Luận văn Phòng và chống hoạt động rửa tiền ở Việt Nam hiện nay

Trang 1 LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. Tính caáp thieát cuûa vieäc nghieân cöùu ñeà taøi: Röûa tieàn laø moät loaïi toäi phaïm xuaát hieän töø raát laâu ñôøi. Röûa tieàn chính laø hoaït ñoäng bieán ñoàng tieàn phi phaùp thaønh hôïp phaùp do ñoù röûa tieàn luoân ñoàng haønh vôùi toäi aùc. Ngaøy nay, vôùi söï baønh tröôùng cuûa naïn tham nhuõng, buoân ma tuùy vaø buoân laäu vuõ khí treân toaøn theá giôùi vôùi doanh soá lôùn ñaõ laøm taêng nhu caàu röûa tieàn. Ñeå ñaùp öùng nhu caàu naøy, “dòch vuï röûa tieàn” ngaøy caøng phaùt trieån maïnh meõ vaø trôû neân tinh vi vôùi nhöõng kyõ thuaät cao caáp hôn. Vaø daàn daàn röûa tieàn ñaõ trôû thaønh moái ñe doïa nguy hieåm cho neàn kinh teá xaõ hoäi cuûa toaøn theá giôùi, ñoøi hoûi söï hôïp taùc ñeå ngaên chaën hieåm hoïa naøy. Vieät Nam laø moät quoác gia hoäi tuï raát nhieàu yeáu toá thuaän lôïi cho hoaït ñoäng röûa tieàn nhö neàn kinh teá tieàn maët, ñang caàn nhieàu voán ñaàu tö cho neàn kinh teá ñang phaùt trieån, heä thoáng phaùp luaät coøn nhieàu loã hoång vaø ñaëc bieät laø veà luaät choáng röûa tieàn. Hieän nay, ñaõ coù nhöõng daáu hieäu cho thaáy hoaït ñoäng röûa tieàn ñaõ xaâm nhaäp vaøo Vieät Nam, vaø theo thôøi gian röûa tieàn seõ daàn trôû thaønh vaán naïn nhöùc nhoái maø Vieät Nam caàn phaûi giaûi quyeát. Vì vaäy, nhaèm haïn cheá nhöõng thieät haïi coù theå do röûa tieàn gaây ra, Vieät Nam caàn ñaùnh giaù ñuùng veà thöïc traïng röûa tieàn hieän nay vaø trieån khai caùc bieän phaùp phoøng choáng röûa tieàn. Vaø ñoù cuõng chính laø lyù do khieán em choïn ñeà taøi:”Phoøng vaø choáng hoaït ñoäng röûa tieàn ôû Vieät Nam hieän nay” 2. Xaùc ñònh vaán ñeà nghieân cöùu: Hieän nay, röûa tieàn ñaõ coù daáu hieäu xuaát hieän taïi Vieät Nam vaø coù nguy cô seõ phaùt trieån maïnh meõ. Trong khi ñoù, coâng taùc phoøng vaø choáng röûa tieàn taïi Vieät Nam chæ môùi ôû nhöõng böôùc ñaàu tieân. Vaán ñeà ñaët ra cho ngöôøi vieát laø laøm sao xaùc ñònh thöïc traïng röûa tieàn taïi Vieät Nam nhö theá naøo, tìm ra nhöõng khoù khaên toàn Trang 2 ñoïng trong coâng taùc phoøng choáng röûa tieàn nhaèm ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp khaéc phuïc. Ñeà taøi nghieân cöùu naøy theå hieän hai tính chaát: - Tính môùi meõ : röûa tieàn laø khaùi nieäm coøn khaù môùi meõ taïi Vieät Nam, nhaän thöùc cuûa ngöôøi daân veà vaán ñeà naøy chöa cao. Maëc duø ñaõ coù Nghò ñònh phoøng choáng röûa tieàn nhöng tính thöïc teá vaø hieäu quaû thöïc söï chöa cao. - Tính höõu ích: trong giai ñoaïn ñaàu cuûa coâng taùc phoøng choáng röûa tieàn neân khoâng theå traùnh khoûi sô xuaát, do ñoù raát caàn nhöõng nghieân cöùu caùc baøi hoïc kinh nghieäm cuûa caùc quoác gia khaùc cuõng nhö nhöõng ñeà xuaát coù hieäu quaû cho coâng taùc phoøng choáng röûa tieàn. Maëc duø thôøi gian nghieân cöùu ngaén nhöng ngöôøi vieát cuõng coá gaéng ñöa ra ñöôïc nhöõng giaûi phaùp cô baûn giuùp cho giai ñoaïn ñaàu cuûa vieäc phoøng choáng röûa tieàn taïi Vieät Nam ñöôïc thöïc hieän hieäu quaû hôn. 3. Muïc tieâu nghieân cöùu: Nhieäm vuï quan troïng cuûa ñeà taøi nghieân cöùu naøy laø phaûi ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu sau ñaây: - Heä thoáng laïi nhöõng lyù luaän cô baûn coù lieân quan ñeán röûa tieàn - Ñaùnh giaù thöïc traïng röûa tieàn taïi Vieät Nam ñoàng thôøi neâu leân nhöõng toàn ñoïng cuûa coâng taùc phoøng choáng röûa tieàn taïi Vieät Nam - Ñöa ra nhöõng kieán nghò nhaèm thaùo gôõ nhöõng khoù khaên ñoàng thôøi cuõng ñöa ra nhöõng giaûi phaùp nhaèm hoaøn thieän cho vieäc phoøng choáng röûa tieàn. 4. Phöông phaùp nghieân cöùu: Ñeà taøi nghieân cöùu ñaõ söû duïng nhieàu phöông phaùp nghieân cöùu khaùc nhau nhaèm taän duïng ñöôïc heát tính öu vieät cuûa töøng loaïi phöông phaùp nhö phöông phaùp phaân tích, toång hôïp döõ lieäu thöù caáp… Trang 3 5. Noäi dung nghieân cöùu: Ñeà taøi nghieân cöùu ñöôïc trình baøy thaønh 3 phaàn: - Phaàn 1 laø phaàn môû ñaàu, giôùi thieäu ñeà taøi vaø trình baøy nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán phöông phaùp luaän trong nghieân cöùu. - Phaàn 2 laø phaàn noäi dung cuûa ñeà taøi ñöôïc trình baøy thaønh 3 chöông: ƒ Chöông 1: Röûa tieàn vaø nhöõng aûnh höôûng xaáu cuûa noù ñeán neàn kinh teá ƒ Chöông 2: Thöïc traïng hoaït ñoäng röûa tieàn taïi Vieät Nam hieän nay vaø moät soá quoác gia treân theá giôùi. ƒ Chöông 3: Nhöõng giaûi phaùp phoøng vaø choáng röûa tieàn hieän nay taïi nöôùc ta - Phaàn 3 laø phaàn keát luaän, neâu moät caùch khaùi quaùt nhöõng noäi dung ñeà taøi nghieân cöùu vaø nhöõng vaán ñeà caàn phaûi ñöôïc tieáp tuïc nghieân cöùu. Vaán ñeà nghieân cöùu cuûa ñeà taøi khaù phöùc taïp vaø lieân quan ñeán nhieàu lónh vöïc neân ñeà taøi trình baøy chöa ñaày ñuû vaø mang tính chuû quan, raát mong nhaän ñöôïc nhöõng yù kieán ñoùng goùp quyù baùu ñeå luaän vaên ñöôïc hoaøn thieän vaø mang tính thöïc tieãn hôn. Xin chaân thaønh caûm ôn. Trang 4 CHÖÔNG 1: RÖÛA TIEÀN VAØ NHÖÕNG AÛNH HÖÔÛNG XAÁU CUÛA NOÙ ÑEÁN NEÀN KINH TEÁ 1.1. Röûa tieàn 1.1.1. Khaùi nieäm Röûa tieàn khoâng phaûi laø moät toäi danh môùi trong heä thoáng luaät phaùp cuûa theá giôùi vaø hieän nay ñang coù daáu hieäu xuaát hieän vaø phaùt trieån taïi Vieät Nam. Do ñoù ñoøi hoûi Vieät Nam phaûi coù cô cheá hoaøn thieän ñeå ngaên chaën vaø phoøng choáng röûa tieàn coù hieäu quaû. Muoán vaäy, chuùng ta phaûi traû lôøi ñöôïc caâu hoûi “röûa tieàn laø gì ?” 4000 naêm tröôùc coâng nguyeân ñaõ coù daáu hieäu röûa tieàn: caùc thöông nhaân Trung Quoác ñaõ che daáu taøi saûn thöïc coù cuûa mình ñeå traùnh bò phaùt hieän vaø sung coâng. Tuy nhieân, ñeán theá kyû 20 thì thuaät ngöõ “röûa tieàn” ñöôïc söû duïng roäng raõi – nhaèm chæ vieäc che daáu nguoàn goác cuûa soá tieàn khoång loà thu ñöôïc töø hoaït ñoäng buoân laäu röôïu, ñaùnh baøi vaø caùc hoaït ñoäng baát hôïp phaùp khaùc cuûa gangster Myõ. Ñònh nghóa phaùp lyù ñaàu tieân veà röûa tieàn ñöôïc xaùc ñònh trong Coâng öôùc Vienna veà choáng buoân baùn baát hôïp phaùp caùc chaát ma tuùy vaø chaát höôùng thaàn naêm 1988 cuûa Lieân hieäp quoác: yeâu caàu caùc nöôùc thaønh vieân nghieân cöùu ñöa vaøo Luaät cuûa nöôùc mình “Haønh vi chuyeån ñoåi hoaëc chuyeån giao taøi saûn khi bieát raèng taøi saûn ñoù ñaõ thu ñöôïc töø buoân baùn ma tuùy hoaëc töø vieäc tham gia vaøo hoaït ñoäng phaïm toäi vôùi muïc ñích che giaáu nguoàn taøi saûn hoaëc giuùp ngöôøi khaùc thöïc hieäc caùc haønh vi treân, troán traùnh traùch nhieäm phaùp lyù ñoái vôùi haønh vi cuûa mình”. Ñeán thaùng 12/2000 khi Coâng öôùc Parlemo veà choáng toäi phaïm coù toå chöùc xuyeân quoác gia cuûa Lieân hôïp quoác ñöôïc kyù keát vaán ñeà toäi phaïm coù toå chöùc vaø toäi phaïm röûa tieàn ñöôïc xaùc ñònh ñaày ñuû, cuï theå hôn. Trang 5 Nhìn chung ta coù theå hieåu röûa tieàn theo nghóa chung nhaát laø hoaït ñoäng cuûa caùc caù nhaân hay toå chöùc thoâng qua vieäc söû duïng caùc phöông tieän vaø caùc coâng cuï ñeå che giaáu nguoàn goác thaät söï cuûa caùc khoaûn thu nhaäp baát hôïp phaùp. Beân caïnh ñoù, ñeå nhaän bieát chi tieát hôn thuaät ngöõ röûa tieàn ta coù theå tham khaûo caùc ñònh nghóa sau: - Theo Lieân Hieäp quoác: röûa tieàn chính laø vieäc söû duïng (nghóa laø vôùi baát cöù hình thöùc naøo cuûa caû haønh ñoäng cho vaø nhaän) baát kyø taøi saûn naøo maø noù ñöôïc cho laø coù nguoàn goác töø hoaït ñoäng hoaøn toaøn hay moät phaàn cuûa phaïm toäi maø coù hoaëc töø hoaït ñoäng che ñaäy, traù hình nhaèm giuùp ñôõ ngöôøi phaïm toäi ñoù thoaùt khoûi luaät phaùp. - Taïi muïc 1 ñieàu 3 cuûa Nghò ñònh soá 74/2005/NÑ-CP ngaøy 07/06/2005 veà phoøng choáng röûa tieàn: röûa tieàn laø haønh vi cuûa caù nhaân, toå chöùc tìm caùc hôïp phaùp hoùa tieàn, taøi saûn do phaïm toäi maø coù thoâng qua caùc hoaït ñoäng cuï theå sau ñaây: ƒ Tham gia tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp vaøo moät giao dòch lieân quan ñeán tieàn, taøi saûn phaïm toäi maø coù; ƒ Thu nhaän, chieám giöõ, chuyeån dòch, chuyeån ñoåi, chuyeån nhöôïng, vaän chuyeån, söû duïng, vaän chuyeån qua bieân gôùi tieàn, taøi saûn do phaïm toäi maø coù; ƒ Ñaàu tö vaøo moät döï aùn, moät coâng trình, goùp voán vaøo moät doanh nghieäp hoaëc tìm caùch khaùc che ñaäy, nguïy trang hoaëc caûn trôû vieäc xaùc minh nguoàn goác, baûn chaát thaät söï hoaëc vò trí, quaù trình di chuyeån hay quyeàn sôû höõu ñoái vôùi tieàn, taøi saûn phaïm toäi maø coù. 1.1.2. Quy trình cô baûn cuûa hoaït ñoäng röûa tieàn Quy trình röûa tieàn veà cô baûn coù 03 giai ñoaïn: Trang 6 - Ñoåi choã: giai ñoaïn tröïc tieáp phaân boå löôïng tieàn maët thu ñöôïc töø caùc hoaït ñoäng phi phaùp. Löôïng tieàn phi phaùp naøy coù theå ñeå taïi caùc ngaân haøng vôùi ñieàu kieän chia nhoû ñeå traùnh bò nghi ngôø hay coù theå chuyeån sang caùc coâng cuï taøi chính coù theå deã daøng söû duïng. - Taïo voû boïc: taïo neân nhöõng voû boïc phöùc taïp thoâng qua nhöõng giao dòch taøi chính nhaèm che daáu nguoàn goác baát hôïp phaùp cuûa khoaûn tieàn naøy, caûn trôû vieäc kieåm tra daáu veát. Chaúng haïn, nhöõng keû röûa tieàn seõ thaønh laäp caùc coâng ty buoân baùn ôû nhöõng nöôùc maø quy ñònh ngaân haøng khoâng khaét khe, quy ñònh choáng röûa tieàn coøn loûng leûo, sau ñoù chuùng traø troän tieàn baát hôïp phaùp vôùi haøng tyû USD hôïp phaùp giao dòch moãi ngaøy. Ngoaøi ra boïn chuùng coøn coù theå mua nhöõng maët haøng coù giaù trò lôùn nhö chöùng khoaùn, oâ toâ, maùy bay… ñöôïc ñaêng kyù vôùi teân ngöôøi khaùc ñeå traùnh gaây chuù yù. Hay hoï coù theå söû duïng caùc soøng baïc ñeå röûa tieàn vì taïi ñaây saün saøng nhaän tieàn maët: chuyeån tieàn thaønh theû, chôi baøi sau khi chuyeån ngöôïc laïi soá tieàn naøy ñaõ trôû thaønh soá tieàn ñöôïc baïc. - Hôïp thöùc hoùa: ñöa tieàn ñaõ ñöôïc röûa vaøo löu thoâng trong neàn kinh teá theo caùch thöùc gioáng nhö caùc khoaûn naøy laø keát quaû cuûa caùc hoaït ñoäng kinh doanh hôïp phaùp: nhö ñaàu tö baát ñoäng saûn, goùp voán kinh doanh, mua baùn caùc haøng hoùa xa xæ. 1.1.3. Nhöõng bieåu hieän cuûa röûa tieàn Khoâng deã ñeå nhaän daïng ñöôïc hoaït ñoäng röûa tieàn vì noù ñöôïc che daáu bôûi caùc thuû ñoaïn raát tinh vi. Tuy nhieân, ta coù theå nhaän bieát röûa tieàn thoâng qua caùc hoaït ñoäng sau: - Caùc hoaït ñoäng ñaàu tö ñaùng nghi ngôø: ƒ Veà chuû ñaàu tö: Trang 7 8 Chuû ñaàu tö laø caù nhaân hay toå chöùc coù lieân quan ñeán caùc hoaït ñoäng toäi phaïm. 8 Nhöõng thoâng tin khaû naêng taøi chính cuûa chuû ñaàu tö naøy khoâng roõ raøng minh baïch, khoâng nhaát quaùn. Chaúng haïn nhö nhaø ñaàu tö caù nhaân ñaàu tö vaøo döï aùn haøng traêm ngaøn tyû nhöng thoâng tin veà khaû naêng taøi chính cuûa ngöôøi naøy khoâng coù thì seõ gaây nghi ngôø cho ñoái taùc. Caùc baùo caùo taøi chính cuûa coâng ty ñaàu tö khoâng minh baïch hay khoâng coù cô sôû ñeå ñaùnh giaù ñoä tin caäy (nhö khoâng coù kieåm toaùn hay thueá kieåm tra) 8 Chuû ñaàu tö khoâng quan taâm nhieàu lôïi nhuaän thu ñöôïc töø hoaït ñoäng ñaàu tö cuûa mình. ƒ Veà phía doanh nghieäp ñöôïc ñaàu tö : 8 Toå chöùc ñöôïc ñaàu tö hoaït ñoäng khoâng hieäu quaû nhöng vaãn ñöôïc ñaàu tö vôùi nguoàn voán lôùn. 8 Vieäc ñaàu tö khoâng töông xöùng vôùi quy moâ vaø lónh vöïc hoaït ñoäng tröôùc nay cuûa doanh nghieäp. ƒ Veà ñòa ñieåm ñaàu tö: ñòa ñieåm ñaàu tö khoù khaên veà nguoàn löïc vaø nguoàn nguyeân lieäu coù saün… - Caùc giao dòch mua baùn ñaùng ngôø: mua baùn khoáng, mua baùn haøng hoùa khoâng lieân quan ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa toå chöùc, mua baùn haøng hoùa vôùi giaù trò cao hôn raát nhieàu so vôùi thò tröôøng… - Caùc giao dòch taøi chính ñaùng ngôø: tieàn ñöôïc chuyeån qua nhieàu taøi khoaûn maø khoâng quan taâm ñeán phí giao dòch, coù söï thay ñoåi ñoät bieán so vôùi doanh soá giao dòch bình thöôøng, giaù trò giao dòch khoâng caân xöùng vôùi khaû naêng taøi chính cuûa khaùch haøng, … Trang 8 - Caùc hoaït ñoäng khaùc: lôïi duïng soå tieát kieäm cuûa nhöõng caù nhaân, caù cöôïc, mua xoå soá, ñaùnh baïc… Theo ñieàu 10 cuûa nghò ñònh 74/2005/NÑ-CP ngaøy 07/06/2005 veà phoøng choáng röûa tieàn: caùc giao dòch bò coi laø ñaùng ngôø khi coù moät trong caùc daáu hieäu sau - Caùc beân lieân quan tôùi giao dòch cung caáp thoâng tin nhaän bieát khaùch haøng khoâng chính xaùc, khoâng ñaày ñuû, khoâng nhaát quaùn hoaëc thuyeát phuïc caù nhaân, toå chöùc cung öùng dòch vuï khoâng baùo caùo giao dòch ñeán cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn theo quy ñònh cuûa phaùp luaät; - Caùc giao dòch ñöôïc thöïc hieän