Luận văn Một số giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh của ngân hàng nông nghiệp Bình Thuận

1 LÔØI MÔÛ ÑAÀU NHTM - moät saûn phaåm ñöôïc hình thaønh vaø phaùt trieån cuøng vôùi quaù trình phaùt trieån xaõ hoäi loaøi ngöôøi - moät toå chöùc trung gian taøi chính quan troïng baäc nhaát phuïc vuï coâng chuùng. Nhöng khoâng gioáng vôùi nhieàu saûn phaåm khaùc, xeùt veà maët baûn chaát vaø caùc haønh vi maø noù öùng xöû, coù theå xem NHTM laø moät saûn phaåm xaõ hoäi, moät ngaønh coâng nghieäp dòch vuï vôùi tính coäng ñoàng vaø nhaân vaên raát cao, chaèng chòt voâ soá caùc moái lieân heä vôùi ñoâng ñaûo coâng chuùng, khoâng chæ traûi roäng trong phaïm vi moät quoác gia maø coøn lan toûa ôû phaïm vi quoác teá. Khoâng gioáng nhö caùc toå chöùc taøi chính khaùc, NHTM luoân phaûi kinh doanh chuû yeáu baèng tieàn cuûa ngöôøi khaùc. Vì vaäy, söï an toaøn vaø phaùt trieån cuûa baát kyø moät NHTM naøo ñeàu coù lieân quan maät thieát ñeán haøng loaït NHTM khaùc. Maët khaùc, hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa NHTM phaûn aùnh thöïc traïng phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi cuûa quoác gia. Lòch söû phaùt trieån NHTM ( 1401 ) – NH Valencia ( Taây Ban Nha) ñeán nay, nhaân loaïi ñaõ nhieàu laàn chöùng kieán nhöõng caûnh suïp ñoå ñeán möùc hoang taøn vaø theá giôùi cuõng xem ñoù, ít nhaát laø daáu hieäu ñaàu tieân cuûa khuûng hoaûng kinh teá. ÔÛ nöôùc ta, goùi goïn trong thaäp nieân maø chuùng ta ñang soáng, söï suïp ñoå vaø ra ñi cuûa haøng loaït HTX tín duïng, cuûa moät soá NHTM coå phaàn vaø ngay caû moät soá NHTM nhaø nöôùc, neáu khoâng coù “ raøo chaén” töø nhaø nöôùc thì coù theå cuõng rôi vaøo caûnh ñoå vôõ. Tuy nhieân, duø aùp duïng baát cöù “ raøo chaén” kieân coá nhö theá naøo thì noù chæ coù theå haïn cheá ñeán möùc thaáp nhaát caùc thieät haïi chöù khoâng phaûi laø khoâng coù thieät haïi. Vì vaäy, söï oån ñònh, an toaøn vaø coù hieäu quaû ñoái vôùi NHTM laø vaán ñeà phaûi luoân ñöôïc coi troïng. Edward W.Reed vaø Edward R. Goll ngöôøi myõ trong taùc phaåm nghieäp vuï NHTM cuûa mình ñaõ cho raèng : “ NHTM laø moät toå chöùc kinh doanh ñöôïc ñieàu 2 haønh moät caùch chaët cheõ nhaát, ít coù lónh vöïc kinh doanh naøo bò kieåm tra thöôøng xuyeân vaø quaûn trò chaët cheõ bôûi caùc nhaø chöùc traùch vaø caùc nhaø quaûn trò ñeå xem chuùng coù hoaït ñoäng phuø hôïp vôùi nhöõng nguyeân taéc cuûa luaät phaùp vaø nhöõng qui ñònh hay khoâng – sôû dó coù ñieàu ñoù laø do baûn chaát coäng ñoàng cuûa noù”. Xuaát phaùt töø yeâu caàu treân, coâng vieäc quaûn trò NHTM maø muïc tieâu toái thöôïng laø hieäu quaû kinh doanh khoâng chæ mang yù nghóa caáp baùch maø coøn cô baûn vaø laâu daøi, quyeát ñònh söï thaønh baïi cuûa moät ñònh cheá taøi chính trung gian quan troïng vaøo loaïi baäc nhaát naøy. [3] Trôû veà vôùi ñoái töôïng nghieân cöùu – NHNo & PTNT Tænh Bình Thuaän, quaù trình hoaït ñoäng nhöõng naêm qua, tuy coù chieàu höôùng phaùt trieån, nhöng vaãn coøn khoâng ít khoù khaên do taùc ñoäng töø nhöõng nguyeân nhaân khaùch quan laãn chuû quan, daãn ñeán hieäu quaû kinh doanh chöa cao, chöa ñaùp öùng ñaày ñuû yeâu caàu cuûa tieán trình cô caáu laïi NHNo VN ñeå böôùc vaøo hoäi nhaäp. Vì vaäy, vaán ñeà tröôùc tieân ñaët ra cho NHNo Bình Thuaän laø naâng cao hieäu quaû kinh doanh, ñaùp öùng yeâu caàu hoäi nhaäp quoác teá cuûa NHNo VN, phaán ñaáu trôû thaønh moät NHTM maïnh treân ñòa baøn vaø khu vöïc, ñuû söùc caïnh tranh, taïo theá oån ñònh, an toaøn, hieäu quaû vaø khoâng ngöøng phaùt trieån. Töø nhöõng suy nghó treân, toâi ñaõ choïn ñeà taøi “ Moät soá giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän ” ñeå xaây döïng baûn luaän vaên Cao hoïc. Vôùi tinh thaàn ñoù, muïc tieâu ñeà taøi nhaèm vaøo: Phaân tích moâi tröôøng vaø hieäu quaû kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän giai ñoaïn 2001-2004, töø ñoù ñeà xuaát caùc giaûi phaùp nhaèm taêng cöôøng hieäu quaû kinh doanh cuûa ñôn vò. Qua ñoù kieán nghò caùc 3 caáp höõu quan veà moät soá bieän phaùp quaûn lyù hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaønh NHNo VN. Noäi dung ñeà taøi seõ taùi hieän böùc tranh hoaït ñoäng cuûa NHNo Bình Thuaän treân ñòa baøn, nhìn nhaän moät caùch khaùi quaùt moâi tröôøng kinh doanh, nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc, haïn cheá vaø nguyeân nhaân, ñoàng thôøi ñeà ra caùc giaûi phaùp khaéc phuïc, giuùp NHNo Bình Thuaän ñuû söùc caïnh tranh môû roäng thò phaàn, naâng cao hieäu quaû kinh doanh, töøng böôùc tieán leân hieän ñaïi hoùa NHTM; ñoàng thôøi kieán nghò NHNo VN thöïc hieän moät soá giaûi phaùp nhaèm thaùo gôû nhöõng vöôùng maéc trong hoaït ñoäng cuûa heä thoáng chi nhaùnh tröïc thuoäc, baûo ñaûm söï khoâng ngöøng lôùn maïnh trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHNo VN. Vôùi muïc tieâu toång quaùt neâu treân, phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi bao goàm: - Nghieân cöùu hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän giai ñoaïn 2001- 2004. - Nghieân cöùu moät soá chuû tröông, chính saùch, qui ñònh cuûa nhaø nöôùc lieân quan ñeán hoaït ñoäng NHTM noùi chung, NHNo VN, trong ñoù NHNo Bình Thuaän noùi rieâng. - Moät soá chuû tröông cuûa ñòa phöông veà phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi thôøi gian qua. Vôùi phaïm vi nghieân cöùu nhö treân, noäi dung nghieân cöùu ñöôïc trieån khai theo phöông phaùp toång theå- döïa treân cô sôû nghieân cöùu khía caïnh chung, thoáng nhaát ôû caùc ñôn vò tröïc thuoäc NHNo Bình Thuaän, qua ñoù phaùt bieåu thaønh vaán ñeà chung cuûa NHNo Bình Thuaän. 4 CHÖÔNG I PHAÀN LÍ LUAÄN - TOÅNG QUAN VEÀ NHTM I. Nhöõng vaán ñeà cô baûn veà NHTM. Theo phaùp luaät Vieät Nam, NHTM laø loaïi hình TCTD, hoaït ñoäng kinh doanh tieàn teä vaø dòch vuï NH vôùi noäi dung thöôøng xuyeân laø nhaän tieàn göûi, söû duïng soá tieàn naøy ñeå caáp tín duïng vaø cung öùng caùc dòch vuï thanh toaùn. [16] NHTM – moät toå chöùc trung gian taøi chính, coù hoaït ñoäng gaàn guõi vôùi coâng chuùng vaø neàn kinh teá – NHTM xuaát hieän theo yeâu caàu cuûa neàn kinh teá. Trong quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån NHTM ñaõ ñi töø böôùc cöïc kyø thoâ sô vaø chính nhu caàu phaùt trieån cuûa neàn kinh teá - xaõ hoäi ñaõ laø taùc nhaân thuùc ñaåy hoaït ñoäng NH ñeå coù ñöôïc möùc ñoä hieän ñaïi ngaøy hoâm nay. Lòch söû ñaõ chöùng minh raèng NHTM laø saûn phaåm vaø ñöôïc taùch ra töø NHTW ( NH phaùt haønh). Vaøo thôøi sô khai, hoaït ñoäng NH chæ bao goàm moät soá nghieäp vuï ñôn giaûn nhö: baûo quaûn , giöõ hoä tieàn vaø ñoåi tieàn höôûng hoa hoàng. Trong voøng 5 theá kæ ( töø theá kyû V – theá kæ X) hoaït ñoäng NH coù nhöõng böôùc tieán daøi so vôùi NH sô khai ( ñaây laø giai ñoaïn 2 cuûa lòch söû NH) nhôø coù nhöõng tieán boä veà maët nghieäp vuï nhö sau: (i) Baét ñaàu ghi cheùp vaø theo doõi hoaït ñoäng cuûa thaân chuû qua soá lieäu taøi khoaûn, soå saùch keá toaùn cuõng ñöôïc thoâng tri cho toøa aùn ñeå laøm baèng chöùng trong caùc cuoäc tranh tuïng. (ii) Aùp duïng phöông phaùp buø tröø ( Comperosation). (iii) Nghieäp vuï chuyeån tieàn. (iiii) Baûo laõnh baèng caùc thöông phieáu. (iiiii) Chieát khaáu thöông phieáu. Töø theá kyõ XI, hoaït ñoäng NH ñaõ böôùc vaøo giai ñoaïn 3 vôùi vieäc maïnh daïn cho vay, taïo caùc khoaûn tieàn môùi trong löu thoâng, nghóa laø NH ñaõ tham gia vaøo hoaït ñoäng cung öùng tieàn. Hoaït ñoäng NH ôû giai ñoaïn 3 gaén chaët vôùi vieäc taïo ra “tieàn NH”. Caùc chöùng thö do NH phaùt ra (nhö seùc ngaøy nay) töø xa xöa ñaõ ñöôïc chaáp nhaän nhö phöông tieän thanh toaùn trong giao dòch vaø trao ñoåi. Ñeán cuoái theá kyû XVII, ôû NH baét ñaàu xuaát hieän nghieäp vuï cho vay. Do tieàn NH töø ñaàu theá kæ XVII ñaõ ñöôïc chaáp nhaän trong thanh toaùn nhö laø tieàn maët, quaù trình taïo ra tieàn NH laøm aûnh höôûng saâu saéc toång cung tieàn teä trong neàn kinh teá. Töø naêm 1609-1694 caùc NH ñeàu coù quyeàn taïo ra nhöõng tôø giaáy baïc coù hieäu löïc phaùp lyù nhö nhau trong löu thoâng, daãn ñeán tình traïng phaùt haønh tieàn NH bò laïm duïng, laøm cho trong nöôùc coù nhieàu giaáy baïc khaùc nhau gaây caûn trôû vieäc giao löu vaø phaùt trieån kinh teá. Ñeå haïn cheá vieäc phaùt haønh, chính phuû caùc nöôùc laàn löôït giôùi haïn “quyeàn phaùt haønh tieàn” veà cho moät soá NH vaø cuoái cuøng laø moät NH duy nhaát vaøo cuoái theá kæ XVII. Nhöõng NH coøn laïi chæ coøn moät quyeàn ñoù laø cho vay vaø 5ñi vay tieàn teäø, töø ñaây hoï môùi baét ñaàu taïo ra nhöõng chöùng thö cho vay vaø thanh toaùn. Tuy nhieân phaûi sau 1945, khi caùc nhaø nöôùc thöïc söï quoác höõu hoaù NHTW vaø ñoäc quyeàn phaùt haønh giaáy baïc phaùp ñònh ( tieàn NHTW), caùc loaïi chöùng thö cuûa NH trung gian môùi ñöôïc chaáp nhaän roäng raõi nhö tieàn. Nhö vaäy, tuy NH ra ñôøi töø raát laâu ( Theá kæ XV) nhöng tieàn cuûa noù chæ ñöôïc löu haønh roäng raûi töø ñaàu theá kyû XX. Sau khi Chính phuû caùc nöôùc qui ñònh vieäc phaùt haønh tieàn laø ñoäc quyeàn cuûa NHTW thì caùc NH coøn laïi chæ laøm nhieäm vuï nhöõng trung gian taøi chính giöõa ngöôøi cho vay vaø ngöôøi ñi vay tieàn trong neàn kinh teá, caùc NHTW hoaøn toaøn bieät laäp vôùi coâng chuùng, moïi hoaït ñoäng cuûa noù ñeàu thoâng qua nhöõng ñònh cheá trung gian vaø chính phuû ñeå tieáp caän vôùi coâng chuùng. Töø nguyeân nhaân naøy, nhöõng NH coøn laïi trong neàn kinh teá ñöôïc goïi laø “ NH trung gian”. Trong loaïi hình NH trung gian, heä thoáng caùc NHTM chieám vò trí quan troïng nhaát veà qui moâ taøi saûn vaø veà thaønh phaàn caùc nghieäp vuï – hoaït ñoäng cuûa NHTM bao goàm 3 lónh vöïc: nghieäp vuï nôï (huy ñoäng voán), nghieäp vuï coù (cho vay kinh doanh) vaø nghieäp vuï moâi giôùi trung gian (dòch vuï thanh toaùn, ñaïi lyù, tö vaán, thoâng tin, giöõ hoä chöùng töø, vaät coù giaù….). Ba loaïi nghieäp vuï ñoù coù quan heä maät thieát, taùc ñoäng hoã trôï, thuùc ñaåy nhau phaùt trieån, taïo neân uy tín cho NH, chính söï keát hôïp ñoàng ñoàng boä ñoù ñaõ trôû thaønh qui luaät hoaït ñoäng cho NH vaø taïo thaønh xu höôùng kinh doanh toång hôïp ña naêng cuûa caùc NHTM. [3] Vai troø & nhieäm vuï cuûa NHTM theå hieän qua sô ñoà sau: Caù nhaân Caù Caù nhaân Toå chöùc Toå chöùc Cho vay NH: -Thu thaäp tieàn göûi - Cho vay - Cung öùng dòch vuï Tieàn göûi Nghieäp vuï keát hôïp Nghieäp vuï chính - Dòch vuï ngoaïi hoái - Dòch vuï tö vaán - KD chöùng khoaùn - .v.v…… 6 ÔÛ nöôùc ta, sau khi caû nöôùc thoáng nhaát, heä thoáng NHTM thöïc thuï ñöôïc hình thaønh naêm 1988 sau khi taùch ra töø NHNN ( thaønh laäp heä thoáng NH 2 caáp). Theo luaät caùc toå chöùc Tín duïng Vieät Nam thì NH laø loaïi hình toå chöùc Tín duïng ñöôïc thöïc hieän toaøn boä hoaït ñoäng NH vaø caùc hoaït ñoäng kinh doanh khaùc coù lieân quan. [16] Theo tính chaát vaø muïc tieâu hoaït ñoäng, caùc loaïi hình NH goàm: NHTM, NH phaùt trieån, NH ñaàu tö, NH chính saùch, NH hôïp taùc vaø caùc loaïi hình NH khaùc. NHNo VN laø NHTM nhaø nöôùc, hoaït ñoäng theo luaät caùc TCTD & luaät phaùp lieân quan. II. Ñaëc tröng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHTM. 1- Quan heä tín duïng NHTM döïa treân nguyeân taéc coù hoaøn traû. NHTM vôùi tö caùch laø doanh nghieäp kinh doanh tieàn teä, hoaït ñoäng treân cô sôû ñi vay ñeå cho vay thoâng qua nghieäp vuï tín duïng. Haønh vi kinh doanh tieàn teä cuûa NHTM thöïc chaát laø mua quyeàn söû duïng voán ( thueâ ) vaø baùn ( cho thueâ ) laïi quyeàn söû duïng voán ñoù, noù hoaøn toaøn khaùc vôùi caùc loaïi hình kinh doanh khaùc cuûa caùc toå chöùc kinh teá, theå hieän nhö sau: - Quan heä tín duïng (ñi vay vaø cho vay) chuû yeáu döïa vaøo loøng tin laãn nhau. Khaùc vôùi quan heä mua baùn thoâng thöôøng khaùc, quan heä tín duïng NH chæ trao ñoåi quyeàn söû duïng giaù trò khoaûn vay, chöù khoâng trao ñoåi quyeàn sôû höõu khoaûn vay. Ngöôøi cho vay giao giaù trò khoaûn vay döôùi daïng tieàn teä vaø haøng hoaù cho ñoái taùc söû duïng khoaûn vay trong thôøi haïn cam keát, ngöôøi vay phaûi hoaøn traû toaøn boä giaù trò khoaûn vay coäng theâm khoaûn lôïi töùc traû cho ngöôøi cho vay. Do vaäy, thöïc theå khoaûn vay vaãn coøn toàn taïi vaø coù theå luaân chuyeån töø ngöôøi naøy sang ngöôøi khaùc do hoaït ñoäng cho vay cuûa chuû theå cho vay. Trong quan heä tín duïng, giaù trò haøng hoaù “khoaûn vay” khoâng thay ñoåi hình thaùi, maø noù chæ ñöôïc chuyeån töø ngöôøi cho vay sang ngöôøi ñi vay vaø chæ coù moät beân nhaän ñöôïc giaù trò, bôûi vì chæ coù moät beân nhöôïng ñi giaù trò maø thoâi. Ñieàu naøy coù nghóa laø haøng hoaù “ khoaûn vay ” coù ñaëc ñieåm seõ quay trôû veà ñieåm xuaát phaùt cuûa noù, maø vaãn giöõ nguyeân veïn giaù trò voán coù, ñoàng thôøi laïi lôùn leân theâm trong quaù trình vaän ñoäng. 