Luận văn Rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại tỉnh Luẩng Nặm Thà - Thực trạng và giải pháp

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP. HCM …………… KONGCHAMPA OUN KHAM RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI TÆNH LUAÅNG NAËM THAØ - THÖÏC TRAÏNG VAØ GIAÛI PHAÙP Chuyeân ngaønh: Kinh teá-Taøi chính-Ngaân haøng Maõ soá: 60.31.12 Luaän vaên thaïc só kinh teá Ngöôøi höôùng daãn khoa hoïc: PGS.TS Traàn Hoaøng Ngaân TP.HCM - Naêm 2006 MUÏC LUÏC Trang MÔÛ ÑAÀU CHÖÔNGI: TÍN DUÏNG VAØ RUÛI RO TÍN DUÏNG TRONG HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG CUÛA NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI....................1 I.1. Toång quan veà tín duïng .....................................................................................1 I.1.1. Khaùi nieäm vaø baûn chaát tín duïng .........................................................1 I.1.2. Chöùc naêng cuûa tín duïng......................................................................1 I.1.3. Vai troø cuûa tín duïng............................................................................2 I.1.4. Phaân loaïi tín duïng...............................................................................3 I.1.5. Nguyeân lyù trong hoaït ñoäng tín duïng ..................................................4 I.1.6. Quy trình tín duïng...............................................................................5 I.2.Ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng Ngaân haøng thöông maïi .............................7 I.2.1. Khaùi quaùt veà ruûi ro tín duïng ...............................................................7 I.2.2. Nguyeân nhaân ruûi ro tín duïng ............................................................10 I.2.3. Vaän duïng moät soá nguyeân taéc cô baûn cuûa uyû ban BASLE................12 I.2.4. Bieän phaùp cô baûn ñeå phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng .........13 CHÖÔNG II: THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI TÆNH LUAÅNG NAËM THAØ.....................................18 II.1. Khaùi quaùt veà tình hình kinh teá xaõ hoäi Tænh Luaång Naëm Thaø ..................18 II.2. Hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng thöông maïi Tænh Luaång Naëm Thaø II.2.1. Tình hình huy ñoäng voán ..................................................................21 II.2.2. Tình hình vaø toác ñoä taêng tröôûng tín duïng........................................21 II.2.3. Hoaït ñoäng tín duïng ñaùp öùng nhu caàu phaùt trieån kinh teá Tænh Luaång Naëm Thaø ....................................................................................................22 II.3. Thöïc traïng ruûi ro tín duïng ..........................................................................25 II.3.1. Ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng qua phaân tích nôï xaáu ...............................25 II.3.2. Ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng qua trích laäp, söû duïng döï phoøng ruûi ro ....29 II.4. Nguyeân nhaân cô baûn daãn ñeán ruûi ro tín duïng............................................31 II.4.1. Ngaân nhaân khaùch quan ...................................................................31 II.4.2. Nguyeân nhaân töø phía khaùch haøng ...................................................36 II.4.3. Nguyeân nhaân töø phía ngaân haøng .....................................................37 CHÖÔNG III: GIAÛI PHAÙP HAÏN CHEÁ RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI NHTM TÆNH LNTH. .......................................................43 III.1. Ñònh höôùng phaùt trieån heä thoáng ngaân haøng thöông maïi Laøo ................43 III.2. Ñònh höôùng phaùt trieån ngaân haøng thöông maïi Tænh Luaång Naëm Thaø..45 III.3. Giaûi phaùp ngaên ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng ....................................46 III.3.1. Giaûi phaùp cuûa caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc taïi Tænh Luaång Naëm Thaø......................................................................................46 III.3.2. Giaûi Phaùp cuûa Ngaân haøng Trung öông Laøo...................................48 III.3.3. Giaûi phaùp cuûa Ngaân haøng Tung öông Laøo chi nhaùnh Tænh Luaång Naëm Thaø ......................................................................................52 III.3.4. Giaûi phaùp cuûa caùc chi nhaùnh ngaân haøng thöông maïi Tænh Luaång Naëm Thaø.......................................................................................54 Keát luaän vaø Kieán nghò.................................................................................63 Taøi lieäu tham khaûo. Phuï luïc. DANH MUÏC CAÙC BIEÅU ÑOÀ Bieåu II.1 Keát quaû huy ñoäng voán cuûa NHTM tænh LNTH.....................................21 Bieåu II.2 Tình hình söû duïng voán cuûa NHTM tænh LNTH.....................................22 Bieåu II.3 Toång hôïp keát quaû cho vay theo 5 nhoùm cuûa NHTM tænh LNTH..........27 Bieåu II.4 trích laäp, söû duïng döï phoøng ruûi ro taïi NHTM tænh LNTH.....................29 Bieåu ñoà 1: Ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng qua phaân tích nôï xaáu...................................28 Bieåu ñoà2: Ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng qua trích laäp, söû duïng döï phoøng ruûi ro.........31 DANH MUÏC CAÙC TÖØ VIEÁT TAÉT LNTH : Luaång Naëm Thaø GT : Giaù trò CBTD : Caùn boä tín duïng CIC : Trung taâm thoâng tin tín duïng NHNN DN : Doanh nghieäp DPRR : Döï phoøng ruûi ro IMF : Quyõ tieàn teä quoác teá NH : Ngaân haøng NHCHDCND : Ngaân haøng Coäng Hoaø Daân Chuû Nhaân Daân NHTM : Ngaân haøng thöông maïi RRTD : Ruûi ro tín duïng SXKD : Saûn xuaát kinh doanh TCTD : Toå chöùc tín duïng TSBÑ : Taøi saûn baûo ñaûm TSCÑ : Taøi saûn coá ñònh TW : Trung öông WB : Ngaân haøng theá giôùi TTTD : thoâng tin tín duïng NHNN : Ngaân haøng Nhaø nöôùc TW : Trung öông MÔÛ ÑAÀU Lyù do choïn ñeà taøi Ngaân haøng thöông maïi laø moät doanh nghieäp kinh doanh tieàn teä – tín duïng, moät loaïi hình kinh doanh chöùa ñöïng ruûi ro cao. Trong caùc hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng Thöông maïi Laøo, hoaït ñoäng tín duïng laø hoaït ñoäng chính chuû yeáu mang laïi nguoàn lôïi nhuaän lôùn nhaát vaø cuõng tieàm aån ruûi ro cao nhaát. Ñaëc bieät trong tieán trình hoäi nhaäp kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi, heä thoáng Ngaân haøng Laøo noùi chung vaø caùc Ngaân haøng Thöông maïi noùi rieâng ñang ñöùng tröôùc nhöõng thaùch thöùc môùi gaén lieàn vôùi tieàm aån ruûi ro cao hôn. Vì vaäy trong ñaàu naêm 2006 NHCHXHDCND Laøo ñaõ ban haønh 2 quyeát ñònh: Quy ñònh veà caùc tyû leä baûo ñaûm an toaøn trong hoaït ñoäng tín duïng vaø quy ñònh ban haønh veà phaân loaïi nôï, trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng trong hoaït ñoäng ngaân haøng cuûa TCTD” nhaèm naâng cao chaát löôïng tín duïng, taêng tröôûng tín duïng phuø hôïp vôùi khaû naêng kieåm soaùt ruûi ro, baûo ñaûm an toaøn heä thoáng. Ruûi ro tín duïng luoân laø ñeà taøi ñöôïc quan taâm vaø mang tính thôøi söï cao. Nhaän thöùc vai troø quan troïng cuûa ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng, löôïng hoaù möùc ñoä ruûi ro, xaùc ñònh nguyeân nhaân ñeå ñeà ra caùc bieän phaùp phoøng ngöøa hieäu quaû vaø haïn cheá thaáp nhaát ruûi ro tín duïng laø vaán ñeà soáng coøn vaø phaùt trieån cuûa caùc Ngaân haøng Thöông maïi Laøo noùi chung vaø Ngaân haøng Thöông maïi Tænh LNTH noùi rieâng. Vôùi lyù do treân toâi löïa choïn nghieân cöùu ñeà taøi “RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI TÆNH LUAÅNG NAËM THAØ- thöïc traïng vaø giaûi phaùp” Muïc ñích, yù nghóa khoa hoïc vaø thöïc tieãn cuûa ñeà taøi nghieân cöùu: - Nhaän thöùc caùc vaán ñeà lyù luaän veà tín duïng, ruûi ro tín duïng, nguyeân nhaân vaø bieän phaùp phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng. - Phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng taïi NHTM Tænh LNTH, nhaän ñònh nhöõng ruûi ro tieàm aån vaø xaùc ñònh nguyeân nhaân. - Ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp haïn cheá ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu: Hoaït ñoäng tín duïng cuûa Ngaân haøng Thöông maïi Tænh LNTH töø 2001 – 30/6/ 2006. Phöông phaùp nghieân cöùu: Phöông phaùp nghieân cöùu ñöôïc söû duïng chuû yeáu trong luaän vaên laø phöông phaùp duy vaät bieän chöùng, duy vaät lòch söû, phöông phaùp heä thoáng vaø vaän duïng caùc phöông phaùp phaân tích toång hôïp, so saùnh, thoáng keâ… CHÖÔNG I: TÍN DUÏNG VAØ RUÛI RO TÍN DUÏNG TRONG HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG CUÛA NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI. I.1. Toång quan veà tín duïng: I.1.1. Khaùi nieäm vaø baûn chaát tín duïng. Tín duïng laø quan heä vay möôïn, quan heä söû duïng voán laãn nhau giöõa ngöôøi ñi vay vaø ngöôøi cho vay döïa teân nguyeân taéc hoaøn traû. Tín duïng laø phaïm truø cuûa kinh teá haøng hoaù, coù quaù trình ra ñôøi toàn taïi vaø phaùt trieån cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa kinh teá haøng hoaù. Maëc duø tín duïng coù moät quaù trình toàn taïi phaùt trieån laâu daøi qua nhieàu hình thaùi kinh teá xaõ hoäi, vôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau song ñeàu coù caùc tính chaát quan troïng sau: - Tín duïng chæ laø söï chuyeån giao quyeàn söû duïng moät soá tieàn (hieän kim) hoaëc taøi saûn (hieän vaät) töø chuû theå naøy sang chuû theå khaùc, chöù khoâng laøm thay ñoåi quyeàn sôû höõu cuûa chuùng. - Tín duïng bao giôø cuõng coù thôøi haïn vaø phaûi ñöôïc “hoaøn traû”. - Giaù trò cuûa tín duïng khoâng nhöõng ñöôïc baûo toàn maø coøn ñöôïc naâng cao nhôø lôïi töùc tín duïng. Baûn chaát cuûa tín duïng laø heä thoáng quan heä kinh teá phaùt sinh giöõa ngöôøi ñi vay vaø ngöôøi cho vay, nhôø quan heä aáy maø voán tieàn teä ñöôïc vaän ñoäng töø chuû theå naøy sang chuû theå khaùc ñeå söû duïng cho caùc nhu caàu khaùc nhau trong neàn kinh teá. I.1.2. Chöùc naêng cuûa tín duïng. Tín duïng coù 3 chöùc naêng: ¾ Moät laø: chöùc naêng taäp trung vaø phaân phoái laïi voán tieàn teä. Ñaây laø chöùc naêng cô baûn nhaát cuûa tín duïng, nhôø chöùc naêng naøy cuûa tín duïng maø caùc nguoàn voán tieàn teä trong xaõ hoäi ñöôïc ñieàu hoaø töø nôi “thöøa” sang nôi “thieáu” ñeå söû duïng nhaèm phaùt trieån kinh teá. Taäp trung vaø phaân phoái laïi voán 1 ñeàu ñöôïc thöïc hieän theo nguyeân taéc hoaøn traû vì vaäy tín duïng coù öu theá roõ reät, noù kích thích vieäc taäp trung voán vaø thuùc ñaåy vieäc söû duïng voán coù hieäu quaû. ¾ Hai laø: Chöùc naêng tieát kieäm tieàn maët vaø chi phí löu thoâng cho xaõ hoäi. Hoaït ñoäng tín duïng taïo ñieàu kieän cho söï ra ñôøi cuûa caùc coâng cuï löu thoâng tín duïng nhö thöông phieáu, kyø phieáu ngaân haøng, caùc loaïi seùc, caùc phöông tieän thanh toaùn hieän ñaïi nhö theû tín duïng, theû thanh toaùn… cho pheùp thay theá moät soá löôïng lôùn tieàn maët löu haønh nhôø ñoù giaûm bôùt caùc chi phí lieân quan nhö in tieàn, ñuùc tieàn, vaän chuyeån, baûo quaûn tieàn v.v… Hoaït ñoäng tín duïng coøn môû ra moät khaû naêng lôùn trong vieäc phaùt trieån thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët, khaùch haøng môû taøi khoaûn vaø giao dòch thanh toaùn thoâng qua ngaân haøng döôùi caùc hình thöùc chuyeån khoaûn hoaëc buø tröø cho nhau. ¾ Ba laø: Chöùc naêng phaûn aùnh vaø kieåm soaùt caùc hoaït ñoäng kinh teá. Ñaây laø chöùc naêng phaùt sinh, heä quaû cuûa hai chöùc naêng noùi treân. Phaàn lôùn söï vaän ñoäng cuûa voán tín duïng gaén lieàn vôùi söï vaän ñoäng cuûa vaät tö, haøng hoaù, chi phí trong caùc toå chöùc kinh teá, vì vaäy tín duïng khoâng nhöõng laø taám göông phaûn aùnh hoaït ñoäng kinh teá cuûa doanh nghieäp maø coøn thoâng qua ñoù thöïc hieän vieäc kieåm soaùt caùc hoaït ñoäng aáy nhaèm ngaên chaën caùc hieän töôïng tieâu cöïc laõng phí, vi phaïm phaùp luaät v.v… trong hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. I.1.3. Vai troø cuûa tín duïng. ¾ Moät laø: Goùp phaàn thuùc ñaåy saûn xuaát löu thoâng haøng hoaù phaùt trieån. Tín duïng khoâng chæ laø nguoàn cung öùng voán cho caùc toå chöùc kinh teá, laø moät trong nhöõng coâng cuï ñeå taäp trung voán moät caùch höõu hieäu trong neàn kinh teá maø coøn laø coâng cuï thuùc ñaåy tích tuï voán cho caùc toå chöùc kinh teá. Taát caû ñeàu hôïp löïc vaø taùc ñoäng ñeán ñôøi soáng kinh teá – xaõ hoäi khieán tín duïng taïo ra ñoäng löïc phaùt trieån raát maïnh meõ maø khoâng coù coâng cuï taøi chính naøo coù theå thay theá ñöôïc. 