theo leänh hay uûy quyeàn cuûa caùc caù nhaân, toå chöùc coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng toäi phaïm naèm trong danh saùch thoáng keâ vaø caûnh baùo do Boä Coâng an laäp ra nhaèm phoøng ngöøa, ñaáu tranh choáng röûa tieàn vaø choáng söû duïng tieàn hay taøi saûn ñeå taïo ñieàu kieän hay taøi trôï cho hoaït ñoäng phaïm toäi trong hay ngoaøi laõnh thoå Vieät Nam; - Caùc giao dòch maø thoâng tin nhaän daïng hoaëc qua xem xeùt veà cô sôû kinh teá vaø phaùp lyù cuûa caùc beân tham gia giao dòch coù theå xaùc ñònh ñöôïc moái lieân heä giöõa caùc beân tham gia giao dòch vôùi caùc hoaït ñoäng phaïm toäi hoaëc coù lieân quan tôùi caù nhaân, toå chöùc neâu taïi ñieåm 2 treân; - Caùc caù nhaân, toå chöùc tham gia giao dòch vôùi soá tieàn coù giaù trò lôùn khoâng töông xöùng hoaëc khoâng lieân quan tôùi hoaït ñoäng thöôøng ngaøy hay baát cöù hoaït ñoäng hôïp phaùp naøo; - Coù söï thay ñoåi ñoät bieán trong doanh soá giao dòch treân taøi khoaûn, tieàn göûi vaøo vaø ruùt nhanh ra khoûi taøi khoaûn, doanh soá giao dòch lôùn trong ngaøy, nhöng soá dö taøi khoaûn raát nhoû hoaëc baèng khoâng; - Caùc giao dòch chuyeån tieàn coù giaù trò nhoû töø nhieàu khoaûn khaùc nhau veà moät khoaûn tieàn lôùn hay chuyeån qua nhieàu taøi khoaûn khaùc nhau veà taøi khoaûn Trang 9 trong moät thôøi gian ngaén hoaëc ngöôïc laïi, tieàn ñöôïc chuyeån loøng voøng qua nhieàu taøi khoaûn, caùc beân lieân quan khoâng quan taâm tôùi phí giao dòch; - Söû duïng tín duïng thö vaø caùc phöông thöùc taøi trôï thöông maïi khaùc coù giaù trò lôùn, chieát khaáu vôùi giaù trò cao nhaèm chuyeån tieàn giöõa caùc quoác gia khi giao dòch naøy khoâng lieân quan ñeán hoaït ñoäng thöôøng xuyeân cuûa khaùch haøng; - Phaùp nhaân khoâng thöïc hieän giao dòch trong moät thôøi gian daøi treân taøi khoaûn cuûa mình keå töø khi môû, doanh nghieäp trong nöôùc môû vaø söû duïng taøi khoaûn ôû nöôùc ngoaøi döôùi teân phaùp nhaân hoaëc theå nhaân nöôùc ngoaøi; - Chuyeån löôïng tieàn lôùn töø taøi khoaûn ngoaïi hoái cuûa doanh nghieäp ra nöôùc ngoaøi sau khi nhaän ñöôïc nhieàu khoaûn tieàn nhoû ñöôïc chuyeån vaøo baèng chuyeån tieàn ñieän töû, seùc, hoái phieáu; - Doanh nghieäp nöôùc ngoaøi chuyeån tieàn ra nöôùc ngoaøi ngay sau khi nhaän ñöôïc voán ñaàu tö hoaëc chi traû tieàn ra nöôùc ngoaøi khoâng phuø hôïp vôùi tính chaát vaø nhu caàu cuûa hoaït ñoäng kinh doanh; - Caùc coâng ty baûo hieåm thöôøng xuyeân ñeàn buø hoaëc chi traû baûo hieåm vôùi soá tieàn lôùn cho cuøng moät khaùch haøng; - Caùc toå chöùc chöùng khoaùn chuyeån tieàn khoâng phuø hôïp vôùi caùc hoaït ñoäng kinh doanh chöùng khoaùn; - Baát cöù giao dòch naøo khaùc maø caùc ñònh cheá taøi chính thaáy coù bieåu hieän baát thöôøng hoaëc cô sôû phaùp lyù khoâng ñaùng tin caäy 1.1.4. Nhöõng aûnh höôûng xaáu cuûa röûa tieàn ñeán hoaït ñoäng cuûa neàn kinh teá xaõ hoäi 1.1.4.1. Söï sai leäch vaø maát oån ñònh veà kinh teá Nhöõng keû röûa tieàn khoâng quan taâm ñeán hieäu quaû kinh teá töø nhöõng khoaûn lôïi nhuaän baèng vieäc baûo veä nhöõng khoaûn tieàn cuûa hoï. Vaäy neân, hoï cuõng khoâng quan Trang 10 taâm ñeán lôïi ích caùc quoác gia maø hoï ñaàu tö vaøo, cuõng nhö khoâng quan taâm ñeán haäu quaû do vieäc ñaàu tö gaây ra, cuï theå nhö: - Hoaït ñoäng röûa tieàn daãn ñeán sai leäch trong phaân boå caùc nguoàn löïc ñoái vôùi caùc khu vöïc töø ñoù daãn ñeán hieäu quaû kinh teá keùm taïi nhöõng khu vöïc troïng yeáu. - Do coù söï caáu keát maø daãn ñeán vieäc khuyeán khích sai leäch danh muïc ñaàu tö laøm giaûm nguoàn voán vaø hieäu quaû cuûa caùc nhaø ñaàu tö chính thöùc. Veà laâu daøi noù seõ laøm giaûm vieäc tieáp thu ñöôïc coâng ngheä, kyõ naêng, kieán thöùc lao ñoäng … töø caùc nhaø ñaàu tö naøy. Hôn nöõa, keát quaû cuûa söï caáu keát coøn laø söï phaùt trieån caùc ngaønh ngheà khoâng caân xöùng vôùi quy moâ, ñieàu kieän cuõng nhö nhu caàu cuûa neàn kinh teá. - Hoaït ñoäng röûa tieàn lieân tuïc coù theå taïo ra moät theá caân baèng giaû taïo cho thò tröôøng. Sau khi hoaøn taát caùc coâng ñoaïn röûa tieàn caùc nhaø “ñaàu tö” ruùt veà ñeå laïi cho caùc quoác gia nhöõng haäu quaû to lôùn nhö khuûng hoaûng tieàn teä, khuûng hoaûng ngaân haøng, thaâm thuït caùn caân ngoaïi thöông … Nhö vaäy, tính oån ñònh cuûa neàn kinh teá quoác gia ñaõ bò lung lay khi hieän töôïng röûa tieàn xaûy ra caøng nhieàu veà soá löôïng laãn quy moâ, hay noùi caùch khaùc tính oån ñònh cuûa neàn kinh teá tyû leä nghòch vôí söï phaùt trieån cuûa hoaït ñoäng röûa tieàn. 1.1.4.2. Aûnh höôûng ñeán vieäc ñeà ra, thöïc hieän vaø kieåm soaùt chính saùch kinh teá Nhö chuùng ta ñaõ bieát, heä thoáng taøi chính coù vai troø voâ cuøng quan troïng ñoái vôùi neàn kinh teá cuûa caùc quoác gia. Heä thoáng taøi chính hoaït ñoäng coù hieäu quaû thì seõ laøm gia taêng löôïng voán ñaàu tö vaø laøm taêng hieäu quaû ñaàu tö. Keát quaû taát yeáu laø laøm taêng tröôûng neàn kinh teá. Ngöôïc laïi, söï yeáu keùm cuûa heä thoáng taøi chính daãn ñeán vieäc khoâng kieåm soaùt ñöôïc hoaït ñoäng ñaàu tö vaø hieäu quaû thöïc söï cuûa neàn kinh teá. Do ñoù, neáu chính Trang 11 phuû khoâng coù giaûi phaùp kòp thôøi cho söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá thì quoác gia ñoù seõ phaûi gaùnh chòu nhöõng haäu quaû khoù löôøng. Beân caïnh ñoù, ngaân saùch yeáu laøm giaûm tính khaû thi cuûa caùc chính saùch kinh teá, Trong ñieàu kieän löôïng tieàn baát hôïp phaùp lôùn ñöôïc söû duïng ñeå gaây nhuõng nhieãu cho neàn kinh teá daãn ñeán vieäc chính phuû maát quyeàn kieåm soaùt chính saùch kinh teá cuûa mình. Trong moät soá tröôøng hôïp, löôïng taøi saûn khoång loà naøy ñöôïc söû duïng laøm luõng ñoaïn thò tröôøng trong khu vöïc vaø nhöõng neàn kinh teá nhoû. Khoâng kieåm soaùt ñöôïc naïn röûa tieàn daãn ñeán vieäc chính phuû maát quyeàn kieåm soaùt caùc chính saùch kinh teá. Ñaây laø moät trong nhöõng yeáu toá gaây khoù khaên cho chính phuû trong vieäc xaây döïng moät neàn kinh teá laønh maïnh. 1.1.4.3. Gaây toån haïi ñeán ngaân saùch quoác gia Veà baûn chaát, röûa tieàn laø che daáu nguoàn goác baát hôïp phaùp cuûa moät khoaûn tieàn vaø hieån nhieân ñi keøm theo noù laø haønh vi troán thueá. Theâm moät khoaûn tieàn baát hôïp phaùp ñöôïc röûa saïch laø chính phuû maát moät khoaûn thueá treân thu nhaäp ñoù. Ñoàng thôøi chính phuû laïi phaûi boû ngaân saùch ra ñeå giaûi quyeát haäu quaû cuûa naïn röûa tieàn nhö laø buoân baùn ma tuyù, vuõ khí… : Chính phuû phaûi taêng ngaân saùch ñeå thöïc hieän yeâu caàu veà vieäc thöïc thi phaùp luaät vaø taêng nhöõng chi phí cho vieäc chaêm soùc söùc khoûe coäng ñoàng (ñieàu trò cho ngöôøi nghieän ma tuùy)… 1.1.4.4. Laøm suy yeáu toaøn boä thò tröôøng taøi chính - Hoaït ñoäng röûa tieàn khoâng oån ñònh: coù khi caùc toå chöùc taøi chính thu ñöôïc khoaûn tieàn lôùn nhöng cuõng coù luùc phaûi ñoái maët vôùi söï “maát tích ñoät ngoät” cuûa caùc khoaûn tieàn naøy. Nhö vaäy, tính thanh khoaûn noùi rieâng vaø hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc naøy noùi chung ít nhieàu cuõng gaëp khoù khaên. - Röûa tieàn moät khi ñöôïc phaùt hieän taïi caùc toå chöùc taøi chính seõ laøm giaûm uy tín cuûa toå chöùc naøy ñoái vôùi coâng chuùng. Hoaït ñoäng cuûa caùc ñònh cheá taøi chính laø kinh doanh döïa treân uy tín neân baát cöù daáu hieäu naøo khieán khaùch Trang 12 haøng cho raèng caùc toå chöùc naøy gian laän hay tieáp tay cho caùc hoaït ñoäng phaïm phaùp seõ aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán hoaït ñoäng cuûa toå chöùc naøy: caùc caù nhaân, toå chöùc kinh teá khoâng daùm göûi tieàn hay vay tieàn hay söû duïng caùc hoaït ñoäng dòch vuï cuûa caùc toå chöùc naøy vì neáu moät khi bò chính quyeàn phaùt hieän seõ aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán hoaït ñoäng cuûa chính baûn thaân hoï. - Neáu ñöôïc ñaøo taïo kyõ caøng vaø söû duïng caùc coâng cuï hoã trôï trong vieäc kieåm tra vaø phaùt hieän vieäc röûa tieàn thì chaéc chaén caùc toå chöùc taøi chính seõ nhaän bieát ñöôïc caùc giao dòch ñaùng ngôø. Tuy nhieân, hoaït ñoäng röûa tieàn vaãn xaûy ra coù nghóa laø vaãn toàn taïi haønh vi tham nhuõng vaø tìm kieám caùc quyeàn lôïi cuûa toå chöùc naøy. Hay noùi caùch khaùc, röûa tieàn coù theå daãn ñeán söï tha hoùa cuûa caùc caùn boä trong toå chöùc naøy. Vôùi nguoàn nhaân löïc bò loâi keùo vaøo hoaït ñoäng phaïm phaùp aûnh höôûng khoâng nhoû ñeán hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc toå chöùc naøy. Ö Moät khi caùc toå chöùc taøi chính naøy suy yeáu thì khaû naêng ñöùng vöõng cuûa thò tröôøng taøi chính laø khoâng coù cô sôû. Nhieàu toå chöùc taøi chính suy yeáu aûnh höôûng xaáu ñeán hoaït ñoäng cuûa thò tröôøng taøi chính. Do vaäy, coù theå noùi röûa tieàn laøm suy yeáu toaøn boä thò tröôøng taøi chính. 1.1.4.5. Laøm suy yeáu khu vöïc kinh teá tö nhaân hôïp phaùp Nhöõng ngöôøi röûa tieàn ñaõ troän laãn tieàn baát chính vaøo caùc khoaûn tieàn hôïp phaùp cuûa moät soá coâng ty nguïy trang. Nhöõng coâng ty naøy do coù nguoàn tieàn baát chính ñeå hoã trôï neân giaù thaønh saûn phaåm vaø dòch vuï thaáp hôn thò tröôøng raát nhieàu. Do ñoù, caùc coâng ty naøy coù lôïi theá caïnh tranh hôn caùc coâng ty hôïp phaùp khaùc. Ñieàu naøy gaây khoù khaên khoâng nhoû cho caùc coâng ty hôïp phaùp. Veà laâu daøi, khaû naêng taøi chính cuûa caùc coâng ty hôïp phaùp khoâng choáng cöï ñöôïc daãn ñeán phaù saûn, caùc doanh nghieäp khaùc muoán ñaàu tö vaøo lónh vöïc naøy Trang 13 nhöng khoâng daùm maïo hieåm. Vaø keát quaû laø khu vöïc kinh teá tö nhaân hôïp phaùp daàn suy yeáu. 1.1.4.6. Nguy cô toån haïi danh tieáng Hieän nay, khoâng moät quoác gia naøo chaáp nhaän uy tín bò suùt giaûm do caùc coâng ty taøi chính coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng röûa tieàn. Ñi lieàn vôùi toäi röûa tieàn laø haøng loaït caùc toäi danh khaùc nhö gian laän taøi chính, mua baùn thoâng tin maät, tham oâ hoái loä…Tieáng xaáu naøy khoâng nhöõng laøm giaûm cô hoäi phaùt trieån hôïp phaùp vaø vöõng maïnh cuûa quoác gia naøy maø coøn thu huùt caùc toå chöùc toäi phaïm quoác teá xaâm nhaäp vaøo vôùi muïc tieâu thu lôïi nhuaän trong ngaén haïn. Hôn nöõa, vieäc gaày döïng laïi danh tieáng ñaõ maát laø vieäc laøm cöïc kyø khoù khaên vaø ñoøi hoûi chính phuû phaûi coù moät tieàm löïc taøi chính maïnh trong khi ñoù chính phuû ñaõ coù theå ngaên ngöøa baèng söï kieåm soaùt, choáng laïi naïn röûa tieàn. 1.1.4.7. Nhöõng taùc ñoäng khaùc Naïn röûa tieàn coù theå phaù huûy neàn kinh teá, an ninh vaø gaây neân nhöõng haäu quaû xaáu cho xaõ hoäi. Noù khuyeán khích caùc hoaït ñoäng phaïm phaùp taêng cao nhö buoân baùn ma tuyù, khuûng boá, buoân baùn vuõ khí traùi pheùp, quan chöùc nhaø nöôùc tham nhuõng vaø haøng loaït caùc toäi phaïm khaùc. Söï tieán boä nhanh choùng cuûa coâng ngheä vaø toaøn caàu hoùa cuûa dòch vuï taøi chính ñaõ laøm gia taêng toäi phaïm treân phaïm vi quoác teá vaø hình thöùc phaïm toäi ngaøy caøng tinh vi vaø phöùc taïp hôn raát nhieàu. Vôùi söï deã daõi cuûa heä thoáng taøi chính ñaõ khieán cho löôïng tieàn ñöôïc röûa coù cô hoäi thaâm nhaäp vaøo heä thoáng taøi chính toaøn caàu, thao tuùng toaøn boä heä thoáng taøi chính naøy, laøm suy yeáu neàn kinh teá cuûa moät quoác gia. Neàn kinh teá khoâng phaùt trieån daãn ñeán ñôøi soáng vaät chaát cuûa ngöôøi daân bò giaûm suùt. Trang 14 Naïn röûa tieàn coøn gaây ra tham nhuõng taïi moïi boä phaän cuûa xaõ hoäi, ñaïo ñöùc cuûa con ngöôøi suy giaûm. Vaø nguy haïi cho xaõ hoäi hôn nöõa neáu boä phaän tham nhuõng naøy naém giöõ nhöõng vò trí quan troïng trong chính phuû. 1.2. Söï caàn thieát phaûi thöïc hieän bieän phaùp phoøng choáng röûa tieàn 1.2.1. Söï caàn thieát Röûa tieàn khoâng chæ aûnh höôûng xaáu ñeán uy tín cuûa caùc quoác gia treân theá giôùi maø coøn taùc ñoäng ñeán cô caáu chính trò, taùc ñoäng ñeán tính hieäu quaû cuûa thò tröôøng taøi chính, taùc ñoäng tôùi moâi tröôøng ñaàu tö…Vì vaäy, kieåm soaùt ñöôïc naïn röûa tieàn laø moät trong nhöõng caùch thöùc baûo veä höõu hieäu nhaát cho neàn kinh teá xaõ hoäi chính trò cuûa moãi moät quoác gia. Trong xu höôùng toaøn caàu hoùa, hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, khoái löôïng chu chuyeån taøi chính toaøn caàu ñaõ ñaït ñeán möùc khoång loà (khoaûng 1.700 tyû USD moãi ngaøy) thì vaán ñeà choáng röûa tieàn trôû thaønh moái quan taâm khoâng chæ cuûa chính phuû cuûa moãi quoác gia maø coøn cuûa caû coäng ñoàng quoác teá. Moät quoác gia neáu coù naïn röûa tieàn thì caùc quoác gia khaùc khi quan heä vôùi noù cuõng phaûi gaëp nhieàu khoù khaên: laøm sao kieåm soaùt ñöôïc toäi phaïm trong nöôùc röûa tieàn taïi nöôùc ngoaøi, neàn taøi chính cuûa quoác gia ñoù coù ñaùng tin caäy ñeå giao dòch khoâng, söï phaùt trieån cuûa quoác gia naøy coù phaûi laø hieän töôïng “aûo” khoâng… Nhö vaäy, coù theå noùi moät quoác gia coù naïn röûa tieàn ñieàu ñoù ñoàng nghóa vôùi vieäc caùnh coång hoäi nhaäp ñoái vôùi quoác gia naøy chöa ñöôïc roäng môû, coøn caùc quoác gia coøn laïi maát ñi moät thò tröôøng tieàm naêng. 