Luận văn Một số giải pháp thúc đẩy hoạt động cho thuê tài chính ở Việt Nam

1 BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP. HOÀ CHÍ MINH ---------♣--------- NGUYEÃN LE THIEÄN PHÖÔNG Chuyeân ngaønh: Taøi chính, löu thoâng tieàn teä vaø tín duïng Maõ soá: 5.02.09 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC: GS.TS NGUYEÃN THANH TUYEÀN TP. HOÀ CHÍ MINH - Naêm 2004 2 LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi: Coâng cuoäc ñoåi môùi kinh teá vôùi noäi dung chuû yeáu laø chuyeån sang kinh teá thò tröôøng, coù söï quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa ôû nöôùc ta nhöõng naêm qua ñaõ thu ñöôïc nhöõng thaønh töïu to lôùn: neàn kinh teá taêng tröôûng lieân tuïc vôùi toác ñoä cao, ñöa nöôùc ta thoaùt khoûi khuûng hoaûng kinh teá. Nhöõng naêm gaàn ñaây maëc duø chòu aûnh höôûng cuûa cuoäc khuûng hoaûng taøi chính khu vöïc, nhöng neàn kinh teá cuûa Vieät Nam vaãn oån ñònh vaø ñaït ñöôïc möùc taêng tröôûng khaù cao so vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc. Ñaát nöôùc ñang chuyeån sang moät giai ñoaïn phaùt trieån môùi, giai ñoaïn coâng nghieäp hoùa – hieän ñaïi hoùa. Trong boái caûnh toaøn caàu hoùa vaø khu vöïc hoùa laø xu theá khaùch quan ngaøy caøng taùc ñoäng maïnh, vöøa laø thôøi cô, vöøa laø thaùch thöùc lôùn. Chuùng ta chuû tröông xuùc tieán vieäc ñoåi môùi cô caáu kinh teá nhaèm naâng cao hieäu quaû saûn xuaát, kinh doanh vaø khaû naêng môùi trong caïnh tranh cuûa neàn kinh teá trong quaù trình phaùt trieån hoäi nhaäp. Chieán löôïc phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi nöôùc ta phaán ñaáu ñaït nhòp ñoä taêng tröôûng saûn phaåm trong nöôùc (GDP) giai ñoaïn 2001-2005 bình quaân 7,5%, trong suoát 10 naêm (2001-2010) taêng bình quaân 7,2%/ naêm ñeå ñeán naêm 2010 GDP taêng ít nhaát gaáp ñoâi so vôùi naêm 2000, baûo ñaûm GDP bình quaân ñaàu ngöôøi vaøo khoaûng 700-750 USD. Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu naøy, toác ñoä taêng voán huy ñoäng 20-25%, toác ñoä taêng cho vay ñoái vôùi neàn kinh teá 16-20% naêm cho caû giai ñoaïn töø 2001-2010, möùc döï nôï cho vay neàn kinh teá taêng bình quaân 22%, ñeán naêm 2005 dö nôï ñaït khoaûng 450 ngaøn tyû, ñaït treân 60% GDP; phaán ñaáu ñöa tyû leä ñaàu tö tín duïng chieám 25% ñeán 30% toång ñaàu tö cuûa toaøn xaõ hoäi, trong ñoù tín duïng trung vaø daøi haïn duy trì 40% toång dö nôï cho vay neàn kinh teá. Do ñoù, voán – coâng ngheä – maùy 3 moùc, thieát bò… laø nhöõng vaán ñeà raát ñöôïc chuù troïng. Maët khaùc, trong quaù trình chuyeån ñoåi sang neàn kinh teá thò tröôøng ôû Vieät Nam, döôùi söï taùc ñoäng cuûa qui luaät kinh teá khaùch quan, tình hình caïnh tranh giöõa caùc doanh nghieäp, caùc chuû theå saûn xuaát kinh doanh ngaøy caøng gay gaét. Söï nghieäp coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñoøi hoûi moãi doanh nghieäp phaûi ñaàu tö ñoåi môùi maùy moùc thieát bò, aùp duïng caùc thaønh töïu khoa hoïc kyõ thuaät môùi vaøo saûn xuaát kinh doanh. Do ñoù, nhu caàu caàn ñöôïc taøi trôï voán ñaàu tö trung daøi haïn caùc doanh nghieäp laø raát lôùn. Dòch vuï cho thueâ taøi chính ra ñôøi laø moät trong nhöõng hình thöùc coù theå ñaùp öùng nhu caàu ñoù cuûa caùc doanh nghieäp. Thò tröôøng cho thueâ taøi chính Vieät Nam ra ñôøi laø moät taát yeáu khaùch quan taïo neân moät keânh daãn voán môùi cho neàn kinh teá, phaàn naøo laøm giaûm söùc eùp, giaûm gaùnh naëng cho heä thoáng ngaân haøng thöông maïi trong vieäc cung öùng voán ñoái vôùi caùc doanh nghieäp vaø neàn kinh teá ñaëc bieät laø voán trung, daøi haïn vaø cuõng ñaùnh daáu söï phaùt trieån cuûa thò tröôøng taøi chính Vieät Nam. Tuy nhieân, cho ñeán nay môùi chæ coù 8 coâng ty cho thueâ taøi chính, thò phaàn veà huy ñoäng vaø dö nôï vaãn coøn khaù khieâm toán, söï nhaän bieát cuûa khaùch haøng veà hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính coøn raát haïn cheá… Ñieàu ñoù do nhieàu nguyeân nhaân khaùch quan cuõng nhö chuû quan maø hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ôû Vieät Nam chöa thöïc söï phaùt trieån trong thôøi gian qua. Chính vì vaäy, toâi choïn ñeà taøi :”Moät soá giaûi phaùp thuùc ñaåy hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ôû Vieät Nam” laøm ñeà taøi nghieân cöùu. 2. Muïc tieâu nghieân cöùu cuûa ñeà taøi: Nghieân cöùu nhöõng yeáu toá caáu thaønh cuûa hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính, lôïi ích vaø phöông phaùp taøi trôï baèng hình thöùc cho thueâ taøi chính. Qua ñoù ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp veà vieäc toå chöùc thöïc hieän, ñieàu haønh vaø quaûn lyù hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính phuø hôïp vôùi ñieàu kieän cuûa neàn kinh teá Vieät Nam nhaèm phuïc vuï cho quaù trình coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. 4 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu: - Nghieân cöùu veà phöông thöùc taøi trôï hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính vaø söï caàn thieát cuûa hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ñoái vôùi neàn kinh teá noùi chung vaø ôû Vieät Nam noùi rieâng. - Nghieân cöùu veà thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa thò tröôøng cho thueâ taøi chính ôû Vieät Nam, töø ñoù ñöa ra moät soá giaûi phaùp thuùc ñaåy thò tröôøng cho thueâ taøi chính ôû Vieät Nam, keùo theo söï phaùt trieån cuûa thò tröôøng voán phuïc vuï cho muïc tieâu coâng nghieäp hoùa hieän ñaïi hoùa neàn kinh teá Vieät Nam. 4. Phöông phaùp nghieân cöùu: Ñeå thöïc hieän ñeà taøi naøy, chuùng toâi söû duïng phöông phaùp nghieân cöùu cô baûn laø phöông phaùp duy vaät bieän chöùng. Ngoaøi ra ñeå minh hoïa cho ñeà taøi chuùng toâi söû duïng phöông phaùp ñieàu tra thoáng keâ, phaân tích döõ lieäu, soá lieäu vaø so saùnh. 5. YÙ nghóa khoa hoïc vaø thöïc tieån cuûa ñeà taøi nghieân cöùu: - Heä thoáng hoùa caùc vaên baûn vaø lyù luaän veà cô cheá hoaït ñoäng cuûa thò tröôøng cho thueâ taøi chính ôû Vieät Nam. - Phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ôû Vieät Nam, ñeå ñöa nhöõng thaønh töïu, nhöõng haïn cheá vaø tìm ra nhöõng nguyeân nhaân laøm kieàm haõm söï phaùt trieån cuûa thò tröôøng cho thueâ taøi chính ôû Vieät Nam trong thôøi gian qua. - Nhöõng keá hoaïch ñònh höôùng, kieán nghò vaø giaûi phaùp nhaèm thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa thò tröôøng cho thueâ taøi chính ôû Vieät Nam. 6. Keát caáu cuûa luaän vaên: Luaän vaên goàm 3 chöông: Chöông 1: Toång quan veà cho thueâ taøi chính. Chöông 2: Thöïc traïng hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ôû Vieät Nam. Chöông 3: Moät soá giaûi phaùp thuùc ñaåy hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính. ôû Vieät Nam 5 CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ CHO THUE TAØI CHÍNH 1.1 SÖÏ CAÀN THIEÁT CUÛA HOAÏT ÑOÄNG CHO THUE TAØI CHÍNH: 1.1.1 Khaùi nieäm: Thueâ mua taøi saûn treân theá giôùi ñaõ coù töø haøng ngaøn naêm tröôùc nhöng noù chæ thöïc söï phaùt trieån raàm roä trong voøng 40 naêm trôû laïi ñaây. Ñaàu tieân thueâ mua taøi saûn chæ laø moät kyõ thuaät baùn haøng cuûa caùc nhaø cung caáp nhöng sau ñoù ñaõ nhanh choùng trôû thaønh moät dòch vuï taøi chính – ngaân haøng chuyeân nghieäp vôùi vieäc thaønh laäp coâng ty thueâ mua ñoäc laäp ñaàu tieân vaøo naêm 1952 taïi Myõ. Dòch vuï naøy sau ñoù ñöôïc truyeàn baù nhanh choùng sang Chaâu AÂu vaø Nhaät Baûn vaøo nhöõng naêm 60 vaø sang caùc nöôùc ñang phaùt trieån vaøo nhöõng naêm 70 cuûa theá kyû XX. Thueâ mua laø hình thöùc cho thueâ taøi saûn daøi haïn, maø trong thôøi gian ñoù, ngöôøi cho thueâ chuyeån giao taøi saûn thuoäc sôû höõu cuûa mình cho ngöôøi ñi thueâ söû duïng. Ngöôøi thueâ coù traùch nhieäm thanh toaùn tieàn thueâ trong suoát thôøi haïn thueâ vaø coù theå ñöôïc quyeàn sôû höõu taøi saûn thueâ, hoaëc ñöôïc quyeàn mua taøi saûn thueâ, hoaëc ñöôïc quyeàn thueâ tieáp theo caùc ñieàu kieän ñaõ ñöôïc hai beân thoûa thuaän. ÔÛ Vieät Nam, theo Nghò ñònh 16/2001/NÑ-CP cuûa Chính phuû ban haønh ngaøy 02/05/2001, cho thueâ taøi chính ñöôïc hieåu nhö sau: “Cho thueâ taøi chính laø hoaït ñoäng tín duïng trung vaø daøi haïn thoâng qua vieäc cho thueâ maùy moùc thieát bò, phöông tieän vaän chuyeån vaø caùc ñoäng saûn khaùc treân cô sôû hôïp ñoàng cho thueâ giöõa beân cho thueâ vôùi beân thueâ. Beân cho thueâ cam keát mua maùy moùc, thieát bò, phöông tieän vaän chuyeån vaø caùc ñoäng saûn khaùc theo yeâu caàu cuûa beân thueâ vaø naém giöõ quyeàn sôû höõu ñoái vôùi caùc taøi saûn cho thueâ. Beân thueâ söû duïng taøi saûn thueâ vaø thanh toaùn tieàn thueâ trong suoát thôøi haïn thueâ ñaõ ñöôïc hai beân thoûa thuaän. Khi keát thuùc thôøi haïn thueâ, beân thueâ ñöôïc quyeàn löïa 6 choïn mua laïi taøi saûn hoaëc tieáp tuïc thueâ theo caùc ñieàu kieän ñaõ thoûa thuaän trong hôïp ñoàng cho thueâ taøi chính. Toång soá tieàn thueâ moät loaïi taøi saûn quy ñònh taïi hôïp ñoàng cho thueâ taøi chính, ít nhaát phaûi töông ñöông vôùi giaù trò cuûa taøi saûn ñoù taïi thôøi ñieåm kyù keát hôïp ñoàng.” ♦ Töø caùc ñònh nghóa treân veà cho thueâ taøi chính coù theå ruùt ra maáy ñaëc ñieåm noåi baät sau ñaây: -Thueâ taøi chính laø thoûa thuaän khoâng theå huûy boû tröôùc khi keát thuùc thôøi haïn thueâ bôûi caû ngöôøi thueâ laãn ngöôøi cho thueâ. Ñaây laø ñaëc ñieåm quan troïng cuûa cho thueâ taøi chính bôûi vì taøi saûn cho thueâ thöôøng coù giaù trò lôùn, thôøi gian khaáu hao daøi, quaù trình ñaøm phaùn ñeå ñi ñeán kyù keát hôïp ñoàng thueâ taøi chính khoâng ñôn giaûn. Neáu nhö moät trong caùc beân ñôn phöông huûy boû cam keát cuûa mình seõ gaây trôû ngaïi lôùn cho beân kia. - Toaøn boä ruûi ro vaø lôïi ích lieân quan ñeán taøi saûn thueâ ñöôïc chuyeån töø ngöôøi cho thueâ sang ngöôøi thueâ. Ngöôøi thueâ chòu traùch nhieäm duy tu, baûo hieåm vaø söûa chöõa taøi saûn thueâ trong suoát thôøi haïn thueâ. Ñieàu naøy nhaèm muïc ñích taêng cöôøng traùch nhieäm cuûa ngöôøi thueâ trong vieäc thöïc hieän hôïp ñoàng thueâ taøi chính. - Thôøi haïn cho thueâ thöôøng töông xöùng vôùi thôøi gian höõu ích cuûa taøi saûn. - Quyeàn mua taøi saûn thueâ vôùi giaù töôïng tröng thaáp hôn giaù thò tröôøng ñöôïc quy ñònh trong hôïp ñoàng thueâ mua. Treân cô sôû caùc tieâu chuaån phaân loaïi theo IAS 17 cuûa IASC (UÛy ban tieâu chuaån keá toaùn quoác teá – International Accounting Standards Committee), moãi quoác gia ñeàu coù nhöõng quy ñònh cuï theå trong luaät cho thueâ taøi chính cuûa mình döïa treân cô sôû nhöõng ñieàu kieän cuï theå cuûa moãi nöôùc. Nhöõng quy ñònh naøy coù nhöõng khaùc bieät nhaát ñònh, song veà cô baûn chuùng khoâng maâu thuaãn vôùi IAS 17 vaø tuøy theo möùc ñoä, nhöõng quy ñònh naøy coù theå chi tieát, cuï theå hôn IAS 17. 7 Baûng 1.1: Nhöõng tieâu chuaån cho thueâ taøi chính cuûa moät soá quoác gia Tieâu thöùc IAS Hoa Kyø Anh Nhaät Haøn Quoác Vieät Nam Chuyeån giao quyeàn sôû höõu khi keát thuùc hôïp ñoàng Coù Coù Coù Coù Khoâng quy ñònh cuï theå Coù Quyeàn choïn mua Coù Coù Khoâng baét buoäc Khoâng baét buoäc Khoâng baét buoäc Khoâng baét buoäc Quyeàn huûy ngang hôïp ñoàng Khoâng ñöôïc Khoâng ñöôïc Khoâng ñöôïc Khoâng ñöôïc Khoâng ñöôïc Khoâng ñöôïc Thôøi haïn thueâ tính theo thôøi gian höõu duïng cuûa taøi saûn Phaàn lôùn >=75%, toái ña khoâng quaù 30 naêm Phaàn lôùn Taøi saûn <=10 naêm: 70%; Taøi saûn >10 naêm: 60%; toái ña 120% Taøi saûn <=5 naêm:60% ; Taøi saûn thueâ >5 naêm:70% Chieám phaàn lôùn thôøi gian höõu duïng cuûa taøi saûn Hieän giaù caùc khoaûn tieàn thueâ toái thieåu (chieát khaáu theo laõi suaát ñi vay cuûa beân thueâ) so vôùi giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn Baèng hoaëc lôùn hôn >=90% >=90% >=90% Ít nhaát phaûi töông ñöông vôùi giaù trò taøi saûn 8 ♦Phaân bieät cho thueâ taøi chính vaø cho thueâ hoaït ñoäng: Theo coâng vaên soá 731/2004/QÑ-NHNN ngaøy 15/06/2004 veà vieäc ban haønh qui cheá taïm thôøi veà hoaït ñoäng cho thueâ vaän haønh cuûa caùc coâng ty cho thueâ taøi chính. “Cho thueâ vaän haønh (Cho thueâ hoaït ñoäng) laø hình thöùc cho thueâ taøi saûn, theo ñoù beân thueâ söû duïng taøi saûn cho thueâ cuûa Beân cho thueâ trong moät thôøi gian nhaát ñònh vaø seõ traû laïi taøi saûn ñoù cho Beân cho thueâ khi keát thuùc thôøi haïn thueâ taøi saûn. Beân cho thueâ giöõ quyeàn sôû höõu taøi saûn cho thueâ vaø nhaän tieàn cho thueâ theo hôïp ñoàng cho thueâ.” UÛy Ban Tieâu Chuaån Keá Toaùn Quoác Teá (IASC) ñaõ ñeà ra 4 tieâu chuaån laøm cô sôû chung ñeå phaân loaïi vaø nhaän dieän caùc loaïi hôïp ñoàng thueâ taøi saûn thuoäc phöông thöùc naøo : - Quyeàn sôû höõu taøi saûn thueâ coù ñöôïc chuyeån giao cho ngöôøi thueâ khi keát thuùc hôïp ñoàng khoâng? Neáu coù thì ñoù laø giao dòch thueâ taøi chính, neáu khoâng thì laø thueâ vaän haønh. - Trong hôïp ñoàng coù quy ñònh quyeàn choïn mua taøi saûn thueâ khi keát thuùc hôïp ñoàng vôùi giaù töôïng tröng khoâng? Neáu coù laø giao dòch thueâ tín duïng, coøn khoâng thì laø thueâ vaän haønh. - Thôøi gian cuûa hôïp ñoàng thueâ coù chieám phaàn lôùn thôøi gian höõu duïng cuûa taøi saûn khoâng? Neáu thoûa maõn thì giao dòch thuoäc thueâ taøi chính, caùc tröôøng hôïp coøn laïi thuoäc thueâ vaän haønh. - Hieän giaù thuaàn cuûa toaøn boä caùc khoaûn tieàn thueâ toái thieåu do ngöôøi thueâ traû coù töông ñöông hoaëc lôùn hôn giaù trò thò tröôøng cuûa taøi saûn taïi thôøi ñieåm baét ñaàu hôïp ñoàng khoâng? Neáu coù laø giao dòch thueâ taøi chính vaø khoâng laø thueâ vaän haønh. 