2- Laõi suaát – ñaëc tröng veà giaù caû trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHTM. Laõi suaát laø giaù caû cuûa tín duïng. Laõi suaát bieåu hieän giaù caû khoaûn tieàn maø 7 ngöôøi cho vay ñoøi hoûi khi taïm thôøi trao quyeàn söû duïng khoaûn tieàn cuûa mình cho ngöôøi khaùc. Ngöôøi ñi vay coi laõi suaát laø khoaûn chi phí phaûi traû cho nhu caàu söû duïng taïm thôøi tieàn cuûa ngöoøi khaùc. Khi söû duïng khoaûn tieàn vay vaøo quaù trình SXKD, ngöoøi ñi vay seõ thu ñöôïc lôïi nhuaän, moät phaàn lôïi nhuaän naøy traû cho ngöôøi cho vay. Nhö giaù caû cuûa moïi haøng hoaù khaùc, laõi suaát cuõng phuï thuoäc quan heä cung caàu. Cung, caàu voán ñöôïc hình thaønh treân cô sôû nguoàn kyù thaùc vaø yeâu caàu cuûa neàn kinh teá. Tuy nhieân löôïng voán ñöôïc cung öùng laïi phuï thuoäc laõi suaát. Trong thöïc tieãn, laõi suaát chòu aûnh höôûng cuûa nhieàu nhaân toá nhö: kyø haïn thanh toaùn, möùc ñoä ruûi ro, khaû naêng thanh khoaûn, laïm phaùt, tyû giaù hoái ñoaùi, chi phí haønh chính…… Tuy nhieân, ñeå ñôn giaûn hoaù moät vaán ñeà phöùc taïp, lyù thuyeát voán coù theå cho vay chæ qui veà moät nhaân toá cung caàu voán ñeå nghieân cöùu. Lyù thuyeát naøy trong thöïc teá coù theå thaáy ôû baát cöù nôi ñaâu coù söï bieán ñoäng veà laõi suaát cho vay cuûa NH. Cho duø dich vuï kinh doanh cuûa NH khoâng keùm phaàn quan troïng, nhöng roõ raøng coâng vieäc kinh doanh cuûa NH vaãn laø hoaït ñoäng nhö moät trung gian taøi chính ñoù laø: chi traû tieàn laõi cho phaàn tieàn göûi cuûa khaùch haøng vaø thu laõi ñoái vôùi khoaûn tieàn cho khaùch haøng vay. ÔÛ ñaây ta löu yù ñeán hai nhaân toá cô baûn caáu thaønh trong baát kyø moät laõi suaát naøo, ñoù laø: (i) phaàn tieàn traû cho ngöôøi cho vay khi quyeàn söû duïng voán ñöôïc hoaøn traû cho ngöôøi sôû höõu vaø (ii) phaàn tieàn trang traûi chuû yeáu ruûi ro trong tröôøng hôïp quyeàn söû duïng voán khoâng ñöôïc hoaøn traû. Do ñoù hình thaønh nhieàu loaïi laõi suaát khaùc nhau cuûa NHTM. 3- Yeáu toá nieàm tin trong hoaït ñoäng tín duïng NH. Trong lónh vöïc hoaït ñoäng taøi chính, moät chuû theå ñöôïc xem laø uy tín khi chuû theå khaùc tin töôûng vaø saün saøng kyù thaùc taøi saûn hoaëc tieàn baïc cho hoï. Tín nhieäm laø yeáu toá bao truøm trong hoaït ñoäng tín duïng, laø ñieàu kieän caàn cho quan heä tín duïng phaùt sinh. Töø ñoù coù theå thaáy raèng quan heä tín duïng phaûi song haønh vôùi loøng tin. Khi thieáu loøng tin, ngöôøi ta buoäc phaûi gia coá loøng tin baèng caùc “quyeàn truy ñoøi”, aùp duïng caùc bieän phaùp baûo ñaûm tieàn vay… Loøng tin trong quan heä tín duïng ñöôïc bieåu hieän caû hai phía: ngöôøi cho vay vaø ngöôøi ñi vay. Rieâng veà phía ngöôøi ñi vay, neáu hoï caûm nhaän ngöôøi cho vay khoâng ñuû ñieàu kieän ñaùp öùng cho hoï veà löôïng tín duïng, thôøi haïn cho vay, naêng löïc 8 ñaøm phaùn, caùc ñieàu kieän phuïc vuï… thì quan heä tín duïng vaãn coù theå khoâng phaùt sinh. Loøng tin trong quan heä tín duïng coù nhöõng neùt ñaëc bieät hôn so vôùi yeáu toá loøng tin trong caùc quan heä phi NH bôûi NH ñoùng vai troø laø ngöôøi cho vay vöøa laø ngöôøi ñi vay. Do vaäy, NH moät maët phaûi theå hieän loøng tin , maëc khaùc phaûi kieåm tra loøng tin vôùi khaùch haøng. Ñieàu naøy tröïc tieáp quyeát ñònh söï an toaøn, hieäu quûa, ñoàng nghóa vôùi söï sinh toàn cuûa NHTM. Moät ñaëc thuø cuûa hoaït ñoäng NH laø tình traïng taøi chính cuûa moät NH phuï thuoäc vaøo nieàm tin cuûa khaùch haøng göûi tieàn ñoái vôùi giaù trò taøi saûn cuûa NH ñoù. Neáu hoï tin raèng nhieàu taøi saûn cuûa NH ñaõ giaûm giaù trò thì coù theå laøn soùng ruùt tieàn kyù thaùc seõ dieãn ra maïnh meõ, daãn ñeán phaù saûn khoâng chæ rieâng NH quaûn lyù keùm veà taøi saûn maø coøn keùo theo caû heä thoáng. 4- Tín duïng NH taïo tieàn kyù thaùc, taïo taøi nguyeân cho hoaït ñoäng NH. Taïo vaø huûy tieàn laø chöùc naêng rieâng cuûa tín duïng NH vaø laøm cho hoaït ñoäng tín duïng cuûa NH khaùc haún vôùi hoaït ñoäng kinh doanh thoâng thöôøng khaùc. Thuôû sô khai, caùc NH coù theå taïo tieàn baèng vieäc phaùt haønh caùc ngaân phieáu thanh toaùn ( tieàn thaân cuûa giaáy baïc NH ) thay cho vaøng trong löu thoâng. Ngaøy nay, NHTM taïo tieàn baèng caùch taïo ra buùt teä ( tieàn ghi soå) theo phöông phaùp cho vay chuyeån khoaûn. Khi NHTM cho vay baèng tieàn maët, vieäc cho vay thöïc chaát laø chuyeån soá tieàn töø tay ngöôøi naøy sang tay ngöôøi khaùc söû duïng, ngöôøi cho vay maát ñi caùi maø ngöôøi ñi vay nhaän ñöôïc. Nhöng khi NH cho vay chuyeån khoaûn thì NH khoâng maát ñi caùi gì maø khaùch haøng coøn coù phöông tieän taïo ra söùc mua. Toùm laïi, trong caùc loaïi tín duïng khaùc, cho vay hoaëc thu nôï ñeàu laø quaù trình chuyeån moät löôïng tieàn töø tay ngöôøi naøy sang tay ngöôøi khaùc. Trong khi NHTM cho vay chuyeån khoaûn seõ taêng löôïng tieàn (buùt teä), ngöôïc laïi khi thu nôï baèng chuyeån khoaûn seõ laøm giaûm moät löôïng tieàn. Coù theå noùi raèng NHTM thoâng qua coâng cuï tín duïng ñaõ taïo vaø huûy tieàn, cung caáp phöông tieän thanh toaùn cho neàn kinh teá. Nhö vaäy, NHTM ñaõ taïo taøi nguyeân quan troïng nhaát phuïc vuï cho hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình. 5- Söû duïng coâng ngheä ñaëc bieät: coâng ngheä bieán ñoåi cô caáu thôøi haïn cuûa caùc ñoàng tieàn. 9 Hoaït ñoäng kinh teá trong xaõ hoäi luoân phaùt sinh tình traïng löôõng laäp, ñoù laø luoân coù nhöõng ngöôøi thöøa tieàn muoán cho vay vaø nhöõng ngöôøi thieáu tieàn muoán ñi vay. Thò tröôøng taøi chính tröïc tieáp seõ bò beá taéc trong tröôøng hôïp naøy, nhöng thò tröôøng taøi chính giaùn tieáp coù ñuû ñieàu kieän ñeå giaûi quyeát beá taéc treân. Thoâng qua hoïat ñoäng tín duïng, NHTM tuy naém giöõ caùc tích saûn keùm tính löu hoaït so vôùi tieâu saûn maø hoï phaùt haønh, nhöng vaãn duy trì ñöôïc naêng löïc chi traû, ñoù laø ñaëc tröng maø taøi chính tröïc tieáp khoâng coù ñöôïc. Caùc bieän phaùp nhaèm thay ñoåi cô caáu thôøi haïn ngaân quyõ luoân ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu veà khaû naêng thanh toaùn cho khaùch haøng vaø khaû naêng thanh khoaûn cuûa NH, ñaõ hình thaønh moät coâng ngheä ñaëc bieät cuûa NH - coâng ngheä thay ñoåi thôøi haïn söû duïng cuûa caùc ñoàng tieàn. Thöôùc ño hieäu quaû kinh doanh cuûa NHTM laø lôïi nhuaän. Tính khaû duïng vaø khaû naêng sinh lôøi cuûa moät taøi saûn NHTM luoân ñoái nghòch nhau. Do ñoù, NH phaûi choïn moät möùc caân baèng giöõa caùc taøi saûn coù tính khaû duïng cao nhöng khaû naêng sinh lôøi keùm vaø taøi saûn coù tính khaû duïng keùm nhöng khaû naêng sinh lôøi cao, ñoàng thôøi xem xeùt vaán ñeà ñoái nghòch giöõa tính khaû duïng vaø khaû naêng sinh lôøi trong khaû naêng coù theå chaáp nhaän ñöôïc. Coâng ngheä ñaëc bieät cuûa NH – coâng ngheä bieán ñoåi cô caáu thôøi haïn cuûa caùc ñoàng tieàn, laø caùch laøm cho hai yeâu caàu coù tính töông phaûn laø “ an toaøn vaø hieäu quaû” trôû thaønh töông hôïp. Trong neàn kinh teá phaùt trieån, coâng ngheä NH hieän ñaïi, vieäc göûi vaø ruùt tieàn ñöôïc nhanh choùng, thuaän lôïi, ñaõ kích thích coâng chuùng göûi tieàn vaøo NH, vì ñoù laø vieäc laøm nhieàu lôïi ích so vôùi ñeå tieàn trong tuùi. Ñeán luùc aáy, coâng ngheä bieán ñoåi thôøi haïn söû duïng cuûa caùc ñoàng tieàn cuûa NHTM môùi thaät söï ñaày ñuû yù nghóa. Ñeå töông hôïp hai yeáu toá: an toaøn vaø hieäu quaû, NH ñaõ phaûi luoân tìm bieän phaùp ñaàu tö taøi chính coù hieäu quaû cao nhaát, ñoàng thôøi phaûi baûo ñaûm khaû naêng thanh khoaûn baèng caùch saép xeáp haøi hoøa caùc yeáu toá taøi saûn “nôï” vaø taøi saûn ‘coù”, ñoàng thôøi cuõng phaûi kheùo leùo aùp duïng caùc kyõ thuaät taïo nguoàn kyù thaùc maø NH ñöôïc quyeàn söû duïng. 6- Trung taâm bieán ñoåi vaø tieáp nhaän ruûi ro trong neàn kinh teá. Quan nieäm veà NHTM vaø hoaït ñoäng cuûa noù chæ thöïc söï ñuùng ñaén vaø ñaày ñuû yù nghóa thöïc tieãn khi ñöôïc xem xeùt gaén vôùi hoaït ñoäng cuûa neàn kinh teá. Ñaëc bieät khi ñöôïc xem xeùt döôùi goùc ñoä ruûi ro cuûa neàn kinh teá. ÔÛ nhöõng noäi dung treân, khi baøn veà tính chaát trung gian taøi chính cuûa NHTM, chuùng ta chæ xem xeùt NHTM 10 theo caùc chöùc naêng töông ñoái ñoäc laäp trong quan heä vôùi neàn kinh teá. Trong thöïc tieãn, heä thoáng NH vaø neàn kinh teá luoân coù moái quan heä taùc ñoäng qua laïi laãn nhau moät caùch chaët cheõ vaø nhaïy beùn. Khi NHTM laøm nhieäm vuï trung gian tín duïng, hoaït ñoäng NHTM ñaõ ngaàm chöùa ñöïng ruûi ro. Hôn nöõa khaùch haøng cuûa NHTM laø caùc chuû theå chöùa ñöïng ruûi ro, hoï ñeán NH laø muoán san seõ ruûi ro ñoù cho NH. Ñoái vôùi khaùch haøng, ruûi ro gaây ra cho hoï heát söùc ña daïng vaø phong phuù vaø xuaát phaùt töø nhieàu nguoàn khaùc nhau ôû moâi tröôøng noäi taïi laãn ngoaïi vi; töø nhöõng yeáu toá kinh teá vi moâ ñeán nhöõng taùc ñoäng töø kinh teá vó moâ. Qua con ñöôøng tín duïng hoï coù theå chuyeån caùc ruûi ro ñoù cho NH. Ñeán löôït mình, vôùi chöùc naêng trung gian taøi chính, NH trôû thaønh moät trung gian chuyeån ruûi ro trong neàn kinh teá. Thoâng qua caùc keânh kyù thaùc, NHTM nhaän caùc luoàng taøi chính töø nhöõng ngöôøi cho vay ñaàu tieân, coøn thoâng qua keânh tín duïng, NHTM chuyeån caùc luoàng taøi chính ñeán ngöôøi vay sau cuøng. Töông töï, NHTM cuõng chuyeån ñi hoaëc nhaän veà caùc luoàng taøi chính töø caùc ñònh cheá taøi chính khaùc. Khi laøm vieäc naøy, NHTM cuõng ñoàng thôøi taïo laäp caùc keânh daãn ruûi ro giöõa caùc chuû theå kinh teá, caùc ñònh cheá taøi chính vôùi nhau. Ruûi ro naøy coù tính chaát laây lan. Vì vaäy, taùc haïi laây lan ruûi ro cuûa NHTM laø ñaëc ñieåm caàn löu yù. NHTM laø chuû theå keát noái yù nguyeän veà thôøi haïn ñoàng tieàn giöõa 2 chuû theå neâu treân . Laøm vieäc naøy, NHTM ñaõ bieán ñoåi ruûi ro – giaûm ruûi ro taùi ñaàu tö cho ngöôøi ñiù vay cuoái cuøng, ñoàng thôøi giaûm ruûi ro thanh khoaûn cho ngöôøi cho vay ñaàu tieân. Tröôøng hôïp naøy, NHTM taát nhieân ñaõ nhaän veà mình caùc ruûi ro khaùch haøng chuyeån ñeán . Söû duïng tieàn göûi ngaén haïn ñeå cho vay daøi haïn laø moät trong nhöõng bieän phaùp toái ña hoaù lôïi nhuaän cuûa NHTM, nhöng ruûi ro thanh khoaûn keøm theo cuõng khoâng nhoû. Tuy nhieân, vì muïc tieâu toái thöôïng laø toái ña hoaù lôïi nhuaän, caùc NHTM ñeàu coá gaéng hieäu quaû hoaù taøi saûn nôï theo phöông phaùp treân, vì hoï tin raèng vieäc göûi tieàn cuûa khaùch haøng laø moät chuoãi töông ñoái lieân tuïc khi NH coøn duy trì ñöôïc söï tín nhieäm vôùi caùc ñoái taùc. Töø nhöõng phaân tích treân, coù theå thaáy raèng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHTM môû roäng lôïi nhuaän nhöng cuõng ñoàng thôøi môû roäng ruûi ro cho caùc chuû theå kinh teá vaø cho caû neàn kinh teá. Caùc trung gian taøi chính laø ñaàu moái nhaïy caûm nhaát trong vieäc chuyeån taûi caùc taùc ñoäng vi moâ leân neàn kinh teá vó moâ vaø ngöôïc laïi . Vì theá, oån 11 ñònh hoaït ñoäng cuûa trung gian taøi chính laø moät trong nhöõng tieàn ñeà cô baûn ñeå oån ñònh kinh teá vó moâ. [2], [3], [4] III. Hieäu quaû kinh doanh cuûa NHTM. Cuõng nhö bao doanh nghieäp khaùc, muïc tieâu toái thöôïng trong hoaït ñoäng cuûa NHTM laø lôïi nhuaän, trong ñoù laønh maïnh vaø oån ñònh luoân laø neàn taûng cuûa hoaït ñoäng NHTM. Lôïi nhuaän laø thöôùc ño hieäu quaû kinh doanh cuûa NHTM. Tuy nhieân, lôïi nhuaän NHTM chòu söï taùc ñoäng cuûa raát nhieàu yeáu toá. Vì vaäy, khi xem xeùt hieäu quaû kinh doanh cuûa NHTM, ngoaøi heä thoáng chæ tieâu veà taøi chính, ngöôøi ta coøn xem xeùt ñeán nhieàu chæ tieâu lieân quan veà qui moâ vaø chaát löôïng taøi saûn “nôï”, taøi saûn “coù”, nghieäp vuï trung gian, khaû naêng thanh toaùn, khaû naêng sinh lôøi v.v… Trong phaïm vi luaän vaên, chæ taäp trung ñeà caäp khaùi quaùt moät soá vaán ñeà lyù thuyeát tröïc tieáp lieân quan sau ñaây: 1- Chaát löôïng taøi saûn coù. Taøi saûn “coù” laø phaàn nguoàn voán ñöôïc söû duïng vaøo kinh doanh vaø duy trì khaû naêng thanh toaùn cuûa moät NHTM. Chaát löôïng taøi saûn “coù” laø chæ tieâu toång hôïp nhaát noùi leân khaû naêng beàn vöõng veà maët taøi chính, khaû naêng sinh lôøi vaø naêng löïc quaûn lyù cuûa moät NHTM. Phaàn lôùn ruûi ro voán trong kinh doanh tieàn teä ñeàu taäp trung ôû taøi saûn “coù”. Thoâng thöôøng, taøi saûn “coù” cuûa NHTM bao goàm: + Tieàn maët vaø tieàn göûi ôû NHNN: loaïi taøi saûn naøy khoâng sinh lôøi, chuû yeáu duøng vaøo muïc ñích thanh khoaûn (tröø loaïi döï tröõ thaëng dö khi ñöôïc söû duïng nhö taøi saûn “coù” sinh lôøi). Loaïi naøy goïi chung laø tieàn döï tröõ, bao goàm: döï tröõ baét buoäc (döï tröõ phaùp ñònh), döï tröõ luaân chuyeån, döï tröõ thaëng dö (döï tröõ dö thöøa). Tieàn döï tröõ laø caùc taøi saûn löu hoaït cao, coù theå ñaùp öùng töùc khaéc caùc nhu caàu ruùt tieàn cuûa ngöôøi kyù thaùc. + Cho vay caùc TCKT vaø caùc taàng lôùp daân cö : ñaây laø boä phaän sinh lôøi chuû yeáu vaø cuõng laø nôi phaùt sinh nhieàu ruûi ro cuûa NHTM. + Ñaàu tö vaø kinh doanh chöùng khoaùn. +Taøi saûn coù khaùc: taøi saûn coá ñònh vaø thieát bò; caùc khoaûn phaûi thu…. 