1.2.2. Nhöõng nguyeân taéc cô baûn thöïc hieän vieäc phoøng choáng röûa tieàn - Nguyeân taéc xaùc ñònh haønh vi toäi phaïm: moãi quoác gia phaûi xaùc ñònh roõ caùc haønh vi phaïm phaùp coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng röûa tieàn, quy ñònh cuï theå thaønh luaät laøm cô sôû cho vieäc phaùt hieän vaø phoøng choáng röûa tieàn. Trang 15 - Nguyeân taéc giaùm saùt chaët cheõ: toå chöùc taøi chính phaûi ghi cheùp caån thaän veà khaùch haøng vaø giao dòch khaùch haøng ñeå thoáng keâ vaø theo doõi nguoàn tieàn, khi phaùt hieän giao dòch ñaùng ngôø thì thöïc hieän theo ñuùng quy trình xöû lyù hieän haønh - Nguyeân taéc giöõ bí maät: caùc toå chöùc taøi chính phaûi ñaûm baûo giöõ bí maät thoâng tin khaùch haøng traùnh aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng cuûa khaùch haøng. - Nguyeân taéc löu giöõ thoâng tin: thoâng tin phaûi ñöôïc caùc toå chöùc taøi chính löu giöõ caån thaän vaø ôû traïng thaùi saún saøng cung caáp cho cô quan coù thaåm quyeàn laøm baèng chöùng phaïm toäi - Nguyeân taéc hôïp taùc: phaûi coù söï phoái hôïp chaët cheõ giöõa caùc cô quan chöùc naêng coù lieân quan cuõng nhö hôïp taùc trao ñoåi vôùi caùc quoác gia khaùc, caùc toå chöùc quoác teá ñeå hoã trôï vieäc thöïc hieän toát coâng taùc choáng röûa tieàn Taïi Vieät Nam vieäc phoøng choáng röûa tieàn phaûi ñaûm baûo 02 nguyeân taéc sau: - Vieäc phoøng ngöøa, phaùt hieän, ngaên chaën, xöû lyù röûa tieàn phaûi thöïc hieän theo ñuùng quy ñònh cuûa phaùp luaät treân cô sôû baûo ñaûm chuû quyeàn, an ninh quoâc gia; baûo ñaûm hoaït ñoäng bình thöôøng veà kinh teá, ñaàu tö; baûo veä quyeàn vaø lôïi ích hôïp phaùp cuûa caù nhaân, cô quan, toå chöùc; choáng laïm quyeàn; lôïi duïng vieäc phoøng, choáng röûa tieàn ñeå xaâm phaïm quyeàn vaø lôïi ích hôïp phaùp cuûa caù nhaân, cô quan, toå chöùc coù lieân quan. - Hôïp taùc quoác teá trong lónh vöïc phoøng, choáng röûa tieàn phaûi treân nguyeân taéc toân troïng ñoäc laäp, chuû quyeàn quoác gia, caùc beân cuøng coù lôïi vaø ñöôïc thöïc hieän theo quy ñònh cuûa phaùp luaät Vieät Nam, tröø tröôøng hôïp caùc Ñieàu öôùc quoác teá maø nöôùc Coäng hoøa xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam kyù keát hoaëc gia nhaäp coù quy ñònh khaùc. Trang 16 1.2.3. Moái quan heä giöõa caùc ngaønh ngheà vaø cô quan chöùc naêng trong coâng taùc choáng röûa tieàn Hoaït ñoäng röûa tieàn coù quan heä ñeán raát nhieàu hoaït ñoäng toäi phaïm khaùc vaø cuõng nhö lieân quan ñeán taát caû caùc lónh vöïc trong ñôøi soáng xaõ hoäi. Do ñoù, vieäc phoøng choáng röûa tieàn khoâng theå chæ do moät cô quan chöùc naêng thöïc hieän maø caàn coù söï hôïp taùc giöõa caùc cô quan chöùc naêng. Moät cô quan khoâng theå tìm hieåu taát caû hoaït ñoäng cuûa moïi lónh vöïc maø caàn coù söï hoã trôï, phoái hôïp vôùi caùc cô quan khaùc trong hoaït ñoäng phoøng choáng röûa tieàn. Caùch thöùc laøm vieäc naøy laøm giaûm thieåu chi phí vaø thôøi gian cho cô quan phuï traùch coâng taùc choáng röûa tieàn, ñoàng thôøi cuõng mang laïi hieäu quaû cao cho hoaït ñoäng naøy: nhöõng thoâng tin caàn thieát ñöôïc caùc cô quan chöùc naêng, ban ngaønh löu tröõ vaø khi coù yeâu caàu seõ cung caáp cho cô quan choáng röûa tieàn, cô quan naøy chæ taäp trung vaøo coâng taùc tìm hieåu, ñieàu tra veà hoaït ñoäng nghi ngôø laø röûa tieàn cuøng vôùi söï trôï giuùp cuûa Boä Coâng an, Boä tö phaùp… Taïi Vieät Nam, moái quan heä giöõa caùc cô quan chöùc naêng ñöôïc quy ñònh trong Nghò ñònh 74/NÑ-CP ngaøy 07/06/2005 taïi ñieàu khoaûn quy ñònh traùch nhieäm cuûa caùc cô quan nhaø nöôùc trong phoøng, choáng röûa tieàn: - Traùch nhieäm cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam ƒ Chuû trì vaø phoái hôïp vôùi Boä Coâng an vaø caùc cô quan höõu quan xaây döïng vaø thöïc hieän chieán löôïc, chuû tröông, chính saùch, keá hoaïch coâng taùc phoøng ngöøa, ñaáu tranh choáng röûa tieàn treân laõnh thoå Vieät Nam; nghieân cöùu vaø coù giaûi phaùp ñeå haïn cheá thanh toaùn baèng tieàn maët treân laõnh thoå Vieät Nam ƒ Ñònh kyø haøng naêm hoaëc khi Chính phuû yeâu caàu, trao ñoåi keát quaû coâng taùc phoøng, choáng röûa tieàn vôùi caùc cô quan höõu quan vaø laøm ñaàu moái toång hôïp baùo caùo trình Chính phuû. Trang 17 ƒ Phoái hôïp vôùi caùc cô quan, toå chöùc, caù nhaân höõu quan trong vieäc thöïc hieän caùc bieän phaùp phoøng, choáng röûa tieàn theo quy ñònh cuûa phaùp luaät vaø Nghò ñònh naøy. ƒ Toå chöùc tieáp nhaän, toång hôïp, phaân tích, xöû lyù, löu giöõ, cung caáp thoâng tin, taøi lieäu, hoà sô theo quy ñònh taïi caùc Ñieàu 12,13 Nghò ñònh naøy; chuyeån cho caùc cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn taøi lieäu, hoà sô vuï vieäc coù theå lieân quan tôùi röûa tieàn ñeå thanh tra, ñieàu tra, xöû lyù theo quy ñònh cuûa phaùp luaät ƒ Toå chöùc nghieân cöùu, öùng duïng tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät vaø coâng ngheä xöû lyù thoâng tin veà phoøng, choáng röûa tieàn; ƒ Ñaøo taïo caùn boä chuyeân traùch cho caùc ñôn vò coù lieân quan cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam vaø caùc ñònh cheá taøi chính veà phaân tích, xöû lyù thoâng tin vaø phaùt hieän röûa tieàn - Traùch nhieäm cuûa Boä Coâng an: ƒ Chuû trì vaø phoái hôïp vôùi caùc cô quan, toå chöùc, caù nhaân höõu quan trong ñaáu tranh phoøng, choáng toäi phaïm coù lieân quan ñeán röûa tieàn; toå chöùc tieáp nhaän vaø xöû lyù thoâng tin veà toäi phaïm coù lieân quan ñeán röûa tieàn. ƒ Chuû trì vaø phoái hôïp vôùi cô quan, toå chöùc, caù nhaân höõu quan tuyeân truyeàn, giaùo duïc veà phoøng, choáng röûa tieàn. ƒ Toå chöùc löïc löôïng ñieàu tra toäi phaïm coù lieân quan ñeán röûa tieàn; höôùng daãn caùc cô quan khaùc tieán haønh ñieàu tra ban ñaàu caùc toäi phaïm coù lieân quan ñeán röûa tieàn theo quy ñònh cuûa phaùp luaät toá tuïng hình söï vaø Nghò ñònh naøy; thoâng baùo keát quaû ñieàu tra caùc vuï vieäc coù lieân quan tôùi röûa tieàn cho Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam bieát. ƒ Trao ñoåi thoâng tin, taøi lieäu caàn thieát veà phöông thöùc, thuû ñoaïn hoaït ñoäng môùi cuûa boïn toäi phaïm trong lónh vöïc röûa tieàn ôû trong nöôùc vaø Trang 18 nöôùc ngoaøi vôùi Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nan qua Trung taâm thoâng tin phoøng, choáng röûa tieàn. ƒ Ñaøo taïo, boài döôûng caùn boä laøm coâng taùc ñieàu tra ñaáu tranh phoøng, choáng toäi phaïm coù lieân quan ñeán röûa tieàn. - Traùch nhieäm cuûa caùc Boä, cô quan ngang Boä, cô quan thuoäc chính phuû ƒ Höôùng daãn, kieåm tra caùc ñôn vò thuoäc quyeàn quaûn lyù cuûa mình thöïc hieän caùc quy ñiïnh taïi Nghò ñònh naøy. ƒ Trong phaïm vi quyeàn haïn ñöôïc phaùp luaät quy ñònh, kòp thôøi phoái hôïp vôùi caùc cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn vaø caùc caù nhaân, cô quan, toå chöùc khaùc trong phoøng, choáng röûa tieàn. ƒ Phoái hôïp hoã trôï caùc cô quan thuoäc Boä Coâng an, Vieän Kieåm saùt nhaân daân toái cao, Toøa aùn nhaân daân toái cao trong vieäc ñieàu tra, truy toá vaø xeùt xöû toäi phaïm röûa tieàn ƒ Tröôùc ngaøy 31 thaùng 12 haøng naêm, toång hôïp coâng taùc phoøng, choáng röûa tieàn thuoäc lónh vöïc quaûn lyù cuûa mình; göûi baùo caùo keát quaû veà Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam ñeå toång hôïp trình Chính phuû. - Traùch nhieäm cuûa caùc toå chöùc Thanh tra Boä: ƒ Thoâng baùo veà Trung taâm phoøng, choáng röûa tieàn hoaëc cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn nhöõng thoâng tin, baùo caùo nhaän ñöôïc hoaëc phaùt hieän ñöôïc veà caùc giao dòch neâu taïi ñieàu 9,10 Nghò ñònh naøy vaø löu giöõ thoâng tin, hoà sô lieân quan ít nhaát 05 naêm. ƒ Cung caáp thoâng tin ñaày ñuû, kòp thôøi theo ñeà nghò cuûa Trung taâm thoâng tin phoøng, choáng röûa tieàn vaø caùc cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn ñieàu tra, truy toá, xeùt xöû. ƒ Toå chöùc thanh tra, kieåm tra ñoái vôùi caùc ñôn vò thuoäc ñoái töôïng quaûn lyù cuûa Boä, ngaønh mình khi coù nhöõng giao dòch lieân quan tôùi röûa tieàn theo Trang 19 ñeà nghò cuûa Trung taâm thoâng tin phoøng, choáng röûa tieàn hoaëc cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn ƒ Xöû lyù theo thaåm quyeàn ñoái vôùi haønh vi vi phaïm haønh chính theo quy ñònh taïi Phaùp leänh xöû lyù vi phaïm haønh chính vaø Nghò ñònh naøy - Traùch nhieäm cuûa Uûy ban nhaân daân caùc caáp ƒ Höôùng daãn caùc ñôn vò, boä phaän tröïc thuoäc nghieân cöùu, thöïc hieän caùc quy ñònh taïi Nghò ñònh naøy trong phaïm vi chöùc naêng, nhieäm vuï cuûa mình. ƒ Phoái hôïp chaët cheõ vôùi caùc cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn trieån khai vaø ñoân ñoác thöïc hieän caùc chính saùch, ñöôøng loái, chieán löôïc, keá hoaïch phoøng, choáng röûa tieàn. Trang 20 CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG RÖÛA TIEÀN TAÏI VIEÄT NAM HIEÄN NAY VAØ MOÄT SOÁ QUOÁC GIA TREÂN THEÁ GIÔÙI. 2.1. Tình hình röûa tieàn ôû caùc quoác gia treân theá giôùiù vaø trong khu vöïc Baûn baùo caùo ñieàu tra veà toäi phaïm kinh teá quoác teá naêm 2003 cuûa Pricewaterhouse Cooper (PWC) döïa treân 3.600 cuoäc phoûng vaán tieán haønh taïi 50 quoác gia treân theá giôùi cho thaáy toäi phaïm kinh teá ñang taêng maïnh. Cöù ba doanh nghieäp ñöôïc hoûi coù moät doanh nghieäp laø naïn nhaân cuûa toäi phaïm kinh teá. Baùo caùo cho thaáy coâng ty caøng lôùn, khaû naêng bò toäi phaïm kinh teá “thaêm vieáng caøng cao”, khoâng coù lónh vöïc naøo an toaøn tröôùc caùc loaïi toäi phaïm kinh teá. Nhöng ruûi ro cao nhaát laïi taäp trung vaøo lónh vöïc taøi chính nhö ngaønh ngaân haøng vaø baûo hieåm. Soá lieäu thoáng keâ naêm 2001, cöù saùu ngaân haøng ñang hoaït ñoäng laø coù moät ngaân haøng khoâng theå kieåm soaùt naïn röûa tieàn. Loaïi hình toäi phaïm kinh teá phoå bieán nhaát laø chieám duïng voán, roài ñeán toäi phaïm röûa tieàn, toäi phaïm treân maïng vaø thoâng tin taøi chính khoâng trung thöïc. Löïc löôïng ñaëc nhieäm taøi chính choáng röûa tieàn (FATF) vaø Lieân hieäp quoác döï ñoaùn hieän coù khoaûng 1.5 nghìn tyû USD bò röûa moãi naêm treân theá giôùi. Soá tieàn treân chieám töø 2% ñeán 5% GDP cuûa toaøn theá giôùi, trong ñoù ½ soá tieàn treân ñöôïc röûa taïi thò tröôøng Myõ. Moät nguoàn tin cuûa Haõng tin Reuters chæ ra raèng haøng naêm treân theá giôùi coù gaàn 150.000 coâng ty ma ñöôïc thaønh laäp treân khaép theá giôùi. Tieàn baån ñöôïc chuyeån qua caùc coâng ty naøy vaø ñeán hôn 60 “thieân ñöôøng taøi chính” leân ñeán haøng tyû USD. Trong nhöõng naêm 70, ngöôøi ta chæ thaáy coù 25 quoác gia ñöôïc xem laø thieân ñöôøng taøi chính thì hieän nay con soá naøy ñaõ voït leân 63 vaø khoaûng phaân nöõa Trang 21 trong soá ñoù laø nhöõng quoác gia hay laõnh thoå naèm döôùi quyeàn baûo hoä cuûa Anh hay laø caùc quoác gia thuoäc ñòa cuõ. Ö Theá giôùi hieän nay khoù kieåm soaùt ñöôïc löôïng tieàn baån. 2.1.1 Nhöõng phi vuï röûa tieàn ôû caùc quoác gia treân theá giôùi ñöôïc phaùt hieän 2.1.1.1 Taïi Myõ ¾ Chieán dòch Mule train Ngaøy 01 thaùng 07 naêm 1998, tröôûng phoøng taøi chính, chuû tòch vaø phoù chuû tòch cuûa coâng ty Supermail.Inc., moät coâng ty seùc chuyeån khoaûn ñaõ bò baét vì tham gia vaøo moät vuï röûa tieàn trong moät cuoäc ñieàu tra keùo daøi hai naêm do Vaên phoøng ôû Los Angeles cuûa Cuïc ñieàu tra Lieân bang vaø Phoøng caûnh saùt Los Angeles tieán haønh. Theo hoà sô, coâng ty naøy laø moät trong nhöõng coâng ty seùc chuyeån khosaûn lôùn nhaát hoaït ñoäng ôû Taây Hoa Kyø vaø laø moät trong nhöõng ñaïi lyù chuyeån tieàn haøng ñaàu ôû Hoa Kyø cung caáp dòch vuï cho Mexico vaø Chaâu Myõ La tinh. Ba thaønh vieân ban quaûn trò cuøng vôùi saùu nhaân vieân vaø caùc coäng söï ñaõ bò baét sau khi Boài thaåm ñoaøn ñöa ra baûn caùo traïng vôùi 67 ñieåm keát toäi 11 bò caùo bao goàm caû coâng ty Supermail coù aâm möu röûa tieàn, neù traùnh yeâu caàu baùo caùo veà löu haønh tieàn teä vaø chieám ñoaït taøi saûn moät caùch baát hôïp phaùp. Muïc tieâu ñaàu tieân cuûa cuoäc ñieàu tra laø quyõ cuûa coâng ty ôû Reseda, California. Nhöõng ngöôøi ñieàu tra döôùi