9 Taát caû moïi giao dòch taøi saûn neáu thoûa maõn moät trong boán tieâu chuaån naøy ñeàu thuoäc phöông thöùc thueâ taøi chính. Nhöõng giao dòch coøn laïi thuoäc thueâ vaän haønh. Taøi saûn Quyeàn sôû höõu ñöôïc chuyeån giao khi thôøi haïn cho thueâ chaám döùt Thueâ vaän haønh khoâng Thueâ taøi chính coù coù coù coù Hôïp ñoàng cho thueâ coù quy ñònh quyeàn choïn mua theo giaù trò töôïng tröng Thôøi haïn thueâ chieám phaàn lôùn thôøi gian höõu duïng cuûa taøi saûn Giaù trò hieän taïi cuûa caùc khoaûn tieàn thueâ toái thieåu lôùn hôn hay töông ñöông vôùi giaù trò cuûa taøi saûn khoâng khoâng khoâng Sô ñoà 1.1: toùm taét phaân loaïi caùc giao dòch cho thueâ taøi saûn 1.1.2 Söï caàn thieát cuûa hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính: Ñaàu tö ñoåi môùi maùy moùc thieát bò hieän ñaïi laø baøi toaùn khoâng ñôn giaûn. Vieäc ñaàu tö naøy ñoøi hoûi voán lôùn. Moät trong nhöõng nguoàn voán maø coù khaû naêng ñaùp öùng 10 nhu caàu ñoùù chính laø Tín duïng thueâ mua, maø noù thöôøng ñoùng vai troø taøi trôï raát coù yù nghóa trong neàn kinh teá ñang phaùt trieån. Nguoàn taøi trôï naøy cuõng thöôøng gaén chaët vôùi caùc lónh vöïc saûn xuaát kinh doanh – ñaëc bieät laø doanh nghieäp coù quy moâ vöøa vaø nhoû. Bôûi ñoù laø moät giaûi phaùp caáp tín duïng baèng hieän vaät (nhaø xöôûng, maùy moùc thieát bò,…) thay theá cho vieäc ñi vay töø caùc ngaân haøng ñeå mua saém nhaø xöôûng, maùy moùc thieát bò... Thò tröôøng tín duïng thueâ mua taïi caùc nöôùc ñaõ phaùt trieån cuõng xem ñoù laø moät boä phaän cuûa thò tröôøng voán vì noù lieân quan ñeán caùc giao dòch voán trung – daøi haïn. Caùc taøi saûn ñöôïc taøi trôï thueâ mua thöôøng coù thôøi gian höõu ích treân moät naêm. Tuy nhieân khaùc vôùi thò tröôøng cho vay trung – daøi haïn, caùc ngaân haøng ñaàu tö luoân yeâu caàu caàm coá, theá chaáp baát ñoäng saûn maø khoâng phaûi doanh nghieäp vöøa vaø nhoû naøo cuõng coù khaû naêng ñaùp öùng – ñoàng thôøi cuõng khaùc vôùi thò tröôøng chöùng khoaùn giuùp caùc doanh nghieäp huy ñoäng voán baèng caùch phaùt haønh coå phieáu – traùi phieáu, nhöng chæ loaïi hình doanh nghieäp coâng ty coå phaàn môùi ñöôïc pheùp phaùt haønh. Treân thò tröôøng cho thueâ taøi chính, coâng ty chuyeân taøi trôï thueâ mua coù khaû naêng cung caáp caû voán hieän vaät laãn caùc dòch vuï kyõ thuaät giuùp cho ngöôøi thueâ ñaït hieäu quaû töø vieäc söû duïng taøi saûn thueâ mua. Ñoái töôïng ñöôïc caáp tín duïng thueâ mua cuõng coù theå thuoäc moïi loaïi hình doanh nghieäp – keå caû hoä gia ñình saûn xuaát vaø cuõng khoâng caàn phaûi coù taøi saûn theá chaáp. Xeùt töø goùc ñoä cuûa doanh nghieäp, caùc phöông thöùc tín duïng thueâ mua seõ cho pheùp caùc doanh nghieäp laø ngöôøi ñi thueâ coù theå söû duïng nhieàu loaïi maùy moùc thieát bò caàn thieát maø khoâng nhaát thieát phaûi ñaàu tö moät laàn vôùi soá voán lôùn, gaây aûnh höôûng ñeán tình hình taøi chính doanh nghieäp. Maët khaùc, tín duïng thueâ mua cuõng seõ giuùp cho doanh nghieäp khoâng nhaát thieát phaûi vay nôï ngaân haøng ñeå ñaàu tö vaøo caùc loaïi taøi saûn coá ñònh, laøm giaûm tyû leä Nôï/voán cuûa doanh nghieäp. Hôn 11 nöõa, neáu vay nôï cuûa Ngaân haøng ñeå mua saém maùy moùc thieát bò thì caùc Ngaân haøng cuõng chæ cho vay toái ña khoaûng 70-80% giaù trò maùy moùc thieát bò. Ngoaøi ra, doanh nghieäp cuõng coù theå thöông löôïng vôùi coâng ty thueâ mua ñeå aùp duïng phöông thöùc “baùn vaø taùi thueâ”. Theo ñoù, doanh nghieäp coù theå baùn moät phaàn taøi saûn cuûa mình cho coâng ty thueâ mua, ñoàng thôøi kyù hôïp ñoàng thueâ laïi soá taøi saûn ñoù. Nhôø vaäy doanh nghieäp coù theå thu hoài moät soá voán tieàn teä ñeå ñaàu tö vaøo vieäc khaùc maø vaãn tieáp tuïc ñöôïc söû duïng taøi saûn, khoâng bò giaùn ñoaïn caùc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. Xeùt töø goùc ñoä ôû caáp vó moâ toaøn neàn kinh teá, phöông thöùc tín duïng thueâ mua cuõng laø moät phöông thöùc huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi taøi trôï trung – daøi haïn cho caùc doanh nghieäp trong nöôùc. Nhu caàu trang bò coâng nghieäp hoùa – hieän ñaïi hoùa caùc ngaønh kinh teá khoâng nhaát thieát chæ coù con ñöôøng môøi goïi voán FDI ñaàu tö hôïp taùc lieân doanh. Ngoaøi ra, theo quy ñònh cuûa Quyõ tieàn teä quoác teá (IMF) thì caùc khoaûn nôï do thueâ mua maùy moùc thieát bò ôû nöôùc ngoaøi khoâng tính vaøo toång soá nôï nöôùc ngoaøi cuûa nöôùc ñoù. Ñieàu naøy, cho thaáy cho thueâ taøi chính cuõng seõ coù yù nghóa vôùi Vieät Nam chuùng ta trong giai ñoaïn vaän ñoäng vaø tieáp nhaän nguoàn voán ODA döôùi ñieàu kieän khoáng cheá haïn möùc nôï nöôùc ngoaøi töø caùc ñònh cheá taøi chính quoác teá ñöa ra. 1.2 NHÖÕNG ÑOÁI TÖÔÏNG COÙ LIEÂN QUAN TRONG GIAO DÒCH CUÛA NGHIEÄP VUÏ TÍN DUÏNG THUE MUA: 1.2.1 Ngöôøi cho thueâ (Lessor): Laø nhaø taøi trôï voán cho ngöôøi thueâ, laø ngöôøi thanh toaùn toaøn boä giaù trò mua baùn thieát bò theo thoûa thuaän giöõa ngöôøi thueâ vôùi nhaø cung caáp vaø laø chuû sôû höõu taøi saûn phaùp lyù. Trong tröôøng hôïp cho thueâ taøi saûn cuûa chính hoï thì ngöôøi cho thueâ cuõng ñoàng thôøi laø nhaø cung caáp. 12 1.2.2 Ngöôøi thueâ (Lessee): Laø ngöôøi nhaän söï taøi trôï tín duïng cuûa coâng ty thueâ mua hay laø khaùch haøng thueâ mua thieát bò, taøi saûn cuûa ngöôøi cho thueâ. Ngöôøi thueâ cuõng laø ngöôøi coù quyeàn söû duïng, höôûng duïng nhöõng lôïi ích do taøi saûn ñem laïi coù traùch nhieäm traû nhöõng khoaûn tieàn thueâ theo thoûa thuaän. 1.2.3 Nhaø cheá taïo hay nhaø cung caáp: Laø ngöôøi cung caáp taøi saûn, thieát bò theo thoûa thuaän vôùi ngöôøi thueâ vaø theo caùc ñieàu khoaûn trong hôïp ñoàng mua baùn thieát bò ñaõ kyù keát vôùi ngöôøi cho thueâ 1.2.4 Ngöôøi cho vay: Laø moät ñònh cheá taøi chính hay laø moät ngöôøi naøo ñoù cho ngöôøi cho thueâ vay moät phaàn cuûa khoaûn tieàn mua saém thieát bò ñeå cho thueâ. 1.2.5 Caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc: Laø cô quan coâng quyeàn nhö Ngaân haøng Nhaø nöôùc, cô quan coâng chöùng, toøa aùn, cô quan thueá… Nhöõng cô quan naøy coù traùch nhieäm giaùm saùt vaø kieåm soaùt vieäc tuaân thuû caùc qui ñònh cuûa luaät phaùp. Ñoàng thôøi coâng nhaän tính hôïp phaùp cuûa giao dòch thueâ mua, quyeàn sôû höõu phaùp lyù ñoái vôùi taøi saûn vaø xeùt xöû, giaûi quyeát caùc tranh chaáp. 1.2.6 Heä thoáng phaùp luaät: Laø nhöõng vaên baûn luaät chi phoái caùc hoaït ñoäng thueâ mua, qui ñònh traùch nhieäm nghóa vuï vaø quyeàn lôïi cuûa taát caû caùc beân coù lieân quan trong hoaït ñoäng thueâ mua. Nhöõng vaên baûn naøy taïo ra moâi tröôøng phaùp lyù ñeå caùc giao dòch thueâ mua hoaït ñoäng ñem laïi hieäu quaû kinh teá xaõ hoäi. 13 1.2.7 Ñoái töôïng cuûa caùc giao dòch thueâ mua: Taát caû caùc loaïi taøi saûn, thieát bò, phöông tieän vaän taûi thöôøng ñöôïc söû duïng trong hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính, raát ña daïng vaø phong phuù, ñoái töôïng naøy ngaøy caøng phaùt trieån tuøy thuoäc vaøo chính saùch vaø cô cheá cuûa moãi quoác gia. Tuy nhieân ñoái töôïng naøy ñöôïc chia thaønh 2 loaïi chính: Ñoäng saûn: Bao goàm thieát bò caùc loaïi (maùy moùc, thieát bò vaên phoøng, baøn gheá laøm vieäc), phöông tieän vaän taûi nhö xe oâ toâ, xe hoûa, taøu thuyeàn. Thôøi haïn cho thueâ thöôøng trung haïn hoaëc ngaén haïn. Baát ñoäng saûn: Nhö nhaø xöôûng, vaên phoøng laøm vieäc, cöûa haøng kinh doanh, nhaø maùy, ñaát, haàm moû. Thôøi haïn cho thueâ ñoái töôïng naøy daøi haïn töø 10 ñeán 20 naêm. Toùm laïi, tuøy theo moãi phöông thöùc thueâ taøi saûn maø caùc chuû theå treân coù söï lieân ñôùi, tham gia vôùi nhöõng möùc ñoä nhaát ñònh hoaëc khoâng tham gia vaøo nhöõng hình thöùc thueâ mua naøo ñoù. 1.3 CAÙC LOAÏI HÔÏP ÑOÀNG CUÛA TÍN DUÏNG THUE MUA: 1.3.1 Phaân loaïi hôïp ñoàng caên cöù theo toång soá tieàn thueâ trong thôøi haïn cô baûn: 1.3.1.1 Hôïp ñoàng thueâ mua hoaøn traû toaøn boä: Ñoái vôùi loaïi hôïp ñoàng naøy, toång soá tieàn maø beân cho thueâ nhaän ñöôïc trong thôøi haïn cô baûn cuûa hôïp ñoàng ñuû buø ñaép toaøn boä caùc chi phí mua saém taøi saûn, laõi suaát voán taøi trôï, caùc chi phí quaûn lyù, hao moøn voâ hình vaø ñuû ñem laïi lôïi nhuaän hôïp lyù cho ngöôøi cho thueâ. 14 1.3.1.2 Hôïp ñoàng thueâ mua hoaøn traû töøng phaàn: Ñoái vôùi loaïi hôïp ñoàng thueâ mua hoaøn traû töøng phaàn thì sau khi keát thuùc thôøi haïn cô baûn cuûa hôïp ñoàng, toång soá tieàn traû goác nhaän ñöôïc töø hôïp ñoàng naøy khoâng hoaøn traû ñuû chi phí ban ñaàu boû ra ñeå mua saém taøi saûn. Vì vaäy ñeå thu hoài voán vaø coù lôïi nhuaän, ngöôøi cho thueâ seõ tieáp tuïc cho thueâ. 1.3.2 Phaân loaïi hôïp ñoàng theo tính chaát cuûa giao dòch thueâ mua: 1.3.2.1 Hôïp ñoàng thueâ mua taøi trôï tröïc tieáp: Hôïp ñoàng thueâ mua tröïc tieáp laø loaïi hôïp ñoàng maø ngöôøi cho thueâ söû duïng thieát bò cuûa hoï coù saün tröïc tieáp taøi trôï cho ngöôøi thueâ. Hình thöùc taøi trôï naøy coù nhöõng ñaëc ñieåm sau: - Haøng hoùa thöôøng laø nhöõng loaïi taøi saûn coù giaù trò khoâng quaù lôùn vaø thuoäc caùc loaïi maùy moùc thieát bò. - Chæ coù hai beân tham gia tröïc tieáp vaøo giao dòch: ngöôøi cho thueâ vaø ngöôøi thueâ. - Voán taøi trôï hoaøn toaøn do ngöôøi cho thueâ ñaûm nhieäm. - Ngöôøi cho thueâ coù theå mua laïi thieát bò khi chuùng bò laïc haäu. 1.3.2.2 Hôïp ñoàng thueâ mua lieân keát: Hôïp ñoàng thueâ mua lieân keát laø loaïi hôïp ñoàng goàm nhieàu beân taøi trôï cho moät ngöôøi thueâ. Söï lieân keát naøy coù theå xaûy ra theo chieàu ngang hoaëc theo chieàu doïc tuøy theo tính chaát cuûa loaïi taøi saûn hay khaû naêng taøi chính cuûa caùc nhaø taøi trôï. Trong tröôøng hôïp taøi saûn coù giaù trò lôùn, nhieàu ñònh cheá taøi chính hay caùc nhaø cheá taïo cuøng nhau hôïp taùc ñeå taøi trôï cho ngöôøi thueâ taïo thaønh söï lieân keát theo chieàu ngang. Coøn ñoái vôùi tröôøng hôïp caùc ñònh cheá taøi chính hay caùc nhaø cheá taïo lôùn giao taøi saûn cho chi nhaùnh cuûa hoï thöïc hieän giao dòch taøi trôï cho khaùch haøng thì taïo thaønh söï lieân keát theo chieàu doïc. 15 1.3.3 Loaïi hôïp ñoàng thueâ mua xuaát phaùt töø phöông dieän ngöôøi thueâ: 1.3.3.1 Hôïp ñoàng baùn vaø taùi thueâ: Baùn vaø taùi thueâ laø hình thöùc ñaëc bieät cuûa phöông thöùc thueâ mua thuaàn, laø moät thoûa thuaän taøi trôï tín duïng maø coâng ty A (ngöôøi thueâ) baùn moät taøi saûn cuûa chính hoï cho coâng ty B (ngöôøi cho thueâ). Ñoàng thôøi, ngay luùc ñoù moät hôïp ñoàng thueâ mua ñöôïc thaûo ra vôùi noäi dung coâng ty B ñoàng yù cho coâng ty A thueâ laïi chính taøi saûn cuûa hoï vöøa baùn. Neáu giao dòch naøy hoaøn taát, coâng ty A vöøa coù voán taøi trôï chính ñeå kinh doanh vaø vaãn duy trì ñöôïc vieäc söû duïng taøi saûn. Ñaëc tröng chuû yeáu cuûa thoûa thuaän “baùn vaø taùi thueâ” laø ngöôøi thueâ giöõ laïi quyeàn söû duïng taøi saûn vaø chuyeån giao quyeàn sôû höõu phaùp lyù cho ngöôøi cho thueâ, ñoàng thôøi nhaän ñöôïc tieàn baùn taøi saûn. Ngöôøi thueâ ñaõ laàn löôït giöõ caùc vò theá ngöôøi chuû sôû höõu ban ñaàu, ngöôøi söû duïng vaø ngöôøi thueâ; Coøn ngöôøi cho thueâ thì töø vò theá ngöôøi mua thaønh ngöôøi cho thueâ. Töø thôøi ñieåm naøy moïi ñieàu kieän chi tieát seõ dieãn ra nhö moät giao dòch thueâ mua bình thöôøng. Coâng ty leasing Ngöôøi mua Ngöôøi cho thueâ Thoûa thuaän mua baùn taøi saûn Traû tieàn thueâ Hôïp ñoàng thueâ mua Tieàn mua taøi saûn Quyeàn sôû höõu phaùp lyù Thoûa thuaän mua baùn taøi saûn Chuû sôû höõu ban ñaàu Ngöôøi mua Ngöôøi cho thueâ Sô ñoà 1.2: Thoûa thuaän baùn vaø taùi thueâ 16 1.3.3.2 Hôïp ñoàng thueâ mua giaùp löng: Loaïi hôïp ñoàng naøy, ñöôïc söï thoûa thuaän cuûa beân cho thueâ, ngöôøi cho thueâ thöù nhaát cho ngöôøi thöù hai thueâ laïi taøi saûn maø ngöôøi thueâ thöù nhaát ñaõ thueâ töø ngöôøi cho thueâ. Khi thôøi haïn hôïp ñoàng cho thueâ chaám döùt, moïi quyeàn lôïi vaø nghóa vuï cuøng taøi saûn ñöôïc chuyeån giao töø ngöôøi thueâ thöù nhaát sang ngöôøi thueâ thöù hai. Caùc chi phí phaùp lyù, di chuyeån taøi saûn phaùt sinh töø hôïp ñoàng naøy do ngöôøi thueâ thöù nhaát vaø ngöôøi thueâ thöù hai thoûa thuaän vôùi nhau. Nhöng ngöôøi thueâ thöù nhaát vaãn phaûi chòu traùch nhieäm lieân ñôùi ñoái