2 ¾ Hai laø: Goùp phaàn oån ñònh tieàn teä, oån ñònh giaù caû. Tín duïng ñaõ goùp phaàn laøm giaûm khoái löôïng tieàn löu haønh trong löu thoâng, ñaëc bieät laø tieàn maët trong tay caùc taàng lôùp daân cö, laøm giaûm aùp löïc laïm phaùt, nhôø vaäy goùp phaàn laøm oån ñònh tieàn teä. Maët khaùc do cung öùng voán tín duïng, taïo ñieàu kieän cho caùc toå chöùc kinh teá cung öùng ngaøy caøng nhieàu saûn phaåm haøng hoaù dòch vuï, ñaùp öùng nhu caàu ngaøy caøng taêng cuûa xaõ hoäi, nhôø ñoù tín duïng goùp phaàn laøm oån ñònh thò tröôøng giaù caû trong nöôùc. ¾ Ba laø: Goùp phaàn taïo coâng aên vieäc laøm, oån ñònh ñôøi soáng traät töï XH. Tín duïng ñaõ taïo ra khaû naêng khai thaùc caùc tieàm naêng saün coù trong xaõ hoäi veà taøi nguyeân thieân nhieân, veà lao ñoäng, ñaát, röøng… do ñoù coù theå thu huùt nhieàu löïc löôïng lao ñoäng cuûa xaõ hoäi ñeå taïo ra löïc löôïng saûn xuaát môùi thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá, oån ñònh ñôøi soáng vaø traät töï xaõ hoäi. I.1.4. Phaân loaïi tín duïng. Phaân loaïi tín duïng giuùp chuùng ta thieát laäp quy trình tín duïng hôïp lyù, qua ñoù naâng cao hieäu quaû quaûn trò ruûi ro vaø naâng cao chaát löôïng tín duïng. Phaân loaïi tín duïng döïa treân caùc tieâu thöùc sau: - Caên cöù muïc ñích söû duïng, tín duïng ñöôïc phaân thaønh 2 loaïi: Tín duïng saûn xuaát kinh doanh vaø Tín duïng tieâu duøng. - Caên cöù thôøi haïn tín duïng, tín duïng ñöôïc phaân thaønh 3 loaïi: Tín duïng ngaén haïn, Tín duïng trung haïn, Tín duïng daøi haïn. - Caên cöù tính chaát luaân chuyeån voán, tín duïng ñöôïc phaân thaønh 2 loaïi: Tín duïng voán löu ñoäng vaø tín duïng voán coá ñònh. - Caên cöù möùc ñoä tín nhieäm ñoái vôùi khaùch haøng, tín duïng ñöôïc phaân thaønh 2 loaïi: Tín duïng coù baûo ñaûm baèng taøi saûn vaø Tín duïng khoâng coù baûo ñaûm baèng taøi saûn. 3 I.1.5. Nguyeân lyù trong hoaït ñoäng tín duïng. ¾ Hoaït ñoäng tín duïng treân cô sôû nieàm tin. Trong quan heä tín duïng vôùi caùc TCTD, moãi khaùch haøng coù möùc ñoä tín nhieäm khaùc nhau phuï thuoäc vaøo möùc ñoä tin töôûng cuûa ngaân haøng ñoái vôùi khaû naêng vaø thieän chí traû nôï cuûa khaùch haøng. Khi möùc ñoä tín nhieäm cuûa TCTD ñoái vôùi khaùch haøng döôùi möùc coù theå chaáp nhaän ñöôïc thì TCTD seõ töø choái cho vay, hoaëc ñoàng yù thieát laäp quan heä tín duïng thì caên cöù möùc ñoä tín nhieäm, TCTD seõ xaùc ñònh caùc ñieàu kieän raøng buoäc töông öùng ñeå quaûn trò vaø haïn cheá ruûi ro. ¾ Phaân taùn vaø löôïng hoaù ruûi ro. Hoaït ñoäng tín duïng luoân tieàm aån ruûi ro cao neân caùc TCTD phaûi tuaân thuû nguyeân lyù phaân taùn vaø löôïng hoaù ruûi ro baèng caùch ña daïng hoaù saûn phaåm, ñoái töôïng khaùch haøng vaø khu vöïc ñaàu tö, caùc TCTD neân traùnh taäp trung voán tín duïng vaøo moät nhoùm khaùch haøng, moät ngaønh hoaëc moät lónh vöïc coù lieân quan vôùi nhau hoaëc cuøng moät ñòa baøn hoaït ñoäng. ¾ Phaân bieät ñoái vôùi khaùch haøng. Hoaït ñoäng tín duïng luoân xuaát hieän tình traïng thoâng tin baát caân xöùng, theå hieän khaùch haøng vay hieåu roõ hôn ngaân haøng veà tình hình saûn xuaát kinh doanh, naêng löïc taøi chính, tính khaû thi cuûa döï aùn vaø khaû naêng hoaøn traû nôï. Nhaèm haïn cheá ruûi ro do thoâng tin baát caân xöùng, caàn quy ñònh caùc ñieàu kieän khaét khe hôn ñoái vôùi caùc khoaûn vay maø caùc TCTD khoâng thöïc söï chaéc chaén veà möùc ñoä ruûi ro. ¾ Hoaït ñoäng tín duïng döïa treân cô sôû khaû naêng kinh nghieäm cuûa NH. TCTD xaây döïng caùc saûn phaåm tín duïng ñeå ñaùp öùng nhu caàu cuûa khaùch haøng treân cô sôû khaû naêng vaø kinh nghieäm cuûa ngaân haøng, nhôø vaäy ngaân haøng coù ñieàu kieän chuyeân moân hoaù cao trong nghieäp vuï tín duïng töø ñoù giuùp caùc ngaân haøng quaûn trò ñöôïc ruûi ro. 4 I.1.6. Quy trình tín duïng. Quy trình cho vay laø trình töï thöïc hieän vieäc caáp tín duïng theo caùc nguyeân taéc, thuû tuïc, ñoàng thôøi tuaân thuû caùc quy ñònh cuûa Phaùp Luaät vaø chính saùch cho vay cuûa ngaân haøng. Xaây döïng quy trình cho vay khoa hoïc seõ goùp phaàn ñaùng keå trong vieäc haïn cheá ruûi ro vaø naâng cao hieäu quaû kinh doanh cuûa ngaân haøng. Quy trình cho vay bao goàm caùc giai ñoaïn coù baûn sau: ¾ Laäp hoà sô ñeà nghò caáp tín duïng Hoà sô ñeà nghò caáp tín duïng phuï thuoäc vaøo caùc nhoùm khaùch haøng, loaïi cho vay, quy moâ tín duïng vaø möùc ñoä ruûi ro. Ñeå ngaân haøng coù caên cöù phaân tích vaø quyeát ñònh cho vay, hoà sô ñeà nghò caáp tín duïng phaûi cung caáp caùc thoâng tin caàn thieát bao goàm: Taøi lieäu chöùng minh naêng löïc phaùp lyù cuûa khaùch haøng; Taøi lieäu chöùng minh khaû naêng haáp thuï voán tín duïng vaø khaû naêng hoaøn traû voán tín duïng cuûa khaùch haøng; Taøi lieäu lieân quan ñeán baûo ñaûm tín duïng. ¾ Phaân tích tín duïng Phaân tích tín duïng laø phaân tích khaû naêng hieän taïi vaø quaù khöù veà naêng löïc taøi chính cuûa khaùch haøng, cuõng nhö khaû naêng hoaøn traû voán vay. Muïc tieâu phaân tích tín duïng laø xaùc ñònh nhöõng tình huoáng coù theå daãn ñeán ruûi ro cho ngaân haøng vaø tieân löôïng khaû naêng kieåm soaùt cuûa Ngaân haøng veà caùc loaïi ruûi ro ñoù, cuõng nhö döï kieán caùc bieän phaùp phoøng ngöøa vaø haïn cheá nhöõng thieät haïi coù theå xaûy ra. ¾ Quyeát ñònh tín duïng vaø giaûi ngaân Quyeát ñònh tín duïng laø vieäc chaáp thuaän hay khoâng chaáp thuaän cho vay. Quyeát ñònh tín duïng cuûa ngaân haøng deã rôi vaøo moät trong hai sai laàm sau. Thöù nhaát laø quyeát ñònh chaáp thuaän maø khaùch haøng laïi khoâng coù khaû naêng traû nôï, tröôøng hôïp naøy ngaân haøng coù theå bò giaûm lôïi nhuaän, thaäm chí maát voán. Thöù hai laø quyeát ñònh khoâng chaáp thuaän maø khaùch haøng thöïc chaát coù khaû naêng hoaøn traû 5 voán tín duïng ñuùng haïn, tröôøng hôïp naøy ngaân haøng maát cô hoäi taêng thu nhaäp vaø maát ñi moät khaùch haøng, cô hoäi môû roäng thò phaàn cuûa mình. Giaûi ngaân laø nghieäp vuï caáp tieàn cho khaùch haøng treân cô sôû möùc tín duïng ñaõ cam keát trong hôïp ñoàng. Giaûi ngaân phaûi ñaûm baûo nguyeân taéc vaän ñoäng cuûa voán tín duïng gaén lieàn vaän ñoäng cuûa haøng hoaù nghóa laø vieäc phaùt tieàn vay phaûi coù haøng hoaù ñoái öùng, phuø hôïp vôùi muïc ñích vay cuûa hôïp ñoàng tín duïng. ¾ Giaùm saùt vaø thanh lyù tín duïng Giai ñoaïn naøy chuû yeáu goàm caùc noäi dung sau: - Giaùm saùt tín duïng: Vôùi muïc tieâu laø kieåm tra vieäc thöïc hieän caùc ñieàu khoaûn ñaõ cam keát trong hôïp ñoàng tín duïng nhö: söû duïng voán ñuùng muïc ñích hay khoâng; kieåm soaùt möùc ñoä ruûi ro phaùt sinh trong quaù trình söû duïng voán tín duïng; theo doõi vieäc thöïc hieän caùc ñieàu khoaûn cuï theå ñaõ thoaû thuaän trong hôïp ñoàng, kòp thôøi phaùt hieän caùc vi phaïm ñeå coù nhöõng öùng xöû thích hôïp; Theo doõi vaø ghi nhaän vieäc thöïc hieän quy trình tín duïng cuûa boä phaän hoaëc caù nhaân coù lieân quan taïi ngaân haøng. - Thu nôï: Ngaân haøng thu nôï vaø theo doõi lòch traû nôï theo caùc noäi dung thoaû thuaän trong hôïp ñoàng. Caùc khoaûn tín duïng ñöôïc thu hoài ñaày ñuû caû nôï goác vaø laõi khi ñaùo haïn thì coi nhö nghóa vuï khaùch haøng ñöôïc thöïc hieän vaø ngaân haøng seõ laøm thuû tuïc thanh lyù tín duïng. - Taùi xeùt tín duïng vaø phaân haïng tín duïng: Muïc tieâu taùi xeùt tín duïng vaø phaân haïng tín duïng laø ñaùnh giaù chaát löôïng tín duïng, nhaèm phaùt hieän caùc ruûi ro ñeå coù höôùng xöû lyù kòp thôøi, ñoàng thôøi coù nhaän ñònh ñuùng veà hieän traïng caáp tín duïng. - Xöû lyù nôï coù vaán ñeà: Nôï coù vaán ñeà laø nhöõng khoaûn tín duïng khoâng hoaøn traû ñuùng haïn, khoâng ñöôïc pheùp vaø khoâng ñuû ñieàu kieän ñeå ñöôïc gia haïn nôï. Ngaân haøng seõ chuyeån nôï quaù haïn vaø aùp duïng nhöõng bieän phaùp ñeå nhanh choùng thu hoài nôï. Ngaân haøng caàn qui ñònh moät quy trình xöû lyù cuï theå nhaèm haïn cheá ruûi 6 ro theo hai höôùng: khai thaùc ñoái vôùi nhöõng khoaûn nôï coøn khaû naêng thu hoài vaø thanh lyù ñoái vôùi nhöõng khoaûn nôï khoâng coù khaû naêng thu hoài. I.2. Ruûi ro hoaït ñoäng tín duïng NHTM. Caùc NHTM laø loaïi hình doanh nghieäp hoaït ñoäng kinh doanh trong moät lónh vöïc ñaëc thuø vaø tieàm aån nhöõng ruûi ro cô baûn nhö ruûi ro laõi suaát, ruûi ro tyû giaù, ruûi ro thanh khoaûn, ruûi ro tín duïng vaø nhieàu ruûi ro khaùc, trong luaän vaên taùc giaû chæ ñi saâu vaøo ruûi ro tín duïng ñang laø vaán ñeà traên trôû cuûa NHTM Tænh LNTH. I.2.1. Toång quan veà ruûi ro tín duïng: I.2.1.1. Khaùi nieäm ruûi ro tín duïng. Coù nhieàu ñònh nghóa khaùc nhau veà ruûi ro tín duïng, trong luaän vaên naøy, taùc giaû söû duïng caùch giaûi thích töø ngöõ trong quyeát ñònh naêm 2005 cuûa Thoáng Ñoác NHCHDCND Laøo veà vieäc ban haønh “Quy ñònh veà phaân loaïi nôï, trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng trong hoaït ñoäng ngaân haøng cuûa TCTD”, ñònh nghóa “Ruûi ro tín duïng laø khaû naêng xaûy ra toån thaát trong hoaït ñoäng ngaân haøng cuûa TCTD do khaùch haøng khoâng thöïc hieän hoaëc khoâng coù khaû naêng thöïc hieän nghóa vuï cuûa mình theo cam keát” I.2.1.2. Ñaëc ñieåm cuûa ruûi ro tín duïng. ¾ Ruûi ro tín duïng mang tính chaát giaùn tieáp. Ñaëc ñieåm naøy xuaát phaùt töø nguyeân nhaân laø trong quan heä tín duïng, ngaân haøng chuyeån giao quyeàn söû duïng voán cho khaùch haøng trong moät thôøi gian nhaát ñònh neân nhöõng thieät haïi, thaát thoaùt veà voán xaûy ra tröôùc heát laø trong quaù trình söû duïng voán cuûa khaùch haøng do ñoù Ngaân haøng thöôøng bieát sau cuõng nhö khoâng ñaày ñuû vaø chính xaùc nhöõng khoù khaên, thaát baïi trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa khaùch haøng coù theå gaây ra ruûi ro tín duïng. 7 ¾ Ruûi ro tín duïng coù tính taát yeáu. Thoâng tin khoâng caân xöùng laø nguyeân nhaân khieán cho caùc nhaø kinh teá cuõng nhö caùc NHTM cho raèng kinh doanh ngaân haøng thöïc chaát laø quaûn lyù ruûi ro ôû möùc phuø hôïp vaø ñaït ñöôïc lôïi nhuaän töông öùng. Do khoâng theå coù ñöôïc thoâng tin caân xöùng veà vieäc söû duïng voán vay trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa khaùch haøng ñi vay, neân baát cöù moät khoaûn cho vay naøo cuõng tieàm aån nhöõng nguy cô ruûi ro ñoái vôùi NHTM nhö khoâng thu hoài ñöôïc voán, thu hoài khoâng ñuùng haïn, khoâng ñaày ñuû. ¾ Ruûi ro tín duïng coù tính chaát ña daïng vaø phöùc taïp. Ñaëc ñieåm naøy cuõng laø heä quaû cuûa ñaëc ñieåm thöù nhaát vì moái lieân heä giaùn tieáp vôùi ruûi ro tín duïng khieán söï ña daïng vaø phöùc taïp cuûa ruûi ro tín duïng ñoái vôùi ngaân haøng caøng theå hieän roõ raøng hôn. Nhaän thöùc ñaëc ñieåm naøy, khi thöïc hieän phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro caàn aùp duïng ñoàng boä nhieàu bieän phaùp. I.2.1.3. Phaân loaïi ruûi ro tín duïng. Trong hoaït ñoäng tín duïng, ruûi ro bieåu hieän döôùi nhieàu loaïi khaùc nhau do vaäy tuyø muïc tieâu nghieân cöùu khaùc nhau ngöôøi ta aùp duïng caùc phaân loaïi khaùc nhau. Coù nhieàu caùch thöùc phaân loaïi, luaän vaên ñeà caäp ñeán hai caùch phaân loaïi sau: ¾ Phaân laïi theo tính khaùch quan vaø chuû quan. - Ruûi ro khaùch quan: Do caùc nguyeân nhaân khaùch quan gaây ra nhö thieân tai, ñòch hoaï, ngöôøi vay bò cheát, maát tích khoâng coù ngöôøi thöøa keá hoaëc do caùc bieán ñoäng khaùc ngoaøi döï kieán laøm thaát thoaùt voán cho vay trong khi ngöôøi cho vay vaø khaùch haøng vay ñaõ thöïc hieän nghieâm tuùc cheá ñoä, chính saùch. - Ruûi ro chuû quan: Do caùc nguyeân nhaân thuoäc veà chuû quan cuûa ngöôøi vay vaø ngöôøi cho vay vì voâ tình hay coá yù laøm thaùt thoaùt voán vay. 8 ¾ Phaân loaïi theo nguoàn goác hình thaønh. * Ruûi ro töø phía ngöôøi cho vay: Ruûi ro tín duïng bao goàm ruûi ro danh muïc vaø ruûi ro giao dòch. Ruûi ro danh muïc ñöôïc phaân thaønh hai loaïi ruûi ro noäi taïi vaø ruûi ro taäp trung. “Ruûi ro noäi taïi” xuaát phaùt töø caùc yeáu toá mang tính rieâng bieät cuûa moãi chuû theå ñi vay hoaëc ngaønh kinh teá. “Ruûi ro taäp trung” xuaát phaùt do dö nôï ñöôïc taäp trung cho moät soá khaùch haøng ngaønh kinh teá, moät soá loaïi cho vay hoaëc moät khu vöïc ñòa lyù. Ruûi ro giao dòch coù 3 thaønh phaàn: ruûi ro löïa choïn, ruûi ro baûo ñaûm vaø ruûi ro nghieäp vuï. “Ruûi ro löïa choïn” laø ruûi ro lieân quan ñeán keát quaû thaåm ñònh vaø phaân tích tín duïng. “Ruûi ro ñaûm baûo” xuaát phaùt töø caùc tieâu chuaån baûo ñaûm nhö caùc ñieàu khoaûn trong hôïp ñoàng cho vay, caùc loaïi taøi saûn baûo ñaûm vaø möùc an toaøn cuûa taøi saûn. “Ruûi ro nghieäp vuï” laø ruûi ro lieân quan ñeán quaûn trò hoaït ñoäng cho vay nhö: xaây döïng vaø thöïc hieän chính saùch tín duïng ñeå ñònh höôùng vieäc cho vay, kieåm soaùt danh muïc cho vay; taùi xeùt caùc danh muïc cho vay, bao goàm caû vieäc söû duïng heä thoáng xeáp haïng ruûi ro vaø kyõ thuaät xöû lyù caùc khoaûn cho vay coù vaán ñeà. * Ruûi ro töø phía ngöôøi vay: - Ruûi ro veà ñaïo ñöùc: xaûy ra khi ngöôøi vay khoâng thieän chí traû nôï, coù yù ñoà löøa ñaûo hay söû duïng tieàn vay khoâng ñuùng muïc ñích, - Ruûi ro veà khaû naêng taøi chính yeáu keùm cuûa ngöôøi vay. - Ruûi ro do bieán ñoäng khaû naêng kinh doanh cuûa ngöôøi vay, xaûy ra khi ngöôøi vay khoâng theo kòp nhöõng thay ñoåi veà cheá ñoä, chính saùch, khoâng thích öùng ñöôïc vôùi söï caïnh tranh gay gaét treân thò tröôøng. - Ruûi ro töø phía ngöôøi ñieàu haønh doanh nghieäp, ngaønh hoaït ñoäng, vò trí cuûa doanh nghieäp, moái quan heä cuûa doanh nghieäp vôùi caùc doanh nghieäp khaùc. 