voû boïc bí maät ñaõ tieáp caän vôùi ngöôøi quaûn lyù, ngöôøi ñaõ ñoàng yù röûa nhöõng khoaûn tieàn “ma tuùy” vôùi khoaûn phí tieàn maët. Ñaëc bieät ngöôøi quaûn lyù ñaõ chuyeån moät soá löôïng lôùn tieàn maët thaønh giaáy leänh chuyeån tieàn cuûa coâng ty. Khi coù moät löôïng tieàn lôùn caàn ñöôïc röûa ngöôøi quaûn lyù seõ yeâu caàu caùc coäng söï laøm vieäc ôû nhöõng khu vöïc khaùc giuùp ñôõ. Khi ngöôøi quaûn lyù môùi ñieàu haønh nhöõng hoaït ñoäng ôû chi nhaùnh Reseda vaøo thaùng 4 naêm 1997 thì anh ta ñaõ ñöa tôùi coâng ty moät soá nhaân vieân. Nhöõng nhaân vieân naøy ñöôïc pheùp phaùt haønh Trang 22 nhöõng phieáu göûi tieàn vaø chuyeån moät löôïng lôùn tieàn baát chính tôùi moät taøi khoaûn bí maät ôû Miami, trong khi ñoù soá tieàn ñeå duy trì hoaït ñoäng vaãn naèm trong quyõ cuûa coâng ty. Toång coäng caùc bò caùo ñaõ röûa hôn ba trieäu USD tieàn”ma tuùy”. Ngöôøi ta cho raèng ñaây laø moät trong nhöõng vuï ñieàu tra choáng laïi naïn röûa tieàn nhaèm vaøo giôùi kinh doanh seùc chuyeån khoaûn lôùn nhaát trong lòch söû nöôùc Myõ. ¾ Chieán dòch Risky business Chieán dòch Risky business do Cuïc Haûi quan Lieân quan vaø FBI tieán haønh vaøo naêm 1994 sau khi moät boïn löøa ñaûo ñaêng quaûng caùo treân moät soá tôø baùo vaø aán phaåm lôùn cuûa Myõ. Nhöõng tin quaûng caùo naøy ñöa ra nhöõng ñeà nghò cho vay voán ñoái vôùi caùc chuû haõng kinh doanh vôùi “khoaûn phí traû tröôùc”. Caùc naïn nhaân treân toaøn theá giôùi baét ñaàu traû khoaûn tieàn laõi traû tröôùc töø 50.000 ñeán 2.2 trieäu USD ñeå coù theå vay ñöôïc voán. Sau khi traû khoaûn tieàn naøy, caùc naïn nhaân ñöôïc yeâu caàu kyù moät baûn hôïp ñoàng yeâu caàu hoï ngay laäp töùc cung caáp thö tín duïng töø 2 ñeán 20 trieäu USD laøm tieàn theá chaáp cho khoaûn vay. Neáu caùc naïn nhaân khoâng theå môû thö tín duïng vôùi moät khoaûn tieàn lôùn nhö vaäy ngay laäp töùc, boïn löøa ñaûo baûo raèng hoï ñaõ vi phaïm ñieàu khoaûn hôïp ñoàng vaø giöõ tieàn laõi traû tröôùc cuûa hoï. Treân thöïc teá nhöõng keû chuû möu cuûa keá hoaïch naøy bieát raèng caùc naïn nhaân seõ khoâng theå ñaùp öùng ñöôïc caùc ñieàu khoaûn cuûa hôïp ñoàng vaø baèng caùch ñoù chuùng ñaõ chieám cuûa caùc naïn nhaân nhöõng khoaûn tieàn laõi traû tröôùc. Ñeå che ñaäy soá tieàn chuùng ñaõ aên caép, nhöõng keû löøa ñaûo naøy ñaõ môû Ngaân haøng Caribean American Bank ôû Antigua vaø Barbuda vaøo naêm 1994. Cuïc Haûi quan Lieân bang vaø FBI ñaõ phaùt hieän ra raèng ngaân haøng naøy chæ hoaït ñoäng beà ngoaøi, laø moät trong 18 ngaân haøng hoaït ñoäng döôùi söï kieåm soaùt cuûa Ngaân haøng quoác teá Chaâu Myõ (A.I.B,Ltd) ôû Antigua. Caû hai ngaân haøng naøy ñaõ bò ñoùng cöûa do toäi löøa Trang 23 ñaûo. Duøng nhöõng ngaân haøng naøy vaø voâ soá bình phong khaùc boïn löøa ñaûo naøy coù theå mua maùy bay, thuyeàn ñua, xe coä, baát ñoäng saûn, vaø nhöõng taøi saûn khaùc baèng khoaûn tieàn löøa ñaûo. Moät soá bò caùo phaùt haønh nhöõng theû tín duïng lôùn – döôùi teân cuûa nhöng coâng ty bình phong – qua heä thoáng ngaân haøng ôû Antigua, vì vaäy chuùng coù theå tieâu thuï nhöõng khoaûn tieàn aên caép baèng theû tín duïng ôû khaép nôi treân theá giôùi. Ít nhaát laø 400 ngöôøi treân theá giôùi bò maát tieàn vaøo vuï löøa ñaûo naøy. Toång soá tieàn löøa ñaûo khoâng ñöôïc tieát loä nhöng ngöôøi ta öôùc tính khoaûng 60 trieäu USD. Toång coäng 19 ngöôøi bò keát aùn trong chieán dòch naøy. ¾ Chieán dòch Skymaster Moät trong nhöõng chieán dòch thaønh coâng nhaát laø chieán dòch Skymaster do Cuïc Haûi quan Lieân bang tieán haønh: taán coâng vaøo heä thoáng thò tröôøng chôï ñen chuyeån ñoåi ñoàng peso. Töø thaùng 3 naêm 1997 ñeán thaùng 5 naêm 1999, caùc nhaân vieân tham gia chieán dòch Skymaster ñaõ chieám ñöôïc loøng tin cuûa boïn moâi giôùi buoân baùn ñoàng peso Colombia laøm vieäc cho caùc truøm buoân ma tuùy ôû Colombia, chuùng trao cho caùc nhaân vieân maät nhöõng khoaûn tieàn maët khoång loà thu ñöôïc töø vieäc buoân ma tuùy. Nhöõng nhaân vieân naøy ñöa caùc khoaûn tieàn maët ñoù vaøo caùc taøi khoaûn do Chính phuû kieåm soaùt. Sau moãi moãi phi vuï, nhöõng keû ñoåi tieàn peso laïi chæ thò cho caùc nhaân vieân maät chuyeån tieàn vaøo caùc taøi khoaûn ngaân haøng ñaõ ñöôïc chæ ñònh. Thoâng qua heä thoáng thò tröôøng chôï ñen chuyeån ñoåi ñoàng peso Colombia, boïn moâi giôùi ñaõ laáy ñoàng peso thu ñöôïc töø vieäc nhaäp khaåu haøng hoùa Myõ ñeå ñoåi thaønh ñoàng USD ôû caùc taøi khoaûn bí maät. Boïn naøy seõ göûi vaøo caùc taøi khoaûn ngaân haøng cuûa caùc nhaø xuaát khaåu Myõ khoaûn tieàn US nhö moät khoaûn thanh toaùn cho haøng hoùa maø nhaø nhaäp khaåu Colombia ñaõ nhaän ñöôïc cuõng nhö cho caùc beân thöù ba lieân quan ñeán heä Trang 24 thoáng chuyeån ñoåi naøy. Keát thuùc chu kyø röûa tieàn ñoù, caùc nhaø nhaäp khaåu Colombia nhaän ñöôïc lôøi xaùc nhaän laø vieäc chuyeån tieàn USD ñaõ hoaøn taát vaø traû cho boïn moâi giôùi buoân baùn ñoàng peso khoaûn tieàn töông ñöông baèng ñoàng peso. Sau ñoù, boïn naøy seõ noäp peso cho caùc truøm buoân ma tuùy Colombia. Chieán dòch Skymaster ñaït ñöôïc keát quaû vôùi 14 baûn caùo traïng vaø 29 bò caùo, trong ñoù 12 teân bò keát aùn veà toäi röûa tieàn hoaëc tham gia mua baùn ma tuùy ñaõ bò toáng giam. Ngoaøi ra, coøn khôûi toá vieäc caùc taøi khoaûn ngaân haøng nhaän nhöõng khoaûn thu töø buoân baùn ma tuùy ôû Myõ cuõng nhö ôû caùc nöôùc khaùc. ¾ Chieán dòch Juno Chieán dòch Juno laø söï phoái hôïp giöõa Cuïc phoøng choáng ma tuùy, Phoøng ñieàu tra hình söï haûi quan noäi ñòa vaø Vaên phoøng chöôûng lyù Lieân bang ôû Atlanta : caùc boä phaàn naøy ñaõ hình thaønh moät löïc löôïng ñaëc nhieäm choáng röûa tieàn. Vaøo thaùng 12 naêm 1999, boài thaåm ñoaøn lieân bang ñaët taïi Atlanta keát aùn naêm bò caùo töø Colombia dính líu ñeán heä thoáng röûa tieàn vaø buoân baùn ma tuùy vôùi voøng quay haøng trieäu USD. Theo söï chæ ñaïo cuûa caùc bò caùo, caùc nhaân vieân bí maät tham gia chieán dòch Juno ñaõ töøng giöõ nhöõng khoaûn lôïi nhuaän thu ñöôïc töø ma tuùy töø 100.000 ñeán 500.000 USD. Caùc khoaûn thu ñöôïc töø ma tuùy cuõng ñöôïc raûi ôû nhöõng thaønh phoá khaùc cuûa Myõ nhö Dallas, Huston, New York, Newark, Providence, Chicago, cuõng nhö ôû Madrid vaø Rome. Nhöõng ngöôøi tham gia chieán dòch Juno sau ñoù ñaõ chuuyeån tieàn töø caùc thaønh phoá noùi treân ñeán taøi khoaûn bí maät ôû Atlanta. Theo chæ thò cuûa nhöõng keû hieän nay ñaõ bò keát aùn, tieàn ñöôïc chuyeån tieáp ñeán haøng loaït caùc taøi khoaûn ôû Myõ vaø treân toaøn theá giôùi. Töông töï nhö trong chieán dòch Skymaster, lôïi nhuaän thu ñöôïc töø ma tuùy ñöôïc hôïp phaùp hoùa thoâng qua heä thoáng chuyeån ñoåi ñoàng peso chôï ñen, khi boïn moâi Trang 25 giôùi ñoåi tieàn peso ñaõ laáy ñoàng peso thu ñöôïc töø vieäc nhaäp khaåu haøng hoùa Myõ ñeå ñoåi thaønh ñoàng USD ôû caùc taøi khoaûn bí maät. Vaø moät laàn nöõa, caùc vuï kieän laïi ñöôïc khôûi xöôùng ñeå thu hoài caùc khoaûn tieàn ñaõ chuyeån vaøo taøi khoaûn noäi ñòa vaø nöôùc ngoaøi. 2.1.1.2 Taïi Argentina Trong cuoán saùch ñöôïc xuaát baûn baèng 2 thöù tieáng Ñöùc vaø Taây Ban Nha mang teân “The German Connection: The Laundering of Nazi Money in Argentina”, nhaø baùo ngöôøi Argentina goác Ñöùc Gaby Weber ñaõ khaúng ñònh raèng nhaø ñoäc taøi Peroùn ñaõ taøi trôï cho moät chieán dòch bí maät nhaèm chuyeån nhöõng taøi saûn cuûa Ñöùc quoác xaõ töø Ñöùc sang Argentina vaø sau ñoù chuyeån traû laïi Ñöùc. Trong cuoán saùch naøy, Weber ñaõ ñöa ra nhöõng baèng chöùng chöùng minh nhaø ñoäc taøi Peroùn vaø vôï oâng ta, Evita, cuøng moät soá keû thaân caän ñaõ höôûng moät phaàn lôïi nhuaän töø chieán dòch röûa tieàn naøy. Cô sôû ñeå Weber thöïc hieän cuoán saùch naøy: baèng vieäc nghieân cöùu caùc tö lieäu cuûa haõng Mercedes Benz, tieán haønh phoûng vaán caùc quan chöùc Argentina vaø Ñöùc tham gia vaøo chieán dòch naøy, nghieân cöùu caùc taøi lieäu löu tröõ cuûa Chính phuû Ñöùc, Myõ, vaø ñaëc bieät laø cuûa Chính phuû Argentina vôùi caùc bieân baûn hoûi cung nhöõng ngöôøi ñaõ tham gia vaøo chieán dòch naøy sau khi Peroùn bò laät ñoå vaøo thaùng 9/1955 cuøng nhieàu taøi lieäu khaùc ñöôïc giaûi maät trong thôøi gian gaàn ñaây. Theo nghieân cöùu cuûa Weber thì chieán dòch ñöôïc thöïc hieän baèng vieäc traû tieàn quaù cao cho nhöõng haøng hoùa ñöôïc xuaát töø Ñöùc sang Argentina vaø vieäc thanh toaùn cho nhöõng hôïp ñoàng laøm aên khoáng. Ngaân haøng Trung öông Argentina cuõng ñaõ hôïp taùc röûa tieàn baèng caùch cho pheùp thöïc hieän nhöõng hôïp ñoàng kinh teá vôùi tyû giaù hoái ñoaùi coù lôïi cho phía Ñöùc. Nhöõng hôïp ñoàng kinh teá naøy thöôøng ñöôïc kyù keát giöõa moät beân laø ñoái taùc Argentina vaø moät beân laø caùc coâng ty cuûa Ñöùc chaúng haïn nhö caùc haõng saûn xuaát xe hôi, caùc coâng ty cung caáp thieát bò ñieän, ñöôøng saét, Trang 26 caùc haõng saûn xuaát caùc maët haøng nhö tivi, maùy keùo… Soá tieàn Ñöùc ñaõ taåy röûa taïi Argentina chöa theå tính chính xaùc ñöôïc nhöng con soá naøy theo Weber nhaän ñònh chaéc chaén seõ laø nhieàu tyû USD. Cuoán saùch naøy cuûa Weber ñöôïc xuaát baûn sau boä phim taøi lieäu ñöôïc coâng chieáu naêm 2004 mang teân “Vaøng cuûa Ñöùc quoác xaõ taïi Argentina”. Maëc daàu coøn nhieàu tranh caõi nhöng boä phim ñaõ heù loä nhöõng hoaït ñoäng cuûa nhieàu nhaân vaät ñöôïc coi laø môø aùm, trong ñoù coù Hermann Durge, moät ngöôøi Ñöùc laøm vieäc taïi Ngaân haøng Trung öông Argentina trong nhöõng naêm 40 vaø ñaõ töï töû khi huûy boû nhöõng baèng chöùng veà vieäc röûa tieàn cuûa Ñöùc quoác xaõ taïi Argentina Sau chieán tranh theá giôùi thöù 2, Myõ cuõng thu giöõ ñöôïc nhieàu taøi lieäu lieân quan ñeán hoaït ñoäng röûa tieàn cuûa Ñöùc quoác xaõ taïi Argentina. Tuy nhieân, taøi lieäu taïi Ngaân haøng trung öông Argentina bò huûy hay bò maát sau chieán tranh. Vì vaäy ñeå coù theå keát luaän chính xaùc hôn veà vaán ñeà naøy, chính phuû Argentina caàn môû moät chieán dòch ñieàu tra toaøn dieän hôn. 2.1.1.3 Taïi Israel Giöõa thaùng 3 naêm 2005, Cô quan caûnh saùt ñieàu tra Tel-Aviv ñaõ thöïc hieän leänh baét khaån caáp 24 caùn boä chuû choát vaø nhaân vieân quan troïng cuûa Ngaân haøng Farmer taïi thuû ñoâ Tel-Aviv vì nhöõng toäi danh lieân quan ñeán ñöôøng daây röûa tieàn xuyeân quoác gia coù quy moâ lôùn chöa töøng coù trong lòch söû nöôùc naøy. Ngaân haøng Farmer laø ngaân haøng thöông maïi lôùn nhaát cuûa Israel, chieám 31% toång taøi saûn heä thoáng ngaân haøng cuûa quoác gia naøy. Hoaït ñoäng giao dòch cuûa ngaân haøng Farmer chieám 1/3 caùc hoaït ñoäng giao dòch cuûa toaøn boä heä thoáng ngaân haøng taïi Israel. Sau khi phaùt hieän caùc hoaït ñoäng môø aùm, caûnh saùt ñaõ chính thöùc tieán haønh ñieàu tra toaøn boä hoaït ñoäng vaø laäp töùc phong toûa 180 taøi khoaûn trò giaù hôn 278 trieäu USD cuûa 18 khaùch haøng göûi trong chi nhaùnh naøy. Ngoaøi ra, hôn 200 khaùch Trang 27 haøng khaùc coù soá tieàn göûi treân 250.000 USD coù nguoàn goác khoâng roõ raøng cuõng bò trieäu taäp ñeán cô quan ñieàu tra ñeå thaåm vaán. Caûnh saùt Israel coøn phoái hôïp caûnh saùt Phaùp vaø Luxemburg ñeå ñieàu tra caùc taøi khoaûn chuyeån tieàn töø nöôùc ngoaøi. Caùc khaùch haøng coù maùu maët lieân quan ñeán vuï aùn naøy ña soá laø caùc nhaø kinh doanh noåi tieáng ngöôøi Israel vaø ngöôøi nöôùc ngoaøi, trong ñoù coù caû Gusinsky, truøm truyeàn thoâng ngöôøi Nga goác Do Thaùi, ngöôøi bò chính phuû Nga truy naõ gaét gao ñang löu vong ôû Anh. Chieàu ngaøy 06/03/2005, Cô quan ñieàu tra Israel ñaõ tieán haønh khaùm xeùt vaên phoøng ñaïi ñieän cuûa Gunsinsky taïi Tel-Aviv vaø tòch thu toaøn boä giaáy tôø taøi lieäu trong vaên phoøng oâng ta. Trong soá ngöôøi coù lieân quan ñeán vuï aùn röûa tieàn coøn coù Ñaïi söù Israel taïi Anh. Theo tieát loä cuûa caûnh saùt Israel, caùc caùch thöùc röûa tieàn cuûa ñöôøng naøy nhö sau: - Nhöõng oâng truøm seõ chuyeån moät löôïng lôùn tieàn phaïm phaùp vaøo caùc taøi khoaûn caù nhaân duøng ñeå giao dòch vaø chuyeån vaøo haøng chuïc coâng ty ma do hoï laäp ra treân khaép toaøn caàu vaø sau nhöõng voøng quanh co cuoái cuøng soá tieàn ñoù ñöôïc röûa saïch vaø naèm trong voû boïc caùc taøi khoaûn leû vaø noù quay veà tuùi chuû nhaân cuûa chuùng. - Hay moät caùch khaùc cuõng thöôøng ñöôïc caùc oâng truøm röûa tieàn vaän duïng ñoù laø chia nhoû soá tieàn baát hôïp phaùp thaønh nhöõng khoaûn khoâng vöôït quaù 250.000 USD ñeå chuyeån vaøo nhieàu taøi khoaûn khaùc nhau taïi ngaân haøng (theo quy ñònh cuûa Chính phuû Israel nhöõng ngöôøi coù taøi khoaûn vöôït quaù 250.000 USD seõ buoäc phaûi baùo