vôùi nhöõng ruûi ro vaø thieät haïi lieân quan ñeán taøi saûn vì chính ngöôøi thueâ thöù nhaát tröïc tieáp kyù hôïp ñoàng vôùi ngöôøi cho thueâ ban ñaàu. Ngöôøi cho thueâ (Lessor) Quyeàn söû duïng taøi saûn Tieàn thueâ Ngöôøi cho thueâ thöù nhaát (Lessee I) Quyeàn söû duïng taøi saûn Tieàn thueâ Ngöôøi cho thueâ thöù hai (Lessee II) Sô ñoà1.3: Thoûa thuaän thueâ mua giaùp löng 1.3.3.3 Hôïp ñoàng thueâ mua traû goùp: Hình thöùc taøi trôï naøy coù nguoàn goác töø nhöõng bieän phaùp khuyeán maõi cuûa caùc coâng ty cung öùng saûn phaåm. Giai ñoaïn ñaàu ngöôøi baùn giao quyeàn sôû höõu cho ngöôøi thueâ. Nhöng hình thöùc naøy ñem laïi cho ngöôøi baùn nhieàu ruûi ro. Sau naøy ngöôøi baùn thöôøng giöõ laïi quyeàn sôû höõu ñoái vôùi thieát bò, thay vì nhaän theá chaáp cuûa ngöôøi mua. Töø ñoù hình thöùc baùn traû goùp trôû thaønh khaù töông ñoàng vôùi thueâ taøi chính. Ñaây laø hình thöùc taøi trôï khaù ñaëc bieät cuûa tín duïng thueâ mua. 17 Ngöôøi baùn Ngöôøi cho thueâ Hôïp ñoàng thueâ mua traû goùp Quyeàn söû duïng taøi saûn Tieàn traû goùp Quyeàn sôû höõu taøi saûn Ngöôøi mua Ngöôøi thueâ Tieàn mua taøi saûn Sô ñoà1.4: Thueâ mua traû goùp 1.4 LÔÏI ÍCH CUÛA CHO THUE TAØI CHÍNH: 1.4.1 Lôïi ích ñoái vôùi ngöôøi cho thueâ: - Ñaây laø hình thöùc taøi trôï voán coù möùc ñoä an toaøn cao. Do quyeàn sôû höõu taøi saûn thuoäc ngöôøi cho thueâ neân hoï coù quyeàn kieåm tra giaùm saùt vieäc söû duïng taøi saûn. Nhôø theá beân cho thueâ coù theå traùnh ñöôïc nhöõng thieät haïi maát voán taøi trôï vaø khi tieán haønh taøi trôï seõ ñaûm baûo soá tieàn taøi trôï ñöôïc söû duïng ñuùng muïc ñích nhö beân thueâ yeâu caàu; nhö vaäy seõ ñaûm baûo ñöôïc khaû naêng traû nôï. - Cho thueâ taøi chính laø hình thöùc taøi trôï baèng taøi saûn neân khoâng bò aûnh höôûng bôûi laïm phaùt. Nhôø vaäy khoâng laøm teo daàn khoaûn voán taøi trôï. - Vieäc hoaøn traû tieàn thueâ ñöôïc ñaûm baûo baèng chính hoaït ñoäng cuûa taøi saûn thueâ. Ñieàu ñoù coù nghóa laø ngöôøi ñi thueâ seõ traû tieàn thueâ baèng hieäu quaû thu ñöôïc töø vieäc söû duïng taøi saûn thueâ. - Maëc duø cho thueâ taøi chính mang tính chaát trung daøi haïn, nhöng vieäc thanh toaùn tieàn thueâ laïi theo ñònh kyø. Chính kyõ thuaät naøy giuùp cho ngöôøi cho 18 thueâ khoâng gaëp khoù khaên veà khaû naêng thanh khoaûn, do tieàn thueâ vaø voán ñöôïc thu hoài daàn. - Cho thueâ taøi chính laø hình thöùc taøi trôï vôùi thuû tuïc ñôn giaûn chuû yeáu döïa vaøo khaû naêng taïo ra thu nhaäp cuûa beân thueâ ñeå traû tieàn thueâ hôn laø döïa vaøo baùo caùo taøi chính cuûa quaù khöù, vì theá noù raát phuø hôïp cho caùc doanh nghieäp coù quy moâ vöøa vaø nhoû, caùc doanh nghieäp môùi thaønh laäp. - Cho thueâ taøi chính goùp phaàn laøm ña daïng hoùa saûn phaåm taøi chính, thuùc ñaåy caïnh tranh giöõa caùc ñònh cheá taøi chính theo höôùng coù lôïi cho ngöôøi saûn xuaát. 1.4.2 Lôïi ích ñoái vôùi ngöôøi thueâ: - Cho thueâ taøi chính giuùp cho ngöôøi ñi thueâ khoâng bò ñoäng voán ñaàu tö vaøo taøi saûn coá ñònh. Khi doanh nghieäp löïa choïn ñaàu tö vaøo taøi saûn coá ñònh döôùi hình thöùc thueâ taøi chính, noù seõ giuùp cho doanh nghieäp deå daøng ñoåi môùi maùy moùc thieát bò lieân tuïc, theo kòp vôùi ñaø phaùt trieån khoâng ngöøng cuûa khoa hoïc kyõ thuaät, taêng nhanh hieäu quaû kinh doanh cuûa mình. Neáu taøi saûn ñöôïc thueâ döôùi hình thöùc thueâ vaän haønh hoaëc hôïp ñoàng thueâ taøi chính nhöng ñaõ heát thôøi haïn cô baûn, doanh nghieäp seõ deã daøng huûy hôïp ñoàng, traû laïi taøi saûn, sau ñoù thueâ laïi taøi saûn khaùc ñeå söû duïng. Lôïi ích naøy raát quan troïng ñoái vôùi nhöõng thieát bò hieän ñaïi coù toác ñoä loãi thôøi cao. Noù giuùp cho doanh nghieäp thay ñoåi thieát bò ñaõ laïc haäu moät caùch deã daøng nhanh choùng. Ngoaøi ra, hình thöùc baùn vaø taùi thueâ laø moät trong nhöõng hình thöùc ñeå giuùp cho doanh nghieäp taùi caáu truùc cô caáu voán kinh doanh, chuyeån hoùa moät phaàn taøi saûn coá ñònh thaønh taøi saûn löu ñoäng moät caùch hieäu quaû cho doanh nghieäp maø vaãn duy trì hoaït ñoäng saûn xuaát bình thöôøng. - Ngöôøi thueâ coù theå gia taêng naêng löïc saûn xuaát trong nhöõng ñieàu kieän haïn cheá veà nguoàn voán ñaàu tö: Trong quaù trình kinh doanh, nhu caàu gia taêng coâng suaát 19 cuûa doanh nghieäp coù theå ñaët ra vaøo baát cöù luùc naøo. Vieäc ñaùp öùng caùc nhu caàu naøy ñoøi hoûi phaûi coù nguoàn voán tích luõy. Trong khi ñoù, caùc doanh nghieäp nhaát laø caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû thöôøng gaëp raát nhieàu khoù khaên veà nguoàn voán trung daøi haïn, neáu ñi vay theo caùc theå thöùc tín duïng thoâng thöôøng laïi thieáu taøi saûn theá chaáp. - Cho thueâ taøi chính laø moät keânh huy ñoäng cho nhöõng doanh nghieäp khoâng thoûa maõn caùc nhu caàu voán vay cuûa ngaân haøng: Caùc doanh nghieäp nhaát laø caùc doanh nghieäp coù quy moâ vöøa vaø nhoû hay nhöõng doanh nghieäp môùi thaønh laäp, chöa coù uy tín vôùi caùc ñònh cheá taøi chính thöôøng raát khoù thoûa maõn caùc ñieàu kieän choùng ruûi ro neân thöôøng bò caùc toå chöùc naøy töø choái cho vay. Trong khi ñoù, do ñaëc thuø cuûa thueâ mua laø ngöôøi cho thueâ naém giöõ quyeàn sôû höõu phaùp lyù ñoái vôùi taøi saûn vaø hoï coù theå tröïc tieáp kieåm soaùt theo doõi vieäc söû duïng taøi saûn, tình hình kinh doanh cuûa ngöôøi thueâ. Do ñoù, caùc coâng ty cho thueâ taøi chính coù theå saün saøng thoûa maõn nhu caàu ñaàu tö cuûa khaùch haøng ngay caû khi vò theá taøi chính, uy tín cuûa hoï coù nhöõng haïn cheá. Hôn nöõa, do chuyeân bieät kinh doanh thueâ mua caùc loaïi taøi saûn thieát bò neân caùc coâng ty cho thueâ taøi chính thöôøng coù maïng löôùi hoaït ñoäng roäng raõi, coù trình ñoä chuyeân saâu veà thieát bò, coâng ngheä cao neân hoï coù theå caûi tieán, ñieàu chuyeån caùc loaïi taøi saûn cho phuø hôïp vôùi nhu caàu cuûa khaùch haøng ôû caùc khu vöïc thò tröôøng khaùc nhau. Do ñoù, hoï coù theå maïnh daïn hôn ñaàu tö cho khaùch haøng maø ngaân haøng laïi khoâng daùm cho vay. 1.4.3 Lôïi ích ñoái vôùi neàn kinh teá: Cho thueâ taøi chính goùp phaàn thu huùt voán ñaàu tö cho neàn kinh teá: Nghieäp vuï cho thueâ taøi chính laø moät nghieäp vuï tín duïng coù möùc ñoä ruûi ro thaáp, phaïm vi taøi trôï roäng raõi hôn caùc hình thöùc tín duïng khaùc, neân cho thueâ taøi chính coù theå khuyeán khích caùc thaønh phaàn kinh teá, caù nhaân vaø nhaát laø caùc ñònh 20 cheá taøi chính ñaàu tö voán ñeå kinh doanh. Do ñoù, hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ñaõ huy ñoäng ñöôïc nhöõng nguoàn voán coøn nhaøn roãi trong noäi boä neàn kinh teá, thaäm chí thu huùt voán töø nhöõng lónh vöïc ñaàu tö khaùc. Ñieàu naøy giuùp cho neàn kinh teá söû duïng voán trieät ñeå hôn. Maët khaùc, neáu môû roäng phaïm vi hoaït ñoäng ra khoûi moät quoác gia, cho thueâ taøi chính giuùp caùc quoác gia thu huùt voán ñaàu tö töø beân ngoaøi thoâng qua caùc loaïi maùy moùc thieát bò cho thueâ maø quoác gia ñoù nhaän ñöôïc. Ñoái vôùi neàn kinh teá ñang phaùt trieån, cho thueâ taøi chính caøng phaùt huy taùc duïng maïnh meõ bôûi vieäc tích luyõ voán cuûa neàn kinh teá naøy thöôøng raát khoù khaên, do caùc doanh nghieäp ñeàu thuoäc loaïi vöøa vaø nhoû, thu nhaäp quoác daân thaáp, hieäu quaû cuûa neàn kinh teá thaáp neân tín duïng thueâ mua coù theå thu huùt voán quoác teá giuùp caùc doanh nghieäp hieän ñaïi hoùa saûn xuaát, gia taêng coâng suaát, hieäu quaû, taïo ñieàu kieän cho neàn kinh teá phaùt trieån. Cho thueâ taøi chính goùp phaàn thuùc ñaåy ñoåi môùi coâng ngheä, thieát bò, caûi tieán khoa hoïc kyõ thuaät: Thoâng qua hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính, caùc loaïi maùy moùc, thieát bò coù trình ñoä coâng ngheä tieân tieán ñöôïc ñöa vaøo caùc doanh nghieäp goùp phaàn naâng cao trình ñoä coâng ngheä cuûa neàn saûn xuaát trong nhöõng ñieàu kieän khoù khaên veà voán ñaàu tö. Ngay caû ñoái vôùi caùc nöôùc coù neàn kinh teá phaùt trieån cao nhö Hoa Kyø, Nhaät Baûn, Phaùp… cho thueâ taøi chính vaãn phaùt huy taùc duïng caäp nhaät hoaù coâng ngheä hieän ñaïi cho neàn kinh teá. Ñoái vôùi caùc quoác gia chaäm phaùt trieån neáu coù nhöõng bieän phaùp ñuùng ñaén, ñoàng boä vaø toaøn dieän… thì taùc duïng cuûa noù coøn maïnh meõ hôn nhieàu. Nhaát laø trong thôøi ñaïi buøng noå coâng ngheä ngaøy nay, vieäc ñaàu tö coâng ngheä hieän ñaïi moät caùch kòp thôøi nhanh choùng ñoái vôùi caùc neàn kinh teá chaäm phaùt trieån gaëp raát nhieàu 21 khoù khaên. Neáu coù chính saùch ñuùng ñaén, hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính coù theå ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu ñoåi môùi coâng ngheä nhanh choùng. Maët khaùc, treân bình dieän vó moâ cuõng caàn coù chính saùch quaûn lyù chaët cheõ, bieän phaùp khoa hoïc ñeå khaéc phuïc nhöõng maët traùi cuûa cho thueâ taøi chính, nhaát laø ñoái vôùi caùc quoác gia chaäm phaùt trieån. Do thoâng tin thieáu, trình ñoä quaûn lyù yeáu, luaät phaùp khoâng roõ raøng… vaø nhaát laø trong xu höôùng caùc nöôùc phaùt trieån ñang muoán chuyeån giao caùc coâng ngheä loãi thôøi gaây oâ nhieãm moâi tröôøng, hao toán nguyeân lieäu, söû duïng nhieàu lao ñoäng, ñieàu kieän an toaøn khoâng ñaûm baûo, saûn xuaát ra saûn phaåm coù chaát löôïng keùm… sang quoác gia ñang phaùt trieån. Do ñoù, neáu khoâng coù chieán löôïc chính saùch coâng nghieäp hoùa – hieän ñaïi hoùa ñuùng ñaén, khoa hoïc; tín duïng thueâ mua seõ “goùp phaàn” gaây laõng phí nguoàn ngoaïi teä hieám hoi cuûa quoác gia, bieán ñaát nöôùc thaønh “baûi raùc thieát bò coâng nghieäp”. 1.5 HOAÏT ÑOÄNG CHO THUE TAØI CHÍNH ÔÛ MOÄT SOÁ NÖÔÙC TREÂN THEÁ GIÔÙI: Thueâ mua laø phöông thöùc taøi trôï voán, ra ñôøi ôû Myõ vaøo naêm 1952, Coâng ty United Stated Leasing International (U.S Leasing). Sau ñoù, coâng ty cho thueâ taøi chính ñaàu tieân ôû Anh, Leasing and Percantile Credit cuõng ñöôïc thaønh laäp naêm 1960. Naêm 1961 loaïi hình naøy ñaõ ñöôïc xuaát hieän ôû YÙ, Phaùp, Ñöùc vaø töø nöûa sau theá kyû 20 thì loaïi hình naøy ñaõ ñöôïc phaùt trieån roäng khaép Taây AÂu. Naêm 1963, coâng ty Orient Leasing ñaõ ñöôïc thaønh laäp taïi Nhaät Baûn. Ñaàu nhöõng naêm 70, hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính baét ñaàu xuaát hieän ôû nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån cuûa Chaâu AÙ nhö Haøn Quoác, AÁn Ñoä, Indonesia …. Ñeán cuoái nhöõng naêm 70 ñaàu 80, hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ñaõ phaùt trieån haàu heát ôû caùc nöôùc Chaâu AÙ vaø nhieàu khu vöïc khaùc treân theá giôùi. Ngaøy nay, tín duïng thueâ mua ñaõ trôû thaønh phoå bieán trong caùc hoaït ñoäng kinh teá quoác teá vaø noù ñaõ goùp phaàn raát to lôùn vaøo vieäc thuùc 22 ñaåy söï phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh. Naêm 1994, giaù trò maùy moùc, thieát bò taøi trôï qua hình thöùc cho thueâ taøi chính treân theá giôùi khoaûng 350 tyû USD thì ñeán naêm 1998, con soá naøy laø 450 tyû USD. Hieän nay, doanh soá hoaït ñoäng cuûa nghieäp vuï naøy khoaûng 500 tyû USD/naêm. Xuaát phaùt töø tình hình vaø ñieàu kieän kinh teá khaùc nhau maø moãi quoác gia hoaïch ñònh chieán löôïc phaùt trieån kinh teá cho mình. Kinh nghieäm ôû moät soá nöôùc treân theá giôùi cho thaáy: 1.5.1 Hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ôû Trung Quoác: Hoaït ñoäng cho thueâ trang thieát bò ôû Trung Quoác ñaõ ñöôïc trieån khai thöïc hieän töø ñaàu thaäp nieân 80. Nhôø vaøo chính saùch môû cöûa, caûi caùch ñaàu tö vaø chính saùch khuyeán khích caùc coâng ty thueâ mua taøi trôï cho caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû maø ngaønh cho thueâ taøi chính ôû Trung Quoác ñaõ phaùt trieån nhanh choùng. Baùo caùo toång keát 10 naêm ngaønh coâng nghieäp cho thueâ ôû Trung Quoác (1981-1991) cho thaáy ngaønh cho thueâ ñaõ goùp phaàn ñoåi môùi thieát bò cho treân 300 doanh nghieäp vaø ñaõ coù hôn 60 coâng ty cho thueâ taøi chính, chæ trong 6 naêm töø 1981 ñeán 1987 toång doanh thu ñaït con soá 3 tyû USD. Sôû dó hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ôû Trung Quoác phaùt trieån laø nhôø: - Hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ñaõ ñöôïc ñoùn nhaän roäng raõi trong nhieàu ngaønh, lónh vöïc nhö: giao thoâng vaän taûi, coäng nghieäp nheï, ñieän töû, coâng nghieäp hoùa chaát, thieát bò xaây döïng, luyeän kim, thieát bò y khoa… - Ñeå taän duïng nguoàn voán, kyõ thuaät vaø kinh nghieäm quaûn lyù cuûa caùc coâng ty nöôùc ngoaøi, Trung Quoác ñaõ khuyeán khích ñaàu tö nöôùc ngoaøi döôùi caùc hình thöùc khaùc nhau nhö coâng ty cho thueâ taøi chính lieân doanh hoaëc coâng ty cho thueâ taøi chính 100% voán nöôùc ngoaøi, Trung Quoác daønh nhieàu ñieàu kieän öu ñaõi cho caùc coâng ty cho thueâ taøi chính veà thueá vaø ngoaïi teä. Chaúng haïn nhö caùc coâng ty cho 23 thueâ taøi chính lieân doanh ñöôïc