9 I.2.1.4. Haäu quaû ruûi ro tín duïng. Ruûi ro tín duïng khoâng chæ aûnh höôûng xaáu ñeán tình hình taøi chính cuûa TCTD, ngaønh Ngaân haøng, maø coøn aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán hoaït ñoäng kinh teá – xaõ hoäi cuûa moãi quoác gia. - Ruûi ro tín duïng gaây ra haäu quaû naëng neà ñoái vôùi chuû theå tham gia tröïc tieáp vaøo quan heä tín duïng laø ngaân haøng thöông maïi vaø khaùch haøng. Ñoái vôùi NHTM, haäu quaû taùc ñoäng treân nhieàu phöông dieän nhö chi phí gia taêng do phaûi trích laäp buø ñaép toån thaát hay thu nhaäp haïn cheá do thu heïp tín duïng … Tình traïng naøy keùo daøi NHTM deã laâm vaøo tính huoáng maát khaû naêng chi traû hoaëc phaù saûn. - Ruûi ro tín duïng coù theå gaây ra haäu quaû xaáu ñoái vôùi heä thoáng taøi chính quoác gia. Söï raøng buoäc taát yeáu vaø ngaøy caøng chaët cheõ giöõa caùc trung gian taøi chính trong heä thoáng taøi chính laø yeáu toá coù theå laøm cho haäu quaû ruûi ro tín duïng chaâm ngoøi cho hieäu öùng ñoå vôõ daây chuyeån khieán heä thoáng taøi chính bò khuûng hoaûng. - Ruûi ro tín duïng coù theå gaây ra haäu quaû tieâu cöïc tôùi moïi ñoái töôïng trong xaõ hoäi, laøm giaûm loøng tin cuûa coâng chuùng vaøo söï vöõng chaéc vaø laønh maïnh cuûa heä thoáng taøi chính, cuõng nhö hieäu löïc caùc chính saùch tieàn teä cuûa Chính Phuû. Nhöõng haäu quaû khoâng mong ñôïi treân cho thaáy söï caàn thieát phaûi phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng. I.2.2. Nguyeân nhaân ruûi ro tín duïng. I.2.2.1. Nguyeân nhaân khaùch quan. Caùc nguyeân nhaân khaùch quan chuû yeáu goàm: caùc yeáu toá thôøi tieát khí haäu; Moâi tröôøng kinh teá khoâng thuaän lôïi chòu taùc ñoäng cuûa caùc nhaân toá: thay ñoåi chính saùch thueá, laõi suaát…; Giaù trò cuûa ñoàng baûn teä, phaûn öùng vaø haønh ñoäng cuûa ngöôøi 10 tieâu duøng; Chu kyø hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp vaø cuûa Ngaønh; Thoâng tin khoâng caân xöùng trong quan heä tín duïng giöõa ngaân haøng vaø khaùch haøng. ¾ Nguyeân nhaân töø phía Ngaân haøng. - Chính saùch tín duïng khoâng hôïp lyù bieåu hieän nhö: cô caáu tín duïng thieát laäp khoâng caên cöù treân cô sôû cô caáu kinh teá treân ñòa baøn vaø khaû naêng nguoàn voán cuûa ngaân haøng; Chính saùch laõi suaát khoâng linh hoaït so vôùi caùc ñoái thuû caïnh tranh; Quy trình nghieäp vuï thieáu chaët cheõ hoaëc khoâng phaùt huy ñöôïc söï chuû ñoäng saùng taïi cuûa caùn boä tín duïng; Cô cheá giaùm saùt caùn boä khoâng phuø hôïp… - Quy trình tín duïng thieáu chaët cheõ vaø khoâng phuø hôïp seõ khoâng phaùt huy taùc duïng, maø coøn laøm taêng ruûi ro cuûa caùc NHTM do caùc nguyeân nhaân sau: Thoâng tin caàn thöïc hieän trong caùc böôùc khoâng ñöôïc quy ñònh ñaày ñuû vaø phuø hôïp; Moái quan heä giöõa caùc böôùc khoâng ñöôïc nhaän thöùc ñaày ñuû, thieát laäp hoà sô khaùch haøng chæ döøng laïi ôû vieäc tuaân thuû quy ñònh maø khoâng nhaän thöùc nhöõng yeâu caàu caàn thieát khaùc; Chaát löôïng thoâng tin chöa ñaùp öùng yeâu caàu thaåm ñònh; Hôïp ñoàng tín duïng thieát laäp theo maãu ñoâi luùc khoâng ñeà caäp ñöôïc nhöõng ñaëc thuø rieâng coù cuûa töøng khoaûn vay; Coâng taùc kieåm tra giaùm saùt khaùch haøng chöa ñöôïc duy trì trong suoát thôøi gian hieäu löïc cuûa hôïp ñoàng. Caùn boä ngaân haøng coøn haïn cheá veà trình ñoä chuyeân moân veà nghieäp vuï ngaân haøng vaø ñaëc bieät laø thieáu am hieåu veà lónh vöïc kinh doanh cuûa khaùch haøng hoaëc coù söï caáu keát cuûa CBTD vaø khaùch haøng gaây haäu quaû nghieâm troïng. ¾ Nguyeân nhaân töø phía khaùch haøng: * Ñoái vôùi khaùch haøng laø doanh nghieäp: Quaûn lyù doanh nghieäp khoâng hieäu quaû do haïn cheá trong trieån khai keá hoaïch vaø giaùm saùt, yeáu keùm trong quaûn lyù thanh khoaûn, kinh doanh vöôït quaù khaû naêng quaûn lyù; Giaûi quyeát khoâng toát ñoái vôùi thò tröôøng ñaàu vaøo vaø ñaàu ra; Söï yeáu keùm cuûa ñoäi nguõ nhaân vieân cuûa doanh nghieäp; Doanh nghieäp coá tình vi phaïm caùc cam keát vôùi ngaân haøng nhö thöïc hieän 11 caùc thuû ñoaïn ñeå löøa ngaân haøng, coá tình cung caáp thoâng tin sai söï thaät, coá tình trì hoaõn vieäc hoaøn traû tieàn vay cho ngaân haøng. * Ñoái vôùi khaùch haøng laø caù nhaân: Hoaït ñoäng kinh doanh khoâng thuaän lôïi, khaû naêng quaûn lyù yeáu keùm; Nguoàn hoaøn traû chính töø thu nhaäp cô baûn bò giaûm suùt; Coá tình löøa ngaân haøng hoaëc söû duïng voán vay khoâng ñuùng muïc ñích. I.2.3. Vaän duïng moät soá nguyeân taéc cô baûn cuûa uyû ban BASLE. UÛy ban giaùm saùt ngaân haøng BALSE laø uyû ban coù traùch nhieäm giaùm saùt hoaït ñoäng ngaân haøng do Thoáng ñoác ngaân haøng cuûa 10 nöôùc (G10) thaønh laäp naêm 1995. töø thaùng 04.1997, G10 thoâng qua 25 nguyeân taéc cô baûn veà giaùm saùt ñöôïc IMF vaø WB ñeà nghò aùp duïng chung cho caùc nöôùc khaùc ngoaøi nhoùm. NH ñang töøng böôùc aùp duïng caùc thoâng leä quoác teá, trong ñoù vaän duïng moät soá nguyeân taéc cuûa uyû ban Balse taïo tieàn ñeà cho heä thoáng NH Laøo gia nhaäp thò tröôøng Taøi chính Ngaân haøng theù giôùi, ñaëc bieät trong naêm 2005 Thoáng ñoác NHCHDCND Laøo ñaõ ban haønh 2 quyeát ñònh quan troïng veà “Quy ñònh veà caùc tyû leä baûo ñaûm an toaøn trong hoaït ñoäng cuûa TCTD” vaø “ Quy ñònh veà phaân loaïi nôï, trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng trong hoaït ñoäng ngaân haøng cuûa TCTD”. Nghieân cöùu ñeå ñeà xuaát caùc giaûi phaùp, taùc giaû vaän duïng moät soá nguyeân taéc sau: Nguyeân taéc 6: Giaùm saùt ngaân haøng caàn ñaët ra nhöõng yeâu caàu veà voán toái thieåu moät caùch thaän troïng vaø hôïp lyù cho taát caû caùc ngaân haøng. Nguyeân taéc 7: Phaàn troïng yeáu trong heä thoáng giaùm saùt laø ñaùnh giaù caùc chính saùch, thöïc tieãn vaø caùc giaûi phaùp cuûa ngaân haøng lieân quan tôùi baûo ñaûm tieàn vay, caùc khoaûn ñaàu tö vaø quaûn lyù caùc khoaûn cho vay cuõng nhö danh muïc. 12 Nguyeân taéc 8: Ngaân haøng hoaït ñoäng vôùi nhöõng chính saùch, thöïc tieãn vaø giaûi phaùp thích hôïp trong ñaùnh giaù chaát löôïng taøi saûn coù vaø söï ñaày ñuû trong döï phoøng vaø döï tröõ nhöõng toån thaát cho vay. Nguyeân taéc 9: Coù heä thoáng thoâng tin quaûn lyù coù khaû naêng quaûn lyù taäp trung thoáng nhaát caùc danh muïc vaø ñaët ra caùc giôùi haïn ñaùng tin caäy trong vieäc ngaân haøng cho vay töøng ñoái töôïng rieâng leû hay nhoùm ñoái töôïng coù lieân quan vôùi nhau. Nguyeân taéc 10: Môû roäng tín duïng phaûi ñöôïc giaùm saùt coù hieäu quaû vaø caùc böôùc thích hôïp caàn ñöôïc kieåm soaùt vaø giaûm thieåu ruûi ro. Nguyeân taéc 15: Ngaân haøng phaûi coù caùc chính saùch, thöïc tieãn vaø bieän phaùp thích hôïp keå caû caùc nguyeân taéc chaët cheõ veà : hieåu bieát khaùch haøng” vôùi nhöõng tieâu chuaån cao veà ñaïo ñöùc vaø nghieäp vuï trong lónh vöïc taøi chính vaø ngaên chaën caùc phaàn töû toäi phaïm laïm duïng ngaân haøng moät caùch coá yù hay khoâng coá yù. Caùc nguyeân taéc neâu treân lieân quan maät thieát ñeán chính saùch, bieän phaùp phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro neân taùc giaû söû duïng laøm cô sôû ñeà xuaát caùc giaûi phaùp trong chöông III. I.2.4. Bieän phaùp cô baûn ñeå phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng. ¾ Phaân tích ruûi ro khi löïa choïn. Löïa choïn tín duïng laø quaù trình ñaùnh giaù ruûi ro cho vay ñoái vôùi moät doanh nghieäp hoaëc moät caù nhaân ñeå ñaûm baûo cho khoaûn vay maø TCTD cung caáp nhaèm kieåm soaùt ruûi ro vaø taïo ra lôïi ích phuø hôïp vôùi möùc ñoä ruûi ro. Phaân tích ruûi ro coù theå ñònh tính vaø ñònh löôïng. Caùc böôùc ñaùnh giaù ruûi ro ñònh tính bao goàm tröôùc heát laø thu thaäp thoâng tin veà nghóa vuï taøi chính cuûa ngöôøi vay, xaùc ñònh muïc ñích thöïc söï cuûa ngöôøi vay, tính caùch vaø söï laønh maïnh cuûa ngöôøi vay, xaùc ñònh ruûi ro ñoái vôùi hoaït ñoäng kinh 13 doanh cuûa ngöôøi vay döôùi nhöõng ñieàu kieän cuûa ngaønh vaø neàn kinh teá trong töông lai, döï baùo möùc ñoä cam keát cuûa ngöôøi vay ñoái vôùi vieäc hoaøn traû khoaûn vay. Ñaùnh giaù ruûi ro ñònh löôïng bao goàm vieäc phaân tích caùc döõ lieäu taøi chính trong quaù khöù vaø döï kieán keát quaû taøi chính trong töông lai nhaèm ñaùnh giaù khaû naêng cuûa ngöôøi vay trong vieäc hoaøn raû khoaûn vay ñuùng haïn vaø khaû naêng ngöôøi vay tieáp tuïc toàn taïi trong nhöõng bieán ñoäng cuûa ngaønh vaø neàn kinh teá. Noäi dung phaân tích ruûi ro tín duïng coù theå coâ ñoïng ôû 4 caâu hoûi sau: Tính caùch vaø söï laønh maïnh cuûa ngöôøi vay? Muïc ñích söû duïng tieàn vay? Nguoàn hoaøn traû thöù nhaát? Nguoàn hoaøn traû thöù hai?. Ñeå ñaùnh giaù ruûi ro, thoâng tin caàn thu thaäp töø khaùch haøng phaûi ñaày ñuû, trung thöïc kòp thôøi. Quaù trình thu thaäp thoâng tin, saøng loïc thoâng tin töø khaùch haøng vaø thu thaäp töø nhieàu nguoàn khaùc caàn ñöôïc xem laø nguyeân taéc haøng ñaàu ñeå ngaên ngöøa ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng. ¾ Giôùi haïn caáp tín duïng Ñeå haïn cheá ruûi ro taäp trung caùc ngaân haøng khoâng taäp trung cho vay moät khaùch haøng hoaëc moät nhoùm khaùch haøng. Ngaân haøng caàn xaùc ñònh giôùi haïn tín duïng ñoái vôùi töøng khaùch haøng rieâng bieät. Trong hoaït ñoäng tín duïng ñoái vôùi moät khaùch haøng coù hai loaïi ruûi ro chính coù theå xaûy ra laø: moät laø ruûi ro cuûa caùc giao dòch cuï theå khoâng hieäu quaû; hai laø ruûi ro toång theå cuûa khaùch haøng khi khaùch haøng maát khaû naêng traû nôï. Khi ruûi ro toång theå xaûy ra thì toaøn boä caùc giao dòch seõ gaëp ruûi ro. Giôùi haïn tín duïng xaùc ñònh ñuùng seõ giuùp ngaân haøng quaûn trò toát ruûi ro toång theå cuûa töøng khaùch haøng. Giôùi haïn tín duïng bao goàm haïn möùc cuûa taát caû caùc dòch vuï chöùa ñöïng ruûi ro tín duïng nhö dö nôï cho vay, baûo laõnh… Cho vay nhoùm khaùch haøng lieân quan coù nguy cô ruûi ro raát lôùn do ñoù ngaân haøng caàn xaùc ñònh giôùi haïn tín duïng cho moät nhoùm khaùch haøng. Giôùi haïn tín duïng ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû chính saùch tín duïng töøng thôøi kyø, xeáp haïng tín duïng cuûa khaùch haøng, khaû naêng cung öùng vaø nguoàn voán cuûa ngaân haøng. 