caùo veà nguoàn goác tieàn cuûa soá tieàn ñoù). - Hay chuyeån moät löôïng lôùn tieàn caàn röûa vaøo taøi khoaûn taïi moät ngaân haøng naøo ñoù vaø vay laïi chính ngaân haøng ñoù baèng soá tieàn ñaõ göûi roài mang ñi nöôùc ngoaøi hôïp phaùp. Trang 28 Chæ tính trong naêm 2004, soá tieàn phi phaùp ñöôïc röûa taïi Chi nhaùnh ngaân haøng Farmer leân tôùi haøng traêm trieäu USD. 2.1.1.4 Taïi Thaùi Lan Toøa aùn toái cao Thaùi Lan nghi ngôø cöïu boä tröôûng Y teá Rakkiat Sukthana laïm duïng chöùc quyeàn ñeå coù ñöôïc 233,88 trieäu baht (töông ñöông 5,8 trieäu USD) vaø ra leänh tòch bieân toaøn boä keå caû taøi saûn cuûa oâng döôùi teân nhöõng ngöôøi khaùc. Nguyeân nhaân: cöïu boä tröôûng Y teá khoâng theå chöùng minh ñöôïc lôøi khai soá tieàn ñaët trong 13 taøi khoaûn ngaân haøng coù nguoàn goác töø ñaùnh baïc, trôï caáp chính trò vaø vay möôïn. Trong soá taøi saûn bò tòch bieân cuûa oâng Rakkiat coù 179,48 trieäu baht ñöôïc ñeå trong taøi khoaûn ngaân haøng cuûa Jirayu Charasathein, cöïu trôï lyù thaân caän nhaát cuûa oâng, vaø taøi khoaûn cuûa Pitsanukorn Udornsathit, em vôï cuûa cöïu boä tröôûng. Oâng Rakkiat cho bieát soá tieàn naøy coù ñöôïc töø ñaùnh baïc ôû Australia nhöng khoâng coâng boá vì lo ngaïi chuyeän ñoù seõ phaù hoaïi uy tín vaø ñòa vò boä tröôûng. Theo thoâng tin töø toøa aùn, Jirayu ñang chòu aùn 6 naêm tuø vì toäi tham nhuõng vaø Pitsanukorn khoâng theå khaúng ñònh soá tieàn ñoù coù töø ñaùnh baïc. Ngay caû neáu cöïu boä tröôûng ñaõ thaéng baïc thì oâng phaûi cho soá tieàn vaøo taøi khoaûn cuûa chính mình. Beân caïnh ñoù, neáu ñuùng laø tieàn thaéng baïc thì oâng Rakkiat phaûi giöõ chöùng töø soå saùch cuûa soøng baïc ñeå chöùng minh. Tuy nhieân, oâng khoâng coù baèng chöùng naøy. Bieân baûn cuûa toøa aùn coù ñoaïn “Neáu coù baèng chöùng tieàn ñöôïc chuyeån töø soøng baïc cho oâng Rakkiat, thì laäp luaän tieàn coù ñöôïc do ñaùnh baïc laø coù theå ñaùng tin caäy. Tuy nhieân, ñöa tieàn vaøo taøi khoaûn cuûa Jirayu vaø Pitsanukorn coù nghóa laø röûa tieàn”. Cô quan tö phaùp coøn phaùt hieän 15,4 trieäu baht trong taøi khoaûn ôû Ngaân haøng Krung Thai cuûa baø Surakanya, vôï oâng Rakkiat, cuõng khoù coù khaû naêng xuaát phaùt töø tieàn ñaùnh baïc. Baø Surakanyacho bieát luoân cuøng choàng tôùi caùc soøng baïc nöôùc ngoaøi, moãi laàn thaéng cuoäc, oâng laïi ñöa tieàn cho baø roài baø ñöa tieàn vaøo taøi khoaûn tieát kieäm cuûa mình. Soá tieàn naøy coù ñöôïc töø boán laàn ñaùnh baïc taïi Australia, Trang 29 Malaysia vaø Macao. Tuy nhieân, toøa aùn phaùt hieän oâng Rakkiat ñaõ thua naëng hai laàn taïi Macao: moät laàn 24,3 trieäu baht vaø moät laàn 17 trieäu baht. Nhö vaäy caøng coù cô sôû chöùng minh oâng khoâng theå ñöa cho baø soá tieàn laø 15,4 trieäu baht. Beân caïnh ñoù, cöïu laõnh ñaïo Seritham Pinit Charusombat ñaõ giuùp oâng gaây quyõ 21 trieäu baht. Ñoåi laïi, oâng gia nhaäp ñaûng Haønh ñoäng xaõ hoäi vì Udon Thani. Tuy nhieân, tieàn naøy ñöôïc nhanh choùng chuyeån vaøo taøi khoaûn cuûa Jirayu vaø chöa bao giôø ñöôïc söû duïng vaøo muïc ñích chính trò. Nhöõng döõ lieäu treân chöùng minh vò cöïu boä tröôûng cuûa Thaùi Lan ñaõ tham nhuõng, giaáu gieám taøi saûn vaø giaû ñaùnh baïc ñeå thöïc hieän haønh vi röûa tieàn. 2.1.1.5 Taïi caùc quoác gia khaùc Thaùng 3 naêm 2005, caûnh saùt Taây Ban Nha tuyeân boá ñaõ phaù baêng nhoùm röûa tieàn quoác teá coù truï sôû ôû Marbella – thaønh phoá nghæ maùt mieàn nam. 41 ngöôøi coù quoác tòch Taây Ban Nha, Phaùp, Phaàn Lan, Nga vaø Ukraina bò baét. Moät con taøu, hai chieác maùy bay vaø hôn 40 xe oâ toâ haïng sang cuõng bò thu giöõ trong ñôït truy queùt. Cuoäc ñieàu tra ñaõ keùo daøi 10 thaùng. Interpol vaø Europol cuõng tham gia vaøo chieán dòch mang maät danh Caù voi traéng do Taây Ban Nha vaø Nga hôïp taùc tieán haønh. Maïng löôùi noùi treân bò nghi ñaõ röûa hôn 300 trieäu USD cho caùc baêng nhoùm chuyeân gieát ngöôøi, kinh doanh ma tuùy, vuõ khí vaø maïi daâm. Ñoàng thôøi caùc quan chöùc Taây Ban Nha cho bieát hoï nghi moät soá nhaân vaät trong nhoùm ñaõ röûa tieàn tuoàn ra töø coâng ty Yukos. Moät nguoàn tin thaân caän vôùi hoaït ñoäng ñieàu tra tieát loä theâm: “Coù moät soá caù nhaân beân trong Yukos döôøng nhö ñaõ ruùt ra moät soá tieàn maø coâng ty hay caùc quan chöùc thueá khoâng bieát. Hoï boøn ruùt tieàn cuûa Yukos roài ñaàu tö vaøo moät coâng ty Haø Lan, qua ñoù chuyeån tieàn ñeán Taây Ban Nha.” Trang 30 Coâng ty ñiaï oác SPAG ôû St Petersburg bò caùc coâng toá vieân Ñöùc buoäc toäi laøm saïch “haøng chuïc trieäu euro” cho “moät trong nhöõng taäp ñoaøn toäi phaïm lôùn vaø maïnh nhaát cuûa Nga” Chi nhaùnh cuûa SPAG ôû Hensen, Ñöùc ñaõ bò caûnh saùt nöôùc naøy luïc soaùt cuøng 27 haõng khaùc hoài tuaàn tröôùc. Giôùi chöùc Ñöùc ra thoâng baùo cho bieát taäp ñoaøn toäi phaïm röûa tieàn neâu treân ñöôïc cho laø ñoùng ñoâ ôû St Peterburg, ñaõ dính líu tôùi “buoân laäu xe hôi, röôïu, buoân ngöôøi” Theo caùc coâng toá vieân thuû ñoaïn röûa tieàn cuûa boïn toäi phaïm laø söû duïng moät trang web cuûa caùc coâng ty ña quoác gia, keâu goïi ñaàu tö voán vaøo SPAG , roài sau ñoù chuyeån tieàn trôû laïi Nga ñeå ñaàu tö nhaø ñaát. SPAG töøng bò cô quan tình baùo Ñöùc ñieàu tra vì nghi ngôø röûa tieàn cho caùc baêng nhoùm toäi phaïm Nga vaø truøm ma tuùy Colombia. Thoâng tin naøy coâng boá treân caùc tôø Newsweek vaø Le Monde hoài naêm 2000 vaø 2001. Theo tôø Le Monde, caên cöù taøi lieäu tình baùo cuûa Ñöùc cho bieát, theo keát quaû ñieàu tra gangster Nga chuyeån tieàn qua moät thaønh vieân hoäi ñoàng tö vaán SPAG teân laø Rudolf Ritter tôùi caùc taøi khoaûn ôû Romania, sau ñoù duøng tieàn naøy ñeå mua nhaø ñaát thoâng qua chi nhaùnh SPAG taïi ST Petersburg. Hai anh em sinh ñoâi ngöôøi Nga Igor vaø Oleg Berezovsky ñöùng ñaàu moät ñöôøng daây röûa tieàn phöùc taïp. Tieàn thu ñöôïc töø caùc hoaït ñoäng buoân ngöôøi, buoân laäu ma tuùy, vuõ khí… töø Nga ñöôïc coâng ty hoï chuyeån vaøo ngaân haøng Myõ, sang chaâu Aâu roài “saïch seõ” trôû veà Nga. Caùc nhaø ñieàu tra öôùc tính coù ñeán 9 tyû USD ñöôïc röûa ôû coâng ty naøy trong 6 naêm qua. Coâng ty Kama Trade cuûa Igor coù truï sôû taïi Paris. Caûnh saùt baét ñaàu nghi ngôø khi bieát raèng coù 10 doanh nghieäp khaùc nhau ñöôïc ñaêng kyù cuøng moät truï sôû, vaø taát caû ñeàu lieân quan ñeán nhöõng hoaït ñoäng phi phaùp. Ôû khu nghó beân bôø bieån Rimini, Italy, coâng ty Prima SRL cuûa Oleg thöïc hieän hôïp ñoàng vôùi caùc doanh nghieäp treân Trang 31 khaép chaâu Aâu. Nhaân vieân ñieàu tra ñaõ taäp trung vaøo hoaït ñoäng cuûa nhöõng haõng naøy. Vuï baét giöõ Igor (Oleg troán thoaùt) laø keát quaû cuûa chieán dòch Maïng nheän keùo daøi suoát 02 naêm cuûa caûnh saùt choán mafia Italia, vôùi söï hoã trôï cuûa moät soá nöôùc chaâu Aâu. Caûnh saùt cho bieát ñöôøng daây röûa tieàn naøy hoaït ñoäng vaøo khoaûng naêm 1996. Ñaàu tieân, tieàn ñöôïc chuyeån töø hai ngaân haøng ôû Nga tôùi caùc taøi khoaûn trong Ngaân haøng New York thuoäc ñaêng kyù cuûa Coâng ty Benex Worldwide. Soá tieàn tieáp tuïc ñöôïc ñöa ñeán caùc taøi khoaûn vaø doanh nghieäp chaâu Aâu tröôùc khi saïch seõ trôû veà Nga. Qua ñieàu tra, caûnh saùt Italy nhaän thaáy haøng chuïc coâng ty treân khaép chaâu Aâu ñaõ chuyeån caùc khoaûn tieàn nhoû cho nhau ñeå traû cho nhöõng coâng vieäc khoâng bao giôø coù. Nhöõng giao dòch naøy dieãn ra haøng ngaøy vôùi toång giaù trò leân ñeán haøng tyû euro. Cuoái cuøng tieàn laïi ñöôïc göûi veà moät soá coâng ty ôû Nga coù quan heä ñeán caùc gia ñình toäi phaïm Ismolskaya vaø Soltsnevo. Ngaøy 19/10/2004, toøa aùn Brazil ra thoâng baùo phong toûa caùc taøi khoaûn cuûa oâng Paulo Maluf, cöïu thò tröôûng thaønh phoá Sao Paulo. Caùc taøi khoaûn cuûa gia ñình vaø cuûa toaøn boä coâng ty gia ñình cöïu thò tröôûng cuõng bò phong toûa. Öôùc tính trò giaù toång coäng 1.8 tyû USD. Oâng Paulo Maluf bò buoäc toäi bieån thuû vaø röûa tieàn. Vieän coâng toá Brazil cho bieát coù nhieàu chöùng cöù cho thaáy oâng cöïu thò tröôûng ñaõ röûa tieàn vaø bieån thuû 600 trieäu USD tieàn coâng quyõ trong thôøi gian ñöông nhieäm chöùc thò tröôûng thaønh phoá Sao Paulo (1993-1997). Thuïy Só thoâng baùo chaáp nhaän ñeà nghò phong toûa taøi saûn theo yeâu caàu cuûa toøa aùn Brazil ñoàng thôøi seõ chuyeån toaøn boä hoà sô taøi chính ngaân haøng cuûa oâng Paulo Mluf cho phía Brazil ñeå hoã trôï ñieàu tra vuï aùn. Töø ngaøy 13/01/2004 ñeán ngaøy 18/01/2004 ñaõ dieãn ra phieân toøa sô thaåm xeùt xöû ñöôøng daây röûa tieàn qua moät ngaân haøng Hoàng Koâng. Ñöôøng daây chuyeån tieàn Trang 32 baát hôïp phaùp ñaõ hoaït ñoäng trong suoát naêm naêm qua vôùi soá tieàn leân tôùi haøng traêm tyû USD. Theo keát quaû thoáng keâ: chæ trong voøng 35 ngaøy, ba taäp ñoaøn kinh doanh taïi Trung Quoác ñaõ chuyeån traùi pheùp qua moät ngaân haøng taïi Hoàng Koâng toång coäng 3.2 tyû USD töùc laø hôn 92 trieäu USD moãi ngaøy. Hai maét xích cô baûn trong ñöôøng daây chuyeån tieàn baát hôïp phaùp naøy laø Coâng ty ñoåi tieàn Guardecade vaø Chi nhaùnh Tsim Sha Tsui cuûa Ngaân haøng Po Sang Bank ôû Hoàng Koâng. Coù saùu bò can trong ñöôøng daây ñaõ bò truy toá: Lam Yiu-chung – cöïu quan chöùc quaûn lyù cao caáp cuûa Po Sang Bank, Chan Chung-ming vaø Judas Yip Heuong-wing – giaùm ñoác ñieàu haønh vaø laø caùc coå ñoâng chính cuûa Guardecade, hai coå ñoâng khaùc laø Wong Sung-tak vaø Wong Sung-kai cuøng Chiu kam-lung ngöôøi vaän chuyeån tieàn. Ñöôïc vaän chuyeån tôùi Hoàng Koâng töø Trung Quoác qua söï giuùp söùc cuûa Guardecade vaø PoSang Bank, soá tieàn laäu khoång loà seõ ñöôïc chia nhoû thaønh nhieàu taøi khoaûn hôïp phaùp taïi caùc ngaân haøng. Tieàn baån bao goàm nhieàu loaïi tieàn khaùc nhau: USD, Lire, Mark, Nhaân daân teä… ñöôïc thu gom töø “Kan syndicate”, “Ma syndicate” vaø moät taäp ñoaøn kinh doanh khaùc taïi Trung Quoác sau ñoù chuyeån sang Hoàng Koâng (coù theå baèng caùch buoäc vaøo cô theå ngöôøi vaän chuyeån). Taïi coâng ty Guardecade, toaøn boä soá tieàn naøy ñöôïc ñoåi sang ñoâ la Hoàng Koâng roài gôûi vaøo Chi nhaùnh Tsim Sha Tsui cuûa Po Sang Bank. Vôùi söï giuùp söùc cuûa Chi nhaùnh ngaân haøng naøy, khoaûn tieàn baát hôïp phaùp ñöôïc chia thaønh haøng ngaøn taøi khoaûn nhoû naèm goïn trong caùc ngaân haøng ôû Hoàng Koâng vaø moät soá ngaân haøng ôû caùc nöôùc khaùc. Toaøn boä quy trình röûa tieàn treân ñöôïc chæ ñaïo tröïc tieáp töø caùc taäp ñoaøn kinh doanh taïi Trung Quoác. Trang 33 2.1.2 Nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm ñöôïc ruùt ra töø hoaït ñoäng röûa tieàn ôû caùc quoác gia treân theá giôùi 2.1.2.1 Veà khung phaùp lyù choáng röûa tieàn: Ñieåm thuaän lôïi cuûa caùc quoác gia ñeà caäp treân laø heä thoáng luaät phaùp cuûa hoï coù quy ñònh: - Quy ñònh cuï theå vaø chi tieát caùc hoaït ñoäng phaïm phaùp naøo coù lieân quan ñeán röûa tieàn. - Hình phaït cuï theå ñoái vôùi caùc toäi phaïm röûa tieàn. - Caùch thöùc xöû lyù ñoái vôùi taøi saûn thu ñöôïc: sung coâng, chia bôùt moät phaàn cho caùc quoác gia hôïp taùc choáng röûa tieàn ñeå khuyeán khích hoaït ñoäng choáng röûa tieàn Nhôø vaäy maø caùc quoác gia naøy khoâng gaëp khoù khaên trôû ngaïi trong vieäc xaùc ñònh toäi danh, xöû phaït nghieâm minh vaø xöû lyù taøi saûn. Vôùi ñieàu khoaûn luaät roõ raøng vaø hình phaït naëng thì khaû naêng röûa tieàn ôû caùc nöôùc naøy seõ giaûm suùt. Coù theå noùi ñaây laø moät trong nhöõng phöông thöùc toát vaø hieäu quaû ñeå phoøng choáng röûa tieàn 2.1.2.2 Quy ñònh veà hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc taøi chính Sôû dó maø coù hoaït ñoäng röûa tieàn ñaõ trình baøy ôû phaàn treân laø do coâng taùc theo doõi vaø kieåm soaùt caùc giao dòch cuûa toå chöùc taøi chính yeáu keùm, loûng leûo hay do chính caùc toå chöùc taøi chính ñoù thoâng ñoàng vôùi boïn toäi phaïm ñeå röûa tieàn. Vì vaäy, ñeå phoøng choáng röûa tieàn coù hieäu quaû thì moãi quoác gia caàn phaûi: - Hoaøn thieän khung phaùp lyù cuûa hoaït ñoäng vaø giao dòch taøi chính nhaèm phaùt hieän nhanh choùng caùc hoaït ñoäng röûa tieàn. - Yeâu caàu caùc toå chöùc taøi chính theo doõi kyõ löôõng vaø baùo caùo thoâng tin cho caùc cô quan chöùc naêng khi caàn thieát veà caùc giao dòch ñaùng ngôø. - Yeâu caàu caùc toå chöùc naøy phaûi ghi cheùp, giaùm saùt vaø theo doõi caùc hoaït ñoäng cuûa caùc yeáu nhaân – laø nhöõng ngöôøi ñaõ töøng ñöôïc giao caùc nhieäm vuï Trang 34 quan troïng, thieát laäp heä thoáng kieåm soaùt ñeå xaùc ñònh nguoàn goác vaø taøi saûn cuûa hoï 2.1.2.3 Quan heä hôïp taùc giöõa caùc cô quan chöùc naêng Haàu heát caùc vuï aùn