mieãn thueá lôïi töùc trong 2 naêm ñaàu tieân, chæ noäp thueá trong naêm thöù 3 sau khi coù laõi… Ngoaøi ra, Trung Quoác cuõng ñaõ thaønh laäp Hieäp hoäi cho thueâ taøi chính nhaèm ñeå baûo veä lôïi ích cho hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính, ñoàng thôøi cuõng taêng cöôøng hôïp taùc giöõa caùc coâng ty cho thueâ taøi chính. - Hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ôû Trung Quoác ñeàu phaûi chòu söï chi phoái cuûa chính saùch nhaø nöôùc nhö nguoàn voán ñöa ra vaø lòch trình traû nôï phaûi caên cöù vaøo keá hoaïch cuûa nhaø nöôùc, caùc thieát bò cho thueâ ñöôïc ñöa vaøo danh muïc quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc hoaëc keá hoaïch cuûa ñòa phöông vaø laø ñoái töôïng phaûi ñöôïc söï chaáp thuaän cuûa nhaø nöôùc hoaëc cô quan quaûn lyù. 1.5.2 Hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ôû Nhaät Baûn: Hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ôû Nhaät Baûn baét ñaàu vaøo nhöõng naêm 60. Nhaät Baûn laø nöôùc coù thò tröôøng cho thueâ taøi chính naêng ñoäng vaø laø quoác gia coù ngaønh kinh doanh cho thueâ ra ñôøi sôùm nhaát ôû Chaâu AÙ. ÔÛ Nhaät, hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty cho thueâ ñöôïc söï hoã trôï tích cöïc cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi, caùc coâng ty thöông maïi toång hôïp vaø caùc haõng saûn xuaát, vì vaäy ngaønh cho thueâ ôû Nhaät phaùt trieån khaù nhanh. Naêm 1970, toång giaù trò hôïp ñoàng cho thueâ cuûa 31 coâng ty cho thueâ lôùn nhaát laø 726 trieäu USD, naêm 1981 laø 7.500 trieäu USD, taêng 10 laàn so vôùi naêm 1970. Ñaëc tröng chính cuûa cho thueâ taïi nöôùc naøy laø söï tieán boä maïnh meõ trong lónh vöïc thieát bò xöû lyù thoâng tin (maùy moùc vaø thieát bò vaên phoøng), maùy bay, xe oâtoâ, maùy moùc coâng ngheä cao … Rieâng thieát bò y teá vôùi giaù trò cao vaø hieän ñaïi ñang ñöôïc caùc nöôùc coù neàn coâng nghieäp phaùt trieån quan taâm ñaàu tö thoâng qua phöông thöùc cho thueâ taøi chính. Hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ôû nöôùc naøy phaùt trieån maïnh laø nhôø: - Caùc doanh nghieäp ôû Nhaät Baûn coi coâng ty cho thueâ taøi chính laø nguoàn cung caáp voán daøi haïn vôùi laõi suaát töông ñoái coá ñònh so vôùi caùc loaïi hình taøi trôï khaùc vaø caùc khoaûn thueâ naøy khoâng aûnh höôûng ñeán tyû soá nôï cuûa doanh nghieäp. 24 - Caùc coâng ty cho thueâ taøi chính ôû Nhaät Baûn coù maïng löôùi roäng khaép (Hieäp hoäi cho thueâ taøi chính ôû nöôùc naøy coù hôn 100 thaønh vieân ) ñöôïc söï hoã trôï maïnh meõ bôûi caùc ngaân haøng vaø coâng ty thöông maïi vaø ñöôïc tham gia vaøo caùc lónh vöïc vaø khaép moïi nôi. 1.5.3 Hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ôû Haøn Quoác: Hoaït ñoäng cho thueâ Haøn Quoác baét ñaàu khôûi ñoäng vaø phaùt trieån khaù nhanh keå töø naêm 1972. Ngaønh cho thueâ ôû Haøn Quoác phaùt trieån nhanh choùng, chuû yeáu laø cho thueâ taøi chính. Noù ñaõ thaâm nhaäp thò tröôøng trong vieäc ñaàu tö thieát bò tö nhaân vaø nhanh choùng khaúng ñònh vai troø cuûa cho thueâ taøi chính treân thò tröôøng voán (naêm 1992, doanh soá cho thueâ taøi chính ñaït 8,369.5 trieäu USD baèng 22,4% so vôùi toång soá voán ñaàu tö trang thieát bò, maùy moùc cuûa doanh nghieäp tö nhaân). Ñeå ñaùp öùng cho vieäc buøng noå trong cho thueâ, soá coâng ty cho thueâ tham gia thò tröôøng ngaøy moät taêng leân. Tính ñeán thaùng 6 naêm 1993 laø 34 coâng ty trong ñoù coù 6 ngaân haøng thöông maïi, 3 coâng ty lieân doanh, 25 coâng ty cho thueâ. Nhöõng coâng ty lieân doanh haàu heát laø lieân doanh vôùi ngaân haøng cuûa Myõ, Nhaät …. Ñeán naêm 1994, nöôùc naøy ñaõ trôû thaønh thò tröôøng cho thueâ taøi chính ñöùng thöù 5 treân theá giôùi. Nhaân toá chuû yeáu daãn ñeán söï phaùt trieån nhanh choùng cuûa ngaønh cho thueâ Haøn Quoác laø: - Khaû naêng taøi chính cuûa caùc doanh nghieäp khoâng ñaùp öùng ñuû nhu caàu caáp baùch veà voán ñaàu tö thieát bò vôùi toác ñoä phaùt trieån nhanh cuûa neàn kinh teá quoác gia. - Chính saùch tieàn teä khaù chaët cheõ vaø söï haïn cheá cuûa Chính phuû trong vieäc vay voán ngaân haøng ñoái vôùi caùc taäp ñoaøn lôùn, khieán cho ngaønh cho thueâ trôû neân haáp daãn. - Chính saùch hoã trôï cuûa Chính phuû ñoái vôùi caùc ngaønh coâng nghieäp trong ñaïo luaät cho thueâ giuùp cho ngaønh cho thueâ Haøn Quoác phaùt trieån maïnh. 25 CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG CHO THUE TAØI CHÍNH ÔÛ VIEÄT NAM 2.1 SÖÏ RA ÑÔØI VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA NGAØNH CHO THUE TAØI CHÍNH ÔÛ VIEÄT NAM: 2.1.1 Tính haáp daãn cuûa tín duïng thueâ mua ôû Vieät Nam: - Laø thò tröôøng môùi ñoái vôùi hoaït ñoäng thueâ mua: Trong nhöõng naêm hoaït ñoäng theo söï chæ huy cuûa cô cheá keá hoaïch hoùa taäp trung cao ñoä, vieäc ñoåi môùi kyõ thuaät coâng ngheä, maùy moùc thieát bò trong caùc lónh vöïc saûn xuaát coâng nghieäp Vieät Nam raát trì treä, thuï ñoäng. Tröôùc tình hình môùi, nhöõng yeáu ñieåm naøy ngaøy caøng boïc loä ra vaø ñoøi hoûi phaûi coù nhöõng thay ñoåi moät caùch caên baûn caùc loaïi maùy moùc thieát bò ñaõ cuõ kyõ, giaø nua baèng nhöõng maùy moùc, coâng ngheä tieân tieán ñeå hieän ñaïi hoùa neàn saûn xuaát. Do ñoù xuaát hieän moät thò tröôøng coù nhu caàu trang bò vôùi khoái löôïng lôùn caùc loaïi maùy moùc thieát bò hieän ñaïi. Song beân caïnh ñoù, do nhieàu haïn cheá veà maët thoâng tin, khaû naêng taøi chính, moâi tröôøng phaùp lyù… thò tröôøng naøy cuõng coù nhöõng ñaëc tính rieâng maø khoâng phaûi baát cöù phöông thöùc cung caáp thieát bò naøo cuõng ñaùp öùng ñöôïc caùc yeâu caàu ñoù. Trong boái caûnh ñoù, caùc hoaït ñoäng thueâ mua ñaõ baét ñaàu ñöôïc khôûi ñoäng. Tröôùc tieân, Ngaân haøng Nhaø nöôùc ñaõ ra quyeát ñònh soá 149/QÑ-NH5 ngaøy 27/05/1995 ban haønh theå leä tín duïng thueâ mua cho pheùp caùc ñònh cheá taøi chính toå chöùc kinh doanh loaïi hình dòch vuï tín duïng naøy vaø ngaøy 9/10/1995 Chính phuû ñaõ ban haønh Quy cheá taïm thôøi veà toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty cho thueâ taøi chính. 26 - Thò tröôøng maùy moùc, thieát bò vaø taøi saûn Vieät Nam cuõng laø moät thò tröôøng coù khoái löôïng caàu raát lôùn, bôûi soá löôïng khaùch haøng cuûa thò tröôøng naøy laø haøng ngaøn doanh nghieäp ñang coù nhöõng nhu caàu raát caáp baùch ñoøi hoûi phaûi coù nhöõng thay ñoåi haàu nhö toaøn boä caùc loaïi maùy moùc thieát bò. Trong khi ñoù caùc nguoàn taøi chính ñeå thöïc hieän söï thay ñoåi naøy gaëp raát nhieàu khoù khaên vaø nhieàu hình thöùc taøi trôï tín duïng hieän coù ñaõ toû ra khoâng phuø hôïp hoaëc khoâng ñaùp öùng ñuùng nhu caàu naøy. ÔÛ nöôùc ta, trong nhöõng naêm qua doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh môùi ñöôïc hình thaønh vaø phaùt trieån, chính yeáu toá thôøi gian naøy seõ aûnh höôûng ñeán vieäc cho vay trung vaø daøi haïn cuûa ngaân haøng, vì chöa ñuû cô sôû ñeå ngaân haøng ñaùnh giaù vaø xaùc ñònh möùc ñoä uy tín. Maët khaùc, caùc doanh nghieäp môùi thaønh laäp chöa theå coù voán tích luõy ñeå tham gia theo phaàn ñoùng goùp neáu vay voán trung vaø daøi haïn. Moät boä phaän lôùn doanh nghieäp nhaø nöôùc kinh doanh keùm hieäu quaû, töø ñoù khoù loøng ñöôïc ngaân haøng taøi trôï trung vaø daøi haïn thoâng thöôøng. - Möùc ñoä caïnh tranh chöa gay gaét: Do thò tröôøng maùy moùc thieát bò Vieät Nam coøn môùi meû, heä thoáng phaùp lyù, thueá khoaù chöa hoaøn chænh, caùc chính saùch öu ñaõi chöa ñöôïc qui ñònh cuï theå vaø tính khuyeán khích chöa cao. Hôn nöõa, thueâ mua thieát bò, taøi saûn phöông tieän saûn xuaát chöa phoå bieán trong neàn saûn xuaát Vieät Nam vaø nhaát laø chöa xuaát hieän caùc coâng ty cho thueâ taøi chính quoác teá, do ñoù möùc ñoä caïnh tranh treân thò tröôøng thueâ mua Vieät Nam chöa gay gaét. Kinh nghieäm kinh doanh cuûa caùc ngaønh khaùc cho thaáy neáu doanh nghieäp naøo nhanh chaân taän duïng ñöôïc nhöõng cô hoäi ban ñaàu naøy thì seõ taïo ñöôïc theá ñöùng thuaän lôïi trong töông lai. Bôûi vaäy nhieàu coâng ty cho thueâ taøi chính quoác teá vaø haàu heát caùc ngaân haøng lôùn trong nöôùc ñeàu ñaõ hoaëc ñang xuùc tieán, trieån khai caùc hoaït ñoäng taøi trôï thueâ mua. 27 2.1.2 Söï ra ñôøi vaø phaùt trieån ngaønh cho thueâ taøi chính ôû Vieät Nam: ÔÛ Vieät Nam, ngaønh cho thueâ thaâm nhaäp vaøo coù phaàn muoän hôn so vôùi caùc nöôùc Chaâu AÙ. Ngaân haøng ñi ñaàu trong lónh vöïc naøy laø ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam, naêm 1994 ngaân haøng naøy ñaõ chuaån bò trieån khai thöïc hieän hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính . Tuy nhieân ngay töø naêm 1993, Coâng ty cho thueâ taøi chính quoác teá (IFC) ñaõ tö vaán cho Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam nghieân cöùu vaø soaïn thaûo quy cheá veà cho thueâ taøi chính nhaèm ñöa coâng ngheä cho thueâ taøi chính aùp duïng vaøo Vieät Nam. Nhöng maõi ñeán ngaøy 27/5/1995, Thoáng ñoác Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam môùi ban haønh quyeát ñònh soá 149/QÑ-NH5 veà vieäc ban haønh theå leä tín duïng thueâ mua. Ngaøy 09/10/1995, Chính phuû ban haønh Nghò ñònh soá 64/CP veà quy cheá taïm thôøi veà toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa Coâng ty cho thueâ taøi chính taïi Vieät nam vaø ñeå höôùng daãn thöïc hieän nghò ñònh treân ngaøy 09/02/1996, Thoáng ñoác Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät nam ñaõ ban haønh thoâng tö 03/TT-NH5. Ba naêm sau ñoù haøng loaït caùc coâng ty cho thueâ taøi chính ra ñôøi vaø heä thoáng phaùp luaät ñieàu chænh hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính cuõng coù nhöõng thay ñoåi phuø hôïp hôn cuï theå laø: - Ngaøy 28/10/1996 Coâng ty cho thueâ taøi chính Quoác teá Vieät Nam (VILC) ñöôïc thaønh laäp, laø coâng ty lieân doanh giöõa Ngaân haøng Coâng thöông Vieät Nam (19%), Coâng ty Taøi Chính Quoác Teá (15%), Ngaân haøng Ngoaïi thöông Phaùp (17%), Coâng ty cho thueâ coâng nghieäp Haøn Quoác (32%) vaø Ngaân haøng tín duïng Nhaät Baûn (17%) vôùi soá voán ñieàu leä khi thaønh laäp laø 5 trieäu USD. - Ngaøy 20/11/1996 Coâng ty cho thueâ taøi chính Kexim Vieät Nam (KVLC) ñöôïc thaønh laäp, laø coâng ty 100% voán cuûa Haøn Quoác vôùi soá voán ñieàu leä khi thaønh laäp laø 10 trieäu USD. 28 - Thaùng 7/1997 Coâng ty cho thueâ taøi chính Vieät Nam (Vinalease-VLC) ñöôïc thaønh laäp, laø coâng ty lieân doanh giöõa Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät nam (40%), Ngaân haøng tín duïng daøi haïn Nhaät Baûn (20%), Coâng ty thueâ mua Nhaät Baûn (20%), vaø ADB (20%) vôùi soá voán ñieàu leä khi thaønh laäp laø 10 trieäu USD. - Trong naêm 1998, 5 Coâng ty cho thueâ taøi chính thuoäc 4 Ngaân haøng thöông maïi ñöôïc thaønh laäp ñoù laø: • Ngaøy 20/03/1998, Coâng ty cho thueâ taøi chính Ngaân haøng Coâng thöông Vieät Nam (ICBLC) ñöôïc thaønh laäp, laø coâng ty tröïc thuoäc Ngaân haøng Coâng thöông Vieät Nam vôùi soá voán ñieàu leä khi thaønh laäp laø 55 tyû ñoàng, hieän nay laø 105 tyû ñoàng. • Ngaøy 27/10/1998, Coâng ty cho thueâ taøi chính Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam (BIDVLC) ñöôïc thaønh laäp, laø coâng ty tröïc thuoäc Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam vôùi soá voán ñieàu leä khi thaønh laäp laø 55 tyû ñoàng, hieän nay laø 102 tyû ñoàng. • Ngaøy 25/05/1998, Coâng ty cho thueâ taøi chính Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam (VCBLC) ñöôïc thaønh laäp, laø coâng ty tröïc thuoäc Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam vôùi soá voán ñieàu leä khi thaønh laäp laø 55 tyû ñoàng. Sau khi saùp nhaäp vôùi VLC, voán ñieàu leä cuûa VCBLC taêng töø 55 tyû ñoàng leân 75 tyû ñoàng. • Ngaøy 27/08/1998 Coâng ty cho thueâ taøi chính I Ngaân haøng Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân Vieät Nam (ALCI) ñöôïc thaønh laäp, laø coâng ty tröïc thuoäc Ngaân haøng Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân Vieät Nam vôùi soá voán ñieàu leä khi thaønh laäp laø 65 tyû ñoàng, hieän nay laø 150 tyû ñoàng. • Ngaøy 27/08/1998 Coâng ty cho thueâ taøi chính II Ngaân haøng Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân Vieät Nam (ALCII) ñöôïc thaønh laäp, laø coâng ty tröïc thuoäc 29 Ngaân haøng Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân Vieät Nam vôùi soá voán ñieàu leä khi thaønh laäp laø 55 tyû ñoàng, hieän nay laø 150 tyû ñoàng. - Ngaøy 19/11/1999 Coâng ty cho thueâ taøi chính ANZ V-TRAC (ANZ V- TRAC) ñöôïc thaønh laäp, laø coâng ty 100% voán nöôùc ngoaøi, voán ñieàu leä khi thaønh laäp laø 05 trieäu USD do Ngaân haøng ANZ goùp 95% vaøø taäp ñoaøn V-TRACT goùp 5%. - Theo quyeát ñònh soá 246/QÑ-NHNN ngaøy 29/3/2001 cuûa Thoáng ñoác Ngaân haøng Nhaø nöôùc. Vinalease saùp nhaäp vôùi Coâng ty cho thueâ taøi chính Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam. Sau