14 ¾ Baûo ñaûm tieàn vay Ñeå haïn cheá caùc ruûi ro xaûy ra, ngaân haøng ñöa ra caùc hình thöùc baûo ñaûm tín döïng nhaèm thu hoài moät phaàn hay toaøn boä khoaûn vay khi coù ruûi ro tín duïng xaûy ra. Ngaân haøng xem xeùt, quyeát ñònh cho vay treân cô sôû coù baûo ñaûm hoaëc khoâng coù baûo ñaûm baèng taøi saûn caàm coá, theá chaáp cuûa khaùch haøng vay, baûo laõnh cuûa beân thöù ba. Ngaân haøng cuõng coù theå xem xeùt, quyeát ñònh vieäc cho vay coù baûo ñaûm baèng taøi saûn hình thaønh töø voán vay. Hình thöùc baûo ñaûm tieàn vay chæ höõu hieäu khi haønh lang phaùp lyù thaät söï höõu hieäu cho vieäc ngaân haøng nhaän theá chaáp cuõng nhö giaûi chaáp. Khi nhaän theá chaáp, ruûi ro tín duïng cuõng coù theå xaûy ra do ñaùnh giaù sai giaù trò taøi saûn theá chaáp, giaù caû taøi saûn bieán ñoäng… Tuy nhieân baûo ñaûm tieàn vay muïc ñích laø ñeå gia coá loøng tin chöù khoâng phaûi laø nguoàn thu nôï. Noùi caùch khaùc ñoù laø bieän phaùp nhaèm taêng cöôøng quyeàn truy ñoøi cuûa ngaân haøng trong quan heä tín duïng. Nguoàn thu nôï chính trong hoaït ñoäng cho vay laø töø hieäu quaû kinh doanh cuûa khaùch haøng. ¾ Kieåm tra tín duïng Nhöõng bieán ñoäng trong neàn kinh teá laøm suy yeáu moät soá doanh nghieäp vaø laøm taêng nhu caàu tín duïng ñoái vôùi nhöõng doanh nghieäp khaùc. Ñoái vôùi caù nhaân, coù theå bò maát vieäc, thu nhaäp giaûm thaáp… laøm cho ngöôøi vay khoâng coøn khaû naêng traû nôï. Do ñoù CBTD phaûi nhaïy caûm vôùi nhöõng dieãn bieán nhö vaäy vaø ñònh kyø phaûi kieåm tra taát caû caùc khoaûn tín duïng theo möùc ñoä sau: - Tieán haønh kieåm ra ñònh kyø taát caû caùc khoaûn cho vay, ñoái vôùi caùc khoaûn tín duïng lôùn phaûi thöôøng xuyeân hôn. - Xaây döïng keá hoaïch, chöông trình vaø noäi dung kieåm tra bao haøm caùc khía caïnh sau: thöïc hieän keá hoaïch traû nôï, chaát löôïng vaø ñieàu kieän taøi saûn laøm ñaûm baûo, khaû naêng xöû lyù taøi saûn baûo ñaûm. - Kieåm tra thöôøng xuyeân caùc khoaûn nôï coù vaán ñeà. 15 - Taêng cöôøng kieåm tra tín duïng khi neàn kinh teá, ngaønh ngheà (söû duïng nhieàu voán vay) coù bieåu hieän ñi xuoáng. - Phaân tích ñaùnh giaù xeáp loaïi doanh nghieäp. ¾ Phaân loaïi tín duïng vaø döï phoøng toån thaát tín duïng Theo thoâng leä, caùc ngaân haøng ñeàu söû duïng heä thoáng phaân loaïi tín duïng ñeå ño löôøng ruûi ro ñoái vôùi caùc khoaûn cho vay. Phaân loaïi tín duïng laø moät tieán trình xeáp loaïi ruûi ro baèng phöông phaùp ñònh löôïng vaø ñònh tính nhaèm xaùc ñònh caáp ñoä ruûi ro ñoái vôùi caùc koaûn cho vay. Ruûi ro phaûi ñöôïc ñaùnh giaù vaø xeáp loaïi vaøo thôøi ñieåm maø khoaûn vay ñöôïc thöïc hieän vaø sau ñoù ñöôïc ñaùnh giaù vaø phaân loaïi laïi khi caàn thieát (tuyø vaøo möùc ñoä ruûi ro) coù theå vaøi laàn trong naêm. Theo tieâu chuaån, caùc khoaûn vay ñöôïc phaân loaïi thaønh caùc haïng sau: 1-Ñaït tieâu chuaån (Standard) laø khoaûn cho vay khoâng coù nghi ngôø naøo veø khaû naêng traû nôï. 2-Caàn theo doõi hoaëc caûnh giaùc (Specially mentioned, or watch) laø khoaûn cho vay chöùa ñöïng tieàm naêng ruûi ro trong töông lai. 3-Döôùi chuaån (Substandard) laø caùc khoaûn cho vay yeáu keùm ñaõ xaùc ñònh caån thaän, gaây thieät haïi ñeán khaû naêng traû nôï, nguoàn traû nôï cô baûn bò thieáu huït vaø ngaân haøng phaûi caàn ñeán nguoàn traû nôï thöù caáp nhö thanh lyù taøi saûn theá chaáp, taøi saûn coá ñònh hoaëc voán khaùc. 4-Khoù thu hoài (Doubtful) laø caùc khoaûn cho vay döôùi chuaån nhöng vieäc thu hoài nôï troïn veïn laø khoâng chaéc chaén. 5-Toån thaát (Loss) laø khoaûn cho vay khoâng theå thu hoài. Vieäc phaân loaïi tín duïng nhaèm muïc ñích xaùc ñònh ñaày ñuû veà toån thaát trong cho vay. Thoâng thöôøng, möùc döï phoøng ñöôïc xaùc ñònh qua döõ lieäu thoáng keâ. ÔÛ nhöõng nöôùc coù khung phaùp lyù keùm hieäu quaû veà vaán ñeà thu hoài nôï, tyû leä döï phoøng ôû möùc 20%-25% cho khoaûn vay döôùi chuaån, tyû leä döï phoøng cho haïng khoù ñoøi vaø toån thaát laø 50% vaø 100% laø döï kieán thoaû ñaùng ñeå buø ñaép toån thaát tieàm taøng. 16 ¾ Ña daïng hoaù danh muïc cho vay Ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng toaøn boä danh muïc cho vay caàn xaùc ñònh danh muïc cho bay khoâng hieäu quaû. Moät soá chæ tieâu ñöôïc söû duïng ñeå ñaùnh giaù danh muïc cho vay khoâng hieäu quaû nhö: tyû leä nôï quaù haïn treân toång dö nôï, Tyû leä nôï khoù ñoøi treân toång dö nôï, Tyû leä döï phoøng ruûi ro treân toång dö nôï… TCTD tieán haønh phaân loaïi tín duïng vaø ñöôïc saép xeáp theo töøng loaïi khaùch haøng, ngaønh kinh teá nhaèm xaùc ñònh khuynh höôùng ruûi ro chung cuûa danh muïc cho vay. Ñoàng thôøi ñaùnh giaù danh saùch caùc khoaûn vay keùm hieäu quaû ñeå xem xeùt khaû naêng thay ñoåi tình hình vaø coù giaûi phaùp nhaèm caûi thieän khaû naêng traû nôï. Thöôøng xuyeân taùi xeùt danh muïc cho vay ñoù laø vieäc phaân tích danh muïc cho vay caùc ñaëc ñieåm cuûa noù cho thaáy öu theá kinh doanh cuûa ngaân haøng cuõng nhö loaïi hình ruûi ro tín duïng maø ngaân haøng ñaõ döï kieán ñöôïc vaø saün saøng ñoái phoù. Phaân tích danh muïc cho vay bao goàm nhöõng noäi dung sau: laäp baûng toùm löôïc caùc loaïi hình cho vay chính, trong ñoù chi tieát veà soá löôïng khaùch haøng vay, tyû suaát sinh lôøi trung bình. Treân cô sôû ñoù cô caáu laïi danh muïc cho vay theo tyû leä phaàn traêm ñaàu tö cho caùc loaïi hình cho vay nhö ngaén, trung, daøi haïn, cho caùc ngaønh kinh teá, cho caùc thaønh phaàn kinh teá… theo höôùng ña daïng hoaù ñeå haïn cheá ruûi ro. 17 CHÖÔNG II: THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI TÆNH LUAÅNG NAËM THAØ II.1. Khaùi quaùt veà tình hình kinh teá xaõ hoäi Tænh Luaång Naëm Thaø. II.1.1. Ñaëc ñieåm töï nhieân, kinh teá, xaõ hoäi tænh Luaång Naëm Thaø. II.1.1.1. Ñaëc ñieåm töï nhieân: Laø moät tænh nieàm nuùi vaø cao nguyeân naèm ôû Baéc Laøo; vôùi dieän tích töï nhieân treân 9.865 km2 vaø giaùp vôùi 3 nöôùc laø Trung Quoác, Thaùi Lan, Mieân Ma. LNTH chòu aûnh höôûng cuûa khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa vuøng cao nguyeân töø Trung Quoác, neân thôøi tieát maùt meû quanh naêm. Maët khaùc, phaàn lôùn dieän tích ñaát ôû ñaây thích hôïp cho vieäc phaùt trieån caùc loaïi caây coâng nghieäp daøi ngaøy coù giaù trò kinh teá cao nhö cao su, saàu ñaâu, caø pheâ, tieâu, taèm, luùa, … Vôùi caùc ñaëc ñieåm töï nhieân noùi treân ñaõ quyeát ñònh cô caáu kinh teá LNTH treân hai theá maïnh: moät laø cho pheùp boá trí caây troàng, vaät nuoâi coù nguoàn goác oân ñôùi; hai laø cho pheùp thu huùt ñaàu tö vaø phaùt trieån ngoaïi thöông vôùi caùc nöôùc giaùp bieân giôùi. II.1.1.2. Ñaëc ñieåm kinh teá: Toång saûn phaåm treân ñòa baøn (GDP) taêng bình quaân haøng naêm 7.7%, rieâng naêm 2005 GDP Tænh LNTH ñaït 2.870 tæ kíp. cô caáu kinh teá böôùc ñaàu ñaõ coù söï chuyeån dòch theo höôùng taêng tyû troïng ngaønh coâng nghieäp, dòch vuï, tyû troïng ngaønh noâng-laâm nghieäp giaûm daàn. Tuy nhieân ñeán naêm 2005, tyû troïng ngaønh noâng – laâm nghieäp vaãn chieám ñeán gaàn 77%, trong khi ngaønh coâng nghieäp vaø dòch vuï chæ chieám 23% (trong ñoù dòch laø 12%) cho thaáy neàn kinh teá LNTH vaãn döïa vaøo saûn xuaát noâng – laâm nghieäp laø chuû yeáu. 18 Lónh vöïc Coâng nghieäp töøng böôùc ñöôïc cuûng coá töø nguoàn voán ñaàu tö cuûa Tænh, Chính Phuû Laøo vaø caùc doanh nghieäp Trung Quoác, Thaùi Lan; nhöng haàu heát caùc doanh nghieäp thuoäc daïng vöøa vaø nhoû. Nhieàu naêm qua, hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp naøy gaëp nhieàu khoù khaên, nhaát laø khoù khaên veà quaûn lyù, ñieàu haønh chöa theo kòp kinh teá thò tröôøng, beá taéc trong khaâu tìm ñaàu ra cho saûn phaåm do chaát löôïng thaáp, giaù thaønh cao vaø chöa phuø hôïp vôùi nhu caàu cuûa thò tröôøng. II.1.1.3. Ñaëc ñieåm veà haønh chính, xaõ hoäi: Toaøn tænh coù 5 huyeän, Daân soá toaøn tænh ñeán cuoái naêm 2005 gaàn 143.000 ngöôøi, maät ñoä daân soá thaáp so vôùi nhöõng tænh ñoàng baèng (14,5ngöôøi/km2). Löïc löôïng lao ñoäng cuûa tænh hieän coù gaàn 72.000 ngöôøi (nöõ chieám gaàn 53%), chaát löôïng lao ñoäng khoâng ñoàng ñeàu giöõa caùc vuøng. Lao ñoäng kyõ thuaät vaø coù trình ñoä cao môùi chieám khoaûng 4% toång soá lao ñoäng. Theo keát quaû ñieàu tra xaõ hoäi hoïc, daân soá LNTH goàm coù 32 daân toäc, trong ñoù daân toäc thieåu soá chieám khoaûn 32%, ngöôøi Laøo Lum chieám ña soá vôùi khoaûng 68%. Theo thoáng keâ cuûa cuïc thoáng keâ Laøo thì tæ leä ñeán tröôøng cuûa daân toäc thieåu soá Tænh LNTH ñeán tuoåi ñi hoïc chæ coù khoaûng 48%. II.1.1.4. Thöông maïi vaø du lòch. Trong nhieàu naêm qua, ngaønh thöông maïi cuûa Tænh LNTH ñaõ coù nhöõng böôùc phaùt trieån khaù vöõng chaéc vaø ñaït ñöôïc nhieàu thaønh töïu to lôùn. Xuaát khaåu naêm 2005 so vôùi naêm 1997 taêng leân 5,9 laàn; nhaäp khaåu taêng 2,6 laàn; haøng hoaù qua cöûa khaåu taêng 9,1 laàn. Veà ngaønh du lòch cuûa Tænh cuõng coù söï phaùt trieån ñaùng keå, do coù nhieàu danh lam thaéng caûnh, khí haäu maùt meû neân Tænh ñaõ thu huùt ñöôïc raát nhieàu du khaùch trong vaø ngoaøi nöôùc, cuï theå laø töø naêm 2001 – 2005 ñaõ coù 1.211.000 du khaùch; thu ñöôïc khoaûng 1.504,2 tæ kíp. 19 II.1.1.5. Moät soá khoù khaên: Quaù trình phaùt trieån cuûa LNTH coøn gaëp nhieàu khoù khaên, thaùch thöùc ñaët ra yeâu caàu phaûi chuù yù phaùt trieån ñoàng boä moïi maët caùc lónh vöïc kinh teá – xaõ hoäi cuûa tænh LNTH, cuï theå laø: - Noâng – laâm nghieäp vaãn chieám tyû troïng lôùn(77%) trong cô caáu kinh teá, chöa coù tích luyõ töø noäi boä neàn kinh teá, tình traïng thieáu voán coøn raát phoå bieán. - Caùc doanh nghieäp vaãn coøn non keùm, chöa theå hieän ñöôïc vai troø, ñònh höôùng neàn kinh teá. Kinh teá hôïp taùc phaùt trieån chaäm, coøn luùng tuùng trong xaây döïng moâ hình vaø phöông thöùc hoaït ñoäng. - Taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá chöa töông xöùng vôùi tieàm naêng, phaàn lôùn caùc theá maïnh cuûa tænh (ñaõ neâu treân) chöa ñöôïc phaùt huy, thaäm chí coù nhöõng laõnh vöïc coøn trì treä, giaûm suùt vaø khoâng oån ñònh. - Lao ñoäng ñöôïc ñaøo taïo ngheà chieám tyû leä thaáp, möùc soáng cuûa ngöôøi daân so vôùi caùc ñòa phöông khaùc nhìn chung coøn thaáp. - Quy moâ neàn kinh teá coøn nhoû beù so vôùi tieàm naêng ñaát ñai, röøng, khoaùng saûn, tieàm naêng veà du lòch,… Trình ñoä saûn xuaát thaáp, chaát löôïng hieäu quaû keùm, thò tröôøng tieâu thuï nhoû vaø chöa oån ñònh. - Cô caáu ñaàu tö chöa hôïp lyù, chöa taäp trung ñaàu tö cho phaùt trieån caùc theá maïnh vaø chöa coù caùc chính saùch, bieän phaùp thoaû ñaùng nhaèm thu huùt caùc nguoàn voán ñaàu tö theo ñònh höôùng, ñaëc bieät laø nguoàn voán töø nöôùc ngoaøi. - Vieäc hôïp taùc ñaàu tö, hoïc hoûi kinh nghieäm vôùi caùc nöôùc; nhaát laø vôùi Trung Quoác, Thaùi Lan vaø Mieân Ma vaãn coøn nhieàu haïn cheá. II.2. Hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng thöông maïi Tænh Luaång Naëm Thaø. Theo baùo caùo toång hôïp cuûa NHCHDCND Laøo chi nhaùnh LNTH, tính ñeán cuoái naêm 2005, hoaït ñoäng tín duïng cuûa NHTM Tænh LNTH ñaõ ñaït ñöôïc moät soá keát quaû nhö sau: 20 II.2.1. Tình hình huy ñoäng voán. Nguoàn voán huy ñoäng cuûa NHTM Tænh LNTH ñeán cuoái naêm 2005 ñaït 188,1tyû kíp (1kíp = 1,5VNÑ); taêng gaàn 106,7 tyû kíp so vôùi naêm 2001, bình quaân haøng naêm taêng 25,8% (5 naêm 2001-2005), chieám tyû troïng 49% toång dö nôï cho vay khaùch haøng. Bieåu II.1: keát quaû huy ñoäng voán cuûa NHTM tænh LNTH töø naêm 2001 ñeán 2005 (ñvt: tyû kíp,%) Chæ tieâu 2001 2002 2003 2004 2005 Soá dö cuoái naêm 81,4 108,4 134,2 164 188,1 Bình Quaân Trong ñoù + Tieát kieäm, kyø phieáu -Tyû troïng/Toång huy ñoäng -Tyû leä taêng so naêm tröôùc + Tieàn gôûi trung daøi haïn -Tyû troïng/Toång huy ñoäng -Tyû leä taêng so naêm tröôùc 62,5 76,8% 24,2 30% 62,2 57,4% 41,7% 30 27,7% 24% 82,5 61,46% 16,8% 37 27,6% 235% 104,8 63,9% 32,3% 42,6 26% 15% 119,4 63,5% 12,3% 47,7 25,4% 12% 64,6% 27,3% Huy ñoäng bình quaân naêm 70,2 99,5 116,2 153,8 172,7 Toác ñoä taêng bình quaân 41,7% 16,8% 32,4% 12,3% 25,8% Nguoàn: NHTM tænh LNTH ¾ Cô caáu nguoàn voán huy ñoäng theo loaïi hình toå chöùc, caù nhaân göûi tieàn: Tieàn göûi cuûa daân cö döôùi caùc hình thöùc tieàn göûi tieát kieäm, kyø phieáu vaø caùc loaïi giaáy tôø coù giaù khaùc ñeán cuoái naêm 2005 laø 119,4 tyû kíp. Nguoàn naøy quan troïng vaø chuû yeáu nhaát, chieám gaàn 63,5% trong toång nguoàn voán huy ñoäng. Bình quaân haøng naêm tieàn göûi daân cö chieám 64,6% toång voán huy ñoäng. -Tieàn göûi caùc toå chöùc kinh teá naêm 2005 ñaït gaàn 68,7 tyû kíp, bình quaân haøng naêm chieám 35,4% trong toång nguoàn voán huy ñoäng. 