Luận văn Một số giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á

1 MÔÛ ÑAÀU 1. Ñaët vaán ñeà Trong thôøi ñaïi ngaøy nay, vôùi trình ñoä phaùt trieån cao cuûa neàn kinh teá, cuûa caùc hoaït ñoäng kinh teá-xaõ hoäi, thò tröôøng ngaøy caøng môû roäng vaø phaùt trieån trong moái quan heä kinh teá khu vöïc vaø quoác teá. Ñaây laø ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå caùc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh noùi chung vaø hoaït ñoäng ngaân haøng noùi rieâng phaùt trieån. Tuy nhieân möùc ñoä ruûi ro tieàm aån trong neàn kinh teá hieän ñaïi cuõng nhieàu hôn gaén lieàn vôùi nhöõng cô hoäi vaø thaùch thöùc neàn kinh teá hoäi nhaäp mang laïi. Ñoái vôùi hoaït ñoäng ngaân haøng, hoaït ñoäng trong lónh vöïc kinh doanh tieàn teä tín duïng, coù quan heä maät thieát, höõu cô vôùi khaùch haøng vaø neàn kinh teá thoâng qua quaù trình thöïc hieän caùc hoaït ñoäng kinh doanh, dòch vuï ngaân haøng. Chính vì leõ ñoù ruûi ro hoaït ñoäng ngaân haøng raát ña daïng, tieàm aån vaø xuaát hieän gaén lieàn vôùi moãi hoaït ñoäng dòch vuï vaø taùc ñoäng, aûnh höôûng vôùi nhöõng möùc ñoä khaùc nhau. Trong ñoù ruûi ro tín duïng, neáu xaûy ra seõ coù taùc ñoäng raát lôùn vaø aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa moãi TCTD, cao hôn noù taùc ñoäng aûnh höôûng ñeán toaøn boä heä thoáng ngaân haøng bôûi chính ñaëc thuø trong hoaït ñoäng tín duïng, hoaït ñoäng kinh doanh ngaân haøng. Thaät vaäy, ruûi ro tín duïng coù moái lieân heä vôùi caùc loaïi ruûi ro khaùc. Ruûi ro tín duïng caøng lôùn, seõ keùo theo nhöõng ruûi ro khaùc nhö ruûi ro thanh khoaûn, ruûi ro laõi suaát…. Keát quaû, gaây aûnh höôûng daây chuyeàn khoâng nhöõng ñeán khaùch haøng, trong moái quan heä laø ngöôøi ñi vay maø caû khaùch haøng trong moái quan heä laø ngöôøi cho vay ñoái vôùi ngaân haøng. Thöïc teá cho thaáy, khuûng hoaûng ngaân haøng ôû Chaâu AÙ naêm 1997-1998 ñaõ ñaåy nhieàu nöôùc vaøo suy thoaùi kinh teá nghieâm troïng: söï ñoå vôõ heä thoáng Quyõ tín 2 duïng caùc naêm 1989-1990 taïi Haø Noäi ñaõ gaây nhöõng taùc ñoäng ñeán xaõ hoäi trong moät thôøi gian khaù daøi. Vì vaäy vieäc quaûn lyù ruûi ro ñaëc bieät laø ruûi ro tín duïng luoân ñöôïc caùc NHTM ñaët leân haøng ñaàu. Hieän nay ngaønh ngaân haøng Vieät Nam coøn chöa oån ñònh thaät söï, coøn ñang trong quaù trình hoøa nhaäp vôùi ngaønh ngaân haøng trong khu vöïc vaø treân theá giôùi neân tính hieäu quaû vaø an toaøn trong hoaït ñoäng tín duïng vaãn coøn chöa cao. Vì vaäy vieäc giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà ruûi ro tín duïng ñang laø baøi toaùn khoù ñoái vôùi caùc NHTM. Nhaän thöùc ñöôïc vaán ñeà ñoù, ñeà taøi “MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP HAÏN CHEÁ RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI COÅ PHAÀN ÑOÂNG AÙ” ñöôïc thöïc hieän vôùi mong muoán ñöa ra moät soá giaûi phaùp nhaèm haïn cheá, phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng cho Ngaân haøng TMCP Ñoâng AÙ noùi rieâng vaø NHTM Vieät Nam noùi chung. 2. Muïc tieâu cuûa ñeà taøi Muïc tieâu cuûa ñeà taøi laø nhaèm vaøo nhöõng vaán ñeà sau: - Nghieân cöùu nhöõng lyù luaän chung veà ruûi ro tín duïng. - Ñi saâu vaøo phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng, nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro vaø caùc bieän phaùp xöû lyù ruûi ro tín duïng taïi Ngaân haøng TMCP Ñoâng AÙ. - Treân cô sôû lyù luaän vaø phaân tích thöïc traïng ruûi ro tín duïng, töø ñoù ñöa ra moät soá giaûi phaùp phoøng ngöøa nhaèm haïn cheá ruûi ro cho hoaït ñoäng tín duïng taïi Ngaân haøng TMCP Ñoâng AÙ 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi cuûa ñeà taøi Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ñeà taøi laø: nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro vaø ñeà ra caùc giaûi phaùp nhaèm haïn cheá ruûi ro. Phaïm vi nghieân cöùu : nghieân cöùu giöõa lyù luaän vaø thöïc teá nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro tín duïng trong thôøi gian qua taïi Ngaân haøng TMCP Ñoâng AÙ, töø ñoù ñöa ra caùc giaûi phaùp haïn cheá ruûi ro. 3 4. Phöông phaùp nghieân cöùu : Do tính chaát cuûa ñeà taøi chuû yeáu döïa vaøo döõ lieäu ñaõ coù ôû quaù khöù cuûa moät NHTM, keát hôïp vôùi söï quan saùt nhöõng yeáu toá, nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro trong töøng tröôøng hôïp thöïc teá. Tieán haønh phaân tích vaø ruùt ra giaûi phaùp cuï theå ñeå phoøng ngöøa vaø haïn cheá toái ña ruûi ro tín duïng cho ngaân haøng thöông maïi. Vì vaäy, vieäc nghieân cöùu ñeà taøi seõ söû duïng caùc phöông phaùp sau : phöông phaùp toång hôïp, choïn loïc nguoàn thoâng tin töø caùc taïp chí, saùch vaø taøi lieäu chuyeân ngaønh…. ;phöông phaùp thu thaäp soá lieäu töø baùo caùo toång keát hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng, phöông phaùp phaân tích thoáng keâ vaø phöông phaùp so saùnh söï bieán ñoäng cuûa daõy soá qua caùc naêm. 5. Caáu truùc noäi dung nghieân cöùu Ñeà taøi bao goàm nhöõng noäi dung chính sau : Chöông 1 : Lyù luaän chung veà tín duïng vaø ruûi ro tín duïng ngaân haøng Chöông 2: Thöïc traïng ruûi ro tín duïng vaø quaûn trò ruûi ro tín duïng taïi Ngaân haøng TMCP Ñoâng AÙ trong thôøi gian qua Chöông 3: Moät soá giaûi phaùp haïn cheá ruûi ro tín duïng taïi Ngaân haøng TMCP Ñoâng AÙ 4 CHÖÔNG 1 LYÙ LUAÄN CHUNG VEÀ TÍN DUÏNG VAØ RUÛI RO TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG 1.1 TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG 1.1.1 Khaùi nieäm : Tín duïng laø moät giao dòch veà taøi saûn (tieàn hoaëc haøng hoaù) giöõa beân cho vay (ngaân haøng vaø caùc ñònh cheá taøi chính khaùc) vaø beân ñi vay (caù nhaân, doanh nghieäp vaø caùc chuû theå khaùc), trong ñoù beân cho vay chuyeån giao taøi saûn cho beân ñi vay söû duïng trong moät thôøi haïn nhaát ñònh theo thoaû thuaän, beân ñi vay coù traùch nhieäm hoaøn traû voâ ñieàu kieän voán goác vaø laõi cho beân ñi vay khi ñeán haïn thanh toaùn. Hoaït ñoäng tín duïng laø vieäc TCTD söû duïng nguoàn voán töï coù, voán huy ñoäng ñeå caáp tín duïng. Caáp tín duïng laø vieäc TCTD thoûa thuaän ñeå khaùch haøng söû duïng moät khoaûn tieàn vôùi nguyeân taéc coù hoaøn traû baèng caùc nghieäp vuï cho vay, chieát khaáu, cho thueâ taøi chính, baûo laõnh ngaân haøng vaø caùc dòch vuï khaùc. 1.1.2 Baûn chaát cuûa tín duïng ngaân haøng : Töø khaùi nieäm treân, baûn chaát cuûa tín duïng laø moät giao dòch veà taøi saûn treân cô sôû hoaøn traû vaø coù caùc ñaëc tröng sau : - Taøi saûn giao dòch trong quan heä tín duïng ngaân haøng bao goàm hai hình thöùc laø cho vay (baèng tieàn) vaø cho thueâ (baát ñoäng saûn vaø ñoäng saûn). - Xuaát phaùt töø nguyeân taéc hoaøn traû, vì vaäy ngöôøi cho vay khi chuyeån giao taøi saûn cho ngöôøi ñi vay söû duïng phaûi coù cô sôû ñeå tin raèng ngöôøi ñi vay seõ traû ñuùng haïn. - Giaù trò hoaøn traû thoâng thöôøng phaûi lôùn hôn giaù trò luùc cho vay töùc laø bao 5 goàm caû phaàn voán vaø phaàn laõi. - Trong quan heä tín duïng ngaân haøng tieàn vay ñöôïc caáp treân cô sôû cam keát hoaøn traû voâ ñieàu kieän. 1.2. RUÛI RO TÍN DUÏNG 1.2.1. Khaùi nieäm Ruûi ro tín duïng laø söï xuaát hieän caùc bieán coá khoâng bình thöôøng do chuû quan hoaëc khaùch quan laøm cho ngöôøi ñi vay khoâng traû ñöôïc nôï vay vaø laõi vay cho ngaân haøng theo ñuùng nhöõng ñieàu kieän ghi treân hôïp ñoàng tín duïng. Ruûi ro tín duïng coøn ñöôïc goïi laø ruûi ro maát khaû naêng chi traû vaø ruûi ro sai heïn. Ñaây laø ruûi ro gaén lieàn vôùi hoaït ñoäng ngaân haøng, cho vay bao giôø cuõng bao goàm ruûi ro vaø xaûy ra maát maùt. Ruûi ro tín duïng phaùt sinh trong tröôøng hôïp ngaân haøng khoâng thu ñöôïc ñaày ñuû goác vaø laõi cuûa khoaûn cho vay, hoaëc laø vieäc thanh toaùn nôï goác vaø laõi khoâng ñuùng kyø haïn. Tröôøng hôïp ngöôøi vay tieàn phaù saûn thì vieäc thu hoài voán goác vaø laõi tín duïng ñaày ñuû laø khoâng chaéc chaén do ñoù ngaân haøng coù theå gaëp ruûi ro tín duïng. Ruûi ro tín duïng khoâng chæ giôùi haïn ôû hoaït ñoäng cho vay maø coøn bao goàm nhieàu hoaït ñoäng mang tính chaát tín duïng khaùc cuûa ngaân haøng nhö: baûo laõnh, cam keát, chaáp thuaän taøi trôï thöông maïi, cho vay ôû thò tröôøng lieân ngaân haøng, nhöõng chöùng khoaùn coù giaù (traùi phieáu, coå phieáu …), traùi quyeàn, Swaps, tín duïng thueâ mua, ñoàng taøi trôï … 1.2.2. Phaân loaïi ruûi ro tín duïng : Ruûi ro tín duïng bao goàm ruûi ro danh muïc (Portfolio risk) vaø ruûi ro giao dòch (Transaction risk). - Ruûi ro danh muïc ñöôïc phaân ra hai loaïi ruûi ro noäi taïi (Intrinsic risk) vaø ruûi ro taäp trung (Concentration risk). + Ruûi ro noäi taïi xuaát phaùt töø caùc yeáu toá mang tính rieâng bieät cuûa moãi chuû theå ñi vay hoaëc ngaønh kinh teá. 6 + Ruûi ro taäp trung laø möùc dö nôï cho vay ñöôïc doàn cho moät soá ngaønh kinh teá, moät soá thaønh phaàn kinh teá, moät soá khaùch haøng hoaëc moät soá loaïi cho vay hoaëc moät khu vöïc ñòa lyù. - Ruûi ro giao dòch coù 3 thaønh phaàn: ruûi ro löïa choïn, ruûi ro baûo ñaûm vaø ruûi ro nghieäp vuï. + Ruûi ro löïa choïn laø ruûi ro lieân quan ñeán thaåm ñònh vaø phaân tích tín duïng. + Ruûi ro baûo ñaûm xuaát phaùt töø caùc tieâu chuaån ñaûm baûo tín duïng + Ruûi ro nghieäp vuï laø ruûi ro lieân quan ñeán quaûn trò hoaït ñoäng cho vay. 1.2.3. Nguyeân nhaân gaây ra ruûi ro tín duïng 1.2.3.1. Nguyeân nhaân khaùch quan : Nguyeân nhaân naøy laø taùc nhaân gaây ra ruûi ro tín duïng baát khaû khaùng, xaûy ra ngoaøi taàm kieåm soaùt cuûa con ngöôøi trong moät thôøi ñieåm naøo ñoù. Coù theå xuaát phaùt töø moâi tröôøng kinh teá, trong moät neàn kinh teá taêng tröôûng laønh maïnh, tieàm naêng saûn xuaát vaø tieâu duøng cuûa xaõ hoäi coøn lôùn thì hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh coøn nhieàu ñieàu kieän toát ñeå phaùt trieån vaø ngöôïc laïi, khi neàn kinh teá coù hieän töôïng laïm phaùt taêng voït seõ keùo theo ñoàng tieàn noäi ñòa bò maát giaù, daãn ñeán saûn xuaát kinh doanh trong nöôùc trôû neân khoù khaên, khieán cho khaû naêng thu hoài voán tín duïng trôû neân phöùc taïp. Coù theå xuaát phaùt töø goùc ñoä moâi tröôøng phaùp lyù, ñaây laø moät nhaân toá raát quan troïng aûnh höôûng ñeán khaû naêng phaùt sinh ruûi ro tín duïng, cuõng laø nguyeân nhaân tröïc tieáp daãn ñeán ruûi ro trong saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp. Ngoaøi ra, ruûi ro tín duïng coøn coù theå xuaát phaùt do ruûi ro taát yeáu cuûa quaù trình töï do hoùa taøi chính, hoäi nhaäp quoác teá. Quaù trình töï do hoùa taøi chính vaø hoäi nhaäp quoác teá coù theå laøm cho nôï xaáu gia taêng khi taïo ra moät moâi tröôøng caïnh tranh gay gaét, khieán haàu heát caùc doanh nghieäp phaûi ñoái maët quy luaät choïn loïc khaéc nghieät cuûa thò tröôøng. Söï caïnh tranh cuûa caùc ngaân haøng 7 thöông maïi trong nöôùc vaø quoác teá trong moâi tröôøng hoäi nhaäp kinh teá cuõng khieán caùc ngaân haøng trong nöôùc vôùi heä thoáng quaûn lyù yeáu keùm gaëp phaûi nguy cô ruûi ro nôï xaáu taêng leân bôûi haàu heát caùc khaùch haøng coù tieàm löïc taøi chính lôùn seõ bò caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi thu huùt. Maët khaùc, do xu höôùng toaøn caàu hoùa hieän nay, moïi tình hình bieán ñoäng veà kinh teá, chính trò ôû baát cöù quoác gia naøo, khu vöïc naøo ñeàu aûnh höôûng nhaát ñònh ñeán neàn kinh teá, chính trò trong nöôùc töø ñoù cuõng laøm gia taêng nguy cô ruûi ro tín duïng cuûa caùc ngaân haøng. 