gaàn baûy naêm thöïc hieän, ngaøy 02/05/2001 Chính phuû chính thöùc ban haønh nghò ñònh soá 16/2001/NÑ-CP veà toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa Coâng ty cho thueâ taøi chính. Ñeå höôùng daãn thöïc hieän nghò ñònh 16/2001/NÑ-CP treân, ngaøy 06/9/2001 Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam ñaõ ban haønh thoâng tö soá 08/2001/TT- NHNN. Ñeán nay, nhöõng vaên baûn phaùp quy naøy laø cô sôû ñeå thaønh laäp vaø hoaït ñoäng cho caùc coâng ty cho thueâ taøi chính ôû Vieät Nam. Tính ñeán thôøi ñieåm naøy, Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam ñaõ ra quyeát ñònh thaønh laäp vaø caáp giaáy pheùp hoaït ñoäng (GPHÑ) cho 9 coâng ty cho thueâ taøi chính (trong ñoù coù moät coâng ty cho thueâ taøi chính coù voán nöôùc ngoaøi ñaõ saùp nhaäp vaøo coâng ty cho thueâ taøi chính Ngaân haøng Ngoaïi thöông). Nhö vaäy, keå töø khi ban haønh Nghò ñònh 64/CP cuûa Chính Phuû veà quy cheá taïm thôøi veà hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính vaø ban haønh luaät caùc toå chöùc tín duïng ñaõ taïo haønh lang phaùp lyù cho söï ra ñôøi cuûa caùc coâng ty cho thueâ taøi chính, chæ rieâng trong naêm 1998, Ngaân haøng Nhaø nöôùc ñaõ caáp GPHÑ cho 05 coâng ty cho thueâ taøi chính, naâng toång soá coâng ty cho thueâ taøi chính trong naêm 1998 laø 08 coâng ty. Tuy nhieân, cho ñeán thôøi ñieåm hieän nay thì con soá vaãn döøng laïi laø 08 coâng ty. 30 2.2 THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG CHO THUE TAØI CHÍNH ÔÛ VIEÄT NAM 2.2.1 Nhöõng thaønh töïu ñaït ñöôïc trong thôøi gian qua: 2.2.1.1 Hoaøn thieän daàn heä thoáng luaät taøi chính ngaân haøng ôû Vieät Nam: Vôùi muïc tieâu hoaøn thieän moâi tröôøng phaùp lyù, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi khuyeán khích thò tröôøng cho thueâ taøi chính phaùt trieån, ngaøy 9/10/1995, chính phuû ñaõ ban haønh Nghò ñònh soá 64/CP/1995 veà “Quy cheá taïm thôøi veà toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa coâng ty cho thueâ taøi chính ôû Vieät Nam”. Tieáp ñoù, Ngaân haøng nhaø nöôùc ban haønh Thoâng tö 03/TT-NH5 ngaøy 9/2/1996 höôùng daãn thöïc hieän Nghò ñònh 64/CP. Caùc vaên baûn treân ñaõ chính thöùc ñaùnh daáu söï ra ñôøi cuûa ngaønh coâng nghieäp cho thueâ Vieät Nam, laø cô sôû phaùp lyù, laø tieàn ñeà cho vieäc thaønh laäp vaø toå chöùc hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty cho thueâ taøi chính ôû Vieät Nam. Caùc coâng ty laàn löôït ra ñôøi vaø ñi vaøo hoaït ñoäng ñeå cung cung caáp cho thò tröôøng moät loaïi hình dòch vuï taøi chính môùi. Töø ñoù cho ñeán nay, moâi tröôøng phaùp lyù ñoái vôùi thò tröôøng cho thueâ taøi chính khoâng ngöøng ñöôïc caûi tieán vaø hoaøn thieän, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho thò tröôøng cho thueâ taøi chính phaùt trieån. Nghò ñònh 16/CP ban haønh ngaøy 2/5/2001 vaø Thoâng tö 08/TT-NHNN ngaøy 6/9/2001 ñaõ chính thöùc quy ñònh quy cheá veà toå chöùc hoaït ñoäng cuûa coâng ty cho thueâ taøi chính. Ngoaøi ra, Nhaø nöôùc cuõng ban haønh nhieàu nghò ñònh, thoâng tö höôùng daãn, luaät caùc toå chöùc tín duïng ban haønh ngaøy 26/12/1997, Thoâng tö 01/2002/TT-BTP ngaøy 9/1/2002 vaø Thoâng tö 04/2002/TT-BTP ngaøy 22/2/2002 quy ñònh veà thaåm quyeàn, trình töï thuû tuïc ñaêng kyù vaø cung caáp thoâng tin veà giao dòch ñaûm baûo noùi chung vaø veà cho thueâ taøi chính noùi rieâng, Thoâng tö 01/2003/TT-NHNN höôùng daãn thöïc hieän vieäc ñieàu chænh kyø haïn nôï, gia haïn traû nôï, chuyeån nôï quaù haïn ñoái vôùi hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính, luaät daân söï, luaät khuyeán khích ñaàu tö trong nöôùc, luaät khuyeán khích ñaàu tö nöôùc ngoaøi…ñaõ taïo ñöôïc haønh lang phaùp lyù cho hoaït ñoäng cho thueâ taøi 31 chính phaùt trieån vaø hoaøn thieän daàn heä thoáng phaùp luaät trong lónh vöïc taøi chính ngaân haøng. Haønh lang phaùp lyù ñöôïc thieát laäp, vôùi nhöõng quy ñònh cuï theå vaø khaù toaøn dieän laø coâng cuï, laø cô sôû quan troïng ñeå phaùt huy vai troø quaûn lyù vaø ñieàu tieát cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc chuû theå hoaït ñoäng treân thò tröôøng cho thueâ taøi chính. Nhö quy cheá veà toå chöùc hoaït ñoäng cuûa coâng ty cho thueâ taøi chính ñöôïc ban haønh trong nghò ñònh 16/CP cuûa Chính phuû khoâng nhöõng laø chuaån möïc giuùp caùc beân tham gia vaøo thò tröôøng cho thueâ taøi chính deã daøng trieån khai nghieäp vuï, maø coøn laø coâng cuï giuùp Nhaø nöôùc coù theå kieåm soaùt chaët cheõ hoaït ñoäng cuûa caùc chuû theå treân thò tröôøng, taïo ñieàu kieän ñeå hoaït ñoäng naøy phaùt trieån oån ñònh vaø coù hieäu quaû. Ngoaøi ra caùc quy ñònh lieân quan veà thueá, cheá ñoä khaáu hao taøi saûn coá ñònh cuûa hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính, cheá ñoä keá toaùn ñoái vôùi ñôn vò cho thueâ, ñi thueâ, caùc quy ñònh veà ñaûm baûo quyeàn sôû höõu taøi saûn cuûa ngöôøi cho thueâ… laø coâng cuï giuùp nhaø nöôùc kieåm soaùt chaët cheõ hoaït ñoäng cuûa caû beân cho thueâ vaø beân ñi thueâ, ñieàu ñoù theå hieän vai troø quaûn lyù taäp trung cuûa Nhaø nöôùc. - Quy ñònh veà phaân caáp quaûn lyù-Ngaân haøng Nhaø nöôùc laø cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc veà thò tröôøng cho thueâ taøi chính laø hoaøn toaøn phuø hôïp, bôûi baûn chaát cuûa hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính laø hình thöùc tín duïng trung vaø daøi haïn, thò tröôøng cho thueâ taøi chính laø moät boä phaän cuûa thò tröôøng voán, laø moät trong nhöõng keânh daãn voán trung vaø daøi haïn cuûa neàn kinh teá, ñoàng thôøi noù cuõng thuaän lôïi hôn cho nhaø nöôùc trong vieäc söû duïng caùc coâng cuï ñieàu tieát thò tröôøng. - Nghò ñònh 16/CP ñaõ giaûi quyeát moät soá toàn taïi, baát caäp cuûa nghò ñònh 64/CP veà quy cheá taïm thôøi hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính gaây caûn trôû cho thò tröôøng cho thueâ taøi chính phaùt trieån, goùp phaàn hoaøn thieän yeâu caàu phaùt trieån cuûa loaïi hình naøy, cuï theå laø: 32 Œ Coâng ty cho thueâ taøi chính ñöôïc thöïc hieän hình thöùc mua roài cho thueâ laïi, ñaây laø moät trong nhöõng ñieàu chænh quan troïng nhaèm giaûi quyeát ñöôïc nhu caàu taùi caáu truùc voán cho doanh nghieäp. Œ Theo nghò ñònh 16/CP ñoái töôïng cho thueâ daàn ñöôïc môû roäng bao goàm caû doanh nghieäp vaø caù nhaân coù ñaêng kyù kinh doanh. Œ Coâng ty cho thueâ taøi chính ngoaøi vieäc ñöôïc pheùp phaùt haønh traùi phieáu, vay voán töø caùc toå chöùc tín duïng khaùc coøn ñöôïc huy ñoäng tieàn göûi treân moät naêm ñeå boå sung voán kinh doanh. 2.2.1.2 Goùp phaàn hoaøn thieän thò tröôøng taøi chính Vieät Nam: Thò tröôøng taøi chính laø moät truï coät quan troïng cuûa neàn kinh teá thò tröôøng, coù chöùc naêng huy ñoäng vaø phaân phoái laïi caùc khoaûn tieát kieäm, phaân taùn ruûi ro, haáp thuï nhöõng cuù soác taøi chính beân ngoaøi, vaø naâng cao hieäu quaû quaûn lyù caùc nguoàn löïc taøi chính thoâng qua caùc cô cheá döïa treân cô sôû thò tröôøng, nhöng qua nhieàu naêm thöïc hieän chính saùch ñoåi môùi neàn kinh teá noù vaãn chöa ñöôïc phaùt trieån vaø hoaøn thieän. Tröôùc 1995 thò tröôøng taøi chính Vieät Nam haàu nhö chæ coù hoaït ñoäng cuûa thò tröôøng tieàn teä, coøn thò tröôøng voán thì chöa ñöôïc hình thaønh. Söï ra ñôøi cuûa hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ôû Vieät Nam ñaùnh daáu moät böôùc tieán trong vieäc töøng böôùc hoaøn thieän daàn thò tröôøng taøi chính Vieät Nam taïo ra nhieàu keânh taøi trôï cho doanh nghieäp, goùp phaàn cho söï nghieäp coâng nghieäp hoùa vaø hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. 2.2.1.3 Goùp phaàn ñaùp öùng yeâu caàu coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. ¾ Ñaùp öùng nhu caàu voán ñaàu tö ñeå ñoåi môùi maùy moùc thieát bò Töø ngaøy nhaø nöôùc ban haønh chính saùch môû cöûa, moâi tröôøng kinh teá ñaõ baét ñaàu thay ñoåi. Tröôùc nhöõng thöû thaùch khaéc nghieät cuûa neàn kinh teá thò tröôøng, 33 nhöõng doanh nghieäp ñeàu phaûi töï vaän ñoäng, vöôn leân ñoåi môùi khoâng ngöøng ñeå toàn taïi, naâng cao söùc caïnh tranh tìm choå ñöùng treân thò tröôøng, giaûi phaùp chaát löôïng saûn phaåm luoân laø giaûi phaùp caên cô nhaát cuûa baát cöù nhaø laøm aên chaân chính naøo. Ñeå thöïc hieän giaûi phaùp naøy, maùy moùc thieát bò, coâng ngheä phuø hôïp laø ñieàu khoâng theå thieáu ñöôïc. Nhöng thöïc traïng hieän nay cho thaáy, haàu heát caùc trang thieát bò ôû Vieät Nam hieän ñang söû duïng ñeàu töø thôøi nhöõng naêm 50 – 60. Theo ñaùnh giaù cuûa caùc chuyeân gia coâng ngheä ASEAN, möùc ñoä coâng ngheä, trang thieát bò cuûa Vieät Nam laïc haäu töø hai ñeán naêm theá heä so vôùi caùc nöôùc ñang phaùt trieån trong khu vöïc, coøn tyû leä ñoåi môùi trang thieát bò trung bình haøng naêm ôû Vieät Nam chæ khoaûng 5-7%. Trong khi ñoù heä soá ñoåi môùi maùy moùc thieát bò cuûa theá giôùi hieän nay laø khoaûng 20% naêm. Theo moät cuoäc khaûo saùt gaàn ñaây thì caùc doanh nghieäp Vieät Nam chæ coù 17% thieát bò hieän ñaïi, 52% thieát bò trung bình vaø 31% thieát bò laïc haäu. Hieän nay, haàu heát maùy moùc thieát bò duøng trong saûn xuaát kinh doanh ñeàu quaù cuõ. Tyû leä hao moøn maùy moùc thieát bò bình quaân chung treân caû nöôùc laø 59,3%, trong khi ñoù möùc khaáu hao theo qui ñònh cuûa nhaø nöôùc raát thaáp. Ví duï: Quyeát ñònh soá 507 Boä Taøi chính qui ñònh möùc khaáu hao cô baûn cuûa moät maùy tính laø 6% naêm, maùy tieän laø 7% naêm, maùy maøi 9% naêm. Trong khi ñoù toác ñoä hao moøn voâ hình cuûa maùy tính laø raát lôùn. Nhö vaäy caùc doanh nghieäp Vieät Nam muoán ñöùng vöõng trong caïnh tranh thì phaûi khoâng ngöøng phaûi naâng cao chaát löôïng saûn phaåm, haï giaù thaønh, caûi tieán maãu maõ. Ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy phaûi coù maùy moùc, thieát bò coâng nghieäp hieän ñaïi, nhöng caùc coâng ngheä maùy moùc, thieát bò ôû Vieät Nam raát laïc haäu, caàn phaûi ñoåi môùi haøng loaït. Vì vaäy, ñaây laø tieàm naêng lôùn cho phaùt trieån loaïi hình cho thueâ taøi chính, loaïi hình hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ñaõ trôû thaønh keânh daãn voán caàn thieát cho neàn kinh teá vaø ñaõ coù nhöõng ñoùng goùp nhaát ñònh trong vieäc taøi trôï voán ñaàu tö trung – daøi haïn cho caùc doanh nghieäp ñeå trang bò vaø ñoåi môùi 34 maùy moùc, thieát bò, ñoåi môùi coâng ngheä saûn xuaát. Theo baùo caùo cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam, thò tröôøng cho thueâ taøi chính phaùt trieån maïnh meõ trong 5 naêm qua. Dö nôï cho thueâ taøi chính lieân tuïc taêng töø 300 tyû ñoàng naêm 1998 leân ñeán 4.032 tyû ñoàng naêm 2003 vôùi toác ñoä taêng trung bình haøng naêm 170%. Bieåu ñoà 2.1: Thò tröôøng cho thueâ taøi chính Vieät Nam Ñôn vò: Tyû ñoàng 300 477 800 1786 2794 4032 1998 1999 2000 2001 2002 2003 (Nguoàn: Ngaân Haøng Nhaø Nöôùc Vieät Nam) Baûng 2.1: Dö nôï cho thueâ taøi chính cuûa caùc coâng ty cho thueâ taøi chính trong caùc naêm qua Ñôn vò: trieäu ñoàng Coâng ty Naêm 2000 Naêm 2001 Naêm 2002 Naêm 2003 VCBLC 42,2 129 215,3 282,2 ICBLC 90,7 218 309,7 362,9 ALC I 97,4 258,3 407,2 766,1 ALC II 176,5 483,6 604,3 887,2 BIDVLC 91,2 267,1 538,5 766 VILC 148,2 203,2 267 443,5 KVLC 146,6 207,4 315 322,5 ANZ V-TRAC 7,2 19,4 47 201,6 Toång coäng 800 1.786 2.794 4.032 (Nguoàn: Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam) 35 Vôùi nguoàn voán thueâ taøi chính, trong nhieàu naêm qua thò tröôøng cho thueâ taøi chính ñaõ taøi trôï haøng traêm döï aùn cho caùc doanh nghieäp treân nhieàu lónh vöïc khaùc nhau nhö ngaønh xaây döïng, ngaønh giao thoâng vaän taûi, coâng nghieäp nheï, coâng nghieäp cheá bieán, beänh vieän, noâng nghieäp…. nhieàu doanh nghieäp töø tình traïng khoù khaên veà voán, maùy moùc thieát bò cuõ kyõ ñaõ môû roäng saûn xuaát, thay ñoåi coâng ngheä ñaõ taïo ra nhieàu saûn phaåm coù chaát löôïng vaø giaù caû caïnh tranh treân thò tröôøng trong nöôùc vaø quoác teá. Ngoaøi ra, hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính coøn coù nhieàu ñoùng goùp tích cöïc khaùc cho xaõ hoäi nhö: taïo theâm nhieàu vieäc laøm môùi vaø taïo thu nhaäp cho ngöôøi lao ñoäng nhôø môû roäng quy moâ vaø taêng naêng löïc saûn xuaát; Giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng do vieäc thay theá caùc thieát bò laïc haäu gaây oâ nhieãm baèng nhöõng thieát bò môùi, tieân tieán, hieän ñaïi hôn vaø noù cuõng goùp phaàn to lôùn vaøo cuoäc caùch maïng khoa hoïc coâng ngheä. ¾ Taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp maïnh daïn ñoåi môùi coâng ngheä. Ña soá caùc doanh nghieäp nöôùc ta thuoäc loaïi vöøa vaø nhoû, caùc doanh nghieäp coù qui moâ taøi saûn coá ñònh treân 10 tyû ñoàng chæ chieám 17% toång soá caùc doanh nghieäp. Loaïi doanh nghieäp coù qui moâ taøi saûn coá ñònh töø 1-10 tyû ñoàng chieám 58%, coøn laïi 