21 ¾ Cô caáu nguoàn voán theo kyø haïn Nguoàn voán coù kyø haïn töø 12 thaùng trôû leân cuûa NHTM tænh LNTH naêm 2005 laø 47,7 tyû, bình quaân chieám tyû troïng 27,3% trong toång nguoàn voán huy ñoäng. Ngoaøi nguoàn voán huy ñoäng töø daân cö, töø caùc TCKT vaø kho baïc nhaø nöôùc, NHTM tænh LNTH ñaõ phaûi boå sung nguoàn voán cuûa mình baèng voán ñieàu hoaø cuûa NHTM Trung öông. II.2.2. Tình hình vaø toác ñoä taêng tröôûng tín duïng 2001-2005. Toång dö nôï cho vay toaøn ñòa baøn ñeán cuoái naêm 2005 ñaït 383,3 Tyû kíp, taêng 70% so vôùi naêm 2001, bình quaân moãi naêm taêng khoaûng 21,6% (2001-2005). Theå hieän trong bieåu II.2 döôùi ñaây: Bieåu II.2: Tình hình söû duïng voán cuûa nhtm tænh LNTH töø naêm 2001 ñeán naêm 2005 (ñvt: tyû kíp, %) NAÊM CHÆ TIEÂU 2001 2002 2003 2004 2005 Bình quaân I. Dö nôï cuûa NHTM tænh LNTH 225,1 278,1 320,5 352,9 383,3 Toác ñoä taêng 23,5% 15% 10% 8,6% 14,3% II. Doanh soá cho vay 222,7 189,5 189,9 256,5 423,7 III. Doanh soá thu nôï 145,1 145,7 147,4 240,6 367,3 IV. Nôï xaáu: 60,5 110,3 105,3 77,7 9,7 Tyû troïng nôï xaáu/Toång DN 27% 40% 33% 22% 3% 1. Nôï quaù haïn 31 55,7 19,1 11,3 5,6 Tyû troïng/Nôï xaáu 51% 50% 18% 15% 58% 2. Nôï khoanh 29,1 54,4 62,2 45,5 4,1 Tyû troïng/Nôï xaáu 48% 49% 59% 59% 42% 3. Nôï chôø xöû lyù 0,4 0,2 24 20,9 0 Tyû troïng/Nôï xaáu 0,7% 0,2% 23% 27% 0% V. Dö nôï bình quaân 151,6 223,7 233,5 286,8 320 Toác ñoä taêng bình quaân 47,6% 4,4% 22,8% 11,5% 22 Phaân tích toång dö nôï toaøn ñòa baøn coù caùc tình hình sau: ¾ Cô caáu tín duïng theo loaïi hình kinh teá. Cô caáu tín duïng theo loaïi hình kinh teá cuõng coù söï chuyeån bieán theo höôùng taêng tyû troïng loaïi hình kinh teá ngoaøi quoác doanh vaø taäp theå khaù roõ neùt. Tyû troïng dö nôï cho vay doanh nghieäp nhaø nöôùc trong toång dö nôï naêm 2005 laø 25,3% giaûm so vôùi naêm 2001 (35,2%). Tyû troïng dö nôï cho vay khu vöïc kinh teá taäp theå trong toång dö nôï naêm 2005 laø 1,6% taêng so vôùi naêm 2001 (0,7%); Tyû troïng cho vay ngoaøi quoác doanh vaø taäp theå trong toång dö nôï ñeán cuoái naêm 2005 laø 73% taêng so vôùi naêm 2001 (64%). ¾ Cô caáu tín duïng theo ngaønh kinh teá. Cô caáu tín duïng theo ngaønh kinh teá ñaõ coù söï chuyeån dòch ñuùng höôùng so vôùi nhöõng naêm tröôùc.. Dö nôï cho vay ngaønh noâng - laâm nghieäp tuy vaãn coøn chieám tyû troïng lôùn nhaát trong toång dö nôï chung cuûa toaøn ñòa baøn (48%) nhöng tyû leä naøy ñaõ giaûm ñaùng keå so vôùi nhöõng naêm tröôùc (naêm 2001 laø 65%). Beân caïnh ñoù, tyû troïng dö nôï cho vay trong toång dö nôï cuûa moät soá ngaønh khaùc nhö: ngaønh thöông nghieäp dòch vuï chieám 10,5% naêm 2001 taêng leân ñeán 26,6% naêm 2005, ngaønh xaây döïng chieám 1,3% naêm 2001 taêng leân ñeán 7% naêm 2005, rieâng coâng nghieäp khai thaùc moû chieám 12,5% naêm 2001 giaûm coøn 7,4% naêm 2005. Nhìn chung caùc ngaønh ñeàu coù möùc taêng töông öùng caû veà soá tuyeät ñoái vaø tyû troïng so vôùi naêm 2001 rieâng ngaønh coâng nghieäp, noâng - laâm nghieäp coù tyû troïng giaûm. ¾ Veà cô caáu tín duïng phaân theo loaïi cho vay Veà cô caáu tín duïng phaân theo loaïi cho vay, tyû troïng cho vay trung daøi haïn töø choã chæ chieám 45,7% toång dö nôï vaøo naêm 2001 ñeán 2005 ñaõ taêng leân chieám tyû troïng 50,3% trong toång dö nôï. Tyû troïng dö nôï cho vay trung daøi haïn trong toång dö nôï ñeán cuoái naêm 2005 laø 50,3% trong khi tyû troïng voán huy ñoäng coù 23 kyø haïn töø 12 thaùng trôû leân toång huy ñoäng voán taïi choã chæ chieám 27,3% cho thaáy cô caáu cho vay trung vaø daøi haïn khoâng phuø hôïp vôùi cô caáu nguoàn voán trung daøi haïn, deã daãn ñeán ruûi ro kyø haïn. II.2.3. Hoaït ñoäng tín duïng ñaùp öùng nhu caàu voán phaùt trieån kinh teá. Tính ñeán cuoái naêm 2005 NHTM tænh LNTH ñaõ cho vay gaàn 18,48 ngaøn hoä daân vaø caùc doanh nghieäp, chieám treân 85% soá hoä vaø doanh nghieäp toaøn ñòa baøn. Dö nôï bình quaân haøng naêm taêng 21,6% ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu saûn xuaát kinh doanh vaø tieâu duøng cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá. Vieäc ñaàu tö voán cuûa NHTM tænh LNTH ñaõ goùp phaàn phaùt trieån kinh teá ñòa phöông, thöïc hieän caùc chuû tröông chính saùch cuûa Ñaûng vaø nhaø nöôùc, goùp phaàn xoaù ñoùi giaûm ngheøo cho nhaân daân trong tænh ñöôïc caáp uyû vaø chính quyeàn ñòa phöông ghi nhaän. NHTM tænh LNTH cuõng ñaõ nghieâm tuùc trieån khai caùc chuû tröông chính saùch cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc veà ñaàu tö tín duïng cho caùc chöông trình kinh teá nhö: * Chuû tröông cho vay oån ñònh phaùt trieån vuøng nguyeân lieäu taäp trung coù naêng suaát, chaát löôïng cao nhö caø feâ, cao su, saàu ñaâu , taèm, … gaén vôùi phaùt trieån coâng nghieäp cheá bieán theo tinh thaàn Nghò quyeát Ñaïi hoäi laàn thöùc V tænh Ñaûng boä. Dö nôï cho vay chuû tröông naøy ñeán cuoái 2005 ñaùp öùng nhu caàu cho 7.798 ha laø 100,8 tyû kíp chieám 26% treân toång dö nôï. * Chuû tröông cho vay voán phaùt trieån noâng nghieäp vaø noâng thoân theo quyeát ñònh ra naêm 2000 cuûa Thuû töôùng Chính phuû ñeán cuoái naêm 2005 ñaït dö nôï 251,1 tyû kíp chieám 53,5% treân toång dö nôï. * Chuû tröông cho vay ñoái vôùi hoïc sinh, Sinh vieân caùc tröôøng Ñaïi hoïc, Cao ñaúng vaø Trung hoïc chuyeân nghieäp coù ñieàu kieän khoù khaên. Ñeán cuoái naêm 2005, dö nôï ñaït gaàn 0,66 tyû kíp vôùi gaàn 226 sinh vieân coøn dö nôï, dö nôï bình quaân treân 24 1 sinh vieân vay voán laø 2,9 trieäu kíp. Dö nôï cho vay hoïc sinh sinh vieân taêng treân 0,57 tyû kíp (taêng treân 7 laàn) so vôùi naêm 2001. II.3. Thöïc traïng ruûi ro tín duïng. II.3.1. Ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng qua phaân tích nôï xaáu. II.3.1.1. Phaân tích nôï xaáu khi chöa coù quyeát ñònh cuûa NHCHDCND Laøo. Töø naêm 2005 trôû veà tröôùc, vieäc xaùc ñònh nôï xaáu caên cöù coâng vaên ra ngaøy 02/01/2003 cuûa Thoáng Ñoác NHCHDCND Laøo veà vieäc chæ ñaïo moät soá noäi dung cuï theå lieân quan ñeán nghieäp vuï tín duïng cuûa NHCHDCND Laøo 6 thaùng ñaàu naêm 2003 vaø ñöôïc nhaéc laïi trong caùc coâng vaên ban haønh sau ñoù. Chaát löôïng tín duïng cuûa NHTM tænh LNTH ñöôïc ñaùnh giaù thoâng qua nôï xaáu bao goàm nôï quaù haïn thoâng thöôøng, khoanh, chôø xöû lyù. (bieåu II.2) Nôï xaáu qua caùc naêm tuy coù khuynh höôùng giaûm daàn nhöng chieám tyû troïng khaù cao. Tyû troïng nôï xaáu chieám trong toång dö nôï laø 27% (2001), 40% (2002), 33% (2003), 22% (2004). Rieâng naêm 2005 tyû leä nôï xaáu giaûm maïnh nhöng phaàn lôùn do ngaân haøng chuyeån caùc khoaûn nôï khoanh ñaõ heát thôøi gian khoanh vaøo nôï thoâng thöôøng vaø moät phaàn ñöôïc xöû lyù nôï toàn ñoïng theo chuû tröông cuûa Chính phuû. Nhôø vaäy tyû leä nôï xaáu treân toång dö nôï chung ñaàu naêm 2005 (22%) giaûm daàn vaø chæ chieám tyû troïng 3% vaøo cuoái naêm 2005, so vôùi tyû leä nôï xaáu ñaàu naêm giaûm 19%. Cuï theå toång nôï xaáu ñeán 31/12/2005 laø gaàn 9,7 tyû kíp, giaûm treân 68 tyû kíp so vôùi ñaàu naêm (giaûm 87%). Chi tieát tình hình nôï xaáu nhö sau: + Nôï quaù haïn ñeán cuoái naêm 2005 laø gaân 5,6 tyû kíp, chieám tyû leä 1,46% trong toång dö nôï chung vaø 58% trong toång nôï xaáu. 25 + Nôï chôø xöû lyù vaø nôï khoanh cuoái naêm 2005 laø 4,1 tyû kíp, giaûm maïnh gaàn 62,3 tyû kíp so vôùi ñaàu naêm, nguyeân nhaân nhö ñaõ neâu treân. - Ngoaøi soá nôï xaáu treân, toaøn ñòa baøn coøn coù treân 2.680 moùn vay ñaõ ñöôïc NHTM tænh LNTH cho gia haïn nôï vôùi soá tieàn treân 57,5 tyû kíp, chieám 15% toång dö nôï. Phöông phaùp xaùc ñònh nôï xaáu tröôùc naêm 2006 chöa phaûn aùnh ñaày ñuû dö nôï coù vaán ñeà. Ñeán ñaàu naêm 2006 Thoáng ñoác ban haønh quy ñònh môùi veà phaân loaïi nôï gaàn vôùi thoâng leä quoác teá, neân phaàn naøo phaûn aùnh ñuùng thöïc chaát löôïng tín duïng taïi NHTM tænh LNTH. II.3.1.2. Phaân tích keát quaû phaân loaïi nôï theo quyeát ñònh 245 cuûa Thoáng ñoác NHCHDCND Laøo. Soá lieäu 31/12/2004 Soá lieäu 31/12/2005 Soá lieäu 30/06/2006 Phaân loaïi nôï Theo 5 nhoùm (1) Dö nôï (2) (%) trong toång DN (3) Dö nôï (4) (%) trong toång DN (5) Dö nôï (6) (%) trong toång DN (7) I. Phaân loaïi theo quyeát ñònh 245 cuûa NHCHDCND Laøo 1. Nôï bình thöôøng 18,4 15.4% 301 78,5% 344,7 80,9% 2. Nôï caàn chuù yù 29,4 24,7% 41 10,7% 45,1 10,6% 3. Nôï döôùi tieâu chuaån 33,6 28,2% 4,5 1.2% 1,8 0,4% 4.Nôï khoù ñoøi 37,7 31,7% 3 0,8% 2,3 0,5% 5. Nôï maát voán 0 0% 33,7 8,8% 32,3 % 7,6% Toång GT caùc khoaûn nôï 119,1 100.0% 383,2 100.0% 426,2 100.0% Nôï xaáu: 3+4+5 71,3 59,9% 41,2 10,8% 36,4 8,5% II. Phaân loaïi tröôùc khi coù QÑ 245 Nôï xaáu theo quy ñònh cuõ 33% 22% 3% 26 Ñeå ñaùnh giaù thöïc traïng chaát löôïng tín duïng, ñaàu naêm 2004 NHCHDCND Laøo ñaõ chæ ñaïo caùc TCTD khaûo saùt vaø toång hôïp nôï xaáu ôû thôøi ñieåm 31/12/2004 taïi caùc NHTM nhaø nöôùc ñoái vôùi khaùch haøng coù dö nôï töø 2 tyû kíp trôû leân. Keát quaû khaûo saùt ñöôïc theå hieän ôû coät 2 vaø 3 (bieåu II.3 döôùi ñaây). Qua toång keát quaû phaân loaïi nôï khaùch haøng dö nôï töø 2 tyû kíp trôû leân cho thaáy nôï xaáu taïi thôøi ñieåm 31/12/2004 ñöôïc xaùc ñònh theo saùt thoâng leä quoác teá laø 59,8% cao hôn nhieàu so vôùi caùch phaân loaïi cuõ taïi cuøng thôøi ñieåm (33%) Bieåu II.3: toång hôïp keát quaû phaân loaïi nôï cho vay cuûa NHTM tænh LNTH theo 5 nhoùm (ñvt: tæ kíp) Nguoàn:NHTM tænh LNTH Naêm ñaàu 2006 Thoáng Ñoác NHCHDCND Laøo ban haønh Quy ñònh veà phaân loaïi nôï, trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng hoaït ñoäng ngaân haøng cuûa TCTD keøm theo quyeát ñònh soá 245 – NHCHDCND Laøo. Tính ñeán 30/06/2006 tyû leä nôï xaáu trong toång dö nôï tính theo QÑ 245 laø 8,5% cao hôn gaàn 3 laàn so vôùi tyû leä nôï xaáu ñöôïc tính theo caùc quy ñònh tröôùc ñaây (3%). Tröôùc ñaây, tyû leä nôï quaù haïn ñöôïc duøng ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng tín duïng, do ñoù moät soá NH ñoái phoù baèng caùch thöôøng xuyeân gia haïn nôï neân tyû leä nôï quaù haïn thaáp. Theo Quyeát ñònh 245 qui ñònh nôï xaáu coù theå bao goàm nôï trong haïn neáu TCTD coù ñuû cô sôû ñeå ñaùnh giaù khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng suy giaûm. Ngöôïc laïi khoaûn nôï quaù haïn coù theå khoâng laø nôï xaáu neáu ñöôïc xeáp vaøo nôï nhoùm 2. Tuy caên cöù ñeå phaân laïi tröôùc vaø sau khi coù quyeát ñònh 245 laø khaùc nhau nhöng vieäc so saùnh treân cho thaáy caùch xaùc ñònh nôï xaáu theo quyeát ñònh 245 gaàn vôùi thoâng leä quoác teá ñaõ phaàn naøo phaûn aùnh ñuùng thöïc chaát chaát löôïng tín duïng giuùp cho NHTM tænh LNTH ñaùnh giaù ñuùng thöïc traïng ruûi ro tín duïng vaø coù bieän phaùp höõu hieäu ñeå ngaên ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng. 27 Bieåu ñoà I: Ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng qua phaân tích nôï xaáu Xaùc ñònh nôï xaáu 2004 2005 6th 2006 Theo QÑ 245 59,8% 10,8 % 8,5 % Tröôùc QÑ 245 33% 22 % 3 % Ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng qua phaân tích nôï xaáu 0.00% 20.00% 40.00% 60.00% 2004 2005 6th 2006 Theo QÑ 245 Tröôùc QÑ 245 II.3.2. Ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng qua trích laäp, söû duïng döï phoøng ruûi ro. Tình hình trích laäp, söû duïng döï phoøng vaø dö nôï toån thaát ñang trong thôøi gian theo doõi taïi NHTM (tröôùc khi coù QÑ 245) theå hieän trong bieåu II.4 döôùi ñaây: Bieåu II.4 trích laäp, söû duïng döï phoøng ruûi ro taïi NHTM tænh LNTH töø naêm 2001 ñeán naêm 2005 (ñvt: tæ kíp ) CHÆ TIEÂU 2001 2002 2003 2004 2005 I. Dö nôï taïi NHTM tænh LNTH - Dö nôï cuoái naêm 225,1 278,1 320,5 352,9 383,3 - Dö nôï bình quaân trong naêm 151,6 223,7 233,5 286,8 320 II. Trích döï phoøng ruûi ro 0,72 1,52 1,22 22,14 6,33 - Toác ñoä taêng so naêm tröôùc 210,9% 80,1% 1818,2% 28,6% - Tyû troïng/dö nôï bình quaân 0,48% 0,68% 0,52% 7,72% 1,98% III. Söû duïng döï phoøng ruûi ro 0,31 0,93 1,81 32,48 13,67 - Toác ñoä taêng so naêm tröôùc 298,3% 194,4% 1796,6% 42,1% - Tyû troïng/dö nôï bình quaân 0,21% 0,42% 0,77% 11,32% 4,27% IV. Dö nôï toån thaát 1,25 1,90 2,39 25,73 58,70 - Toác ñoä taêng so naêm tröôùc 152,6% 125,6% 1076,7% 228,1% - Tyû troïng/dö nôï bình quaân 0,55% 0,68% 0,74% 6,80% 13,28% 28 Tình hình trích döï phoøng ruûi ro coù chieàu höôùng taêng daàn theå hieän qua tyû leä trích döï phoøng ruûi ro so vôùi dö nôï bình quaân haøng naêm taêng daàn töø naêm 2001 ñeán 2005, tyû leä naêm 2005 taêng gaáp 4 laàn so naêm 2001 cuï theå nhö sau: 0.48% (2001); 0,68% (2002); 0,52% (2003); 7,72% (2004); 1,98% (2005). NHTM tænh LNTH trích döï phoøng vaø chuyeån veà hoäi sôû ñeå taäp trung quyõ döï phoøng toaøn heä thoáng. Trong töøng naêm sau khi ñöôïc hoäi sôû thaåm ñònh vaø duyeät caùc chi nhaùnh NHTM söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng taïi töøng chi chaùnh. Qua soá lieäu toång hôïp cho thaáy tình hình söû duïng döï phoøng xöû lyù ruûi ro tín duïng cuûa NHTM tænh LNTH coù chieàu höôùng taêng daàn theå hieän qua tyû leä söû duïng döï phoøng trong naêm so vôùi dö nôï bình quaân haøng naêm taêng daàn töø naêm 2001 ñeán 2005 vaø tyû leä naêm 2005 taêng gaáp 20 laàn so naêm 2001 cuï theå nhö sau: 0,21% (2001); 0,42% (2002); 0,77% (2003); 11,32% (2004); 4,27% (2005). NHTM tænh LNTH söû duïng döï phoøng do NHTM TW chuyeån veà vaø nguoàn ngaân saùch ñöôïc Boä taøi chính pheâ duyeät ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng vaø chuyeån caùc khoaûn nôï ñaõ ñöôïc xöû lyù töø haïch toaùn noäi baûng ra haïch toaùn ngoaïi baûng ñeå tieáp tuïc theo doõi vaø coù caùc bieän phaùp thu hoài nôï. Tyû leä dö nôï toån thaát (noäi baûng vaø ngoaïi baûng) ñang theo doõi so vôùi dö nôï cuoái naêm taêng daàn töø naêm 2001 ñeán 2005 vaø tyû leä naêm 2005 taêng gaáp 24 laàn so naêm 2001 cuï theå nhö sau: 0,55% (2001); 0,68% (2002); 0,74% (2003); 6,8% (2004); 13,28% (2005). Keát quaû phaân tích theå hieän qua bieàu ñoà 2 sau: Chæ tieâu 2001 2002 2003 2004 2005 Trích döï phoøng/Dö nôï bình quaân 0,48% 0,68% 0,52% 7,72% 1,98% Söû duïng döï phoøng/Dö nôï bình quaân 0,21% 0,42% 0,77% 11,3% 4,27% Nôï toàn thaát ñang theo doõi/Dö nôï 0,55% 0,68% 0,74% 6,8% 13,3% 29 0,00% 2,00% 4,00% 6,00% 