12 Ñeå phaân tích taøi saûn “coù” moät caùch toaøn dieän, caùc nhaø quaûn trò phaûi nghieân cöùu töø vieäc xaùc ñònh chính saùch, chieán löôïc kinh doanh ñeán caùc thuû tuïc nghieäp vuï, khaû naêng kieåm soaùt noäi boä vaø ñoä an toaøn veà taøi saûn cuûa NH. Khi caáp tín duïng, caùc NH phaûi quan taâm ñeán nguyeân taéc ruûi ro… Khi phaân tích taøi saûn “coù”, coâng vieäc ñaàu tieân cuûa nhaø quaûn trò laø phaûi phaân loaïi caùc khoaûn nôï ñeå quaûn lyù moät caùch hieäu quaû caùc khoaûn nôï naøy. Taøi saûn “coù” cuûa NHTM phaàn lôùn laø caùc khoaûn cho vay. Do ñoù, vieäc ñaùnh giaù chaát löôïng tín duïng vaø xem xeùt söï taùc ñoäng cuûa noù ñoái vôùi caùc yeáu toá taøi chính laø vieäc laøm quan troïng trong phaân tích. Söùc beàn cuûa moät NHTM phuï thuoäc raát nhieàu vaøo chaát löôïng taøi saûn “coù” vaø tình hình trích laäp döï phoøng ruûi ro. 2- Khaû naêng thanh toaùn. Khaû naêng thanh toaùn cuûa NHTM coù theå xem xeùt theo nhieàu goùc ñoä khaùc nhau. Theo chuùng toâi khaû naêng thanh toaùn cuûa moät NHTM laø tình traïng tieàn maët saún saøng (Access to ready cash) ñeå chi traû hay gia taêng taøi saûn coù. Ñaùnh giaù khaû naêng thanh toaùn cuûa moät NHTM laø vaán ñeà khoù khaên. Veà cô baûn, phaân tích khaû naêng thanh toaùn cuûa moät NHTM laø xem xeùt khaû naêng giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà nguoàn voán vaøo luùc töông ñoái böùc xuùc. 3- Khaû naêng sinh lôøi Khaû naêng sinh lôøi laø keát quaû cuï theå nhaát cuûa quaù trình kinh doanh. Moïi doanh nghieäp trong neàn kinh teá thò tröôøng chæ coù theå toàn taïi vaø phaùt trieån baèng caùch taïo ra lôïi nhuaän trong kinh doanh. Lôïi nhuaän laø moät chæ tieâu toång hôïp ñaùnh giaù hieäu quaû kinh doanh cuûa caùc NHTM. [2], [3], [4], [5] Ñeå löôïng hoùa nhöõng vaán ñeà neâu treân, ngöôøi ta thöôøng söû duïng moät soá chæ tieâu quan troïng sau ñaây ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû kinh doanh cuûa NHTM: 1. Chæ tieâu veà nguoàn voán: Soá dö cuûa töøng loaïi nguoàn voán Tyû troïng töøng loaïi nguoàn voán = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ x 100 Toång nguoàn voán Voán huy ñoäng Tyû troïng voán huy ñoäng = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ x 100 Voán töï coù cuûa NH 13 2. Chæ tieâu veà chaát löôïng taøi saûn “coù”: Toång dö nôï Dö nôï quaù haïn H₁ = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ ; H3 = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ Nguoàn huy ñoäng Toång dö nôï cho vay H₁ : Xaùc ñònh hieäu quaû cuûa moät ñoàng voán huy ñoäng. Neáu H₁ caøng lôùn, voán toàn ñoïng caøng ít, ñoàng thôøi ruûi ro tín duïng caøng lôùn. H₃ : Theå hieän chaát löôïng tín duïng. 3. Chæ tieâu veà khaû naêng thanh toaùn: Ngöôøi ta thöôøng duøng chæ soá sau ñaây ñeå ñaùnh giaù khaû naêng thanh toaùn cuûa NHTM: Taøi saûn “coù” ñoäng Khaû naêng thanh toaùn töùc thì = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ x 100 Taøi saûn “nôï” deã bieán ñoäng Taøi saûn coù ñoäng laø taøi saûn coù deã chuyeån ñoåi thaønh tieàn. Chæ soá ño löôøng khaû naêng thanh toaùn töùc thì cao, chöùng toû NH coù thanh khoaûn toát. Nhöng neáu chæ soá naøy quaù cao, noù seõ aûnh höôûng ñeán khaû naêng sinh lôøi cuûa NH. Vaán ñeà ñaët ra laø chæ soá naøy ôû möùc bao nhieâu laø hôïp lyù. Thoâng thöôøng, caùc NHTM hoaït ñoäng toát coù theå duy trì chæ soá naøy töông ñoái thaáp so vôùi NHTM hoaït ñoäng yeáu keùm. 4. Khaû naêng sinh lôøi: Ñeå ñaùnh giaù lôïi nhuaän cuûa NHTM, ngöôøi ta thöôøng söû duïng caùc chæ soá sau ñaây: Thu nhaäp roøng Thu nhaäp roøng ROA = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ x 100 ; ROE = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ x 100 Taøi saûn coù Voán töï coù Ngoaøi ra, ngöôøi ta coøn söû duïng moät soá chæ tieâu boå sung sau: Thu nhaäp roøng * Tyû leä lôïi nhuaän treân toång thu nhaäp = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ x 100 Toång thu nhaäp Laõi roøng *Tyû suaát lôïi nhuaän = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ x 100 14 Taøi saûn coù sinh lôøi Thu nhaäp laõi - chi phí laõi *Laõi roøng bieân teá = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ Tích saûn sinh laõi roøng Trong heä thoáng NHNo VN, chi nhaùnh caáp 1 (NHNo Tænh, Thaønh phoá vaø caùc ñôn vò thaønh vieân khaùc) khoâng ñöôïc NHNo VN giao chæ tieâu lôïi nhuaän maø söû duïng chæ tieâu Quõy thu nhaäp ñeå ñaùnh giaù naêng löïc taøi chính vaø hieäu quaû kinh doanh. Quõy thu nhaäp = Doanh thu – chi phí (khoâng keå chi löông) Beân caïnh, caên cöù Thoâng tö soá 49/2004/TT-BTC ngaøy 03/06/2004 cuûa Boä Taøi chính veà höôùng daãn chæ tieâu ñaùnh giaù hieäu quaû hoaït ñoäng taøi chính cuûa caùc toå chöùc tín duïng nhaø nöôùc, NHNo VN ñaõ cuï theå hoùa heä thoáng chæ tieâu ñaùnh giaù hieäu quaû kinh doanh ñoái vôùi chi nhaùnh caáp 1 tröïc thuoäc trong heä thoáng NHNo VN bao goàm: (1) Toác ñoä taêng tröôûng huy ñoäng voán taïi ñòa phöông. Soá dö voán huy ñoäng bình quaân cuûa naêm nay (1) = ( ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ - 1 ) x 100 Soá dö voán huy ñoäng bình quaân cuûa naêm tröôùc (2) Toác ñoä taêng tröôûng ñaàu tö voán. Dö nôï cho vay vaø ñaàu tö giaáy tôø coù giaù bình quaân naêm nay (2) = ( ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ - 1 )x 100 Dö nôï cho vay vaø ñaàu tö giaáy tôø coù giaù bình quaân naêm tröôùc Taøi saûn coù sinh lôøi bình quaân (3) Khaû naêng sinh lôøi = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ x 100% Toång taøi saûn coù noäi baûng bình quaân (4) Tyû leä thu dòch vuï. Soá Dö NQH cuoái kyø (5) Tyû leä NQH = ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ x 100 Toång dö nôï cho vay cuoái kyø (6) Cheânh leäch laõi suaát = Laõi suaát thöïc teá ñaàu ra – Laõi suaát thöïc teá ñaàu vaøo 15 IV- Nhöõng vaán ñeà ruùt ra töø vieäc nghieân cöùu lyù luaän: Töø thöïc traïng hoaït ñoäng NHNo Bình Thuaän, luaän vaên ñaõ neâu lyù do choïn ñeà taøi luaän vaên laø nhaèm thaùo gôû nhöõng vuôùng maéc vaø haïn cheá trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän. Trong phaïm vi nghieân cöùu, caùc noäi dung nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän theo phöông phaùp toång theå - nghieân cöùu khía caïnh chung, thoáng nhaát ôû caùc ñôn vò tröïc thuoäc, qua ñoù phaùt bieåu thaønh vaán ñeà chung cuûa NHNo Bình Thuaän. Trong phaàn lyù luaän, luaän vaên ñaõ khaùi quaùt lòch söõ hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa heä thoáng NHTM treân theá giôùi vaø Vieät Nam noùi rieâng; ñeà caäp vai troø, nhieäm vuï cuûa NHTM. Troïng taâm cuûa phaàn lyù luaän laø heä thoáng hoùa nhöõng vaán ñeà cô baûn veà ñaëc tröng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHTM, töø ñoù ñeà caäp ñeán noäi dung veà hieäu quaû kinh doanh cuûa NHTM noùi chung, cuõng nhö nhöõng qui ñònh veà quaûn lyù hieäu quaû kinh doanh trong heä thoáng NHNo VN. Qua nghieân cöùu lyù luaän toång quan veà NHTM coù theå ruùt ra moät soá baøi hoïc chuû yeáu ñeå vaän duïng vaøo quaûn trò NHTM nhö sau: - Söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa NHTM xuaát phaùt töø yeâu caàu cuûa neàn saûn xuaát haøng hoùa vaø gaén boù chaët cheõ vôùi söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi qua nhieàu giai ñoaïn lòch söõ. - NHTM – trung gian taøi chính coù khaû naêng keát noái yù nguyeän giöõa chuû theå kyù thaùc vaø chuû theå vay voán ñeå kinh doanh chuû yeáu baèng voán cuûa ngöôøi khaùc; coù khaû naêng bieán ñoåi cô caáu thôøi haïn caùc ñoàng tieàn ñeå öùng duïng vaøo hoaït ñoäng kinh doanh moät caùch coù hieäu quaû döïa treân qui luaät soá lôùn, nhöng ñoàng thôøi cuõng coù nhieàu khaû naêng nhaän ruûi ro vaø chuyeån ruûi ro trong moái quan heä vôùi neàn kinh teá. Vì vaäy, yeáu toá nieàm tin vaø chaát löôïng tín duïng luoân laø cô sôû vaø neàn taûng cuûa hieäu quaû kinh doanh. Moïi söï suy giaûm veà nieàm tin (coù söï chi phoái chuû yeáu cuûa chaát löôïng tín duïng) ñeàu daãn ñeán suy giaûm hieäu quaû kinh doanh hoaëc ñoå vôû hoaït ñoäng NHTM, maø taùc ñoäng cuûa haäu quaû naøy khoâng chæ döøng laïi ôû moät NHTM rieâng leõ, ñoàng thôøi taùc ñoäng xaáu ñeán kinh teá vó moâ. NHTM luoân phaûi löu yù raèng: caøng cao lôïi nhuaän caøng nhieàu ruûi ro. Vì vaäy, trong quaûn trò hoaït ñoäng tín duïng luoân caàn coù bieän phaùp giaùm saùt chaët cheõ ñeå laøm cho hai yeáu toá töông phaûn laø an toaøn vaø hieäu quaû trôû thaønh töông hôïp. Ñaây laø vaán ñeà khoâng heà ñôn giaûn trong quaûn trò NHTM. 16 - Laõi suaát laø giaù caû cuûa tín duïng. Laõi suaát ñöôïc caáu taïo bôûi nhieàu nhaân toá, goàm caû caùc nhaân toá chuû quan laãn khaùch quan. Trong neàn kinh teá thò tröôøng, caàn ñaëc bieät quan taâm ñeán quan heä cung caàu veà voán – nhaân toá quan troïng caáu thaønh laõi suaát. Vì vaäy khoâng theå chuû quan duy yù chí trong aán ñònh laõi suaát, maø phaûi tuaân thuû chaët cheõ caùc qui luaät kinh teá thò tröôøng, döï baùo khaû naêng laïm phaùt (lieân quan ñeán laõi suaát thöïc), bieän phaùp quaûn trò khe hôû (GAP) lieân quan cô caáu taøi saûn “nôï” vaø taøi saûn “coù” bieán ñoäng … ñeå xaây döïng heä thoáng laõi suaát phuø hôïp vôùi muïc tieâu khoâng ngöøng naâng cao lôïi nhuaän, giaûm thieåu ruûi ro tín duïng, laõi suaát, tyû giaù, thanh khoaûn … keát hôïp vôùi chieán löôïc chieám lónh vaø môû roäng thò phaàn hoaït ñoäng. Maët khaùc, caàn löu yù môû roäng thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët thu huùt nguoàn voán giaù reû, tieát giaûm chi phí voán, taêng cöôøng hieäu quaû kinh doanh. - Hoaït ñoäng NHTM ñang trong loä trình hoäi nhaäp quoác teá, yeâu caàu böùc xuùc ñaët ra cho heä thoáng NHTM laø môû roäng qui moâ, naâng cao chaát löôïng kinh doanh. Ñeå thoûa maõn yeâu caàu treân, ñoøi hoûi NHTM phaûi luoân taêng cöôøng nguoàn voán kinh doanh, ñoåi môùi vaø öùng duïng coâng ngheä NH tieân tieán, phöông phaùp quaûn trò vaø taùc nghieäp NHTM hieän ñaïi. Vaán ñeà naøy lieân quan ñeán naêng löïc taøi chính vaø chaát löôïng nguoàn nhaân löïc cuûa NHTM, trong ñoù chaát löôïng nhaân löïc laø nhaân toá then choát, quyeát ñònh söï thaønh baïi trong hoaït ñoäng. Vì vaäy, vieäc xaây döïng heä thoáng nhaân löïc coù chaát löôïng vaø khoâng ngöøng naâng cao laø khoâng theå thieáu vaø toái troïng ñoái vôùi hoaït ñoäng NHTM trong ñieàu kieän hoäi nhaäp vaø song haønh vôùi neàn kinh teá tri thöùc caän keà. 17 CHÖÔNG II THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH CUÛA NHNo BÌNH THUAÄN. I. Tình hình kinh teá – xaõ hoäi Tænh Bình Thuaän. Bình Thuaän laø moät tænh duyeân haûi Nam Trung boä, dieän tích vuøng laõnh haûi 52.000 km2 vôùi 192 km bôø bieån. Bình Thuaän tieáp giaùp vôùi Tænh Ñoàng Nai vaø Baø Ròa- Vuõng Taøu, ñaây laø ñieàu kieän ñeå Bình Thuaän tieáp caän, giao löu vôùi khu vöïc kinh teá phaùt trieån vaøo loaïi baäc nhaát Vieät Nam. Bình Thuaän vôùi dieän tích töï nhieân: 7.828 km2, vôùi 10 huyeän, thaønh phoá, trong ñoù coù 4 huyeän vôùi 62 xaõ thuoäc mieàn nuùi, vuøng cao, 27 xaõ thuoäc dieän khoù khaên. Bình Thuaän coù vò trí khaù thuaän lôïi, coù nhieàu tieàm naêng veà ñaát ñai, lao ñoäng vaø taøi nguyeân thieân nhieân ñeå phaùt trieån noâng nghieäp, coâng nghieäp, dòch vuï du lòch bieån. Veà coâng nghieäp, Bình Thuaän vôùi neàn coâng nghieäp tuy coøn non treû, nhöng coù nhieàu trieån voïng phaùt trieån. Vôùi chính saùch khuyeán khích ñaàu tö thoâng thoaùng vaø taïo nhieàu thuaän lôïi, ñaõ laøm cho Bình Thuaän trôû thaønh moät trong nhöõng mieàn ñaát thu huùt ñöôïc nhieàu döï aùn ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc. Bình Thuaän coù daân soá 1,220 trieäu nguôøi vôùi 27 daân toäc chung soáng, trong ñoù gaàn 70% soáng ôû noâng thoân; maët baèng daân trí coøn thaáp, nhieàu huû tuïc chi phoái ñôøi soáng kinh teá vaên hoùa. Ñaây laø moät trong nhöõng khoù khaên laøm haïn cheá khaû naêng phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi treân ñòa baøn. Cô caáu kinh teá Tænh Bình Thuaän hieän ñang chuyeån dòch töø: Noâng nghieäp – Dòch vuï – Coâng nghieäp sang Coâng nghieäp – Dòch vuï – Noâng nghieäp giai ñoaïn 2005-2010. Beân caïnh dieän tích ñaát noâng nghieäp, Bình Thuaän coù dieän tích ñaát röøng khaù lôùn, coù ñieàu kieän phaùt trieån chaên nuoâi gia suùc nhö : boø, deâ, cöøu… Vôùi chieàu daøi bôø bieån nhö treân, Bình Thuaän coù nhieàu thuaän lôïi trong khai thaùc ñaùnh baét thuûy saûn vôùi nhieàu loaïi coù giaù trò cao trong tieâu thuï noäi ñòa vaø xuaát khaåu. Coù theå noùi, Bình Thuaän laø moät trong soá caùc ñòa phöông coù theá maïnh veà bieån. Cuõng töø theá maïnh naøy, kinh teá Bình Thuaän ñang môû ra höôùng dòch vuï du lòch bieån thu huùt du khaùch trong vaø ngoaøi nöôùc nhö: Taø Cuù, Muõi neù, Hoøn rôm, Hoøa Thaéng…. Veà heä thoáng cô sôû haï taàng: quaù trình phaùt trieån, Bình Thuaän böôùc ñaàu ñaõ xaây döïng ñöôïc heä thoáng cô sôû vaät chaát vaø tích luõy kinh nghieäm trong phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi, ñaëc bieät laø maïng löôùi giao thoâng ñaõ hình thaønh veà cô baûn, taïo ñieàu kieän phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi treân ñòa baøn noùi chung, ñaëc bieät laø thaønh phoá Phan Thieát. 