25% coù qui moâ döôùi 1 tyû ñoàng. Hôn nöõa, maùy moùc vaø thieát bò chæ chieám tyû troïng 26% giaù trò taøi saûn coá ñònh, nhaø xöôûng, vaät kieán truùc chieám 36%. Phaàn coøn laïi 38% laø caùc loaïi taøi saûn coá ñònh khaùc nhö caùc loaïi xe taûi, xe hôi hay caùc loaïi taøi saûn khoâng söû duïng vaøo saûn xuaát. Tuy nhieân, vieäc cho vay voán cuûa caùc toå chöùc tín duïng ñoái vôùi caùc doanh nghieäp noùi chung vaø ñoái vôùi doanh nghieäp vöøa vaø nhoû noùi rieâng veà nguoàn voán trung vaø daøi haïn laø moät ñieàu raát khoù khaên. Vì vaäy cho thueâ taøi chính laø moät trong nhöõng nguoàn traøi trôï giuùp doanh nghieäp maïnh daïn taùi caáu truùc voán maø nguoàn khaùc khoù coù theå ñaùp öùng ñöôïc, bôûi leõ: - Thay vì boû ra moät khoaûn tieàn lôùn ngay moät luùc ñeå mua saém ñoäng saûn, doanh nghieäp coù theå nhanh choùng ñoåi môùi maùy moùc, thieát bò, coâng ngheä, taän 36 duïng ñöôïc cô hoäi kinh doanh do taøi saûn thueâ ñöôïc khaáu hao nhanh, giaûm thueá lôïi töùc (do tieàn thueâ ñöôïc haïch toaùn thaúng vaøo chi phí) maø khoâng nhaát thieát phaûi coù taøi saûn theá chaáp. Doanh nghieäp khi ñi thueâ taøi saûn hoï khoâng caàn phaûi theá chaáp hoaëc caàm coá taøi saûn. Maët khaùc, caùc coâng ty cho thueâ taøi chính coù theå taøi trôï leân ñeán 100% giaù trò cuûa taøi saûn cho thueâ. Ñaây laø ñieàu maø caùc ngaân haøng khoù coù theå ñaùp öùng ñöôïc. Vì vaäy cho thueâ taøi chính laø nguoàn taøi trôï trung vaø daøi haïn duy nhaát maø caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, caùc doanh nghieäp môùi thaønh laäp coù theå deå daøng tieáp caän ñöôïc. - Doanh nghieäp coù theå boå sung voán löu ñoäng baèng caùch baùn vaø thueâ laïi taøi saûn hieän coù cuûa chính mình cho coâng ty cho thueâ taøi chính. - Theo qui ñònh hieän nay, thôøi gian khaáu hao nhanh cuûa taøi saûn thueâ taøi chính coù theå ruùt ngaén baèng 60% thôøi gian khaáu hao theo qui ñònh cuûa Boä Taøi Chính ñoái vôùi taøi saûn coá ñònh mua veà taïi caùc doanh nghieäp. Do ñoù, doanh nghieäp coù theå duøng phöông phaùp khaáu hao nhanh ñoái vôùi taøi saûn ñi thueâ. - Maëc duø cho thueâ taøi chính coù möùc chi phí töông ñoái cao, nhöng chi phí giao dòch laïi thaáp (chi phí laøm thuû tuïc theá chaáp, laäp caùc chöùng töø…) vaø thôøi gian xöû lyù chaäm khi vay voán ngaân haøng vaãn laø trôû ngaïi ñaùng keå. Vaû laïi hôïp ñoàng thueâ linh hoaït coù theå ñöôïc laäp phuø hôïp vôùi nhu caàu thu chi cuûa beân thueâ. 2.2.2 Nhöõng toàn taïi cuûa hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính trong thôøi gian qua: 2.2.2.1 Dö nôï vaø thò phaàn cho thueâ taøi chính coøn ôû möùc thaáp: Theo baùo caùo cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam, thò tröôøng cho thueâ taøi chính phaùt trieån maïnh meõ trong 5 naêm qua. Dö nôï cho thueâ taøi chính lieân tuïc taêng töø 300 tyû ñoàng naêm 1998 leân ñeán 4.032 tyû ñoàng naêm 2003. Xeùt veà maët thò phaàn, Coâng ty cho thueâ taøi chính II cuûa Ngaân haøng Noâng nghieäp ñang coù thò 37 phaàn lôùn nhaát vaøo khoaûng 22%, Coâng ty cho thueâ taøi chính I cuûa Ngaân haøng Noâng nghieäp vaø coâng ty cho thueâ taøi chính cuûa Ngaân haøng Ñaàu tö, moãi coâng ty coù khoaûng 19% thò phaàn. Caùc coâng ty coøn laïi cuûa Ngaân haøng Ngoaïi thöông, Coâng thöông vaø lieân doanh chieám treân döôùi 10% thò phaàn cuûa moãi coâng ty. Bieåu ñoà 2.2: Thò phaàn hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty cho thueâ taøi chính VILC 11% KLVC 8% ALC II 22%ICBLC 9% VCBLC 7% BIDVLC 19% ANZ-VTRAC 5% ALC I 19% (Nguoàn: Ngaân Haøng Nhaø Nöôùc Vieät Nam) Maëc duø coù toác ñoä phaùt trieån khaù nhanh, vôùi toác ñoä trung bình laø 170% moät naêm, nhöng so vôùi dö nôï tín duïng naêm 2003 vaøo khoaûng 285.130 tyû, thì thò tröôøng cho thueâ taøi chính chæ ñaït khoaûng 1,4% coøn quaù khieám toán trong toång möùc tín duïng cuûa toaøn boä caùc toå chöùc taøi chính, tín duïng cuûa caû heä thoáng ngaân haøng. Baûng 2.2: Tyû troïng dö nôï cho thueâ taøi chính so vôùi toaøn heä thoáng ngaân haøng Ñôn vò: Tyû ñoàng Chæ tieâu 2000 2001 2002 2003 Toång dö nôï toaøn heä thoáng 173.896 216.418 283.425 285.130 Dö nôï cho thueâ taøi chính 800,4 1.786 2.794 4.032 Tyû leä dö nôï /toång dö nôï 0,46% 0,83% 0,99% 1,4% 38 (Nguoàn: Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam) 2.2.2.2 Nguoàn voán söû duïng cho thueâ taøi chính chöa ñöôïc ña daïng: Hieän möùc voán ñieàu leä ñöôïc qui ñònh cho caùc coâng ty cho thueâ taøi chính laø 50 tyû ñoàng hoaëc 5 trieäu USD (tröôøng hôïp nguoàn voán nöôùc ngoaøi). Ngay khi thaønh laäp caùc coâng ty cho thueâ taøi chính ñaõ ñaùp öùng ñuû möùc voán phaùp ñònh. Trong quaù trình hoaït ñoäng, voán ñieàu leä cuûa moät soá coâng ty, ñaëc bieät laø caùc coâng ty tröïc thuoäc ngaân haøng thöông maïi quoác doanh khoâng ngöøng ñöôïc taêng leân, töø 494 tyû ñoàng cuûa caû 8 coâng ty cho thueâ taøi chính cuoái naêm 1999 leân ñeán 785,6 tyû ñoàng cuoái naêm 2003, taêng 154%. Cuøng vôùi vieäc taêng voán ñieàu leä thì cô caáu voán töï coù trong toång nguoàn voán laïi coù chieàu höôùng giaûm maïnh trong thôøi gian naøy, töø 70,34% trong toång nguoàn voán cuoái naêm 1999 coøn 17% cuoái naêm 2003. Theo luaät ñònh voán huy ñoäng ngoaøi nguoàn voán töï coù caùc coâng ty cho thueâ taøi chính ñöôïc huy ñoäng voán töø tieàn göûi treân 1 naêm, phaùt haønh giaáy tôø coù giaù vaø vay cuûa caùc toå chöùc tín duïng khaùc. Treân thöïc teá, vieäc phaùt haønh giaáy tôø coù giaù hieän nay coøn raát haïn cheá chæ ñöôïc thöïc hieän ôû caùc coâng ty cho thueâ taøi chính lieân doanh . Do vaäy, nguoàn voán huy ñoäng chuû yeáu laø vay cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi khaùc. 2.2.2.3 Maïng löôùi hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty cho thueâ taøi chính coøn haïn heïp: Hieän nay, coù 8 coâng ty cho thueâ taøi chính ñang hoaït ñoäng taïi Vieät Nam bao goàm 2 coâng ty 100% voán nöôùc ngoaøi, 1 coâng ty lieân doanh vaø 5 coâng ty voán cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi Quoác doanh. Trong ñoù, coù 05 coâng ty ñaët truï sôû chính taïi Haø Noäi (Coâng ty cho thueâ taøi chính Ngaân haøng Coâng thöông Vieät Nam, Coâng ty cho thueâ taøi chính Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam, Coâng ty cho thueâ taøi chính Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam, Coâng ty cho thueâ taøi chính I Ngaân haøng Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân Vieät Nam, Coâng ty cho thueâ taøi 39 chính ANZ V-TRAC) vaø 03 coâng ty ñaët truï sôû chính taïi TP. Hoà Chí Minh (Coâng ty cho thueâ taøi chính II Ngaân haøng Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân Vieät Nam, Coâng ty cho thueâ taøi chính Quoác teá Vieät Nam, Coâng ty cho thueâ taøi chính KEXIM Vieät Nam). Ngoaøi ra, moät soá coâng ty ñaõ môû chi nhaùnh ôû caùc ñòa phöông, cuï theå: Coâng ty cho thueâ taøi chính II Ngaân haøng Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân Vieät Nam ñaõ môû 02 chi nhaùnh taïi TP. Ñaø Naüng vaø TP. Caàn Thô; Coâng ty cho thueâ taøi chính I Ngaân haøng Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân Vieät Nam ñaõ môû 01 chi nhaùnh taïi Haûi Phoøng; Coâng ty cho thueâ taøi chính Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam ñaõ môû 01 chi nhaùnh taïi TP. Hoà Chí Minh. 2.2.2.4. Hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính vaãn coøn môùi meû vôùi caùc doanh nghieäp vaø coâng chuùng: Hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ñaõ xuaát hieän töø laâu ôû nhieàu nöôùc treân theá giôùi. ÔÛ Vieät Nam, hoaït ñoäng naøy ñaõ xuaát hieän vôùi loaïi hình coâng ty cho thueâ taøi chính töø ñaàu nhöõng naêm 1990. Söï ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa caùc coâng ty cho thueâ taøi chính trong thôøi gian qua ñaõ phaàn giaûm söùc eùp, giaûm gaùnh naëng cho heä thoáng ngaân haøng thöông maïi trong vieäc cung öùng voán ñoái vôùi caùc doanh nghieäp, ñaëc bieät laø voán trung vaø daøi haïn. Tuy nhieân, ñeán nay söï hieåu bieát cuûa coâng chuùng noùi chung ñoái vôùi hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính vaãn coøn haïn cheá. Caùc doanh nghieäp coù nhu caàu ñoåi môùi, taêng cöôøng maùy moùc thieát bò phuïc vuï cho hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh haàu heát ñeàu suy nghó ñeán vay voán ôû caùc ngaân haøng thöông maïi, thay vì hoï tìm ñeán caùc coâng ty cho thueâ taøi chính. Caùc doanh nghieäp haàu nhö khoâng bieát ñeán söï toàn taïi vaø hoaït ñoäng cuûa coâng ty cho thueâ taøi chính cuõng nhö khoâng thaáu hieåu roõ veà lôïi ích cuûa hình thöùc taøi trôï naøy. Ñaây laø thöïc traïng ñoàng thôøi cuõng laø nguyeân nhaân daãn ñeán söï chaäm chaïp phaùt trieån cuûa thò tröôøng cho thueâ taøi chính ôû nöôùc ta vaø ñieàu naøy cuõng theå hieän söï 40 yeáu keùm trong coâng taùc tuyeân truyeàn , quaûng caùo cuûa caùc coâng ty cho thueâ taøi chính hieän nay. 2.2.3 Nguyeân nhaân chaäm phaùt trieån cuûa thò tröôøng cho thueâ taøi chính ôû Vieät Nam: 2.2.3.1 Moâi tröôøng phaùp lyù chöa hoaøn thieän: -Maëc duø ñaõ trieån khai nghò ñònh soá 16/CP vaø Thoâng tö 08/NHNN nhöng ñeán nay chöa coù vaên baûn höôùng daãn thöïc thi moät soá taùc nghieäp cho thueâ taøi chính. Caùc coâng ty cho thueâ taøi chính vaãn phaûi döïa vaøo caùc quy cheá cho vay cuûa ngaân haøng ñeå xöû lyù moät soá tröôøng hôïp nhö: trích döï phoøng ruûi ro (quyeát ñònh 488/2000/QÑ-NHNN ngaøy 27/11/2000 veà trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ruûi ro trong hoaït ñoäng) hoaëc vaán ñeà giaûm mieãn laõi theo quyeát ñònh soá 1627/2001/QÑ- NHNN ngaøy 31/12/2001 veà vieäc ban haønh qui cheá cho vay cuûa toå chöùc tín duïng ñoái vôùi khaùch haøng, vaán ñeà ñoàng taøi trôï. Ñieàu naøy khoâng nhöõng gaây khoù khaên cho coâng ty cho thueâ taøi chính khi trieån khai nghieäp vuï maø coøn giaûm hieäu löïc quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc ôû lónh vöïc naøy. Ví duï nhö theo quyeát ñònh 488/2000/QÑ- NHNN, loaïi cho thueâ taøi chính chöa ñeán haïn traû, tyû leä trích döï phoøng laø 0% trong khi ñoù ruûi ro lôùn nhaát cuûa taøi saûn thueâ laø laïc haäu veà coâng ngheä vaø hao moøn voâ hình, daãn ñeán ngöôøi thueâ coù theå chaám döùt hôïp ñoàng thueâ tröôùc haïn laïi chöa ñöôïc tính ñeán. -Nhaø nöôùc chöa chuû ñoäng phaùt huy vai troø cuûa mình trong ñieàu tieát vaø thuùc ñaåy thò tröôøng cho thueâ taøi chính phaùt trieån. -Caùc chính saùch khuyeán khích cuûa nhaø nöôùc ñoái vôùi hoaït ñoäng cuûa thò tröôøng cho thueâ taøi chính noùi chung vaø coâng ty cho thueâ taøi chính rieâng chöa ñuû söùc haáp daãn ñeå loâi cuoán caùc doanh nghieäp tham gia thò tröôøng naøy cuï theå laø: 41 + Chính saùch thueá chöa coâng baèng ñoái vôùi hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính cuï theå laø: theo quy ñònh hieän haønh veà thueá giaù trò gia taêng, doanh nghieäp töï ñaàu tö vaøo taøi saûn hoaëc vay tieàn ngaân haøng ñeå ñaàu tö thì doanh nghieäp ñöôïc khaáu tröø thueá giaù trò gia taêng ngay töø ñaàu, nhöng neáu taøi saûn ñoù do coâng ty cho thueâ taøi chính mua cho doanh nghieäp thueâ thì chæ ñöôïc traû thueá giaù trò gia taêng daàn theo hôïp ñoàng. Nhö vaäy doanh nghieäp thueâ phaûi chòu moät khoaûn phí do laõi tính treân thueá giaù trò gia taêng chöa ñöôïc hoaøn traû. Maët khaùc, vöøa qua Boä Taøi chính ñaõ coù chính saùch mieãn giaûm thueá nhaäp khaåu ñoái vôùi maùy moùc thieát bò do doanh nghieäp nhaäp khaåu ñeå saûn xuaát haøng xuaát khaåu, nhöng coâng ty cho thueâ taøi chính nhaäp maùy moùc, thieát bò… theo yeâu caàu cuûa doanh nghieäp saûn xuaát haøng xuaát khaåu ñeå cho thueâ thì vaãn phaûi chòu möùc thueá gioáng nhö caùc maët haøng khaùc… Ñieàu naøy gaây baát lôïi caû coâng ty cho thueâ taøi chính laãn doanh nghieäp thueâ. Chính saùch thueá chöa bình ñaúng giöõa ngaân haøng vaø coâng ty cho thueâ taøi chính ñaõ laøm cho doanh nghieäp khoâng muoán söû duïng dòch vuï cho thueâ taøi chính maø tìm caùch vay tieàn ngaân haøng, trong khi ñoù caùc ngaân haøng laïi luoân thieáu voán trung vaø daøi haïn. + Chính saùch hoã trôï laõi suaát sau ñaàu tö cuûa nhaø nöôùc ñoái vôùi moät soá döï aùn naèm trong dieän khuyeán khích ñaàu tö chæ ñeà caëp ñeán hình thöùc taøi trôï baèng tín duïng ngaân haøng. 