa hie åu the âm ve à que â höông – ñaát nöôùc vaø con ngöôøi Bình Döông vôùi nhöõng chöông: Ñòa danh Bình Döông, Lòch söû, Kinh te á, Vaên hoùa nghe ä thuaät, Ngöôøi Bình Döông, Sinh hoaït xaõ hoäi . Rie âng chöông Kinh te á (42/219 trang) coù ñe án 27 trang vôùi 18 baøi noùi ve à coâng nghie äp döôùi nhie àu goùc ñoä khaùc nhau, nhöng töïu trung ñe à caäp ñe án söï taêng tröôûng coâng nghie äp, ñe án khu coâng nghie äp vaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ôû Bình Döông. Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 9 Cuõng vaøo naêm 1998, Tænh uûy , UÛy ban nhaân daân Tænh ñaõ toå chöùc cuoäc hoäi thaûo khoa hoïc “Thuû Daàu Moät – Bình Döông 300 naêm hình thaønh vaø phaùt trie ån”. Trong lôøi phaùt bieåu khai maïc, nguyeân Chuû tòch UÛy ban nhaân daân tænh Bình Döông Hoà Minh Phöông chæ roõ muïc ñích cuûa cuoäc Hoäi thaûo “Nhaèm oân laïi vaø ghi nhôù coâng lao cuûa bao the á he ä cha anh ñi tröôùc, khaúng ñònh nhöõng giaù trò truye àn thoáng vaên hoùa lòch söû cuûa tænh nhaø, töø ñoù khôi daäy nie àm tin vaø töï haøo ve à que â höông trong moïi taàng lôùp nhaân daân, ñaëc bie ät trong the á he ä tre û Bình Döông. Ñaây cuõng laø dòp ñe å khaúng ñònh laïi söùc maïnh noäi löïc cuûa tænh nhaø, nhaèm phaùt huy cao ñoä truye àn thoáng 300 naêm trong söï nghie äp coâng nghie äp hoùa, hie än ñaïi hoùa ñaát nöôùc, goùp phaàn xöùng ñaùng vaøo söï nghie äp daân giaøu, nöôùc maïnh, coâng baèng vaø vaên minh cuûa daân toäc Vieät Nam” [30,tr.3]. Vôùi yù nghóa ñoù, quyeån kyû yeáu hoäi thaûo khoa hoïc “Thuû Daàu Moät – Bình Döông 300 naêm hình thaønh vaø phaùt trieån” ñaõ quy tuï nhöõng baøi vieát cuûa caùc taùc giaû raát am hie åu Bình Döông ve à ñaát nöôùc, con ngöôøi; ve à lòch söû, vaên hoùa; ve à taøi nguye ân, tie àm naêng vaø trie ån voïng. Phaàn lôùn caùc baøi vie át ve à con ngöôøi, ve à taøi nguye ân, tie àm naêng vaø trie ån voïng Bình Döông ñaõ cho ta thaáy tröôùc vie ãn aûnh toát ñe ïp cuûa tænh Bình Döông giaøu maïnh vôùi höôùng ñi coâng nghie äp hoùa, hie än ñaïi hoùa; vôùi söï naêng ñoäng saùng taïo trong phaùt huy nhöõng tie àm naêng the á maïnh voán coù cuûa tænh nhaø ñe å kinh te á – xaõ hoäi khoâng ngöøng phaùt trie ån vaø luoân ñaït toác ñoä taêng tröôûng cao. Nhöng nhöõng vie äc ñoù se õ khoâng the å thöïc hie än ñöôïc ne áu khoâng coù caùc nhaø ñaàu tö, khoâng coù nhaân taøi trong vaø ngoaøi tænh. Vì vaäy naêm 1999, Sôû Vaên Hoùa Thoâng Tin Bình Döông, chuû bie ân laø Vuõ Ñöùc Thaønh ñaõ cho ra maét “Thuû Daàu Moät – Bình Döông ñaát laønh chim ñaäu” . Taäp saùch goàm 5 chöông, trong ñoù, ñaùng chuù yù laø chöông 4 noùi veà “Tie àm naêng ñaàu tö vaø trie ån voïng” . Ngoaøi ñoâi ne ùt khaùi quaùt ñie àu kie än töï nhie ân – xaõ hoäi, ke át caáu haï Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 10 taàng, trong phaàn kinh te á ñaõ khaúng ñònh söï vöôn le ân cuûa coâng nghie äp trong chuye ån dòch cô caáu ngaønh kinh te á vôùi söï ñaàu tö trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi, vôùi vie äc quy hoaïch 13 khu coâng nghie äp taäp trung vaø ñang töøng böôùc trie ån khai xaây döïng. Tie áp ñoù, vaøo naêm 2002, ñe å thie át thöïc chaøo möøng ky û nie äm 5 naêm ngaøy taùi laäp tænh Bình Döông (01/01/1997 - 01/01/2002) vaø ky û nie äm 72 naêm ngaøy thaønh laäp Ñaûng Coäng saûn Vie ät Nam (03/02/1930 - 03/02/2002), ñöôïc söï ñoàng y ù cuûa Sôû Vaên hoùa Thoâng tin, Thö vie än tænh Bình Döông ñaõ tie án haønh söu taàm, tuye ån choïn nhöõng baøi vie át tre ân caùc baùo, taïp chí hie än ñang löu tröõ taïi Thö vie än, roài toång hôïp vaø saép xe áp thaønh Thö muïc toaøn vaên vôùi chuû ñe à “Bình Döông – Ñaát nöôùc – Con ngöôøi”. Thö muïc naøy goàm hai taäp: - Taäp 1: Ñòa danh, con ngöôøi, vaên hoïc nghe ä thuaät, vaên hoùa – xaõ hoäi, giaùo duïc – the å thao cuûa Bình Döông. - Taäp 2: Kinh te á, chính trò, an ninh quoác phoøng cuûa Bình Döông. Trong taäp 2, trang Kinh te á chie ám ñe án moät nöûa vôùi nhie àu baøi vie át phong phuù ve à nhie àu lónh vöïc. Song noåi troäi vaãn laø caùc baøi ve à toác ñoä taêng tröôûng kinh te á, phaùt trie ån coâng nghie äp vaø caùc khu coâng nghie äp, vaán ñe à thu huùt ñaàu tö, nhaân taøi cho tænh … Gaàn ñaây nhaát, thaùng 8/2003, vôùi söï chæ ñaïo cuûa Ban Tö töôûng – Vaên hoùa Trung öông, Nhaø xuaát baûn Chính trò Quoác gia, Tænh uûy vaø UÛy ban nhaân daân tænh Bình Döông, Coâng ty Coå phaàn Thoâng tin Kinh te á Ñoái ngoaïi ñaõ cho ra maét ñoäc giaû aán phaåm “Bình Döông – Theá vaø löïc môùi trong theá kyû XXI”. Ñaây laø aán phaåm ñöôïc xuaát baûn baèng hai thöù tie áng Vie ät vaø Anh, bao goàm 8 phaàn. Noäi dung phaûn aùnh, ly ù giaûi khaùi quaùt vaø töông ñoái toaøn die än ve à quaù trình Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 11 phaùt trie ån kinh te á – xaõ hoäi cuûa Bình Döông trong thôøi ky ø ñoåi môùi; ñoàng thôøi toång ke át, ñuùc ruùt nhöõng baøi hoïc thaønh coâng vaø caû nhöõng vaán ñe à môùi naûy sinh cuûa ñòa phöông nhaèm cung caáp nguoàn thoâng tin ña chie àu, boå ích vaø coù giaù trò tôùi ñoâng ñaûo ñoäc giaû. Vôùi caùch trình baøy coâ ñoïng, coù he ä thoáng, cuoán saùch khoâng chæ cung caáp nhöõng thoâng tin cô baûn maø coøn giuùp baïn ñoïc laøm quen vôùi ñaát nöôùc, con ngöôøi cuûa moät tænh mie àn Ñoâng Nam Boä, thaáy ñöôïc böùc tranh toaøn caûnh trong phaùt trie ån kinh te á –xaõ hoäi cuûa tænh cuõng nhö caùc huye än, thò, caùc ngaønh (noåi baät laø coâng nghie äp), caùc lónh vöïc troïng ye áu, caùc doanh nghie äp tie âu bie åu, nhöõng göông maët môùi, nhöõng nhaân toá môùi trong saûn xuaát – kinh doanh vaø caùc lónh vöïc hoaït ñoäng xaõ hoäi khaùc. Maëc duø ke át caáu cuûa cuoán saùch the å hie än söï daøn ñe àu, traûi roäng ôû nhie àu lónh vöïc khaùc nhau, nhöng töïu trung vaãn höôùng ve à ne àn kinh te á ñaõ vaø ñang thöïc söï baät daäy, vöôn vai “Phuø Ñoång” maø ñaëc ñieåm noåi baät cuûa kinh teá Bình Döông trong nhöõng naêm qua laø ñang höôùng maïnh sang saûn xuaát coâng nghie äp, ñöa toác ñoä phaùt trie ån coâng nghie äp noùi rie âng vaø kinh te á – xaõ hoäi noùi chung ñe án möùc cao nhaát. Toùm laïi, cuøng vôùi söï phaùt trie ån cuûa kinh te á – xaõ hoäi tænh nhaø, trong nhöõng naêm gaàn ñaây , coù khaù nhie àu saùch, baùo, tö lie äu vie át ve à Bình Döông vaø söï phaùt trie ån cuûa coâng nghie äp Bình Döông, nhöng haàu he át ñe àu gaén ke át, ñan xen nhöõng noäi dung ve à que â höông, ñaát nöôùc, con ngöôøi; vôùi nhöõng laøng nghe à, le ã hoäi truye àn thoáng, vôùi caùc maët kinh teá, vaên hoùa, xaõ hoäi … Nhöõng tö lieäu vie át ve à söï phaùt trie ån coâng nghie äp Bình Döông phaàn lôùn ñe àu ôû goùc ñoä toång hôïp, thoáng ke â, baùo caùo, quy hoaïch; chöa coù moät taùc giaû, taùc phaåm naøo chuye ân khaûo saùt ve à söï phaùt trie ån coâng nghie äp Bình Döông trong giai ñoaïn töø 1986 ñe án 2003, töùc trong thôøi ky ø ñoåi môùi ñe án nay. Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 12 Tuy nhie ân, ñaùng chuù y ù laø coù hai coâng trình nghie ân cöùu ve à lónh vöïc khu coâng nghie äp tænh Bình Döông cuûa hai hoïc vie ân cao hoïc Tröôøng Ñaïi hoïc Kinh te á thuoäc Tröôøng Ñaïi hoïc Quoác Gia thaønh phoá Hoà Chí Minh, chuye ân ngaønh Quaûn trò kinh doanh döôùi hình thöùc luaän vaên thaïc só kinh te á. Caû hai ñe àu laø ngöôøi Bình Döông vaø ñang coâng taùc taïi tænh nhaø. Moät laø, Phaïm Vaên Sôn Khanh vôùi ñeà taøi “Thöïc traïng vaø giaûi phaùp chie án löôïc phaùt trieån khu coâng nghieäp tænh Bình Döông (ñeán naêm 2010)”, baûo veä vaøo naêm 2000, caùn boä höôùng daãn khoa hoïc laø Phoù Giaùo sö Tie án só Hoà Ñöùc Huøng. Hai laø, Buøi Minh Trí vôùi ñeà taøi “Xaây döïng giaûi phaùp phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp Bình Döông ñeán naêm 2010”, baûo veä vaøo naêm 2002, caùn boä höôùng daãn khoa hoïc laø Tie án só Nguye ãn Ñöùc Khöông. Muïc ñích cuûa hai luaän vaên naøy nhaèm ñaùnh giaù thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa caùc khu coâng nghie äp, qua ñoù xaây döïng vaø ñe à xuaát giaûi phaùp chie án löôïc phaùt trie ån caùc khu coâng nghie äp Bình Döông ñe án naêm 2010. Tre ân cô sôû ñoù, ñe à ra nhöõng kie án nghò vôùi caùc caáp chính quye àn ñòa phöông vaø Trung öông nhaèm töøng böôùc thaùo gôõ nhöõng khoù khaên vöôùng maéc ñe å ngaøy caøng hoaøn thie än hôn loaïi hình kinh te á naøy . Gaàn ñaây nhaát, thaùng 01 naêm 2005, hoïc vie ân cao hoïc Huy ønh Ñöùc Thie än, Tröôøng Ñaïi hoïc Khoa hoïc Xaõ hoäi vaø Nhaân vaên thaønh phoá Hoà Chí Minh, ñaõ baûo ve ä thaønh coâng luaän vaên thaïc só Khoa hoïc Lòch söû, chuye ân ngaønh Lòch söû Vie ät Nam vôùi ñeà taøi “Quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp ôû tænh Bình Döông (1993-2003); caùn boä höôùng daãn khoa hoïc laø Phoù Giaùo sö Tie án só Voõ Vaên Sen. Luaän vaên naøy nhaèm muïc ñích phuïc döïng ne ân böùc tranh töông ñoái hoaøn Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 13 chænh ve à toaøn boä quaù trình hình thaønh, phaùt trie ån vaø ñaùnh giaù töøng chaëng ñöôøng hoaït ñoäng cuûa caùc khu coâng nghie äp tre ân ñòa baøn tænh Bình Döông. Luaän vaên coøn ne âu baät ñöôïc taùc ñoäng cuûa khu coâng nghie äp ñoái vôùi söï phaùt trie ån kinh te á – xaõ hoäi cuûa tænh. Qua ñoù, luaän vaên ñaõ kie án nghò ve à coâng taùc quy hoaïch vaø quaûn ly ù khu coâng nghie äp ñe å ñaûm baûo cho caùc khu coâng nghie äp ôû Bình Döông phaùt trie ån oån ñònh hôn. Nhìn chung, caû ba luaän vaên tre ân ñaõ coù nhöõng ñoùng goùp nhaát ñònh cho vie äc phaùt trie ån caùc khu coâng nghie äp ve à thu huùt voán ñaàu tö, xaây döïng cô sôû haï taàng, ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc, phaùt trie ån coâng ngheä vaø quaûn ly ù nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc khu coâng nghieäp … Song nhöõng ñoùng goùp naøy cuõng chæ giôùi haïn trong söï hình thaønh, phaùt trie ån caùc khu coâng nghie äp, moät trong nhöõng cô sôû phaùt trie ån coâng nghie äp cuûa Tænh noùi chung. Vì vaäy , trong nie àm töï haøo chung cuûa ngöôøi daân sinh ra vaø lôùn le ân tre ân maûnh ñaát Bình Döông, chöùng kie án nhöõng khoù khaên vaø lôùn maïnh daàn cuûa tænh nhaø, taùc giaû thaáy raèng caàn nghie ân cöùu ve à lónh vöïc naøy vôùi goùc ñoä lòch söû ñe å laøm roõ hôn the á maïnh ve à coâng nghie äp tænh nhaø, ve à vai troø vò trí coâng nghie äp trong söï phaùt trie ån kinh te á – xaõ hoäi chung cuûa Tænh vaø trong Vuøng kinh te á troïng ñie åm phía Nam cuõng nhö trong caû nöôùc. 