18 Trong 4 naêm qua, kinh teá Bình Thuaän coù söï phaùt trieån töông ñoái toaøn dieän; toác ñoä taêng tröôûng GDP bình quaân haøng naêm laø 12,04%. Caùc ngaønh kinh teá ñeàu coù söï phaùt trieån, ñaëc bieät laø ngaønh coâng nghieäp vaø dòch vuï. Cô caáu kinh teá trong noâng nghieäp ñaõ coù söï chuyeån dòch ñaùng keå theo höôùng môû roäng ngaønh chaên nuoâi vôùi moät soá löôïng lôùn kinh teá trang traïi vaø chaên nuoâi qui moâ gia ñình, giaûm dieän tích troàng luùa, taêng dieän tích troàng caây coâng nghieäp daøi ngaøy… Tuy nhieân, Bình Thuaän vaãn coøn laø Tænh ngheøo vôùi thu ngaân saùch taêng bình quaân haøng naêm laø 31,5%. Nhòp ñoä taêng tröôûng kinh teá chöa töông xöùng vôùi tieàm naêng, chaát löôïng taêng tröôûng coøn keùm, söùc caïnh tranh cuûa neàn kinh teá coøn nhieàu haïn cheá; coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa noâng nghieäp vaø noâng thoân dieãn ra töông chaäm, chaát löôïng haïn cheá. Trình ñoä phaùt trieån caùc vuøng trong tænh coøn khaù nhieàu cheânh leäch, nhieàu vuøng coøn yeáu, ñaëc bieät laø noâng thoân, vuøng saâu, vuøng xa… Kinh teá noâng nghieäp chòu aûnh höôûng lôùn bôûi thieân tai, naéng haïn. Ñôøi soáng nhaân daân, ñaëc bieät noâng daân coøn nhieàu khoù khaên. Toác ñoä chuyeån dòch cô caáu kinh teá chaäm. Ñieàu naøy ñaõ vaø seõ coøn aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán hieäu quaû kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän. [12], [13] II. Tình hình hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän. 1- Khaùi quaùt hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän giai ñoaïn 2001-2004. Treân ñòa baøn Tænh Bình Thuaän hieän coù 7 chi nhaùnh NHTM cuøng toàn taïi goàm: AgriBank - ICB – VCB – BID – ACB – SacomBank – NH Coå Phaàn Phöông Nam – Quõy TDND, möùc ñoä caïnh tranh ngaøy caøng gay gaét, ñaëc bieät laø taïi ñòa baøn thaønh phoá Phan Thieát, thò xaõ Lagi. NHNo Bình Thuaän ñöôïc thaønh laäp naêm 1988 sau khi chuû tröông hình thaønh NH 2 caáp ra ñôøi. NHNo Bình Thuaän hieän coù 368 CBVC, ña phaàn ñöôïc tieáp nhaän töø NHNN vaø NH Ñaàu Tö Phaùt Trieån (cuõ); maïng löôùi roäng khaép töø thaønh phoá Phan Thieát ñeán caùc Huyeän, Thò xaõ, truï sôû chính ñaët taïi Thaønh phoá Phan Thieát vôùi 10 chi nhaùnh caáp 2 vaø 14 chi nhaùnh caáp 3, phoøng giao dòch tröïc thuoäc. NHNo Bình Thuaän laø chi nhaùnh caáp 1 haïch toaùn baùo soå, tröïc thuoäc NHNo VN. Hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän taäp trung chuû yeáu vaøo lónh vöïc tín duïng, trong ñoù tín duïng noâng nghieäp chieám tyû troïng dö nôï treân 60%. Beân caïnh söï caïnh tranh cuûa caùc TCTD treân ñòa baøn, hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän luoân chòu aûnh höôûng naëng neà bôûi ruûi ro tín duïng do thieân tai cuøng caùc yeáu 19 toá thuoäc moâi tröôøng noäi taïi. Vì vaäy, keát quaû kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän nhieàu naêm lieàn coøn haïn cheá vaø chæ chuyeån bieán ñaùng keå trong nhöõng naêm gaàn ñaây. 2- Nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc, haïn cheá vaø nguyeân nhaân. 2.1- Keát quaû ñaït ñöôïc. Thöù nhaát, NHNo Bình Thuaän ñaõ huy ñoäng moät löôïng voán ñaùng keå, goùp phaàn thaùo gôõ khoù khaên veà voán ñeå caáp tín duïng, töøng böôùc môû roäng hoaït ñoäng kinh doanh. Bieåu 1: Taêng tröôûng nguoàn voán cuûa NHNo Bình Thuaän. Ñôn vò tính: tyû ñoàng Chæ Tieâu 2001 2002 2003 2004 BQ 1- Voán huy ñoäng cuûa NHNo B.Thuaän 294 442 593 896 556 Tyû leä taêng tröôûng so vôùi naêm tröôùc (%) - 50,34 34,16 51,09 44,98 2- Voán huy ñoäng cuûa NHNo Vieät Nam 58.797 82.629 120.335 148.391 102.538 Tyû leä taêng tröôûng so vôùi naêm tröôùc (%) - 40,53 45,63 23,31 36,14 Nguoàn: Baùo caùo toång keát hoaït ñoäng KD NHNo Bình Thuaän naêm 2001,2002,2003,2004. Thöïc hieän chuû tröông cuûa NHNo VN, NHNo Bình Thuaän ñaõ höôùng ra thò tröôøng ñeå khai thaùc nguoàn voán. 4 naêm gaàn ñaây, neáu nhö möùc taêng tröôûng nguoàn voán huy ñoäng bình quaân cuûa NHNo VN laø 36,14% thì NHNo Bình Thuaän taêng 44,98%. Quaù trình huy ñoäng voán cuøng vôùi vieäc môû roäng maïng löôùi giao dòch, NHNo Bình Thuaän ñaõ töøng böôùc ña daïng hoùa caùc hình thöùc huy ñoäng voán, söû duïng coù hieäu quaû böôùc ñaàu coâng cuï laõi suaát vaø aùp duïng moät soá coâng ngheä thanh toaùn tieân tieán trong phaïm vi ñaàu tö vaø qui ñònh cuûa NHNo VN. Ngoaøi caùc hình thöùc huy ñoäng caùc loaïi tieàn göûi thanh toaùn, tieàn göûi tieát kieäm coù tính coå truyeàn, NHNo Bình Thuaän ñaõ thöïc hieän coù keát quaû caùc hình thöùc tieát kieäm baäc thang, chöùng chæ tieàn göûi, ñaëc bieät laø toå chöùc coù hieäu quaû caùc ñôït huy ñoäng tieát kieäm döï thöôûng, tieát kieäm trung vaø daøi haïn. 20 Beân caïnh huy ñoäng noäi teä, NHNo Bình Thuaän ñaõ tieán haønh huy ñoäng ngoaïi teä vaø ñaõ coù keát quaû böôùc ñaàu mang tính neàn taûng. Rieâng laõi suaát, ñeå thöïc hieän cô cheá laõi suaát thöïc döông treân cô sôû traàn laõi suaát tieàn göûi, NHNo Bình Thuaän ñaõ aùp duïng linh hoaït laõi suaát huy ñoäng giöõa noâng thoân vaø thaønh thò nhaèm baûo ñaûm yeáu toá caïnh tranh vaø hieäu quaû. Söï khoâng ngöøng taêng tröôûng nguoàn voán huy ñoäng ñaõ taïo ñieàu kieän cho NHNo Bình Thuaän thaùo gôû khoù khaên veà voán tín duïng vaø thanh toaùn, töøng böôùc chuû ñoäng hôn veà nguoàn voán ñeå ñaùp öùng cho caùc nhu caàu thanh khoaûn vaø cho vay. Bieåu soá 2 : Cô caáu nguoàn voán cuûa NHNo Bình Thuaän. Ñôn vò tính: tyû ñoàng 2001 2002 2003 2004 B. quaân Chæ tieâu Tieàn % Tieàn % Tieàn % Tieàn % Tieàn % 1-Toång nguoàn voán 799 100 1.032 100 1.450 100 1.58 4 100 1.21 6 100 - Trong ñoù, nguoàn huy ñoäng 294 36,80 442 42,83 593 40,9 0 896 56,5 6 556 45,7 2 2-Thò phaàn (%) treân ñòa baøn tænh 45 55,6 55 57 53 Nguoàn: Baùo caùo toång keát hoaït ñoäng KD NHNo Bình Thuaän naêm 2001,2002,2003,2004. So vôùi caùc NHTM treân ñòa baøn thì nguoàn voán huy ñoäng cuûa NH chieám bình quaân 53% thò phaàn theo soá dö, trong ñoù tieàn göûi daân cö taêng khaù oån ñònh, bình quaân chieám töø 55 –60% /toång nguoàn voán huy ñoäng cuûa NHNo Bình Thuaän. Thöù hai, khoái löôïng voán tín duïng cung öùng treân ñòa baøn ngaøy caøng taêng, vôùi cô caáu ngaøy caøng phuø hôïp hôn so vôùi chuyeån dòch cô caáu kinh teá treân ñòa baøn . 21 Bieåu soá 3: Taêng tröôûng vaø cô caáu dö nôï cuûa NHNo Bình Thuaän theo thôøi haïn cho vay vaø theo ngaønh kinh teá. Ñôn vò tính: tyû ñoàng Chæ tieâu 2001 2002 2003 2004 Bình quaân 1- Toång dö nôï (khoâng keå DV NHCSXH) 757 961 1.286 1.617 1.155 - Tyû leä taêng so naêm tröôùc(%) - +26,95 +33,82 +25,73 + 28,78 - Tyû leä dö nôï trung, daøi haïn (%) 46,44 44,24 47,60 43,90 45,54 2- Cô caáu dö nôï theo ngaønh kinh teá (%) 100 100 100 100 - Noâng, Laâm, Ngö nghieäp (%) 66,53 61,45 57,27 52,53 - Coâng nghieäp, TTCN (%) 14,30 14,45 14,93 15,52 - Thöông maïi, dòch vuï (%) 4,93 8,06 12,46 16,52 - Khaùc (%) 14,24 16,04 15,34 15,43 3- Cô caáu dö nôï theo thaønh phaàn kinh teá (%) 100 100 100 100 - DN nhaø nöôùc (%) 15,83 15,31 11,30 9,40 - DN ngoaøi QD vaø HTX (%) 3,54 7,09 13,00 17,60 - Hoä gia ñình, caù nhaân (%) 80,63 77,60 75,70 73,00 * Thò phaàn theo soá dö nôï (%) 50,00 55,00 60,00 59,00 56,00 Nguoàn: Baùo caùo toång keát hoaït ñoäng KD NHNo Bình Thuaän naêm 2001,2002,2003,2004. Thôøi gian qua, toång dö nôï NHNo Bình Thuaän (khoâng keå dö nôï UTNHCSXH) lieân tuïc taêng vôùi möùc bình quaân laø 28,78%/naêm. Ñaây laø möùc taêng tröôûng khaù, duø trong ñieàu kieän naêm 2004 NHNo VN khoáng cheá taêng tröôûng dö nôï. So vôùi toaøn heä thoáng NHTM keå caû Quyõ TDND, thò phaàn tín duïng cuûa NHNo Bình Thuaän luoân ôû möùc cao vôùi bình quaân thò phaàn khoaûn 56%. Phaàn lôùn thò tröôøng tín duïng noâng thoân do NHNo naém giöõ. Beân caïnh voán tín duïng ñang phaân boå vaøo neàn kinh teá tænh ngaøy caøng hôïp lyù hôn theo höôùng môû roäng tín duïng ñoái vôùi kinh teá tö nhaân, tín duïng trung daøi haïn, tyû troïng ñaàu tö noâng nghieäp giaûm, coâng nghieäp, dòch vuï taêng phuø hôïp vôùi chuyeån dòch cô caáu kinh teá ñòa phöông. Quaù trình trieån khai hoaït ñoäng tín duïng, NHNo Bình Thuaän ñaõ phaân boå voán tín duïng, aùp duïng laõi suaát cho vay moät caùch hôïp lyù giöõa khu vöïc thaønh thò vaø noâng thoân taïo ñieàu kieän caïnh tranh, môû roäng thò phaàn thaønh thò, chieám lónh haàu heát thò 22 tröôøng tín duïng noâng thoân. Thöïc teá cho thaáy taïi ñòa baøn thaønh phoá Phan Thieát - nôi coù nhieàu NHTM caïnh tranh, NHNo Bình Thuaän ñaõ aùp duïng laõi suaát caïnh tranh thaáp hôn khu vöïc noâng thoân töø 0,1 – 0,15%/thaùng vaø ñaït tyû troïng dö nôï töø 35 –40% /toång dö nôï cuûa NHNo Bình Thuaän. Tyû troïng dö nôï cho vay khu vöïc noâng thoân töø 60 - 65% ñöôïc phaân boå phuø hôïp nhu caàu phaùt trieån kinh teá töøng vuøng, töøng ñòa phöông. Thöù ba, Thu nhaäp taøi chính coù böôùc phaùt trieån, ñuû trang traûi caùc khoaûn chi phí, ñaëc bieät laø chi löông kinh doanh theo qui ñònh vaø goùp phaàn taïo lôïi nhuaän cho NHNo VN . Bieåu soá 4: Keát quaû taøi chính cuûa NHNo Bình Thuaän. Ñôn vò tính: tyû ñoàng CHÆ TIEÂU 2001 2002 2003 2004 BQ 1-Toång thu 76,63 98,87 133,92 158,52 116,99 a.Thu laõi cho vay 73,22 93,38 125,24 145,47 109,33 b.Thu ngoaøi laõi cho vay 3,41 4,88 8,68 9,15 6,53 Trong ñoù: thu dòch vu 0,75 1,76 2,05 2,65 1,80 2-Toång chi 58,61 80,80 111,42 141,85 98,17 a- Traõ laõi tieàn göûi 8,15 14,94 25,17 32,42 20,17 b-Traõ phí ñieàu hoøa noäi boä 26,28 39,21 53,10 60,58 44,79 c-Chi löông 6,70 7,18 10,52 11,01 8,85 d-Trích döï phoøng ruûi ro 9,65 8,32 6,60 11,43 9,00 e-Chi phí hoaït ñoäng KD khaùc 7,83 11,15 16,03 26,41 15,36 3-Quõy thu nhaäp 24,72 25,25 33,02 27,68 27,67 4-Lôïi nhuaän tröôùc thueá 18,02 18,07 22,50 16,67 18,82 5-Toác ñoä taêng doanh thu (%) - +29,02 +35,45 +18,37 +27,42 6-Toác ñoä taêng chi phí (%) - +37,86 +37,90 +27,31 +34,26 7-Toác ñoä taêng quyõ thu nhaäp (%) - +2,14 +30,77 -16,17 +3,84 8-Toác ñoä taêng lôïi nhuaän tröôùc thueá (%) - +0,28 +24,52 -25,91 -2,56 9-Lôïi nhuaän sau thueá 12,97 13,01 16,20 12,00 13,55 10-Cheânh leäch laõi suaát (%) +0,315 +0,380 +0,266 +0,354 +0,329 Nguoàn: Baùocaùo Taøi chính NHNo Bình Thuaän caùc naêm 2001, 2002, 2003, 2004. 