8,00% 10,00% 12,00% 14,00% 2001 2002 2003 2004 2005 Trích döï phoøng/Dö nôï bình quaân Söû duïng döï phoøng/Dö nôï bình quaân Nôï toàn thaát ñang theo doõi/Dö nôï Ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng qua trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ruûi ro Tröôùc thöïc traïng nôï xaáu, ruûi ro tín duïng tieàm aån neâu treân daãn ñeán nhöõng haäu quaû xaáu cho NHTM tænh LNTH nhö nôï toàn ñoïng khoù khaû naêng thu hoài ngaøy caøng cao; doanh thu vaø lôïi nhuaän giaûm … cho thaáy vieäc xaùc ñònh nguyeân nhaân ñeå coù bieän phaùp phoøng ngöøa vaø haïn cheá trôû neân caáp thieát. II.4. Nguyeân nhaân cô baûn daãn ñeán ruûi ro tín duïng II.4.1. Nguyeân nhaân khaùch quan: II.4.1.1. Nguyeân nhaân do moâi tröôøng töï nhieân: ¾ Thieân nhieân, haïn haùn keùo daøi, luõ luït… Haïn haùn keùo daøi aûnh höôûng lôùn ñeán hoä noâng daân troàng, chaêm soùc rau, hoa, caây coâng nghieäp, ñaëc bieät gaây thieät haïi cho troàng, chaêm soùc thu mua, cheá bieán caø pheâ. Tröôùc tình hình naøy chính phuû ñaõ coù chuû tröông khoanh nôï cho caùc doanh nghieäp, caùc hoä ngheøo, hoä ñoàng baøo daân toäc thieåu soá vaø hoä noâng daân troàng, chaêm soùc thu mua cheá bieán caø pheâ, NHTM tænh LNTH ñaõ thöïc hieän khoanh nôï vay caø pheâ cho treân 3.950 hoä vôùi toång soá tieàn 38,18 tyû kíp. Ñeán cuoái naêm 2005, toång dö nôï coù nguoàn goác töø nôï khoanh caø pheâ coøn laïi chöa thu hoài ñöôïc töø khaùch haøng gaàn 16,4 tyû kíp vôùi 1.689 hoä vaø ñôn vò coøn dö nôï, trong ñoù soá nôï ñang ñöôïc theo doõi ngoaïi baûng laø 13,27 tyû kíp. 30 Tình hình cuûa caùc Doanh nghieäp: 1 ñôn vò coù tình hình taøi chính maát caân ñoái nghieâm troïng, 2 ñôn vò ñöôïc Chính phuû ñoàng yù cho khoanh soá dö nôï theâm 2 naêm vaø 1 ñôn vò ñaõ giaûi theå. Ñoái vôùi caùc hoä saûn xuaát ñöôïc höôûng chính saùch khoanh nôï cuûa Chính Phuû chöa traû nôï döùt ñieåm cho NHTM tænh LNTH. Chuû tröông khoanh nôï ñaõ giaûi quyeát ñöôïc khoù khaên veà voán cho hoä noâng daân, nhöng NHTM tænh LNTH raát khoù khaên trong thu hoài nôï vay. II.4.1.2. Moâi tröôøng kinh teá: ¾ Söï bieán ñoäng giaù caû haøng hoaù xuaát khaåu treân thò tröôøng theá giôùi: Moâi trong nhöõng bieán ñoäng lôùn laø giaù caø pheâ giôùi ñaõ aûnh höôûng lôùn ñeán caùc doanh nghieäp trong nöôùc kinh doanh xuaát khaåu caø pheâ. Tröôùc tình hình naøy chính phuû ñaõ coù Quyeát ñònh giao chæ tieâu taïm tröõ caø pheâ cho caùc doanh nghieäp, hôïp taùc xaõ ñöôïc vay NHTM ñeå taïm tröõ vôùi öu ñaõi khoâng caàn taøi saûn ñaûm baûo. Thöïc hieän chuû tröông naøy NHTM tænh LNTH ñaõ hoã trôï ñuû nhu caàu voán taïm tröõ caø pheâ cho 8 doanh nghieäp ñöôïc giao chæ tieâu vôùi soá tieàn 8,4 tyû kíp ñeå thöïc hieän taïm tröõ 1.283 taán caø pheâ nhaân. Chuû tröông cho vay taïm tröõ ñaõ taïm oån ñònh giaù caø pheâ xuaát khaåu trong moät thôøi gian ngaén, nhöng khi giaù caø pheâ tieáp tuïc giaûm caùc doanh nghieäp khoâng theå baùn vôùi giaù thaáp ñeå traû nôï cho ngaân haøng, hoaëc neáu baùn vôùi giaù thaáp ñeå traû nôï khieán doanh nghieäp bò loã. Ñeán nay vaãn coøn 3 doanh nghieäp ñaõ baùn heát soá caø pheâ taïm tröõ nhöng vaãn coøn dö nôï vay ngaân haøng vôùi soá tieàn laø 1,48 tyû kíp (noäi baûng 0,73 tyû kíp), laõi chöa thu ñöôïc ñeán 31/12/2005 coøn treân 0,3 tyû kíp. Hieän nay 3 doanh nghieäp naøy ñeàu khoâng coù khaû naêng traû nôï caû goác laãn laõi. Tröôùc tình hình naøy, NHTM tænh LNTH ñaõ baùo caùo vaø ñeà nghò UBND Tænh vaø Thoáng Ñoác NHCHDCND Laøo trình Chính Phuû xöû lyù nôï vay cuûa caùc doanh nghieäp ñaõ vay ñeå taïm tröõ caø pheâ. Tuy nhieân ñeán 31 nay vaãn chöa ñöôïc caáp coù thaåm quyeàn xöû lyù nhaèm giaûm bôùt khoù khaên taøi chính cho caùc doanh nghieäp cuõng nhö NHTM tænh LNTH thöïc hieän vieäc cho vay taïm tröõ. II.4.1.3. Moâi tröôøng phaùp lyù chöa thuaän lôïi: ¾ NHTM tænh LNTH chöa thöïc hieän ñöôïc chöùc naêng cöôõng cheá thu hoài nôï. Trong tröôøng hôïp khaùch haøng khoâng traû ñöôïc nôï ñeán haïn, neáu caùc beân khoâng coù thoaû thuaän khaùc thì TCTD coù quyeàn baùn taøi saûn caàm coá ñeå thu hoài voán trong moät thôøi haïn nhaát ñònh theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. Trong thöïc teá hieäu löïc phaùp lyù veà xöû lyù taøi saûn baûo ñaûm chöa taïo quyeàn töï chuû cho NHTM tænh LNTH, beân caïnh ñoù vieäc phoái hôïp vôùi caùc cô quan ñeå thi haønh aùn xöû lyù taøi saûn baûo ñaûm cuûa khaùch haøng vay chaäm ñöôïc thöïc hieän gaây tình traïng chaây yø cuûa ngöôøi vay cuõng nhö chöa haïn cheá caùc tröôøng hôïp coá tình löøa ñaûo cuûa moät soá khaùch haøng. Trong ñieàu kieän hieän nay, nhaø nöôùc chöa quaûn lyù ñöôïc caùc nguoàn thu nhaäp cuûa coâng daân neân ñoái vôùi vieäc cöôõng cheá thi haønh nghóa vuï traû nôï, haàu heát caùc cô quan thi haønh aùn ñeàu aùp duïng bieän phaùp keâ bieân taøi saûn. Keâ bieân taøi saûn thöïc chaát laø vieäc haïn cheá quyeàn ñònh ñoaït veà taøi saûn cuûa ngöôøi phaûi thi haønh aùn, tuy nhieân Luaät daân söï laïi coù quy ñònh nguyeân taéc toân troïng baûo veä quyeàn sôû höõu, caùc quyeàn khaùc ñoái vôùi taøi saûn, vì vaäy taøi saûn sau khi bò keâ bieân veà nguyeân taéc ngöôøi phaûi thi haønh aùn vaãn ñöôïc pheùp tieáp tuïc sôû höõu. Trong moät soá tröôøng hôïp, vieäc vaãn tieáp tuïc ñöïôc pheùp sôû höõu taøi saûn keâ bieân trôû thaønh lôïi theá cho ngöôøi phaûi thi haønh aùn do taøi saûn keâ bieân raát khoù baùn, thaäm chí taøi saûn khoâng baùn ñöôïc do ngöôøi phaûi thi haønh aùn gaây khoù khaên ñoái vôùi ngöôøi ñöôïc thi haønh aùn coù quyeàn nhaän taøi saûn theo giaù giaûm ñeå thi haønh aùn hoaëc neáu khoâng nhaän thì taøi saûn ñöôïc traû laïi cho ngöôøi phaûi thi haønh aùn vaø aùp duïng bieän phaùp cöôõng cheá khaùc. 32 Quy ñònh hieän taïi taïo ñieàu kieän cho ngöôøi thi haønh aùn laø coâng daân taän duïng lôïi theá nhaän taøi saûn keâ bieân ñeå thi haønh aùn, nhöng ñoái vôùi NHTM khoâng taän duïng ñöôïc lôïi theá naøy, cho neân keâ bieân taøi saûn chöa baûo veä ñöôïc quyeàn vaø lôïi ích hôïp phaùp cuûa NHTM. ¾ Chöa thöïc hieän ñaày ñuû vieäc ñaêng kyù giao dòch ñaûm baûo ñoái vôùi taøi saûn laø quyeàn söû duïng ñaát vaø taøi saûn gaén lieàn treân ñaát. Caùc Sôû, UBND caùc caáp trong tænh vì nhieàu lyù do khaùc nhau ñaõ khoâng trieån khai Thoâng tö lieân tòch ngaøy 09/6/2004 ñeán caùc xaõ ñeå thöïc hieän caùc quy ñònh veà ñaêng kyù giao dòch baûo ñaûm ñoái vôùi taøi saûn laø quyeàn söû duïng ñaát vaø taøi saûn gaén lieàn treân ñaát ñoái vôùi hoä gia ñình neân moät soá xaõ chæ thöïc hieän vieäc chöùng thöïc treân hôïp ñoàng theá chaáp maø khoâng môû soå theo doõi vaø ghi ñaày ñuû caùc noäi dung ñaêng kyù theo quy ñònh. Beân caïnh ñoù moät soá xaõ thuoäc tænh môùi chæ döøng ôû vieäc ñaêng kyù giao dòch baûo ñaûm, coøn coâng taùc xoaù ñaêng kyù giao dòch baûo ñaûm, cung caáp thoâng tin veà ñaêng kyù giao dòch baûo ñaûm … haàu nhö chöa thöïc hieän ñöôïc. Do vieäc theo doõi vaø löu tröõ thoâng tin ñaêng kyù giao dòch baûo ñaûm cuûa caùc xaõ chöa ñaày ñuû theo caùc quy ñònh ñaõ aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán vieäc thöïc hieän caùc quyeàn vaø nghóa vuï cuûa caùc toå chöùc vaø coâng daân ñoái vôùi ñaát ôû vaø ñaát saûn xuaát. Quan troïng hôn, NHTM tænh LNTH ñaõ khoâng thöïc hieän ñöôïc chæ ñaïo cuûa Thoáng ñoác NHNN Laøo veà vieäc tieán haønh ñaêng kyù caùc giao dòch baûo ñaûm ñoái vôùi caùc hoä vay coù nhu caàu theá chaáp, baûo laõnh baèng ñaát ñai vaø taøi saûn gaén lieàn treân ñaát gaây khoù khaên cho NHTM tænh trong quaûn trò ruûi ro ñoái vôùi caùc moùn vay naøy. ¾ Hoaït ñoäng cuûa Trung taâm thoâng tin tín duïng chöa hieäu quaû. Quaù trình hình thaønh vaø hoaït ñoäng hôn 6 naêm qua cuûa Trung taâm ñaõ giuùp cho caùc TCTD haïn cheá ñöôïc ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng, tuy nhieân hieäu quaû cuûa thoâng tin coøn haïn cheá veà chaát löôïng cuõng nhö soá löôïng do moät soá nguyeân nhaân sau: 33 Moät soá NHTM chöa baùo caùo hoaëc chöa trieån khai ñeán taát caû caùc chi nhaùnh trong heä thoáng, nguyeân nhaân chính do caùc NHTM chöa nhaän thöùc ñuùng taàm quan troïng cuûa thoâng tin tín duïng, coøn coi nheï trong ñieàu haønh ñoái vôùi coâng taùc naøy do ñoù ñeáùn nay vaãn chöa trieån khai ñeán heát caùc ñôn vò trong heä thoáng. NHNN chöa coù quy ñònh cheá taøi khi caùc NHTM cung caáp thoâng tin khoâng ñaày ñuû, kòp thôøi, chính xaùc neân thoâng tin khoâng baûo ñaûm cho caùc NHTM khaùc khai thaùc vaø xaùc ñònh ruûi ro tieàm aån trong cho vay ñoái vôùi khaùch haøng. Trung taâm TTTD tuy ñaõ coù nhieàu coá gaéng trong thu thaäp thoâng tin ngoaïi ngaønh cung caáp theo yeâu caàu tra cöùu cuûa caùc NHTM, nhöng thoâng tin cho vay caùc doanh nghieäp cuûa heä thoáng Quyõ ñaàu tö phaùt trieån chöa caäp nhaät vaøo heä thoáng döõ lieäu cuûa trung taâm, neân caùc TCTD khoâng xaùc ñònh ñaày ñuû thoâng tin tín duïng, khaû naêng traû nôï cuûa töøng khaùch haøng daãn ñeán ruûi ro. ¾ Caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû chöa nhaän ñöôïc söï baûo laõnh cuûa Quyõ baûo laõnh DN vöøa vaø nhoû. Ngaøy 16/6/2003 Chính phuû ñaõ ra quyeát ñònh veà vieäc ban haønh quy cheá thaønh laäp, toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa Quyõ baûo laõnh tín duïng cho doanh nghieäp vöøa vaø nhoû. Quyõ baûo laõnh tín duïng hoaït ñoäng ñeå caáp baûo laõnh tín duïng cho khaùch haøng laø doanh nghieäp vöøa vaø nhoû; hôïp taùc xaõ; hoä gia ñình kinh doanh caù theå theo quy ñònh veà ñaêng kyù kinh doanh thöïc hieän döï aùn chaên nuoâi, troàng caây coâng nghieäp… Möùc baûo laõnh tín duïng toái ña baèng 70% phaàn cheânh leäch giöõa giaù trò khoaûn vay vaø giaù trò taøi saûn theá chaáp, caàm coá cuûa khaùch haøng taïi NHTM vôùi möùc phí baûo laõnh 1%/naêm tính treân soá tieàn ñöôïc baûo laõnh. Khi ñeán haïn khaùch haøng khoâng traû ñöôïc nôï hoaëc traû khoâng ñaày ñuû, sau khi NHTM ñaõ aùp duïng moïi bieän phaùp (ñieàu chænh kyø haïn, gia haïn) maø khaùch haøng vaãn khoâng traû ñöôïc nôï thì Quyõ baûo laõnh tieán haønh traû nôï thay cho khaùch haøng. Qua phaân tích cho thaáy vieäc thaønh laäp Quyõ baûo laõnh taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû vay voán 34 taïi caùc NHTM, taêng tính khaû thi vaø hieäu quaû cuûa caùc döï aùn ñaàu töø vaø giaûm ruûi ro cho caùc khoaûn tín duïng cuûa caùc NHTM. Thôøi gian qua, tænh LNTH ñaõ coù nhieàu noã löïc xaây döïng ñeà aùn thaønh laäp, quy cheá hoaït ñoäng cuûa Quyõ, nhöng ñeán nay vaãn chöa thaønh laäp ñöôïc Quyõ baûo laõnh tín duïng do moät soá nguyeân nhaân sau: Moät laø: Ngoaøi voán ngaân saùch, vieäc huy ñoäng voán goùp cuûa NHTM tænh, caùc doanh nghieäp, caùc hieäp hoäi ngaønh ngheà ñeå hình thaønh voán ñieàu leä toái thieåu 20 tyû kíp trong giai ñoaïn hieän nay laø raát khoù thöïc hieän; Hai laø trong quaù trình chuaån bò thaønh laäp Quyõ, moät soá Sôû ngaønh coù ñeà nghò neáu Quyõ baûo laõnh ñaõ tìm moïi bieän phaùp maø khoâng thu hoài ñöôïc nôï thì khoaûn ruûi ro ñoù Quyõ vaø NHTM cho vay cuøng chòu, ñieàu naøy chöa thöïc söï giaûm ruûi ro cho NHTM tænh LNTH, chöa thöïc hieän ñaày ñuû quyeàn vaø nghóa vuï caùc beân tham gia cuõng nhö khoâng khuyeán khích NHTM tænh tham gia voán ñieàu leä cuûa Quyõ. II.4.2. Nguyeân nhaân töø phía khaùch haøng: ¾ Khaùch haøng vay coù taâm lyù yû laïi, chaây yø trong hoaøn traû nôï, laõi vay: Ngoaøi chuû tröông khoanh nôï caø pheâ cho caùc hoä ngheøo, hoä ñoàng baøo daân toäc thieåu soá vaø hoä noâng daân troàng, chaêm soùc thu mua cheá bieán caø pheâ theo QÑ 095 cuûa Chính Phuû, NHNN Laøo chæ ñaïo tieáp tuïc cho caùc hoä noâng daân vay voán khoâi phuïc vöôøn caây caø pheâ, cao su kinh doanh ñeå hoaøn traû nôï vay môùi vaø nôï vay ñöôïc NHTM khoanh. Maëc duø NHTM tænh LNTH ñaõ tích cöïc phoái hôïp vôùi caùc ngaønh lieân quan, ñoân ñoác thu hoài caùc khoaûn nôï khoanh ñeán haïn nhöng ñeán thôøi ñieåm 31/12/2005 coøn gaàn 16,4 tyû kíp vôùi 1.689 hoä vaø 3 ñôn vò coøn dö nôï ñöôïc höôûng chính saùch khoanh nôï cuûa Chính Phuû chöa traû nôï döùt ñieåm cho NHTM tænh LNTH. Tình hình treân do nhieàu nguyeân nhaân cuï theå nhö: 35 - Veà nguyeân nhaân khaùch quan, Ngaân haøng khoâng ñöôïc chuû ñoäng phaùt maïi taøi saûn theá chaáp ñeå thu hoài nôï, trong khi thôøi gian thöïc hieän caùc thuû tuïc phaùt maïi taøi saûn theá chaáp cuûa khaùch haøng vay laø hoä saûn xuaát theo quy ñònh thöôøng raát laâu. Giaù caû caùc maët haøng noâng saûn maø chuû yeâu laø caây caø pheâ bieán ñoäng theo chieàu höôùng giaûm trong nhieàu naêm laø nguyeân nhaân tröïc tieáp daãn ñeán caùc hoä saûn xuaát gaëp nhieàu khoù khaên trong vieäc traû nôï