röûa tieàn ñöôïc phaùt hieän khoâng chæ laø coâng lao cuûa rieâng moät boä phaän, toå chöùc naøo maø laø söï lieân keát cuûa caùc toå chöùc. Nhö chieán dòch Mule train laø keát quaû cuûa Cuïc ñieàu tra lieân bang vaø Phoøng caûnh saùt Los Angeles, chieán dòch Risky business laø cuûa Cuïc haûi quan lieân bang vaø FBI… 2.1.2.4 Quan heä hôïp taùc giöõa caùc quoác gia Trong caùc vuï aùn choáng röûa tieàn quoác teá, khoù khaên noåi baät nhaát chính laø quan heä hôïp taùc giöõa caùc quoác gia vôùi nhau. Myõ laø moät quoác gia coù tieáng noùi vaø aûnh höôûng nhaát ñònh veà chính trò kinh teá treân theá giôùi nhöng cuõng khoâng traùnh khoûi khoù khaên naøy. Moãi khi muoán tieáp caän caùc ngaân haøng haûi ngoaïi coù vaên phoøng ñaïi dieän ôû nöôùc ngoaøi, caùc nhaø chöùc traùch thöïc thi phaùp luaät Myõ thöôøng ñuïng phaûi khoù khaên khi muoán xaùc ñònh nguoàn goác thöïc söï cuûa khoaûn tieàn vaø thaåm quyeàn tieán haønh vieäc tòch thu taøi saûn. Khaû naêng thu hoài caùc khoaûn tieàn phaïm phaùp phuï thuoäc raát nhieàu vaøo söï laønh maïnh cuûa luaät leä nöôùc ñoù vaø phuï thuoäc vaø söï hôïp taùc cuûa quoác gia naøy ñoái vôùi Myõ. Nhö trong chieán dòch Casablanca truy toá vieäc röûa tieàn ôû Los Angeles lieân quan ñeán caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi vaø taøi khoaûn vaõng lai cuûa hoï. Caùc coâng toá vieân ñaõ khôûi toá ñoái vôùi nhöõng khoaûn tieàn ñaõ ñöôïc chuyeån khoaûn vaøo caùc taøi khoaûn nöôùc ngoaøi. Tuy nhieân, keát quaû thu hoài tieàn coøn phuï thuoäc raát nhieàu vaøo söï hôïp taùc cuûa caùc quoác gia coù tieàn ñöôïc chuyeån ñeán. Moät soá tröôøng hôïp gaëp raéc roái do naûy sinh tranh caõi veà ñòa ñieåm vaø thaåm quyeàn toá tuïng cuõng nhö nguoàn goác thöïc söï cuûa khoaûn tieàn. Trang 35 Ñeå chieán thaéng nhöõng keû röûa tieàn quoác teá, ñoøi hoûi caùc quoác gia treân toaøn theá giôùi phaûi cuøng nhau haønh ñoäng nhaèm trao ñoåi thoâng tin vaø hôïp taùc trong ñieàu tra vaø xöû lyù taøi saûn: - Caùc quoác gia neân kyù keát caùc ñieàu öôùc hay thoûa thuaän quoác teá, ban haønh luaät quoác gia nhaèm taïo ñieàu kieän cho caùc nöôùc coù ñöôïc söï hôïp taùc quoác teá toaøn dieän vaø hieäu quaû ôû moïi caáp ñoä - Chia seû caùc khoaûn thu ñöôïc trong caùc vuï aùn röûa tieàn cho caùc quoác gia ñaõ giuùp ñôõ mình trong coâng taùc ñieàu tra vaø thu hoài taøi saûn. 2.2. Thöïc traïng veà hoaït ñoäng röûa tieàn taïi Vieät Nam 2.2.1 Boái caûnh quoác teá vaø tình hình phaùt trieån kinh teá thò tröôøng hieän nay ôû Vieät Nam Boái caûnh quoác teá hieän nay: - Toaøn caàu hoùa laø xu theá khaùch quan: vöøa thuùc ñaåy hôïp taùc, vöøa taêng söùc eùp caïnh tranh vaø tính phuï thuoäc laãn nhau giöõa caùc neàn kinh teá. Quan heä song phöông, ña phöông giöõa caùc quoác gia ngaøy caøng saâu roäng caû veà kinh teá, vaên hoùa, baûo veä moâi tröôøng, phoøng choáng toäi phaïm… Söï caùch bieät giaøu ngheøo giöõa caùc quoác gia caøng taêng. - Söï phaùt trieån cuûa khoa hoïc coâng ngheä ñaëc bieät laø coâng ngheä thoâng tin vaø coâng ngheä sinh hoïc ñaõ thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa kinh teá tri thöùc laøm chuyeån dòch nhanh cô caáu kinh teá vaø bieán ñoåi saâu saéc caùc lónh vöïc cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi. Tri thöùc vaø sôû höõu trí tueä ngaøy caøng quan troïng. - Hình thaønh vaø phaùt trieån caùc trung taâm kinh teá lôùn cuûa theá giôùi: Baéc Myõ vôùi Myõ laø troïng taâm, Ñoâng AÙ vôùi Nhaät Baûn (caùc chuyeân gia döï baùo trong töông lai Trung Quoác seõ trôû thaønh cöôøng quoác haøng ñaàu cuûa theá giôùi ) vaø EU. Chaâu AÙ – Thaùi Bình Döông vaãn laø khu vöïc phaùt trieån naêng ñoäng trong ñoù Trung Quoác coù vai troø ngaøy caøng lôùn. Caùc quoác gia Ñoâng AÙ vaø Trang 36 ASEAN ñang khoâi phuïc ñaø phaùt trieån vôùi khaû naêng caïnh tranh môùi sau khuûng hoaûng tieàn teä. - Vaán ñeà chieán tranh vaø choáng khuûng boá ñang phuû boùng xuoáng tình hình chính trò vaø an ninh cuûa theá giôùi. Haäu quaû cuûa caùc cuoäc chieán tranh vaø hoaït ñoäng khuûng boá ñaõ khieán cho tình hình ôû nhieàu quoác gia vaø khu vöïc trôû neân baát oån, taïo moâi tröôøng buøng phaùt caùc vaán ñeà noäi boä veà toân giaùo saéc toäc maø ñaëc bieät laø xung ñoät taïi Trung Ñoâng. Quaù trình giaûi quyeát caùc cuoäc xung ñoät khu vöïc tieáp tuïc khoù khaên. Söï tham gia ngaøy caøng taêng vaø caùc coá gaéng cuûa nöôùc lôùn vaøo coâng cuoäc tìm kieán giaûi phaùp tình hình chính trò, an ninh ôû moät soá khu vöïc dieãn bieán phöùc taïp nhöng nhöõng noã löïc naøy vaãn chöa coù keát quaû khaû quan, vaãn chöa thoáng nhaát ñöôïc phöông caùch giaûi quyeát vaán ñeà naøy giöõa caùc quoác gia. - Moái quan heä giöõa caùc nöôùc lôùn nhìn chung ñaõ ñöôïc caûi thieän ñaùng keå: caùc nöôùc naøy ñeàu taêng cöôøng chuû ñoäng hôïp taùc vôùi nhau, dung hoøa vaø daøn xeáp lôïi ích, traùnh ñoái ñaàu tröïc dieän, trong ñoù ñaùng chuù yù nhaát laø giöõa Myõ, Nga, EU vaø Trung Quoác. Tình hình naøy ñaõ taùc ñoäng maïnh ñeán caùc nöôùc coøn laïi: ñeàu öu tieân haøng ñaàu cho lôïi ích quoác gia, ña daïng hoùa söï hôïp taùc vaø taêng cöôøng hoäi nhaäp quoác teá. Nhieàu hình thöùc hôïp taùc theo nhoùm nöôùc, keát hôïp giöõa hôïp taùc song phöông vaø hôïp taùc ña phöông ñöôïc söï tham gia ñoâng ñaûo cuûa caùc nöôùc treân theá giôùi. - Kinh teá caùc nöôùc khu vöïc Ñoâng AÙ seõ gaëp nhieàu khoù khaên do haäu quaû cuûa traän ñoäng ñaát vaø soùng thaàn vöøa qua, moät soá ngaønh ñaëc bieät laø du lòch seõ phaûi maát moät thôøi gian ñeå phuïc hoài. Boái caûnh naøy ñaõ gaây khoâng ít khoù khaên môùi ñoái vôùi nöôùc ta. Chuùng ta cuõng phaûi ñoái phoù vôùi nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc cuûa dieãn bieán tình hình nhö nhöõng Trang 37 quoác gia khaùc vôùi nhöõng ñoái saùch thích hôïp ñeå baûo toaøn vaø thöïc hieän lôïi ích cuûa ñaát nöôùc. Tình hình chính trò, an ninh, kinh teá theá giôùi vaø khu vöïc aûnh höôûng khoâng thuaän lôïi ñeán moâi tröôøng ñoái ngoaïi, kinh doanh vaø hôïp taùc thöông maïi – ñaàu tö ñaëc bieät trong vieäc thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, chuyeån giao coâng ngheä, phaùt trieån du lòch cuûa nöôùc ta. Beân caïnh ñoù, khoù khaên cuûa moät soá nöôùc trong khu vöïc cuõng taùc ñoäng ñeán vieäc taêng cöôøng hôïp taùc vaø lieân keát khu vöïc, phoái hôïp caùc coá gaéng ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà ñöôïc quan taâm chung vaø quan heä giöõa khu vöïc vôùi beân ngoaøi. Ngoaøi nhöõng khoù khaên treân, boái caûnh naøy cuõng taïo cho caùc nöôùc, nhaát laø nhöõng nöôùc duy trì ñöôïc oån ñònh chính trò, ñaûm baûo an ninh vaø kinh teá taêng tröôûng khaû quan nhö Vieät Nam cô hoäi phaùt huy nhöõng theá maïnh cuûa mình, naâng cao vai troø vaø vò theá quoác teá, ñaåy maïnh ña daïng hoùa vaø ña phöông hoùa quan heä, caûi thieän moái quan heä vôùi caùc ñoái taùc quan troïng ñeå haïn cheá caùc taùc ñoäng tieâu cöïc, öùng xöû linh hoaït ñeå baûo veä lôïi ích quoác gia. Trong quaù trình chuyeån ñoåi sang neàn kinh teá thò tröôøng, Chính phuû Vieät Nam ñaõ aùp duïng caùc bieän phaùp: - OÅn ñònh taøi chính vaø tieàn teä ñeå choáng laïm phaùt; - Aùp duïng cô cheá thò tröôøng trong lónh vöïc giaù caû, tyû giaù, laõi suaát; - Xoùa boû cô cheá nhaø nöôùc ñònh giaù, xaùc laäp cô cheá giaù caû do thò tröôøng quy ñònh; - Thöïc hieän töï do hoùa thöông maïi, baõi boû cheá ñoä Nhaø nöôùc ñoäc quyeàn phaân phoái haøng hoùa vaø dòch vuï… - Chính phuû ñaõ thöïc hieän chính saùch kinh teá nhieàu thaønh phaàn: töø naêm 1986 ñaëc bieät laø töø sau 1989 caùc thaønh phaàn kinh teá ngoaøi quoác doanh phaùt trieån maïnh. Ñaïi hoäi khoùa IX ñaõ khaúng ñònh: thöïc hieän nhaát quaùn chính Trang 38 saùch phaùt trieån kinh teá nhieàu thaønh phaàn, caùc thaønh phaàn naøy ñeàu bình ñaúng tröôùc phaùp luaät vaø coù vai troø quan troïng trong neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa, trong ñoù kinh teá Nhaø nöôùc seõ giöõ vai troø chuû ñaïo. - Ñoåi môùi heä thoáng taøi chính: taùch baïch hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc ngaân haøng quoác doanh vôùi hoaït ñoäng chính saùch, ban haønh khung phaùp lyù cho hoaït ñoäng kinh doanh ngaân haøng trong caùc lónh vöïc môùi nhö thanh toaùn quoác teá, mua baùn tieàn teä… - Ñoåi môùi chính saùch phaùt trieån noâng nghieäp: töø hình thöùc khoaùn hoä ñaõ aùp duïng vieäc giao ñaát laâu daøi cho ngöôøi noâng daân söû duïng. - Thöïc hieän hoäi nhaäp khu vöïc vaø quoác teá: Vieät Nam ñaõ thöïc hieän nhaát quaùn chính saùch ña phöông hoùa, ña daïng hoùa caùc quan heä kinh teá ñoái ngoaïi. Töø naêm 1990, Vieät Nam ñaõ bình thöôøng hoùa quan heä vôùi Trung Quoác, Myõ, caùc toå chöùc IMF, WB, gia nhaäp ASEAN vaø thöïc hieän caùc cam keát vôùi AFTA, laø thaønh vieân cuûa APEC, kyù hieäp ñònh thöông maïi vôùi Myõ, hieän nay ñang ñaøm phaùn tích cöïc ñeå gia nhaäp WTO - Hình thaønh heä thoáng luaät phaùp thích hôïp cho kinh teá thò tröôøng, ban haønh caùc luaät môùi nhö: Boä luaät hình söï, Luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi, Luaät ñaàu tö trong nöôùc, Luaät thöông maïi, Luaät caùc toå chöùc tín duïng, Luaät doanh nghieäp, …. - Ñaøo taïo caùn boä phuïc vuï cho kinh teá thò tröôøng, thöïc hieän chính saùch ñaøo taïo kòp thôøi phuïc vuï cho söï phaùt trieån cuûa kinh teá thò tröôøng vaø hoäi nhaäp Nhöõng thaønh quaû ñaït ñöôïc laø: - Toång saûn phaåm trong nöôùc (GDP) trong thôøi kyø 1991-2000 taêng bình quaân haøng naêm laø 7.4 %, theo ñoù toång giaù trò GDP ñaït gaáp ñoâi naêm 1990. Töø naêm 2001 ñeán naêm 2003 möùc taêng GDP bình quaân ñaït 7.1%. Toác ñoä taêng Trang 39 tröôûng GDP naêm 2004 laø 7.7%, trong ñoù noâng laâm thuûy saûn taêng 3.55%, coâng nghieäp vaø xaây döïng taêng 10.2%, dòch vuï taêng gaàn 7.5%. - Giaù trò saûn löôïng coâng nghieäp taêng bình quaân trong 10 naêm qua khoaûng 12.8% - 13%/naêm, töø naêm 2001 ñeán 2003 giaù trò saûn löôïng coâng nghieäp taêng bình quaân naêm 14.6%. Naêm 2004, giaù trò saûn löôïng coâng nghieäp taêng 16% so vôùi naêm 2003, vöôït 15% keá hoaïch ñeà ra, trong ñoù khu vöïc nhaø nöôùc taêng 11.8%, khu vöïc tö nhaân taêng 22.8%, khu vöïc coù ñaàu tö nöôùc ngoaøi taêng 15.7%. - Noâng nghieäp cuõng ñaït toác ñoä taêng tröôûng khaù, ñöa möùc löông thöïc bình quaân ñaàu ngöôøi töø 294.9kg naêm 1990 leân 470 kg naêm 2003. Keát thuùc naêm 2004, dieän tích luùa caû naêm ñaït 7.44 trieäu ha, naêng suaát luùa caû naêm ñaït 48.2taï/ha, saûn löôïng löông thöïc ñaït 35.87 trieäu taán. - Toång kim ngaïch xuaát khaåu trong möôøi naêm qua bình quaân haøng naêm 18.2%, taêng gaáp 5.3 laàn so vôùi naêm 1990. Naêm 2004, öôùc ñaït 26 tyû USD, taêng 28.9% so vôùi naêm 2003. Toác ñoä taêng tröôûng giaù trò nhaäp khaåu bình quaân haøng naêm laø 17.5%. Naêm 2004, kim ngaïch nhaäp khaåu öôùc tính ñaït 31.5 tyû USD, taêng 25% so vôùi naêm 2003. - Cô caáu kinh teá coù nhieàu chuyeån bieán tích cöïc: töø naêm 1990-2003 tyû troïng noâng laâm ngö nghieäp trong GDP giaûm töø 38.7% xuoáng coøn 21.7%, coâng nghieäp vaø xaây döïng taêng töø 22.6% leân 40.5%, dòch vuï töø 35.7% leân 40.5%. - Möùc soáng cuûa daân cö thaønh thò vaø noâng thoân ñöôïc caûi thieän. Dieãn ñaøn kinh teá theá giôùi (WEF - World Uconomic Forum) baét ñaàu xeáp haïng kinh teá Vieät Nam vôùi vò trí xeáp haïng kinh teá vaø thöù haïng caïnh tranh cuûa Vieät Nam qua caùc naêm nhö sau: Trang 40 Bieåu 1: Vò trí kinh teá cuûa Vieät Nam so vôùi toång soá caùc quoác gia treân theá giôùi STT Naêm Thöù töï xeáp haïng Ghi chuù 1 1997 Xeáp haïng thöù 49 treân toång coäng 53 quoác gia 2 1998 Xeáp haïng thöù 39 treân toång coäng 53 quoác gia 3 1999 Xeáp haïng thöù 48 treân toång coäng 53 quoác gia 4 2001 Xeáp haïng thöù 60 treân toång coäng 75 quoác gia 5 2002 Xeáp haïng thöù 65 treân toång coäng 80 quoác gia 6 2003 Xeáp haïng thöù 60 treân toång coäng 102 quoác gia 7 2004 Xeáp haïng thöù 77 treân toång coäng 104 quoác gia Nguoàn : Taïp chí Nghieân cöùu kinh teá vaø coù boå sung töø nguoàn taøi lieäu khaùc Bieåu 2: Vò trí caïnh tranh cuûa Vieät nam so vôùi toång soá caùc quoác gia treân theá giôùi. STT Naêm Thöù töï xeáp haïng Ghi chuù 1 1998 Xeáp haïng thöù 39 treân toång coäng 53 quoác gia 2 1999 Xeáp haïng thöù 48 treân toång coäng 59 quoác gia 3 2000 Xeáp haïng thöù 58 treân toång coäng 58 quoác gia 4 2001 Xeáp haïng thöù 60 treân toång coäng 75 quoác gia 5 2002 Xeáp haïng thöù 65 treân toång coäng 80 quoác gia 6 2003 Xeáp haïng thöù 60 treân toång coäng 102 quoác gia 7 2004 Xeáp haïng thöù 77 treân toång