23 Töø ñôn vò khoù khaên veà taøi chính do ñòa baøn daøn traûi roäng, bieân cheá lao ñoäng lôùn, chi phí hoaït ñoäng cao, laïi thöôøng xuyeân gaëp ruûi ro baát khaû khaùng, ñeán nay NHNo Bình Thuaän ñaõ cô baûn vöôït qua khoù khaên, töøng böôùc caân ñoái ñöôïc taøi chính vaø hoøa nhaäp vaøo doøng phaùt trieån. Doanh thu naêm 2001 laø 76,63 tyû ñoàng, ñeán naêm 2004 laø 158,52 tyû ñoàng, toác ñoä taêng doanh thu bình quaân haøng naêm 27,42%. Quõy thu nhaäp (Doanh thu tröø (-)chi phí chöa tính löông) taêng bình quaân haøng naêm 27,67%/naêm, cheânh leâch laõi suaát thöïc teá bình quaân + 0,329%/thaùng. Vôùi tình hình taøi chính coù böôùc phaùt trieån, NHNo Bình Thuaän töøng böôùc ñöôïc trang bò cô sôû vaät chaát, phöông tieän kyõ thuaät cho coâng ngheä thanh toaùn, tieán haønh ñaøo taïo vaø ñaøo taïo laïi ñoäi nguõ CBVC ñeå daàn ñaùp öùng yeâu caàu cô caáu laïi hoaït ñoäng NHNo vaø hoäi nhaäp quoác teá. 2.2- Haïn cheá. Beân caïnh nhöõng thaønh coâng vaø keát quaû ñaït ñöôïc mang tính tieàn ñeà cho söï phaùt trieån, hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän vaãn coøn moät soá haïn cheá cô baûn sau: Thöù nhaát, tuy nguoàn voán huy ñoäng qua caùc naêm taêng khaù, nhöng möùc taêng vaø toác ñoä taêng chöa cao so vôùi yeâu caàu, chöa ñuû ñaùp öùng nhu caàu taêng tröôûng tín duïng vaø thanh toaùn, coøn phuï thuoäc nhieàu vaøo NHNo VN veà nguoàn voán kinh doanh. Xeùt daõy tieàn söû theo bieåu soá 2 coù theå thaáy raèng: tyû troïng nguoàn huy ñoäng treân toång nguoàn voán ñaõ taêng töø 36,80% naêm 2001 leân 56,56% naêm 2004, tyû troïng bình quaân 45,72%. Xeùt veà chieàu höôùng phaùt trieån thì ñaây laø daáu hieäu khaû quan. Tuy nhieân, lyù luaän ñaët ra cho NHTM laø kinh doanh baèng voán cuûa ngöôøi khaùc, cuõng nhö yeâu caàu thöïc tieãn ñaët ra cho vieäc môû roäng nghieäp vuï taøi saûn “coù” thì toác ñoä taêng vaø tyû troïng taêng nhö vaäy laø chöa ñaït yeâu caàu. Vôùi nhu caàu môû roäng hoaït ñoäng kinh doanh, vieäc haïn cheá veà nguoàn voán ñaõ laøm cho NHNo Bình Thuaän thöôøng xuyeân ñoái maët vôùi tình traïng “chaûy maùu khaùch haøng”, suy giaûm cô hoäi kinh doanh, bò ñoäng trong vieäc trieån khai chieán löôïc môû roäng thò phaàn tín duïng vaø baát caäp trong caïnh tranh. Trong nhieàu tröôøng hôïp vieäc bò ñoäng nguoàn voán ñaõ daãn ñeán hoaït ñoäng tín duïng keùm bình thöôøng, maø bieåu hieän phoå bieán laø khaùch haøng coá trì hoaõn vieäc traû nôï ñeán haïn, laøm giaûm khaû naêng thanh khoaûn ñoái vôùi caùc khoaûn nôï. 24 Bieåu soá 5: Cô caáu nguoàn voán huy ñoäng cuûa NHNo Bình Thuaän phaân theo tính chaát nguoàn voán. Ñôn vò tính: tyû ñoàng 2001 2002 2003 2004 BQ Chæ tieâu Giaù trò Tyû troïng (%) Giaù trò Tyû troïng (%) Giaù trò Tyû troïng (%) Giaù trò Tyû troïng (%) Giaù trò Tyû troïng (%) Nguoàn huy ñoäng 294 100 442 100 593 100 896 100 556 100 +Tieàn göûi daân cö 187 63,60 269 60,86 360 60,71 489 54,57 326 58,63 +Tieàn göûi caùc toå chöùc 107 36,40 174 39,14 233 39,29 407 45,43 230 41,37 Nguoàn: Baùo caùo toång keát hoaït ñoäng KD NHNo Bình Thuaän naêm 2001,2002,2003,2004. Bieåu soá 6: Cô caáu nguoàn huy ñoäng theo kyø haïn cuûa NHNo Bình Thuaän. Ñôn vò tính: tyû ñoàng 2001 2002 2003 2004 BQ Chæ tieâu Giaù trò Tyû troïng (%) Giaù trò Tyû troïng (%) Giaù trò Tyû troïng (%) Giaù trò Tyû troïng (%) Giaù trò Tyû troïng (%) Nguoàn huy ñoäng 294 100 442 100 593 100 896 100 556 100 +TG khoâng kyø haïn 117 39,80 179 40,50 249 42,00 372 41,52 229 41,19 Trong ñoù: TG KBNN 53 18,02 120 27,15 135 22,76 224 25,00 133 23,92 +TG coù kyø haïn < 12 thaùng 123 41,84 148 33,48 190 32,04 309 34,50 193 34,71 +TG coù kyø haïn ≥ 12 thaùng 54 18,37 116 26,24 154 25,97 215 23,97 134 24,10 Nguoàn: Baùo caùo toång keát hoaït ñoäng KD NHNo Bình Thuaän naêm 2001,2002,2003,2004. Veà maët lyù luaän, trong neàn kinh teá chæ coù moät khu vöïc coù thaëng dö roøng, ñoù laø khu vöïc hoä gia ñình. Ñaây laø khu vöïc cung öùng chuû yeáu nguoàn kyù thaùc cho NHTM. Tuy nhieân, nghieân cöùu cô caáu nguoàn huy ñoäng (bieåu soá 5, 6) deã nhaän thaáy nguoàn tieàn göûi daân cö coù xu höôùng giaûm daàn veà tyû troïng. Tieàn göûi khoâng kyø haïn chieám tyû troïng ôû möùc bình quaân 41,19%, trong ñoù tieàn göûi KBNN chieám 58%/tieàn göûi 25 khoâng kyø haïn, ñieàu naøy ñaõ laøm taêng tính khoâng oån ñònh cuûa nguoàn voán huy ñoäng, do tieàn göûi KBNN bieán ñoäng thaát thöôøng theo yeâu caàu thu - chi Ngaân saùch. Thöù hai, cô caáu tín duïng coøn ngheøo naøn vaø chaäm ñoåi môùi. Ñieàu naøy laøm taêng theâm ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng. Nhöõng naêm gaàn ñaây, cô caáu tín duïng ñaõ ñöôïc caûi thieän theo höôùng taêng daàn tyû troïng dö nôï cho vay caùc ngaønh coâng nghieäp, thöông maïi, dòch vuï; cuûng coá chaát löôïng tín duïng noâng nghieäp; ñaõ giaûm tyû troïng cho vay doanh nghieäp nhaø nöôùc, taêng cho vay kinh teá tö nhaân, ñaëc bieät laø doanh nghieäp vöøa vaø nhoû. Rieâng lónh vöïc noâng nghieäp, noâng thoân – nôi coù gaàn 70% daân cö sinh soáng, chi nhaùnh ñaõ chuù troïng môû roäng cho vay kinh teá trang traïi vaø nhöõng döï aùn kinh teá trong döï aùn chuyeån dòch cô caáu noâng nghieäp theo höôùng coâng nghieäp hoùa, töøng böôùc cho vay theo chieàu saâu, giaûm daàn cho vay nhöõng moùn nhoû leõ (döôùi 10 trieäu ñoàng/moùn) do ñaõ coù NHCSXH ñaûm nhieäm. Tuy nhieân toác ñoä cô caáu laïi dö nôï theo höôùng treân dieãn ra khaù chaäm. Dö nôï cho vay lónh vöïc kinh teá noâng nghieäp vaãn chieám tyû troïng treân 60% dö nôï. Rieâng caùc chi nhaùnh caáp 2 ôû caùc huyeän, tyû troïng naøy leân ñeán xaáp xæ 80%. Ñieàu kieän moâi tröôøng ôû Bình Thuaän khaù khaéc nghieät, neân khoaûn Tín duïng naøy thöôøng gaëp ruûi ro baát khaû khaùng, nôï quaù haïn cao, thu laõi cho vay khoâng ñaït yeâu caàu, chi phí cao (ñaëc bieät laø phí döï phoøng ruûi ro), haïn cheá keát quaû taøi chính. Thöù ba, chaát löôïng tín duïng haïn cheá, hieäu quaû tín duïng chöa cao. Bieåu soá 7: Chaát löôïng tín duïng cuûa NHNo Bình Thuaän. Ñôn vò tính: tyû ñoàng CHÆ TIEÂU 2001 2002 2003 2004 BQ 1-Dö nôï 757 961 1286 1617 1155 2-Nôï QH thöïc teá (%) 2,90 6,07 5,65 3,85 5,08 3-Nôï QH treân caân ñoái keá toaùn(%) 1,27 1,56 1,74 1,00 1,48 4-Nôï khoanh, ñoïng (%) 0,73 3,78 2,94 2,85 2,95 5-Nôï QH chöa chuyeån (%) 0,90 0,73 0,97 0 0,65 Nguoàn: Baùo caùo toång keát hoaït ñoäng KD NHNo Bình Thuaän naêm 2001,2002,2003,2004. Nôï quaù haïn treân caân ñoái keá toaùn chieám tyû troïng bình quaân 1,48%, Tuy nhieân nôï quaù haïn thöïc teá (bao goàm: nôï quaù haïn, nôï khoanh, nôï quaù haïn chöa chuyeån) laïi laø con soá lôùn hôn nhieàu. Qua nghieân cöùu soá lieäu 4 naêm (2001-2004) 26 cho thaáy nôï quaù haïn cuûa NHNo & PTNT Tænh Bình Thuaän ôû möùc bình quaân khaù cao (5.08%). Rieâng naêm 2004 vaãn coøn ôû möùc 3.85%. Ñeán 31/10/2005, toång NQH cuûa NHNo Bình Thuaän laø 258,8 tyû ñoàng, trong ñoù nôï xaáu (nhoùm 3,4,5) laø 170,40 tyû ñoàng, taäp trung chuû yeáu ôû hoä saûn xuaát noâng nghieäp, nuoâi troàng thuûy saûn vaø moät soá doanh nghieäp nhaø nöôùc; nôï xöû lyù ruûi ro 41,7 tyû ñoàng, trong khi soá thu nôï ñaõ xöû lyù ruûi ro 10 thaùng naêm 2005 chæ coù 2,5 tyû ñoàng. Beân caïnh ñoù, tình hình tín duïng ñen gia nhaäp thò tröôøng khaù phoå bieán. Ñaây laø keânh cung caáp löôïng voán ñaùng keå ñoái vôùi ngöôøi daân khi gaëp khoù khaên taïm thôøi trong cuoäc soáng, ñaëc bieät laø hoï vay ñeå giaûi quyeát nôï ñeán haïn vaø quaù haïn cuûa NH, sau ñoù vay NH ñeå hoaøn laïi heä thoáng tín duïng ñen (thöôøng xaûy ra ñoái vôùi hoä noâng daân) Maët khaùc, chaát löôïng thò phaàn tín duïng chöa ñöôïc toát. Nhöõng naêm gaàn ñaây, thò phaàn tín duïng NHNo Bình Thuaän vaãn ôû möùc oån ñònh töø 55% - 60%. Rieâng naêm 2004, thò phaàn tín duïng laø 55%, trong ñoù dö nôï tín duïng noâng nghieäp, ngö nghieäp, moät lónh vöïc phaùt sinh nhieàu ruûi ro, chieám treân 60%/toång dö nôï. Thöù tö, cô caáu doanh thu coøn ngheøo naøn, keát quaû kinh doanh thieáu oån ñònh vaø coù daáu hieäu chöõng laïi, hoaït ñoäng dòch vuï coøn yeáu ôùt vaø thieáu chuyeân nghieäp. Toång doanh thu cuûa NHNo Bình Thuaän haèng naêm töø 2001 ñeán 2004 lieân tuïc taêng vôùi tyû leä taêng bình quaân naêm laø : 27,42%. Tuy nhieân deã nhaän thaáy toác ñoä taêng doanh thu coù phaàn chaäm laïi (xem bieåu soá 4). Doanh thu töø hoaït ñoäng tín duïng vaãn chieám phaàn lôùn vôùi tyû troïng treân 90%. Hoaït ñoäng dòch vuï khaù yeáu ôùt, ñaëc bieät ôû chi nhaùnh caáp 2 tröïc thuoäc. Naêm 2004, NHNo Bình Thuaän ñaõ coù nhieàu bieän phaùp giaùm saùt, trieån khai thu ngoaøi tín duïng, nhöng keát quaû cuõng chæ ñaït xaáp xæ 10%. Töø naêm 2005 trôû ñi, NHNo Bình Thuaän khoâng coøn thöïc hieän dòch vuï uûy thaùc cuûa NH chính saùch xaõ hoäi, vì vaäy chaéc chaén tyû leä doanh thu ngoaøi tín duïng seõ ôû möùc döôùi 10%. Doanh thu ngoaøi tín duïng cuûa NHNo Bình Thuaän ñang ñöôïc taïo ra chuû yeáu töø moät soá nghieäp vuï nhö : dòch vuï thanh toaùn, chi traû kieàu hoái vaø mua baùn ngoaïi teä. Caùc nghieäp vuï naøy nhìn chung coøn yeáu keùm vaø chöa söï quan taâm vaø ñaàu tö ñuùng möùc. 27 Bieåu soá 8: Hieäu quaû kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän. Chæ tieâu 2001 2002 2003 2004 BQ 1-Tyû leä quõy thu nhaäp/toång taøi saûn “coù” sinh lôøi (%) 3,26 2,63 2,57 1,71 2,40 1-Tyû suaát lôïi nhuaän tröôùc thueá/toång taøi saûn “coù” sinh lôøi (%/naêm ) 2,38 1,88 1,75 1,03 1,63 2-Cheânh leäch laõi suaát bình quaân (%/thaùng) +0,315 +0,38 +0,266 +0,354 +0,329 Nguoàn: Baùo caùo taøi chính NHNo Bình Thuaän naêm 2001,2002,2003,2004. Coù theå noùi trong nhöõng naêm gaàn ñaây, NHNo Bình Thuaän luoân taêng tröôûng tín duïng, töøng böôùc môû roäng caùc dòch vuï NH ñaõ goùp phaàn laøm taêng doanh thu töø 76,63 tyû ñoàng naêm 2001 leân 158,52 tyû ñoàng naêm 2004, vôùi toác ñoä taêng bình quaân haèng naêm 27,42%. Tuy nhieân chi phí cuõng taêng ñaùng keå töøø 58,61 tyû ñoàng naêm 2001 leân 141,85 tyû ñoàng naêm 2004, toác ñoä taêng bình quaân haøng naêm laø 34,26%, trong ñoù ñaùng keå nhaát laø chi phí traû laõi tieàn göûûi vaø phí ñieàu hoøa voán noäi boä chieám tyû troïng bình quaân 66,19%, rieâng phí ñieàu hoøa voán noäi boä cuûa NHNo Vieät Nam chieám tyû troïng bình quaân 45,62% trong toång chi phí hoaït ñoäng kinh doanh. Beân caïnh, chi phí döï phoøng ruûi ro phaùt sinh ngaøy caøng lôùn do NQH taêng, chieám tyû troïng bình quaân 9,16%, con soá naøy naêm 2004 laø 8,05%. Vì vaäy, duø tyû leä tích saûn sinh lôøi / nguoàn voán laø khaù lôùn, bình quaân khoaûng 97%, nhöng lôïi nhuaän ngaøy caøng giaûm daàn, bieåu hieän nhö sau: (bieåu soá 8) + Tyû leä quõy thu nhaäp/toång taøi saûn “coù” sinh lôøi lieân tuïc giaûm töø 3,26% naêm 2001 xuoáng 1,71% naêm 2004. + Tyû suaát lôïi nhuaän tröôùc thueá lieân tuïc giaûm töø 2,38% naêm 2001 xuoáng 1,03% naêm 2004. Trong ñieàu kieän caïnh tranh ngaøy caøng gay gaét giöõa caùc NHTM treân ñòa baøn, khaû naêng taøi chính cuûa NHNo Bình Thuaän seõ tieáp tuïc haïn cheá, neáu nhö khoâng coù caùc giaûi phaùp ñoàng boä vaø höõu hieäu. 2.3- Nguyeân nhaân toàn taïi. a./ Nguyeân nhaân khaùch quan: a1- Moâi tröôøng kinh doanh keùm thuaän lôïi. • Ñieàu kieän kinh teá – xaõ hoäi, maët baèng ñôøi soáng daân sinh coøn thaáp, taäp quaùn cuûa coâng chuùng chöa quen vieäc göûi tieàn vaø söû duïng caùc dòch vuï NH, maïng löôùi vaø bieän phaùp thu, nhaän tieàn göûi trong xaõ hoäi chöa linh hoaït. 28 Nhìn chung ñieàu kieän kinh teá – xaõ hoäi Bình Thuaän coøn nhieàu khoù khaên, vôùi gaàn 70% lao ñoäng trong lónh vöïc noâng nghieäp (noâng, laâm, ngö, dieâm nghieäp). Toác ñoä taêng GDP bình quaân haøng naêm laø 12,04%. GDP bình quaân ñaàu ngöôøi 4,5 trieäu ñoàng/naêm. ÔÛ Bình Thuaän, hoä trung bình vaø döôùi trung bình chieám 67,30%. Ñeán naêm 2004, tyû troïng loaïi naøy coù giaûm, nhöng vaãn ôû möùc cao laø 60,80%, bình quaân trong thôøi gian qua laø 63,75%. Noâng nghieäp hieän taïi vaãn laø theá maïnh cuûa Bình Thuaän, nhöng lónh vöïc naøy chòu aûnh höôûng naëng neà vaø lieân tuïc xaûy ra cuûa thieân tai. Coâng nghieäp, dòch vuï coù böôùc phaùt trieån nhöng nhìn chung coøn non treû vaø chöa ñöôïc khai thaùc saâu roäng. Beân caïnh ñoù, Bình Thuaän laø tænh coù nhieàu daân toäc thieåu soá sinh soáng, maët baèng daân trí coøn thaáp (ñaëc bieät laø caùc vuøng noâng thoân). Moät boä phaän lôùn ngöôøi daân chöa quen vôùi vieäc göûi tieàn vaø söû duïng caùc dòch vuï NH. Maët khaùc, do nhu caàu ñôøi soáng vaät chaát, tinh thaàn ñaõ höôùng ngöôøi daân söû duïng ñaùng keå soá thu nhaäp hoaëc lôïi töùc khaû duïng vaøo vieäc mua saém phöông tieän nghe nhìn vaø caùc vaät duïng khaùc. Beân caïnh, tuy maïng löôùi NHNo Bình Thuaän ñaõ ñöôïc môû roäng ñeán haàu heát caùc huyeän, nhöng nhìn chung vaãn chöa tieáp caän ñöôïc nhieàu vôùi khaùch haøng göûi tieàn. Ñaëc bieät ñoái vôùi nhöõng moùn nhoû, ngöôøi daân ngaïi ñeán NH göûi tieàn vì lôïi töùc mang laïi khoâng buø ñaép thoûa ñaùng chi phí giao dòch göûi tieàn. Ña soá caùc ñôn vò trong heä thoáng NHNo Bình Thuaän chöa boá trí ñöôïc ñoäi nguõ caùn boä laøm coâng taùc tieáp thò huy ñoäng voán vaø thu huùt khaùch haøng söû duïng dòch vuï NH, nhieäm vuï naøy coøn daøn traûi cho taát caû caùn boä vieân chöùc moät caùch chung chung, coù nôi trao nhieäm vuï naøy cho caùn boä tín duïng, neân khoù loøng baûo ñaûm ñöôïc coâng taùc huy ñoäng voán. Hieän nay NHNo Vieät Nam ñaõ ban haønh qui ñònh veà theå thöùc huy ñoäng, trong ñoù coù nhieàu vaán ñeà môùi vaø thoaùt khoûi caùc qui ñònh truyeàn thoáng tröôùc ñaây, nhöng taïi NHNo Bình Thuaän chæ môùi aùp duïng coù keát quaû böôùc ñaàu moät soá theå thöùc huy ñoäng noäi teä nhö: tieàn göûi khaùch haøng, tieàn göûi tieát kieäm, chöùng chæ tieàn göûi … Rieâng huy ñoäng ngoaïi teä coøn nhieàu haïn cheá. • Quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa dieãn ra chaäm; khoaûng caùch veà ñôøi soáng giöõa thaønh thò vaø noâng thoân ngaøy caøng lôùn daàn; thò tröôøng voán vaø thò tröôøng tieàn teä treân ñòa baøn chöa hình thaønh; taïi ñòa baøn thaønh phoá Phan Thieát, tình hình caïnh tranh tín duïng dieãn ra gay gaét. 29 Bieåu soá 9: Chuyeån dòch cô caáu kinh teá tænh Bình Thuaän (GDP theo giaù coá ñònh 1994) Ngaønh 2001 2002 2003 2004 Noâng, laâm, thuyû saûn (%) 45 43 42 41 Coâng nghieäp, Xaây döïng (%) 23 24 25 24 Dòch vuï (%) 32 33 33 35 Nguoàn: Nieân giaùm Thoáng keâ tình Bình Thuaän. Thò phaàn tín duïng NHNo Bình Thuaän bình quaân chieám 56%, trong ñoù taïi caùc huyeän chieám treân 80%. Vôùi toác ñoä chuyeån dòch cô caáu kinh teá nhö treân ñaõ laøm chaäm toác ñoä chuyeån dòch cô caáu tín duïng. Trong khi taïi ñòa baøn TP Phan Thieát, coâng nghieäp, dòch vuï ñaõ coù phaàn khôûi saéc, thì taïi caùc huyeän veà cô baûn noâng nghieäp vaãn laø haøng ñaàu. Nhöõng naêm qua, nhaø nöôùc ñaõ coù nhieàu ñoäng thaùi tích cöïc trong quaù trình coâng nghieäp hoaù noâng nghieäp vaø noâng thoân, tuy nhieân do nguoàn voán ñaàu tö phaùt trieån coù haïn (toång voán ñaàu tö phaùt trieån taêng bình quaân haèng naêm töø 2001 ñeán 2004 laø 36,26%, rieâng voán ngaân saùch chuû yeáu ñaàu tö XDCB, nguoàn voán töø beân ngoaøi nhìn chung khoâng ñaùng keå) daãn ñeán toác ñoä coâng nghieäp hoùa noâng nghieäp, noâng thoân dieãn ra chaäm. Trong luùc coâng nghieäp, dòch vuï coøn non treû thì noâng nghieäp vaãn trong voøng laãn quaãn do thieáu voán, thieáu cuù huyùch töø khoa hoïc coâng ngheä, thò tröôøng, laïi thöôøng xuyeân phaûi ñoái maët vôùi thieân tai trong nhöõng naêm gaàn ñaây, laøm cho kinh teá noâng nghieäp theâm yeáu ôùt treân cô theå voán ñaõ coøm coûi. Bieåu soá10: Chuyeån dòch cô caáu kinh teá noâng nghieäp tænh Bình Thuaän. Naêm 2001 2002 2003 2004 • Toång soá (%) 100 100 100 100 - Troàng troït (%) 74,41 73,50 74,45 74,20 - Chaên nuoâi (%) 21,00 21,85 21,45 21,52 - Dòch vuï noâng nghieäp (%) 4,59 4,65 4,10 4,28 Nguoàn: Nieân giaùm Thoáng keâ tænh Bình Thuaän. 