vay ngaân haøng. - Moät boä phaän khoâng nhoû hoä saûn xuaát coù dö nôï ngaân haøng ñaõ ñöôïc khoanh coøn coù taâm lyù troâng chôø yû laïi vaøo chuû tröông xoaù nôï cuûa Cính Phuû, thieáu thieän chí traû nôï vay ngaân haøng. Ñoái vôùi dö nôï coù nguoàn goác khoanh caø pheâ cuûa caùc hoä daân toäc thieåu soá. Ñaây laø nôï raát khoù thu hoài do NHTM tænh khoâng theå chuû ñoäng xöû lyù taøi saûn theá chaáp laø quyeàn söû duïng ñaát vaø quyeàn sôû höõu nhaø cuûa caùc hoä daân toäc thieåu soá. II.4.3. Nguyeân nhaân töø phía ngaân haøng: ¾ Thieáu thoâng tin taøi chính, phi taøi chính, thoâng tin thò tröôøng, caùc ngaønh ngheà SXKD cuûa khaùch haøng trong quaù trình thaåm ñònh. Taïi NHTM tænh LNTH, trong hoà sô vay voán cuûa doanh nghieäp, caùc baùo caùo taøi chính haàu nhö chöa phaûn aùnh trung thöïc keát quaû kinh doanh. Thöïc traïng naøy do caùc baùo caùo taøi chính nhieàu doanh nghieäp chöa ñöôïc kieåm toaùn moät caùch chính xaùc, moät soá doanh nghieäp tuy coù kieåm toaùn nhöng chaäm so vôùi thôøi gian NHTM caàn coù thoâng tin ñeå söû duïng cho quaù trình phaân tích. Ñoái vôùi khaùch haøng laø caù nhaân, thoâng tin veà thu nhaäp keâ khai khoâng ñaày ñuû laøm cho vieäc xaùc ñònh doøng tieàn thöïc cuûa ngöôøi vay khoâng chính xaùc. NHTM tænh sau khi thu hoài nôï goác vaø laõi töø khaùch haøng, chæ tieán haønh taát toaùn khoaûn cho vay vaø thöïc hieän löu tröõ hoà sô vay theo cheá ñoä löu tröõ vaên baûn thoâng thöôøng maø chöa öùng duïng coâng ngheä hieän ñaïi trong löu tröõ thoâng tin lòch 36 söû veà quan heä vay voán cuûa töøng khaùch haøng giuùp cho NHTM deã daøng khai thaùc thoâng tin tín duïng trong quaù khöù cuûa khaùch haøng khi taùi laäp quan heä tín duïng cuõng nhö cung caáp thoâng tin cho Trung taâm thoâng tin tín duïng. Thoâng tin tín duïng cuûa khaùch haøng trong quaù khöù seõ heát söùc quyù giaù ñoái vôùi caùc NHTM trong vieäc thaåm ñònh vaø xaùc laäp quan heä tín duïng laàn ñaàu vôùi khaùch haøng. NHTM tænh LNTH chöa coù boä phaän nghieân cöùu, thu thaäp thoâng tin töø nhieàu nguoàn khaùc nhau cuûa doanh nghieäp hoaït ñoäng trong caùc ngaønh ngheà khaùc nhau treân ñòa baøn ñeå toång hôïp thaønh caùc luoàng thoâng tin mang tính döï baùo ñoái vôùi töøng ngaønh ngheà cuï theå ñeå coù theå tham khaûo khi thaåm ñònh nhu caàu vay cuûa doanh nghieäp hoaït ñoäng moät trong caùc ngaønh ngheà ñoù. ¾ Tình traïng quaù taûi cuûa caùn boä tín duïng: Tình hình quaûn lyù khaùch haøng coù quan heä tín duïng cuûa moät caùn boä tín duïng taïi NHTM tænh LNTH ñaõ vöôït khaû naêng kieåm soaùt. Tình traïng moät CBTD quaûn lyù vaø theo doõi nôï vay cuûa treân 300 khaùch haøng khoâng phaûi laø ít. Hieän taïi CBTD laø ngöôøi tröïc tieáp thöïc hieän quy cheá cho vay, quy cheá baûo ñaûm tieàn vay, quy trình cho vay… CBTD phaûi tröïc tieáp thöïc hieän moät soá coâng vieäc cô baûn sau: kieåm tra hoà sô xin vay ñaùp öùng caùc ñieàu kieän vay voán; thaåm ñònh kieåm tra ñoái töôïng vay, tính hieäu quaû cuûa döï aùn xin vay, ñaûm baûo tieàn vay; kieåm tra söû duïng voán vay, ñoân ñoác vieäc traû laõi, goác theo kyø haïn ñaõ cam keát… Trong ñieàu kieän thôøi gian laøm vieäc giôùi haïn, neáu coù nhieàu moùn vay nhoû, ñòa baøn daøn traõi, soá löôïng khaùch haøng vay ñoâng thì khoái löôïng coâng vieäc cuûa CBTD caøng nhieàu daãn ñeán tình traïng quaù taûi cuûa CBTD. Ñeå giaûi phoùng khoái löôïng coâng vieäc, CBTD coù theå phaûi boû bôùt moät vaøi khaâu coâng vieäc hay thöïc hieän qua loa, hình thöùc, nhaát laø thöïc hieän vai troø kieåm soaùt sau khi cho vay. Do khoâng thöïc hieän ñuùng quy trình, vi phaïm quy cheá cho vay laø nguyeân nhaân phaùt sinh nôï quaù haïn, chaát löôïng tín duïng giaûm suùt. 37 ¾ NHTM tænh LNTH gaëp nhieàu khoù khaên trong ñònh giaù TSCÑ. Thaåm ñònh giaù trò taøi saûn söû duïng cho muïc ñích caàm coá, theá chaáp nhö baát ñoäng saûn, nhaø xöôûng, maùy moùc thieát bò, haøng hoaù… laø caên cöù ñeå NHTM quyeát ñònh cho vay, phaùt maïi taøi saûn caàm coá theá chaáp. Hieän nay, NHCHDCND Laøo cho pheùp caùc NHTM töï thoaû thuaän vaø töï chòu traùch nhieäm khi xaùc ñònh giaù trò taøi saûn theá chaáp, caàm coá cuûa khaùch haøng, do ñoù vieäc thaåm ñònh giaù trò caùc taøi saûn theo giaù trò thò tröôøng laø moät vaán ñeà khoù khaên cho caùc NHTM. CBTD cuûa NHTM tænh LNTH chöa ñöôïc trang bò ñaày ñuû khaû naêng chuyeân moân trong ngaønh thaåm ñònh giaù, söï thoâng thaïo veà taøi saûn caàn thaåm ñònh. Nhaát laø trong lónh vöïc trong tænh taïi moät thôøi ñieåm nhaát ñònh. Ñoái vôùi NHTM chöa coù phoøng thaåm ñònh giaù trò taøi saûn thì CBTD xaùc ñònh giaù trò taøi saûn baèng kinh nghieäm, caûm tính hoaëc döïa theo baùo caùo TSCÑ cuûa khaùch haøng. Ngay caû ñoái vôùi NHTM ñaõ coù phoøng thaåm ñònh giaù thì caùn boä thaåm ñònh khoâng coù trình ñoä chuyeân ngaønh veà taøi saûn caàn thaåm ñònh, neáu coù thì taøi saûn thaåm ñònh chuû yeáu cuõng chæ laø baát ñoäng saûn. NHTM phaûi töï gaùnh chòu nhöõng ruûi ro khi thaåm ñònh giaù trò taøi saûn cao hôn giaù trò thò tröôøng hoaëc khoâng ñaûm baûo tính phaùp lyù. Ngoaøi ra nhöõng vuï vieäc tieâu cöïc trong vieäc thaåm ñònh giaù trò taøi saûn theá chaáp, caàm coá cao hôn giaù trò thò tröôøng khoù coù theå haïn cheá ñöôïc. Hieän taïi NHTM tænh LNTH chæ tieán haønh ñònh giaù laïi taøi saûn khi phaùt hieän khoaûn vay coù vaán ñeà ñeå tieán haønh thuû tuïc phaùt maïi taøi saûn maø chöa quan taâm vieäc ñaùnh giaù taøi saûn theá chaáp, caàm coá theo ñònh kyø neân xuaát hieän tình traïng giaù trò thanh lyù thaáp hôn so giaù trò thaåm ñònh ban ñaàu khieán NHTM tænh LNTH khoâng thu hoài ñuû nôï vaø laõi vay töø khaùch haøng. ¾ Trình ñoä caùn boä tín duïng coøn haïn cheá. Caùn boä tín duïng taïi NHTM tænh LNTH chöa coù trình ñoä ñaïi hoïc chieám tyû troïng 90%, chæ choù moät soá CBTD coù trình ñoä ñaïi hoïc. Ngoaøi ra vaãn coøn tình 38 traïng NHTM thu nhaän nhaân vieân khoâng vì naêng löïc maø ña phaàn do thaân quen, gôûi gaém hoaëc traùi ngaønh daãn ñeán khoâng ñaùp öùng yeâu caàu coâng vieäc. Maëc duø, moät soá caùn boä ñöôïc boá trí ñi hoïc chuyeån ñoåi hoaëc toå chöùc cho ñi hoïc caùc lôùp boài döôõng nghieäp vuï, tuy nhieân vaãn coøn thieáu kieán thöùc veà neàn kinh teá thò tröôøng noùi chung vaø hoaït ñoäng cuûa NHTM trong neàn kinh teá thò tröôøng. Do haïn cheá veà trình ñoä nghieäp vuï, thieáu kieán thöùc kinh teá thò tröôøng neân haïn cheá veà khaû naêng phaân tích cuûa CBTD, nhaát laø khaû naêng ñaùnh giaù caùc döï aùn ñaàu tö, kyõ naêng phaân tích, kyõ naêng laäp baûng löu chuyeån tieàn teä töø ñoù laøm cô sôû cho vieäc aùp duïng phöông thöùc cho vay, möùc vay, xaùc ñònh kyø haïn nôï thích hôïp vôùi töøng khaùch haøng. Do trình ñoä, naêng löïc chuyeân moân cuûa CBTD thaáp, laøm vieäc tuyø tieän, thieáu yù thöùc toân troïng caùc quy trình vaø caùc quy ñònh phaùp luaät laø nguyeân nhaân phaùt sinh nôï quaù haïn. ¾ Ñaùnh giaù tín duïng vaø xeáp loaïi khaùch haøng giöõa caùc NHTM khoâng thoáng nhaát trong caû nöôùc. Vieäc chaám ñieåm tín duïng vaø xeáp loaïi khaùch haøng laø moät quy trình giuùp cho caùc NHTM ñaùnh giaù khaû naêng thöïc hieän caùc nghóa vuï taøi chính cuûa moät khaùch haøng ñoái vôùi NHTM nhaèm xaùc ñònh ruûi ro trong hoaït ñoäng caáp tín duïng. Möùc ñoä ruûi ro thay ñoåi theo töøng khaùch haøng vaø ñöôïc xaùc ñònh thoâng qua ñaùnh giaù baèng thang ñieåm, döïa vaøo caùc thoâng tin taøi chính, phi taøi chính coù saün cuûa khaùch haøng. Chaám ñieåm tín duïng vaø xeáp loaïi khaùch haøng hoã trôï cho caùc NHTM ra quyeát ñònh caáp tín duïng nhö xaùc ñònh haïn möùc, thôøi haïn, laõi suaát, bieän phaùp baûo ñaûm tieàn vay. Ngoaøi ra coøn laø coâng cuï ñeå giaùm saùt vaø ñaùnh giaù khaùch haøng khi khoaûn tín duïng coøn dö nôï. Cho pheùp NHTM löôøng tröôùc nhöõng daáu hieäu xaáu veà chaát löôïng khoaûn vay vaø coù nhöõng bieän phaùp öùng phoù kòp thôøi.Vieäc xeáp loaïi khoâng thoáng nhaát gaây trôû ngaïi khi caùc NHTM tham khaûo thoâng tin xeáp loaïi tín duïng veà moät khaùch haøng giöõa caùc NHTM töø Trung taâm thoâng tin tín duïng. 39 ¾ Chöa chaáp haønh toát quy cheá thoâng tin tín duïng. Ñeán nay, nhìn chung vieäc trieån khai thöïc hieän Quy cheá hoaït ñoäng thoâng tin tín duïng haàu heát coøn chaäm, caùc chi nhaùnh NHTM chöa thöïc hieän kyù keát hôïp ñoàng cung caáp vaø khai thaùc thoâng tin tín duïng thoâng qua truy caäp trang Web cuûa Trung taâm. Ñeå ñaùp öùng nhu caàu cuûa tra cöùu thoâng tin, töø ñaàu naêm 2006 ñeán nay caùc NHTM khai thaùc thoâng tin tín duïng chuû yeáu vaãn thöïc hieän baèng giaûi phaùp hoûi vaø nhaän tin qua NHTM TW döôùi hình thöùc hoûi tin traû lôøi neân chaäm vaø khoâng kòp thôøi neân gaây trôû ngaïi cho caùc NHTM trong thaåm ñònh, vaø quyeát ñònh cho vay. NHTM tænh LNTH cung caáp hoà sô phaùp lyù, thoâng tin taøi chính, thoâng tin tín duïng khoâng ñaày ñuû, khoâng kòp thôøi vaø thieáu chính xaùc cho Trung taâm phoøng ngöøa ruûi ro cuûa NHTM TW do nhieàu nguyeân nhaân cô baûn nhö: laõnh ñaïo NHTM tænh LNTH chöa thaät söï quan taâm vaø kieân quyeát chæ ñaïo thöïc hieän nghieäp vuï, chöa boá trí caùn boä chuyeân traùch coâng taùc thoâng tin tín duïng, coâng taùc thoâng tin tín duïng chöa trieån khai ñaày ñuû ñeán caùc chi nhaùnh tröïc thuoäc… ¾ NHTM tænh LNTH chöa coù boä phaän quaûn trò ruûi ro chuyeân bieät. Hieän nay NHTM tænh LNTH chöa thaønh laäp boä phaän quaûn trò ruûi ro chuyeân bieät ñeå quaûn lyù, phaân loaïi, trích laäp döï phoøng vaø xöû lyù caùc khoaûn nôï coù vaán ñeà nhaèm phoøng ngöøa vaø haïn cheá thaáp nhaát ruûi ro tieàm aån trong hoaït ñoäng tín duïng. CBTD thöïc hieän taát caû caùc nghieäp vuï töø khi thieát laäp quan heä tín duïng vôùi khaùch haøng cho ñeán khi thanh lyù khoaûn vay. Vôùi khoái löôïng khaùch haøng nhieàu, CBTD seõ khoâng theå thöïc hieän ñaày ñuû caùc nhieäm vuï vôùi hieäu quaû cao cuõng nhö haïn cheá ruûi ro toång theå trong hoaït ñoäng tín duïng. CBTD thöôøng quaûn lyù caùc khoaûn cho vay theo ñòa baøn, khu vöïc haønh chính seõ khoâng theå phaân tích ruûi ro cuûa chi nhaùnh theo ngaønh ngheà, thaønh phaàn, loaïi hình tín duïng cuõng nhö döï baùo caùc taùc ñoäng cuûa vieäc thay ñoåi chính saùch, 40 caùc bieán ñoäng cuûa thò tröôøng, ngaønh haøng, saûn phaåm ñeå coù ñònh höôùng ñieàu chænh cô caáu cho vay vôùi ruûi ro thaáp nhaát. Keát luaän: Thöïc traïng nôï xaáu taïi NHTM tænh LNTH xaùc ñònh theo QÑ 245 ñeán 30/06/2006 chieám tyû leä 8,5% trong toång dö nôï cao hôn chæ tieâu nôï xaáu do NHCHDCDN Laøo ñeà ra 6%, beân caïnh ñoù tyû leä trích laäp, tyû leä söû duïng döï phoøng, tyû leä nôï toån thaát ñang theo doõi treân toång dö nôï ñang coù chieàu höôùng taêng cao töø naêm 2001 ñeán nay cho thaáy chaát löôïng tín duïng thaáp vaø tieàm aån ruûi ro cao. Qua xaùc ñònh vaø phaân tích caùc nguyeân nhaân neâu treân ñaõ laøm roõ hôn nguoàn goác saâu xa daãn ñeán ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng taïi NHTM tænh LNTH laøm cô sôû ñeà xuaát caùc giaûi phaùp nhaèm haïn cheá ruûi ro tín duïng ôû möùc ñoä cho pheùp vaø chaáp nhaän ñöôïc vôùi mong muoán hoaït ñoäng tín duïng cuûa NHTM tænh LNTH taêng tröôûng, hieäu quaû vaø beàn vöõng. 