1.2.3.2. Nguyeân nhaân chuû quan 1.2.3.2.1. Nguyeân nhaân töø phía khaùch haøng : Ñaây laø nguyeân nhaân chuû yeáu daãn ñeán ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh tín duïng cuûa ngaân haøng. Nguyeân nhaân naøy coù theå xaûy ra töø hai ñoái töôïng khaùch haøng sau: Ñoái vôùi khaùch haøng caù nhaân, coù nhöõng nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro nhö: do thu nhaäp giaûm suùt, do söû duïng voán sai muïc ñích, do hoaøn caûnh gia ñình, hoaëc do khaùch haøng vay tieàn thieáu naêng löïc phaùp lyù. Ñoái vôùi khaùch haøng laø doanh nghieäp, coù theå do caùc nguyeân nhaân sau : - Do khaùch haøng söû duïng voán sai muïc ñích. - Do khaû naêng quaûn lyù kinh doanh yeáu keùm daãn ñeán söû duïng voán keùm hieäu quaù. Söï yeáu keùm naøy boäc loä ôû ba yeáu toá sau : quy moâ kinh doanh quaù to so vôùi tö duy quaûn lyù, khaû naêng quaûn lyù voán khoâng hôïp lyù daãn ñeán thieáu khaû naêng thanh khoaûn vaø doanh nghieäp khoâng laøm toát vieäc phaân tích, döï baùo thò tröôøng daãn ñeán haøng hoùa öù ñoïng, toàn kho, loãi thôøi. - Tình hình taøi chính doanh nghieäp yeáu keùm, thieáu minh baïch: quy moâ taøi saûn nhoû, tyû leä nôï so vôùi voán töï coù cao. Soá lieäu taøi chính doanh nghieäp cung caáp cho ngaân haøng thieáu tính thöïc teá vaø xaùc thöïc. - Do chuû doanh nghieäp maát naêng löïc phaùp lyù trong quaù trình hoaït ñoäng. 8 - Do maát ñoaøn keát noäi boä giöõa hoäi ñoàng quaûn trò, ban giaùm ñoác. - Doanh nghieäp coá tình löøa ñaûo ngaân haøng. 1.2.3.2.2. Nguyeân nhaân do baûn thaân ngaân haøng : Ngoaøi nguyeân nhaân töø phía ngöôøi ñi vay, nguyeân nhaân chuû quan coøn bao goàm nhöõng thieáu soùt, khuyeát ñieåm töø phía ngöôøi cho vay. Tröôùc heát phaûi noùi ñeán caùc ngaân haøng coøn thieáu moät chính saùch tín duïng nhaát quaùn, chính saùch tín duïng ôû ñaây phaûi bao goàm ñònh höôùng chung cho vieäc cho vay, cheá ñoä tín duïng ngaén haïn, trung vaø daøi haïn, caùc quy ñònh veà baûo ñaûm tieàn vay, danh muïc löïa choïn khaùch haøng trong töøng giai ñoaïn….Nguyeân nhaân gaây ra ruûi ro tín duïng töø phía ngaân haøng coù theå ñöôïc khaùi quaùt cô baûn döôùi ñaây : Moät laø, ngaân haøng khoâng coù ñuû thoâng tin veà caùc soá lieäu thoáng keâ, chæ tieâu ñeå phaân tích vaø ñaùnh giaù khaùch haøng….daãn ñeán vieäc xaùc ñònh sai hieäu quaû cuûa phöông aùn xin vay, hoaëc xaùc ñònh thôøi haïn cho vay vaø traû nôï khoâng phuø hôïp phöông aùn kinh doanh cuûa khaùch haøng Hai laø, söï lôi loûng trong quaù trình giaùm saùt trong vaø sau khi cho vay neân khoâng phaùt hieän kòp thôøi hieän töôïng söû duïng voán sai muïc ñích. Ba laø, quaù tin töôûng vaøo taøi saûn theá chaáp, baûo laõnh, baûo hieåm, coi ñoù laø vaät ñaûm baûo chaéc chaén cho söï thu hoài caû goác vaø laõi tieàn vay. Boán laø, chaïy theo soá löôïng (hoaëc theo keá hoaïch) maø sao laõng vieäc coi troïng chaát löôïng khoaûn vay, quaù laïc quan vaø tin töôûng vaøo söï thaønh coâng cuûa phöông aùn kinh doanh cuûa khaùch haøng. Naêm laø, ngaân haøng thieáu moät boä phaän chuyeân traùch theo doõi, quaûn lyù ruûi ro, quaûn lyù haïn möùc tín duïng toái ña cho töøng khaùch haøng thuoäc töøng ngaønh ngheà, saûn phaåm ñòa phöông khaùc nhau ñeå phaân taùn ruûi ro, caùc döï baùo caàn thieát trong töøng thôøi kyø… 9 Saùu laø, naêng löïc vaø phaåm chaát ñaïo ñöùc cuûa moät soá caùn boä tín duïng ngaân haøng chöa ñuû taàm vaø vaán ñeà quaûn lyù söû duïng, ñaõi ngoä caùn boä ngaân haøng chöa thoûa ñaùng. Baûy laø, ngaân haøng khoâng giaûi quyeát hôïp lyù quan heä giöõa nguoàn voán huy ñoäng vaø nguoàn voán söû duïng, cuï theå laø : döï tröõ voán quaù ít so vôùi nhu caàu baûo ñaûm thanh toaùn töø ñoù daãn ñeán maát khaû naêng thanh toaùn neáu khaùch haøng coù nhu caàu ruùt voán nhieàu; hoaëc döï tröõ voán quaù nhieàu, gaây öù ñoïng voán, laõng phí trong söû duïng voán; hoaëc laáy voán ngaén haïn cho vay trung daøi haïn quaù möùc qui ñònh. 1.2.4. Aûnh höôûng cuûa ruûi ro tín duïng 1.2.4.1. Ñoái vôùi ngaân haøng Ruûi ro tín duïng xaûy ra tröôùc tieân seõ aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHTM nhö sau : - Ngaân haøng khoâng thu ñöôïc voán tín duïng ñaõ caáp vaø laõi cho vay, nhöng ngaân haøng phaûi traû voán vaø laõi cho khoaûn tieàn huy ñoäng khi ñeán haïn, laøm cho ngaân haøng maát caân ñoái trong vieäc thu chi, voøng quay voán tín duïng giaûm laøm cho ngaân haøng kinh doanh khoâng hieäu quaû, chi phí cuûa ngaân haøng taêng leân so vôùi döï kieán. - Neáu moät khoaûn cho vay naøo ñoù bò maát khaû naêng thu hoài thì ngaân haøng phaûi söû duïng caùc nguoàn voán cuûa mình ñeå traû cho ngöôøi göûi tieàn, ñeán moät chöøng möïc naøo ñaáy ngaân haøng khoâng coù ñuû nguoàn voán ñeå traû cho ngöôøi göûi tieàn thì ngaân haøng seõ rôi vaøo tình traïng maát khaû naêng thanh toaùn, coù theå daãn ñeán nguy cô gaëp ruûi ro thanh khoaûn. Keát quaû laø laøm thu heïp quy moâ kinh doanh, naêng löïc taøi chính giaûm suùt, uy tín, söùc caïnh tranh giaûm khoâng nhöõng trong thò tröôøng noäi ñòa maø coøn lan roäng ra caùc nöôùc, keát quaû kinh doanh cuûa ngaân haøng ngaøy caøng xaáu coù theå daãn ngaân haøng ñeán thua loã hoaëc ñöa ñeán bôø vöïc phaù saûn neáu khoâng coù bieän phaùp xöû lyù, khaéc phuïc kòp thôøi. 10 1.2.4.2. Ñoái vôùi neàn kinh teá- xaõ hoäi Baét nguoàn töø baûn chaát vaø chöùc naêng cuûa ngaân haøng laø moät toå chöùc trung gian taøi chính chuyeân huy ñoäng voán nhaøn roãi trong neàn kinh teá ñeå cho caùc toå chöùc vaø caù nhaân coù nhu caàu vay laïi. Do ñoù, thöïc chaát quyeàn sôû höõu nhöõng khoaûn cho vay laø quyeàn sôû höõu cuûa ngöôøi ñaõ göûi tieàn vaøo ngaân haøng. Bôûi vaäy, khi ruûi ro tín duïng xaûy ra thì khoâng nhöõng ngaân haøng chòu thieät haïi maø quyeàn lôïi cuûa nhöõng ngöôøi göûi tieàn cuõng bò aûnh höôûng. Hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng cuûa toaøn boä neàn kinh teá. Vì vaäy khi ruûi ro tín duïng xaûy ra coù theå laøm phaù saûn moät vaøi ngaân haøng, coù khaû naêng laây lan caùc ngaân haøng taïo cho daân chuùng moät taâm lyù sôï haõi neân ñua nhau ñeán ngaân haøng ruùt tieàn tröôùc thôøi haïn. Ñieàu ñoù coù theå ñöa ñeán phaù saûn haøng loaït caùc ngaân haøng vaø taùc ñoäng xaáu ñeán neàn kinh teá. Söï hoaûng loaïn cuûa caùc ngaân haøng aûnh höôûng raát lôùn ñeán toaøn boä neàn kinh teá, noù coù theå laøm cho neàn kinh teá bò suy thoaùi, giaù caû taêng, söùc mua giaûm, thaát nghieäp taêng, xaõ hoäi maát oån ñònh. Ngoaøi ra, ruûi ro tín duïng cuõng aûnh höôûng ñeán neàn kinh teá theá giôùi vì ngaøy nay neàn kinh teá moãi quoác gia ñeàu phuï thuoäc vaøo neàn kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi. 1.3. PHÖÔNG PHAÙP QUAÛN LYÙ RUÛI RO TÍN DUÏNG 1.3.1 Caùc daáu hieäu nhaän bieát ruûi ro Daáùu hieäu nhaän bieát caùc khoaûn vay coù vaán ñeà coù theå ñöôïc bieåu hieän döôùi nhieàu hình thöùc. Coù nhöõng daáu hieäu bieåu hieän raát môø nhaït, nhöng cuõng coù nhöõng daáu hieäu bieåu hieän raát roõ raøng. Vieäc nhaän bieát ñöôïc nhöõng daáu hieäu ban ñaàu cuûa khoaûn vay coù vaán ñeà, ngaên ngöøa ruûi ro xaûy ra laø moät vieäc caáp thieát maø baát kyø moät NHTM naøo cuõng phaûi quan taâm. Caùc daáu hieäu naøy ñoâi khi ñöôïc nhaän ra qua moät quaù trình chöù khoâng haún laø taïi moät thôøi ñieåm, do vaäy phaûi bieát caùch nhaän bieát chuùng moät caùch coù heä thoáng. Daáu hieäu cuûa caùc khoaûn tín duïng coù vaán 11 ñeà coù theå xeáp thaønh caùc nhoùm sau: Nhoùm 1 : Nhoùm caùc daáu hieäu lieân quan ñeán moái quan heä vôùi ngaân haøng Nhoùm daáu hieäu ruûi ro naøy coù theå nhaän dieän töø caùc goùc ñoä sau ñaây : Thöù nhaát, phaân tích söï bieán ñoäng cuûa caùc taøi khoaûn treân baûng caân ñoái soá phaùt sinh taïi doanh nghieäp qua moät quaù trình seõ nhaän thaáy ñöôïc caùc daáu hieäu nhö : chaäm thanh toaùn löông; söï dao ñoäng baát thöôøng cuûa caùc taøi khoaûn, ñaëc bieät laø giaûm suùt soá dö taøi khoaûn tieàn göûi hoaëc taêng möùc söû duïng bình quaân caùc taøi khoaûn; thöôøng xuyeân yeâu caàu hoã trôï nguoàn voán löu ñoäng töø nhieàu nguoàn khaùc nhau; gia taêng caùc khoaûn nôï thöông maïi hoaëc khoâng coù khaû naêng thanh toaùn khi nôï ñeán haïn. Thöù hai, veà hoaït ñoäng ñi vay cuûa doanh nghieäp coù nhöõng daáu khoâng laønh maïnh nhö: möùc ñoä vay thöôøng xuyeân gia taêng (tröø nhöõng tröôøng hôïp doanh nghieäp ñang trong giai ñoaïn môû roäng qui moâ, ñaàu tö môùi…); thanh toaùn chaäm caùc khoaûn nôï goác vaø laõi; hoaëc thöôøng xuyeân yeâu caàu ngaân haøng cho ñaùo haïn caùc moùn vay ñeán haïn; hoaëc cho vay vöôït quaù nhu caàu döï kieán. Thöù ba, veà phöông thöùc taøi chính cuûa doanh nghieäp daáu hieäu ruûi ro seõ theå hieän ôû caùc maët sau : söû duïng nhieàu caùc khoaûn taøi trôï ngaén haïn cho caùc hoaït ñoäng ñaàu tö daøi haïn; chaáp nhaän söû duïng caùc nguoàn taøi trôï vôùi chi phí söû duïng voán ñaét nhaát; caùc khoaûn phaûi traû cuûa doanh nghieäp coù xu höôùng ngaøy caøng giaûm trong khi caùc khoaûn phaûi thu laïi coù xu höôùng ngaøy caøng taêng; hoaëc coù kinh doanh loã laøm thaâm huït voán ñieàu leä… Nhoùm 2 : Nhoùm caùc daáu hieäu lieân quan ñeán phöông phaùp quaûn lyù cuûa khaùch haøng Thoâng qua caùch thöùc quaûn lyù cuûa khaùch haøng, coù theå nhaän thaáy nhöõng daáu hieäu nhö: khaùch haøng thöôøng xuyeân thay ñoåi cô caáu cuûa heä thoáng quaûn trò, thay ñoåi ban ñieàu haønh vaø nhaân vieân; söï baát ñoàng thöôøng xuyeân vaø coù theå daãn ñeán 12 tranh chaáp trong ban quaûn trò; vieäc ñieàu haønh quaù ñoäc ñoaùn hoaëc ngöôïc laïi quaù phaân taùn; caùch thöùc quaûn lyù mang tính chaát gia ñình, khoâng söû duïng nhaân vieân coù naêng löïc maø löïa choïn thaønh vieân gia ñình chöa ñöôïc ñaøo taïo; thieáu quan taâm ñeán lôïi ích cuûa coå ñoâng vaø cuûa chuû nôï, söû duïng caùc chi phí quaûn lyù baát hôïp lyù vaø laãn loän giöõa chi phí kinh doanh vaø taøi chính caù nhaân. Nhoùm 3 : Nhoùm caùc daáu hieäu lieân quan ñeán caùc öu tieân trong kinh doanh Trong quaù trình kinh doanh khaùch haøng coù nhöõng bieåu hieän quaù öu tieân nhö: chæ taäp trung kinh doanh vôùi moät vaøi khaùch haøng lôùn khoâng môû roäng kinh doanh cho nhieàu khaùch haøng khaùc ñeå phaân taùn ruûi ro; quaù chuù taâm vaøo hình thöùc saûn phaåm maø khoâng quan taâm ñeán caùc yeáu toá kinh doanh khaùc; löïa choïn thôøi ñieåm kinh doanh khoâng thích hôïp nhö tung saûn phaåm dòch vuï quaù sôùm hoaëc caùc haïn möùc thôøi gian kinh doanh ñöa ra khoâng thöïc teá hoaëc taïo mong ñôïi treân thò tröôøng khoâng ñuùng luùc. Nhoùm 4 : Nhoùm caùc daáu hieäu thuoäc veà kyõ thuaät vaø thöông maïi Nhoùm daáu hieäu naøy theå hieän ôû nhöõng maët sau : saûn phaåm kinh doanh cuûa khaùch haøng mang tính thôøi vuï cao; saûn phaåm khoâng ña daïng vaø khoâng caäp nhaät kòp theo thò hieáu, kyõ thuaät môùi trong khi nhu caàu cuûa thò tröôøng ngaøy caøng cao, hoaëc coù bieåu hieän caét giaûm caùc chi phí söûa chöõa thay theá laøm saûn phaåm maát tính caïnh tranh. Beân caïnh ñoù nhöõng thay ñoåi töø chính saùch cuûa nhaø nöôùc nhö chính saùch thueá, moâi tröôøng, caùc quy ñònh môùi veà hoaït ñoäng kinh doanh…cuõng aûnh höôûng lôùn ñeán tình hình kinh doanh cuûa khaùch haøng. Nhoùm 5 : Nhoùm caùc daáu hieäu veà xöû lyù thoâng tin veà taøi chính, keá toaùn - Daáu hieäu taøi chính : Khaùch haøng thöôøng xuyeân chuaån bò khoâng ñaày ñuû hoaëc chaäm treã, trì hoaõn noäp caùc baùo caùo taøi chính. Soá lieäu taøi chính cuûa khaùch haøng cho thaáy caùc daáu hieäu baát thöôøng nhö khaû naêng tieàn maët suy giaûm, coù söï gia taêng khoâng caân ñoái veà tæ leä nôï thöôøng xuyeân, soá khaùch haøng nôï taêng nhanh 13 vaø thôøi gian thanh toaùn cuûa caùc con nôï ñöôïc keùo daøi, taêng doanh soá baùn nhöng laõi giaûm hoaëc khoâng coù hoaëc coù nhöõng thay ñoåi baát thöôøng veà tyû leä laõi goäp vaø laõi roøng treân doanh soá baùn. Trong quaù trình haïch toaùn keá toaùn khaùch haøng coù nhöõng bieåu hieän gian laän nhö haïch toaùn voán ñieàu leä khoâng khôùp, khoâng haïch toaùn ñuùng taøi saûn coá ñònh nhaèm taïo giaù trò khoáng, laøm ñeïp baûng caân ñoái baèng caùch taïo ra caùc taøi saûn voâ hình hoaëc ñaùnh giaù laïi taøi saûn naâng giaù trò coâng ty leân. Khaû naêng quaûn lyù kinh doanh keùm, laäp keá hoaïch traû nôï maø nguoàn voán khoâng ñuû, thöôøng xuyeân khoâng ñaït keá hoaïch veà saûn xuaát vaø baùn haøng, phaân boá caùc khoaûn nôï khoâng thích hôïp, leä thuoäc vaøo nhöõng saûn phaåm baát thöôøng ñeå taïo lôïi nhuaän vaø caùc heä soá khaû naêng thanh toaùn, heä soá tyû leä sinh lôøi, heä soá voøng quay caùc khoaûn phaûi thu, voøng quay haøng toàn kho ngaøy caøng giaûm qua caùc thôøi kyø trong khi caùc heä soá veà nôï treân voán chuû sôû höõu… ngaøy caøng taêng. - Daáu hieäu phi taøi chính nhö phaåm chaát ñaïo ñöùc khaùch haøng keùm, söï xuoáng caáp cuûa nôi kinh doanh, hoaëc nôi löu giöõ haøng hoùa quaù nhieàu, hö hoûng vaø laïc haäu. 1.3.2. Ñaùnh giaù vaø ño löôøng ruûi ro tín duïng 1.3.2.1. Phöông phaùp xeáp haïng vaø giaùm saùt ruûi ro danh muïc tín duïng Ngaân haøng trong suoát thôøi gian cho vay phaûi lieân tuïc giaùm saùt danh muïc tín duïng nhaèm coù caùc haønh ñoäng kòp thôøi khi coù baát kyø vaán ñeà naøo naûy sinh ñoái vôùi khoaûn cho vay. Böôùc 1: Phaân haïng ruûi ro danh muïc tín duïng Muïc ñích cuûa vieäc xeáp haïng khaùch haøng theo möùc ñoä ruûi ro tín duïng ñeå : - Cho pheùp coù moät nhaän ñònh chung veà danh muïc cho vay trong baûng caân ñoái cuûa ngaân haøng. - Phaùt hieän sôùm caùc khoaûn cho vay coù khaû naêng bò toån thaát hay ñi cheäch höôùng khoûi chính saùch tín duïng ñaõ ñöôïc ñeà ra cuûa ngaân haøng. 