30 Bình Thuaän laø tænh coù nhieàu röøng vaø ñoàng coû, thích hôïp vôùi phaùt trieån chaên nuoâi. Tuy nhieân, qua baûng soá lieäu sau ñaây thaáy raèng quaù trình phaùt trieån ngaønh chaên nuoâi trong cô caáu kinh teá noâng nghieäp chöa thaät hôïp lyù so vôùi ñieàu kieän veà taøi nguyeân vaø lôïi theá kinh teá voán coù cuûa noù. Beân caïnh phaùt trieån dòch vuï noâng nghieäp cuõng laø xu höôùng taát yeáu trong quaù trình coâng nghieäp hoùa noâng nghieäp noâng thoân, nhöng tyû troïng coøn haïn cheá, toác ñoä chuyeån dòch chaäm so vôùi yeâu caàu. Beân caïnh thò tröôøng taøi chính treân ñòa baøn chöa phaùt trieån. Thò tröôøng tieàn teä vaãn chuû yeáu laø caùc nghieäp vuï coå truyeàn nhö : cho vay baèng tieàn (chuû yeáu laø noäi teä) döôùi hình thöùc coù baûo ñaûm hoaëc khoâng coù baûo ñaûm tieàn vay; huy ñoäng voán (noäi teä, ngoaïi teä ) döôùi hình thöùc phaùt haønh caùc chöùng chæ nôï nhö: traùi phieáu kho baïc, kyø phieáu NHTM, chöùng chæ tieàn göûi, soå tieát kieäm … Caùc dòch vuï NH haàu nhö chöa trôû thaønh thoùi quen söû duïng roäng raõi cuûa ngöôøi daân; taäp quaùn öa thích tieàn maët vaãn toàn taïi phoå bieán, ñaõ haïn cheá löôïng ngöôøi göûi tieàn vaø tham gia söû duïng caùc dòch vuï NH. • Nhöõng khoù khaên khaùc veà moâi tröôøng kinh doanh. Moâi tröôøng cho vay coøn nhieàu yeáu toá keùm thuaän lôïi khaùc, chaúng haïn: - Caùc doanh nghieäp caàn voán ñeå ñoåi môùi coâng ngheä, kinh doanh haøng hoùa, naâng cao naêng löïc caïnh tranh, nhöng khi coù voán laïi thieáu döï aùn coù tính khaû thi cao. Ngöôïc laïi, coù luùc doanh nghieäp caàn voán nhöng do thieáu voán hoaëc NHNo VN khoáng cheá haïn möùc tín duïng, neân moät soá doanh nghieäp ñaõ chuyeån sang quan heä vôùi moät soá NHTM khaùc. - Voán töï coù vaø hieäu quaû kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp coøn thaáp. Trong soá caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc ñaõ vaø ñang quan heä tín duïng vôùi NHNo Bình Thuaän ña phaàn rôi vaøo tình traïng neâu treân. Ñôn cöû moät vaøi tröôøng hôïp nhö: Xí nghieäp Thuûy Saûn Phan Thieát ñang treân ñaø phaù saûn vôùi nôï toàn ñoïng NHNo Bình Thuaän 10 tyû ñoàng, nhaø maùy Ñöôøng Bình Thuaän nôï NHNo Bình Thuaän 118 tyû ñoàng nhöng ñeán nay hoaït ñoäng caàm chöøng vaø khoâng coù khaû naêng traû soá nôï treân cuøng laõi vay. - Kinh teá hôïp taùc thöïc söï yeáu keùm, bieåu hieän laø möùc voán töï coù quaù thaáp, trình ñoä naêng löïc quaûn lyù haïn cheá, hieäu quaû kinh doanh keùm. Rieâng HTX noâng nghieäp thì phaàn lôùn toàn taïi moät caùch hình thöùc, hoaït ñoäng caàm chöøng. Caùc loaïi 31 hình HTX khaùc hoaït ñoäng ôû möùc ñoä trung bình vaø yeáu, chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa kinh teá thò tröôøng. - Kinh teá tö nhaân, ngoaøi moät soá doanh nghieäp non treû, coøn laïi laø hoä SXKD hoaït ñoäng chuû yeáu trong lónh vöïc noâng nghieäp vôùi moâi tröôøng ñaày ruûi ro baát khaû khaùng do thieân tai; söùc caïnh tranh keùm, khaû naêng töï ñeà khaùng trong neàn kinh teá thò tröôøng heát söùc yeáu ôùt. Ñaây laø gaùnh naëng taøi chính cuûa NHNo Bình Thuaän vì phaûi trích chi phí döï phoøng ruûi ro raát lôùn, bình quaân haøng naêm laø 9 tyû ñoàng, nhöng toác ñoä thu hoài nôï ruûi ro raát chaäm. Maët khaùc cuøng tham gia thò tröôøng taøi chính coøn coù heä thoáng “tín duïng ñen”cho vay nhaèm vaøo ñoái töôïng chuû yeáu laø ngöôøi saûn xuaát nhoû thieáu voán cho saûn xuaát vaø ñôøi soáng vôùi laõi suaát cao. Tình traïng hueâ huïi ngoaøi söï quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc vaãn coøn khaù phoå bieán. Ñieàu naøy khoâng chæ gaây haïn cheá khaû naêng huy ñoäng voán cuûa NHTM, maø coøn taïo ra moâi tröôøng kinh doanh baát bình ñaúng. Chính söï thieáu raïch roøi giöõa cho vay thöông maïi vaø cho vay chính saùch ñaõ taïo ra traïng thaùi NHTM thuï ñoäng trong cho vay, maø thöïc chaát laø ñaûo nôï vôùi kyø voïng thu hoài ñöôïc nôï ñoïng, khieán cho nôï quaù haïn phaùt sinh vaø tieàm aån ngaøy caøng cao hôn, maëc duø ôû ñaây coù nhieàu tröôøng hôïp coù theå nhaän thaáy tröôùc nhöng khoâng theå cöôõng laïi vì nhieàu leõ, trong ñoù leõ thoâng thöôøng nhaát laø khi NH thieáu voán khaû duïng thì seõ daãn ñeán keát cuïc laø ngöôøi vay khoâng traû nôï ñeán haïn hoaëc quaù haïn, ñaëc bieät laø hoä saûn xuaát, maø NH vaãn chöa coù bieän phaùp höõu hieäu. a2- Nhöõng vöôùng maéc veà cô cheá, chính saùch. Hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän trong thöïc teá gaëp nhieàu vöôùn maéc veà cô cheá, chính saùch. Trong phaïm vi luaän vaên chæ neâu moät soá vöôùn maéc chuû yeáu vaø tröïc tieáp lieân quan nhö sau: • Veà huy ñoäng voán: (i) Trong ñieàu kieän neàn kinh teá thò tröôøng, nhaø nöôùc caàn ñöa ra nhöõng quy ñònh coù khaû naêng khuyeán khích caùc chuû theå (ngöôøi göûi tieàn) coù tieàn nhaøn roãi göûi vaøo NH moät caùch deã daøng vaø bình ñaúng baèng nhieàu phöông thöùc khaùc nhau. Caùc qui ñònh phaùp lyù naøy phaûi coù taùc duïng môû ñöôøng vaø hoã trôï ñaéc löïc cho moïi NH nhaän tieàn göûi cuõng nhö caùc chuû theå göûi tieàn ñöôïc töï do löïa choïn hình thöùc göûi tieàn vaø töï do thoûa thuaän veà laõi suaát tieàn göûi. 32 Trong khi ñoù, Quyeát ñònh cuûa NHNN VN soá 1160/2004/QÑ-NHNN ngaøy 13/09/2004 veà qui cheá nhaän tieàn göûi tieát kieäm, thì beân göûi tieàn chæ coù theå laø caù nhaân Vieät Nam vaø caù nhaân nöôùc ngoaøi ñang sinh soáng vaø hoaït ñoäng hôïp phaùp taïi Vieät Nam, hoaëc caù nhaân laø ngöôøi ñang cö truù (trong tröôøng hôïp göûi tieát kieäm baèng ngoaïi teä). Qui ñònh naøy theo toâi laø chöa hôïp lyù. Vaán ñeà naøy coù theå luaän giaûi nhö sau: Cung cuûa quõy cho vay phaûn aùnh khoái löôïng tieát kieäm vaø soá löôïng tieàn môùi ñöôïc taïo ra. Trong neàn kinh teá chæ coù moät khu vöïc coù thaëng dö roøng laø khu vöïc hoä gia ñình. Khoái löôïng tieát kieäm cuûa hoä gia ñình laø thaønh cung lôùn nhaát cuûa quõy cho vay. Tuy nhieân, caùc doanh nghieäp (hoaëc toå chöùc noùi chung) cuõng taäp trung tieàn tieát kieäm baèng hình thöùc lôïi nhuaän tích luõy, khaáu hao vaø caùc khoaûn voán coi nhö töï coù. [4,38] Treân thöïc teá, duø caù nhaân hoaëc toå chöùc coù voán taïm thôøi nhaøn roãi, neáu chöa söû duïng vaøo caùc muïc ñích SXKD, tieâu duøng, hoï cuõng ñeàu coù nhu caàu göûi tieàn NH ñeå höôûng laõi suaát cao. Vì vaäy, qui ñònh treân ñaõ laøm haïn cheá khoâng nhoû löôïng tieát kieäm leõ ra thu ñöôïc ôû caùc ñoái töôïng ngoaøi caù nhaân theo qui ñònh. Caàn thay ñoåi qui ñònh naøy ñeå phuø hôïp vôùi thöïc tieån phaùp lyù hoaït ñoäng NH TM treân theá giôùi. (ii) Thò tröôøng tieàn teä lieân NH vaãn toàn taïi nhieàu vaán ñeà gaây aùch taéc trong quaù trình chu chuyeån (hoaëc löu thoâng voán). Theo Luaät caùc toå chöùc tín duïng nöôùc Coäng hoøa XHCN Vieät Nam, taïi ñieàu 47 qui ñònh: “Caùc toå chöùc tín duïng ñöôïc vay voán cuûa nhau …” Thöïc teá cho thaáy quy ñònh treân chæ aùp duïng ôû caáp TW, caùc chi nhaùnh NHTM caáp tænh, thaønh phoá thöôøng gaëp khoù khaên, bôûi hoï khoâng ñöôïc pheùp tröïc tieáp vay möôïn laãn nhau. Vì theá, khi coù nhu caàu chu chuyeån voán phaûi traûi qua keânh haønh chính voøng veøo (do truï sôû chính thöïc hieän) môùi tôùi nôi caàn voán, ñaõ laøm aûnh höôûng ñeán khoái löôïng vaø thôøi gian chu chuyeån voán. [7] (iii) Vieäc ñieàu haønh laõi suaát cuûa NHNo VN vaãn coøn nhieàu cöùng nhaéc. Theo Quyeát ñònh soá 546/2002/QÑ-NHNN thì keå töø ngaøy 01/06/2002, NHNN chính thöùc thöïc hieän chính saùch laõi suaát thoûa thuaän trong hoaït ñoäng tín duïng thöông maïi baèng VNÑ cuûa caùc TCTD ñoái vôùi khaùch haøng. Vôùi chính saùch laõi suaát naøy, neáu nhö tröôùc ñaây caùc TCTD baét buoäc phaûi tuaân thuû theo laõi suaát cô baûn vôùi bieân ñoä toái ña 0,3%/thaùng ñoái vôùi cho vay ngaén haïn vaø 0,5%/thaùng ñoái vôùi cho vay trung, daøi haïn, thì töø ngaøy 01/06/2002, laõi suaát cô baûn do NHNN coâng boá chæ laø tham khaûo, qui ñònh veà bieân ñoä chính thöùc bò huûy boû. Vieäc xaùc ñònh laõi suaát huy ñoäng treân cô sôû hieäu quaû taøi chính trong moái töông quan vôùi laõi suaát cho vay. Ñieàu naøy coù nghóa caùc TCTD ñöôïc quyeàn chuû ñoäng hoaøn toaøn. Tuy nhieân, ôû NHNo Vieät Nam, cô cheá naøy chöa ñöôïc nhaän thöùc ñaày ñuû vaø trieån khai moät caùch coù heä thoáng. 33 Trong moät thôøi gian daøi, NHNo Vieät Nam vaãn ñieàu haønh laõi suaát cöùng trong phaïm vi toaøn quoác. Ñieàu naøy ñaõ laøm giaûm taùc duïng cuûa cô cheá laõi suaát thoûa thuaän. • Veà Tín duïng: (i) Tuy laø NHTM nhöng hoaït ñoäng tín duïng cuûa NHNo VN vaãn chòu chi phoái giöõa cho vay thöông maïi vaø cho vay chính saùch. Ñieàu naøy deã nhaän thaáy qua thöïc hieän chính saùch tín duïng Ngaân haøng ñoái vôùi phaùt trieån Noâng, Laâm, Ngö, Dieâm nghieäp theo Quyeát ñònh soá 67/CP ngaøy 30/03/1999 cuûa Chính phuû hoaëc caùc chính saùch cho vay Nhaø maùy Ñöôøng ñòa phöông, chính saùch cho vay nuoâi Toâm nöôùc lôï, cho vay giaûm laõi khu vöïc 2, khu vöïc 3 … Taïi NHNo Bình Thuaän ñang phaûi gaùnh chòu ruûi ro naëng neà khi thöïc hieän moät soá chính saùch tín duïng neâu treân. (ii) Vieäc xöû lyù NQH, xöû lyù taøi saûn baûo ñaûm tieàn vay NH vaãn coøn nhieàu vöôùng maéc. Ñoái vôùi hoä gia ñình, caù nhaân khi phaùt maõi nhaø ôû thöôøng gaëp nhieàu khoù khaên trong qui trình, thuû tuïc hoaëc nhöõng vöôùng maéc lieân quan ñeán vaán ñeà gia toäc … neân quaù trình phaùt maõi thöôøng keùo daøi, ít ngöôøi daùm mua vaø ñoâi khi ít ñöôïc söï uûng hoä cuûa cô quan phaùp luaät. Beân caïnh, vieäc xöû lyù taøi saûn baûo ñaûm tieàn vay, ñaëc bieät laø QSDÑ vaø taøi saûn gaén lieàn vôùi ñaát coøn nhieàu vöôùng maéc. Thoâng tö lieân tòch soá 03/2001/TTLT/NHNN-BTP-BCA-TCÑC cho pheùp caùc NHTM ñöôïc quyeàn baùn hoaëc uûy quyeàn cho trung taâm dòch vuï baùn ñaáu giaù taøi saûn laø QSDÑ, taøi saûn gaén lieàn vôùi ñaát sau khi ñöôïc UBND caáp coù thaåm quyeàn cho pheùp baèng vaên baûn. Ñaây ñöôïc xem laø moät trong nhöõng thaùo gôõ quan troïng ñeå caùc NHTM thu hoài nôï xaáu. Tuy nhieân, thöïc teá dieãn ra heát söùc phöùc taïp, bôûi leõ: (i1) Taøi saûn nhaän baûo ñaûm tieàn vay cuûa NHTM coù ñöôïc mang ra ñaáu giaù vaø thu hoài ñöôïc nôï hay khoâng phuï thuoäc raát lôùn vaøo pheâ duyeät cuûa UBND caáp coù thaåm quyeàn. Vieäc naøy thoâng thöôøng tieâu toán raát nhieàu thuû tuïc vaø thôøi gian… (i2) Veà taâm lyù, ngöôøi mua ít ai chaáp nhaän mua taøi saûn qua ñaáu giaù ( hoaëc neáu coù thì seõ ñöôïc thò tröôøng ñònh giaù thaáp so vôùi giaù trò thöïc hoaëc giaù baùn kyø voïng cuûa chuû taøi saûn laãn NH) vì giaù trò söû duïng vaø nhu caàu cuûa ngöôøi mua thöôøng ít gaëp nhau. (i3) Vieäc baùn taøi saûn qua trung taâm baùn ñaáu giaù thöôøng toán keùm nhieàu chi phí vaø thôøi gian, chuû taøi saûn thöôøng khoâng ñoàng yù vì cho raèng vieäc baùn naøy