41 CHÖÔNG III: GIAÛI PHAÙP HAÏN CHEÁ RUÛI RO TÍN DUÏNG III.1. Ñònh höôùng phaùt trieån heä thoáng NHTM Laøo trong xu theá hoäi nhaäp Cô caáu laïi vaø phaùt trieån caùc NHTM vaø caùc TCTD khaùc laø moät trong nhöõng chöông trình troïng taâm cuûa chieán löôïc caûi caùch cô caáu kinh teá Laøo ñeán naêm 2010. Chöông trình naøy ñang ñöôïc trieån khai töøng böôùc ñeå chuaån bò cho heä thoáng NHTM hoäi nhaäp vaøo thò tröôøng taøi chính khu vöïc. ¾ Muïc tieâu chieán löôïc phaùt trieån caùc TCTD ñeán 2010. - Caûi caùch vaø phaùt trieån heä thoáng TCTD Laøo theo höôùng hieän ñaïi, ña naêng, ñaït trình ñoä trung bình tieân tieán trong khu vöïc vôùi caáu truùc ña daïng veà sôû höõu, loaïi hình TCTD thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá, coù quy moâ hoaït ñoäng lôùn hôn, taøi chính laønh maïnh vaø coù khaû naêng caïnh tranh vôùi caùc ngaân haøng trong khu vöïc. - Phaùt trieån heä thoáng TCTD Laøo hoaït ñoäng an toaøn vaø hieäu quaû vöõng chaéc döïa treân cô sôû coâng ngheä vaø trình ñoä quaûn lyù tieân tieán, aùp duïng thoâng leä, chuaån möïc quoác teá veà hoaït ñoäng ngaân haøng thöông maïi. Phaùt trieån vaø ña daïng hoaù caùc saûn phaåm, dòch vuï ngaân haøng nhaèm cung caáp ñaày ñuû, kòp thôøi, thuaän tieän caùc dòch vuï, tieän ích ngaân haøng cho neàn kinh teá. ¾ Moät soá chæ tieâu chuû yeáu ñeán naêm 2010. (Keá hoaïch phaùt trieån Kinh teá-Xaõ hoäi 5 naêm 2006-2010 trong lónh vöïc Ngaân haøng cuûa NHCHDCND Laøo) - Toác ñoä taêng tröôûng tín duïng: 16-18% - Toác ñoä taêng tröôûng huy ñoäng voán: 16-18% - Tyû leä an toaøn voán Treân 7% - Khaû naêng sinh lôøi (ROE): 10-12% 42 - Tyû leä nôï thuoäc nhoùm 3.4 vaø 5/toång dö nôï 5-7% ¾ Nhieäm vuï phaùt trieån heä thoáng NHTM Laøo ñeán naêm 2010. - Tieáp tuïc hoaøn thieän caên baûn Luaät NHNN vaø Luaät caùc TCTD, caùc vaên baûn phaùp luaät khaùc coù lieân quan taïo thaønh moät heä thoáng Phaùp luaät hoaøn thieän. - Tieáp tuïc ñoåi môùi heä thoáng caùc TCTD treân cô sôû cô caáu laïi vaø toå chöùc heä thoáng caùc TCTD theo höôùng hieän ñaïi, ña naêng, coù caáu truùc ña sôû höõu, ña loaïi hình vaø ña thaønh phaàn kinh teá vôùi vieäc phaùt huy vai troø chuû ñaïo cuûa caùc TCTD nhaø nöôùc, khai thaùc tieàm naêng theá maïnh cuûa caùc TCTD trong vaø ngoaøi nöôùc khaùc döïa treân cô sôû coâng ngheä, trình ñoä quaûn lyù tieân tieán vôùi vieäc aùp duïng caùc thoâng leä vaø chuaån möïc quoác teá, baûo ñaûm phaùt trieån beàn vöõng. - Tieáp tuïc phaùt trieån vaø ña daïng caùc saûn phaåm dòch vuï ngaân haøng nhaát laø huy ñoäng voán vaø cho vay vôùi chaát löôïng cao vaø maïng löôùi phaân phoái phaùt trieån hôïp lyù nhaèm cung öùng ñaày ñuû, kòp thôøi, thuaän tieän caùc dòch vuï, tieän ích ngaân haøng cho neàn kinh teá trong thôøi kyø ñaåy maïnh coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù. - Aùp duïng coâng ngheä tieân tieán trong taát caû caùc nghieäp vuï ngaân haøng. Môû roäng vaø hieän ñaïi hoaù heä thoáng thanh toaùn lieân ngaân haøng vaø heä thoáng thanh toaùn noäi boä cuûa caùc TCTD theo caáu truùc môû, coù khaû naêng tích hôïp heä thoáng, khaû naêng töï ñoäng hoaù, keát noái tröïc tuyeán vaø giao dòch moät cöûa. Phaùt trieån caùc hình thöùc, phöông tieän vaø dòch vuï thanh toùn khoâng duøng tieàn maët tieân tieán, an toaøn vaø hieäu quaû. - Xaây döïng heä thoáng thanh tra, giaùm saùt ngaân haøng hieän ñaïi, höõu hieäu caû veà theå cheá, moâ hình toå chöùc, con ngöôøi vaø phöông phaùp. - Naâng cao chaát löôïng thoâng tin, baùo caùo, thoáng keâ ngaân haøng theo chuaån möïc quoác gia phuø hôïp vôùi chuaån möïc quoác teá vaø khu vöïc. 43 - Phaùt trieån nguoàn nhaân löïc cuûa heä thoáng ngaân haøng ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu trong ñieàu kieän phaùt trieån môùi. Ñoäi nguõ caùn boä ngaân haøng vöøa phaûi gioûi nghieäp vuï, vöøa phaûi coù phaåm chaát ñaïo ñöùc toát, nhaát laø ñaïo ñöùc ngheà nghieäp. III.2. Ñònh höôùng phaùt trieån cuûa NHTM tænh LNTH. Caên cöù muïc tieâu chieán löôïc vaø nhieäm vuï phaùt trieån heä thoáng NHTM Laøo ñeán naêm 2010, keá hoaïch phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi tænh LNTH cuûa Tænh Uûy, UBND tænh LNTH, Ban giaùm ñoác NHTM tænh LNTH ñeà ra muïc tieâu ñònh höôùng phaùt trieån cuï theå nhö sau: ¾ Muïc tieâu ñònh höôùng. - Tieáp tuïc ñoåi môùi caùc maët hoaït ñoäng ngaân haøng theo ñònh höôùng cuûa Nhaø nöôùc vaø cuûa Ngaønh trong töøng thôøi kyø. Phaùt trieån NHTM tænh LNTH hoaït ñoäng an toøan, hieäu quaû vöõng chaéc döïa treân cô sôû coâng ngheä vaø trình ñoä tieân tieán, aùp duïng thoâng leä, chuaån möïc quoác teá veà hoaït ñoäng ngaân haøng nhaèm thöïc hieän coù hieäu quaû chuû tröông, chính saùch cuûa nhaø nöôùc vaø cuûa ngaønh, taäp trung vaøo caùc muïc tieâu vaø chöông trình phaùt trieån kinh teá cuûa ñòa phöông. - Phaùt trieån vaø ña daïng hoaù caùc saûn phaåm, dòch vuï ngaân haøng nhaát laø huy ñoäng voán vaø cho vay vôùi chaát löôïng cao nhaèm cung öùng ñaày ñuû, kòp thôøi, thuaän tieän caùc dòch vuï tieän ích ngaân haøng cho neàn kinh teá. Ñaåy maïnh huy ñoäng caùc nguoàn voán ñeå chuû ñoäng ñaùp öùng nhu caàu vay voán cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá. - Chuaån bò caùc ñieàu kieän ñeå thöïc hieän coù hieäu quaû chöùc naêng quaûn lyù nhaø nöôùc treân lónh vöïc tieàn teä vaø hoaït ñoäng ngaân haøng cuûa NHTM tænh LNTH. Naâng cao naêng löïc thanh tra, kieåm tra, giaùm saùt ñaûm baûo hoaït ñoäng cuûa heä thoáng theo höôùng an toaøn, caïnh tranh laønh maïnh vaø phaùt trieån beàn vöõng. - Höôùng tôùi hôïp taùc vôùi caùc nöôùc laùng gieàng ñeå môû roäng hoaït ñoäng tín duïng cuõng nhö hoïc hoûi kinh nghieäm, ñaøo taïo caùn boä trong lónh vöïc ngaân haøng. 44 ¾ Moät soá chæ tieâu chuû yeáu cuûa NHTM tænh LNTH ñeán 2010. - Toác ñoä taêng nguoàn voán huy ñoäng taïi choã bình quaân haøng naêm laø 12%, ñöa tyû troïng voán huy ñoäng taïi choã trong toång dö nôï, bình quaân chieám 50%. - Toång Dö nôï cho vay taêng bình quaân haøng naêm 11%-15%. - Tyû leä Nôï xaáu trong Toång dö nôï bình quaân haøng naêm khoâng quaù 7%. - Naâng tyû leä doanh thu töø caùc dòch vuï Ngaân haøng vaø töø caùc hoaït ñoäng khaùc ngoaøi hoaït ñoäng Tín duïng haøng naêm töø 6,6% naêm 2001 leân 20% vaøo naêm 2010. III.3. Giaûi phaùp ngaên ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng taïi NHTM tænh LNTH. Ngaønh Ngaân haøng ñang trong thôøi kyø hoäi nhaäp quoác teá lónh vöïc ngaân haøng – taøi chính, NHTM tænh LNTH seõ coù nhieàu cô hoäi khi tham gia vaøo neân kinh teá, taøi chính toaøn caàu ñoàng thôøi phaûi ñoái maët vôùi nhöõng thaùch thöùc nhaát ñònh tröôùc aùp löïc caïnh tranh vôùi caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi. Nhieàu nhaø nghieân cöùu ñaõ ñeå ra caùc nhoùm giaûi phaùp ñoàng boä nhaèm naâng cao naêng löïc caïnh tranh caûu caùc NHTM Laøo ñeán naêm 2010. trong luaän vaên naøy, taùc giaû döïa treân boái caûnh neàn kinh teá tri thöùc, yeâu caàu hoäi nhaäp hieän nay vaø vaän duïng caùc thoâng leä quoác teá, moät soá nguyeân taéc cô baûn cuûa uyû ban BASLE ñeå ñeà ra moät soá giaûi phaùp chung toái thieåu coù theå hoã trôï cho caùc giaûi phaùp cuûa NHTM tænh LNTH thöïc hieän ñöôïc muïc tieâu ngaên ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng. III.3.1. Giaûi phaùp cuûa caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc taïi tænh LNTH. ¾ Coâng boá coâng khai vaø ñaày ñuû quy hoaïch ñaát, quy hoaïch chi tieát chuyeån ñoåi cô caáu caây troàng - vaät nuoâi, quy hoaïch vuøng nguyeân lieäu … Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, UBND tænh LNTH ñaõ töøng böôùc coâng boá caùc quy hoaïch nhö ñaát, vuøng nguyeân lieäu, chuyeån ñoåi cô caáu vaät nuoâi caây troàng giuùp cho doanh nghieäp vaø ngöôøi daân coù ñònh höôùng trong saûn xuaát ñoàng thôøi giuùp cho 45 NHTM tænh LNTH ñaàu tö voán ñuùng höôùng taïi moät soá khu vöïc trong tænh, tuy nhieân vieäc coâng boá naøy chöa ñeàu khaép vaø hoaøn chænh do ñoù caùc quy hoaïch chöa ñaùp öùng nhu caàu tham khaûo cuûa doanh nghieäp, ngöôøi daân cuõng nhö NHTM tænh LNTH. Ñeå naâng cao chaát löôïng quy hoaïch, UBND tænh caàn nghieân cöùu, khaûo saùt, quy hoaïch ñoàng boä, chi tieát vaø oån ñònh, ñoàng thôøi gaén vôùi khaâu xuùc tieán thöông maïi, xuùc tieán ñaàu tö, tìm thò tröôøng tieâu thuï. Quy hoaïch caàn ñöôïc thoâng baùo ñeán caùc Sôû, ngaønh vaø UBND caùc caáp laøm cô sôû thöïc hieän nhieäm vuï quaûn lyù nhaø nöôùc treân ñòa baøn cuõng nhö höôùng daãn cho doanh nghieäp, ngöôøi daân ñaàu tö ñuùng höôùng mang laïi hieäu quaû cao goùp phaàn phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa tænh. ¾ Thaønh laäp coâng ty ñònh giaù taøi saûn. Coâng taùc thaåm ñònh giaù khi NHTM tænh LNTH gaëp nhieàu khoù khaên, neân yeâu caàu thaønh laäp coâng ty thaåm ñònh giaù ñoäc laäp laø caàn thieát trong thôøi gian tôùi. Coâng ty thaåm ñònh giaù cuûa tænh vôùi khaû naêng chuyeân moân saâu vaø roäng seõ thay cho NHTM trong thaåm ñònh giaù taøi saûn moät caùch chính xaùc vaø giaûi quyeát khoù khaên cuûa NHTM do khoâng theå bao quaùt heát moïi lónh vöïc cuûa hoaït ñoäng thaåm ñònh giaù, giaûm chi phí ñaøo taïo, ngaên chaën tieâu cöïc cuûa CBTD. Maët khaùc coâng ty thaåm ñònh giaù seõ thay cho NHTM gaùnh chòu toaøn boä traùch nhieäm khi thaåm ñònh giaù thieáu chính xaùc, chia seû ruûi ro vôùi NHTM. Ñeå hoã trôï caùc TCTD trong xöû lyù taøi saûn baûo ñaûm, NHCHDCND Laøo, Boä Tö phaùp, Boä Taøi chính ñaõ ban haønh thoâng tö lieân tòch höôùng daãn vieäc xöû lyù taøi saûn ñaûm baûo ñeå thu hoài nôï cho caùc TCTD theo thöù töï noäp thueá vaø caùc khoaûn phí noäp ngaân saùch, keá ñeán thu nôï goác, laõi vay, laõi quaù haïn tính ñeán ngaøy beân baûo ñaûm hoaëc beân giöõ taøi saûn giao taøi saûn cho TCTD ñeå xöû lyù. Thöù töï öu tieân trong vieäc thanh toaùn thu nôï töø xöû lyù taøi saûn baûo ñaûm chöa theå hieän ñaày ñuû cam keát giöõa khaùch haøng vaø quyeàn xöû lyù taøi saûn theá chaáp thu hoài nôï cuûa NHTM trong hôïp ñoàng tín duïng. Caùc nghóa vuï thueá cuûa khaùch haøng laø moät nghóa vuï maø 46 NHTM khoâng theå bieát tröôùc, bieát ñaày ñuû ñeå coù theå tieân lieäu khaû naêng thu nôï khi ñònh giaù vaø ñaêng kyù giao dòch baûo ñaûm. Do ñoù caàn caên cöù thöù töï öu tieân khi ñaêng kyù giao dòch baûo ñaûm, NHTM ñöôïc öu tieân thanh toaùn nôï goác, nôï laõi tröôùc caùc khoaûn nôï ngaân saùch nhaø nöôùc. Ngoaøi ra thoâng tö neâu treân caàn ñeà caäp ñeán nhöõng bieän phaùp kieân quyeát coù tính cöôõng cheá trong vieäc xöû lyù taøi saûn baûo ñaûm thu hoài nôï khi khaùch haøng hoaëc beân baûo laõnh khoâng giao taøi saûn cho TCTD ñeå xöû lyù. ¾ Quy ñònh kieåm toaùn caùc doanh nghieäp laø ñieàu kieän baét buoäc, ñoàng thôøi coù bieän phaùp cheá taøi ñeå ñaûm baûo tính minh baïch veà thoâng tin taøi chính. Caùc Sôû, Ngaønh trong tænh ñeàu coù chung yeâu caàu ñoái vôùi baùo caùo taøi chính cuûa Doanh nghieäp phaûi hoaøn thaønh ñuùng thôøi ñieåm quy ñònh, vaø ñöôïc kieåm toaùn bôûi coâng ty kieåm toaùn ñoäc laäp. Nhaèm traùnh tình traïng doanh nghieäp coù nhieàu baùo caùo taøi chính khaùc nhau khi giao dòch vôùi caùc Sôû Ngaønh vôùi caùc muïc ñích khaùc nhau do ñoù Sôû Taøi chính tænh caàn quy ñònh kieåm toaùn caùc doanh nghieäp laø ñieàu kieän baét buoäc. Ñoái vôùi NHTM tænh LNTH, chaát löôïng coâng taùc thaåm ñònh lieân quan maät thieát vôùi tính trung thöïc trong baùo caùo taøi chính cuûa caùc doanh nghieäp. Ngoaøi ra ñeå ñaûm baûo soá lieäu trung thöïc caàn coù bieän phaùp cheá taøi ñoái vôùi doanh nghieäp coá tình gian laän che daáu söï thaät qua baùo caùo taøi chính. III.3.2. Giaûi phaùp cuûa NHCHDCND Laøo: ¾ Thoáng nhaát heä thoáng phaân tích, xeáp loaïi doanh nghieäp toaøn ngaønh. Vieäc phaân tích vaø xeáp loaïi tín duïng doanh nghieäp laø moät quy trình ñaùnh giaù khaû naêng thöïc hieän caùc nghóa vuï taøi chính cuûa moät doanh nghieäp ñoái vôùi TCTD nhaèm xaùc ñònh ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng. Tröôùc thöïc traïng caùc NHTM treân caû nöôùc ñaùnh giaù, xeáp loaïi doanh nghieäp raát khaùc nhau ñöôïc ñeà caäp trong chöông II, neân NHCHDCND Laøo caàn thoáng nhaát caùc tieâu chí ñaùnh giaù vaø xeáp loaïi khaùch haøng (bao nhieâu haïng) ñoái vôùi caùc NHTM TW, ñieàu naøy giuùp caùc 47 chi nhaùnh NHTM coù theå tham khaûo keát quaû xeáp loaïi moät doanh nghieäp cuï theå taïi caùc NHTM khaùc, maët khaùc Trung taâm thoâng tin tín duïng seõ deã daøng toång hôïp töø caùc NHTM TW vaø cung caáp thoâng tin cho caùc TCTD khaùc tham khaûo. Quy trình phaân tích ñaùnh giaù vaø xeáp loaïi DN ngoaøi vieäc taäp trung vaøo caùc chæ tieâu phaân tích caùc heä soá ñeå laøm roõ söï thay ñoåi veà caáu truùc voán, hieäu quaû söû duïng voán, coøn phaûi neâu ñöôïc con soá tuyeät ñoái veà quy moâ voán, khaû naêng cho khaùch haøng vay toái ña laø bao nhieâu. Ngoaøi ra hieän nay Trung taâm thoâng tin tín duïng chæ phaân loaïi doanh nghòep theo 4 ngaønh kinh teá cô baûn (noâng - laâm nghieäp, coâng nghieäp, xaây döïng, thöông maïi dòch vuï) vaø döï kieán ñieàu chænh caùch phaân loaïi doanh nghieäp theo 8 ngaønh kinh teá. Ñeå vieäc phaân loaïi ngaønh kinh teá cuûa Trung taâm TTTD tuaân thuû quy ñònh cuûa Luaät thoáng keâ, ñoàng thôøi phuø hôïp quy cheá baùo caùo thoáng keâ ngaønh Ngaân haøng caàn thoáng nhaát phaân loaïi doanh nghieäp theo 21 ngaønh kinh teá. Hieän taïi caùc Boä, Ngaønh ñeàu söû duïng nhieàu tieâu chí khaùc nhau ñeå xeáp loaïi doanh nghieäp phuïc vuï cho yeâu caàu quaûn lyù nhaø nöôùc cuûa mình, ñieån hình trong naêm 2005, Boä Taøi chính cuõng ñaõ ban haønh thoâng tö höôùng daãn giaùm saùt vaø ñaùnh giaù hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa DN nhaø nöôùc vôùi heä thoáng chæ tieâu goàm 5 nhoùm vaø xeáp loaïi doanh nghieäp moät trong ba loaïi ( A, B hoaëc C). trong 5 nhoùm chæ tieâu treân, coù 3 nhoùm chæ tieâu taøi chính ( Doanh thu vaø thu nhaäp khaùc; Lôïi nhuaän thöïc hieän; Nôï phaûi traû quaù haïn vaø khaû naêng thanh toaùn nôï ñeán haïn) coù lieân quan maät thieát ñeán