5) Nguoàn taøi lie äu vaø phöông phaùp nghie ân cöùu: 5.1) Nguoàn taøi lie äu: Nhö tre ân ñaõ trình baøy , lòch söû phaùt trie ån coâng nghie äp Bình Döông ñoät ngoät khôûi saéc, vöôn vai Phuø Ñoång, thay hình ñoåi daïng vôùi böôùc tie án coâng nghie äp hoùa chæ thöïc söï töø naêm 1997. Ñaây laø moät coâng cuoäc böùc phaù ngoaïn muïc ñöa Bình Döông trôû thaønh moät trong nhöõng tænh, thaønh phoá trong caû nöôùc coù toác ñoä phaùt Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 14 trie ån kinh te á – xaõ hoäi cao nhaát, ñaëc bie ät trong lónh vöïc thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, xaây döïng vaø môû roäng caùc khu coâng nghie äp. Chính vì vaäy maø nguoàn taøi lie äu phuïc vuï nghie ân cöùu chuye ân saâu ñe à taøi naøy cuõng chöa nhie àu. Nhaát laø ne àn taûng coâng nghie äp tröôùc böôùc ñoät phaù naèm trong boái caûnh chung toaøn tænh Soâng Be ù. Söï chia taùch tænh khoâng coù nghóa laø chia caét raïch roøi hai phaàn ñe å traû Bình Döông ve à ñuùng ñòa phaän luùc ban ñaàu chöa saùp nhaäp. Ngay caû baûn thaân Thuû Daàu Moät – Bình Döông laø moät vuøng khoâng ngôùt thay ñoåi ñòa ly ù haønh chính qua nhie àu traêm naêm. Do vaäy , khi ñe à caäp ñe án caùc giai ñoaïn phaùt trie ån tröôùc 1997, taùc giaû xin phe ùp giöõ nguye ân soá lie äu lie ân quan cuûa Soâng Be ù chung vì raát khoù taùch bie ät thôøi ñie åm naøo, maûng naøo thuoäc Bình Döông, maûng naøo thuoäc Bình Phöôùc. Hôn nöõa, luùc aáy daáu hie äu coâng nghie äp hoùa Soâng Be ù chöa ñaäm vaø chuû ye áu thuoäc ñòa baøn Bình Döông. Nhöõng taøi lie äu ñöôïc söû duïng trong luaän vaên goàm nhie àu nguoàn khaùc nhau: - Nguoàn taøi lie äu quan troïng laø nhöõng vaên kie än cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc, nhöõng chuû tröông chính saùch cuûa ñòa phöông ve à phaùt trie ån kinh te á – xaõ hoäi, ñaëc bie ät phaùt trie ån ngaønh coâng nghie äp. - Caùc baùo caùo toång ke át ve à tình hình kinh te á – xaõ hoäi, quoác phoøng – an ninh vaø phöông höôùng nhie äm vuï naêm töø 1986 ñe án 2003 cuûa UÛy ban nhaân daân tænh Soâng Be ù vaø Bình Döông ñöôïc löu giöõ taïi Trung taâm Löu tröõ tænh. - Caùc baùo caùo toång ke át vaø phöông höôùng nhie äm vuï haøng naêm cuûa Ban Quaûn ly ù caùc Khu coâng nghie äp Bình Döông (töø 1996 – 2003) vaø cuûa Sôû Coâng nghie äp Bình Döông (töø 1986 – 2003). - Nguoàn soá lie äu thoáng ke â ve à nhöõng chuye ån bie án kinh te á – xaõ hoäi cuûa Cuïc Thoáng Ke â tænh Bình Döông töø 1996 – 2003. Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 15 - Caùc döï aùn ve à quy hoaïch phaùt trie ån coâng nghie äp ñe án naêm 2010 cuûa Sôû Coâng nghie äp Bình Döông; quy hoaïch toång the å phaùt trie ån kinh te á – xaõ hoäi tænh Bình Döông ñe án naêm 2010, ñe à aùn phaùt trie ån Khu lie ân hôïp Coâng nghie äp – Dòch vuï vaø Ñoâ thò Bình Döông cuûa UÛy ban nhaân daân tænh Bình Döông; ñe à aùn môû roäng Khu coâng nghie äp-Ñoâ thò My õ Phöôùc (My õ Phöôùc 3) cuûa UÛy ban nhaân daân huye än Be án Caùt. - Moät soá taøi lie äu, thö muïc toaøn vaên lie ân quan ve à ñaát nöôùc – con ngöôøi Bình Döông cuûa Thö vie än Tænh, Sôû Vaên Hoùa Thoâng Tin; nhöõng taøi lie äu ve à tie àm naêng vaø phaùt trie ån kinh te á cuûa UÛy ban Ke á hoaïch tænh Soâng Be ù, Ban Kinh te á Tænh uûy Soâng Beù, cuûa Coâng ty Coå phaàn Thoâng tin Kinh teá Ñoái ngoaïi Bình Döông… - Moät soá baøi vie át trong caùc taäp san Bình Döông, Bình Döông cuoái tuaàn, Lao ñoäng Bình Döông … 5.2) Phöông phaùp nghie ân cöùu: - Trong quaù trình thöïc hie än ñe à taøi, phöông phaùp lòch söû vaø phöông phaùp logic laø hai phöông phaùp chính maø taùc giaû luaän vaên luoân vaän duïng. Qua ke át hôïp hai phöông phaùp naøy , vaán ñe à phaùt trie ån coâng nghie äp ôû Bình Döông trong boái caûnh phaùt trie ån kinh te á – xaõ hoäi chung cuûa tænh ñöôïc xem xe ùt tre ân caùc giai ñoaïn phaùt trie ån ke á tie áp nhau vôùi nhöõng tính chaát, traïng thaùi cuï the å. Nhôø so saùnh traïng thaùi phaùt trie ån ve à chaát ôû moãi giai ñoaïn maø taùc giaû thaáy ñöôïc nhöõng thay ñoåi noäi taïi cuûa ngaønh coâng nghie äp tre ân ñòa baøn tænh theo doøng chaûy thôøi gian, töø ñoù laøm roõ ñöôïc xu höôùng phaùt trie ån cuûa noù. - Phöông phaùp Phaân tích vaø Toång hôïp cuõng ñöôïc vaän duïng trong ñe à taøi. Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 16 Qua phaân tích ñe å thaáy ñöôïc caùi ñaëc thuø, thuaän lôïi, khoù khaên cuûa Tænh, nhöõng nguye ân nhaân cuûa maët ñöôïc vaø chöa ñöôïc cuûa söï phaùt trie ån coâng nghie äp ôû Bình Döông. Qua toång hôïp ñe å thaáy ñöôïc caùi toaøn cuïc, söï noåi ne ùt nhö ñie åm saùng cuûa Bình Döông ve à toác ñoä taêng tröôûng kinh te á – xaõ hoäi noùi chung, ve à coâng nghie äp noùi rie âng. Ngoaøi ra, taùc giaû luaän vaên coøn söû duïng phöông phaùp lie ân ngaønh nhö kinh te á hoïc, thoáng ke â hoïc, xaõ hoäi hoïc … 6) Nhöõng ñoùng goùp cuûa luaän vaên: Luaän vaên ñaõ tie áp caän, löïa choïn, toång hôïp moät soá taøi lie äu töø nhie àu nguoàn khaùc nhau coù lie ân quan ñe án kinh te á – xaõ hoäi noùi chung vaø coâng nghie äp Bình Döông noùi rie âng.Vie äc nghie ân cöùu töông ñoái ñaày ñuû vaø coù he ä thoáng söï phaùt trie ån coâng nghie äp cuûa tænh Bình Döông töø thôøi ky ø ñoåi môùi 1986, nhaát laø töø sau 1997 ñe án nay se õ giuùp laøm roõ caùc tie àm naêng, nguoàn löïc vaø caùc ñaëc thuø cuûa Tænh. Tre ân cô sôû ñoù se õ ly ù giaûi moät caùch khoa hoïc nhöõng thaønh töïu cuõng nhö nhöõng haïn che á cuûa söï phaùt trie ån coâng nghie äp; ñoàng thôøi xaùc ñònh ñöôïc vò trí coâng nghie äp trong ne àn kinh te á – xaõ hoäi hie än nay cuûa tænh Bình Döông, vò trí cuûa coâng nghie äp Bình Döông trong “töù giaùc phaùt trieån” Vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam. Qua nghie ân cöùu, luaän vaên giuùp phaân tích nhöõng maët thuaän lôïi, khoù khaên cuûa Tænh; caùc nguye ân nhaân chuû quan, khaùch quan ñöa ñe án nhöõng thaønh töïu vaø haïn che á cuûa söï phaùt trie ån coâng nghie äp. Töø ñoù, luaän vaên ñe à xuaát moät soá y ù kie án trong vie äc quy hoaïch phaùt trie ån coâng nghie äp tre ân ñòa baøn tænh Bình Döông, nhaèm phaùt huy hôn nöõa tie àm naêng vaø the á maïnh cuûa coâng nghie äp tænh nhaø, goùp phaàn Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 17 tích cöïc vaøo söï nghie äp coâng nghie äp hoùa, hie än ñaïi hoùa ñaát nöôùc noùi chung vaø cuûa Tænh noùi rie âng. Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 18 CHÖÔNG 1 VAØI NEÙT VEÀ ÑAËC ÑIEÅM TÖÏ NHIEÂN VAØ K INH TEÁ, XAÕ HOÄI TÆNH BÌNH DÖÔNG 1.1) Ñie àu kie än töï nhie ân: 1.1.1. Vò trí ñòa ly ù: Bình Döông laø moät tænh thuoäc mie àn Ñoâng Nam Boä, naèm trong khu vöïc kinh te á troïng ñie åm phía Nam, ñöôïc thaønh laäp theo Nghò quye át ky ø hoïp thöù 10 Quoác hoäi khoùa IX nöôùc Coäng hoøa xaõ hoäi chuû nghóa Vie ät Nam ngaøy 06/11/1996, tre ân cô sôû chia tænh Soâng Be ù thaønh hai tænh : Bình Döông, Bình Phöôùc. Tænh Bình Döông coù die än tích töï nhie ân 2.695,54 km2, chie ám 0,83% die än tích caû nöôùc vaø xe áp thöù 42/61 tænh, thaønh ve à die än tích töï nhie ân [9,tr28]. Phía Baéc Bình Döông giaùp tænh Bình Phöôùc, phía Ñoâng giaùp tænh Ñoàng Nai, phía Taây giaùp thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø tænh Taây Ninh, phía Nam giaùp thaønh phoá Hoà Chí Minh. Khi môùi thaønh laäp, tænh Bình Döông coù 3 huye än: Taân Uye ân, Be án Caùt, Thuaän An vaø thò xaõ Thuû Daàu Moät, vôùi 77 xaõ, phöôøng, thò traán. Cuoái thaùng 8/1999, thöïc hie än quye át ñònh cuûa Thuû töôùng Chính phuû, Tænh thaønh laäp the âm 3 huye än Dó An, Daàu Tie áng, Phuù Giaùo vaø laäp the âm xaõ Ñònh Thaønh thuoäc huye än Daàu Tie áng, xaõ Bình An thuoäc huye än Dó An. Nhö vaäy , baáy giôø toaøn tænh coù 1 thò xaõ, 6 huye än, vôùi 66 xaõ, 5 phöôøng, 8 thò traán. Ñe án naêm 2003, do taùch, laäp the âm moät soá xaõ, phöôøng, naâng toång soá xaõ, phöôøng, thò traán cuûa Tænh hie än nay laø 84 vaø die än tích ñaát töï nhie ân laø 2.695,5 km2. Trung taâm cuûa tænh Bình Döông ñaët taïi thò xaõ Thuû Daàu Moät, caùch thaønh phoá Hoà Chí Minh 30km ñöôøng boä ve à höôùng Nam. Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 19 Daân soá toaøn tænh laø 853,8 ngaøn ngöôøi. Ngoaøi ngöôøi Kinh, Bình Döông coù khoaûng 2.000 ngöôøi daân toäc ít ngöôøi vaø gaàn 20.000 ngöôøi Vie ät goác Hoa [66, tr.5]. Öu the á noåi baät ve à vò trí cuûa Bình Döông laø: - Bình Döông naèm trong Vuøng kinh te á troïng ñie åm phía Nam (goàm Thaønh phoá Hoà Chí Minh, Ñoàng Nai, Baø Ròa – Vuõng Taøu vaø Bình Döông). Vuøng naøy raát quan troïng ôû phía Nam vaø nöôùc ta, laø khu vöïc naêng ñoäng, daãn ñaàu ve à toác ñoä phaùt trie ån kinh te á trong caû nöôùc, ñoùng goùp 50% saûn löôïng coâng nghie äp caû nöôùc vaø coù khaû naêng cung caáp 10 ty û Kwh/naêm ñie än naêng, ñoàng thôøi laø vuøng tie âu thuï saûn phaåm lôùn. - Bình Döông naèm trong moät khu vöïc coù nhie àu taøi nguye ân nhö daàu khí Baø Ròa-Vuõng Taøu, boâxít Ñoàng Nai, Laâm Ñoàng, haûi saûn Vuõng Taøu, röøng Taây Nguye ân, löông thöïc-thöïc phaåm Ñoàng Baèng Soâng Cöûu Long. - Bình Döông ôû trong vuøng coù thò tröôøng tie âu thuï lôùn: Ñoâng Nam Boä, Taây Nguyeân, Nam Trung Boä, Ñoàng Baèng Soâng Cöûu Long, caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ … - Bình Döông caïnh Thaønh phoá Hoà Chí Minh, moät trung taâm lôùn ve à kinh te á, coâng nghie äp, thöông maïi, dòch vuï, khoa hoïc ky õ thuaät, ñaàu moái giao thoâng vaø giao löu quoác te á lôùn cuûa caû nöôùc, coù löïc löôïng lao ñoäng tay nghe à khaù doài daøo, coù nhie àu cô sôû ñaøo taïo, nghie ân cöùu khoa hoïc, coâng nghe ä. Bình Döông coù the å söû duïng löïc löôïng caùn boä khoa hoïc ky õ thuaät, lao ñoäng ky õ thuaät coù tay nghe à khaù, nguoàn ñaàu tö töø kinh te á tö nhaân cuûa thaønh phoá Hoà Chí Minh trong ñaàu tö phaùt trie ån kinh te á Tænh. - Bình Döông naèm trong khu vöïc ñaàu moái giao thoâng quan troïng cuûa quoác gia vaø quoác te á, gaàn saân bay Taân Sôn Nhaát, caûng Saøi Goøn, caûng bie ån Vuõng Taøu, tre ân truïc giao thoâng quoác loä 1A, quoác loä 51, 13, 14, 22. trong töông lai se õ coù Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 20 ñöôøng cao toác Bie ân Hoøa – Taân Uye ân – quoác 13, ñöôøng saét xuye ân AÙ (thaønh phoá Hoà Chí Minh – Pnoângpe ânh – Bangkok). Ve à ñöôøng thuûy coù soâng Saøi Goøn vaø soâng Ñoàng Nai [123, tr.1]. - Bình Döông coù vò trí raát thuaän lôïi cho xaây döïng caùc khu coâng nghie äp. Ne àn ñaát toát, coù nhie àu vuøng ñaát troáng, töông ñoái baèng phaúng, coù quy moâ lôùn, phaân boá taäp trung gaàn caùc truïc giao thoâng vaø coù chi phí ñaát ñai, lao ñoäng thaáp. Thôøi gian ñaàu phaùt trie ån, giaù thue â ñaát xaây döïng ke át caáu haï taàng khu coâng nghie äp cuûa Bình Döông chæ baèng khoaûng 30% so vôùi thaønh phoá Hoà Chí Minh, 80% so vôùi Ñoàng Nai vaø 50% so vôùi Long An. Ñaây laø moät lôïi the á so saùnh caïnh tranh trong ñaàu tö maø caùc nôi khaùc ít coù, ñaëc bie ät laø ñaàu tö nöôùc ngoaøi [5, tr.13]. Vôùi vò trí naøy , Bình Döông coù lôïi the á so saùnh