thöôøng mang laïi thua thieät cho hoï (do khoâng theå baùn baèng giaù thò tröôøng). Roõ raøng taøi saûn thuoäc daïng phaùt maõi thu nôï coù tính thanh khoaûn keùm. 34 Treân cô sôû ñeà nghò cuûa NHNN VN veà vieäc thöïc hieän ñeà aùn xöû lyù nôï toàn ñoïng cuûa caùc NHTM, taïi Quyeát ñònh soá 150/2001/QÑ-TTg ngaøy 05/10/2001, Thuû töôùng Chính phuû ñaõ cho pheùp caùc NHTM thaønh laäp Coâng ty quaûn lyù nôï vaø khai thaùc taøi saûn (AMC). Theo ñaùnh giaù cuûa NHNN, hoaït ñoäng cuûa AMC coøn nhieàu haïn cheá, vì chuû yeáu chæ môùi tieáp nhaän vaø xöû lyù taøi saûn baûo ñaûm nôï cuûa NHNo VN chöù chöa tieán haønh mua baùn nôï treân thò tröôøng. Haïn cheá treân do: AMC khoâng ñuû voán ñeå buø ñaép ngay taát caû caùc khoaûn nôï vaø taøi saûn toàn ñoïng do NHNo VN baøn giao sang; vieäc xoùa hay taát toaùn caùc khoaûn nôï toàn ñoïng phaûi chôø keát quaû xöû lyù taøi saûn. Tuy nhieân, vöôùng maéc lôùn nhaát cuûa AMC laø ôû choå xöû lyù taøi saûn toàn ñoïng, bôûi AMC tröïc thuoäc NHNo VN neân quyeàn löïc cuûa AMC raát haïn cheá, taøi saûn toàn ñoïng giao cho AMC xöû lyù phaûi thuoäc quyeàn ñònh ñoaït cuûa NHNo VN. Nhö vaäy, ñoái vôùi taøi saûn toàn ñoïng lieân quan tôùi tình traïng phaùp lyù chöa ñaày ñuû nhö hieän nay thì töï caùc AMC khoâng theå giaûi quyeát ñöôïc. [18] Ñeå giaûi quyeát vaán ñeà naøy, theo chuùng thì nhaø nöôùc caàn thaønh laäp caùc AMC ñoäc laäp vôùi caùc NHTM. • Veà phaân phoái thu nhaäp cuûa NHNo VN: Phöông phaùp phaân phoái thu nhaäp theo keát quaû kinh doanh chöa coù taùc duïng tích cöïc ñeán vieäc taêng cöôøng hieäu quaû kinh doanh cuûa caùc chi nhaùnh tröïc thuoäc. Caùc chi nhaùnh caáp 1 tröïc thuoäc kinh doanh chuû yeáu sao cho baûo ñaûm möùc traàn quõy tieàn löông theo qui ñònh. Vieäc naâng cao lôïi nhuaän khoâng coù yù nghóa gì ñoái vôùi caùc chi nhaùnh. (ii) Vieäc phaân phoái quõy tieàn löông coøn chòu söï raøng buoäc bôûi nhöõng giôùi haïn vaø mang tính bình quaân chuû nghóa, theå hieän: chi nhaùnh ñaït keát quaû kinh doanh cao, quyõ löông theo doanh soá vöôït keá hoaïch thì cuõng höôûng möùc toái ña nhö caùc ñôn vò khaùc. Ñôn giaù tieàn löông maát taùc duïng trong tröôøng hôïp naøy. (iii) Cô cheá traû löông ngöôøi lao ñoäng cuõng naëng tính bình quaân. Vieäc laøm naøy ñaõ haïn cheá vieäc phaùt huy kieán thöùc vaø naêng löïc cuûa CBVC. (iiii) Caùc bieân phaùp khen thöôûng saùng taïo, hoaøn thaønh vöôït möùc keá hoaïch quyõ thu nhaäp cuõng naëng tính hình thöùc, khoâng coù taùc duïng kích thích môû roäng tín duïng trong moâi tröôøng caïnh tranh vaø ñaày ruûi ro tieàm aån. b/ Nguyeân nhaân chuû quan: b1. Moät soá chi phí lieân quan hoaït ñoäng tín duïng khaù lôùn ñaõ aûnh höôûng ñeán thu nhaäp nhö: chi phí traû laõi tieàn göûi, phí ñieàu hoøa voán noäi boä, trích quyõ döï phoøng ruûi ro… Söï thieáu huït nguoàn voán kinh doanh ñaõ daãn ñeán vieäc NHNo Bình Thuaän söû duïng voán vay NHNo VN ngaøy caøng nhieàu hôn vôùi laõi suaát ñieàu hoøa voán noäi boä cao hôn laõi suaát tieàn göûi khaùch haøng bình quaân taïi ñôn vò. Maët khaùc, trong moâi tröôøng kinh doanh keùm thuaän lôïi, vieäc môû roäng dö nôï ñaõ keøm theo vieäc trích chi 35 phí döï phoøng ruûi ro taêng leân. Noùi moät caùch khaùi quaùt thì khi NHNo Bình Thuaän taêng tröôûng dö nôï trong ñieàu kieän nhöõng yeáu toá lieân quan ( nhö nguoàn huy ñoäng, moâi tröôøng kinh doanh, khaû naêng quaûn trò tín duïng….) khoâng thay ñoåi hoaëc thay ñoåi theo xu höôùng keùm tích cöïc thì chi phí bieân coù xu höôùng tieán veà doanh thu bieân (MC = MR). b2. Naêng löïc quaûn trò, ñieàu haønh vaø taùc nghieäp cuûa CBVC NHNo Bình Thuaän coøn nhieàu baáp caäp so vôùi yeâu caàu. Ñöôïc thaønh laäp naêm 1988, cô sôû vaät chaát chuû yeáu vaø con ngöôøi cuûa NHNo Bình Thuaän phaàn lôùn töø NHNN chuyeån sang. Coù theå noùi neàn moùng vaø cô sôû cuûa heä thoáng NHNo Bình Thuaän chöa vöõng chaéc, theå hieän bao truøm laø trình ñoä quaûn trò, ñieàu haønh vaø taùc nghieäp hoaït ñoäng NHTM trong cô cheá thò tröôøng coøn nhieàu baát caäp; nhieàu daáu aán toàn taïi töø cô cheá cuõ caû veà con ngöôøi vaø taøi saûn. Veà nhaân löïc, nhöõng naêm gaàn ñaây NHNo Bình Thuaän ñaõ ñaåy maïnh coâng taùc ñaøo taïo vaø ñaøo taïo laïi döôùi moïi hình thöùc, nhieàu nghieäp vuï. Tuy nhieân, chaát löôïng lao ñoäng chöa töông xöùng vôùi yeâu caàu. NHNo Bình Thuaän ñang vaø seõ coøn phaûi ñoái maët vôùi tình traïng tuït haäu veà chaát löôïng lao ñoäng, bôûi leõ moät boä phaän khoâng nhoû lao ñoäng ñang laøm vieäc vôùi naêng suaát, chaát löôïng keùm nhöng vaãn ñöôïc traû löông nhö nhöõng ngöôøi khaùc. Nhieàu caùn boä NHNo Bình Thuaän coøn baát caäp veà kieán thöùc kinh teá thò tröôøng, NHTM, kieán thöùc phaùp luaät vaø naêng löïc chuyeân moân nghieäp vuï. Beân caïnh, phong caùch giao dòch cuûa caùn boä coøn keùm chuyeân nghieäp, tö töôûng baát bình ñaúng giöõa khaùch haøng vaø NH vaãn coøn toàn taïi. Maët khaùc, duø heä thoáng NHNo Bình Thuaän töøng böôùc ñöôïc môû roäng vaø ña daïng, nhöng qui moâ hoaït ñoäng chöa ñuû lôùn ñeå hoäi tuï nhöõng yeáu toá thu huùt khaùch haøng. Phaàn lôùn caùc chi nhaùnh caáp 2 ñöôïc thaønh laäp theo ñòa giôùi haønh chính neân quaù trình hoaït ñoäng bò phaân khuùc, hoaït ñoäng kinh doanh veà cô baûn bò giôùi haïn trong phaïm vi ñòa giôùi haønh chính. Maët khaùc, treân ñòa baøn huyeän chæ toàn taïi chuû yeáu laø NHNo, ñieàu naøy deã daøng taïo cho CBVC tö töôûng yû laïi, maát ñoäng löïc caïnh tranh trong noäi boä ngaønh vaø thuùc ñaåy naâng cao naêng löïc kinh doanh. Trong moái quan heä giao löu veà voán, tieàn maët giöõa caùc chi nhaùnh caáp 2 khoâng ñöôïc thöïc hieän moät caùch tröïc tieáp, maø phaûi thoâng qua NHNo Bình Thuaän, ñaõ laøm taêng ñaùng keå chi phí söû duïng voán. Rieâng lónh vöïc huy ñoäng voán vaãn coøn ñôn ñieäu, keùm tính linh 36 hoaït. Vieäc aùp duïng cô cheá laõi suaát thoûa thuaän chöa thaät linh hoaït cuõng laøm haïn cheá taêng tröôûng nguoàn voán huy ñoäng cuõng nhö vieäc môû roäng qui moâ tín duïng coù hieäu quaû. Veà quaûn trò tín duïng, chaát löôïng tín duïng laø chæ tieâu toái troïng trong hoaït ñoäng NHTM, noäi haøm cuûa noù moät maët phaûn aùnh khaû naêng phaùt trieån cuûa NH, maët khaùc theå hieän naêng löïc cuûa caùc caáp quaûn trò ñieàu haønh hoaït ñoäng NHTM. Töø khi vieäc trích döï phoøng vaø xöû lyù ruûi ro ñöôïc thöïc hieän moät caùch phoå bieán, moät soá chi nhaùnh ít quan taâm phaân tích noäi haøm caùc khoaûn nôï xaáu. Vì vaäy, ñaõ xaûy ra nghòch lyù laø trong luùc nôï quaù haïn cuûa moät vaøi chi nhaùnh caáp 2 ñeán gaàn 10%, khoâng ñaït chæ tieâu quyõ thu nhaäp taøi chính, nhöng vaãn hoaøn thaønh chæ tieâu cheânh leäch laõi suaát ñaàu ra, ñaàu vaøo. Keát luaän: Quaù trình phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa NHNo Bình Thuaän, nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc ôû chöông naøy coù theå khaùi quaùt nhö sau: (i) Ñaõ khaùi quaùt hoaït ñoäng NHNo Bình Thuaän trong moái quan heä vôùi quaù trình phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi ôû ñòa phöông, töø ñoù cho thaáy hoaït ñoäng cuûa NHNo Bình Thuaän mang nhöõng neùt ñaëc thuø so vôùi nhöõng NHTM khaùc treân ñòa baøn. (ii) Phaân tích, ñaùnh giaù nhöõng maët ñaït ñöôïc vaø söï taùc ñoäng cuûa chuùng ñoái vôùi quaù trình phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi ôû ñòa phöông cuõng nhö nhöõng ñoùng goùp vaøo hieäu quaû kinh doanh cuûa ngaønh NHNo VN . (iii) Phaân tích nhöõng toàn taïi trong quaù trình hoaït ñoäng vaø laøm roõ caùc nguyeân nhaân toàn taïi. Ñaây laø cô sôû thöïc tieãn seõ ñöôïc soi roïi baèng lyù luaän ôû chöông I ñeå xaây döïng ñònh höôùng vaø moät soá giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän trong thôøi gian tôùi (seõ ñöôïc ñeà caäp ôû chöông III). 37 CHÖÔNG III : MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO HIEÄU QUAÛ KINH DOANH CUÛA CHI NHAÙNH NHNo TÆNH BÌNH THUAÄN. I. Ñònh höôùng chieán löôïc kinh doanh NHNo Bình Thuaän giai ñoaïn 2005- 2010. Töø nhöõng phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng thôøi gian qua, ñònh höôùng chieán löôïc kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän giai ñoaïn 2005-2010 goàm nhöõng vaán ñeà chuû yeáu sau: 1- Ñaåy maïnh vieäc thu huùt nguoàn huy ñoäng taïi ñòa phöông - môû roäng ñoái töôïng khaùch haøng göûi tieàn, chuù troïng tieàn göûi coù kyø haïn cuûa daân cö; thu huùt tieàn göûi khoâng kyø haïn cuûa toå chöùc thoâng qua ñaåy maïnh coâng taùc thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët; höôùng ñeán vieäc chuû ñoäng nguoàn voán khaû duïng trong kinh doanh. 2- Môû roäng qui moâ, taêng cöôøng chaát löôïng tín duïng, dòch vuï. Thöïc hieän chieán löôïc caïnh tranh: “ Ngaên chaën ñeå phaùt trieån, phaùt trieån ñeå ngaên chaën”; chieám lónh phaàn lôùn vaø naâng cao chaát löôïng thò phaàn noâng thoân; cuûng coá vaø taêng cöôøng söùc caïnh tranh treân ñòa baøn ñoâ thò; ña daïng hoùa caùc loaïi hình tín duïng; naâng cao uy tín cuûa NHNo Bình Thuaän trong quaù trình phuïc vuï phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi treân ñòa baøn; ñaàu tö vaø phaùt trieån coâng ngheä NHTM hieän ñaïi, naâng cao chaát löôïng dòch vuï phuø hôïp yeâu caàu cuûa xaõ hoäi phaùt trieån. 3- Gaén vieäc quy hoaïch, ñaøo taïo vaø ñaøo taïo laïi vôùi boá trí nhaân löïc moät caùch phuø hôïp, taêng cöôøng ñoäi nguõ caùn boä treû coù naêng löïc; môû roäng ñoái töôïng ñaøo taïo sau ñaïi hoïc, phaùt trieån coù chaát löôïng nguoàn nhaân löïc thay theá. Thöïc hieän phaân phoái theo lao ñoäng moät caùch hôïp lyù nhaèm phaùt huy cao ñoä trình ñoä, naêng löïc caùn boä vaø taêng cöôøng ñoäng löïc kinh doanh. 4- Taïo hình aûnh vaên hoùa ñaäm neùt trong taâm trí khaùch haøng: Trung thöïc – Kyû cöông – Saùng taïo – Chaát löôïng – Hieäu quaû; taïo saûn phaåm ñaëc tröng cuûa NHNo Bình Thuaän; chia seû thaønh coâng vaø thaát baïi vôùi khaùch haøng. Laøm toát coâng taùc tö vaán vaø ñaùp öùng yeâu caàu phuïc vuï khaùch haøng taän cô sôû khi caàn thieát. 5- Phaùt huy tính truyeàn thoáng vaø beà daøy lòch söõ cuûa NHNo treân ñòa baøn, phaùt trieån toát moái quan heä vôùi ñòa phöông; laøm toát coâng taùc xaõ hoäi - töø thieän, taïo 38 söï ñoàng thuaän nhieàu maët cuûa ñòa phöông ñoái vôùi hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän treân ñòa baøn. II. Giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû kinh doanh ñoái vôùi NHNo Bình Thuaän. 1- Ñaåy maïnh coâng taùc huy ñoäng voán ñeå môû roäng qui moâ tín duïng, naâng cao naêng löïc taøi chính vaø taêng cöôøng söùc caïnh tranh. Ñaëc tröng cuûa NHTM laø kinh doanh baèng voán cuûa ngöôøi khaùc. Vì vaäy, nguoàn voán huy ñoäng thaáp thì khoâng theå môû roäng qui moâ kinh doanh. Söï thieáu chuû ñoäng veà voán laøm cho NHNo Bình Thuaän thöôøng vuoät maát cô hoäi cho vay moät soá döï aùn lôùn, khaû thi. Bình Thuaän ñang trong quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa, nhu caàu voán cho phaùt trieån kinh teá khaù lôùn, cô hoäi kinh doanh cuûa NHTM ñang môû ra nhieåu trieån voïng. Theo chuùng toâi, giöõa coâng taùc huy ñoäng voán vôùi tín duïng vaø dòch vuï coù moái quan heä khaéng khít vôùi nhau, nguoàn voán khaû duïng doài daøo ñöông nhieân thuaän lôïi veà tín duïng vaø dòch vuï. Ngöôïc laïi khi hoaït ñoäng tín duïng vaø dòch vuï phaùt trieån moät caùch coù chaát löôïng seõ taïo moái quan heä roäng lôùn, naâng cao naêng löïc taøi chính vaø uy tín trong kinh doanh, töø ñoù taïo neàn taûng vöõng chaéc cho taêng tröôûng nguoàn voán huy ñoäng. Giaûi quyeát toát moái quan heä höõu cô treân seõ taïo ñieàu kieän ñeå NHTM phaùt trieån ñi leân theo ñöôøng xoaén oác, tieán tôùi chieám lónh ña phaàn thò tröôøng kinh doanh tieàn teä vaø dòch vuï NH treân ñòa baøn tænh, vì vaäy caàn giaûi quyeát moät soá vaán ñeà cô baûn sau : - Ña daïng hoaù caùc hình thöùc göûi tieàn (keå caû noäi teä vaø ngoaïi teä). Beân caïnh caùc hình thöùc huy ñoäng voán trung haïn, caàn coù chieán löôïc huy ñoäng nguoàn voán ngaén haïn; ñaåy maïnh coâng taùc thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët. Moät trong nhöõng ñaëc tröng cuûa trung gian taøi chính laø söû duïng coâng ngheä bieán ñoåi cô caáu thôøi haïn cuûa caùc ñoàng tieàn. Töø ñoù coù theå bieán caùc khoaûn tieàn göûi ngaén haïn thaønh caùc khoaûn cho vay coù thôøi haïn lôùn hôn döïa treân qui luaät soá lôùn. Vì vaäy, beân caïnh nguoàn huy ñoäng trung vaø daøi haïn coù tính chaát oån ñònh nhöng vôùi giaù voán cao, khaû naêng thanh khoaûn ñoái vôùi khaùch haøng keùm, caàn coù chieán löôïc huy ñoäng nguoàn tieàn göûi ngaén haïn vôùi laõi suaát thaáp hôn, khaû naêng thanh khoaûn cao hôn, phuø hôïp vôùi bieán ñoäng veà laõi suaát, giaù caû, quan heä cung caàu voán töøng thôøi kyø ñeå taïo ra khoaûn thu nhaäp taøi chính cao. Beân caïnh, caàn ñaåy maïnh coâng taùc thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët nhaèm thu huùt theâm nguoàn voán giaù reû, ñoàng thôøi tieát kieäm chi phí söû duïng tieàn maët moät caùch hôïp lyù. Maët khaùc, caàn ñeà ra vaø coù 39 bieän phaùp quaûn lyù toát ñieàu chuyeån voán tröïc tieáp giöõa caùc chi nhaùnh moät caùch linh hoaït, tieát kieäm chi phí vaø coù hieäu quaû. - Taïi caùc chi nhaùnh caáp 2, phoøng giao dòch caàn boá trí caùn boä chuyeân traùch coâng taùc marketing ñeå thöïc hieän toát chieán löôïc taïo nguoàn vaø môû roäng kinh doanh taøi saûn “coù” moät caùch ña naêng. Ngaøy nay, khoa hoïc Marketing coù vò trí quan troïng trong hoaït ñoäng kinh doanh. Rieâng Marketing NH thì caøng khoâng theå thieáu trong hoaït ñoäng NHTM hieän ñaïi tröôùc theàm hoäi nhaäp. Laøm toát coâng taùc Marketing khoâng nhöõng taïo nhöõng ñoät bieán coù lôïi veà nguoàn voán, maø coøn taïo neàn taûng vöõng chaéc cho vieäc môû roäng nghieäp vuï taøi saûn “coù” vaø nghieäp vuï trung gian, goùp phaàn haïn cheá ruûi ro ñaïo ñöùc, naâng cao hieäu quaû kinh doanh. - Aùp duïng laõi suaát tieàn göûi linh hoaït trong phaïm vi traàn laõi suaát, phuø hôïp quan heä cung caàu voán vaø phöông thöùc ñieàu haønh keá hoaïch nguoàn voán theo chuû tröông cuûa NHNo VN. Caàn boá trí caùn boä chuyeân traùch coâng taùc huy ñoäng voán ôû caùc chi nhaùnh caáp 2 ñeå xöû lyù chieán löôïc huy ñoäng voán ñaùp öùng yeâu caàu cuûa cô cheá thò tröôøng. 