14 - Coù moät chính saùch ñònh giaù chính xaùc hôn. - Xaùc ñònh roõ khi naøo caàn taêng söï giaùm saùt hoaëc caùc hoaït ñoäng ñieàu chænh khoaûn vay hoaëc ngöôïc laïi. - Laøm cô sôû ñeå xaùc ñònh möùc döï phoøng ruûi ro. Moät heä thoáng phaân haïng ruûi ro laø moät heä thoáng ghi laïi caùc öôùc tính veà möùc ñoä ruûi ro tieàm taøng trong töøng khoaûn tín duïng cuûa moät danh muïc tín duïng. Döïa treân nhöõng döõ lieäu ñaõ coù vaø taàm quan troïng cuûa töøng döõ lieäu, heä thoáng phaân haïng seõ coù moät baûng ñònh möùc ruûi ro ñoái vôùi töøng khoaûn tín duïng (coù theå khaùc nhau ñoái vôùi moãi ngaân haøng), thöôøng goàm 6 möùc hoaëc 8 möùc. Caùc caáp ñoä ruûi ro naøy ñöôïc ñaùnh giaù döïa treân caùc thoâng soá vaø döõ lieäu nhö: - Baûng caân ñoái keá toaùn (ít nhaát 3 naêm) vaø caùc heä soá taøi chính cô baûn. - Kinh nghieäm, tính caùch vaø ñoä tin caäy cuûa ngöôøi ñieàu haønh doanh nghieäp. - Lòch söû nôï vay cuûa doanh nghieäp. - Söï phuï thuoäc cuûa doanh nghieäp vaøo khaùch haøng mua vaø cung öùng chuû yeáu. - Möùc ñoä ruûi ro ngaønh kinh doanh maø khaùch haøng ñang thöïc hieän. - Nhöõng bieán ñoäng trong kinh doanh cuûa khaùch haøng. - Trình ñoä cuûa caùc caùn boä chuû choát. - Chaát löôïng cuûa caùc chieán löôïc kinh doanh trung vaø daøi haïn. Sau khi xaùc ñònh ñöôïc caáp ñoä ruûi ro cuûa töøng khaùch haøng nhö treân, ngaân haøng ñaùnh giaù chaát löôïng taøi saûn ñaûm baûo khoaûn vay (vôùi tö caùch nguoàn thöù 2) ñeå coù nhaän ñònh hoaøn chænh veà khoaûn vay vaø höôùng xöû lyù sau naøy. Böôùc 2: Giaùm saùt vieäc xeáp haïng ruûi ro Caùc ruûi ro ñaõ ñöôïc ñaùnh giaù, veà nguyeân taéc phaûi phaûn aùnh chính xaùc tình traïng ruûi ro ôû moïi thôøi gian. Do vaäy, moïi bieán ñoäng aûnh höôûng ñeán quaù trình xeáp haïng naøy phaûi ñöôïc ñaùnh giaù laïi ngay. Vieäc giaùm saùt ñöôïc thöïc hieän baèng 15 nhieàu phöông phaùp khaùc nhau nhö phöông phaùp so saùnh, phöông phaùp ñoà thò hoaëc phöông phaùp kieåm tra taïi choã, hoaëc duøng ñoàng thôøi caùc phöông phaùp. 1.3.2.2. Moâ hình chaát löôïng Trong tröôøng hôïp caùc thoâng tin coù lieân quan ñeán chaát löôïng cuûa ngöôøi vay voán khoâng ñöôïc coâng boá roäng raõi, caùc TCTD phaûi thu thaäp thoâng tin töø caùc nguoàn ñôn leû nhö caùc hoà sô veà tín duïng vaø tieàn göûi, hoaëc mua thoâng tin töø caùc nguoàn beân ngoaøi nhö caùc toå chöùc phaân loaïi vaø ñaùnh giaù khaùch haøng. Caùc thoâng tin naøy ñöôïc chia thaønh hai nhoùm : nhoùm yeáu toá lieân quan ñeán caù nhaân ngöôøi vay voán nhö danh tieáng, cô caáu voán, möùc ñoä bieán ñoäng cuûa thu nhaäp, taøi saûn theá chaáp vaø nhoùm yeáu toá lieân quan ñeán thò tröôøng aûnh höôûng ñeán taát caû nhöõng ngöôøi vay voán vaøo thôøi ñieåm quyeát ñònh cho vay nhö chu kyø kinh teá, möùc laõi suaát. 1.3.2.3.Moâ hình ñieåm tín duïng Caùc moâ hình ñieåm tín duïng thöôøng söû duïng caùc soá lieäu phaûn aùnh ñaëc ñieåm cuûa ngöôøi vay ñeå tính toaùn xaùc suaát cuûa ruûi ro tín duïng hoaëc ñeå phaân loaïi khaùch haøng caên cöù vaøo möùc ñoä ruûi ro ñöôïc xaùc ñònh. Moâ hình ñieåm tín duïng goàm coù moâ hình xaùc suaát tuyeán tính vaø moâ hình phaân bieät tuyeán tính 1.4. Caùc bieän phaùp ngaên ngöøa ruûi ro tín duïng Qua quaù trình giaùm saùt xeáp haïng ruûi ro thöôøng xuyeân, neáu khoaûn tín duïng coù xu höôùng bò giaùng haïng xaáu töùc laø noù chöùa raát nhieàu ruûi ro tieàm aån, noù coù theå bieán thaønh khoaûn vay khoù ñoøi hoaëc khoâng theå ñoøi, thì khi ñoù vieäc ngaên ngöøa caàn ñöôïc tieán haønh sôùm, neáu chaäm treã seõ laøm vaán ñeà ngaøy caøng nan giaûi hôn. Vieäc ngaên ngöøa naøy ñöôïc tieán haønh theo caùc böôùc sau : 1.4.1. Laäp keá hoaïch gaëp gôõ khaùch haøng Vieäc thöïc hieän gaëp gôõ khaùch haøng nhaèm tìm bieän phaùp khaéc phuïc caùc khoaûn cho vay ruûi ro cao. Vieäc laäp keá hoaïch naøy baøo goàm caùc giai ñoaïn sau : - Caùn boä tín duïng baøn giao hoà sô cho caùn boä quaûn lyù ruûi ro cao vaø sao cho 16 caùn boä naøy nhanh choùng naém baét caùc vaán ñeà chính nhö toùm taét lòch söû khoaûn tín duïng, caùc yeáu toá ruûi ro tieàm aån chính, caùc daáu hieäu dieãn tieán gaàn nhaát vaø caùc noäi dung khaùc lieân quan ñeán hoà sô tín duïng. - Chuaån bò gaëp gôõ khaùch haøng: tröôùc khi gaëp khaùch haøng, caùn boä quaûn lyù ruûi ro cao phaûi nhaän ñònh ñöôïc caùc vaán ñeà chính nhö nguyeân nhaân caên baûn cuûa ruûi ro tieàm aån cuûa khoaûn vay, giai ñoaïn cuûa phöông aùn kinh doanh, vò trí cuûa khaùch haøng treân thò tröôøng, tình traïng quaûn lyù noäi boä cuûa khaùch haøng nhö caùc khoaûn chi phí, haøng toàn kho, caùc khoaûn phaûi thu…, caùc tieàm naêng cuûa khaùch haøng coù theå giaûm nôï, caùc khaû naêng coù theå caét giaûm chi phí hoaït ñoäng cuûa khaùch haøng, taøi saûn ñaûm baûo coù ñöôïc theá chaáp cho caùc khoaûn vay khaùc khoâng, khaû naêng trì hoaõn toái ña caùc khoaûn nôï cuûa khaùch haøng ñoái vôùi caùc chuû nôï ngoaøi ngaân haøng. 1.4.2. Gaëp gôõ khaùch haøng Muïc ñích cuûa cuoäc gaëp gôõ naøy laø ngaân haøng theå hieän cho khaùch haøng bieát roõ quan ñieåm cuûa mình veà khoaûn tín duïng coù vaán ñeà vaø mong muoán cuûa ngaân haøng. Ñoàng thôøi yeâu caàu khaùch haøng cung caáp caùc thoâng tin caàn thieát ñeå xaây döïng moät phöông aùn khaéc phuïc thích hôïp nhö : baùo caùo taøi chính hieän taïi, keá hoaïch doanh thu vaø lôïi nhuaän, baûng döï kieán ngaân löu trong caùc naêm keá tieáp, keá hoaïch cuûa khaùch haøng khi töï mình giaûi quyeát caùc khoaûn nôï nhö theá naøo… 1.4.3. Laäp phöông aùn ngaên ngöøa (hoaëc khaéc phuïc) Phöông aùn khaéc phuïc ñöôïc laäp treân cô sôû caùc thoâng tin cuûa khaùch haøng cung caáp, keá hoaïch töï khaéc phuïc cuûa khaùch haøng vaø söï phaân tích cuûa caùc chuyeân gia tö vaán beân ngoaøi ngaân haøng (neáu caàn). Phöông aùn naøy phaûi ñuû 4 noäi dung: - Nhöõng ñaùnh giaù chính thöùc cuûa ngaân haøng veà nhöõng khoù khaên ñoái vôùi khoaûn tín duïng. - Caùc bieän phaùp caàn thieát ñeå giaûi quyeát vaán ñeà naøy. 17 - Caùch thöùc tieán haønh caùc bieän phaùp ñoù nhö theá naøo. - Keá hoaïch veà thôøi gian maø caùc hoaït ñoäng naøy caàn ñaït ñöôïc. 1.4.4. Phöông aùn thöïc hieän Neáu khaùch haøng khoâng chaáp nhaän phöông aùn, ngaân haøng seõ chuyeån khoaûn vay sang boä phaän truy hoài taøi saûn (neáu sau moät khoaûng thôøi gian coá ñònh naøo ñoù khoâng traû ñöôïc nôï). Neáu khaùch haøng chaáp thuaän phöông aùn thì moät thoûa thuaän giöõa ngaân haøng vaø khaùch haøng ñöôïc ghi nhôù qua moät vaên baûn thoûa thuaän bao goàm caùc noäi dung sau : muïc tieâu phöông aùn, thôøi gian hoaøn thaønh, moác thôøi gian thöïc hieän, phöông phaùp giaùm saùt phöông aùn vaø muïc tieâu giaûm nôï vaø bieän phaùp cuï theå. 1.4.5. Kieåm tra vieäc thöïc hieän phöông aùn Caùn boä quaûn lyù ruûi ro cao phaûi thöïc hieän vieäc kieåm tra phöông aùn khaéc phuïc thaät saùt sao treân hai bình dieän : keát quaû caùc thoaû thuaän giöõa ngaân haøng vaø khaùch haøng nhö theá naøo vaø keát quaû caùc giaûi phaùp aùp duïng coù toû ra phuø hôïp hay khoâng? Coù 2 tröôøng hôïp sau: - Neáu boä phaän quaûn lyù ruûi ro cao ñaõ ñieàu chænh ñöôïc khoaûn vay veà traïng thaùi bình thöôøng cuûa noù thì boä phaän naøy seõ chuyeån giao khoaûn vay veà boä phaän tín duïng cuûa ngaân haøng. - Neáu boä phaän quaûn lyù ruûi ro cao thaáy roõ tình hình cuûa khaùch haøng khoù coù theå khaéc phuïc trong töông lai gaàn hoaëc tình hình khaéc phuïc laø khoâng khaû thi thì vieäc thu nôï caøng nhanh caøng toát baèng caùch chuyeån sang boä phaän truy hoài taøi saûn sau moät khoaûng thôøi gian naøo ñoù keå töø khi khoaûn vay heát haïn. 1.5. Bieän phaùp xöû lyù caùc khoaûn tín duïng coù vaán ñeà Coù theå toùm taét quaù trình ngaên ngöøa vaø xöû lyù khoaûn vay coù vaán ñeà qua sô ñoà sau : Khoaûn vay sau khi ñöôïc ñaùnh giaù coù vaán ñeà vaø ñöôïc chuyeån sang boä phaän 18 xöû lyù, ñieàu ñoù coù nghóa laø moái quan heä cuûa ngaân haøng vaø khaùch haøng khoâng coøn cô sôû naøo ñeå toàn taïi vaø vieäc thu nôï phaûi tieán haønh caøng nhanh caøng toát. Boä phaän xöû lyù sau khi nhaän vieäc seõ tieán haønh coâng vieäc tuaàn töï nhö boä phaän quaûn lyù ruûi ro cao. Boä phaän xöû lyù seõ laäp phöông aùn xöû lyù: khai thaùc hoaëc thanh lyù. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán söï löïa choïn cuûa ngaân haøng laø khaû naêng chi traû vaø thaùi ñoä cuûa ngöôøi vay. Quaù trình ngaên ngöøa vaø xöû lyù khoaûn vay coù vaán ñeà coù theå toùm taét qua sô ñoà sau : Chuyeån boä phaän xöû lyù ruûi ro cao Chuyeån boä phaän xöû lyù ruûi ro Neáu khoâng thaønh coâng Neáu khoâng chaáp thuaän Chuyeån boä phaän quaûn lyù ruûi ro cao Laäp phöông aùn gaëp gôõ khaùch haøng Laäp phöông aùn khaéc phuïc Thöïc thi phöông aùn khaéc phuïc Chuyeån cho boä phaän tín duïng theo doõi bình thöôøng Khoaûn vay bò giaùng haïng xaáu Neáu chaáp thuaän Neáu thaønh coâng Sô ñoà ngaên ngöøa vaø xöû lyù caùc khoaûn vay coù vaán ñeà 19 1.5.1. Höôùng xöû lyù toå chöùc khai thaùc Caùc giaûi phaùp khai thaùc ñöôïc duøng khi khaùch haøng laâm vaøo traïng thaùi nôï coù vaán ñeà do gaëp ruûi ro vaø coù thaùi ñoä thoûa ñaùng ñoái vôùi khoaûn nôï, töùc laø thaät thaø vaø coù yù chí traû nôï toát. Ngaân haøng neân ñöa ra caùc lôøi khuyeân treân nhieàu chuû ñeà nhaèm taùc ñoäng ñeán khaû naêng taïo ra vaø thu lôïi töùc cuûa ngöôøi cho vay. Ngaân haøng coù theå taêng cho vay ñeå hoã trôï phöông aùn thu hoài taøi saûn, nhöng phaûi khaúng ñònh ñöôïc khoaûn vay boå sung naøy seõ goùp phaàn cuûng coá khaû naêng thanh toaùn toaøn boä caùc khoaûn vay nôï vaø do ñoù coù theå ñöôïc hoaøn traû. Cuõng coù theå ngaân haøng seõ giuùp khaùch haøng chuyeån sang ngaân haøng khaùc hoaëc moät chuû nôï khaùc neáu coù yeâu caàu (baùn nôï). Hoaëc ngaân haøng aùp duïng phöông phaùp thoûa hieäp. Phöông phaùp naøy chæ aùp duïng khi ngaân haøng rôi vaøo tình traïng tieán thoaùi löôõng nan do baûo ñaûm tín duïng khoâng ñuû, giaù trò ñaûm baûo taøi saûn giaûm, hoaëc khaùch haøng baát hôïp taùc hoaøn toaøn. Luùc naøy ngaân haøng rôi vaøo vò trí yeáu hôn neáu ñöa khaùch haøng ra toøa vì soá tieàn thu ñöôïc so vôùi chi phí phaùp lyù seõ ít hieäu quaû hôn neáu chaáp nhaän khoâng ñöa khaùch haøng ra toøa vaø nhaän moät khoaûn traû nôï ít hôn. 1.5.2. Höôùng thanh lyù khoaûn vay coù vaán ñeà Caùc bieän phaùp thanh lyù seõ trôû neân toái öu neáu ngaân haøng thaáy toå chöùc khai thaùc laø khoâng tieän lôïi, hieäu quaû vaø ngaân haøng nhaän thaáy khaû naêng caûi thieän tình hình taøi chính cuûa khaùch haøng laø khoâng theå. Bieän phaùp naøy phaûi duøng tôùi luaät phaùp, coù theå bao goàm caùc bieän phaùp sau : - Bieän phaùp phaùt maõi taøi saûn ñaûm baûo. - Bieän phaùp thanh lyù doanh nghieäp ñöôïc thöïc hieän vôùi söï phaùn quyeát cuûa toøa aùn. - Bieän phaùp phaù saûn doanh nghieäp trong caùc tröôøng hôïp sau : 20 + Khoaûn vay khoâng coù baûo ñaûm hoaëc baûo ñaûm moät phaàn coù theå ñeä ñôn ñeà nghò tuyeân boá phaù saûn trong voøng 30 ngaøy keå töø ngaøy chính thöùc yeâu caàu thanh toaùn. + Ñaïi dieän coâng ñoaøn, coâng nhaân coù theå ñeä ñôn ñeà nghò phaù saûn neáu beân nôï khoâng traû löông 3 thaùng lieàn. + Chuû hoaëc ñaïi dieän doanh nghieäp phaûi ñeä ñôn xin phaù saûn neáu khoâng theå khaéc phuïc tình traïng vôõ nôï cho duø ñaõ taùi ñònh haïn vieäc thanh toaùn nôï. + Toøa aùn nhaân daân