so vôùi nhie àu tænh khaùc. Do ñoù, caàn phaûi phaùt huy lôïi the á naøy trong phaùt trie ån coâng nghie äp vaø phaùt trie ån kinh te á cuûa Tænh; taïo ñie àu kie än ñaåy nhanh ne àn kinh te á coù toác ñoä taêng tröôûng cao traùnh nguy cô tuït haäu, hoøa nhaäp vaøo söï phaùt trie ån cuûa Vuøng kinh te á troïng ñie åm phía Nam. 1.1.2. K e át caáu haï taàng: Bình Döông laø moät tænh coù he ä thoáng giao thoâng ñöôøng boä vaø ñöôøng thuûy raát quan troïng noái lie àn giöõa caùc vuøng trong vaø ngoaøi tænh. Trong he ä thoáng ñöôøng boä, noåi le ân ñöôøng quoác loä 13 – con ñöôøng chie án löôïc cöïc ky ø quan troïng, xuaát phaùt töø thaønh phoá Hoà Chí Minh, chaïy suoát chie àu daøi cuûa tænh töø phía Nam le ân phía Baéc, qua tænh Bình Phöôùc vaø noái vôùi Vöông quoác Campuchia ñe án bie ân giôùi Thaùi Lan. Ñaây laø con ñöôøng coù y ù nghóa chie án löôïc caû ve à quaân söï vaø kinh te á. Ñöôøng quoác loä 14, töø Taây Ninh qua Daàu Tie áng ñi Chôn Thaønh, Ñoàng Xoaøi, Buø Ñaêng (tænh Bình Phöôùc) xuye ân suoát vuøng Taây Nguye ân bao la, laø con ñöôøng Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 21 chie án löôïc quan troïng caû trong chie án tranh cuõng nhö trong thôøi ky ø hoøa bình xaây döïng ñaát nöôùc. Ngoaøi ra coøn coù lie ân tænh loä 1A töø Thuû Daàu Moät ñi Phöôùc Long (Bình Phöôùc); lie ân tænh loä 13 töø Chôn Thaønh ñi Ñoàng Phuù, Daàu Tie áng; lie ân tænh loä 16 töø Taân Uyeân ñi Phöôùc Vónh; loä 14 töø Beán Caùt ñi Daàu Tieáng … vaø heä thoáng ñöôøng noái thò xaõ vôùi caùc thò traán vaø ñie åm daân cö trong tænh. Ve à he ä thoáng giao thoâng ñöôøng thuûy , Bình Döông naèm giöõa 3 con soâng lôùn: soâng Saøi Goøn, soâng Ñoàng Nai vaø soâng Be ù cuøng phuï löu laø soâng Thò Tính ñaõ taïo ne ân moät maïng löôùi giao thoâng thuûy thuaän tie än khie án cho Bình Döông coù the å noái vôùi caùc caûng lôùn ôû phía Nam vaø giao löu haøng hoùa vôùi caùc tænh ñoàng baèng soâng Cöûu Long [2, tr.13-14]. Ngoaøi ra, he ä thoáng soâng naøy coøn laø nguoàn cung caáp nöôùc maët phong phuù vôùi tröõ löôïng haøng traêm trie äu me ùt khoái phuïc vuï hoaït ñoäng saûn xuaát vaø sinh hoaït. He ä thoáng löôùi ñie än coù toång coâng suaát laø 275MVA, ñaùp öùng ñaày ñuû nhu caàu saûn xuaát kinh doanh vaø sinh hoaït cuûa nhaân daân [47, tr.28]. 1.1.3. Ñòa hình: Bình Döông laø moät tænh naèm ôû vò trí chuye ån tie áp giöõa söôøn phía Nam cuûa daõy Tröôøng Sôn vôùi caùc tænh ñoàng baèng soâng Cöûu Long; laø tænh bình nguye ân coù ñòa hình löôïn soùng ye áu töø cao xuoáng thaáp daàn töø 10m ñe án 15m so vôùi maët bie ån. Vò trí trung taâm cuûa Tænh ôû vaøo toïa ñoä ñòa dö töø 10o50’27’’ ñeán 11o24’32’’ vó ñoä baéc vaø töø 106o20’ ñeán 106o25’ kinh ñoä ñoâng. Vuøng ñaát Bình Döông töông ñoái baèng phaúng, thaáp daàn töø Baéc xuoáng Nam. Nhìn toång quaùt, Bình Döông coù nhie àu vuøng ñòa hình khaùc nhau: vuøng ñòa hình nuùi thaáp coù löôïn soùng ye áu, vuøng coù ñòa hình baèng phaúng, vuøng thung luõng baõi boài … [2, tr.9-10]. Chuû ye áu laø daïng ñòa hình ôû nhöõng daõy ñoài phuø sa coå noái tie áp nhau Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 22 vôùi ñoä doác khoâng quaù 3o – 15o. Caù bie ät cuõng coù moät vaøi ñoài nuùi thaáp, nhoâ le ân giöõa ñòa hình baèng phaúng nhö Chaâu Thôùi (huye än Dó An), nuùi Caäu (coøn goïi laø nuùi Laáp Voø), nuùi OÂng 25m, nuùi Tha La ôû Daàu Tie áng 203m – daáu ve át cuûa caùc hoaït ñoäng nuùi löûa muoän. Ñòa hình Bình Döông ngoaøi töông ñoái baèng phaúng, ne àn ñòa chaát oån ñònh vöõng chaéc, vaéng haún caùc suoái saâu, soâng roäng, ñe øo cao nhö moät soá tænh khaùc ne ân raát thuaän tie än cho vie äc phaùt trie ån caùc coâng trình coâng nghie äp vaø giao thoâng vaän taûi, taïo ñie àu kie än cho Bình Döông noái vôùi caùc tænh baïn trong he ä thoáng giao thoâng xuye ân Vie ät, xuye ân AÙ trong töông lai [5, tr.32]. Vôùi ñòa hình cao trung bình töø 6 – 60m ne ân tröø moät vaøi thung luõng doïc soâng Saøi Goøn, soâng Ñoàng Nai thì ñaát ñai ôû Bình Döông ít bò luõ luït, ngaäp uùng, thuaän lôïi cho phaùt trie ån he ä thoáng giao thoâng, xaây döïng cô sôû haï taàng, khu coâng nghie äp vaø saûn xuaát noâng nghie äp [47, tr.28].. Ne áu nhìn ñòa hình toaøn tænh theo con maét cuûa nhaø ñòa maïo, ta thaáy phaàn ñaát cuûa tænh Bình Döông töø khi ra ñôøi ñe án nay vaãn luoân chòu söï xaùo troän cuûa caùc quy luaät töï nhie ân daãn ñe án coù vuøng bò baøo moøn, vuøng tích tuï; vuøng vöøa baøo moøn vöøa tích tuï; töø ñoù thaáy trong thaønh phaàn ñaát luoân coù nhöõng vaät lie äu töø xa ñe án nhö bazan ñaát ñoû laãn vôùi vaät lie äu taïi choã nhö ñaù phie án se ùt cuøng vôùi cao lanh caùt vaøng bôû. Coù the å noùi ñaây laø nhöõng cuûa chìm voâ giaù trong loøng ñaát Bình Döông [77,tr.35]. 1.1.4. K hí haäu: Khí haäu ôû Bình Döông cuõng nhö che á ñoä khí haäu cuûa khu vöïc mie àn Ñoâng Nam Boä: naéng noùng vaø möa nhie àu, ñoä aåm khaù cao. Ñoù laø khí haäu nhie ät ñôùi gioù muøa oån ñònh, trong naêm phaân chia thaønh hai muøa roõ re ät: muøa khoâ vaø muøa möa. [2, tr.11]. Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 23 Ñoù laø khí haäu nhie ät ñôùi caän xích ñaïo, nhöng so vôùi caùc tænh xung quanh nhaát laø so vôùi Taây Nam Boä coù chuùt dò bie ät do ñaëc ñie åm ñòa hình: - Muøa möa ñe án sôùm hôn, löôïng möa cao hôn, cöôøng ñoä tia naéng vaø bie ân ñoä nhie ät ñoä cao hôn. - Nhie ät ñoä trung bình haøng naêm laø 26% – 27oC, trong ñoù thaùng cao nhaát 29oC (thaùng 4) vaø thaùng thaáp nhaát 24oC (thaùng 1) [5,tr.35]. Nhie ät ñoä cao nhaát coù luùc le ân tôùi 39,3oC vaø thaáp nhaát töø 16oC-17oC (ban ñe âm), 18oC vaøo saùng sôùm [2,tr.11] - Soá giôø naéng trung bình khoaûng tre ân 2400h/1naêm. Caù bie ät, naêm 1995 tôùi 2778h, cao nhaát caû nöôùc. - Vaøo muøa naéng, ñoä aåm trung bình haøng naêm töø 76% – 80%, cao nhaát laø 86% (vaøo thaùng 9) vaø thaáp nhaát laø 66% (vaøo thaùng 2). - Löôïng möa trung bình haøng naêm 1.600mm – 1.700mm vaøo loaïi cao so vôùi caû nöôùc nhöng phaân boá khoâng ñe àu qua caùc naêm vaø trong caùc vuøng cuûa tænh [77, tr.36].. Caù bie ät coù nhöõng naêm do dò thöôøng khí haäu trong toaøn vuøng maø coù haïn hoaëc ngaäp uùng cuïc boä. - Höôùng gioù thònh haønh trong ñòa baøn tænh vaøo muøa möa laø höôùng Taây nam, Taây taây nam; co øn trong muøa khoâ laø höôùng Baéc, Taây baéc vaø Ñoâng baéc. - Toaøn vuøng ít coù luït lôùn, cuõng nhö raát ít caùc dò thöôøng ve à thôøi tie át, thích hôïp cho caùc loaïi caây coâng nghie äp nhö: hoà tie âu, caø phe â, ñaøo loän hoät, khoai saén, caùc loaïi caây aên traùi löu nie ân [5, tr.35-36]. - Ñaëc bie ät ôû Bình Döông haàu nhö khoâng coù baõo, maø chæ bò aûnh höôûng nhöõng côn baõo gaàn. Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 24 Ve à che á ñoä thuûy vaên cuûa caùc con soâng chaûy qua tænh vaø trong tænh Bình Döông thay ñoåi theo muøa: muøa möa nöôùc lôùn töø thaùng 5 ñe án thaùng 11 (döông lòch) vaø muøa khoâ (muøa kie ät) töø thaùng 11 ñe án thaùng 5 naêm sau, töông öùng vôùi hai muøa möa naéng. 1.1.5. Taøi nguye ân: · Ñaát vaø röøng: Toång quy õ ñaát toaøn Tænh laø 2.681,01km2, trong ñoù coù 18.527 ha laø ñaát röøng. Nhö vaäy , ne áu tính caû die än tích troàng caây coâng nghie äp daøi ngaøy thì tæ le ä röøng che phuû tre ân toaøn Tænh chie ám 44,5% die än tích. Cô caáu ñaát thích hôïp vôùi nhie àu loaïi caây troàng khaùc nhau vôùi 6 nhoùm ñaát chính: ñaát phe øn chie ám 1,22%, ñaát phuø sa 5,79%, ñaát xaùm 52,41%, ñaát ñoû vaøng 24%, ñaát doác tuï 12,09%, ñaát xoùi moøn trô soûi ñaù 0,03% vaø soâng hoà chie ám 4,46% [9, tr.28]. Coù the å noùi, ñaát ñai Bình Döông raát ña daïng vaø phong phuù ve à chuûng loaïi: ñaát xaùm tre ân phuø sa coå, coù die än tích 200.000 ha, phaân boá tre ân caùc huye än Daàu Tie áng, Be án Caùt, Thuaän An, thò xaõ Thuû Daàu Moät. Loaïi ñaát naøy phuø hôïp vôùi nhie àu loaïi caây troàng, nhaát laø caây coâng nghie äp, caây aên traùi; ñaát ñoû vaøng tre ân phuø sa coå, coù khoaûng 35.206 ha naèm tre ân caùc vuøng ñoài thaáp thoaûi xuoáng, thuoäc caùc huye än Taân Uye ân, Phuù Giaùo, khu vöïc thò xaõ Thuû Daàu Moät, Thuaän An vaø moät ít chaïy doïc quoác loä 13. Ñaát naøy coù the å troàng rau maøu, caùc loaïi caây aên traùi chòu ñöôïc haïn nhö mít, ñie àu; ñaát phuø sa Glaây (ñaát doác tuï), chuû ye áu laø ñaát doác tuï tre ân phuø sa coå, naèm ôû phía Baéc huye än Taân Uye ân, Phuù Giaùo, Be án Caùt, Daàu Tie áng, Thuaän An, Dó An; ñaát thaáp muøn Giaây coù khoaûng 7.900 ha naèm raûi raùc taïi caùc vuøng truõng ven soâng raïch, suoái. Ñaát naøy coù chua phe øn, tính axít vì chaát sunphaùt saét vaø alumin cuûa chuùng. Loaïi ñaát naøy coù theå caûi taïo ñeå troàng luùa, rau vaø caây aên traùi, v.v… [2, tr.10- 11]. Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 25 Noùi chung, ñaát Bình Döông khoâng uûng hoä hoaøn toaøn cho caây luùa, vì the á ñaát daønh cho troàng luùa khoâng nhie àu, naêng suaát luùa khoâng cao, chi phí saûn xuaát lôùn. Ñe å giaûi quye át vaán ñe à löông thöïc taïi choã, nhaát thôøi, caây ngoâ, caây saén, caây khoai lang coù the å thay the á cho caây luùa. Caây hoà tie âu laø ñaëc saûn vaø the á maïnh cuûa ñaát Bình Döông , caây cho hie äu quaû kinh te á cao gaáp 10 –20 laàn die än tích troàng luùa. Hoà tie âu cuøng vôùi cao su, ñie àu, caø phe â, thuoác laù; caùc loaïi caây coù daàu: ñaäu, ñoã ...; caùc loaïi caây aên traùi löu nie ân: böôûi, xoaøi … ñaõ goùp phaàn taïo neân neàn noâng nghieäp Bình Döông moät saéc thaùi rieâng: kinh teá vöôøn, trang traïi, ñoàn ñieàn … [9, tr.28]. Röøng laø ye áu toá khoâng the å thie áu trong vie äc hình thaønh moâi tröôøng sinh thaùi. Do ñaëc ñie åm khí haäu nhie ät ñôùi aåm vaø ñaát ñai maøu môõ ne ân röøng ôû Bình Döông xöa raát ña daïng vaø phong phuù ve à nhie àu chuûng loaøi. Coù nhöõng khu röøng lie àn khoaûnh, baït ngaøn. Röøng trong Tænh coù nhie àu loaïi goã quy ù nhö: caêm xe, sao, traéc, goõ ñoû, caåm lai, giaùng höông … Röøng Bình Döông coøn cung caáp nhieàu loaïi döôïc lie äu laøm thuoác chöõa be änh, caây thöïc phaåm vaø nhie àu loaïi ñoäng vaät, trong ñoù coù nhöõng loaïi ñoäng vaät quy ù hie ám. Nhöng ôû Bình Döông, röøng xöa khoâng coøn nöõa, röøng ñaõ bò thu he ïp khaù nhie àu do bò bom ñaïn, chaát ñoäc hoùa hoïc cuûa giaëc My õ taøn phaù trong chie án tranh. Maët khaùc, sau ngaøy mie àn Nam hoaøn toaøn giaûi phoùng, vie äc khai thaùc röøng böøa baõi cuõng laøm cho röøng bò thu he ïp [2, tr.14-15]. Nhie àu vuøng ven Quoác loä 13 vaø caùc ñöôøng giao thoâng lôùn trong tænh voán tröôùc ñaây laø röøng nguye ân sinh ñaõ bò khai phaù, lôùp ñaát be à maët bò röûa troâi xoùi moøn ñe án ñoä khoâng the å söû duïng cho noâng nghie äp ñöôïc nöõa. Maát röøng laø maát moâi tröôøng sinh thaùi, maát