2- Môû roäng quy moâ vaø naâng cao chaát löôïng tín duïng, dòch vuï. Hieän nay, tín duïng laø nghieäp vuï sinh lôøi chuû yeáu cuûa NHNo Bình Thuaän vôùi treân 90% doanh thu taøi chính. Vì theá vieäc môû roäng vaø naâng cao chaát löôïng, hieäu quaû tín duïng laø nhu caàu caáp thieát cuûa NHNo Bình Thuaän. Theo ñaùnh giaù chung, Bình Thuaän coù nhu caàu voán cho phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi khaù lôùn. Nhöõng naêm qua toác ñoä taêng tröôûng dö nôï NHNo Bình Thuaän bình quaân 28,78%/naêm nhöng vaãn chöa ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cuûa neàn kinh teá ñòa phöông, ñaëc bieät laø noâng nghieäp vaø noâng thoân. Maët khaùc, vôùi dö nôï bình quaân 4,5 tyû ñoàng/ 1 CBVC hieän nay seõ raát khoù khaên veà taøi chính. Roõ raøng hai nhu caàu khaùch quan treân gaëp nhau, taát yeáu seõ ñaåy hoaït ñoäng NHNo Bình Thuaän theo höôùng môû roäng quy moâ tín duïng. Tuy nhieân söï môû roäng naøy coù ñöôïc thuaän lôïi hay khoâng tuøy thuoäc vaøo nhöõng vaán ñeà nhö: moâi tröôøng kinh doanh, qui moâ nguoàn voán, naêng löïc quaûn lyù, khaû naêng caïnh tranh, taùc ñoäng cuûa kinh teá vó moâ, nhaát laø chính saùch nôùi loûng hay thaét chaët tín duïng trong töøng thôøi kyø. Nhö ñaõ trình baøy ôû phaàn treân, moâi tröôøng kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän laø keùm thuaän lôïi vôùi yeáu toá ruûi ro baát khaû khaùng luoân caän keà, nguoàn voán huy ñoäng haïn cheá vaø coù chieàu höôùng chöûng laïi, trong khi söï hoã trôï voán töø phía NHNo VN coøn haïn heïp vaø khoâng kòp thôøi; naêng löïc quaûn lyù vaø taùc nghieäp cho 40 vay cuûa ñoäi nguõ caùn boä coøn nhieàu baát caäp so vôùi yeâu caàu, ñaõ daãn tôùi chaát löôïng tín duïng chöa toát, laøm haïn cheá hieäu quaû taøi chính; naêng löïc caïnh tranh coøn yeáu. Beân caïnh, vieäc haïn cheá taêng tröôûng tín duïng trong thôøi gian gaàn ñaây theo yeâu caàu ñieàu tieát kinh teá vó moâ cuõng laøm NHNo Bình Thuaän khoù môû roäng cho vay … Trong ñieàu kieän nhö treân, giaûi phaùp ñaët ra ñoái vôùi NHNo Bình Thuaän goàm nhöõng vaán ñeà sau: a) Phaùt trieån thò phaàn tín duïng taïi ñòa baøn Thaønh phoá, Thò xaõ – nôi ñang dieãn ra caïnh tranh quyeát lieät; chieám lónh thò tröôøng tín duïng vaø naâng cao chaát löôïng thò phaàn vuøng noâng nghieäp, noâng thoân do caùc chi nhaùnh caáp 2 ñaûm traùch. Thò phaàn dö nôï cho vay cuûa NHNo Bình Thuaän hieän nay xaáp xæ 59%, trong ñoù rieâng taïi ñòa baøn thaønh phoá Phan Thieát, NHNo Bình Thuaän chæ chieám khoaûng 25%. Vieäc môû roäng thò phaàn taïi ñòa baøn Thaønh phoá, Thò xaõ ñoøi hoûi NHNo Bình Thuaän caàn aùp duïng chieán löôïc caïnh tranh hôïp lyù, ñoù laø: (i) Ña daïng hoùa saûn phaåm tín duïng vaø dòch vuï, cung caáp theâm nhieàu tieän ích cho khaùch haøng vôùi giaù caû hôïp lyù, baûo ñaûm söùc caïnh tranh. (ii) Chuù troïng vaø coù chính saùch hôïp lyù ñoái vôùi tín duïng ngoaøi QD, oån ñònh vaø phaùt trieån khaùch haøng thuoäc kinh teá tö nhaân. (iii) Löu yù môû roäng maïng löôùi chi nhaùnh caáp 3, phoøng giao dòch ôû nôi caàn thieát, xaùc laäp moái quan heä toát vôùi ñòa phöông nhaèm taêng cöôøng lôïi theá caïnh tranh. (iiii) Khoâng ngöøng naâng cao chaát löôïng vaø hieäu quaû coâng taùc Marketing; môû roäng thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët. Ñoái vôùi caùc huyeän - ñòa baøn coù vai troø quan troïng trong chieán löôïc taêng tröôûng kinh teá ôû Bình Thuaän, quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá ôû ñaây ñang gaëp khoâng ít khoù khaên do nhieàu nguyeân nhaân, trong ñoù vieäc thieáu voán laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân chuû yeáu. Do tính ñaëc thuø ôû ñòa baøn naøy laø kinh teá phaân taùn, nhu caàu voán manh muùn, chi phí hoaït ñoäng NHTM cao, ruûi ro tieàm aån lôùn, hieäu quaû kinh doanh chöa cao, nhöng tình hình caïnh tranh chöa ñaùng keå, NHNo Bình Thuaän vôùi lôïi theá veà moái quan heä truyeàn thoáng, hoaøn toaøn coù khaû naêng chieám lónh vaø naâng cao chaát löôïng thò phaàn ôû ngaén haïn vaø trung haïn. Giaûi phaùp ñaët ra cho vaán ñeà naøy laø: (i) Cuõng coá vaø phaùt trieån moái quan heä truyeàn thoáng vôùi ñòa phöông, chuû ñoäng ñeà xuaát vaø tham gia caùc chöông trình tín duïng coù hieäu quaû, phuø hôïp vôùi chuû tröông phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi ñòa phöông. (ii) Môû roäng maïng löôùi chi nhaùnh caáp 3, phoøng giao dòch tröïc thuoäc ñeå thu huùt nguoàn tieàn göûi vaø môû roäng hoaït ñoäng tín duïng, thanh toaùn vaø dòch vuï. 41 b) Naâng cao chaát löôïng tín duïng vaø dòch vuï NHTM. Chaát löôïng tín duïng laø söï soáng coøn, laø moái quan taâm haøng ñaàu cuûa NHTM trong moïi thôøi kyø. Naâng cao chaát löôïng tín duïng khoâng chæ coù taùc duïng naâng cao hieäu quaû taøi chính trong hoaït ñoäng kinh doanh, maø coøn coù yù nghóa saâu saéc veà kinh teá vó moâ. Lòch söû ñaõ minh chöùng nhöõng nguyeân nhaân daãn ñeán bieán ñoäng veà giaù caû, laïm phaùt vaø khuõng hoaûng kinh teá ôû Vieät nam thôøi kyø tröôùc ñaây coù nguyeân nhaân töø chaát löôïng tín duïng keùm. Taïi NHNo Bình Thuaän, qua phaân tích ôû phaàn treân coù theå nhaän thaáy chaát löôïng tín duïng ñang coù chieàu höôùng suy giaûm. Tröôùc thöïc traïng naøy, NHNo Bình Thuaän caàn giaûi quyeát moät soá vaán ñeà coát loõi sau: (i) Naâng cao chaát löôïng quaûn trò ñieàu haønh vaø taùc nghieäp ñoái vôùi coâng taùc tín duïng, ñaëc bieät chuù troïng coâng taùc thaåm ñònh vaø quaûn lyù moùn vay ñoái vôùi ñoäi nguõ caùn boä tín duïng. Vieäc ñaàu tieân laø caàn chuaån hoùa trình ñoä caùn boä tín duïng, thöôøng xuyeân toå chöùc thi tay ngheà vaø ñaùnh giaù naêng löïc thöïc tieån; aùp duïng qui cheá thöôûng phaït nghieâm minh. (ii) Laøm toát coâng taùc thoâng tin khaùch haøng nhaèm ngaên ngöøa ruûi ro ñaïo ñöùc; naâng cao chaát löôïng phaân tích, xöû lyù nôï; thöïc hieän phaân loaïi khaùch haøng moät caùch chính xaùc. (iii) Ña daïng hoùa danh muïc tín duïng nhaèm phaân taùn ruûi ro. (iiii) Giaùm saùt thöïc hieän coù keát quaû tieán trình cô caáu laïi nôï theo chuû tröông cuûa NHNo VN . (iiiii) Gaén hoaït ñoäng tín duïng vôùi quaù trình qui hoaïch kinh teá, chuyeån dòch cô caáu kinh teá treân ñòa baøn. Ñoái vôùi hoaït ñoäng dòch vuï, ñaây coù theå xem laø lónh vöïc hoaït ñoäng coøn heát söùc yeáu keùm cuûa NHNo Bình Thuaän xuaát phaùt töø nguyeân nhaân ôû moâi tröôøng ngoaïi vi laãn noäi taïi. Hoaït ñoäng dòch vuï neáu ñöôïc môû roäng, caøng coù ñieàu kieän naâng cao hieäu quaû kinh doanh moät caùch töông ñoái an toaøn, laøm phong phuù cô caáu taøi saûn “coù”, giaûm bôùt ruûi ro, toån thaát trong hoaït ñoäng Tín duïng. Ñeå môû roäng hoaït ñoäng dòch vuï, cung caáp ngaøy caøng nhieàu tieän ích cho khaùch haøng, phuø hôïp vôùi hoaït ñoäng cuûa NHTM hieän ñaïi, NHNo Bình Thuaän caàn giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà cô baûn sau: (i) Coù chính saùch hôïp lyù (lieân quan tín duïng, thanh toaùn, göûi tieàn …) nhaèm kích thích ôû roäng thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët. Moät trong nhöõng noäi dung cuûa chính saùch laø coù möùc phí dòch vuï phuø hôïp, keát hôïp bieän phaùp cho vay thaáu chi; saún saøng laøm toát coâng taùc tö vaán khaùch haøng, giaûi quyeát tín duïng vaø huy ñoäng taïi cô sôû cuûa khaùch haøng (khi caàn thieát) moät caùch linh hoaït ñoái vôùi nhöõng khaùch haøng truyeàn thoáng vaø khaùch haøng tieàm naêng. (ii) 42 Thöôøng xuyeân ñoåi môùi saûn phaåm dòch vuï, ñaåy maïnh coâng taùc Marketing vaø duy trì thöôøng xuyeân; taïo nhöõng neùt rieâng veà saûn phaåm cuûa NHNo; ñoåi môùi phong caùch, thaùi ñoä giao dòch; laøm toát coâng taùc phaân khuùc thò tröôøng; naâng caáp coâng ngheä thanh toaùn; boá trí cô caáu nhaân vieân ôû caùc phoøng, ban phuø hôïp vôùi naêng löïc xöû lyù coâng ngheä thoâng tin vaø giao tieáp öùng xöû khaùch haøng, töông xöùng vôùi taàm voùc vaø dieän maïo cuûa NHTM hieän ñaïi. (iii) Toå chöùc ñaøo taïo caùn boä, ñaëc bieät laø caùc lôùp Marketing chuyeân saâu; thaønh laäp boä phaän Marketing chuyeân traùch ôû taát caû caùc chi nhaùnh. c) Chaán chænh vaø naâng cao nhaän thöùc laãn taùc nghieäp cho vay thöông maïi, töøng böôùc xoùa boû cho vay chính saùch. Hoaït ñoäng tín duïng NHNo Bình Thuaän vaãn coøn ñan xen giöõa cho vay thöông maïi vaø cho vay chính saùch. Ñieàu naøy ñaõ daãn ñeán söï nhaäp nhaèng veà nhaän thöùc laãn taùc nghieäp giöõa hai cô cheá cho vay naøy. Thöïc ra, chuû tröông cuûa chính phuû qui ñònh veà giôùi haïn caùc möùc voán cho vay khoâng caàn aùp duïng bieän phaùp baûo ñaûm tieàn vay laø nhaèm thaùo gôõ vöôùng maéc veà taøi saûn ñaûm baûo cuûa ñoái taùc vay voán, nguyeân taéc cho vay coù hieäu quaû tuyeät nhieân vaãn ñöôïc toân troïng. Tröôøng hôïp xaûy ra ruûi ro, chính phuû coù bieän phaùp xöû lyù nhö khoanh nôï, xoùa nôï … Treân thöïc teá, bieän phaùp treân hieän chæ toàn taïi treân giaáy tôø. Maët khaùc, vieäc cho vay giaûm laõi suaát caùc ñoái töôïng chính saùch khu vöïc 2, khu vöïc 3 hieän khoâng coøn ñöôïc nhaø nöôùc caáp buø laõi suaát. Ñaây laø khoù khaên khoâng nhoû ñoái vôùi hoaït ñoäng tín duïng cuûa NHNo Bình Thuaän. Ñeå giaûi quyeát vaán ñeà treân, moät maët caàn tuyeät ñoái toân troïng chaát löôïng vaø hieäu quaû tín duïng trong cho vay nhaèm haïn cheá toái ña ruûi ro tín duïng, maët khaùc caàn xoùa boû cheá ñoä bao caáp laõi suaát ñoái vôùi cho vay khu vöïc 2, khu vöïc 3 (hieän nay thuoäc ñoái töôïng cho vay voán cuûa NHCSXH). Tuy nhieân, vieäc döøng aùp duïng laõi suaát öu ñaõi töùc thôøi ñoái vôùi caùc khu vöïc treân seõ daãn ñeán giaûm vaø maát thò phaàn ( do khaùch haøng vay ñeán 10 tr ñoàng seõ chuyeån sang vay voán ôû NHCSXH, hoaëc moät soá chi nhaùnh caáp 2 seõ ñöôïc chuyeån giao sang NHCSXH quaûn lyù). Vì vaäy theo chuùng toâi, vieäc döøng laõi suaát öu ñaûi noùi treân caàn phaûi coù loä trình thích hôïp nhaèm duy trì vaø môû roäng thò phaàn. Ngöôïc laïi, khaû naêng taøi chính NHNo Bình Thuaän seõ suy giaûm ñaùng keå. d) Ñoåi môùi cô caáu tín duïng phuø hôïp quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá treân ñòa baøn. 43 Hieän nay dö nôï cho vay noâng nghieäp, ñaëc bieät laø hoä noâng daân chieám tyû troïng lôùn. Ñaây laø taùc nhaân chuû yeáu laøm giaûm chaát löôïng tín duïng vaø hieäu quaû kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän. Vì vaäy, beân caïnh vieäc môû roäng qui moâ tín duïng phuø hôïp qui moâ vaø toác ñoä taêng tröôûng kinh teá treân ñòa baøn, caàn chuù yù caûi toå cô caáu tín duïng theo höôùng taêng daàn tyû troïng dö nôï coâng nghieäp, dòch vuï. Trong noâng nghieäp, chuù yù ñaàu tö caùc döï aùn coù chieàu saâu, chuù troïng ngaønh chaên nuoâi gia suùc, goùp phaàn taïo saûn phaåm haøng hoùa coù chaát löôïng cao, coù khaû naêng caïnh tranh trong ñieàu kieän hoäi nhaäp; öu tieân voán cho caùc döï aùn coù hieäu quaû; chuù troïng môû roäng cho vay doanh nghieäp ngoaøi QD; kinh teá trang traïi trong SX noâng nghieäp … e) Toå chöùc toát heä thoáng kieåm tra, giaùm saùt hieäu quaû söû duïn