coù quyeàn buoäc doanh nghieäp tuyeân boá phaù saûn neáu toøa aùn khaúng ñònh ñöôïc raèng doanh nghieäp nôï ñang trong thôøi kyø phaù saûn. 21 CHÖÔNG 2 THÖÏC TRAÏNG RUÛI RO TÍN DUÏNG VAØ QUAÛN TRÒ RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG TMCP ÑOÂNG AÙ THÔØI GIAN QUA 2.1 GIÔÙI THIEÄU VEÀ NGAÂN HAØNG TMCP ÑOÂNG AÙ 2.1.1 Khaùi quaùt quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån Ngaân haøng TMCP Ñoâng AÙ ñöôïc thaønh laäp vaøo ngaøy 01/08/1992 treân cô sôû ñeà nghò NHNN Chi nhaùnh Tp.HCM vôùi UBND Quaän Phuù Nhuaän veà vieäc thí ñieåm thaønh laäp moät ngaân haøng thöông maïi coå phaàn hoaøn toaøn môùi theo Phaùp leänh veà toå chöùc vaø hoaït ñoäng tín duïng do UÛy ban thöôøng vuï Quoác hoäi ban haønh naêm 1990. Cöûa haøng vaøng baïc ñaù quyù Phuù Nhuaän laø ñôn vò ñöùng ra thaønh laäp Ngaân haøng TMCP Ñoâng AÙ, vôùi söï hoã trôï cuûa caùc coå ñoâng lôùn laø caùc DNNN treân ñòa baøn Phuù Nhuaän. Vôùi cô caáu voán ñieàu leä nhaø nöôùc chieám tyû troïng lôùn neân trong hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng TMCP Ñoâng AÙ luoân mang daùng daáp nhöõng tieâu chuaån hoaït ñoäng quaûn lyù cuûa moät NHTM quoác doanh maëc duø laø ngaân haøng coå phaàn. Khi môùi thaønh laäp, voán ñieàu leä Ngaân haøng Ñoâng AÙ chæ coù 20 tyû ñoàng. Sau 14 naêm hoaït ñoäng, ñeán thôøi ñieåm 31/12/2006 voán ñieàu leä cuûa Ngaân haøng Ñoâng AÙ ñaõ taêng leân ñeán 880 tyû ñoàng. Ñeán thôøi ñieåm 31/12/2006, toång taøi saûn cuûa Ngaân haøng TMCP Ñoâng AÙ ñaït 12.077 tyû VND, nguoàn voán huy ñoäng ñaït 10.109 tyû VND, cho vay 8.140tyû VND, lôïi nhuaän tröôùc thueá ñaït 220 tyû VND, tyû leä an toaøn voán toái thieåu laø 9,26%ø, ROA ñaït 1,33%, ROE ñaït 21,9%. Hieän Ngaân haøng Ñoâng AÙ ñang coù quan heä ñaïi lyù vôùi hôn 2.889 ngaân haøng taïi 104 quoác gia treân theá giôùi. Quy moâ cuûa Ngaân haøng Ñoâng AÙ hieän nay goàm 1 hoäi sôû taïi Tp.HCM, 73 22 chi nhaùnh khaép caùc quaän huyeän trong TP.HCM vaø caùc tænh, 2 coâng ty tröïc thuoäc laø Coâng ty Kieàu Hoái Ñoâng AÙ vaø Coâng ty Chöùng Khoaùn Ñoâng AÙ. Ngaân haøng Ñoâng AÙ laø ngaân haøng ñaàu tieân taïi Vieät Nam ñöïôc chöùng nhaän quaûn lyù chaát löôïng theo tieâu chuaån ISO 9001:2000, laø ngaân haøng duy nhaát ñöôïc Deutsche Bank trao chöùng nhaän “Ngaân haøng coù chaát löôïng dòch vuï thanh toaùn xuaát saéc naêm 2005” cuûa Vieät Nam. Trong naêm 2006, Ngaân haøng Ñoâng AÙ ñöôïc ngöôøi tieâu duøng bình choïn laø “ Thöông hieäu Vieät Nam noåi tieáng nhaát ngaønh ngaân haøng – taøi chính – baûo hieåm naêm 2006”. Trong hoaït ñoäng, Ngaân haøng Ñoâng AÙ luoân tuaân thuû phaùp luaät, thöïc hieän ñaày ñuû nghóa vuï vôùi ngaân saùch nhaø nöôùc, baûo toaøn vaø phaùt trieån voán. Beân caïnh vieäc thöïc hieän toát caùc muïc tieâu kinh doanh, hoaøn thaønh xuaát saéc keá hoaïch ñeà ra treân cô sôû ñaûm baûo caùc chæ tieâu an toaøn trong hoaït ñoäng kinh doanh ngaân haøng, Ngaân haøng Ñoâng AÙ coøn thöïc hieän toát coâng taùc xaõ hoäi, coâng taùc chaêm lo ñôøi soáng cho CB-CNV vaø tieáp tuïc duy trì , phaùt huy coâng taùc ñaûng ñoaøn theå taïi ñôn vò, töøng böôùc xaây döïng moâ hình hoaït ñoäng theo höôùng moät ngaân haøng hieän ñaïi. Muïc tieâu hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng Ñoâng AÙ laø “Ñaùp öùng ôû möùc cao caùc yeâu caàu hôïp lyù cuûa khaùch haøng veà caùc saûn phaåm dòch vuï ngaân haøng” laø chính saùch caïnh tranh ñeå ñöa Ngaân haøng Ñoâng AÙ trôû thaønh moät trong nhöõng ngaân haøng ñaàu taïi Vieät Nam. Ñeå thöïc hieän ñöôïc chính saùch treân, Ngaân haøng Ñoâng AÙ cam keát: luoân laéng nghe yù kieán cuûa khaùch haøng ñeå caûi tieán vaø ña daïng hoùa caùc dòch vuï ngaân haøng; töø ban laõnh ñaïo ñeán nhaân vieân Ngaân haøng Ñoâng AÙ ñeå ñöôïc ñaøo taïo veà kyõ naêng vaø trình ñoä theo yeâu caàu cuûa töøng coâng vieäc, vaø nhaän thöùc roõ taàm quan troïng cuûa vieäc ñaùp öùng cao nhaát caùc yeâu caàu cuûa khaùch haøng laø nhaân toá quyeát ñònh mang laïi söï thaønh coâng cho ngaân haøng; söû duïng moïi nguoàn löïc ñeå thöïc hieän, duy trì vaø caûi thieän heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng cuûa ngaân haøng . 23 2.1.2. Moät soá chæ tieâu cô baûn ñaït ñöôïc trong caùc naêm gaàn ñaây 2.1.2.1 Keát quaû kinh doanh Trong xu theá hoäi nhaäp vaøo ngaønh ngaân haøng theá giôùi, caùc cô hoäi môùi ñöôïc môû ra nhöng beân caïnh ñoù cuõng coù nhöõng thaùch thöùc môùi khoù khaên hôn, Ngaân haøng Ñoâng AÙ vôùi chieán löôïc phaùt trieån ñuùng ñaén, phuø hôïp vôùi xu theá cuûa thôøi ñaïi ñaõ ñaït ñöôïc caùc chæ tieâu khaû quan (baûng 1) nhö toång taøi saûn, nguoàn voán vaø dö nôï ñeàu coù söï taêng tröôûng qua caùc naêm töø ñoù ñaõ daãn ñeán lôïi nhuaän tröôùc thueá coù söï gia taêng. Cuï theå, naêm 2005 so vôùi naêm 2004 voán ñieàu leä taêng 42,86%, toång taøi saûn taêng 32,13%, huy ñoäng voán taêng 27,05%, dö nôï cho vay taêng 33,71% vaø lôïi nhuaän tröôùc thueá taêng 40,82%; naêm 2006 so vôùi naêm 2005 voán ñieàu leä taêng 76%, toång taøi saûn taêng 41,82%, huy ñoäng voán taêng 41,68%, dö nôï cho vay taêng 33,44% vaø lôïi nhuaän tröôùc thueá taêng 59,42%. Söï taêng tröôûng veà nguoàn voán do xuaát phaùt töø nhu caàu voán cuûa caùc toå chöùc kinh teá vaø daân cö ngaøy caøng taêng neân ngaân haøng phaûi khoâng ngöøng taêng nguoàn voán hoaït ñoäng cuûa mình ñeå ñaùp öùng nhu caàu ñoù vaø toàn taïi trong thôøi buoåi caïnh tranh gay gaét nhö hieän nay. 2.1.2.2 Tình hình huy ñoäng voán Trong tình hình caïnh tranh veà laõi suaát vaø thò tröôøng coù nhieàu keânh thu huùt voán (traùi phieáu, coå phieáu…) nhöng qua baûng 2 cho thaáy khaû naêng huy ñoäng voán cuûa Ngaân haøng Ñoâng AÙ vaãn giöõ toác ñoä taêng daàn qua caùc naêm : naêm 2005 taêng 27,05%, naêm 2006 taêng 41,68% vöôït chæ tieâu keá hoaïch naêm 2006 laø 28%. Nguyeân nhaân laø do Ngaân haøng ñaõ duy trì nhieàu hình thöùc huy ñoäng ña daïng, aùp duïng chính saùch laõi suaát linh hoaït cho töøng ñòa baøn vaø taêng cöôøng coâng taùc quaûng baù hình aûnh. Qua baûng 2 cho thaáy tyû leä huy ñoäng voán cuûa ñoái töôïng göûi tieàn laø toå chöùc kinh teá cuõng taêng daàn qua caùc naêm: naêm 2005 taêng 42,97%, naêm 2006 taêng 24 2.2. Tình hình hoaït ñoäng tín duïng 2.2.1. Cô caáu cho vay Hoaït ñoäng tín duïng ngaân haøng laø nguoàn thu chuû yeáu cuûa Ngaân haøng Ñoâng AÙ, cuï theå thu töø hoaït ñoäng tín duïng naêm 2005 chieám 80%/toång thu nhaäp, naêm 2006 chieám 77%/toång thu nhaäp. Qua soá lieäu ôû baûng 3, nhìn chung hoaït ñoäng tín duïng cuûa Ngaân haøng Ñoâng AÙ taêng tröôûng nhanh vaø cao. Toång dö nôï tín duïng cuoái naêm 2005 ñaït 117,3% so vôùi keá hoaïch vaø taêng 33,71% so vôùi naêm 2004; toång dö nôï tín duïng cuoái naêm 2006 ñaït 123,3% so vôùi keá hoaïch vaø taêng 33,44% so vôùi naêm 2005. Qua bieåu ñoà soá 1 coù theå thaáy raèng khaû naêng huy ñoäng voán taêng nhanh qua caùc naêm vaø luoân ñaûm baûo ñuû nguoàn cho hoaït ñoäng tín duïng. Naêm 2006 so vôùi naêm 2005 Ngaân haøng Ñoâng AÙ đñaït chæ tieâu soá dö huy ñoäng voán taêng khaù cao 41,68% ñaûm baûo dö nôï cho vay taêng 33,44%. Tyû leä giaûi ngaân baèng ngoaïi teä cuûa Ngaân haøng Ñoâng AÙ cho muïc ñích taøi trôï xuaát nhaäp khaåu nguyeân vaäât lieäu, haøng hoùa phuïc vuï cho saûn xuaát taêng ñeàu qua caùc naêm vaø trong naêm 2006 gia taêng maïnh treân cô sôû nguoàn voán ngoaïi teä ñuû ñaûm baûo. Cuï theå, trong naêm 2005 so vôùi naêm 2004 dö nôï ngoaïi teä taêng 22,57%, dö nôï vay VND taêng 37,12%; naêm 2006 so vôùi naêm 2005 dö nôï ngoaïi teä taêng khaù cao 73,18%, dö nôï vay VND taêng 22,58%. Nguyeân nhaân laø do laõi suaát cho vay ngoaïi teä thaáp hôn, tyû giaù töông ñoái oån ñònh ñaõ kích thích khaùch haøng, doanh 25 Dö nôï ñoái vôùi khoái quoác doanh giaûm trong khi caùc thaønh phaàn kinh teá ngoaøi quoác doanh ñöôïc hoã trôï maïnh nhu caàu veà voán cho söï phaùt trieån. Khaùch haøng cuûa ngaân haøng khoâng coøn taäp trung trong phaïm vi caùc doanh nghieäp quoác doanh nhö tröôùc ñaây maø môû roäng vaø phaùt trieån ñeán moïi thaønh phaàn kinh teá, tín duïng ñaàu tö cho caùc thaønh phaàn kinh teá ngoaøi quoác doanh coù xu höôùng ngaøy caøng taêng leân. Cuï theå, naêm 2005 so vôùi naêm 2004 tyû troïng cho vay ngoaøi quoác doanh chieám 61,97% treân toång dö nôï, taêng 38,11%; naêm 2006 so vôùi naêm 2005 tyû troïng cho vay ngoaøi quoác doanh chieám 67,99% treân toång dö nôï, taêng 46,4%. Vôùi chính saùch hôïp lyù, Ngaân haøng ñaõ vaø ñang xaây döïng cho mình moät ñoäi nguõ khaùch haøng ña daïng, ñoâng ñaûo, vöõng maïnh vaø gaén boù vôùi ngaân haøng. Cô caáu dö nôï nhìn chung qua caùc thôøi kyø theå hieän treân bieåu ñoà soá 2 coù söï chuyeån höôùng roõ reät : dö nôï ngaén haïn coù xu höôùng giaûm, döï nôï trung daøi haïn coù xu höôùng ngaøy caøng taêng. Vieäc taêng töôûng dö nôï trung daøi haïn coù theå seõ aûnh höôûng ñeán söï caân ñoái giöõa nguoàn voán vaø söû duïng voán cuûa Ngaân haøng. Tuy nhieân ngaân haøng vaãn ñaûm baûo tyû leä nguoàn voán ngaén haïn ñöôïc pheùp cho vay trung daøi haïn theo ñuùng Quyeát ñònh 457/2005/QD-NHNN laø ≤ 40% , cuï theå theo baûng 4 tyû leä söû duïng voán ngaén haïn cho vay trung, daøi haïn naêm 2005 laø 11,57%, naêm 2006 laø 12,45%. Söï taêng tröôûng tín duïng laø coù cô sôû vaø gaén lieàn vôùi caùc yeáu toá thuùc ñaåy nhö : nhu caàu voán töø khaùch haøng, töø neàn kinh teá noùi chung vaø kinh teá Tp.HCM noùi rieâng taêng tröôûng cao. 2.2.2 Tình hình nôï quaù haïn Duø ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû ñaùng khích leä trong hoaït ñoäng tín duïng nhöng treân thöïc teá vaán ñeà nôï quaù haïn cuõng laø moät vaán ñeà maø Ngaân haøng Ñoâng 26 AÙ caàn phaûi quan taâm vì ñaây laø nhaân toá aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Ngaân haøng Ñoâng AÙ. Töø naêm 2002 ñeán naêm 2004, theo soá lieäu baûng 5 coù theå thaáy soá nôï xaáu vaø nôï quaù haïn cuûa Ngaân haøng Ñoâng AÙ chieám tyû leä raát nhoû (≤ 0,5%) treân toång dö nôï vaø coù xu höôùng giaûm daàn qua caùc naêm. Ñeán naêm 2005 theo soá lieäu baûng 6, tyû leä nôï quaù haïn taêng leân 1,75% so vôùi caùc naêm tröôùc. Thöïc chaát ñoù khoâng phaûi laø soá taêng thöïc teá maø laø vì trong naêm 2005 Ngaân Ngaân haøng Nhaø nöôùc ban haønh Quyeát ñònh soá 493/2005/QÑ-NHNN ngaøy 22/04/2005 qui ñònh veà caùch phaân loaïi nôï, theo quy ñònh naøy caùc khoaûn nôï cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï cuõng phaûi tính vaøo nôï quaù haïn. Vì vaäy khoâng theå so saùnh naêm 2005 vôùi caùc naêm tröôùc ñoù do caùc chæ tieâu ñaõ thay ñoåi veà baûn chaát. Theo soá lieäu baûng 6, naêm 2005-2006 tyû leä nôï quaù haïn treân toång dö nôï cuõng chieám tyû troïng nhoû, bình quaân laø 1,37%. Naêm 2006, so vôùi naêm 2005, tyû leä nôï quaù haïn giaûm ñaùng keå 24,99% vaø nôï xaáu giaûm 20,93%, chöùng toû Ngaân haøng Ñoâng AÙ ñaõ coù chính saùch kieåm soaùt chaát löôïng tín duïng toát. Tuy nhieân veà maët tyû leä treân toång dö nôï thì nôï quaù haïn giaûm nhöng veà soá tuyeät ñoái vaãn taêng. Trong töông lai saép, ñeå coù theå xöû lyù toát hôn nôï xaáu trong thôøi gian tôùi thì vieäc tìm hieåu thöïc traïng ruûi ro tín duïng taïi Ngaân haøng Ñoâng AÙ trong thôøi gian qua laø raát caàn thieát. 2.2.3 Thöïc traïng ruûi ro tín duïng taïi Ngaân Haøng TMCP Ñoâng Aù trong thôøi gian qua Nôï quaù haïn phaùt sinh taïi Ngaân haøng Ñoâng AÙ chuû yeáu laø nôï ngaén haïn. Dö nôï vay trung haïn cuõng coù nôï quaù haïn nhöng tyû leä thaáp, chieám 13,4% so vôùi toång nôï quaù haïn naêm 2006. Cho vay daøi haïn chæ môùi phaùt sinh moät tröôøng hôïp nôï quaù haïn. Trong naêm 2006 thì nôï quaù haïn treân 360 ngaøy chieám tyû leä cao nhaát 55,55%/toång nôï quaù haïn vaø taêng 159,5% so vôùi naêm 2005. 