daàn caùc chuûng loaïi ñoäng thöïc vaät döôùi taùn laù röøng. Khi he át chie án tranh, chính quye àn ñaõ phaùt ñoäng phong traøo troàng caây gaây röøng cuøng vôùi chính saùch giao ñaát giao röøng hôïp sinh Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 26 thaùi, hôïp loøng ngöôøi. Ke át quaû laø röøng taùi sinh, thaûm thöïc vaät nhaân taïo ñang phaùt trie ån daàn thay the á röøng xöa. Cô che á coâng – noâng – laâm ke át hôïp ôû Bình Döông ñaõ phaùt huy ñöôïc hie äu quaû ñaát röøng. Töø choã chæ bie át khai thaùc röøng ñe án choã troàng vaø caûi taïo röøng. Tænh ñang ñi vaøo moät höôùng coâng nghie äp röøng. Nhie àu noâng – laâm tröôøng cuûa Trung öông vaø cuûa Tænh ñaõ cho ra ñôøi caùc thaûm röøng nhaân taïo: röøng cao su, caø phe â, vöôøn tie âu, vöôøn ñieàu … traû laïi maøu xanh töôi, ñoä phì nhieâu cho ñaát, taïo laïi caân baèng sinh thaùi cho töï nhie ân vaø xaõ hoäi [5, tr.42-43]. · K hoaùng saûn: Cuøng vôùi nhöõng giaù trò quy ù giaù ve à taøi nguye ân röøng, Bình Döông coøn laø moät vuøng ñaát ñöôïc thieân nhieân öu ñaõi [2, tr.15], laø tænh giaøu veà “cuûa chìm”, ít nhaát laø so vôùi caùc tænh khaùc ôû Nam Boä. Do nhöõng ñaëc thuø ve à vò trí ñòa ly ù, ñòa hình vaø khí haäu maø loøng ñaát Bình Döông giaøu ve à khoaùng saûn, ña soá laø khoaùng saûn phi kim trong lôùp traàm tích phuø sa coå raát de ã khai thaùc, coù chaát löôïng cao vaø khoái löôïng nhie àu: ñaù, caùt, cuoäi, soûi xaây döïng, than buøn ... [77, tr.39]. Bình Döông coù nhie àu ñaát cao lanh, ñaát se ùt traéng, ñaát se ùt maøu, saïn traéng, ñaù xanh, ñaù ong naèm raûi raùc ôû nhie àu nôi, nhöng taäp trung nhaát laø ôû caùc huye än: Taân Uye ân, Thuaän An, Dó An, thò xaõ Thuû Daàu Moät. Caùc nhaø chuye ân moân ñaõ phaùt hie än ôû vuøng Ñaát Cuoác (huye än Taân Uye ân) coù moät moû cao lanh lôùn phaân boá tre ân moät phaïm vi hôn 1km2, vôùi tröõ löôïng lôùn. Ñaát cao lanh ôû ñaây ñöôïc ñaùnh giaù laø loaïi ñaát toát, coù the å söû duïng trong nghe à goám vaø laøm caùc chaát phuï gia cho vie äc saûn xuaát moät soá saûn phaåm coâng nghie äp. Ñoù chính laø caùi noâi ñe å caùc ngaønh nghe à truye àn thoáng ôû Bình Döông sôùm hình thaønh nhö goám söù, ñieâu khaéc, moäc, sôn maøi … [2, tr.15]. Keát hôïp vôùi truyeàn thoáng nghe à nghie äp laâu ñôøi cuûa nhaân daân ne áu ñöôïc ñaàu tö vôùi thie át bò ky õ thuaät thoûa ñaùng cho caùc ngaønh coâng nghie äp, nhaát laø coâng nghie äp goám söù cao caáp, Bình Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 27 Döông se õ khai thaùc the á maïnh naøy cuûa tænh ñe å tie án xa hôn nöõa trong coâng cuoäc coâng nghie äp hoùa, hie än ñaïi hoùa, laøm cho daân giaøu nöôùc maïnh [77, tr.39-40]. · Nguoàn nöôùc: Bình Döông coù maät ñoä soâng suoái vaøo loaïi trung bình, coù 3 con soâng lôùn: soâng Be ù ôû phía Baéc vaø giöõa tænh, soâng Ñoàng Nai ôû phía Ñoâng vaø soâng Saøi Goøn ôû phía Taây cuøng moät soá soâng suoái phuï löu nhö soâng Thò Tính, Suoái Giai, suoái Maõ Ñaø … - Soâng Be ù: daøi 360km, baét nguoàn töø caùc soâng Ñaéc RôLaùp, Ñaéc Giun, Ñaéc Huy ùt thuoäc vuøng nuùi tænh Ñaéc Laéc hôïp thaønh töø ñoä cao 1000 meùt [2, tr.12]. Soâng Be ù coù löu vöïc roäng tôùi 7.170km2 ôû caùc tænh phía Baéc, ñoaïn chaûy vaøo Bình Döông laø phaàn haï löu daøi 80km tröôùc khi hôïp löu vôùi soâng Ñoàng Nai taïi Taân Uye ân roài ra bie ån [77, tr.37]. Soâng Be ù baét nguoàn töø ñoä cao 800m, loøng soâng he ïp, löu löôïng khoâng ñe àu ne ân ít coù giaù trò ve à giao thoâng vaän taûi nhöng laïi coù giaù trò ve à thuûy lôïi vaø laø moät nguoàn boå sung cho nöôùc ngaàm trong ñòa baøn Tænh. - Soâng Ñoàng Nai: coù löu vöïc roäng ñe án 37.400km2 ôû caùc tænh Ñoàng Nai, Bình Thuaän; soâng daøi 635km, ñoaïn qua ñòa baøn Tænh 90km ôû huye än Taân Uye ân, löu löôïng trung bình 485m3/giaây , ñoä doác 4,6%. Soâng Ñoàng Nai coù giaù trò lôùn ve à caùc maët giao thoâng vaän taûi, thuûy saûn, khoaùng saûn, du lòch vaø saûn xuaát noâng nghie äp, ñaëc bie ät ñoái vôùi huye än Taân Uye ân – moät ñòa baøn saûn xuaát löông thöïc vaø caây aên traùi quan troïng cuûa tænh. - Soâng Saøi Goøn: coù löu vöïc roäng hôn 5.000km2, thuoäc Bình Phöôùc, Taây Ninh vaø Bình Döông. Soâng daøi 256km, chaûy qua tænh, ñoaïn töø Daàu Tie áng ñe án Laùi Thie âu daøi 143km. ÔÛ thöôïng löu, doøng soâng he ïp; töø hoà Daàu Tie áng ve à xuoâi, Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 28 loøng soâng môû roäng, löu löôïng bình quaân 85m3/giaây ; ñoä doác nhoû 0,7% ne ân raát coù giaù trò giao thoâng vaän taûi, thuûy saûn vaø noâng nghie äp trong ñòa baøn Tænh. Moät chi löu quan troïng cuûa soâng chaûy noäi trong ñòa baøn Bình Döông laø soâng Thò Tính, daøi khoaûng 80km, baét nguoàn töø vuøng ñoài Caêm Xe qua Be án Caùt roài hôïp löu vôùi soâng Saøi Goøn ôû ñaäp nöôùc OÂng Coä. Chi löu naøy cuøng vôùi soâng Saøi Goøn laø nguoàn nöôùc töôùi cho caû moät vuøng truø phuù töø Daàu Tie áng – Be án Caùt – Laùi Thie âu. Tænh Bình Döông, ngoaøi nguoàn nöôùc maët phong phuù nhö ñaõ ke å tre ân nhôø vaøo he ä thoáng soâng suoái vaø caùc ke ânh raïch chaèng chòt, coøn coù nguoàn nöôùc ngaàm vôùi tröõ löôïng lôùn. Nöôùc ngaàm laø moät daïng taøi nguye ân quy ù giaù trong loøng ñaát cuûa Bình Döông, chaát löôïng toát vaø de ã khai thaùc, ñem laïi lôïi the á to lôùn cho ne àn kinh te á coâng noâng nghie äp. Noù giuùp cho thaûm thöïc vaät tre ân maët ñaát ñöôïc toàn taïi xanh toát ngay caû trong muøa naéng haïn, noù saïch se õ tinh khie át giuùp ích raát nhie àu cho ñôøi soáng sinh hoaït cuûa nhaân daân trong Tænh [77, tr.37-38]. 1.2) Ñaëc die åm vaên hoùa – xaõ hoäi: 1.2.1) Ñaëc ñie åm lòch söû, ñòa giôùi haønh chính: Cuõng nhö haàu he át caùc ñòa phöông thuoäc löu vöïc soâng Phöôùc Long (nay laø soâng Ñoàng Nai) vaø soâng Taân Bình (nay laø soâng Saøi Goøn), vuøng ñaát nay laø Bình Döông cho ñe án cuoái the á ky û XVI ñaàu the á ky û XVII, vaãn coøn laø vuøng ñaát hoang daõ, röøng raäm lan traøn [77, tr.51]. Naêm 1698, Thoáng suaát Nguye ãn Höõu Caûnh ñöôïc cöû vaøo Nam kinh ly ù, laäp phuû Gia Ñònh goàm hai huye än: Phöôùc Long (ke å töø taû ngaïn soâng Saøi Goøn ra bôø bie ån Ñoâng) vaø Taân Bình (ke å töø höõu ngaïn soâng Saøi Goøn tôùi soâng Vaøm Coû Ñoâng). Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 29 Naêm 1808, Phöôùc Long ñöôïc ñoåi thaønh phuû goàm 4 huye än: Bình An, Phöôùc Chaùnh, Long Thaønh, Phöôùc An; Taân Bình cuõng thaønh phuû goàm 4 huye än: Bình Döông, Taân Long, Thuaän An, Phöôùc Loäc [81, tr.56] Ñòa phaän huye än Bình An luùc baáy giôø (tröôùc ñoù laø toång Bình An) chính laø ñòa phaän hai tænh Bình Döông vaø Bình Phöôùc ngaøy nay. Ñòa phaän tænh Bình Döông ngaøy nay naèm ôû phaàn ñaát phía döôùi cuûa huye än Bình An [77, tr.52]. Phuû Phöôùc Long laø ñòa baøn cuûa dinh Traán Bie ân sau ñoåi ra tænh Bie ân Hoøa. Phuû Taân Bình laø ñòa baøn cuûa dinh Phie ân Traán sau ñoåi ra tænh Gia Ñònh. Naêm 1832, toaøn mie àn Nam chia laøm 6 tænh. Naêm 1834, goïi Nam Ky ø laø luïc tænh: Bie ân Hoøa, Phie ân An (töø 1836 caûi thaønh Gia Ñònh), Ñònh Töôøng, Vónh Long, An Giang, Haø Tie ân. Naêm 1837, huye än Bình An chia ra hai huye än: Bình An (Thuû Daàu Moät) vaø Ngaõi An (Thuû Ñöùc). Naêm 1841, huye än Bình Döông chia ra hai huye än: Bình Döông (Saøi Goøn) vaø Bình Long (Hoùc Moân, Cuû Chi). Naêm 1859, Phaùp ñaùnh chie ám Gia Ñònh. Sau khi khaùng chie án thaát baïi, trie àu ñình Hue á ky ù hie äp öôùc 1862 nhöôïng cho Phaùp ba tænh: Bie ân Hoøa, Gia Ñònh, Ñònh Töôøng. Naêm 1867, Phaùp cöôõng chie ám noát ba tænh: Vónh Long, An Giang, Haø Tie ân, roài chia luïc tænh cuõ ra hai möôi tænh môùi. Phaùp chia caét laïi ñòa phaän vaø ñaët te ân cho caùc tænh môùi thaønh laäp. Phaùp boû caùc my õ danh haønh chính cuõ vaø duøng caùc tuïc danh nghe vöøa thoâ, vöøa laï tai, nhö caùc tænh Chôï Lôùn, Goø Coâng, Baø Ròa, Be án Tre, Sa Ñe ùc, Soùc Traêng, Baïc Lie âu, Raïch Giaù … laâu laém roài môùi quen tai ñöôïc! Döôùi thôøi Phaùp thoáng trò, ñaïi khaùi hai be ân bôø soâng Saøi Goøn laø hai tænh Gia Ñònh vaø Thuû Daàu Moät. Tænh Gia Ñònh naèm tre ân höõu ngaïn, goàm the âm quaän Thuû Ñöùc naèm be ân taû ngaïn (nguye ân laø huye än An Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 30 Ngaõi thuoäc tænh Bie ân Hoøa). Tænh Thuû Daàu Moät töïu trung naèm tre ân taû ngaïn vaø tre ân ñòa phaän huye än Bình An coäng vôùi ñòa baøn toång Döông Hoøa Haï (töùc xöù Daàu Tie áng, nguye ân thuoäc Bình Döông, phuû Taân Bình, tænh Gia Ñònh). Khoâng ke å hai huye än Bình Long (1841) vaø Ngaõi An (1837) sinh sau ñe û muoän, chæ toàn taïi moät thôøi gian ngaén, thì hai huye än Bình Döông (Gia Ñònh) vaø Bình An (Bie ân Hoøa) ñaõ coù nhöõng luùc thie át laäp ñòa phaän trao ñoåi nhau. Tình hình ñoù ke ùo daøi ñe án cuoäc Caùch maïng Thaùng Taùm 1945 vaø suoát thôøi khaùng chie án choáng Phaùp chín naêm vôùi hie äp ñònh Gene øve 1954. Chính quye àn Saøi Goøn khoâng chòu hie äp thöông thoáng nhaát, roài ngaøy 22/10/1956 ra saéc le änh soá 143NV ñe å “thay ñoåi ñòa giôùi vaø teân Ñoâ thaønh Saøi Goøn – Chôï Lôùn cuøng caùc tænh vaø tænh lî taïi Vieät Nam”. Ñòa giôùi vaø ñia danh caùc tænh thay ñoåi raát nhie àu. Haàu he áùt ñòa danh noâm na hoaëc phie ân aâm khoù hie åu ñe àu bò baõi boû. Ñòa danh Haùn Vie ät cuõ ñöôïc laáy laïi hoaëc duøng nhöõng chöõ toát ñe ïp ñe å ñaët te ân môùi. Tænh Bình Döông ñöôïc thie át laäp töø ñoù, tænh lî ñöôïc ñaët taïi Thuû Daàu Moät nhöng ñoåi te ân laø Phuù Cöôøng (trong ñòa phaän laøng naøy , xöa coù thuû sôû gaàn caây daàu lôùn nhaát!). Tænh Bình Döông naèm giöõa caùc tænh Gia Ñònh, Long An, Taây Ninh, Bình Long, Phöôùc Long, Long Khaùnh vaø Bie ân Hoøa. Tænh Bình Döông: Naêm 1956 – 1963, goàm caû hai quaän Trò Taâm – Cuû Chi nguye ân xöa laø ñaát thuoäc huye än Bình Döông. Naêm 1963 – 1975, chia moät phaàn quaän Cuû Chi cho tænh Haäu Nghóa, giöõ laïi moät phaàn goïi laø quaän Phuù Hoøa. Tænh Soâng Be ù: Naêm 1975, traû phaàn ñaát Phuù Hoøa ñe å laøm thaønh huye än Cuû Chi nhö cuõ vaø thuoäc ve à Thaønh Phoá Hoà Chí Minh ; goàm 3 tænh cuõ Bình Döông, Bình Long, Phöôùc Long. Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 31 Tænh Bình Döông naêm 1996 vaãn giöõ laïi “quaän Trò Taâm” cuõ thuoäc huyeän Be án Caùt . Tænh Bình Phöôùc naêm 1996 goàm hai tænh Bình Long – Phöôùc Long coù tröôùc naêm 1975. Tænh Bình Döông baáy giôø coù die än tích 2237,8 km2, chia ra 6 quaän : Chaâu Thaønh (171,4 km2 ), Be án Caùt (616 km2 ), Phuù Giaùo (562,4 km2), Laùi Thie âu (68,1 km2), Cuû Chi (443,8 km2), Trò Taâm (376,1 km2). Boán quaän tre ân thuoäc ñòa phaän huye än Bình An (Bie ân Hoøa), hai quaän sau (Cuû Chi, Trò Taâm) thuoäc ñòa phaän huye än Bình Döông (Gia Ñònh). Hai quaän nguye ân thuoäc Bình Döông roäng tôùi 819,9 km2. Cho ne ân, laáy laïi ñòa danh huye än Bình Döông ñe å ñaët te ân cho tænh môùi naøy ke å cuõng laø hôïp ly ù. Ngaøy 15/10/1963, tænh môùi laáy te ân Haäu Nghóa ñöôïc thaønh laäp. Tænh naøy naèm giöõa caùc tænh: Gia Ñònh, Long An, Taây Ninh vaø Bình Döông. Bình Döông phaûi chia moät phaàn ñaát cho Haäu Nghóa: Quaän Cuû Chi chia ra 2 quaän môùi laø quaän Cuû Chi (206,8 km2) cho thuoäc ve à Haäu Nghóa vaø quaän Phuù Hoøa (237 km2) cho thuoäc ve à Bình Döông. Sau ngaøy thoáng nhaát 1975, vie äc phaân thie át laïi vaø ñaët te ân môùi cho caùc tænh raát soâi noåi, ñoâi khi cuõng voäi vaøng. Moät soá tænh bò giaûi the å, moät soá tænh ñöôïc baønh tröôùng. Tænh Haäu Nghóa bò xoùa soå, traû laïi ñòa phaän cho caùc tænh Long An, Taây Ninh vaø Thaønh Phoá Hoà Chí Minh môùi laäp (phaàn quaän Cuû Chi). Ba tænh Bình Döông, Bình Long, Phöôùc Long nhaäp moät goïi laø tænh Soâng Be ù. Tænh Bình Döông traû laïi quaän Phuù Hoøa (Bình Döông) nhaäp laïi thaønh huye än Cuû Chi cuûa ngoaïi thaønh Thaønh Phoá Hoà Chí Minh . Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 32 Ngaøy 06/11/1996, Quoác hoäi ñaõ ra nghò quye át taùch taùm tænh. Rie âng vôùi Soâng Beù vaên kieän ghi “Tænh Soâng Beù ñöôïc saùp nhaäp töø hai tænh Bình Döông vaø Bình Phöôùc (thöïc ra tröôùc 1975 khoâng coù tænh Bình Phöôùc maø chæ coù 2 tænh Bình Long vaø Phöôùc Long), coù ñòa baøn roäng, ñòa hình phöùc taïp, vöøa coù mie àn nuùi, bie ân giôùi, vöøa coù ñoàng baèng vaø trung du, coù die än tích 9.532,72 km2, daân soá 1.177.874 ngöôøi. Nay ñöôïc chia thaønh hai tænh Bình Döông vaø Bình Phöôùc. Tænh Bình Döông baáy giôø coù die än tích töï nhie ân 2.718,50km2, daân soá 646.317 ngöôøi (…) ; goàm 4 ñôn vò haønh chính caáp huyeän: thò xaõ Thuû Daàu Moät, caùc huye än Thuaän An, Taân Uye ân, Be án Caùt. Tænh lî ñaët taïi thò xaõ Thuû Daàu Moät. Ñe án naêm 1999, coù 3 huye än môùi ñöôïc thaønh laäp töø vie äc taùch 3 huye än Thuaän An, Be án Caùt, Taân Uye ân. Ñoù laø Dó An, Daàu Tie áng, Phuù Giaùo. Nhö vaäy , Bình Döông coù 1 thò xaõ vaø 6 huye än, trong ñoù thò xaõ Thuû Daàu Moät vaãn giöõ vai troø laø tænh lî tænh Bình Döông. Tænh Bình Phöôùc coù die än tích töï nhie ân 6.814,22km2, daân soá 531.557 ngöôøi (…) ; goàm 5 ñôn vò haønh chính caáp huyeän: Ñoàng Phuù, Loäc Ninh, Phöôùc Long, Buø Ñaêng, Bình Long. Tænh lî ñaët taïi thò traán Ñoàng Xoaøi (thuoäc huye än Ñoàng Phuù). 1.2.2) Daân toäc – Daân cö : Nhö chuùng ta ñaõ bie át, naêm 1998, ñuùng moät naêm ke å töø khi tænh Bình Döông ñöôïc taùi laäp vaøo ngaøy 01/01/1997 theo Nghò quye át ky ø hoïp laàn thöù X, Quoác hoäi khoùa IX, Bình Döông long troïng ky û nie äm 300 naêm hình thaønh vaø phaùt trie ån (1698 – 1998). Nhöng noùi “Kyû nieäm 300 naêm Bình Döông” khoâng coù nghóa cö daân ngöôøi Vie ät ñe án ñaây chæ môùi 300 naêm, bôûi tuoåi haønh chính cuûa moät ñòa phöông bao giôø cuõng ke ùm hôn tuoåi thaät [77, tr13]. Hôn nöõa, trong lòch sö,û Bình Döông laø te ân goïi Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 33 cuûa nhöõng ñôn vò haønh chính laõnh thoå theo nhöõng caáp ñoä khaùc nhau (toång, huye än, tænh ) vôùi nhöõng ñòa baøn laõnh thoå khaùc nhau. Do vaäy , noùi ñe án cö daân Bình Döông qua caùc thôøi ky ø lòch söû chæ coù tính chaát töông ñoái, khoâng the å phaân ñònh raïch roøi nhö theo kie åu thoáng ke â hoä tòch cuûa moät ñôn vò haønh chính laõnh thoå cuï the å nhö hie än nay [77, tr.61]. Qua caùc di tích khaûo coå hoïc nhö Vöôøn Duõ, Cuø lao Ruøa – Goø Ñaù, Doác Chuøa ñaõ cho thaáy caùch ñaây haøng ngaøn naêm, con ngöôøi nguye ân thuûy ñaõ sinh soáng vaø phaùt trie ån tre ân ñòa baøn Bình Döông. “Ngöôøi Vöôøn Duõ” (Taân Uyeân) laø lôùp cö daân ñaàu tie ân khai phaù vuøng ñaát Ñoâng Nam Boä noùi chung, Bình Döông noùi rie âng, caùch ngaøy nay ñaõ chuïc ngaøn naêm. Cuø lao Ruøa – Goø Ñaù (Taân Uye ân) laø nhöõng khu cö truù cuûa con ngöôøi tie àn söû vaøo thôøi kyø “haäu kyø ñaù môùi – ñaàu ñoàng thau” vaøo loaïi lôùn nhaát cuûa Ñoâng Nam AÙ. Nhöõng cö daân noâng nghie äp duøng rìu, cuoác ñe å raãy , laø moät boä phaän quan troïng cuûa cö daân xöù Ñoàng Nai – Ñoâng Nam Boä thôøi tie àn söû caùch nay 3000 – 4000 naêm. Ñe án giai ñoaïn cöôøng thònh cuûa ngöôøi tie àn söû – thôøi ñaïi kim khí caùch ngaøy nay khoaûng 3000 – 2500 naêm, Doác Chuøa (Taân Uye ân) laø moät di tích cuûa khu cö truù laâu daøi, moät xöôûng thuû coâng ñuùc ñoàng coù taàm côõ, moät khu moä taùng lôùn coù söu taäp di vaät ñoà ñoàng khuoân ñuùc nhie àu nhaát trong toaøn vuøng Ñoâng Nam Boä. Toùm laïi, cö daân tie àn söû Bình Döông laø moät boä phaän chuû nhaân cuûa moät trong ba ne àn vaên hoùa kim khí noåi tie áng ôû nöôùc ta laø vaên hoùa Ñoàng Nai (vuøng Ñoâng Sôn, Sa Huy ønh). Ñoù laø lôùp cö daân ñaàu tie ân cuûa Bình Döông noùi rie âng vaø cuûa vuøng ñaát Nam Boä noùi chung, caùch ngaøy nay khoaûng 4000 – 2500 naêm. Khoaûng Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 34 tröôùc vaø sau coâng nguye ân, hoï ñaõ môû roäng cuoäc khai phaù ñe án vuøng chaâu thoå soâng Cöûu Long taïo laäp ne ân ne àn vaên hoùa OÙc Eo noåi tie áng ôû Nam Boä. Sau 5 – 6 the á ky û toàn taïi vaø phaùt trie ån, nhöõng khu cö daân phoàn vinh cuûa vaên hoùa OÙc Eo bò choân vuøi trong buøn laày chaâu thoå vaø ven bie ån Nam Boä, thì vuøng Ñoâng Nam Boä laïi nhanh choùng phaùt trie ån vôùi nhie àu lôùp cö daân hoãn hôïp. Trong ñoù, vuøng trung löu vaø caû thöôïng löu Ñoàng Nai, truye àn thoáng vaên hoùa tie àn söû muoän baét ñaàu hoài phuïc trôû laïi vaø phaùt trie ån trong söï hie än die än cuûa moät soá cö daân baûn ñòa maø haäu due ä cuûa hoï vaãn coøn sinh soáng ôû vuøng ñaát Ñoâng Nam Boä – Nam Taây Nguye ân cho ñe án taän hie än nay. Ñoù laø nhöõng toäc ngöôøi Stie âng, Chaâu Maï, Chaâu Ro, Mnoâng, Khôme … Ngaøy nay, tre ân ñòa baøn Bình Döông môùi ñöôïc taùch ra töø naêm 1997, haàu nhö raát ít ngöôøi Stie âng, Chaâu Maï, Chaâu Ro sinh soáng. Phaàn lôùn hoï cö truù ôû tænh Bình Phöôùc – ngöôøi anh em sinh ñoâi cuûa Bình Döông vaø moät soá cö truù ôû caùc tænh laân caän nhö Ñoàng Nai, Laâm Ñoàng, Baø Ròa. Tuy vaäy , trong lòch söû vuøng ñaát Bình Döông ngaøy nay ñaõ töøng laø nôi sinh soáng moät thôøi cuûa caùc daân toäc ne âu tre ân. Vuøng ñaát Ñoàng Nai – Gia Ñònh haàu nhö hoang vaéng vaøo cuoái the á ky û XVI, thì boång döng trôû ne ân soâi ñoäng töø ñaàu the á ky û XVII, söï xuaát hie än cuûa lôùp cö daân môùi – löu daân ngöôøi Vie ät töø mie àn Thuaän Quaûng nhaäp cö vaøo. Ñaây laø soá noâng daân nghe øo khoâng chòu noåi söï vô ve ùt boùc loät cuûa nhaø nöôùc phong kie án Nguye ãn vaø boïn ñòa chuû cöôøng haøo, cuõng nhö caûnh soáng cô cöïc, laàm than, che át choùc do cuoäc chie án tranh giöõa hai taäp ñoaøn phong kie án Trònh Nguye ãn gaây ra. Ñaây coøn laø nhöõng ngöôøi maéc toäi “Nghòch maïng trieàu ñình” maø phaûi bò löu ñaøy ñeán ñaây, nhöõng ngöôøi vì troán traùnh söu thue á, binh dòch phaûi chaïy vaøo ñaây tìm choán nöông thaân [47, tr22] hoaëc khi trie àu Taây Sôn suïp ñoå the âm daân Bình Ñònh traùnh hoïa Gia Long traû thuø [77, tr14]. Theo chaân ngöôøi Vie ät, vaøo nhöõng thaäp ky û cuoái the á ky û Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 35 XVII, moät soá ngöôøi Hoa “Phaûn Thanh phuïc Minh” cuõng ñöôïc Chuùa Nguye ãn cho laùnh naïn vaøo ñaây sinh soáng. Soá löu daân ngöôøi Vie ät khi vaøo tôùi ñaát Ñoàng Nai – Gia Ñònh thì ñòa ñie åm döøng chaân ñaàu tieân cuûa hoï, theo söû cuõ “Gia Ñònh thaønh thoâng chí” laø vuøng Moãi Xuy (Moâ Xoaøi) – Baø Ròa. Roài töø Moâ Xoaøi – Baø Ròa, hoï tie án daàn le ân Ñoàng Nai (Bie ân Hoøa). Cuõng coù moät boä phaän löu daân vaøo cöûa Caàn Giôø, ngöôïc soâng Bình Phöôùc (soâng Loøng Taøu) le ân vuøng Saøi Goøn – Be án Nghe ù vaø vuøng ngaøy nay laø huye än Thuaän An vaø huye än Be án Caùt. Tie án trình nhaäp cö cuûa löu daân ngöôøi Vie ät vaøo ñaát Ñoàng Nai – Saøi Goøn ñaõ die ãn ra lie ân tuïc trong suoát the á ky û XVII vaø ñe án cuoái the á ky û naøy thì daân soá ñaõ hôn 40.000 hoä, phaân boá gaàn nhö khaép vuøng maëc duø maät ñoä daân cö coøn töông ñoái thaáp. Ñoù chính laø cô sôû xaõ hoäi ñe å vaøo muøa xuaân naêm Maäu Daàn (1698), chuùa Nguye ãn Phuùc Chu quye át ñònh phaùi Thoáng suaát Chöôûng Cô Le ã thaønh haàu Nguye ãn Höõu Caûnh vaøo “kinh löôïc” (töùc thieát laäp heä thoáng quaûn lyù haønh chính vuøng naøy) [47, tr.22]. Sau khi thie át laäp he ä thoáng haønh chính, Nguye ãn Höõu Caûnh laäp töùc chie âu moä nhöõng löu daân töø chaâu Boá Chaùnh (nay laø Quaûng Bình) trôû voâ Nam ñe án ôû khaép nôi [47, tr.22]. Sau ñoù, trie àu Nguye ãn ñaõ coù nhie àu chính saùch khuye án khích, thu huùt löu daân ñe án khai hoang laäp laøng vuøng Gia Ñònh – Ñoàng Nai. Trong boái caûnh ñoù, Bình Döông cuõng nhanh choùng ñöôïc khai phaù. Theo nhaø nghie ân cöùu ñòa baï Nguye ãn Ñình Ñaàu thì vuøng Bình An (ñaát Bình Döông tröôùc ñaây) laø nôi coù nhie àu ruoäng ñaát nhaát cuûa tænh (Bie ân Hoøa), ñie àu ñoù cho phe ùp ñoaùn ñònh ñaây laø vuøng coù ñoâng daân cö noâng nghie äp nhaát. Vaø vuøng xung quanh Thuû Daàu Moät sau naøy nhö Phuù Cöôøng, Laùi Thie âu, Phuù Lôïi hay vuøng Taân Khaùnh, Taân Uye ân, Cuø lao Ruøa laø Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 36 nhöõng xoùm laøng ñoâng ñuùc cuûa Bình Döông töø thuôû ñaàu môû nöôùc thôøi nhaø Nguye ãn [77, tr.64]. Moâi tröôøng töï nhie ân cuûa vuøng ñaát Bình An baáy giôø khaù thuaän lôïi cho cuoäc soáng con ngöôøi, cho ne ân ñaây cuõng laø nôi sôùm thu huùt löu daân ñe án sinh cô laäp nghie äp. Thôøi ky ø ñaàu, löu daân ngöôøi Vie ät, ngöôøi Hoa soáng chuû ye áu ven soâng Ñoàng Nai, soâng Saøi Goøn. Caøng ve à sau, daân soá caøng phaùt trie ån do sinh ñe û töï nhie ân vaø do di daân boå sung, hoï môû roäng ñòa baøn cö truù vaø khai thaùc ve à phía Baéc [47, tr.22-23]. Sau the á ky û XIX, cö daân Bình Döông ñaõ phaùt trie ån nhanh hôn. Ñaëc bie ät trong thôøi ky ø naøy , coäng ñoàng ngöôøi Hoa di daân ñe án Bình Döông ngaøy moät ñoâng. Hoï ñe án ñaây töø Cuø lao Phoá – Bie ân Hoøa vaø töø Be án Nghe ù – Gia Ñònh. Cho ñe án nay, ngöôøi Hoa ôû Bình Döông vaãn taäp trung ôû moät soá vuøng “ñònh cö truyeàn thoáng” cuûa hoï nhö thò xaõ Thuû Daàu Moät, Laùi Thie âu – Thuaän An, Taân Uye ân. Ngoaøi nghe à buoân baùn, hoï coøn chung thuûy vôùi moät soá nghe à truye àn thoáng, maø tröôùc he át laø nghe à goám töø thuôû ban ñaàu, taïo ne ân moät ne ùt sinh hoaït vaên hoùa ñaëc saéc cho ngöôøi Bình Döông qua caùc thôøi ky ø. Töø khi tænh Thuû Daàu Moät ñöôïc thie át laäp thì daân cö vuøng naøy ñaõ phaùt trie ån nhanh choùng. Nhie àu aáp, laøng môùi ñöôïc hình thaønh theo söï taêng tröôûng cuûa daân cö. Ñaëc bie ät nhie àu laøng nghe à tre ân ñaát Thuû Daàu Moät ñöôïc ra ñôøi, trong ñoù ñaùng chuù y ù