coäng 104 quoác gia Nguoàn : Taïp chí Nghieân cöùu kinh teá vaø coù boå sung töø nguoàn taøi lieäu khaùc Nhaän xeùt: qua bieåu soá 1 vaø bieåu soá 2 ta thaáy maëc duø keå töø khi xeáp haïng ñeán nay vò trí Vieät Nam ñaõ ñöôïc naâng leân, nhöng Vieät Nam vaãn coøn xeáp vaøo loaïi nöôùc döôùi trung bình vôùi nhöõng toàn ñoïng sau: Trang 41 - Taàm nhìn khaû naêng döï baùo vaø thieát keá chieán löôïc phaùt trieån neàn kinh teá ñaát nöôùc coøn haïn cheá: thieáu chieán löôïc chuû ñoäng hoäi nhaäp thaønh coâng, chieán löôïc ñaàu tö phaùt trieån trong voøng 10 –20 naêm vaø laâu hôn nöõa, doanh nghieäp thieáu chieán löôïc saûn xuaát kinh doanh daøi haïn vaø khaû naêng tieáp caän thò tröôøng. - Cô cheá vaø naêng löïc quaûn lyù ñieàu haønh vó moâ keùm, cô quan quaûn lyù chöa quan taâm ñuùng möùc ñeán vieäc hoã trôï vaø thaùo gôõ khoù khaên cho doanh nghieäp. - Ñoäi nguõ nhaân löïc keùm trình ñoä, naêng löïc, nhaän thöùc hoäi nhaäp quoác teá chöa cao - Naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp: caùc doanh nghieäp Vieät Nam coù khoaûng caùch khaù xa so vôùi caùc doanh nghieäp trong khu vöïc treân lónh vöïc caïnh tranh nhö giaù caû, chaát löôïng, toå chöùc tieâu thuï cuõng nhö uy tín cuûa caùc doanh nghieäp… Theo ñaùnh giaù cuûa Vieän nghieân cöùu quaûn lyù kinh teá trung öông chæ coù khoaûng 20 % doanh nghieäp Vieät Nam ñuû khaû naêng caïnh tranh ñeå toàn taïi trong quaù trình hoäi nhaäp. Maëc duø trong thôøi gian qua doanh nghieäp Vieät Nam ñaõ coù nhöõng böôùc tieán ñaùng keå nhöng giaù caû saûn phaåm vaãn cao hôn caùc nöôùc trong khu vöïc: giaù saét theùp cao hôn 15%, giaù xi maêng cao hôn 36%… Nhieàu maët haøng tröôùc ñaây ñöôïc xem laø lôïi theá cuûa Vieät Nam cuõng coù daáu hieäu giaûm suùt söùc caïnh tranh nhö gaïo, caø pheâ, lôïi theá veà giaù nhaân coâng reû cuõng bò Trung Quoác caïnh tranh gay gaét… - Naêng suaát lao ñoäng thaáp: nguyeân nhaân cô baûn: ƒ Maùy moùc thieát bò laïc haäu daãn ñeán chi phí nhaân coâng cao maø giaù trò gia taêng cuûa saûn phaåm laïi thaáp. ƒ Lao ñoäng dö thöøa veà soá löôïng song yeáu veà chaát löôïng: chaát löôïng lao ñoäng thaáp, yù thöùc, taùc phong lao ñoäng haïn cheá laøm taêng chi phí nhaân Trang 42 coâng ñoàng thôøi cuõng laøm caûn trôû cho söï caûi caùch vaø phaùt trieån cuûa doanh nghieäp. 2.2.2 Daáu hieäu röûa tieàn töø caùc toå chöùc, caù nhaân trong nöôùc Nhöõng vuï aùn kinh teá lôùn trong thôøi gian qua khi bò phanh phui ñaõ cho thaáy daáu hieäu cuûa toäi phaïm röûa tieàn. Neàn kinh teá Vieät Nam theo khuyeán caùo cuûa nhieàu chuyeân gia coù theå trôû thaønh muïc tieâu cuûa caùc toå chöùc toäi phaïm röûa tieàn nhaém ñeán. Nguyeân nhaân: - Luaät choáng röûa tieàn cuûa Vieät Nam môùi ban haønh neân chaéc chaén seõ coù nhöõng keõ hôû ñeå boïn toäi phaïm lôïi duïng taåy röûa tieàn taïi ñaây. - Neàn kinh teá ñang phaùt trieån neân nhu caàu thu huùt voán ñaàu tö cao. Vì vaäy, Vieät Nam thöôøng chæ quan taâm ñeán vieäc thu huùt vaø hieäu quaû cuûa vieäc ñaàu tö maø chöa quan taâm ñeán nguoàn goác khoaûn tieàn cuûa caùc nhaø ñaàu tö. - Vieät Nam laø nöôùc ñang phaùt trieån vaø cuõng coù nhöõng ñaëc ñieåm thuaän lôïi cho vieäc röûa tieàn: ƒ Naïn tham nhuõng: khoâng chæ huûy hoaïi söï phaùt trieån cuûa theå cheá maø coøn laø yeáu toá thuaän lôïi khuyeán khích hoaït ñoäng röûa tieàn taïi Vieät Nam trong töông lai ƒ Neàn kinh teá söû duïng tieàn maët laø chuû yeáu, khu vöïc taøi chính khoâng chính thöùc lôùn ñaëc bieät phoå bieán trong maïng löôùi chuyeån tieàn töø lao ñoäng nöôùc ngoaøi göûi veà. Haøng hoùa, vaät phaåm, thaäm chí laø vaøng vôùi giaù trò leân ñeán haøng trieäu USD chuyeån veà Vieät Nam baèng nhöõng con ñöôøng khoâng chính thöùc vaø khoù thoáng keâ, kieåm soaùt. ƒ Cô sôû haï taàng vaø naêng löïc kieåm soaùt vaán ñeà röûa tieàn coøn haïn cheá: heä thoáng thanh tra vaø giaùm saùt ngaân haøng yeáu, caùc heä thoáng keá toaùn vaø tìm hieåu khaùch haøng cuûa ngaân haøng keùm,… ñeå chöùng minh ta coù theå xem xeùt löôïng kieàu hoái: theo soá lieäu caùc ngaân haøng ñöa ra naêm 2004 Trang 43 löôïng kieàu hoái treân 3 tyû nhöng thöïc teá soá tieàn naøy cao hôn nhieàu do löôïng kieàu hoái phi chính thöùc. Thöïc teá, ôû Vieät Nam ñaõ coù nhöõng hoaït ñoäng toäi phaïm coù theå coi laø röûa tieàn nhöng chöa ñöôïc xöû lyù nhö toäi phaïm röûa tieàn: - Giöõa naêm 2004, tænh Khaùnh Hoøa phaûi cho chaám döùt moät döï aùn veà du lòch (môùi xin ñöôïc chuû tröông ñaàu tö) cuûa moät Vieät kieàu Canada döôùi danh nghóa Coâng ty Viet-can Resorts & Plantation do ngöôøi naøy coù lieân quan ñeán buoân baùn traùi pheùp taïi Canada. - Trong vuï aùn cuûa Naêm Cam, tyû phuù ñòa oác Nguyeãn Ngoïc Trung ñöôïc bieát ñeán laø ngöôøi chuyeân ñaàu tö tieàn baïc phaïm phaùp cuûa Naêm Cam vaø baêng ñaûng toäi phaïm ngöôøi Vieät haûi ngoaïi vaøo baát ñoäng saûn ôû TP.HCM, Haø Noäi. Trung laø trung taâm daøn xeáp caùc truïc traëc mua baùn, sang nhöôïng ñaát ñai nhaø cuûa, thöïc hieän nhöõng hôïp ñoàng teá nhò moät caùch choùng vaùnh, khoâng chuùt sai soùt veà phaùp lyù. Coù theå noùi Trung laø ngöôøi röûa tieàn cho caùc hoaït ñoäng phaïm phaùp cuûa Naêm Cam vaø caùc baêng ñaûng phaïm toäi. - Ngaøy 18/03/2005, Cuïc caûnh saùt ñieàu tra toäi phaïm veà traät töï quaûn lyù kinh teá vaø Boä Coâng an ñaõ khôûi toá, baét taïm giam baø Töø Thò Chi (giaùm ñoác Xí nghieäp Xaêng daàu daàu khí Vuõng Taøu) vaø Nguyeãn Anh Duõng (keá toaùn tröôûng Xí nghieäp thöông maïi daàu khí thuoäc Haøng khoâng Vieät Nam) ñeå ñieàu tra veà haønh vi tham oâ. Töø naêm 1996 ñeán thaùng 10/2005, Coâng ty Cheá bieán kinh doanh caùc saûn phaåm daàu moû (ñôn vò chuû quaûn cuûa Xí nghieäp xaêng daàu daàu khí Vuõng Taøu) ñaõ lôïi duïng quy ñònh cuûa Boä Keá hoaïch – Ñaàu tö veà vieäc cho pheùp möùc hao huït do chuyeån taûi toaøn phaàn töø Gheành Raùi, Vuõng Taøu vaøo kho laø 1.195%. Qua vieäc chuyeån taûi gaàn 2 tyû lít daàu D.O, caùc ñoái töôïng ñaõ thanh toaùn khoáng hao huït 1.75 trieäu lít daàu D.O, 34.6 ngaøn kg daàu F.O, 20.9 ngaøn lít … Nhôø vaäy, hoï ñaõ tham oâ 8.5 tyû ñoàng. Trang 44 Nhöõng ñoái töôïng trong ñöôøng daây coøn duøng tieàn tham oâ thaønh laäp Coâng ty coå phaàn Ñaàu tö Nam Vinh, xaây döïng kho daàu khí Ñoâng Xuyeân… Cô quan ñieàu tra ñang ñeà xuaát khôûi toá tieáp moät soá ñoái töôïng trong vuï aùn veà haønh vi röûa tieàn. - Môùi ñaây laø truøm buoân laäu ma tuùy Trònh Nguyeân Thuûy ñaõ röûa tieàn vôùi hình thöùc ñaàu tö vaøo xaây döïng khu trang traïi sinh thaùi giaûi trí mang teân Sôn Thuûy taïi ngoaïi thaønh Haø Noäi vaøo naêm 2000. 2.2.3 Caùc nhìn nhaän cuûa quoác teá, cuûa caùc toå chöùc vaø ngöôøi daân veà hoaït ñoäng röûa tieàn taïi Vieät Nam Cô quan choáng caùc chaát gaây nghieän quoác teá (INCSR) ñaõ döïa treân caùc nhaân toá sau ñeå ñaùnh giaù möùc ñoä lo ngaïi veà hoaït ñoäng röûa tieàn ñoái vôùi caùc quoác gia: - Coù hay khoâng coù nhöõng cô quan taøi chính cuûa quoác gia tieán haønh caùc giao dòch coù lieân quan tröïc tieáp löôïng tieàn thu ñöôïc töø nhöõng toäi phaïm nghieâm troïng. - Phaïm vi hoaït ñoäng xeùt xöû hay bieän phaùp ñoái phoù naïn röûa tieàn. - Baûn chaát vaø quy moâ cuûa tình traïng röûa tieàn. - Nhöõng caùch thöùc maø Myõ quan taâm ñeán khi coù chi nhaùnh quoác teá. - Nhöõng taùc ñoäng hieän taïi maø Myõ quan taâm. - Coù hay khoâng vieäc giôùi haïn caùc haønh vi baûo veä phaùp luaät. - Coù hay khoâng vieäc thieáu caùc thuû tuïc cho pheùp hoaït ñoäng vaø boû soùt caùc trung taâm buoân baùn vaø taøi chính nöôùc ngoaøi. - Coù hay khoâng giôùi haïn cuûa phaùp luaät ñang thöïc thi ngaøy caøng coù hieäu quaû. Vaø sau khi ñaùnh giaù INCSR ñaõ xeáp Vieät Nam vaøo nhoùm coù möùc ñoä lo ngaïi trung bình nghóa laø möùc ñoä lo ngaïi khoâng ñeán gay gaét tuy nhieân Vieät Nam cuõng caàn thöïc hieän vieäc naâng cao cheá ñoä choáng röûa tieàn cuûa hoï. Trang 45 Hieän nay, caùc toå chöùc quoác teá nhö IMF, WB ñaùnh giaù veà thöïc traïng röûa tieàn ôû Vieät Nam: laø moät quoác gia vôùi neàn kinh teá ñang phaùt trieån, heä thoáng tö phaùp vaø taøi chính ngaân haøng ñang trong quaù trình hoaøn thieän, ñaïi ña soá ngöôøi daân coù thoùi quen thanh toaùn baèng tieàn maët, nhöõng vaán naïn xaõ hoäi chöa ñöôïc kieåm soaùt coù hieäu quaû neân taïo thuaän lôïi cho toäi phaïm röûa tieàn phaùt trieån. Vaø caùc toå chöùc naøy cuõng coù nhöõng hoã trôï nhaát ñònh ñoái vôùi Vieät Nam, coù theå noùi nghò ñònh choáng röûa tieàn cuûa Vieät Nam laø moät noã löïc cuûa chính phuû Vieät Nam keát hôïp vôùi söï hoã trôï hôïp taùc cuûa caùc toå chöùc naøy. Phaùt bieåu vôùi Ñaøi tieáng noùi Hoa Kyø, giaùm ñoác Ngaân haøng theá giôùi taïi Vieät Nam, oâng Klaus Rohland coù nhaän ñònh: vaán ñeà röûa tieàn taïi Vieät Nam khoâng nghieâm troïng nhö taïi nhöõng nöôùc khaùc nhöng Vieät Nam phaûi chuaån bò baøi tröø teä naïn naøy ñeå höôùng tôùi moät neàn kinh teá hieän ñaïi. Vaø nghò ñònh choáng röûa tieàn taïi Vieät Nam laø moät böôùc ñi ñuùng ñaén. “Röûa tieàn” vaãn coøn laø moät khaùi nieäm môùi ñoái vôùi doanh nhaân vaø ngöôøi daân Vieät Nam. Do vaäy, khi nghò ñònh choáng röûa tieàn ban haønh ñaõ coù raát nhieàu phaûn öùng khaùc nhau cuûa hoï: - Ña phaàn caùc thöông nhaân, chuû doanh nghieäp tuy uûng hoä nghò ñònh naøy nhöng vaãn ñeà nghò naâng möùc giao dòch tieàn cao hôn. Ñoái vôùi moät soá doanh nghieäp: quy ñònh saøn 200 trieäu laø quaù ít, khaû naêng laø hoï thöôøng xuyeân bò ghi soå, bò giaùm saùt moãi ngaøy vôùi soá löôïng tieàn khoâng lôùn laém seõ gaây taâm lyù khoâng thoaûi maùi cho doanh nghieäp. - Cuõng coù moät soá yù kieán cho raèng thôøi ñieåm hieän nay ñeå ban haønh nghò ñònh laø chöa hôïp lyù. Nguyeân nhaân: chính phuû muoán khuyeán khích ngöôøi daân giao dòch qua ngaân haøng nhöng khi giao dòch laïi bò ghi soå do ñoù ngöôøi daân seõ coù xu höôùng giao dòch tröïc tieáp baèng tieàn maët vaø khoâng muoán tieáp tuïc giao dòch qua ngaân haøng. Trang 46 - Tuy nhieân moät tuaàn sau khi nghò ñònh coù hieäu löïc, ngaøy 08/08/2005, oâng Traàn Ngoïc Minh, Giaùm ñoác Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam Chi nhaùnh TP.HCM cho bieát, qua ghi nhaän hoaït ñoäng töø caùc toå chöùc tín duïng ñoùng treân ñòa baøn thaønh phoá trong tuaàn qua: moïi dieãn bieán giao dòch tieàn teä vaãn bình thöôøng, löôïng tieàn göûi tieát kieäm töø 500 trieäu ñoàng trôû leân vaø 200 trieäu ñoàng trôû leân vaãn khoâng giaûm so vôùi thaùng tröôùc. Ñaây laø moät daáu hieäu toát cho hoaït ñoäng choáng röûa tieàn taïi Vieät Nam. 2.2.4 Keát quaû phoøng choáng röûa tieàn Choáng toäi phaïm röûa tieàn ñöôïc xem nhö cuoäc ñaáu tranh choáng ñoàng thôøi toäi phaïm röûa tieàn vaø caùc toäi phaïm nguoàn khaùc – ñöôïc xem laø nhöõng haønh vi phaïm toäi laøm phaùt sinh caùc khoaûn tieàn phaïm phaùp caàn taåy röûa. Ñaây cuõng chính laø ñaëc thuø cuûa hoaït ñoäng ñaáu tranh choáng röûa tieàn. Taïi Vieät Nam, nghieäp vuï choáng röûa tieàn coøn raát môùi meû. Tröôùc ñaây, ñaõ coù quy ñònh veà haønh vi che giaáu, hôïp phaùp hoùa caùc khoaûn tieàn coù nguoàn goác baát hôïp phaùp nhöng vaãn coøn taûn maïn trong caùc vaên baûn phaùp luaät. Cho ñeán khi nghò ñònh 74/NÑ-CP ngaøy 07/06/2005 veà phoøng choáng röûa tieàn ra ñôøi thì Vieät Nam môùi coù moät vaên baûn quy ñònh chính thöùc vaø cuï theå hôn veà hoaït ñoäng röûa tieàn. Tuy nhieân, nghò ñònh môùi ra ñôøi, chöa coù nhöõng vaên baûn höôùng daãn cuï theå neân coù theå noùi hoaït ñoäng choáng röûa tieàn taïi Vieät Nam chöa mang laïi nhöõng thaønh quaû nhö mong ñôïi. Nguyeân nhaân cô baûn laø: - Khung phaùp lyù choáng röûa tieàn chöa hoaøn chænh. - Chöa coù cô cheá phoái hôïp thöïc hieän vieäc phoøng choáng röûa tieàn giöõa caùc ngaønh ngaân haøng, taøi chính, chöùng khoaùn, toøa aùn, coâng an vaø caùc nhaø hoaïch ñònh chính saùch. Nghò ñònh choáng röûa tieàn taïi Vieät Nam môùi chæ quy ñònh thöïc hieän chuû yeáu trong ngaønh taøi chính ngaân haøng maø thoâi. - Thieáu cô cheá kieåm soaùt ñoàng boä vaø hieäu quaû. Trang 47 2.2.5 Nhöõng toàn taïi veà quaù trình phoøng choáng röûa tieàn hieän nay ôû Vieät Nam 2.2.5.1 Veà moâi tröôøng phaùp lyù Taïi Vieät Nam, hieän nay chæ môùi coù nghò ñònh choáng röûa tieàn soá 74/NÑ-CP ngaøy 07/06/2005 vaø moät soá quy ñònh coù lieân quan naèm raûi raùc ôû moät soá boä luaät. Ñaùnh giaù moät caùch khaùch quan thì nghò ñònh naøy laø moät noã löïc cuûa Vieät Nam tuy nhieân chöa ñuû laøm cô sôû ñeå choáng röûa tieàn coù hieäu quaû. Noùi moät caùch khaùc laø khung phaùp lyù choáng röûa tieàn chöa hoaøn chænh. Nguyeân nhaân chính: nghò ñònh tieáp caän caùc vaán ñeà coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng röûa tieàn moät caùch chung chung, chöa ñi saâu vaøo töøng chi tieát (seõ phaân tích taïi nhöõng muïc sau). Ñoàng thôøi, do hoaït ñoäng choáng röûa tieàn coøn quaù môùi ñoái vôùi Vieät Nam neân Vieät Nam chöa coù caùc baøi hoïc kinh nghieäm rieâng ñeå hoaøn thieän heä thoáng phaùp luaät choáng röûa tieàn cuûa mình. 2.2.5.2 Veà söï nhaän dieän hoaït ñoäng röûa tieàn Khaùi nieäm röûa tieàn ñöôïc Nghò ñònh naøy ñònh nghóa khaù roõ raøng. Tuy nhieân, nghò ñònh naøy khoâng ñeà caäp ñeán caùc haønh vi taïo ra tieàn baát hôïp phaùp ñeå “röûa”. Caùc loaïi giao dòch ñaùng ngôø taïi Vieät Nam coøn ít vaø chöa ñöôïc caäp nhaät: theo quy ñònh trong khi taïi Trung Quoác laø 80 loaïi vaø taïi Nga laø 60 loaïi. 