27 Phaân tích quaù trình cho vay, theo doõi, thu hoài nôï vay cuûa Ngaân haøng Ñoâng AÙ trong nhieàu naêm qua, nhaän thaáy ruûi ro tín duïng coù theå xaûy ra ñoái vôùi Ngaân haøng Ñoâng AÙ ôû nhöõng nguyeân nhaân sau ñaây : 2.2.3.1 Nhoùm nguyeân nhaân khaùch quan 2.2.3.1.1. Do tình hình kinh teá theá giôùi Trong naêm 2005-2006 treân theá giôùi coù bieán ñoäng lôùn veà giaù caû caùc loaïi nguyeân nhieân lieäu ñaàu vaøo nhö saét theùp, nguyeân lieäu ngaønh nhöïa, xaêng daàu ñaõ taùc ñoäng aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán vieäc trieån khai döï aùn; ñeán hieäu quaû saûn xuaát kinh doanh cuûa khaùch haøng vaø ñaõ giaùn tieáp laøm aûnh höôûng ñeán chaát löôïng tín duïng cuûa ngaân haøng vì phöông aùn saûn xuaát kinh doanh cuûa khaùch haøng bò thaát baïi. Cuï theå, taïi Ngaân haøng Ñoâng AÙ ñaõ xaûy ra tröôøng hôïp taøi trôï cho döï aùn xaây döïng nhaø maùy saûn xuaát toân maï maøu taïi Bình Döông. Nhaø maùy chính thöùc ñi vaøo hoaït ñoäng giöõa naêm 2005, do bieán ñoäng giaù theùp cuoän ñaõ döï aùn kinh doanh bò thua loã daãn ñeán thaát baïi keá hoaïch traû nôï vay. Ngaân haøng ñaõ phaûi yeâu caàu chuû ñaàu tö boå sung theâm voán vaø cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï. 2.2.3.1.2. Do haønh lang phaùp lyù trong hoaït ñoäng ngaân haøng thieáu ñoàng boä, cô cheá chính saùch cuûa nhaø nöôùc coøn hay thay ñoåi Moâi tröôøng phaùp lyù cuûa Vieät Nam chöa ñoàng boä, chöa oån ñònh, nhieàu khi coøn choàng cheùo, baát caäp aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng tín duïng cuûa ngaân haøng. Haønh lang phaùp lyù cho caùc ngaønh ngheà kinh doanh trong ñoù coù ngaân haøng coøn chöa thoáng nhaát, xuyeân suoát. Trong ñieàu kieän luaät phaùp vöøa thieáu, vöøa khoâng ñoàng boä, quy ñònh khoâng roõ raøng, coâng taùc phoå bieán coøn nhieàu baát caäp do vaäy moãi ngöôøi hieåu vaø vaän duïng moät caùch khaùc nhau daãn ñeán nhieàu khoù khaên trong thöïc hieän. Nhieàu vaên baûn döôùi luaät lieân quan ñeán hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng ñoâi khi vaän duïng chæ phuø hôïp vôùi töøng thôøi ñieåm, töøng hoaøn caûnh cuï theå. Ví duï nhö söï baát caäp trong coâng chöùng hôïp ñoàng tín duïng, do qui ñònh phoøng coâng chöùng yeâu 28 caàu phaûi ghi soá hôïp ñoàng cuï theå vaøo trong hôïp ñoàng baûo ñaûm tieàn vay, do ñoù khi hôïp ñoàng tín duïng heát thôøi haïn thì phaûi taát toaùn khoaûn vay vaø thay baèng hôïp ñoàng tín duïng môùi, ñieàu naøy khoâng phuø hôïp vôùi thöïc teá saûn xuaát kinh doanh lieân tuïc thöôøng xuyeân.Vieäc coâng chöùng caùc phuï luïc hôïp ñoàng ñaûm baûo baèng tieàn vay nhaèm taêng taøi saûn ñeå taêng haïn möùc tín duïng cuõng khoâng ñöôïc chaáp nhaän maø yeâu caàu laøm hôïp ñoàng ñaûm baûo taøi saûn môùi. Ñieàu naøy laø khoâng thöïc hieän ñöôïc vì khaùch haøng ñang coøn dö nôï neân ngaân haøng khoâng theå giaûi chaáp hôïp ñoàng ñaûm baûo ñeå laäp hôïp ñoàng môùi. Hoaëc vieäc khoâng thoáng nhaát giöõa Nghò ñònh soá 178 vaø Thoâng tö lieân tòch soá 03/2001/TTLT-NHNN-BTP-BCA-BTC-TCÑC ngaøy 29/04/2001 veà vieäc toå chöùc tín duïng coù quyeàn tröïc tieáp xöû lyù taøi saûn ñeå thu hoài nôï vay hay khoâng cuõng laø moät ví duï ñieån hình. Taïi Ngaân haøng Ñoâng AÙ, theo soá lieäu baûng 7, trong soá dö nôï coù taøi saûn ñaûm baûo ñeán 31/12/2006 chieám tyû troïng 85,87% trong toång soá nôï vay, trong ñoù taøi saûn ñaûm baûo laø ñaát ñai, nhaø cöûa chieám tyû troïng 82,28%. Do ñoù caùc vaán ñeà khoâng thoáng nhaát giöõa caùc vaên baûn phaùp luaät seõ laø sô hôû daãn ñeán ruûi ro maát voán ngaân haøng. - Cô cheá, chính saùch quaûn lyù chöa theo kòp söï phaùt trieån kinh teá daãn ñeán caùc chính saùch thay ñoåi thöôøng xuyeân, ñoâi khi laïi maâu thuaãn nhau laøm neàn kinh teá thieáu oån ñònh. Nhieàu chuû tröông, chính saùch vaø bieän phaùp ñaõ ñöôïc ban haønh nhöng trieån khai chaäm, thaäm chí bò bieán daïng qua caùc taàng naác vaø thuû tuïc haønh chính. Nhöõng ñieàu aáy ñaõ aûnh höôûng khoâng nhoû ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng laãn khaùch haøng cuûa ngaân haøng. Trong nhieàu tröôøng hôïp ñaõ laøm maát ñi nhöõng cô hoäi kinh doanh cuûa doanh nghieäp daãn ñeán kinh doanh thua loã, khoù khaên. - Thuû tuïc haønh chính cuûa nhaø nöôùc quaù röôøm raø vaø keùo daøi daãn ñeán keá hoaïch thu tieàn cuûa khaùch haøng bò thaát baïi laøm aûnh höôûng ñeán keá hoaïch traû nôï ngaân haøng, nhaát laø caùc khaùch haøng vay voán xaây döïng hoaëc baùn haøng cho caùc döï 29 aùn thuoäc ngaân saùch nhaø nöôùc. Hoaëc coù nhieàu tröôøng hôïp ñeán khi thuû tuïc ñaõ hoaøn chænh thì ngaân saùch nhaø nöôùc laïi heát hoaëc bò thaâm huït do chi tieâu vöôït möùc cuûa tænh, thaønh phoá neân khoâng thanh toaùn ñöôïc cho khaùch haøng theo ñuùng qui ñònh cuûa hôïp ñoàng, phaûi chôø ngaân saùch trung öông chi vieän daãn ñeán khaùch haøng maát khaû naêng traû nôï ñuùng haïn. 2.2.3.1.3. Do heä thoáng thoâng tin tín duïng chöa phaùt trieån: Thoâng tin veà khaùch haøng khi xeùt duyeät cho vay thöôøng ñöôïc ngaân haøng thu thaäp töø trung taâm thoâng tin tín duïng (CIC) cuûa NHNN. Tuy nhieân nguoàn cung caáp thoâng tin töø trung taâm naøy vaãn coøn nhöõng haïn cheá sau : - Heä thoáng cung caáp thoâng tin cuûa CIC môùi chæ cung caáp ñöôïc soá lieäu dö nôï vay vaø phaân loaïi nôï vay cuûa caùc doanh nghieäp taïi caùc TCTD, chöa coù thoâng tin phi taøi chính, khaû naêng quaûn lyù cuûa laõnh ñaïo doanh nghieäp. Vieäc cung caáp thoâng tin coøn chaäm vaø chöa kòp thôøi laøm aûnh höôûng ñeán cô hoäi kinh doanh cuûa caùc TCTD. CIC chöa chuû ñoäng thoâng baùo nhöõng döï baùo ruûi ro veà tín duïng qua maïng maø chæ cung caáp thoâng tin khi ñöôïc TCTD yeâu caàu vì vaäy chöa phaùt huy hieäu quaû cao. Thoâng tin veà khaùch haøng chöa ñöôïc CIC caäp nhaät kòp thôøi. Beân caïnh ñoù, ñoái vôùi khaùch haøng chöa töøng coù quan heä tín duïng caùc TCTD naøo thì CIC hoaøn toaøn khoâng heà coù thoâng tin gì veà khaùch haøng. - Haïn cheá aûnh höôûng ñeán CIC do caùc TCTD: caùc TCTD chöa coù nhaän thöùc ñaày ñuû veà thu thaäp vaø cung caáp thoâng tin veà phoøng ngöøa ruûi ro cho CIC neân khoâng cung caáp hoaëc cung caáp thoâng tin chaäm treã. Trong khi ñoù laïi chöa coù haønh lang phaùp lyù vaø cheá taøi buoäc caùc TCTD phaûi cung caáp thoâng tin kòp thôøi cho trung taâm. 2.2.3.2 Nhoùm nguyeân nhaân thuoäc veà khaùch haøng 2.3.2.2.1 Khaùch haøng laø caù nhaân : - Ñoái vôùi khaùch haøng vay voán vôùi muïc ñích tieâu duøng, coù raát nhieàu tröôøng 30 hôïp do xuaát hieän maâu thuaån trong gia ñình sau khi vay neân khoâng söû duïng ñuùng muïc ñích vay voán ñaõ laøm aûnh höôûng ñeán vieäc traû nôï cho ngaân haøng. Tröôøng hôïp naøy chieám ñeán 51% toång dö nôï quaù haïn cuûa khaùch haøng caù nhaân taïi ngaân haøng. - Ñoái vôùi saûn phaåm tín duïng cho caùn boä coâng nhaân vieân doanh nghieäp vay döôùi daïng thaáu chi tieàn löông qua theû ñaõ xaûy ra moät soá tröôøng hôïp caùn boä coâng nhaân vieân sau khi thaáu chi ñaõ nghó vieäc ñoät xuaát, ngay caû doanh nghieäp khoâng thanh toaùn vaø nhö theá ngaân haøng maát moät khoaûn tieàn löông ñaõ thaáu chi tröôùc. Moät soá tröôøng hôïp, khaùch haøng ñaõ thaáu chi nhöng do doanh nghieäp laøm aên thua loã khoâng coù tieàn traû löông cho nhaân vieân daãn ñeán ruûi ro cho ngaân haøng. Maëc duø soá tieàn thaáu chi naøy ñoái vôùi töøng caù nhaân khoâng lôùn, tuy nhieân soá löôïng khaùch haøng söû duïng loaïi saûn phaåm cho vay naøy raát lôùn (soá löôïng khaùch haøng söû duïng theû ATM coù thaáu chi taïi Ngaân haøng Ñoâng AÙ laø 1.100.000 nguôøi) nhö vaäy ruûi ro tieàm taøng laø raát cao. 2.2.3.2.2. Khaùch haøng laø doanh nghieäp ¾ Do naêng löïc taøi chính cuûa khaùch haøng yeáu keùm Naêng löïc taøi chính cuûa caùc doanh nghieäp Vieät Nam, ñaëc bieät laø caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc, coøn yeáu, khaû naêng sinh lôïi thaáp do ñoù ñeå hoaït ñoäng ñöôïc hoï phaûi döïa vaøo soá voán vay ngaân haøng, tyû troïng voán töï coù tham gia vaøo döï aùn kinh doanh khoâng ñaùng keå. Cho neân moïi thua loã, ruûi ro trong kinh doanh cuûa doanh nghieäp seõ taùc ñoäng ngay tôùi ngaân haøng, neáu doanh nghieäp bò thua loã, phaù saûn thì ngaân haøng coù nguy cô maát voán. Thöïc teá thì caùn boä tín duïng khi thaåm ñònh yeáu toá voán töï coù cuûa khaùch haøng vay tham gia vaøo phöông aùn, döï aùn khoâng quan taâm vaø thöôøng chaáp nhaän möùc voán töï coù vaø coi nhö töï coù maø khaùch haøng lieät keâ trong phöông aùn, döï aùn xin vay neân haàu heát khaùch haøng vay (nhaát laø caùc khaùch haøng laø doanh nghieäp) ñöôïc ngaân haøng cho vay haïn möùc lôùn gaáp nhieàu laàn voán töï coù cuûa doanh nghieäp, vieäc naøy ñaõ taïo cô hoäi cho doanh nghieäp söû duïng voán vay 31 ngaân haøng laø chuû yeáu. 80% caùc DN coù dö nôï vay taïi Ngaân haøng Ñoâng AÙ ñeàu coù voán töï coù raát thaáp, döôùi 10 tyû. Beân caïnh ñoù, tình hình taøi chính cuûa haàu heát DN Vieät Nam laø yeáu keùm vaø thieáu minh baïch. Soå saùch keá toaùn, baùo caùo taøi chính chöa ñöôïc caùc DN Vieät Nam tuaân thuû theo ñuùng chuaån möïc keá toaùn. Do vaäy, baùo caùo taøi chính maø caùc DN cung caáp cho ngaân haøng thöôøng chæ mang tính hình thöùc nhieàu hôn laø thöïc chaát. Hieän nay chöa coù baát cöù cheá taøi naøo buoäc caùc DN phaûi kieåm toaùn baùo caùo taøi chính cuûa mình neân ngaân haøng khoâng theå buoäc khaùch haøng ñöôïc. Moät soá ngaân haøng cho ñieåm tín duïng ñoái vôùi vieäc khaùch haøng coù baùo caùo taøi chính ñaõ ñöôïc kieåm toaùn nhaèm khuyeán khích khaùch haøng cung caáp soá lieäu taøi chính trung thöïc. Tuy nhieân taïi Ngaân haøng Ñoâng AÙ chöa coù quy ñònh vieäc naøy. ¾ Do naêng löïc quaûn trò quaûn trò ñieàu haønh yeáu keùm Ñaây laø nguyeân nhaân chuû yeáu gaây ra nôï quaù haïn cuûa caùc doanh nghieäp taïi Ngaân haøng Ñoâng AÙ trong thôøi gian qua. Qua caùc hoà sô phaân tích, baùo caùo veà nôï quaù haïn cuûa Phoøng tín duïng taïi Ngaân haøng Ñoâng AÙ, coù theå toùm taét nguyeân nhaân theo thöù töï chuû yeáu töø cao ñeán thaáp nhö sau : Thöù nhaát laø, moät soá khaùch haøng ñeå cho baïn haøng chieám duïng voán quaù nhieàu, hoaëc taäp trung nôï vaøo moät vaøi baïn haøng lôùn. Khi baïn haøng gaëp khoù khaên trong thanh toaùn, daãn ñeán tình traïng nôï daây chuyeàn, laøm cho khaùch haøng khoâng coù khaû naêng traû nôï cho ngaân haøng. Ñeán cuoái naêm 2006 toång soá khaùch haøng coù tyû leä nôï phaûi thu treân voán chuû sôû höõu treân 90% chieám tyû troïng treân 60% treân dö nôï cho vay cuûa Ngaân haøng Ñoâng AÙ. Thöù hai laø, moät soá khaùch haøng hoaït ñoäng khaù hieäu quaû khi coøn ôû quy moâ vöøa vaø nhoû, nhöng sau khi ñaàu tö phaùt trieån lôùn maïnh thì khaû naêng quaûn lyù khoâng theo kòp vôùi toác ñoä taêng tröôûng töø ñoù laøm hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh 32 bò ñình treä, phaùt sinh nhöõng khoaûn chi phí, thieät haïi, aûnh höôûng ñeán nguoàn thu nôï cuûa ngaân haøng. Thöù ba laø, söï yeáu keùm trong ñieàu haønh kinh doanh cuûa khaùch haøng daãn ñeán thieáu thích nghi trong ñieàu kieän caïnh tranh cuûa cô cheá thò tröôøng hieän nay laøm khaùch haøng sau moät thôøi gian hoaït ñoäng thua loã daãn ñeán khoâng traû ñöôïc nôï cho ngaân haøng. Cuoái cuøng laø moät soá doanh nghieäp ñaõ xaûy ra tình traïng thöôøng xuyeân thay ñoåi ngöôøi ñieàu haønh ñôn vò, daãn ñeán khoâng theo doõi kòp quaù trình kinh doanh, phaùt trieån cuûa doanh nghieäp laøm cho doanh nghieäp kinh doanh thua loã. ¾ Do khaùch haøng coá yù löøa ñaûo Khaùch haøng coù yù ñoà löøa ñaûo, chieám duïng voán nhö cung caáp soá lieäu taøi chính khoâng trung thöïc, xaây döïng hoà sô phaùp lyù ma, laäp hôïp ñoàng kinh teá giaû, caâu keát vôùi ngöôøi baùn nhaèm söû duïng tieàn vay maëc duø ñaõ thanh toaùn ñaày ñuû tröôùc ñoù, cung caáp chöùng töø söû duïng voán khoâng ñuùng thöïc teá … ñeå löøa ñaûo ngaân haøng hoaëc coá tình neù traùnh, chaây yø khoâng traû nôï cho ngaân haøng. Ngoaøi ra coù moät soá tröôøng hôïp khaùch haøng xin vay ngaén haïn nhöng thöïc teá laø ñeå söû duïng vaøo nhöõng coâng trình ñaàu tö trung daøi haïn. Trong tình hình neàn kinh teá taêng tröôûng nhö hieän nay, caùc doanh nghieäp thöôøng coù nhu caàu ñaàu tö trung daøi haïn ñeå caûi tieán môû roäng saûn xuaát kinh doanh, trong khi nguoàn voán ngaân haøng duyeät cho vay thì coù haïn. Ñieàu naøy daãn ñeán doanh nghieäp vôùi soá voán ít oûi thöôøng tìm caùch laøm sao thuyeát phuïc ngaân haøng cho vay (baát chaáp thôøi haïn) ñeå ñaàu tö trung daøi haïn maø khoâng nghó ñeán vieäc nôï ñeán haïn seõ khoâng traû ñöôïc. 