nhaát laø nhöõng laøng moäc (Phuù Thoï, Chaùnh Nghóa, Mie áu moäc toå ôû Laùi Thie âu – cuïm daân cö ñoäc ñaùo cuûa Bình Döông), nhöõng cô sôû saûn xuaát sôn maøi (trung taâm sôn maøi Töông Bình Hie äp). Moät ñaëc ñie åm quan troïng khaùc trong söï bie án ñoåi thaønh phaàn daân cö cuûa Bình Döông vaøo thôøi ky ø naøy laø söï xuaát hie än moät ñoäi nguõ coâng nhaân cao su ngaøy caøng nhie àu theo chie àu môû roäng cuûa caùc ñoàn ñie àn cao su cuûa thöïc daân Phaùp tre ân Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 37 ñòa baøn Thuû Daàu Moät – Ñoâng Nam Boä (Daàu Tie áng, Loäc Ninh, Quaûn Lôïi, Ñakia, Phuù Rieàng, Xa Cam, Xa Caùt …). Daân cao su Thuû Daàu Moät ña soá laø nhöõng ngöôøi daân ôû mie àn Baéc, mie àn Trung (ñoâng nhaát laø mie àn Baéc – chuû ye áu laø ngöôøi Thaùi Bình, Nam Ñònh), voán bò khaùnh kie ät ruoäng ñaát, thaát cô lôõ vaän buoäc phaûi boû xöù ñi laøm “phu coâng tra” cho caùc chuû Taây. Chính ôû Bình Döông xöa kia laø nôi xuaát phaùt ñaàu tie ân phong traøo ñaáu tranh caùch maïng cuûa coâng nhaân cao su vôùi söï kie än “Phuù Rieàng Ñoû” noåi tieáng. Trong thôøi ky ø caän hie än ñaïi, böùc tranh thaønh phaàn daân cö vaø maät ñoä daân soá Bình Döông khoâng ngöøng thay ñoåi, luoân luoân ñöôïc boå sung töø nhie àu nguoàn, nhieàu nôi. Ñaùng chuù yù nhaát laø ñôït “boå sung daân soá” vaøo naêm 1954 töø nguoàn di cö cuûa ngöôøi Vie ät ôû caùc tænh phía Baéc vaøo vaø sau naøy coù moät soá töø mie àn Trung ñeán vôùi caùc chính saùch “ñinh ñieàn” cuûa cheá ñoä “Saøi Goøn” tröôùc naêm 1975. Trong thôøi ky ø chie án tranh tröôùc naêm 1975, söï phaân boá cö truù cuûa cö daân Bình Döông cuõng coù khaù nhie àu thay ñoåi do Bình Döông laø moät trong nhöõng chie án tröôøng aùc lie ät. Nhöng sau ngaøy giaûi phoùng 1975, nhaân daân xie âu taùn khaép nôi ñaõ nhanh choùng hoài höông, laáp daàn caùc khoaûng troáng ôû caùc vuøng Be án Caùt, Taân Uyeân, Daàu Tieáng … Theâm vaøo ñoù, moät boä phaän cö daân ñi kinh te á môùi, khai hoang phuïc hoùa cuõng ñaõ ñe án ñòa baøn Bình Döông. Trong voøng gaàn 30 naêm sau ngaøy giaûi phoùng, daân soá Bình Döông ñaõ taêng gaáp ñoâi, töø gaàn 350 ngaøn ngöôøi taêng le ân 668 ngaøn ngöôøi (luùc chia tænh 1997) vaø taêng gaáp 2,5 laàn so hie än nay (853,8 ngaøn-naêm 2003). Söï bie án ñoäng ve à thaønh phaàn daân cö vaø maät ñoä daân soá ôû Bình Döông vaãn tie áp tuïc die ãn ra vôùi möùc ñoä ñaùng ke å. Taân Uye ân, Be án Caùt, nôi maät ñoä daân cö coøn thaáp nhöng ñaõ vaø ñang hình thaønh caùc xí nghie äp coâng nghie äp, phaùt trie ån caùc Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 38 vuøng laâm tröôøng (cao su, mía, ñieàu, laâm nghieäp …) seõ tieáp tuïc thu huùt lao ñoäng vaø cö daân ñe án. Thò xaõ Thuû Daàu Moät ñang ñoâ thò hoùa, hình aûnh moät thaønh phoá trong töông lai ñang hie än le ân roõ ne ùt, maät ñoä daân soá ñaõ ñoâng nhöng se õ tie áp tuïc taêng hôn nöõa (1.742 ngöôøi/km2 naêm 2003). Vuøng Thuaän An (1.794 ngöôøi/km2 naêm 2003) – Dó An (1.649 ngöôøi/km2 naêm 2003), voán coù maät ñoä daân cö ñaõ ñoâng laïi laø nôi ñaõ vaø ñang hình thaønh phaùt trie ån caùc khu coâng nghie äp taäp trung quy moâ lôùn ñang thu huùt nhie àu lao ñoäng vaø daân cö khaép nôi ñe án. Taát caû nhöõng ñie àu ñoù se õ laøm cho böùc tranh thaønh phaàn daân cö cuûa Bình Döông khoâng ngöøng thay ñoåi [77, tr.64-66]. 1.2.3) Ñaëc ñie åm vaên hoùa – xaõ hoäi: Ø Giaùo duïc – ñaøo taïo: Bình Döông tie áp tuïc thöïc hie än caùc chöông trình: Ñaøo taïo, boài döôõng ñe å töøng böôùc chuaån hoùa ñoäi nguõ giaùo vie ân; taêng cöôøng ñaàu tö cô sôû vaät chaát, trang thie át bò phuïc vuï cho vie äc daïy vaø hoïc; toå chöùc daïy 2 buoåi/ngaøy taïi moät soá tröôøng … ; ñaõ trieån khai thöïc hieän toát chöông trình ñoåi môùi giaùo duïc töø naêm hoïc 2002 – 2003. Naêm 2002, Tænh ñöôïc Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo khen thöôûng ñaït 10/11 chæ tie âu ve à giaùo duïc. Nhöõng naêm gaàn ñaây , soá chaùu ñe án nhaø tre û – maãu giaùo vaø hoïc sinh tie åu hoïc giaûm. Ty û le ä huy ñoäng tre û 5 tuoåi ñe án lôùp ñaït tre ân 95% vaø tre û 6 tuoåi vaøo lôùp 1 ñaït 100% trôû le ân so ke á hoaïch. Naêm 2003, toaøn Tænh coù 275 tröôøng; trong ñoù: maàm non 93 tröôøng, tie åu hoïc 118 tröôøng, trung hoïc cô sôû 44 tröôøng, trung hoïc phoå thoâng 28 tröôøng. Coù 100% huye än, thò xaõ ñaït chuaån quoác gia ve à phoå caäp giaùo duïc trung hoïc cô sôû; 57/79 xaõ, phöôøng, thò traán ñöôïc coâng nhaän phoå caäp giaùo duïc tie åu Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 39 hoïc ñuùng ñoä tuoåi (ñaït 72,1%) vaø 13 tröôøng ñöôïc coâng nhaän ñaït chuaån quoác gia (3 tröôøng maãu giaùo, 9 tröôøng tie åu hoïc, 1 tröôøng trung hoïc cô sôû). Chuû tröông thöïc hie än xaõ hoäi hoùa tre ân lónh vöïc giaùo duïc ñöôïc quan taâm vaø luoân ñaït khaù, ñaõ huy ñoäng ñöôïc gaàn 19 ty û ñoàng ñe å ñaàu tö xaây döïng cô sôû vaät chaát tröôøng hoïc vaø mua saém caùc trang thie át bò phuïc vuï daïy vaø hoïc. Hoaït ñoäng giaùo duïc thöôøng xuye ân, ñaøo taïo chuye ân nghie äp cuõng ñöôïc quan taâm ñaàu tö, chaát löôïng ñaøo taïo coù naâng le ân, thu huùt ñöôïc nhie àu hoïc vie ân vaø gaén ke át vôùi coâng taùc giaûi quye át vie äc laøm; ñaõ lie ân ke át vôùi caùc tröôøng ñaïi hoïc ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc cho Tænh. Soá hoïc sinh trung hoïc chuye ân nghie äp vaø sinh vie ân cao ñaúng, ñaïi hoïc ngaøy caøng taêng. Ø Y te á: Ñaõ toå chöùc thöïc hie än toát caùc chöông trình muïc tie âu y te á quoác gia vaø chaêm soùc söùc khoûe ban ñaàu cho nhaân daân. Toång soá laàn khaùm be änh vaø soá ca phaãu thuaät taêng. Soá löôït ngöôøi maéc soát re ùt giaûm. Naêm 2003, soá giöôøng be änh ñöôïc trang bò taêng, ñaït ty û le ä 21,5 giöôøng be änh/vaïn daân. Ty û le ä tre û em döôùi 1 tuoåi ñöôïc tie âm, uoáng 6 loaïi vaéc-xin ñaït 96% ke á hoaïch naêm; ty û le ä tre û em suy dinh döôõng giaûm (hie än nay laø 24,1%). Tænh ñaõ cô baûn hoaøn thaønh muïc tie âu ve à xoùa muø (do ñuïc thuûy tinh the å) vaø söùc moâi hôû haøm e ách; toå chöùc khaùm chöõa be änh noäi truù mie ãn phí cho tre û em döôùi 6 tuoåi. Tie áp tuïc cuûng coá vaø hoaøn thie än maïng löôùi y te á cô sôû, ñe án nay coù 24/79 xaõ, phöôøng, thò traán ñaït chuaån quoác gia ve à y te á xaõ (ñaït 30,4%); 100% traïm y te á xaõ coù nöõ hoä sinh hoaëc y só saûn nhi, khaùm vaø ñie àu trò be änh cho ñoái töôïng coù baûo hie åm y te á; 80% traïm y te á xaõ (63/79 traïm) coù baùc só; moãi khu, aáp ñe àu coù nhaân vie ân y te á Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 40 coäng ñoàng. Coâng taùc daân soá, gia ñình vaø tre û em ñöôïc cuûng coá ve à toå chöùc vaø naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng. Trieån khai thöïc hieän ñaït keát quaû cao chieán dòch “Taêng cöôøng ñöa dòch vuï chaêm soùc söùc khoûe sinh saûn, keá hoaïch hoùa gia ñình” tôùi caùc vuøng khoù khaên, vuøng saâu-vuøng xa cuûa 4 huye än phía Baéc. Ñe án cuoái naêm 2003, tænh Bình Döông ñaõ hoaøn thaønh muïc tie âu ñaït möùc sinh thay the á. Ø Vaên hoùa – Thoâng tin: Bình Döông ñaõ thöïc hie än toát vie äc tuye ân truye àn, vaän ñoäng thöïc hie än caùc nhie äm vuï chính trò-kinh te á-xaõ hoäi cuûa ñòa phöông; toå chöùc nhie àu chöông trình hoaït ñoäng ky û nie äm caùc ngaøy le ã lôùn trong naêm, naâng cao möùc höôûng thuï vaên hoùa nghe ä thuaät cho moïi taàng lôùp nhaân daân, ñaëc bie ät quan taâm ñoàng baøo vuøng noâng thoân vaø ñoàng baøo daân toäc; toå chöùc caùc hoäi chôï trie ån laõm giôùi thie äu thaønh töïu kinh te á-xaõ hoäi cuûa Tænh. Tie áp tuïc cuûng coá, oån ñònh vaø khoâng ngöøng naâng cao chaát löôïng, thôøi löôïng phaùt soùng phaùt thanh truye àn hình. Thöïc hieän phong traøo “Toaøn daân ñoaøn keát xaây döïng ñôøi soáng vaên hoùa”. Naêm 2003, toaøn Tænh coù 88,98% hoä gia ñình vaên hoùa vaø 66,7 % khu, aáp vaên hoùa. Nhie àu moâ hình toå chöùc sinh hoaït vaên hoùa ñie ån hình cuûa cô sôû coù hie äu quaû cao ñöôïc toång ke át vaø nhaân roäng. Thie át che á vaên hoùa mang y ù nghóa lòch söû, coù tính giaùo duïc tie áp tuïc ñöôïc ñaàu tö toân taïo vaø xaây döïng môùi nhö: caùc töôïng ñaøi chie án thaéng Phöôùc Thaønh, Baøu Baøng; chie án khu Thuaän An Hoøa, caùc cuïm vaên hoùa-the å thao lie ân xaõ. Hoaït ñoäng vaên hoùa-vaên nghe ä thöôøng xuye ân ñöôïc cuûng coá vaø phaùt trie ån. Tænh ñaõ toå chöùc caùc buoåi lieân hoan aâm nhaïc daân toäc, lieân hoan vaên ngheä “ngöôøi khuyeát taät”, “ngöôøi cao tuoåi”; hoäi thi “Thanh nieân duyeân daùng”, hoäi thi daân ca, Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 41 giao löu nhaïc le ã; tham gia hoäi die ãn vaên hoùa nghe ä thuaät cuûa khu vöïc vaø toaøn quoác ñoaït nhie àu giaûi cao. Coâng taùc quaûn ly ù Nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng vaên hoùa ñöôïc taêng cöôøng; quan taâm kie åm tra hoaït ñoäng sau khi caáp giaáy phe ùp hoaït ñoäng; toå chöùc xöû ly ù nghie âm caùc tröôøng hôïp vi phaïm. Ø The å duïc – The å thao: Tænh ñaõ toå chöùc phong traøo “Toaøn daân reøn luyeän thaân theå theo göông Baùc Hoà vó ñaïi”; chuû tröông xaõ hoäi hoùa caùc hoaït ñoäng theå duïc theå thao ñöôïc thöïc hieän roäng raõi vaø mang laïi hie äu quaû; thaønh laäp Coâng ty coå phaàn Boùng ñaù Bình Döông; toå chöùc caùc hoaït ñoäng the å duïc the å thao töø cô sôû ñe án tænh; tham gia Ñaïi hoäi The å duïc the å thao toaøn quoác naêm 2002, chaøo möøng Ñaïi hoäi the å thao Ñoâng Nam AÙ laàn thöù 22 naêm 2003. Nhöõng naêm gaàn ñaây , soá löôïng moân the å thao ñöôïc taäp luye än ña daïng, phong phuù hôn; soá ngöôøi tham gia taäp luye än vaø gia ñình the å duïc the å thao ngaøy caøng taêng. Caùc ñoäi tuye ån boùng ñaù, boùng chuye àn, ñua xe ñaïp vaø caùc vaän ñoäng vie ân cuûa Tænh tham gia thi ñaáu caùc giaûi cuïm, khu vöïc, toaøn quoác vaø quoác te á ñaït nhie àu thaønh tích cao (ñaït 98 huy chöông; goàm: 23 huy chöông vaøng, 26 huy chöông baïc vaø 49 huy chöông ñoàng). 