2.2.3.2 Laõi suaát cho thueâ taøi chính coøn cao: ÔÛ nhieàu nöôùc treân theá giôùi, phí thueâ taøi chính coù theå thaáp hôn laõi suaát ngaân haøng. Lôïi theá naøy coù ñöôïc nhôø cheá ñoä haïch toaùn keá toaùn vaø caùc chính saùch thueá nhö: theo qui ñònh cuûa moät soá nöôùc nhö Anh, Nga beân thueâ hoaëc beân cho thueâ ñeàu coù theå phaûn aùnh taøi saûn thueâ treân baûng toång keát taøi saûn vaø trích khaáu hao tuy theo thoûa thuaän giöõa hai beân. Ñieàu naøy daãn ñeán vieäc beân cho thueâ thöôøng laø beân trích khaáu hao taøi saûn thueâ vì hoï coù möùc lôïi nhuaän cao hôn vaø seõ 42 tieát kieäm ñöôïc nhieàu thueá hôn. Soá thueá tieát kieäm ñöôïc naøy sau ñoù seõ ñöôïc chuyeån hoùa moät phaàn cho beân thueâ thoâng qua vieäc giaûm phí thueâ vaø laøm cho trong nhieàu tröôøng hôïp, phí thueâ taøi chính coù theå thaáp hôn laõi vay ngaân haøng. Hôn nöõa, vieäc cho pheùp khaáu hao nhanh taøi saûn cuõng ñöôïc qui ñònh roõ trong luaät vaø ñieàu naøy cuõng ñem laïi cho doanh nghieäp nhöõng lôïi ích veà thueá. Trong ñieàu kieän Vieät Nam, caùc coâng ty cho thueâ taøi chính chöa ñöôïc höôûng caùc chính saùch naøy. Laõi suaát cho thueâ taøi chính thöôøng cao hôn laõi suaát vay cuûa thò tröôøng coäng theâm 0,2% – 0,3%. Beân caïnh ñoù ñoù hoï coøn bò haïn cheá raát nhieàu veà voán töï coù cuõng nhö khaû naêng huy ñoäng voán so vôùi caùc ngaân haøng thöông maïi vaø vì vaäy chi phí ñaàu vaøo thöôøng cao hôn vaø raát khoù caïnh tranh veà laõi suaát vôùi ngaân haøng. Ngoaøi ra, vieäc keùo daøi thôøi gian khaáu tröø thueá ñaõ laøm phaùt sinh tieàn laõi treân soá tieàn thueá giaù trò gia taêng chaäm ñöôïc khaáu tröø vaø do ñoù laøm taêng giaù thueâ taøi chính vaø caùc doanh nghieäp thueâ taøi chính coøn phaûi chòu theâm nhieàu chi phí, leä phí vaø thueá khaùc, cuï theå laø: chi phí kieåm ñònh, ñaêng kyù taøi saûn, coâng chöùng hôïp ñoàng … do quy trình nghieäp vuï caàn thieát phaûi coù coâng ty giaùm ñònh chaát löôïng vaø giaù taøi saûn ñoái vôùi tröôøng hôïp phaûi cho thueâ taøi saûn ñaõ qua söû duïng… 2.2.3.3 Thoâng tin veà hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính chöa ñöôïc phoå bieán roäng raõi: Söï thieáu quaûng baù cuûa loaïi hình cho thueâ taøi chính ñoái vôùi coâng chuùng vaø caùc doanh nghieäp, ñaëc bieät laø caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû cuõng laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân daãn ñeán söï phaùt trieån chaäm chaïp cuûa loaïi hình dòch vuï taøi trôï voán naøy. Caùc nhaø ñaàu tö, daân chuùng chöa ñöôïc bieát ñeán hình thöùc cho thueâ taøi chính moät caùch roäng raõi nhö laø moät keânh huy ñoäng voán vaø tín duïng ngaân haøng truyeàn thoáng khaùc. Do ñoù, khi coù nhu caàu ñoåi môùi, taêng cöôøng maùy moùc thieát bò 43 phuïc vuï cho hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, haàu heát caùc doanh nghieäp hieän nay ñeàu phaûi söû duïng nguoàn voán töï coù, nguoàn voán vay ngaân haøng hay vay voán töø thò tröôøng töï do vôùi laõi suaát cao ñeå töï mua saém hoaëc mua traû chaäm. 2.2.3.4 Hình thöùc cho thueâ vaø taøi saûn cho thueâ coøn haïn heïp: Theo quy ñònh cuûa Nghò ñònh 16/CP thì taøi saûn cho thueâ laø maùy moùc thieát bò, phöông tieän vaän chuyeån vaø caùc ñoäng saûn khaùc. Nhö vaäy, baát ñoäng saûn khoâng ñöôïc coi laø taøi saûn ñeå cho thueâ, maø nhu caàu thueâ veà loaïi taøi saûn naøy laø raát lôùn. Trong khi ñoù, ôû caùc nöôùc treân theá giôùi taøi saûn cho thueâ laø baát ñoäng saûn cuõng coù thò phaàn khoâng nhoû, trung bình vaøo khoaûng 15-20%. Thueâ mua baát ñoäng saûn nhieàu nhaát laø ôû Italy vôùi 35% toång giaù trò thueâ mua vaø ít nhaát laø ôû Anh vôùi chæ khoaûng 1% toång giaù trò thueâ mua trong naêm 2001. Do ñoù, thieát nghó Nhaø nöôùc khoâng neân haïn cheá ñoái vôùi taøi saûn cho thueâ nhö hieän nay, noù cuõng khoâng phuø hôïp vôùi qui ñònh chung cuûa quoác teá. Bieåu ñoà 2.3: Thò tröôøng thueâ mua treân theá giôùi Ñôn vò: Trieäu EUR 98,438.00 48,352.00 38,948.00 31,400.00 19,691.00 17,137.00 10,938.00 8,117.00 397.00 6,800.00 5,165.00 9,605.00 Myõ Nhaät Baûn Anh Ñöùc Phaùp Italy MMTB, ñoäng saûn Baát ñoäng saûn (Nguoàn: Coâng ty Taøi Chính Quoác Teá) 44 Maët khaùc, treân thò tröôøng cho thueâ taøi chính hieän nay haàu nhö chæ toàn taïi moät hình thöùc thueâ cô baûn laø beân thueâ cho thueâ mua taøi saûn theo chæ ñònh cuûa beân thueâ vaø thanh toaùn cho nhaø cung caáp. Xeùt ra hình thöùc naøy cuõng gaàn gioáng nhö daïng taøi trôï trung daøi haïn cuûa ngaân haøng. Trong khi ñoù, theo nhöõng qui ñònh môùi veà cho thueâ taøi chính, doanh nghieäp coù theå taêng khaû naêng söû duïng voán töï coù baèng hình thöùc taùi thueâ (ngöôøi thueâ baùn laïi taøi saûn cuûa hoï cho beân cho thueâ, ñoàng thôøi kyù keát hôïp ñoàng thueâ laïi chính taøi saûn ñoù nhaèm giaûi phoùng voán ñaàu tö khoûi taøi saûn coá ñònh vaø coù theâm voán löu ñoäng ñeå hoaït ñoäng), hay cho thueâ hôïp taùc… nhöng caùc hình thöùc naøy haàu nhö caùc coâng ty cho thueâ taøi chính chöa aùp duïng. Noùi chung, Caùc coâng ty cho thueâ taøi chính chöa trieån khai ñöôïc caùc hình thöùc mang tính ñoät phaù. 2.3 XU HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN TÍCH CÖÏC CUÛA THÒ TRÖÔØNG CHO THUE TAØI CHÍNH ÔÛ VIEÄT NAM: 2.3.1 Ñieàu kieän thuaän lôïi goùp phaàn phaùt trieån thò tröôøng cho thueâ taøi chính: + Neàn kinh teá Vieät Nam seõ tieáp tuïc taêng tröôûng vôùi toác ñoä cao trong nhöõng naêm tôùi (trung bình 7%/naêm) vaø cuøng vôùi noù laø nhu caàu ngaøy caøng taêng veà ñaàu tö vaø trang bò maùy moùc thieát bò. + Moâi tröôøng ñaàu tö noùi chung vaø moâi tröôøng phaùp lyù cho hoaït ñoäng thueâ mua noùi rieâng seõ coù söï caûi thieän ñaùng keå trong thôøi gian tôùi theo höôùng ngaøy caøng taïo ñieàu kieän thuaän lôïi hôn cho hoaït ñoäng ñaàu tö cuûa doanh nghieäp cuõng nhö hoaït ñoäng taøi trôï cuûa caùc coâng ty cho thueâ taøi chính. + Trong quaù trình hoäi nhaäp vaøo neàn kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi trong nhöõng naêm tôùi, aùp löïc caïnh tranh vaø toác ñoä phaùt trieån khoa hoïc coâng ngheä seõ buoäc caùc doanh nghieäp Vieät Nam phaûi lieân tuïc ñaàu tö ñoåi môùi maùy moùc thieát bò. 45 + Keå töø khi Luaät doanh nghieäp ra ñôøi naêm 2000, ñaõ vaø ñang coù raát nhieàu doanh nghieäp ñöôïc thaønh laäp môùi vaø cuøng vôùi quaù trình saép xeáp laïi caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc, nhu caàu ñaàu tö maùy moùc thieát bò cuûa caùc doanh nghieäp naøy laø voâ cuøng to lôùn. Beân caïnh ñoù, caû lyù thuyeát vaø thöïc teá ñaõ chöùng minh raèng thueâ mua laø moät hình thöùc taøi trôï ñaëc bieät phuø hôïp vôùi caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, caùc doanh nghieäp môùi thaønh laäp do thuû tuïc ñôn giaûn vaø khoâng caàn taøi saûn ñaûm baûo, neân noù raát thích hôïp vôùi ñieàu kieän tình hình ôû Vieät Nam. + Caùc doanh nghieäp saûn xuaát, trong quaù trình phaùt trieån phöông thöùc baùn haøng, seõ tìm thaáy thueâ mua laø moät dòch vuï hoã trôï heát söùc thuaän lôïi. Ñoù laø ñieàu kieän toát nhaát cho caùc coâng ty cho thueâ taøi chính tieáp caän khaùch haøng. + Cuøng vôùi quaù trình phaùt trieån cuûa thò tröôøng taøi chính, nhieàu coâng cuï taøi chính môùi seõ ra ñôøi taïo ñieàu kieän thuaän lôïi hôn cho vieäc quaûn lyù taøi saûn nôï vaø taøi saûn coù cuûa caùc toå chöùc tín duïng noùi chung vaø caùc coâng ty cho thueâ taøi chính noùi rieâng. + Caùc coâng ty cho thueâ taøi chính nöôùc ngoaøi, trong quaù trình tìm kieám thò tröôøng môùi, seõ tham gia vaøo thò tröôøng cho thueâ taøi chính Vieät Nam, goùp phaàn ña daïng hoùa vaø naâng cao chaát löôïng dòch vuï, taïo ñieàu kieän cho thò tröôøng phaùt trieån. 2.3.2 Moät soá döï baùo veà xu höôùng phaùt trieån cuûa thò tröôøng cho thueâ taøi chính Vieät Nam: ÔÛ caùc nöôùc phaùt trieån treân theá giôùi, sau hôn 30 – 40 naêm phaùt trieån, ngaønh coâng nghieäp thueâ mua ñaõ coù xu höôùng baûo hoaø. Trong moät moâi tröôøng caïnh tranh ngaøy caøng khoác lieät hôn, caùc coâng ty thueâ mua ñang phaûi ña daïng hoùa caùc saûn phaåm dòch vuï cuûa mình vaø tìm kieám nhöõng thò tröôøng môùi. Trong khi moät soá coâng ty tìm caùch ña daïng hoùa theo caùch môû roäng maïng löôùi thoâng thöôøng, thì moät soá khaùc söû duïng bieän phaùp nhanh choùng hôn nhö saùp nhaäp hoaëc mua laïi caùc 46 doanh nghieäp khaùc. Caùc coâng ty meï ñang coù xu höôùng baùn laïi maûng kinh doanh thueâ mua cuûa mình ñeå taäp trung cho hoaït ñoäng kinh doanh chính vaø do lôïi töùc treân thò tröôøng thueâ mua ngaøy caøng giaûm suùt. Tuy nhieân, ôû Vieät Nam thò tröôøng thueâ mua môùi chæ ñang ôû trong giai ñoaïn ñaàu cuûa quaù trình phaùt trieån vaø döï kieán seõ tieáp tuïc coù söï taêng tröôûng maïnh meõ trong nhöõng naêm tôùi vôùi nhöõng bieåu hieän sau: - Giaù trò thueâ mua seõ tieáp tuïc taêng maïnh haøng naêm vôùi toác ñoä ít nhaát töông ñöông vôùi toác ñoä taêng tröôûng tín duïng vaøo khoaûng 30%/naêm. - Taøi trôï thoâng qua cho thueâ taøi chính seõ tieáp tuïc phaùt trieån vaø trôû thaønh moät phöông thöùc taøi trôï phoå bieán chieám khoaûng 15 – 20% dö nôï tín duïng cuûa toaøn boä neàn kinh teá. - Caùc coâng ty cho thueâ taøi chính seõ phaùt trieån dòch vuï cho thueâ vaän haønh vaø ñaây seõ trôû thaønh moät boä phaän quan troïng trong thò tröôøng cho thueâ taøi chính. - Taøi saûn thueâ mua seõ ña daïng hôn vaø bao goàm caû baát ñoäng saûn vaø caùc thieát bò coù giaù trò lôùn nhö taøu thuûy, maùy bay hay veä tinh vieãn thoâng. Caùc giao dòch thueâ mua seõ ngaøy caøng trôû neân lôùn hôn ñeå hình thaønh “thò tröôøng lôùn”. - Seõ coù theâm nhieàu coâng ty tham gia vaøo thò tröôøng thueâ mua. Tröôùc maét seõ hình thaønh theâm caùc coâng ty döôùi daïng lieân doanh hoaëc coå phaàn cuûa caùc toå chöùc tín duïng vaø nhaø cung caáp. Sau ñoù caùc coâng ty thueâ mua phuï thuoäc (coâng ty cuûa rieâng nhaø saûn xuaát) seõ ra ñôøi vaø cuoái cuøng laø coâng ty thueâ mua moâi giôùi. - Söï caïnh tranh treân thò tröôøng cho thueâ taøi chính seõ ngaøy caøng gay gaét khoâng chæ giöõa caùc coâng ty cho thueâ taøi chính vôùi nhau maø coøn giöõa coâng ty cho thueâ taøi chính vôùi caùc toå chöùc tín duïng bôûi leõ, cuøng vôùi quaù trình saép xeáp laïi doanh nghieäp Nhaø nöôùc, caùc toå chöùc tín duïng ngaøy caøng quan taâm ñeán caùc doanh 47 nghieäp tö nhaân vöøa vaø nhoû, ñoái töôïng khaùch haøng chuû yeáu cuûa caùc coâng ty cho thueâ taøi chính hieän nay. CHÖÔNG 3: MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP THUÙC ÑAÅY HOAÏT ÑOÄNG CHO THUE TAØI CHÍNH ÔÛ VIEÄT NAM 3.1 ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN NGAØNH CHO THUE TAØI CHÍNH: 3.1.1 Chieán löôïc phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi: Ñöôøng loái kinh teá cuûa Ñaûng ta laø: “Ñaåy maïnh coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa, xaây döïng neàn kinh teá ñoäc laäp töï chuû, ñöa nöôùc ta trôû thaønh moät nöôùc coâng nghieäp; öu tieân phaùt trieån löïc löôïng saûn xuaát, ñoàng thôøi xaây döïng quan heä saûn xuaát phuø hôïp theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa; phaùt huy cao ñoä noäi löïc, ñoàng thôøi tranh thuû nguoàn löïc beân ngoaøi vaø chuû ñoäng hoäi nhaäp kinh teá quoác teá ñeå phaùt trieån nhanh, coù hieäu quaû vaø beàn vöõng; taêng tröôûng kinh teá ñi lieàn vôùi phaùt trieån vaên hoaù, töøng böôùc caûi thieän ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa nhaân daân, thöïc hieän tieán boä vaø coâng baèng xaõ hoäi, baûo veä vaø caûi thieän moâi tröôøng; keát hôïp phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi vôùi taêng cöôøng quoác phoøng an ninh”. Trong ñoù, muïc tieâu cuûa chieán löôïc phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi trong 10 naêm tôùi laø phaán ñaáu taêng ít nhaát gaáp ñoâi GDP ( quy moâ GDP naêm 2010 so vôùi naêm 2000), toác ñoä taêng tröôûng bình quaân treân 7%/naêm; cô caáu kinh teá coù böôùc chuyeån dòch tích cöïc, tyû troïng noâng nghieäp ñaït 16% - 17% GDP, tyû troïng coâng nghieäp ñaït 42%-43% GDP; chuyeån dòch cô caáu lao ñoäng noâng nghieäp trong toång löïc löôïng lao ñoäng toaøn xaõ hoäi xuoáng coøn 56-57% naêm 2005 vaø 50% naêm 2010 (hieän nay laø 61,3%); Ñöa tyû leä daân cö ñoâ thò naêm 2005 khoaûng 27 – 28%, naêm 2010 laø 32 – 33% (hieän nay laø 48 24%); Xuaát khaåu trong 5 naêm 2001 – 2005 taêng bình quaân 13 – 15%, tính chung cho 10 naêm taêng gaáp treân 2 laàn nhòp ñoä taêng GDP. 49 3.1.2 Muïc tieâu cuûa chieán löôïc taøi chính – tieàn teä: Muïc tieâu cuoái cuøng cuûa chieán löôïc taøi chính – tieàn teä laø phuø hôïp vôùi muïc tieâu cuûa chieán löôïc phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi. Vôùi muïc tieâu laø xaây döïng neàn taøi chính quoác gia coù tieàm löïc ñuû maïnh, ñaûm baûo chieán löôïc taêng tröôûng kinh teá nhanh, beàn vöõng, phuïc vuï söï nghieäp xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi vaø baûo veä toå quoác; heä thoáng chính saùch ñoäng vieân, phaân phoái taøi chính coâng baèng, oån ñònh, tích cöïc, naêng ñoäng, phuø hôïp neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa, ñuû söùc phaùt trieån noäi löïc, chuû ñoäng hoäi nhaäp, thu huùt ngoaïi löïc, quaûn lyù vaø söû duïng coù hieäu quaû toaøn boä nguoàn löïc taøi chính cuûa ñaát nöôùc; xaây döïng neàn taøi chính quoác gia laønh maïnh, coâng khai, minh baïch, daân chuû, ñöôïc kieåm toaùn, kieåm soaùt, laøm