2.2.3.3. Nhoùm nguyeân nhaân thuoäc veà ngaân haøng 2.2.3.3.1 Thieáu thoâng tin lieân quan ñeán khaùch haøng khi xeùt duyeät vay voán 33 Vaán ñeà thoâng tin khoâng ñaày ñuû vaø chaân thaät veà khaùch haøng ñang laø khoù khaên noåi coäm cuûa caùn boä tín duïng trong quaù trình taùc. Nguyeân nhaân naøy xuaát phaùt töø caùc haïn cheá sau cuûa Ngaân haøng Ñoâng AÙ : - Heä thoáng thoâng tin noäi boä cuûa Ngaân haøng Ñoâng AÙ coøn yeáu keùm, haàu nhö chöa coù thö vieän thoâng tin veà caùc lónh vöïc kinh teá, caùc doanh nghieäp coù quan heä trong heä thoáng. Do khoâng coù thoâng tin ñöôïc thu thaäp vaø thoáng keâ qua moät soá thôøi kyø ñeå laøm cô sô phaân tích neân caùn boä tín duïng khoù coù theå coù moät nhaän ñònh chính xaùc veà quaù trình hoaëc moâi tröôøng hoaït ñoäng cuûa khaùch haøng. - Söï phoái hôïp, chia seû thoâng tin giöõa caùc chi nhaùnh trong cuøng heä thoáng Ngaân haøng Ñoâng AÙ chöa toát. Chính vì söï phoái hôïp quaûn lyù khoâng toát neân daãn ñeán moät khaùch haøng coù quan heä vay voán vôùi nhieàu chi nhaùnh treân cuøng moät tænh, thaønh phoá, trong khi theo quy ñònh cuûa Ngaân haøng Ñoâng AÙ, moät khaùch haøng chæ ñöôïc quan heä vôùi moät Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñoâng AÙ duy nhaát trong cuøng moät tænh, thaønh phoá. Caùc Chi nhaùnh Ngaân haøng Ñoâng AÙ cho vay laïi ñoái phoù baèng söûa maõ khaùch haøng thay vì phaûi nhaäp moät maõ khaùch haøng duy nhaát trong toaøn heä thoáng daãn ñeán tình traïng khoâng kieåm soaùt ñöôïc toaøn dieän tình hình vay voán cuûa doanh nghieäp. Ñoái vôùi caùc khaùch haøng laø doanh nghieäp coù nhieàu chi nhaùnh ñaët taïi nhieàu tænh khaùc nhau, khi cho vay caùc chi nhaùnh cuûa doanh nghieäp naøy caùc chi nhaùnh cuûa Ngaân haøng Ñoâng AÙ taïi caùc tænh khaùc nhau chöa phoái hôïp ñöôïc vôùi nhau hoaëc chaäm phoái hôïp ñeå naém baét tình hình cho vay toång theå töøng thôøi ñieåm, daãn ñeán ruûi ro toång dö nôï cuûa doanh nghieäp vöôït haïn möùc tín duïng cho pheùp. Beân caïnh ñoù do söï caïnh tranh veà caùc chæ tieâu hoaït ñoäng giöõa caùc chi nhaùnh neân söï chia seû thoâng tin veà khaùch haøng trong cuøng heä thoáng Ngaân haøng Ñoâng AÙ chöa ñöôïc toát. Hieän töôïng phoå bieán laø khoâng cung caáp hoaëc cung caáp khoâng ñaày ñuû thoâng tin veà khaùch haøng. - Thoâng tin taøi chính do khaùch haøng cung caáp khoâng mang tính tin caäy cao. Hieän nay, Nhaø nöôùc chöa coù quy ñònh vaø cheá taøi ñeå khaùch haøng phaûi coâng 34 khai thoâng tin vaø chòu traùch nhieäm veà söï sai leäch thoâng tin khi cung caáp cho ngaân haøng. Trong tröôøng hôïp khaùch haøng coù yù ñònh gian doái thì ngaân haøng seõ raát khoù ñeå kieåm chöùng. 2.2.3.3.2 Laïm duïng taøi saûn theá chaáp Do thieáu thoâng tin trung thöïc veà khaùch haøng neân ngaân haøng luoân xem naëng phaàn taøi saûn theá chaáp nhö laø choã döïa cuoái cuøng ñeå phoøng choáng ruûi ro tín duïng. Tuy nhieân daàn daàn ngaân haøng trôû neân döïa daãm quaù nhieàu vaøo taøi saûn theá chaáp thay vì ñaùnh giaù tính khaû thi cuûa phöông aùn kinh doanh. Nhieàu caùn boä tín duïng quan nieäm raèng coù taøi saûn ñaûm baûo laø an toaøn cho khoaûn vay. Ñieàu naøy raát nguy hieåm vì caùn boä tín duïng khoâng tính ñeán vieäc khoaûn vay caàn ñöôïc traû nôï baèng doøng tieàn taïo ra bôûi phöông saûn xuaát kinh doanh chöù khoâng phaûi baèng tieàn baùn taøi saûn theá chaáp. Taøi saûn theá chaáp chæ laø söï ñaûm baûo cuoái cuøng khi phöông aùn kinh doanh cuûa khaùch haøng gaëp ruûi ro ngoaøi döï kieán maø thoâi. Maëït khaùc, ngaân haøng khoâng theå löôøng tröôùc ñöôïc nhöõng khoù khaên seõ gaëp trong quaù trình xöû lyù taøi saûn theá chaáp ñeå thu nôï. Caøng khoù khaên hôn ñoái vôùi nhöõng con nôï tuyeân boá phaù saûn vì chuû nôï laø ngaân haøng chöa ñöôïc öu tieân nhö nôï ngaân saùch vaø moät soá chuû nôï khaùc cuûa khaùch haøng. Hôn nöõa khi thaåm ñònh taøi saûn theá chaáp caùn boä tín duïng chöa thöïc söï chuù yù ñeán khaû naêng thanh lyù cuûa taøi saûn theá chaáp. Moät soá taøi saûn theá chaáp laø ñoäng saûn nhö caùc loaïi maùy moùc, thieát bò, linh kieän … raát khoù phaùt maïi khi gaëp ruûi ro. Toång soá nôï quaù haïn coù taøi saûn ñaûm baûo baèng ñoäng saûn ñeán 31/12/2006 cuûa Ngaân haøng Ñoâng AÙ chieám 9,72% chöa phaùt maïi ñöôïc laø do nguyeân nhaân treân. 2.2.3.3.3 Taäp trung vaøo moät nhoùm khaùch haøng trong cuøng moät ngaønh, moät vuøng. Theo ñuoåi chieán löôïc phaùt trieån tín duïng phuø hôïp vôùi thò tröôøng muïc tieâu, caàn chuù troïng ña daïng hoùa danh muïc cho vay töøng ngaân haøng. Caùc doanh nghieäp thuoäc cuøng ngaønh haøng, cuøng vuøng coù theå coù töông quan ruûi ro tín duïng cao. Ruûi 35 ro tín duïng xaûy ñeán cuøng luùc vôùi nhieàu khaùch haøng laø moät vieäc ngaân haøng caàn heát söùc traùnh. Hieän nay, Ngaân haøng Ñoâng AÙ chöa qui ñònh tyû troïng ñaàu tö toái öu vaøo moãi ngaønh, moãi vuøng ñeå ruûi ro thaáp nhaát laø bao nhieâu. Coù thôøi ñieåm ngaân haøng giaûi ngaân cho moät soá khaùch haøng kinh doanh trong cuøng moät ngaønh vaät lieäu xaây döïng vôùi tyû troïng chieám khaù cao 36,15% trong toång dö nôï. Ñieàu naøy voâ cuøng nguy hieåm deã daãn ñeán khaû naêng vôõ nôï. Beân caïnh ñoù, vieäc ngaân haøng chæ phaân chia theo doõi khaùch haøng cho vay theo thaønh phaàn kinh teá vaø daân cö, chöa taäp trung thoáng keâ theo doõi, quaûn lyù khaùch haøng theo ngaønh ngheà kinh doanh, theo vuøng neân deã daãn ñeán vieäc cho vay taäp trung vaøo moät nhoùm khaùch haøng trong cuøng moät ngaønh, moät vuøng trong toaøn heä thoáng. 2.2.3.3.4 Haïn cheá cuûa loaïi hình cho vay luaân chuyeån Hieän nay, Ngaân haøng ñang aùp duïng hình thöùc cho vay luaân chuyeån vôùi haïn möùc vaø thôøi haïn traû nôï moät naêm cho khaùch haøng laø doanh nghieäp. Haïn möùc naøy ñöôïc xeùt döïa vaøo keá hoaïch kinh doanh cuûa khaùch haøng. Sau khi xem xeùt, ñaùnh giaù töø nhieàu khía caïnh: uy tín, khaû naêng traû nôï trong thôøi gian qua, khaû naêng taøi chính döïa treân baùo caùo taøi chính cuûa khaùch haøng, ngaân haøng xeùt duyeät haïn möùc caû naêm vaø kyù hôïp ñoàng luaân chuyeån. Tuy nhieân, sau ñoù trong quaù trình phaùt vay cho khaùch haøng, ngaân haøng khoâng yeâu caàu theâm gì caû ngoaïi tröø moät tôø giaáy nhaän nôï. Loaïi hình naøy boäc loä sô hôû quaù cô baûn nhö sau : keá hoaïch naêm khaùch haøng xaây döïng chæ laø mang tính öôùc tính, coù theå thay ñoåi trong quaù trình kinh doanh. Do ñoù moãi laàn phaùt vay, khaùch haøng phaûi coù phöông aùn cuï theå ñeå ngaân haøng kieåm tra khaû naêng sinh lôøi vaø ruûi ro coù theå phaùt sinh. Beân caïnh ñoù, thôøi gian thöïc hieän töøng phöông aùn cuï theå khaùc nhau, ngaân haøng khoâng theå laáy thôøi 36 haïn cuûa hôïp ñoàng luaân chuyeån ñeå aùp duïng cho thôøi haïn giaûi ngaân töøng phöông aùn. Ñieàu naøy taïo ñieàu kieän cho khaùch haøng söû duïng voán sai muïc ñích, tieàn thöïc hieän phöông aùn kinh doanh ñaõ thu nhöng khoâng traû ngaân haøng do chöa ñeán haïn traû nôï. Ñaây laø moät ruûi ro tieàm taøng cao ngaân haøng caàn chaán chænh ñeå traùnh tình traïng khaùch haøng lôïi duïng sô hôû ñeå löøa ñaûo. 2.2.3.3.5 Vieäc chaáp haønh qui ñònh tín duïng chöa nghieâm - Xeùt duyeät cho vay khoâng coù taøi saûn ñaûm baûo ñoái vôùi tröôøng hôïp phaùp luaät qui ñònh phaûi coù. Nhaän theá chaáp, caàm coá, baûo laõnh ñeå cho vay baèng caùc taøi saûn khoâng ñaûm baûo ñieàu kieän nhö tröôøng hôïp dö nôï moät caù nhaân vay kinh doanh caù theå 1,5tyû ñoàng, taøi saûn theá chaáp laø ñaát chöa ñöôïc caáp giaáy chuû quyeàn. - Giaûm bôùt caùc ñieàu kieän cho vay theo quy ñònh ñeå thu huùt khaùch haøng. Moät soá tröôøng hôïp Ngaân haøng Ñoâng AÙ chæ xeùt duyeät cho vay döïa treân quan heä tình caûm. Ngaân haøng chuû quan khi quyeát ñònh caáp tín duïng trong khi chöa coù ñaày ñuû thoâng tin veà ngöôøi vay, veà thöïc traïng taøi chính, chöa thu thaäp ñaày ñuû caùc yeáu toá veà moâi tröôøng kinh doanh cuûa khaùch haøng töø ñoù gaây ra ruûi ro veà khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng. Döï aùn ñaàu tö, phöông aùn saûn xuaát khoâng khaû thi, coù coâng ty laøm aên thua loã vaãn ñöôïc ngaân haøng cho vay. Quaù trình giaûi ngaân coøn thieáu caùc caên cöù (hôïp ñoàng kinh teá, chöùng töø thanh toaùn …). Coù nhieàu moùn vay giaûi ngaân baèng tieàn maët hoaëc chuyeån vaøo taøi khoaûn tieàn göûi cuûa beân vay thay vì phaûi chuyeån vaøo taøi khoaûn cuûa beân baùn taïo ñieàu kieän cho beân vay söû duïng voán vay sai muïc ñích. - Khoâng aùp duïng ñuùng qui cheá tín duïng, ñònh thôøi haïn cho vay khoâng phuø hôïp, coøn coù tình traïng cho ñaûo nôï. Nhö tröôøng hôïp moät doanh nghieäp vay kinh doanh xaêng daàu 5tyû ñoàng, theo thöïc teá caên cöù treân hôïp ñoàng mua vaø baùn haøng cuûa khaùch haøng thì thôøi gian söû duïng voán laø 1 thaùng, nhöng ñöôïc ngaân haøng duyeät cho vay 6 thaùng. Coù tröôøng hôïp moät doanh nghieäp ñeán nôï hôïp ñoàng naøy 37 2tyû ñoàng nhöng khoâng coù tieàn thanh toaùn laïi ñöôïc ngaân haøng cho vay thöïc hieän hôïp ñoàng khaùc gaàn 2tyû ñoàng nhaèm ñeå ñaûo nôï. 2.2.3.3.6 Thieáu kieåm tra, kieåm soaùt sau khi cho vay Ngaân haøng chöa quan taâm ñuùng möùc ñeán coâng taùc kieåm tra, kieåm soaùt sau khi cho vay, bieåu hieän cuï theå nhö sau : - Caùn boä tín duïng chæ kieåm tra mang tính hình thöùc baèng caùch göûi bieân baûn kieåm tra cho khaùch haøng kyù, maø khoâng thöïc teá kieåm tra taïi ñôn vò. Hoaëc chæ laøm bieân baûn kieåm tra khi coù thanh tra ngaân haøng nhaø nöôùc kieåm tra. - Caùn boä tín duïng ngaân haøng khoâng kieåm soaùt ñöôïc tình hình söû duïng voán vay cuûa khaùch haøng. Coù tröôøng hôïp khaùch haøng caù nhaân vay 3tyû ñoàng coù theá chaáp nhaø ñeå hôïp taùc kinh doanh vôùi moät coâng ty kinh doanh xaêng daàu. Khi giaûi ngaân, ngaân haøng chuyeån tieàn vaøo taøi khoaûn coâng ty xaêng daàu naøy. Thöïc teá sau ñoù vaøi thaùng, khaùch haøng naøy ñaõ ruùt heát tieàn ra khoûi coâng ty khoâng hôïp taùc nöõa nhöng ngaân haøng khoâng bieát. Moät soá tröôøng hôïp doanh nghieäp vay voán ñeå mua haøng nhöng thöïc chaát laø vay ñeå traû nôï mua haøng cuõ, ngaân haøng khoâng kieåm soaùt ñöôïc. - Do chaïy theo thaønh tích neân vieäc ñieàu chænh kyø haïn nôï, gia haïn nôï, chuyeån nôï quaù haïn thöïc hieän khoâng ñuùng quy ñònh hoaëc giuùp khaùch haøng ñaûo nôï (nhö : gia haïn nôï thieáu caên cöù, khoâng chuyeån nôï quaù haïn kòp thôøi …) ñaõ phaûn aùnh khoâng ñuùng thöïc traïng tín duïng. 2.2.3.3.7 Thieáu coâng taùc kieåm soaùt noäi boä trong ngaân haøng: Neáu laøm toát coâng taùc kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä seõ trôû thaønh “laù chaén thöù nhaát” ñaûm baûo an toaøn cho ngaân haøng, nhöng hieän laõnh ñaïo Ngaân haøng Ñoâng AÙ chöa thöïc söï chuù troïng ñeán coâng taùc naøy. Coâng taùc kieåm soaùt noäi boä cuûa Ngaân haøng Ñoâng AÙ chöa thöïc hieän ñuùng nhieäm vuï cuûa noù, maø mang naëng tính hình thöùc. Caùc baùo caùo kieåm soaùt noäi boä thöôøng chæ laø toång hôïp, phaân tích, thoáng keâ 38 caùc soá lieäu töø baùo caùo cuûa boä phaän tín duïng, chöa theå hieän ñöôïc tính ñoäc laäp, tính kieåm tra vaø caûnh baùo cuûa mình. Caùc chöông trình kieåm soaùt noäi boä manh muùn, chöa taäp trung vaøo nhöõng boä phaän, maûng hoaït ñoäng tieàm aån ruûi ro lôùn trong ngaân haøng. Boä phaän kieåm soaùt noäi boä ít ngöôøi vaø chöa ñöôïc phaân thaønh töøng toå coù chuyeân moân saâu theo töøng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng, trình ñoä cuûa kieåm soaùt vieân noäi boä chöa töông öùng vôùi nhieäm vuï vaø yeâu caàu coâng vieäc. Do ñoù kieåm soaùt noäi boä cuûa ngaân haøng khoù coù theå coù nhöõng nhaän ñònh ñuùng veà thöïc traïng tín duïng cuûa ngaân haøng. 