2.2.5.3 Veà caùc bieän phaùp phaùt hieän vaø xöû lyù hoaït ñoäng röûa tieàn Caùc bieän phaùp phoøng choáng röûa tieàn ñöôïc neâu chung chung, khoâng roõ raøng cho ngöôøi thöïc hieän. Taïi ñieåm a ñieàu 7: caùc ñònh cheá taøi chính phaûi coù traùch nhieäm “xaây döïng quy trình kieåm soaùt, kieåm toaùn noäi boä ñaûm baûo cho vieäc phoøng choáng röûa tieàn coù hieäu quaû vaø phuø hôïp vôùi caùc quy ñònh cuûa phaùp luaät hieän haønh”. Ñaây laø moät yeâu caàu voâ cuøng chính ñaùng vaø cuõng chính laø moät bieän phaùp höõu hieäu cuûa caùc ñònh cheá taøi chính ñeå haïn cheá nhöõng ruûi ro, sai soùt. Tuy nhieân, moät quy trình nhö theá naøo môùi ñöôïc xem laø ñaûm baûo cho vieäc choáng röûa tieàn coù Trang 48 hieäu quaû: bao goàm nhöõng yeáu toá, nhöõng chuaån möïc naøo. Do khoâng quy ñònh neân caùc ñònh cheá taøi chính khoâng daùm chaéc chaén quy trình cuûa mình xaây döïng coù hieäu quaû, ñoàng thôøi khi xaûy ra vieäc röûa tieàn toøa aùn cuõng khoâng theå baét toäi ñònh cheá taøi chính naøy khoâng coù heä thoáng kieåm soaùt höõu hieäu. Beân caïnh ñoù, trong thôøi gian caùc ñònh cheá taøi chính maøy moø ñeå ñöa ra quy trình kieåm soaùt thì hoï coù theå ñaõ lieân quan ñeán moät soá hoaït ñoäng röûa tieàn maø chöa hoï nhaän ra. Yeâu caàu nhaän bieát khaùch haøng khoâng khaû thi: ñieåm a khoaûn 2 ñieàu 8 yeâu caàu “baûo ñaûm ñoä tin caäy, kòp thôøi cuûa thoâng tin nhaän bieát khaùch haøng”. Thöïc teá, ñieàu naøy khoâng theå thöïc hieän ñöôïc neáu nhö khaùch haøng ñaõ muoán che daáu: neáu khaùch haøng laø caù nhaân thì hoà sô môû taøi khoaûn cuûa hoï chuû yeáu döïa vaøo chöùng minh nhaân daân. Tuy nhieân, coù nhöõng ngöôøi cuøng luùc coù hai chöùng minh hay laø ñòa chæ cuûa chöùng minh nhaân daân khoâng phaûi laø ñiaï chæ thöïc. Caùc nhaân vieân ngaân haøng khoâng coù cô sôû naøo kieåm tra ñöôïc ñieàu naøy. Vì vaäy maø yeâu caàu naøy khoâng khaû thi maø chæ coù tính chaát gaùn toaøn boä traùch nhieäm cho caùc ñònh cheá taøi chính. Quy ñònh nhö vaäy laø chæ xem ngoïn maø khoâng quan saùt phaàn goác reã cuûa vaán ñeà. Taïi khoaûn 4 ñieàu 8 ñeà caäp veà caùc bieän phaùp nhaän bieát khaùch haøng trong ñoù coù bieän phaùp thu thaäp caùc thoâng tin qua caùc toå chöùc khaùc ñaõ hay ñang coù quan heä vôùi khaùch haøng raát khoù thöïc hieän. Ñôn cöû nhö tröôøng hôïp giöõa caùc ngaân haøng vôùi nhau do tính chaát baûo maät neân khoâng theå cung caáp thoâng tin cuûa khaùch haøng cho caùc ngaân haøng khaùc. Hieän nay, caùc ngaân haøng coù theå thoâng qua Trung taâm thoâng tin tín duïng (CIC) ñeå trao ñoåi thoâng tin veà khaùch haøng. Nhöng trung taâm naøy hoaït ñoäng chöa hieäu quaû: thoâng tin maø caùc ngaân haøng nhaän ñöôïc chuû yeáu laø soá dö nôï vay, tình traïng nôï taïi caùc toå chöùc tín duïng (quaù haïn hay trong haïn), nhöõng thoâng tin veà taøi chính ñaõ cuõ hay chöa caäp nhaät, thoâng tin veà hoaït ñoäng khoâng coù hay thaäm chí khoâng coù baát kyø thoâng tin naøo veà khaùch haøng. Trang 49 Theo khoaûn 3 ñieàu 10 : caùc caù nhaân, toå chöùc neâu taïi ñieàu 6 cuûa nghò ñònh coù traùch nhieäm caäp nhaät danh saùch quy ñònh taïi ñieåm b khoaûn 1 ñieàu 10 ñeå bieát vaø thöïc hieän. Tuy nhieân, danh saùch naøy laïi do Boä Coâng an laäp ra thì Boä Coâng an phaûi coù traùch nhieäm caäp nhaät danh saùch naøy vaø caùc caù nhaân hay toå chöùc treân coù nghóa vuï löu giöõ danh saùch ñeå bieát vaø thöïc hieän. Vieäc thaønh laäp Trung taâm thoâng tin phoøng choáng röûa tieàn tröïc thuoäc Ngaân haøng Nhaø nöôùc chöa hôïp lyù. Thöù nhaát, maëc duø ñaõ ñöôïc thaønh laäp vaø chính thöùc ñi vaøo hoaït ñoäng vaøo ngaøy 01/08/2005 nhöng ñeán hieän nay vaãn chöa coù vaên baûn phaùp lyù naøo quy ñònh vaø höôùng daãn hoaït ñoäng cho Trung taâm naøy. Thöù hai, theo nghò ñònh naøy thì hoaït ñoäng cuûa trung taâm chuû yeáu laø ñaàu moái tieáp nhaän vaø xöû lyù neân khoâng theå xem ñaây laø moät toå chöùc choáng röûa tieàn thöïc söï. Thöù ba, hoaït ñoäng röûa tieàn laø hoaït ñoäng bao goàm caû trong lónh vöïc ngaân haøng vaø caùc lónh vöïc khaùc, ñoàng thôøi mang taàm möùc quoác teá neân neáu toå chöùc choáng röûa tieàn chæ tröïc thuoäc ngaân haøng nhaø nöôùc chaéc chaén trung taâm khoâng ñuû quyeàn löïc ñeå hoaït ñoäng. Taïi ñieàu 11 cuûa nghò ñònh coù neâu boán bieän phaùp taïm thôøi (khoâng thöïc hieän giao dòch, phong toûa taøi khoaûn, nieâm phong taøi saûn, taïm giöõ ngöôøi vi phaïm) vaø yeâu caàu vieäc aùp duïng caùc bieän phaùp naøy phaûi “ñuùng thaåm quyeàn” vaø “ñuùng quy ñònh cuûa phaùp luaät” vaø ñaëc bieät “khoâng aûnh höôûng ñeán söï an toaøn cuûa heä thoáng taøi chính, tieàn teä”. Vaán ñeà ñöôïc ñaët ra laø chöa coù quy ñònh naøo veà thaåm quyeàn aùp duïng caùc bieän phaùp naøy, cuõng nhö khoâng coù chuaån möïc ñeå ñaùnh giaù ñöôïc vieäc aùp duïng caùc bieän phaùp naøy coù aûnh höôûng ñeán söï an toaøn cuûa heä thoáng taøi chính, tieàn teä. Ñieàu 24 cuûa nghò ñònh ñaõ quy ñònh cuï theå möùc phaït tieàn: - Töø naêm trieäu ñoàng ñeán möôøi laêm trieäu ñoàng ñoái vôùi caùc haønh vi khoâng thoâng baùo hay baùo caùo cho Trung taâm thoâng tin phoøng choáng röûa tieàn hay Trang 50 cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn , hay khoâng löu tröõ soå saùch, hoà sô taøi lieäu coù lieân quan ñeán giao dòch trong thôøi gian phaûi ñöôïc löu tröõ - Töø möôøi trieäu ñoàng ñeán ba möôi trieäu ñoàng ñoái vôùi caùc haønh vi thoâng baùo cho caùc beân leân quan tôùi giao dòch hay trì hoaõn khoâg thöïc hieän caùc yeâu caàu cuûa Trung taâm thoâng tin phoøng choáng röûa tieàn hay cô quan coù thaåm quyeàn. Ñoàng thôøi, ñieàu 251 chöông XIX Boä luaät Hình söï quy ñònh “Ngöôøi naøo thoâng qua caùc nghieäp vuï taøi chính, ngaân haøng hoaëc caùc giao dòch khaùc ñeå hôïp phaùp hoùa tieàn, taøi saûn phaïm toäi maø coù hoaëc söû duïng tieàn, taøi saûn ñoù vaøo vieäc tieán haønh caùc hoaït ñoäng kinh danh hoaëc hoaït ñoäng kinh teá khaùc, thì bò phaït tuø töø moät naêm ñeán naêm naêm.”. Nhö vaäy coù theå noùi ñieàu 251 cuûa Boä luaät Hình söï ñaõ ñöa ra ñöôïc hình phaït ñoái vôùi haønh vi röûa tieàn. Tuy nhieân, vôùi tình hình gia taêng daàn caùc hoaït ñoäng röûa tieàn taïi Vieät Nam thì vôùi möùc phaït nhö theá coù ñuû ñeå raên ñe caùc caù nhaân hay toå chöùc hay khoâng vaø coù thaät söï ñem laïi hieäu quaû cho hoaït ñoäng choáng röûa tieàn hay khoâng. Taïi ñieàu 24 khoaûn 2 muïc d coù quy ñònh vieäc töôùc quyeàn söû duïng coù thôøi haïn hay khoâng coù thôøi haïn ñoái vôùi giaáy pheùp hoaït ñoäng, chöùng chæ haønh ngheà ñöôïc söû duïng ñeå vi phaïm nhöng khoâng noùi roõ haønh vi vi phaïm ñeán möùc ñoä naøo seõ bò töôùc giaáy pheùp hoaït ñoäng, chöùng chæ haønh ngheà. Vieäc khoâng ghi roõ nhö vaäy raát deã gaây hoang mang cho caùc toå chöùc thöïc hieän. 2.2.5.4 Veà xöû lyù caùc moái quan heä trong quan heä quoác teá coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng röûa tieàn Nghò ñònh naøy cuõng ñeà caäp ñeán vieäc hôïp taùc quoác teá veà phoøng choáng röûa tieàn, trong ñoù taäp trung veà hai ñaàu moái: Trang 51 - Ngaân haøng nhaø nöôùc Vieät Nam laø ñaàu moái ñaøm phaùn, kyù keát vaø toå chöùc thöïc hieän caùc ñieàu öôùc vaø thoûa thuaän quoác teá trong vieäc trao ñoåi thoâng tin veà giao dòch ñaùng ngôø coù lieân quan ñeán röûa tieàn - Boä Coâng an coù traùch nhieäm chuû trì ñaøm phaùn, kyù keát caùc ñieàu öôùc quoác teá veà töông trôï tö phaùp, daãn ñoä vaø hôïp taùc ñaáu tranh phoøng choáng toäi phaïm lieân quan ñeán röûa tieàn; toå chöùc thöïc hieän caùc chuû tröông, chính saùch vaø ñieàu öôùc quoác teá veà phoøng, choáng toäi phaïm coù lieân quan ñeán röûa tieàn. Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam vaø Boä Coâng an coù ñöôïc toaøn quyeàn quyeát ñònh caùc vaán ñeà lieân quan ñeán quoác teá hay khoâng hay thöïc chaát chæ laø moät boä phaän trung gian laø moät vaán ñeà caàn phaûi quan taâm khi ban haønh caùc quy ñònh coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng hôïp taùc choáng röûa tieàn cuûa hai boä phaän naøy. Nghò ñònh naøy cuõng ñeà caäp ñeán tröôøng hôïp coù theå töø choái yeâu caàu töông trôï tö phaùp cho nöôùc ngoaøi neáu yeâu caàu naøy gaây toån taïi ñeán chuû quyeàn, an ninh quoác gia hay lôïi ích quan troïng khaùc cuûa Vieät Nam. Quy ñònh naøy khoâng noùi roõ lôïi ích quan troïng laø lôïi ích gì, tieâu chuaån ñeå ñaùnh giaù nhö theá naøo hay chæ döïa treân nhaän ñònh chuû quan cuûa moät soá cô quan, boä phaän vaø cô quan naøo coù thaåm quyeàn quyeát ñònh vieäc naøy. Neáu khoâng quy ñònh roõ raøng, chaéc chaén seõ xaûy ra tröôøng hôïp ñuøn ñaåy traùch nhieäm giöõa caùc cô quan chöùc naêng hay caùc cô quan khoâng theå thöïc hieän do khoâng ñöôïc phaân coâng hay giao nhieäm vuï. 2.2.5.5 Veà tö töôûng vaø nhaän thöùc cuûa daân chuùng Hieän nay, khaùi nieäm röûa tieàn coøn khaù môùi so vôùi ngöôøi daân vaø caùc doanh nghieäp Vieät Nam. Vì vaäy, ñieàu hoï quan taâm laø hoaït ñoäng choáng röûa tieàn coù aûnh höôûng ñeán lôïi ích hay hoaït ñoäng cuûa hoï hay khoâng. Vieäc ban haønh nghò ñònh choáng röûa tieàn laø moät nhu caàu taát yeáu khaùch quan trong quaù trình phaùt trieån kinh teá vaø hoäi nhaäp cuûa Vieät Nam. Tuy nhieân, do khoâng ñöôïc tuyeân truyeàn giaûi thích khieán ngöôøi daân vaø doanh nghieäp lo laéng: Trang 52 - Coù phaûi hoï laø ñoái töôïng cuûa hoaït ñoäng choáng röûa tieàn hay khoâng. - Caùc doanh nghieäp lo laéng caùc giao dòch cuûa hoï ñeàu bò ghi soå vaø seõ gaëp phieàn toaùi neáu caùc cô quan chöùc naêng yeâu caàu phaûi giaûi trình veà caùc giao dòch. - Lo laéng veà möùc ñoä baûo maät thoâng tin giao dòch cuûa mình khi maø ña phaàn caùc giao dòch ñeàu bò ghi soå. Veà möùc giaù trò giao dòch phaûi baùo caùo theo quy ñònh cuûa nghò ñònh : ñoái vôùi caù nhaân töø 200 trieäu ñoàng trôû leân, ñoái vôùi caùc toå chöùc töø 500 trieäu ñoàng trôû leân. Aét haún caùc nhaø laøm luaät Vieät Nam möùc giaù trò naøy laø hôïp lyù ñeå kieåm soaùt, vì caùc quoác gia treân theá giôùi cuõng söû duïng möùc giaù trò naøy trong ñieàu kieän thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi cao hôn Vieät Nam raát nhieàu: ôû Myõ möùc giaù trò laø 10.000 USD, ôû chaâu Aâu laø 15.000 EUR. Nhöng hoï ñaõ queân khoâng tính ñeán yeáu toá neàn kinh teá tieàn maët cuûa Vieät Nam. Caùc quoác gia nhö Myõ vaø caùc nöôùc chaâu Aâu ñaõ quen vôùi vieäc thanh toaùn qua ngaân haøng, vieäc söû duïng tieàn maët ñoái vôùi hoï raát hieám neân neáu moät giao dòch baèng tieàn maët vôùi möùc giaù trò treân khoâng traùnh khoûi nghi ngôø coù lieân quan ñeán röûa tieàn. Taïi Vieät Nam, coù nhöõng ngöôøi ñaõ töøng caàm haøng tyû ñoàng hay vaøng ñeå mua nhaø nhöng ñieàu ñoù ñeàu ñöôïc moïi ngöôøi chaáp nhaän do taäp quaùn duøng tieàn maët. Vì vaäy, vôùi nhöõng lo laéng treân thì ngöôøi daân vaø caùc doanh nghieäp coù xu höôùng chuyeån haún sang giao dòch baèng tieàn maët ñeå traùnh raéc roái. Ngaân haøng cuõng gaëp nhieàu khoù khaên trong vieäc tuaân thuû hoaøn toaøn nghò ñònh choáng röûa tieàn moät phaàn vì lo ngaïi maát khaùch, moät phaàn khaùc do nhöõng vaán ñeà phaùt sinh trong quaù trình thöïc hieän. Ñôn cöû chæ rieâng moät sôû giao dòch cuûa ngaân haøng quoác doanh, khoái löôïng tieàn thu chi töø caùc nguoàn khaùc nhau coù theå leân tôùi haøng tyû ñoàng, neáu cöù phaûi baùo caùo moãi khi khi toång giaù trò giao dòch cuûa moät khaùch haøng ñaït 200-500 trieäu ñoàng thì khoái löôïng coâng vieäc voâ cuøng lôùn. Trang 53 2.2.5.6 Veà vai troø cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi Caùc böôùc cuûa quy trình röûa tieàn ñeàu lieân quan ñeán caùc giao dòch taøi chính do ñoù trong coâng taùc choáng röûa tieàn vai troø cuûa ngaân haøng raát quan troïng. Theá nhöng vôùi thöïc traïng cuûa caùc ngaân haøng nhö hieän nay