cho taøi chính trôû thaønh thöôùc ño hieäu quaû quaù trình hoaït ñoäng kinh teá cuûa caùc chuû theå trong xaõ hoäi; naêng löïc, hieäu löïc quaûn lyù Nhaø nöôùc veà taøi chính ñöôïc taêng cöôøng, ñoåi môùi vaø caûi caùch maïnh thuû tuïc haønh chính, töøng böôùc hieän ñaïi hoùa coâng ngheä quaûn lyù taøi chính, ñoäi nguõ caùn boä taøi chính thöïc söï laø nhöõng caùn boä caàn kieäm, lieâm chính, chí coâng, voâ tö; cuõng coá vaø naâng cao vò trí taøi chính Vieät Nam trong quan heä quoác teá. 3.1.3 Ñònh höôùng phaùt trieån ngaønh cho thueâ taøi chính: Xuaát phaùt töø nhöõng muïc tieâu kinh teá xaõ hoäi noùi chung vaø muïc tieâu cuûa chieán löôïc taøi chính tieàn teä noùi rieâng thì ngaønh cho thueâ taøi chính khoâng ngöøng phaùt trieån, caûi tieán, ña daïng hoùa vaø naâng cao chaát löôïng dòch vuï nhaèm ñaùp öùng muïc tieâu chung cuûa caû nöôùc, cuï theå: - Phaán ñaáu ñeán 2010 maïng löôùi hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính seõ ñöôïc phuû kín treân moïi vuøng laõnh thoå cuûa neàn kinh teá. - Taøi trôï thoâng qua thueâ mua seõ tieáp tuïc phaùt trieån vaø trôû thaønh moät phöông thöùc taøi trôï phoå bieán vaø giaù trò thueâ mua tieáp tuïc taêng cuøng vôùi toác ñoä 50 taêng tröôûng cuûa tín duïng, chieám tyû troïng ñaùng keå trong toång dö nôï tín duïng cuûa toaøn boä neàn kinh teá. - Hoaït ñoäng cuûa nghieäp vuï cho thueâ taøi chính caàn ñöôïc môû roäng ra veà chuû theå kinh doanh cho thueâ, ñoái töôïng cho thueâ, taøi saûn cho thueâ, ña daïng hoùa dòch vuï cho thueâ taøi chính… Cuï theå laø taøi saûn thueâ mua seõ ña daïng hôn bao goàm caû baát ñoäng saûn vaø caùc thieát bò coù giaù trò lôùn nhö taøu thuyû, maùy bay hay veä tinh vieãn thoâng, Caùc coâng ty thueâ mua seõ xuùc tieán trieån khai thöïc hieän dòch vuï cho thueâ vaän haønh vaø ñaây seõ trôû thaønh moät boä phaän quan troïng trong thò tröôøng thueâ mua. 3.2 CAÙC GIAÛI PHAÙP: 3.2.1 ÔÛ taàm vó moâ: 3.2.1.1 Xaây döïng moät moâi tröôøng phaùp lyù hoaøn thieän, oån ñònh vaø ñoàng boä ñoái vôùi hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính: Trong thôøi gian qua maëc duø Nhaø nöôùc ñaõ raát tích cöïc kieän toaøn caùc vaên baûn phaùp lyù ñieàu chænh hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính, moâi tröôøng phaùp lyù ñieàu chænh hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính cuûa chuùng ta vaãn coøn nhieàu baát caäp, nhieàu vaán ñeà ñaët ra caàn ñöôïc giaûi quyeát. Vì vaäy, ñeå thuùc ñaåy phaùt trieån hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ôû Vieät Nam hieän nay tröôùc heát nhaø nöôùc caàn phaûi kieän toaøn heä thoáng phaùp luaät ñieàu chænh hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính theo höôùng taïo moâi tröôøng thoâng thoaùng cho hoaït ñoäng naøy phaùt trieån vaø phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá, Nhaø nöôùc caàn coù giaûi phaùp sau: ¾ Thoâng qua chính saùch thueá taïo söï bình ñaúng giöõa vieäc tieáp caän voán töø ngaân haøng vôùi vieäc tieáp caän voán töø coâng ty cho thueâ taøi chính. Cuï theå: cho pheùp doanh nghieäp thueâ taøi saûn khaáu tröø thueá giaù trò gia taêng ngay töø ñaàu gioáng nhö tröôøng hôïp doanh nghieäp vay voán ngaân haøng ñeå mua taøi saûn. Soá thueá ñöôïc khaáu tröø ñoù ngöôøi thueâ phaûi hoaøn traû ngay cho coâng ty cho thueâ taøi chính. 51 ¾ AÙp duïng öu ñaõi veà thueá nhaäp khaåu ñoái vôùi maùy moùc, thieát bò cho thueâ nhaèm muïc ñích saûn xuaát gia coâng haøng xuaát khaåu. ¾ Cho pheùp doanh nghieäp töï chuû trong vieäc aùp duïng phöông phaùp khaáu hao. Nhaø nöôùc neân khuyeán khích hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính baèng vieäc cho pheùp aùp duïng möùc khaáu hao nhanh. Möùc khaáu hao naøy laøm giaûm lôïi töùc chòu thueá cuûa doanh nghieäp trong nhöõng naêm ñaàu, do ñoù thu hoài voán nhanh hôn vaø nhö vaäy, taát nhieân laø coù lôïi cho doanh nghieäp. Hieän nay, khoa hoïc kyõ thuaät phaùt trieån vôùi toác ñoä cao, ñeå traùnh hao moøn voâ hình, ngöôøi ta ñöa ra moâ hình khaáu hao ñaëc bieät: Heä thoáng thu hoài voán theo gia toác. Heä thoáng naøy neáu ñöôïc aùp duïng seõ taïo ñoäng löïc thuùc ñaåy caùc doanh nghieäp thueâ taøi chính vì heä thoáng naøy quy ñònh vieäc tính khaáu hao döïa treân thôøi gian thu hoài voán caàn thieát thay vì döïa treân ñôøi soáng kinh teá cuûa taøi saûn coá ñònh. ¾ Ñeå taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính phaùt trieån vaø hoaøn thieän, caàn thieát phaûi coù söï phoái hôïp giöõa caùc ngaønh coù lieân quan trong vieäc ban haønh caùc vaên baûn höôùng daãn Nghò ñònh 16/CP cuûa chính phuû nhö: Höôùng daãn veà vieäc löu haønh phöông tieän vaän taûi cuûa ngöôøi ñi thueâ khi caùc phöông tieän naøy löu haønh chæ caàn coù baûn sao giaáy ñaêng kyù coù chöùng nhaän cuûa coâng chöùng nhaø nöôùc vaø xaùc nhaän cuûa coâng ty cho thueâ taøi chính. Höôùng daãn hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu tröïc tieáp maùy moùc, thieát bò cuûa caùc coâng ty cho thueâ taøi chính. ¾ Söûa ñoåi boå sung caùc vaên baûn phaùp lyù hieän haønh ñeå taïo ñieàu kieän cho hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính phaùt trieån nhö: caàn thaùo gôû cô cheá chính saùch ñeå coâng ty cho thueâ taøi chính coù theå tham gia thò tröôøng lieân ngaân haøng, tieáp xuùc toå chöùc ñaàu tö quoác teá, ban haønh cô cheá trích döï phoøng ruûi ro phuø hôïp hieän haønh, cho thöïc hieän cô cheá cho thueâ hôïp voán. 52 3.2.1.2 Phaùt trieån caùc dòch vuï cho thueâ: ¾ Môû roäng ñoái töôïng ñaàu tö: Trong caùc vaên baûn hieän haønh qui ñònh veà nghieäp vuï cho thueâ taøi chính thì ñoái töôïng thueâ taøi chính laø caùc toå chöùc, caù nhaân coù ñaêng kyù kinh doanh, hoä gia ñình, doanh nghieäp, caùc toå chöùc khaùc thuoäc ñoái töôïng ñöôïc vay voán cuûa caùc toå chöùc tín duïng. Ñieàu naøy ñaõ laøm haïn cheá caùc ñoái töôïng tham gia thò tröôøng naøy (cuï theå laø haïn cheá caù nhaân vaøo dieän phaûi ñaêng kyù kinh doanh vaø hoä gia ñình caù theå) do ñoù treân thöïc teá, vì nhieàu lyù do, môùi chæ coù doanh nghieäp – chuû yeáu laø doanh nghieäp vöøa vaø nhoû tieáp caän keânh tín duïng naøy. Vì vaäy, thieát nghó ñeå thò tröôøng cho thueâ taøi chính ngaøy caøng soâi ñoäng Nhaø nöôùc caàn söûa ñoåi boå sung laïi ñoái töôïng tham gia thò tröôøng naøy laø beân thueââ bao goàm caû caù nhaân ñuû ñieàu kieän vay theo luaät cuûa caùc toå chöùc tín duïng, tröïc tieáp söû duïng taøi saûn thueâ cho muïc ñích söû duïng cuûa mình. Cuï theå laø ñoái töôïng cho thueâ taøi chính goàm caû caùc trang traïi, caùc cô sôû saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp, hoä kinh teá gia ñình …. Vaø ñoái vôùi nhöõng ñoái töôïng naøy, nhaø nöôùc cuõng caàn boå sung theâm vaøo ñieàu 26 cuûa Nghò ñònh 16/CP laø ñieàu kieän ñeå thueâ taøi chính thì chæ caàn trình phöông aùn, muïc ñích söû duïng taøi saûn thueâ taøi chính cuøng vôùi vieäc ñoái chieáu hoà sô chöùng minh khaùc nhö: chöùng nhaän trang traïi, hoä saûn xuaát do chính quyeàn ñòa phöông hay cô quan coù thaåm quyeàn caáp, giaáy chöùng nhaän sôû höõu nhaø ñaát … thay vì phaûi noäp baùo caùo quyù, quyeát toaùn taøi chính naêm vaø tình hình hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh nhö theo Ñieàu 26 cuûa Nghò ñònh 16/CP do hoï thöôøng khoâng coù baùo caùo quí, khoâng coù quyeát toaùn taøi chính hay caùc baùo caùo veà hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh vì phaùp luaät khoâng baét buoäc cuõng nhö chöa coù qui ñònh höôùng daãn naøo veà caùch laäp baùo caùo cho caùc ñoái töôïng naøy. 53 ¾ Ña daïng hoùa taøi saûn cho thueâ: Cho thueâ taøi chính hieän nay ñöôïc xem laø moät keânh daãn voán tieän ích ñoái vôùi moïi thaønh phaàn kinh teá, nhaát laø caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû. Tuy nhieân, theo Nghò ñònh 16/2001/NÑ-CP thì baát ñoäng saûn chöa ñöôïc xeáp vaøo loaïi taøi saûn cho thueâ taøi chính maø chæ môùi döøng laïi ôû maùy moùc, thieát bò, phöông tieän vaän chuyeån vaø caùc ñoäng saûn khaùc, trong khi ñoù nhu caàu veà thueâ baát ñoäng saûn cuûa doanh nghieäp ñang raát lôùn. Ñaây laø ñieàu maø caàn nghieân cöùu, xem xeùt boå sung vì noù baát lôïi cho nhieàu phía. - Thöù nhaát veà phía khaùch haøng ñaây laø thieät thoøi lôùn vì ñeå coù ñöôïc maët baèng ñeå laøm truï sôû, hoaëc nhaø xöôûng ñeå laøm saûn xuaát ñoái vôùi nhieàu doanh nghieäp khoâng phaûi laø ñieàu ñôn giaûn. Ñaëc bieät laø ñoái vôùi caùc doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh ñeàu phaûi thueâ möôùn vaên phoøng, nhaø xöôûng ñeå hoaït ñoäng do nguoàn voán kinh doanh haïn cheá. Vieäc thueâ möôùn gaây nhieàu khoù khaên cho doanh nghieäp do giaù thueâ cao, keát caáu söû duïng khoâng phuø hôïp, thôøi haïn thueâ ngaén laøm cho caùc coâng ty khoâng chuû ñoäng trong hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. - Thöù hai veà phía caùc coâng ty cho thueâ taøi chính ñieàu naøy ñaõ laøm haïn cheá, boù heïp quy moâ hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty cho thueâ taøi chính, chöa ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cuûa nhieàu nhaø ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc ñang hoaït ñoäng taïi Vieät Nam. Maët khaùc, noù cuõng khoâng phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá. Vì vaäy, thieát nghó trong ñieàu kieän ôû Vieät Nam hieän nay, ñeà nghò Chính phuû vaø Ngaân haøng Nhaø nöôùc caàn phaûi trieån khai dòch vuï cho thueâ baát ñoäng saûn noù seõ goùp phaàn giaûi quyeát ñöôïc khoù khaên treân, ñaùp öùng nhu caàu cuûa nhieàu doanh nghieäp nhaát laø caùc doanh nghieäp trong lónh vöïc saûn xuaát caàn nhaø xöôûng ñeå hoaït ñoäng oån ñònh, laâu daøi, vaû laïi noù seõ ñaùp öùng kòp thôøi nhu caàu voán trung, daøi haïn cuûa caùc ngaønh coâng ngheä cao, coâng nghieäp muõi nhoïn môùi ra ñôøi, cuõng nhö loaïi hình kinh teá trang traïi ñang raát caàn thueâ laâu daøi caùc baát ñoäng saûn. Tuy nhieân ñeå 54 trieån khai ñöôïc giao dòch naøy caàn coù vaên baûn höôùng daãn chi tieát veà ñoái töôïng tham gia, thôøi haïn cuûa hôïp ñoàng, giaù thueâ… ñeå traùnh nhöõng ruûi ro cho caùc beân khi tham gia giao dòch. Ngoaøi ra, ñeå taïo cô hoäi cho caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc tieáp caän dòch vuï cho thueâ taøi chính thuaän lôïi, caùc ban ngaønh lieân quan caàn ban haønh, söûa ñoåi quy cheá quaûn lyù söû duïng taøi saûn trong caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc, cho pheùp doanh nghieäp ñöôïc chuû ñoäng thöïc hieän phöông aùn söû duïng taøi saûn vaøo hình thöùc baùn roài thueâ laïi. Vieäc thay ñoåi sôû höõu naøy chæ laø taïm thôøi vaø phaûi mang laïi hieäu quaû kinh teá – xaõ hoäi cho doanh nghieäp. Ñoàng thôøi, thuû tuïc mua saém, chuyeån nhöôïng, thanh lyù taøi saûn ôû caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc caàn ñôn giaûn hoùa ñeå khoâng laøm lôõ cô hoäi cho caùc doanh nghieäp nhöng cuõng khoâng ñeå tình traïng lôïi duïng vieäc mua saém, chuyeån nhöôïng taøi saûn ñeå tham oâ vaø laøm thaát thoaùt tieàn baïc cuûa nhaø nöôùc. 3.2.1.3 Taùi cô caáu caùc coâng ty cho thueâ taøi chính: ÔÛ nöôùc ta, hieän nay thò tröôøng cho thueâ taøi chính coù 8 coâng ty cung caáp dòch vuï thì trong ñoù coù 5 coâng ty cho thueâ taøi chính thuoäc caùc Ngaân haøng thöông maïi quoác doanh, vôùi cung caùch quaûn lyù mang naëng yeáu toá quoác doanh vaø söï keùm ña daïng veà sôû höõu cuõng laø nguyeân nhaân laøm cho thò tröôøng cho thueâ taøi chính phaùt trieån moät caùch chaäm chaïp, söùc caïnh tranh thaáp. Cuøng vôùi chuû tröông saép xeáp laïi doanh nghieäp Nhaø nöôùc theo höôùng coå phaàn hoùa vaø cô caáu laïi heä thoáng Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam theo höôùng ña daïng hoùa caùc hình thöùc sôû höõu muïc tieâu laø: - Ñoåi môùi phöông phaùp quaûn lyù, ñieàu haønh kinh doanh cuûa caùc coâng ty theo yeâu caàu thò tröôøng. - Huy ñoäng toái ña caùc nguoàn voán ñaàu tö töø caùc Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn, caùc toå chöùc taøi chính – tín duïng ngoaøi quoác doanh vaø töø daân chuùng. 55 Ñoái vôùi caùc coâng ty cho thueâ taøi chính thuoäc caùc Ngaân haøng thöông maïi quoác doanh, vieäc cô caáu laïi coù theå löïa choïn theo hai höôùng laø coå phaàn hoùa hoaëc hình thaønh moâ hình taäp ñoaøn: ¾ Coå phaàn hoùa caùc coâng ty cho thueâ taøi chính: Vieäc tieán haønh coå phaàn hoùa caùc coâng ty cho thueâ taøi chính laø phuø hôïp vôùi xu theá cuûa theá giôùi trong quaù trình hoäi nhaäp, noù taän duïng ñöôïc moïi nguoàn voán trong xaõ hoäi, giuùp cho coâng ty chuû ñoäng hôn vaø phaùt huy ñöôïc nhöõng öu theá voán coù cuûa noù. Caùc coâng ty cho thueâ taøi chính hoaït ñoäng trong lónh vöïc tieàn teä laø toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng, khoâng phaûi laø ngaønh, lónh vöïc maø Nhaø nöôùc caàn naém giöõ. Tuy nhieân, vi