2.2.3.3.8 Quy trình tín duïng coøn nhieàu baát caäp - Chöa coù söï ñoäc laäp giöõa caùc khaâu nhö chöùc naêng baùn haøng (tieáp xuùc khaùch haøng, ñaøm phaùn cho vay…), chöùc naêng quaûn trò ruûi ro (phaân tích, thaåm ñònh, ño löôøng, ñaùnh giaù laïi theo ñònh kyø…) vaø chöùc naêng taùc nghieäp (xöû lyù hoà sô, theo doõi, giaùm saùt khoaûn vay, thu nôï, thu laõi…). Moät caùn boä tín Ngaân haøng Ñoâng AÙ hieän nay thöôøng thöïc hieän luoân caû ba khaâu treân. - Caùch thöùc phaân coâng coâng vieäc chöa khoa hoïc. Moät caùn boä tín duïng quaûn lyù nhieàu khaùch haøng kinh doanh nhieàu ngaønh ngheà khaùc nhau. Khaû naêng moät caùn boä tín duïng khoâng theå am hieåu heát taát caû caùc ngaønh ngheà kinh doanh cuûa khaùch haøng, deã daãn ñeán vieäc ñaùnh giaù phöông aùn vay voán cuûa khaùch haøng khoâng chính xaùc. - Vieäc xeùt duyeät laïi haïn möùc tín duïng cuûa khaùch haøng coøn nhieàu thieáu xoùt : ñoái vôùi caùc khaùch haøng ñaõ quen thuoäc, vieäc xeùt duyeät haïn möùc tín duïng haøng naêm thì chæ laø hình thöùc. Vieäc phaân tích chæ döïa treân nhöõng chæ tieâu baùo caùo taøi chính cuûa khaùch haøng, khoâng keát hôïp phaân tích tình hình kinh doanh caùc maët haøng cuûa khaùch haøng theo bieán ñoäng cuûa thò tröôøng. - Vieäc xeùt duyeät cho vay ñoái vôùi DNNN chöa tuaân thuû ñuùng phaùp luaät. Maëc duø cuoái naêm 2004 Boä taøi chính ñaõ ban haønh Nghò ñònh 199/2004/NÑ-CP ngaøy 39 3/12/2004 qui ñònh vieäc DNNN khi vay voán coù giaù trò lôùn hôn voán ñieàu leä thì phaûi coù söï ñoàng yù cuûa ñaïi dieän chuû sôû höõu DNNN. Tuy nhieân haàu heát caùc hôïp ñoàng vay voán ñoái cuûa caùc khaùch haøng laø DNNN hoaøn toaøn khoâng caàn coù moät vaên baûn naøo cuûa cô quan chuû quaûn. Lyù do laø do ngaân haøng ñaõ linh ñoäng cho vay baèng caùch chia nhoû soá tieàn cho vay thaønh nhieàu hôïp ñoàng vôùi giaù trò nhoû hôn voán ñieàu leä. Ñaây laø moät ruûi ro tieàm aån cao deã daãn ñeán khaû naêng maát voán cho ngaân haøng vì ñaõ vi phaïm luaät. - Hieän nay, NHNN ñaõ cho pheùp caùc NHTM coù quyeàn löïa choïn khaùch haøng ñeå cho vay khoâng coù taøi saûn ñaûm baûo, ñoàng thôøi töï chòu traùch nhieäm veà quyeát ñònh cuûa mình. Tuy nhieân vieäc cho vay naøy caàn coù nhöõng qui ñònh cuï theå trong noäi boä. Song taïi Ngaân haøng Ñoâng AÙ chöa coù qui ñònh veà tieâu chuaån ñeå ñöôïc xeùt duyeät cho vay khoâng coù ñaûm baûo maø Ngaân haøng Ñoâng AÙ chæ qui ñònh quyeàn xeùt duyeät cho vay khoâng coù taøi saûn ñaûm baûo laø do Toång giaùm ñoác quyeát ñònh hoaëc do ngöôøi ñöôïc Toång Giaùm ñoác uûy quyeàn quyeát ñònh, do ñoù deã ñeán sai soùt. Thöïc teá nôï toàn ñoïng khoâng coù taøi saûn ñaûm baûo ñeán ngaøy 31/12/2006 theo soá lieäu ôû baûng 8 laø 6,19 tyû ñoàng. 2.2.3.3.9 Do naêng löïc cuûa ñoäi nguõ caùn boä tín duïng ngaân haøng coøn haïn cheá Ñoäi nguõ caùn boä tín duïng thöïc hieän thaåm ñònh cho vay ña phaàn coøn quaù treû, chöa ñuû kinh nghieäm, chöa nhaän thöùc ñöôïc ñaày ñuû veà yeâu caàu vaø tính phöùc taïp cuûa coâng taùc tín duïng trong moâi tröôøng môùi. Hoï chöa ñaùp öùng ñöôïc nhöõng ñoøi hoûi cuûa cô cheá thò tröôøng, cuõng nhö khaû naêng vaø trình ñoä ñaùnh giaù ñuùng hieäu quaû vaø möùc ñoä ruûi ro cuûa phöông aùn, döï aùn coøn yeáu keùm. Khoâng nhaän bieát ñöôïc nhöõng daáu hieäu ruûi ro ñoâi khi xuaát hieän ngay töø giai ñoaïn tieáp xuùc khaùch haøng. Chöa chaáp haønh ñaày ñuû quy trình, quy cheá nghieäp vuï tín duïng ñaõ ban haønh, coâng taùc thaåm ñònh khoâng kyõ veà caùc maët. 40 Beân caïnh ñoù, do khoái löôïng coâng vieäc ñang quaù taûi daãn ñeán nguy cô khoâng kieåm soaùt ñöôïc toaøn dieän vaø ñaày ñuû tình hình khaùch haøng maø mình ñang phuï traùch. Caùn boä laõnh ñaïo tín duïng cuûa ngaân haøng kieâm nhieäm nhieàu chöùc vuï töø hoäi sôû ñeán chi nhaùnh daãn ñeán vieäc quaûn lyù chaäm treã vaø nhieàu thieáu xoùt. Hôn nöõa, trong vaøi naêm gaàn ñaây ñaõ dieãn ra söï bieán ñoäng maïnh veà nhaân söï taïi Ngaân haøng Ñoâng AÙ. Soá nhaân vieân nghæ vieäc haøng naêm bình quaân 8%, trong ñoù ñeán gaàn phaân nöûa laø caùn boä tín duïng do ñoù aùp löïc coâng vieäc cho caùc caùn boä tín duïng coøn laïi laø raát naëng neà. Vieäc tuyeån duïng caùc nhaân vieân môùi chöa ñöôïc nhanh choùng vaø caùc nhaân vieân môùi haàu heát laø sinh vieân môùi ra tröôøng hoaëc chöa coù nhieàu kinh nghieäm. 2.3 Ñaùnh giaù chung veà hoaït ñoäng tín duïng vaø coâng taùc an toaøn voán 2.3.1. Öu ñieåm Chaát löôïng tín duïng ñaõ coù chuyeån bieán tích cöïc nhö tyû leä an toaøn voán toái thieåu H3 qua caùc naêm 2002-2006 theo bieåu ñoà soá 4 ñeàu ≥ 8%, ñeán naêm 2006 ñaït 9,26% chöùng toû ngaân haøng vaãn coù khaû naêng taêng tröôûng dö nôï. Sôû dó heä soá naøy caûi thieän toát laø do voán töï coù cuûa Ngaân haøng Ñoâng AÙ khoâng ngöøng taêng qua caùc naêm. Theo keá hoaïch Ngaân haøng Ñoâng AÙ seõ tieáp tuïc taêng voán töø 880 tyû leân 2000tyû ñeå phuïc vuï cho vieäc môû roäng quy moâ hoaït ñoäng phuø hôïp vôùi xu höôùng phaùt trieån hieän nay. Theo baûng 7 tyû leä dö nôï coù taøi saûn ñaûm baûo ñöôïc taêng leân ñaùng keå qua caùc naêm. Tyû leä söû duïng voán ngaén haïn ñeå cho vay trung daøi haïn luoân ñaûm baûo döôùi möùc quy ñònh cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc. Trong naêm 2006 Ngaân haøng Ñoâng AÙ ñaõ tieán haønh caùc nghieân cöùu cuï theå ñeå raø soaùt vaø thieát laäp laïi moät caùch phuø hôïp cô caáu toå chöùc hoaït ñoäng tín duïng, thaønh laäp theâm caùc phoøng ban caàn thieát ñeå quaûn lyù, kieåm soaùt ruûi ro tín duïng. Veà cô caáu khaùch haøng giao dòch vôùi Ngaân haøng Ñoâng AÙ ñaõ taêng caû veà löôïng vaø chaát. Caùc khaùch haøng ngoaøi quoác doanh vaø thuoäc caùc lónh vöïc öu tieân 41 cuûa ngaân haøng ñaõ ñöôïc chuù troïng, taïo ñieàu kieän söû duïng dòch vuï cuûa ngaân haøng moät caùch an toaøn vaø hieäu quaû. Ngaân haøng Ñoâng AÙ ñang chuù troïng töøng böôùc naâng cao nghieäp vuï cho nhaân vieân qua caùc khoùa ñaøo taïo ngaén haïn, trung haïn, daøi haïn. Toaøn theå nhaân vieân tín duïng coù tinh thaàn traùch nhieäm cao, coù yù thöùc vaø coù kinh nghieäm trong vieäc tìm kieám, thu huùt khaùch haøng, toaøn taâm toaøn yù vôùi coâng vieäc. 2.3.2 Toàn taïi Hoaït ñoäng tín duïng cuûa Ngaân haøng Ñoâng AÙ trong nhöõng naêm qua chæ taäp trung vaøo coâng taùc huy ñoäng voán vaø cho vay maø chöa coù nhöõng bieân phaùp höõu hieäu nhaèm khuyeán khích vaø thu huùt khaùch haøng söû duïng tích cöïc caùc hình thöùc khaùc cuûa tín duïng nhö : chieát khaáu, cho thueâ taøi chính, bao thanh toaùn nhaèm ña daïng hoùa veà hình thöùc cung caáp voán vaø chia seû ruûi ro tín duïng. Cho vay trung, daøi haïn maëc duø coù taêng tröôûng qua töøng naêm nhöng vaãn ñang ôû möùc khaù thaáp. Ñieàu naøy chöùng toû Ngaân haøng Ñoâng AÙ khoâng chuù troïng vieäc cho vay caùc döï aùn coù tính chieàu saâu. Vaãn coøn tình traïng voán vay taäp trung vaøo moät soá khaùch haøng lôùn, khoù phaân taùn ruûi ro. Khaùch haøng ñeán giao dòch tín duïng vôùi ngaân haøng coøn ña soá laø khaùch haøng truyeàn thoáng, soá löôïng khaùch haøng môùi chöa söû duïng tín duïng nhieàu laém, coù theå laø do laõi suaát cho vay cuûa Ngaân haøng Ñoâng AÙ cao hôn caùc ngaân haøng khaùc: laõi suaát VND töø 1,2%/thaùng ñeán 1,25%/thaùng; laõi suaát ngoaïi teä khoâng linh hoaït maø aán ñònh moät möùc laõi suaát coá ñònh trong moät thôøi gian vaø thöôøng cao hôn caùc ngaân haøng khaùc töø 0,5%-1%. 2.4. Coâng taùc xöû lyù ruûi ro tín duïng Trong quaù trình thöïc hieän xöû lyù nôï toàn ñoïng, chuû yeáu laø xöû lyù taøi saûn baûo ñaøm, Ngaân haøng Ñoâng AÙ coøn gaëp phaûi nhöõng khoù khaên nhö : 42 Nhöõng khoù khaên veà cô cheá nhö : Nghò ñònh 178/1999/NÑ-CP, Thoâng tö lieân tòch soá 03/2001/TTLT/NHNN-BTP-BCA-BTC-TCÑC, Quyeát ñònh 149/2001 taïo ra cô cheá thoâng thoaùng ñeå ngaân haøng töï xöû lyù, baùn taøi saûn baûo ñaûm laø baát ñoäng saûn ñeå thu hoài nôï duø coù hoaëc khoâng coù söï ñoàng yù cuûa chuû taøi saûn. Tuy nhieân, treân thöïc teá, neáu khoâng thoûa thuaän ñöôïc vieäc xöû lyù taøi saûn vôùi chuû taøi saûn thì ngaân haøng khoâng theå töï xöû lyù ñöôïc. Vieäc khoâng nhaát trí naøy ñöôïc coi laø moät tranh chaáp vaø theo quy ñònh phaûi ñöa ra toøa aùn ñeå giaûi quyeát, maát nhieàu thôøi gian vaø coâng söùc. Ngoaøi ra, vieäc töï baùn taøi saûn ñaûm baûo cuõng ñoøi hoûi ngaân haøng phaûi thöïc hieän haøng loaït caùc thuû tuïc röôøm raø khaùc, khieán cho vieäc xöû lyù taøi saûn thu hoài nôï trôû neân khoù khaên. Khoù khaên töø vieäc thi haønh aùn nhö Toøa aùn chæ tuyeân giao phaàn taøi saûn treân ñaát thuoäc quyeàn ñònh ñoaït cuûa ngaân haøng, coøn phaàn ñaát vaãn thuoäc sôû höõu nhaø nöôùc.Vì vaäy, ngaân haøng phaûi thueâ ñaát cuûa nhaø nöôùc, trong khi khoâng theå xöû lyù baùn phaàn taøi saûn treân ñaát ñöôïc vì ngöôøi mua e ngaïi sau khi mua seõ bò nhaø nöôùc thu hoài laïi ñaát vaø ñeàn buø phaàn xaây döïng treân ñaát vôùi giaù reû. Khoù khaên töø chính quyeàn ñòa phöông : vieäc xöû lyù nôï trong caùc tröôøng hôïp lieân quan ñeán caùc doanh nghieäp ñòa phöông raát khoù khaên. Vì lôïi ích cuïc boä ñòa phöông, chính quyeàn caùc ñòa phöông luoân coù xu höôùng uûng hoä caùc giaûi phaùp xöû lyù nôï coù lôïi cho ñòa phöông, nhöng laïi baát lôïi cho ngaân haøng. Khoù khaên töø thò tröôøng baát ñoäng saûn : thò tröôøng baát ñoäng saûn trong 2 naêm gaàn ñaây hoaït ñoäng nhìn chung khaù traàm laéng. Nguyeân nhaân laø do nhaø nöôùc ban haønh nhieàu chính saùch veà quaûn lyù ñaát ñai, veà caùc loaïi thueá lieân quan ñeán ñaát ñai gaây taâm lyù hoang mang, khoâng yeân taâm cho ngöôøi coù nhu caàu mua baát ñoäng saûn. Khoù khaên töø taøi saûn theá chaáp : caùc taøi saûn theá chaáp laø ñoäng saûn (maùy moùc, haøng hoùa…) do thôøi gian chôø giaûi quyeát cuûa caùc cô quan chöùc naêng keùo daøi, neân thöôøng xuoáng caáp traàm troïng, bò laïc haäu veà chuûng loaïi, maãu maõ, kyõ thuaät khieán 43 giaù baùn giaûm suùt, khaû naêng thu hoài nôï thaáp. Beân caïnh ñoù vieäc nhieàu ngaân haøng ñoàng loaït ñaåy maïnh vieäc xöû lyù taøi saûn ñaûm baûo trong khi nhu caàu mua cuûa thò tröôøng thaáp khieán giaù baát ñoäng saûn giaûm. Khoù khaên töø phía khaùch haøng nôï : trong nhieàu tröôøng hôïp, caùc khaùch haøng nôï maëc duø vaãn coøn khaû naêng thanh toaùn nôï, nhöng thöôøng trì hoaõn, chaây yø hoaëc laån traùnh vieäc traû nôï. Caùc coâng cuï cuûa phaùp luaät ñeå cheá taøi nhöõng haønh vi naøy hieän nay vaãn chöa phaùt huy ñöôïc hieäu quaû nhö mong muoán. Moät soá khaùch haøng coù thieän chí traû nôï, nhöng taâm lyù hoï vaãn chôø tình hình baát ñoäng saûn thuaän lôïi, giaù leân cao ñeå coù theå thanh toaùn nôï cho ngaân haøng nhieàu hôn sau khi baùn taøi saûn baûo ñaûm. Vì vaäy toác ñoä xöû lyù nôï bò haïn cheá. 2.5. Coâng taùc quaûn trò ruûi ro (quaûn trò tín duïng) cuûa ngaân haøng : Coâng taùc quaûn trò ruûi ro cuûa ngaân haøng luoân ñöôïc Ban laõnh ñaïo ngaân haøng quan taâm vaø cuûng coá thöôøng xuyeân. Tuy nhieân vaãn coøn moät soá maët haïn cheá nhö : ngoaøi caùc höôùng daãn quy cheá cho vay cuûa NHNN, Ngaân haøng Ñoâng AÙ chöa coù chính saùch tín duïng ñaày ñuû cuûa rieâng mình maø chæ laø caùc quy trình, höôùng daãn rôøi raïc, chöa heä thoáng, mang tính tình theá laø chuû yeáu. Chính saùch tín duïng phaûi theå hieän quan ñieåm vaø chieán löôïc cuûa ngaân haøng vaø phaûi thích öùng vôùi caùc yeáu toá veà moâi tröôøng, caïnh tranh, thaùch thöùc... ñaùp öùng ñöôïc caû hai maët : thoûa maõn cao nhaát nhu caàu cuûa khaùch haøng ñoàng thôøi phaûi ñaït muïc tieâu lôïi nhuaän cuûa ngaân haøng vaø möùc ñoä ruûi ro chaáp nhaän ñöôïc. Hieän nay taïi ngaân haøng chöa coù söï taùch bieät roõ raøng giöõa caùc chöùc naêng nhö chöùc naêng baùn haøng vôùi chöùc naêng quaûn trò ruûi ro vaø chöùc naêng taùc nghieäp. Moãi moät chöùc naêng ñoøi hoûi nhöõng trình ñoä vaø kinh nghieäm khaùc nhau nhöng thöïc teá taïi ngaân haøng, moät caùn boä tín duïng laøm caû ba chöùc naêng treân. Vôùi nhöõng caùn boä tín duïng cuûa ngaân haøng coøn non treû, chöa coù kinh nghieäm, neân ñaây cuõng laø moät khoù khaên cho coâng taùc quaûn trò tín duïng cuûa ngaân haøng. 