1.3) Ñaëc ñie åm kinh te á: 1.3.1) Coâng nghie äp: Töø naêm 1992 ñe án naêm 1999, ngaønh coâng nghie äp tænh Bình Döông ñaõ phaùt trie ån lie ân tuïc vôùi nhòp ñoä taêng tröôûng cao; töø moät tænh coù ngaønh coâng nghie äp ye áu ke ùm ñaõ trôû thaønh tænh coù giaù trò saûn xuaát coâng nghie äp ñöùng haøng thöù naêm trong caû nöôùc; töø hai ngaønh nghe à tie åu thuû coâng nghie äp truye àn thoáng goám söù vaø sôn maøi laø ñaëc tröng, nay ñaõ coù nhie àu ngaønh coâng nghie äp phaùt trie ån maïnh; töø loaïi hình doanh nghie äp chuû ye áu laø xí nghie äp quoác doanh vaø cô sôû tie åu thuû coâng Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 42 nghie äp coù quy moâ nhoû ñaõ hình thaønh caùc doanh nghie äp coù quy moâ lôùn cuûa taát caû caùc thaønh phaàn kinh te á, trong ñoù ñaùng ke å laø caùc doanh nghie äp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi; töø phaân boá cô sôû saûn xuaát coâng nghie äp phaân taùn chuye ån sang saûn xuaát taäp trung theo khu coâng nghie äp vaø cuïm coâng nghie äp. Tröôùc ñaây khi nhaéc tôùi Soâng Be ù – Bình Döông, ngöôøi ta thöôøng nghó ñe án moät tænh noâng nghie äp vôùi nhöõng röøng caây cao su baït ngaøn, nhöõng vöôøn ñie àu, vöôøn tie âu xanh toát, cuøng caùc ngaønh tie åu thuû coâng nghie äp truye àn thoáng nhö: goám söù, sôn maøi, ñieâu khaéc goã … nhöng ñeán nay, Bình Döông ñaõ trôû thaønh moät ñòa phöông coù ngaønh coâng nghie äp phaùt trie ån vôùi nhie àu khu coâng nghie äp – khu che á xuaát vaø cuïm coâng nghie äp. Söï gia taêng nhanh choùng ve à ty û troïng coâng nghie äp trong cô caáu GDP, töø 9% (naêm 1990) le ân 50,4% (naêm 1997), roài le ân 59,3% (naêm 2001) vaø le ân 62% (naêm 2003), ñöa Bình Döông trôû thaønh tænh ñaàu tie ân cuûa Vie ät Nam (khoâng ke å caùc thaønh phoá tröïc thuoäc trung öông) coù ty û troïng coâng nghie äp lôùn hôn noâng nghie äp vaø dòch vuï coäng laïi. Trong ñoù, khu vöïc kinh te á tö nhaân vaø khu vöïc kinh te á coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi phaùt trie ån raát maïnh [47, tr.117]. Coù the å noùi, sau gaàn 30 naêm phaùt trie ån, ngaønh coâng nghie äp Bình Döông ñaõ traûi qua nhie àu thaêng traàm, song nhìn chung lie ân tuïc phaùt trie ån. Töø moät ngaønh chie ám ty û troïng nhoû trong GDP tænh, ñe án nay, giaù trò saûn xuaát cuûa ngaønh coâng nghie äp Bình Döông ñaõ chie ám 62% GDP toaøn tænh (2003). Ñe å thaáy roõ hôn quaù trình ñi le ân cuûa ngaønh coâng nghie äp Bình Döông, taùc giaû xin ñie åm laïi nhöõng giai ñoaïn phaùt trie ån cuûa ngaønh kinh te á muõi nhoïn naøy . v Thôøi ky ø 1975 – 1985: Ngaønh coâng nghie äp taäp trung chuû ye áu vaøo thöïc hie än caûi taïo xaõ hoäi chuû nghóa, xaây döïng kinh te á quoác doanh vaø taäp the å. Ñe án naêm 1985, hai thaønh phaàn kinh te á naøy chie ám 85% ve à cô caáu thaønh phaàn vaø 90% giaù Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 43 trò saûn xuaát coâng nghie äp. Toác ñoä taêng tröôûng bình quaân ñaït 3,2%/naêm. Giaù trò saûn xuaát coâng nghie äp naêm 1985 ñaït 160 ty û ñoàng, trong ñoù taäp trung chuû ye áu vaøo hai ngaønh nghe à truye àn thoáng: goám söù vaø sôn maøi. v Thôøi ky ø 1986 – 1990: Trong thôøi ky ø ñaàu cuûa söï nghie äp ñoåi môùi, nhie àu xí nghie äp quoác doanh ñòa phöông hoaït ñoäng khoâng coù hie äu quaû phaûi giaûi the å vaø toå chöùc saép xe áp laïi moät soá xí nghie äp. Coâng nghie äp Bình Döông baét ñaàu phaùt trie ån vôùi toác ñoä 8%/naêm, giaù trò saûn xuaát coâng nghie äp naêm 1990 ñaït 367 ty û ñoàng. Ty û troïng coâng nghie äp trong cô caáu kinh te á chie ám 13%. v Thôøi ky ø 1991 – 1995: Söï suïp ñoå cuûa caùc nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa ôû Ñoâng AÂu vaø Lie ân Xoâ (cuõ), cuõng nhö tình hình khoù khaên chung cuûa ne àn kinh te á Vie ät Nam luùc baáy giôø ñaõ aûnh höôûng ñe án söï phaùt trie ån cuûa ngaønh coâng nghie äp Bình Döông. Tuy nhie ân, naêm 1992, vôùi taùc ñoäng tích cöïc töø chuû tröông, chính saùch môû cöûa thu huùt ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc, ngaønh coâng nghie äp Bình Döông ñaõ phaùt trie ån vôùi toác ñoä cao, bình quaân caùc naêm 1993 – 1994 – 1995 laø 43,7%. Ñe án naêm 1995, giaù trò saûn xuaát coâng nghie äp cuûa toaøn Tænh ñaõ vöôït tre ân con soá 1.000 ty û ñoàng, ñöùng thöù saùu caû nöôùc, ty û troïng coâng nghie äp chie ám 32% GDP toaøn tænh. v Thôøi ky ø töø naêm 1996 tôùi nay: Laø giai ñoaïn ngaønh coâng nghie äp cuûa Tænh thöïc hie än chuû tröông taêng ty û troïng coâng nghie äp trong cô caáu kinh te á, phuø hôïp vôùi vie äc phaùt huy vaø söû duïng coù hie äu quaû lôïi the á cuûa ñòa phöông ve à vò trí, ñie àu kie än töï nhie ân, tie àm naêng vaø nguoàn löïc cuûa Tænh. Töøng böôùc chuye ån daàn vaø ñaàu tö môùi toaøn ngaønh coâng nghie äp che á bie án noâng saûn thöïc phaåm, coâng nghie äp khai khoaùng vaø coâng nghie äp vaät lie äu xaây döïng le ân caùc vuøng phía Baéc gaàn vuøng nguye ân lie äu. Quy hoaïch ñaàu tö caùc khu coâng nghie äp taäp trung, ñoùn nhaän caùc nhaø Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 44 ñaàu tö coâng nghie äp trong vaø ngoaøi nöôùc ôû khu vöïc phía Nam. Vì vaäy , coâng nghie äp Tænh trong thôøi ky ø naøy coù toác ñoä taêng tröôûng cao 32,99% vaø giaù trò saûn xuaát coâng nghie äp cuûa Tænh trong naêm 2003 ñaït 23.564 ty û 800 trie äu ñoàng, ty û troïng coâng nghie äp chie ám 62% trong cô caáu GDP toaøn Tænh [47,tr.120]. 1.3.2) Noâng nghie äp: Cuøng vôùi ñaø taêng tröôûng cuûa kinh te á Bình Döông, nhöõng naêm gaàn ñaây , giaù trò saûn xuaát noâng nghie äp toaøn tænh vaãn duy trì toác ñoä taêng tröôûng nhanh vaø oån ñònh. Ñie àu naøy ñaõ khaúng ñònh tính ñuùng ñaén trong caùc saùch löôïc cuûa Tænh ve à söï chuye ån ñoåi cô caáu caây troàng töø ngaén ngaøy ñoäc canh, sang troàng caây laâu naêm, phuø hôïp vôùi sinh thaùi cuûa ñòa phöông vaø phaùt trie ån maïnh ñaøn gia suùc, gia caàm theo höôùng chaên nuoâi coâng nghie äp. Coâng nghie äp Bình Döông phaùt trie ån, trong ñoù söï phaùt trie ån maïnh meõ cuûa ngaønh coâng nghie äp che á bie án trôû thaønh ñoäng löïc quan troïng thuùc ñaåy ngaønh noâng nghie äp Bình Döông phaùt trie ån. The âm nöõa, dòch vuï thu mua noâng saûn ñaõ gaén ke át ñöôïc vôùi nhöõng ñòa phöông trong vuøng, ñöa Bình Döông trôû thaønh ñaàu moái thu mua noâng saûn quan troïng cuûa caû vuøng Ñoâng Nam boä. Ngöôøi noâng daân do soáng giöõa trung taâm vaên hoùa ne ân vie äc aùp duïng nhöõng tie án boä khoa hoïc – ky õ thuaät vaøo saûn xuaát noâng nghie äp khaù de ã daøng. Cô sôû haï taàng noâng nghie äp – noâng thoân ngaøy caøng ñöôïc caûi thie än, ñaõ phaùt huy cao ñoä hie äu quaû cho saûn xuaát noâng nghie äp. Ñaëc bie ät, vôùi söï tham gia cuûa caùc doanh nghie äp vaøo ngaønh noâng nghie äp ñaõ thuùc ñaåy ngaønh naøy chuye ån dòch theo höôùng saûn xuaát haøng hoùa. Trong giai ñoaïn 1997 – 2001, ngaønh noâng nghie äp Bình Döông ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng ke át quaû cao do toác ñoä chuye ån dòch cô caáu noâng nghie äp khaù nhanh, caùc vuøng saûn xuaát haøng hoùa chuye ân canh ñöôïc xaây döïng raát phuø hôïp vôùi ñaëc ñie åm sinh thaùi cuûa ñòa phöông vaø nhu caàu cuûa thò tröôøng. Ñoàng thôøi, Sôû Noâng nghie äp Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 45 vaø Phaùt trie ån noâng thoân Bình Döông cuõng khaù thaønh coâng trong vie äc gaén saûn xuaát noâng nghie äp vôùi coâng nghie äp che á bie án vaø tie âu thuï. Giaù trò saûn xuaát noâng nghie äp Bình Döông duy trì ôû toác ñoä taêng bình quaân 5,2%/naêm; trong ñoù ngaønh troàng troït taêng 4,4%/naêm, chaên nuoâi taêng 1,2%/naêm. Cô caáu caây troàng vaät nuoâi chuye ån ñoåi maïnh theo höôùng saûn xuaát haøng hoùa. Raát nhie àu vuøng ñaát traéng tröôùc ñaây, giôø ñaõ ñöôïc thay baèng caùc trang traïi tieâu, cao su, caây aên traùi … [47, tr.130]. Trong naêm 2003, coù khoaûng 260 ha dieän tích ñaát boû hoang, ñaát möông, vöôøn … chuye ån sang nuoâi thuûy saûn. Tính ñe án he át naêm 2001, toaøn tænh coù 57.152 ha caây troàng haøng naêm, 121.801 ha caây troàng laâu naêm, gaàn 1.800 trang traïi caùc loaïi. Trong ñoù, nhöõng loaïi caây troàng chính cuûa Bình Döông laø caây cao su (96.550 ha), ñie àu (12.883 ha). Nhö vaäy , so vôùi naêm 1997, caây cao su taêng 2.695 ha, caây aên traùi taêng 3.303 ha. Rie âng caây ñie àu giaûm 5.000 ha, nhöng ngaønh noâng nghie äp cuûa Tænh ñang trie ån khai xaây döïng ñie àu cao saûn. Ñie àu ñoù coù nghóa laø die än tích tuy giaûm, song khi thöïc hie än xong döï aùn, toång saûn löôïng ñie àu se õ khoâng giaûm. Chaên nuoâi cuõng phaùt trie ån nhanh choùng, ñaëc bie ät laø ñaõ coù söï chuye ån ñoåi sang chaên nuoâi coâng nghie äp vôùi toång ñaøn heo 223.000 con; 2,2 trie äu con gaø vaø tre ân 27.000 con boø. So vôùi naêm 1997, ñaøn heo vaø boø söõa ñaõ taêng le ân gaáp 2 laàn. Trong ñoù, ñi ñaàu trong vie äc ñaàu tö chaên nuoâi coù quy moâ lôùn laø Coâng ty Kim Long ôû Lai Uye ân -Be án Caùt (voán ñaàu tö 20 ty û ñoàng) vaø Coâng ty traùch nhie äm höõu haïn Ñaïi Lôïi - Taân Uye ân (voán ñaàu tö 15 ty û ñoàng) [47, tr.131]. Ñe án naêm 2003, giaù trò saûn xuaát ngaønh noâng, laâm nghie äp vaø thuûy saûn öôùc ñaït 1.386 ty û 100 trie äu ñoàng, taêng 6,5% so vôùi naêm 2002 vaø ñaït 101,6% ke á hoaïch naêm (naêm 2002 ñaït 1.323 ty û 300 trie äu ñoàng, taêng 5,6% so naêm 2001, ñaït 100% ke á hoaïch naêm). Trong ñoù: giaù trò ngaønh saûn xuaát troàng troït taêng 5%, chaên nuoâi Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 46 taêng 13,1%, thuûy saûn taêng 9,5%, dòch vuï noâng nghie äp taêng 2,5%; naêng suaát caùc loaïi caây troàng ñaït khaù. Cô caáu caây troàng tie áp tuïc chuye ån ñoåi töø caây troàng ngaén ngaøy ke ùm hie äu quaû sang caây troàng daøi ngaøy coù hie äu quaû vaø naêng suaát cao; giaù caû vaø thò tröôøng tie âu thuï oån ñònh, vie äc ñaàu tö coù laõi ñaõ kích thích caùc hoä gia ñình, doanh nghie äp vaø caùc toå chöùc kinh te á taêng quy moâ ñaàu tö saûn xuaát. Toång die än tích gieo troàng caây haøng naêm öôùc ñaït 56.053 ha, giaûm 1,7% so naêm 2002 (naêm 2002 giaûm 0,24% so naêm 2001) vaø ñaït 98,4% ke á hoaïch naêm (chuû ye áu giaûm die än tích caây löông thöïc). Die än tích caây laâu naêm ñaït 125.711 ha, taêng 1,5% so naêm 2002 (naêm 2002 taêng 1,69% so naêm 2001); trong ñoù, caây coâng nghie äp laâu naêm taêng 1,28% [119, tr.2]. Ñaøn gia suùc, gia caàm trong tænh tie áp tuïc phaùt trie ån thoâng qua caùc chöông trình, döï aùn (phaùt trie ån ñaøn boø söõa, boø lai sind, lai taïo gioáng boø söõa) vaø chaên nuoâi trang traïi theo höôùng coâng nghie äp; coù tre ân 90% soá löôïng heo, 80% soá löôïng boø thòt, 100 % soá löôïng boø söõa vaø gia caàm ñöôïc nuoâi baèng gioáng môùi. Trong naêm 2003, gia suùc vaø gia caàm ñe àu taêng so naêm 2002; hie än coù khoaûng 276 ngaøn con heo, 2.730 ngaøn gia caàm, 30.350 con boø (trong ñoù boø söõa khoaûng 3.100 con), 16.450 con traâu. Coâng taùc phoøng choáng dòch be änh, kie åm soaùt gie át moå vaø kie åm dòch ñoäng vaät ñöôïc taêng cöôøng, chæ ñaïo thöïc hie än, phoøng tröø kòp thôøi ne ân kie åm soaùt ñöôïc dòch be änh [119, tr.3]. Kinh te á trang traïi phaùt trie ån nhanh choùng ñaõ taùc ñoäng tích cöïc vaøo kinh te á noâng nghie äp – noâng thoân. Chæ sau 5 naêm töø khi taùch tænh, naêm 2001, Bình Döông ñaõ coù gaàn 1.800 trang traïi caùc loaïi, söû duïng 18.300 ha, taïo vie äc laøm cho tre ân 20.000 lao ñoäng. Toaøn tænh coù 9 hôïp taùc xaõ noâng nghie äp vaø 3.114 toå kinh te á hôïp taùc. Caùc hôïp taùc xaõ thöïc hie än trie ån khai moät soá loaïi hình dòch vuï nhö: tín duïng, Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 47 töôùi tieâu, cung öùng phaân boùn, chuyeån giao coâng ngheä, tieâu thuï saûn phaåm … ñaõ goùp phaàn oån ñònh ñôøi soáng vaø naâng cao thu nhaäp cho caùc hoä xaõ vieân [47, tr.131]. He ä thoáng hoã trôï saûn xuaát tie áp tuïc ñöôïc cuûng coá vaø phaùt trie ån töø tænh ñe án cô sôû. Naêm 2003, toaøn tænh coù 101 ñôn vò saûn xuaát, kinh doanh gioáng caây troàng vaø 79 cô sôû saûn xuaát gioáng vaät nuoâi. He ä thoáng saûn xuaát vaø cung öùng gioáng caây troàng, vaät nuoâi töøng böôùc ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu söû duïng gioáng môùi cuûa ngöôøi chaên nuoâi vaø caùc trang traïi; goùp phaàn naâng cao naêng suaát, chaát löôïng saûn phaåm noâng nghie äp cuûa ñòa phöông vaø naâng cao thu nhaäp cho noâng daân. Tính ñe án naêm 2001, ngaønh noâng nghie äp Bình Döông ñaõ thu huùt ñöôïc 297 doanh nghie äp ngoaøi quoác doanh vôùi toång voán ñaàu tö 9.220 ty û ñoàng, trong ñoù khoái doanh nghie äp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñaàu tö 574 trie äu USD. Caùc doanh nghie äp 100% voán nöôùc ngoaøi ñaàu tö lôùn nhaát vaøo ngaønh noâng nghie äp, cuï the å trong ngaønh chaên nuoâi phaûi ke å ñe án Coâng ty Noâng Laâm Ñaøi Loan (voán ñaàu tö 52 trie äu USD); Coâng ty Noâng saûn Ñaøi Vie ät (voán ñaàu tö 12,3 trie äu USD). Khoâng chæ boû voán ñaàu tö vaøo ngaønh noâng nghie äp, nhie àu doanh nghie äp, nhaø maùy che á bie án noâng saûn cuõng goùp phaàn khoâng nhoû thuùc ñaåy ngaønh noâng nghie äp phaùt trie ån. Söï phaùt trie ån cuûa caùc doanh nghie äp ñaõ goùp phaàn giaûi quye át ñaàu ra cho saûn phaåm noâng nghie äp vaø vie äc laøm cho ngöôøi lao ñoäng, tuy vaãn coøn coù söï che ânh le äch khaù lôùn giöõa caùc doanh nghie äp ve à trang thie át bò, maùy moùc, coâng nghe ä. Söï gaén ke át giöõa noâng daân vaø caùc doanh nghie äp cuõng chöa nhie àu, chöa chuù y ù ñe án nhu caàu chaát löôïng noâng saûn, cuøng nhöõng yeâu caàu cuûa caùc nhaø cheá bieán … 1.3.3) Thöông maïi – dòch vuï: Bình Döông laø ñòa phöông coù ngaønh thöông maïi – dòch vuï khaù phaùt trie ån so vôùi caùc tænh khaùc trong khu vöïc mie àn Ñoâng Nam Boä. Theo thoáng ke â cuûa Toång Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 48 cuïc Haûi quan, trong soá 16 nhoùm maët haøng cuûa caû nöôùc laàn ñaàu tie ân thaâm nhaäp vaøo thò tröôøng the á giôùi thì Bình Döông coù 6 maët haøng chuû löïc xuaát khaåu goàm: cao su, haøng may maëc, giaøy de ùp, goám söù, vaät lie äu xaây döïng vaø linh kie än ñie än töû, ñöôïc xuaát sang 35 nöôùc, vuøng laõnh thoå tre ân toaøn the á giôùi. Khoâng chæ coù vaäy , khi nhaéc ñe án Bình Döông, nhie àu ngöôøi coøn bie át ñe án moät soá maët haøng xuaát khaåu khaù noåi tie áng, mang ñaäm daáu aán cuûa vuøng ñaát naøy nhö: goám söù, sôn maøi, haït ñieàu … Ñie àu ñaùng ghi nhaän tröôùc tie ân trong hoaït ñoäng thöông maïi cuûa Bình Döông nhöõng naêm qua laø ñaõ hình thaønh ñöôïc moät thò tröôøng thoáng nhaát vaø oån ñònh. Cuï the å hôn, haøng hoùa löu thoâng ñöôïc chuye ån ñoåi töø cô che á ke á hoaïch hoùa taäp trung sang cô che á thò tröôøng, giaù caû ñöôïc hình thaønh tre ân cô sôû giaù trò vaø quan he ä cung caàu. Vì vaäy , giaù moät soá maët haøng thie át ye áu luoân oån ñònh, haøng hoùa ñöôïc töï do mua baùn, thöông nhaân ñöôïc töï do hoaït ñoäng theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. Vie äc toå chöùc caùc phöông thöùc kinh doanh coù xu höôùng ngaøy caøng ñoåi môùi phong phuù, linh hoaït vaø ña daïng hôn, nhie àu haøng hoùa coù khoái löôïng doài daøo, bao bì maãu maõ ñöôïc caûi tie án vaø chaát löôïng saûn phaåm ñöôïc naâng cao ñaõ ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu tie âu duøng trong nöôùc cuõng nhö xuaát khaåu. Ñoäi nguõ thöông nhaân ngaøy caøng ñoâng ñaûo. Thöông maïi nhaø nöôùc ñöôïc saép xe áp laïi ñaõ theå hie än ñöôïc vai troø noøng coát ôû nhöõng maët haøng troïng ye áu nhö xaêng daàu, saét theùp, phaân boùn … Ñaëc bieät keå töø khi Luaät doanh nghieäp ñöôïc ban haønh vaø coù hie äu löïc töø 01/01/2000 ñaõ taïo moâi tröôøng ñaàu tö thoâng thoaùng cho caùc nhaø ñaàu tö trong nöôùc vaø moâi tröôøng kinh doanh bình ñaúng cho caùc thaønh phaàn kinh te á. Do ñoù, chæ sau hai naêm (2000 – 2002), soá hoä kinh doanh taêng 63% vôùi löôïng voán taêng 89% vaø soá doanh nghie äp taêng 92% vôùi löôïng voán taêng 86%. Sôû Thöông maïi – Du lòch ñaõ phaùt huy vai troø laø cô quan quaûn ly ù nhaø nöôùc, taïo ñie àu kie än thuaän lôïi cho caùc thaønh phaàn kinh te á tham gia löu thoâng haøng hoùa, Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 49 ñoàng thôøi môû roäng thò tröôøng trong vaø ngoaøi nöôùc, gia taêng xuaát khaåu. Ngaønh cuõng trieån khai nhieàu hoaït ñoäng dòch vuï nhö: vaän taûi, du lòch, ñaïi lyù baùn haøng … ñe án nay ñaõ thu huùt 173 doanh nghie äp vaø 875 hoä kinh doanh tham gia. He ä thoáng thöông maïi – dòch vuï noäi tænh phaân boá ñe àu khaép tre ân ñòa baøn huye än, thò vaø caùc xaõ, thò traán ñaõ thu huùt söï tham gia cuûa caùc thaønh phaàn kinh te á vôùi quy moâ vaø hình thöùc khaùc nhau [47, tr.140]. Caùc chính saùch khuye án khích thu huùt ñaàu tö vaøo lónh vöïc thöông maïi, dòch vuï vaø du lòch ñöôïc quan taâm, chuù troïng nhie àu hôn nhaèm thuùc ñaåy he ä thoáng thöông maïi cuûa tænh ngaøy caøng phaùt trie ån. Chæ soá haøng hoùa vaø dòch vuï tie âu duøng xaõ hoäi naêm 2002 taêng 5% so naêm 2001, naêm 2003 taêng 3,93% so naêm 2002. Toång möùc löu chuye ån haøng hoùa vaø dòch vuï tie âu duøng xaõ hoäi öôùc ñaït 11.136 ty û 700 trie äu ñoàng, taêng 27% so naêm 2001; trong ñoù, toång möùc baùn le û ñaït 5.577 ty û 200 trie äu ñoàng, taêng 16,8% vaø chie ám 50% toång möùc löu chuye ån haøng hoùa vaø dòch vuï tie âu duøng xaõ hoäi [125,tr.4]. Theo soá lie äu cuûa Sôû Thöông maïi – Du lòch Bình Döông, toác ñoä taêng tröôûng bình quaân cuûa toång möùc baùn le û haøng hoùa vaø thöông maïi dòch vuï thôøi ky ø 1997 – 2002 laø 10,7%/naêm. Tuy nhie ân, laïi khoâng ñoàng ñe àu giöõa caùc vuøng: taäp trung 80% ôû caùc huye än phía Nam vaø 20% coøn laïi cho caùc huye än phía Baéc. Toång möùc haøng hoùa baùn buoân giöõ toác ñoä taêng tröôûng cao hôn vôùi 16,6%/naêm. Ñie àu ñaëc bie ät laø ty û troïng cuûa kinh te á nhaø nöôùc coù xu höôùng giaûm daàn vaø kinh te á tö nhaân, caù the å laïi coù xu höôùng taêng (bình quaân 19,1%). Ñie àu naøy chöùng toû caùc thaønh phaàn kinh te á khaùc ñaõ goùp phaàn ñaùng ke å trong löu thoâng haøng hoùa [47, tr.141]. Ñe án naêm 2003, toång möùc löu chuye ån haøng hoùa vaø dòch vuï tie âu duøng xaõ hoäi öôùc ñaït 13.241 ty û 300 trie äu ñoàng, taêng 18% so naêm 2002; trong ñoù, toång möùc baùn le û ñaït 6.548 ty û 400 trie äu ñoàng, taêng 18,7% vaø chie ám 53% [125, tr.4]. Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 50 Song song vie äc saép xe áp laïi caùc chôï hie än coù, UBND Tænh taïo ñie àu kie än cho moät soá ñôn vò vaø caù nhaân ñaàu tö phaùt trie ån caùc döï aùn thöông maïi, chôï khu vöïc ñaùp öùng nhu caàu ve à haøng hoùa phuïc vuï saûn xuaát vaø tie âu duøng cuûa nhaân daân. Caùc hoaït ñoäng dòch vuï tie áp tuïc phaùt trie ån vôùi söï taêng tröôûng nhanh caùc dòch vuï ve à taøi chính tín duïng, dòch vuï hoã trôï saûn xuaát, chaêm soùc söùc khoûe, lao ñoäng vieäc laøm … Naêm 2002, giaù trò saûn xuaát caùc ngaønh dòch vuï taêng 14%; doanh thu vaän taûi haøng hoùa taêng 14,6%, doanh thu vaän taûi haønh khaùch taêng 8,7%; doanh thu hoaït ñoäng böu chính vie ãn thoâng taêng 50,8%. Ñe án naêm 2003, caùc hoaït ñoäng dòch vuï ñaït toác ñoä phaùt trie ån khaù (taêng 15%); trong ñoù, vaän taûi haøng hoùa taêng 10,4%, vaän taûi haønh khaùch taêng 1,4%; doanh thu hoaït ñoäng böu chính vie ãn thoâng taêng 20%. Moät soá lónh vöïc thöông maïi dòch vuï ñöa vaøo hoaït ñoäng böôùc ñaàu ñaït hie äu quaû nhö: caùc tuyeán xe buyùt, nhaø saùch Bình Minh, nhaø saùch Laùi Thieâu … Ve à hoaït ñoäng du lòch cuõng phaùt trie ån khaù. UÛy ban nhaân daân Tænh ñaõ chæ ñaïo trie ån khai thöïc hie än caùc döï aùn quy hoaïch du lòch nhö: khu du lòch nuùi Chaâu Thôùi (huye än Dó An); khu du lòch Nuùi Caäu, khu du lòch sinh thaùi xaõ Minh Hoøa (huye än Daàu Tie áng); khu du lòch sinh thaùi xaõ Taân An (thò xaõ Thuû Daàu Moät) vaø hoã trôï caùc doanh nghie äp ñaàu tö moät soá döï aùn du lòch, giaûi trí. Caùc thaønh phaàn kinh te á ñaõ maïnh daïn ñaàu tö voán thöïc hie än caùc khu du lòch vôùi nhie àu moâ hình khaùc nhau. Coâng ty Du lòch Tænh tie áp tuïc naâng cao hie äu quaû hoaït ñoäng, thu huùt ñöôïc nhie àu khaùch ñe án tham quan. Naêm 2002, coù gaàn 300 ngaøn löôït khaùch, taêng 10,7%, doanh thu du lòch taêng 19,7%. Naêm 2003, coù khoaûng 317 ngaøn löôït khaùch, taêng 11%, doanh thu du lòch taêng 14,1% [125, tr.4]. Ve à hoaït ñoäng xuaát khaåu taêng maïnh, bình quaân ñaït 28,2%/naêm. Trong ñoù, doanh nghie äp coù voán ñaàu tö trong nöôùc chie ám ty û troïng töø 50% – 52%; doanh nghie äp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi chie ám 48% - 50%. Cô caáu saûn phaåm xuaát khaåu Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 51 töøng böôùc chuye ån dòch theo höôùng tích cöïc. Ty û troïng saûn phaåm coâng nghie äp che á bie án taêng töø 57,7% (naêm 1997) le ân tre ân 70% (naêm 2001); haøng noâng saûn giaûm töø 31,9% (naêm 1997) xuoáng 13,6% (naêm 2001) vaø nhoùm haøng thuûy saûn taêng töø 0,34% (naêm 1998) le ân 0,68% (naêm 2001). Ñoàng thôøi, thò tröôøng xuaát khaåu cuõng ngaøy caøng môû roäng. Ñe án nay, caùc doanh nghie äp Bình Döông ñaõ xuaát haøng sang tre ân 35 quoác gia vaø vuøng laõnh thoå, trong ñoù thò tröôøng oån ñònh vaø taêng daàn laø Singapore, Trung Quoác, Hoàng Koâng, Ñaøi Loan, Nhaät Baûn, Anh, Phaùp, Ñöùc, Italia vaø My õ. Toång kim ngaïch nhaäp khaåu thôøi ky ø 1997 – 2001 taêng bình quaân 25,1%/naêm. Trong ñoù, caùc doanh nghie äp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi chie ám 68,8%, doanh nghie äp coù voán ñaàu tö trong nöôùc chæ chie ám 31,1% toång kim ngaïch nhaäp khaåu. Ñie àu ñoù chöùng toû nguye ân lie äu saûn xuaát trong nöôùc ñang töøng böôùc thay the á haøng nhaäp khaåu. Hoaït ñoäng nhaäp khaåu ñaõ ñaùp öùng nhu caàu cho phaùt trie ån saûn xuaát, ñoåi môùi coâng nghe ä, thuùc ñaåy naâng cao chaát löôïng vaø söùc caïnh tranh cuûa haøng hoùa. Vôùi nhöõng ke át quaû tre ân, naêm 2002, ngaønh Thöông maïi – Dòch vuï Bình Döông chie ám ty û troïng 25,9% GDP toaøn tænh vaø naêm 2003, chie ám 26% GDP toaøn tænh, laø ngaønh kinh te á lôùn thöù hai vaø ñoùng moät vai troø raát quan troïng trong phaùt trie ån kinh te á Bình Döông. Tröôøng ÑH KHXH & NV Nguyeãn Thò Nga 52 CHÖÔNG 2 SÖÏ PHAÙT TRIEÅN COÂNG NGHIEÄP TÆNH BÌNH DÖÔNG TRONG THÔØI K YØ ÑOÅI MÔÙI TÖØ 1986 – 2003 2.1. Chuû tröông, chính saù