44 CHÖÔNG 3 MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP HAÏN CHEÁ RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG TMCP ÑOÂNG AÙ 3.1 CHIEÁN LÖÔÏC PHAÙT TRIEÅN TÍN DUÏNG CUÛA NGAÂN HAØNG ÑOÂNG AÙ GIAI ÑOAÏN 2006 - 2010 - Naâng cao uy tín cuûa ngaân haøng trong vaø ngoaøi nöôùc, qua ñoù thu huùt nhieàu khaùch haøng môùi, huy ñoäng nhieàu nguoàn löïc khaùc nhau töø caùc ñònh cheá taøi chính quoác teá, ñoàng thôøi gia taêng giaù trò cho coå ñoâng - Tieáp nhaän hoã trôï kyõ thuaät cuûa ñoái taùc chieán löôïc trong lónh vöïc quaûn lyù ruûi ro, öùng duïng coâng ngheä hieän ñaïi, naâng cao chaát löôïng dòch vuï, phaùt trieån naâng cao chaát löôïng nguoàn nhaân löïc, trieån khai caùc saûn phaåm, dòch vuï ngaân haøng môùi, öùng duïng caùc chuaån möïc keá toaùn vaø quaûn trò ngaân haøng theo thoâng leä quoác teá. - Taêng nguoàn löïc ñeå phaùt trieån maïng löôùi giao dòch, ñaåy maïnh marketing, naâng laõi suaát huy ñoäng, giaûm giaù chaøo dòch vuï qua ñoù gia taêng thò phaàn, ñoàng thôøi thu huùt nhaân taøi trong caùc lónh vöïc chuyeân moân - Môû roäng thò tröôøng hoaït ñoäng tín duïng tôùi moïi lónh vöïc, moïi ñoái töôïng khaùch haøng maø luaät phaùp cho pheùp, phaùt huy ngaønh ngheà truyeàn thoáng trong ñaàu tö phaùt trieån, ñieàu chænh laïi cô caáu tín duïng hôïp lyù vaø phuø hôïp vôùi thöïc teá. - Ña daïng hoaù saûn phaåm tín duïng ñeå phuø hôïp vôùi töøng ñoái töôïng khaùch haøng, nhaèm thöïc hieän vieäc chuyeån dòch cô caáu hoaït ñoäng tín duïng. - Ñaåy maïnh cho vay caùc DN ngoaøi quoác doanh, caùc DN vöøa vaø nhoû, ñaåy maïnh baùn leû ñoái vôùi tö nhaân caù theå hoä gia ñình, caùc khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát, ñoâ thò, caùc chung cö vaø khu daân cö… 45 - Naâng cao chaát löôïng tín duïng, ño löôøng vaø quaûn trò ñöôïc ruûi ro trong hoaït ñoäng ñaàu tö, tín duïng. Giaûm tyû leä nôï xaáu treân toång dö nôï ngaøy caøng thaáp vaø khoâng vöôït qui ñònh cuûa NHNN. Ñònh höôùng phaùt trieån 2006 – 2010 cuûa Ngaân haøng Ñoâng AÙ vôùi muïc tieâu “an toaøn – hieäu quaû - phaùt trieån beàn vöõng – hoäi nhaäp” vôùi caùc chæ tieâu keá hoaïch kinh doanh cô baûn sau : Chæ tieâu Naêm 2006-2010 1. Tyû leä an toaøn voán ≥15% 2. Toác ñoä phaùt trieån lôïi nhuaän ≥35% 3. Taêng tröôûng huy ñoäng voán ≥40% 4. Taêng tröôûng dö nôï tín duïng ≥30 % 5.Tyû leä nôï quaù haïn / Toång dö nôï ≤5% 6.Caùc chæ tieâu veà cô caáu tín duïng - Tyû troïng cho vay trung daøi haïn/Toång dö nôï ≤40% - Tyû troïng cho vay coù ñaûm baûo/Toång dö nôï ≥90% (Nguoàn : Ñònh höôùng phaùt trieån 2006-2010 cuûa Ngaân haøng TMCP Ñoâng AÙ) 3.2 MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP HAÏN CHEÁ RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG TMCP ÑOÂNG AÙ 3.2.1 Giaûi phaùp ñoái vôùi Ngaân haøng Ñoâng AÙ 3.2.1.1 Caùc giaûi phaùp thuoäc veà coâng taùc quaûn lyù chung 3.2.1.1.1. Xaây döïng cô cheá ñieàu tieát noäi boä Trong heä thoáng ñieàu haønh ruûi ro ngaân haøng, cô cheá ñieàu tieát noäi boä ñoùng vai troø raát quan troïng. Cô cheá ñieàu tieát noäi boä ruûi ro ngaân haøng laø moät heä thoáng giaûm thieåu toái ña nhöõng aûnh höôûng tieâu cöïc cuûa ruûi ro. Cô cheá naøy do baûn thaân 46 ngaân haøng töï xaây döïng, löïa choïn vaø thöïc hieän vôùi muïc ñích “caûnh baùo vaø giaûm thieåu ruûi ro”. Heä thoáng naøy hình thaønh treân nhöõng phöông phaùp cô baûn sau : - Xaây döïng nhöõng phöông phaùp phoøng choáng ruûi ro töø xa ñoái vôùi töøng loaïi nghieäp vuï cuï theå. - Xaây döïng vaø ban haønh soå tay quaûn lyù ruûi ro, hoaøn thieän chính saùch quaûn lyù ruûi ro cuûa ngaân haøng cho töøng loaïi ruûi ro : tín duïng, thò tröôøng, vaän haønh. - Xaây döïng cô cheá giôùi haïn ruûi ro thoâng qua caùc qui ñònh giôùi haïn möùc ñoä ruûi ro cho pheùp cuõng nhö ñoái vôùi caùc nghieäp vuï ngaân haøng. Ngaân haøng caàn phaûi quyeát ñònh vaø xaùc ñònh caøng roõ caøng toát möùc ñoä ruûi ro maø ngaân haøng chaáp nhaän ñöôïc. Vaán ñeà naøy phaûi laø moät phaàn trong muïc tieâu chieán löôïc toång theå cuûa ngaân haøng. Treân cô sôû möùc ñoä ruûi ro maø ngaân haøng coù theå chaáp nhaän, ngaân haøng caàn xaùc ñònh caøng roõ caøng toát nhöõng saûn phaåm vaø dòch vuï maø ngaân haøng cung caáp. - Ña daïng hoùa caùc hình thöùc kinh doanh nhaèm phaân taùn ruûi ro. 3.2.1.1.2. Thaønh laäp boä phaän nghieân cöùu, phaân tích vaø döï baùo kinh teá vó moâ Ngaân haøng Ñoâng AÙ neân thaønh laäp boä phaän nghieân cöùu, phaân tích dieãn bieán vaø döï baùo kinh teá vó moâ rieâng, ñoäc laäp cuûa mình, döïa treân taát caû caùc keânh thoâng tin, caùc nguoàn nghieân cöùu vaø döï baùo khaùc ñeå laøm ñònh höôùng cho hoaït ñoäng tín duïng, chieán löôïc quaûn lyù ruûi ro tín duïng, chieán löôïc khaùch haøng vaø chieán löôïc ñaàu tö voán tín duïng cuûa mình. Boä phaän naøy seõ tieán haønh phaân tích, ñaùnh giaù quy moâ, cô caáu vaø hieäu quaû tín duïng cuûa caùc ngaønh kinh teá, thaønh phaàn kinh teá vaø ñòa baøn noâng thoân, thaønh thò, ñeå treân cô sôû ñoù ngaân haøng coù theå thöïc hieän caùc giaûi phaùp môû roäng tín duïng an toaøn – hieäu quaû – beàn vöõng. 3.2.1.1.3. Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån tín duïng an toaøn Ñeå ñaûm baûo kieåm soaùt ñöôïc nhöõng ruûi ro coù theå phaùt sinh trong quaù trình hoaït ñoäng kinh doanh tín duïng, treân cô sôû nhöõng phöông phaùp maø cô cheá ñieàu 47 tieát noäi boä ñaõ ñöa keát hôïp vôùi nhöõng thoâng tin phaân tích vaø döï baùo cuûa boä phaän nghieân cöùu, Ngaân haøng Ñoâng AÙ neân xaây döïng moät chieán löôïc phaùt trieån cho hoaït ñoäng tín duïng nhö sau : - Xaùc ñònh ñöôïc chieán löôïc phaùt trieån tín duïng tuøy thuoäc thò tröôøng muïc tieâu, khaû naêng, theá maïnh cuûa rieâng Ngaân haøng Ñoâng AÙ. Töø ñoù xaây döïng chính saùch tín duïng khoa hoïc, phuø hôïp caùc qui luaät kinh teá thò tröôøng, quy trình cuï theå, chi tieát ñeå höôùng hoaït ñoäng tín duïng cuûa Ngaân haøng Ñoâng AÙ theo höôùng taêng tröôûng beàn vöõng, phaùt huy lôïi theá so saùnh, hieäu quaû, ít ruûi ro. Chieán löôïc phaùt trieån tín duïng neân phaân loaïi theo ñoái töôïng khaùch haøng, khu vöïc, ngaønh vaø phaùt trieån chính saùch khaùch haøng döïa vaøo vieäc ñaùnh giaù vaø phaân loaïi khaùch haøng. Neân ñöa ra chính saùch cho vay ñoái vôùi nhöõng khaùch coù quan heä thaân tín, quy trình caáp tín duïng meàm deûo nhöng thaän troïng. - Xaây döïng vaø hoaøn thieän heä thoáng coâng cuï quaûn lyù ruûi ro : chæ tieâu ño löôøng, chöông trình quaûn lyù, xaùc ñònh caùc haïn möùc ruûi ro cho töøng loaïi saûn phaåm tín duïng ñaûm baûo an toaøn vaø hieäu quaû hoaït ñoäng. Töø ñoù xaùc ñònh caùc giôùi haïn hoaït ñoäng cho töøng lónh vöïc, ñôn vò thaønh vieân vaø caùn boä nghieäp vuï. - Thöôøng xuyeân raø soaùt nhöõng sô hôû trong quy trình cho vay, bao goàm caû quy trình ban haønh vaø vieäc tuaân thuû quy trình ôû taát caû caùc caáp trong ngaân haøng. Vieäc phaân caáp tín duïng caàn ñöôïc ñieàu chænh ñònh kyø hay saùt vôùi thöïc teá döïa treân cô sôû hieäu quaû, naêng löïc, boä maùy vaø chaát löôïng hoaït ñoäng cuûa töøng chi nhaùnh. 3.2.1.1.4. Hoaøn thieän heä thoáng kieåm soaùt noäi boä Coâng taùc kieåm soaùt noäi boä phaûi ñöôïc thöïc hieän vôùi muïc ñích laø xaây döïng ñöôïc heä thoáng tìm kieám nhöõng xu höôùng tieàm aån tieâu cöïc, baát oån vaø thieáu soùt trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng ñeå ñöa ra caùc bieän phaùp chaán chænh. Hoaït ñoäng kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä phaûi taùch rôøi vôùi hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng Ñoâng AÙ. Hieän taïi coù tình traïng caùn boä kieåm tra kieåm soaùt noäi boä phaûi 48 kieâm nhieäm theâm moät soá coâng vieäc khaùc cuûa Ngaân haøng Ñoâng AÙ neân khoâng ñuû thôøi gian taäp trung cho vieäc taùc nghieäp. Taêng cöôøng coâng taùc kieåm tra kieåm toaùn noäi boä, cuûng coá, kieän toaøn heä thoáng kieåm tra, kieåm toaùn taïi Hoäi sôû chính vaø töøng ñôn vò chi nhaùnh ñeå ñaûm baûo moïi hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng ñöôïc kieåm tra, kieåm soaùt chaët cheõ theo ñònh kyø vaø ñoät xuaát nhaèm haïn cheá tình traïng ñoái phoù cuûa boä phaän thöïc hieän tín duïng, aùp duïng soå tay kieåm toaùn noäi boä thoáng nhaát trong toaøn heä thoáng. Caàn coù cô cheá ñaøo taïo caùn boä kieåm tra kieåm soaùt noäi boä chuyeân nghieäp vì hieän nay coù nhöõng caùn boä thöïc hieän kieåm tra maø chöa heà ñöôïc ñaøo taïo hoaëc chöa coù kinh nghieäm laøm tín duïng. Trong ñoù phaûi ñaøo taïo ñaïo ñöùc ngheà nghieäp ñeå caùn boä kieåm soaùt noäi boä trong quaù trình taùc nghieäp phaûi thöïc hieän voâ tö, traùnh tình traïng caû neå vaø chöa thaät söï goùp yù thaúng. Môû roäng quyeàn vaø traùch nhieäm cuûa caùn boä kieåm soaùt noäi boä. Moät heä thoáng kieåm soaùt noäi boä phaûi bao goàm 5 yeáu toá cô baûn sau: (1) Giaùm saùt quaûn lyù vaø vaên hoùa kieåm soaùt; (2) Nhaän bieát, ñaùnh giaù ruûi ro; (3) Caùc hoaït ñoäng kieåm soaùt vaø phaân coâng nhieäm vuï; (4) Thoâng tin vaø trao ñoåi thoâng tin; (5) Caùc hoaït ñoäng theo doõi vaø khaéc phuïc sai soùt. 3.2.1.1.5. Xaây döïng heä thoáng xeáp haïng tín duïng noäi boä Hieän nay Ngaân haøng Ñoâng AÙ chöa coù heä thoáng xeáp haïng tín duïng noäi boä, chæ môùi xaây döïng “Höôùng daãn phaân loaïi nôï, chuyeån nôï ñeå trích laäp döï phoøng xöû lyù ruûi ro soá HD87-EAB-TD”, trong ñoù chuû yeáu phaân loaïi theo Ñieàu 6 Quyeát ñònh 493 cuûa NHNN, chöa coù heä thoáng phaân loaïi nôï ñònh tính. Vieäc xaây döïng heä thoáng xeáp haïng tín duïng noäi boä laø nhaèm vaøo caùc muïc tieâu sau ñaây : 49 - Ñeå phaân loaïi nôï vaø trích laäp döï phoøng ruûi ro tín duïng theo thoâng leä quoác teá vaø phuïc vuï cho vieäc laäp baùo caùo taøi chính theo chuaån möïc keá toaùn quoác teá. - Nhaèm quaûn lyù tín duïng toaøn heä thoáng : + Giuùp Ngaân haøng Ñoâng Aù xaùc ñònh moät caùch hôïp lyù, chính xaùc nhaát toån thaát tín duïng theo töøng doøng saûn phaåm hoaëc lónh vöïc hay ngaønh kinh teá; phaân tích ñöôïc ruûi ro vaø lôïi nhuaän cuûa caùc doøng saûn phaåm. Ñaây laø ñieàu kieän quan troïng ñeå coù theå xaây döïng chieán löôïc tín duïng coù chaát löôïng cao. + Caên cöù vaøo möùc xeáp haïng, caùc quy trình tín duïng vaø chính saùch khaùch haøng seõ ñöôïc xaây döïng ñoàng boä, roõ raøng vaø hieäu quaû. Caùc quy trình tín duïng ñöôïc thieát keá hieäu quaû do vaäy chi phí quaûn lyù cuõng ñöôïc tieát kieäm. + Keát quaû xeáp haïng khaùch haøng ñöôïc söû duïng laøm moät trong caùc caên cöù ñeå ñöa ra quyeát ñònh tín duïng. + Kieåm soaùt ruûi ro tín duïng : kieåm soaùt ruûi ro tín duïng seõ hieäu quaû hôn khi keát quaû xeáp haïng goùp phaàn ño löôøng ñöôïc hôïp lyù möùc ñoä ruûi ro cuûa danh muïc tín duïng taïi Ngaân haøng Ñoâng AÙ. Caùc caên cöù sau ñöôïc duøng ñeå xeáp haïng tín duïng : - Caùc cô sôû phaùp lyù lieân quan ñeán thaønh laäp vaø ngaønh ngheà kinh doanh cuûa khaùch haøng. - Caùc chæ tieâu kinh teá toång hôïp lieân quan ñeán tình hình kinh doanh, taøi chính, taøi saûn, khaû naêng thöïc hieän nghóa vuï theo cam keát cuûa khaùch haøng. - Uy tín ñoái vôùi Ngaân haøng Ñoâng AÙ vaø caùc TCTD ñaõ giao dòch tröôùc ñaây. - Caùc tieâu chí ñaùnh giaù khaùch haøng chi tieát, cuï theå, coù heä thoáng (ñaùnh giaù yeáu toá ngaønh ngheà vaø ñòa phöông). Ñeå haïn cheá toái ña aûnh höôûng cuûa yeáu toá chuû quan cuûa ngöôøi ñaùnh giaù, heä thoáng caàn ñöôïc thieát keá ñeå coù nhöõng kieåm soaùt chaët cheõ nhö : 50 - Caùc chæ tieâu phi taøi chính seõ ñöôïc thieát keá caøi xen keõ ñeå baûo ñaûm tính thoáng nhaát trong quaù trình ñaùnh giaù. Ngoaøi ra, heä thoáng cuõng seõ cung caáp nhöõng höôùng daãn chi tieát cho vieäc ñaùnh giaù töøng chæ tieâu. - Caùc thoâng tin phi taøi chính phaûi ñöôïc xaùc nhaän bôûi caùc taøi lieäu vaø thoâng tin löu trong hoà sô tín duïng. - Ngaân haøng Ñoâng Aù caàn ban haønh cô cheá thöôûng phaït khaùch quan ñi keøm vôùi heä thoáng naøy. Qua ñoù, nhöõng haønh vi coá tình ñaùnh giaù sai leäch tình hình cuûa khaùch haøng seõ ñöôïc ñieàu chænh chaët cheõ. Ñeå keát quaû xeáp haïng coù tính thöïc teá, chính xaùc cao, heä thoáng naøy caàn ñöôïc Ngaân haøng Ñoâng Aù ñònh kyø raø soaùt ñeå chænh söûa: - Phaân tích ñaùnh giaù toaøn danh muïc tín duïng ñeå ñöa ra caùc nhaän ñònh veà nhöõng vaán ñeà khoâng hôïp lyù cuûa keát quaû xeáp haïng. - Thöôøng xuyeân coù nhöõng kieåm tra treân cô sôû choïn maãu khaùch quan ñeå ñaùnh giaù ño löôøng chaát löôïng xeáp haïng. - Thu thaäp nhöõng phaûn hoài veà heä thoáng töø nhöõng boä phaän söû duïng vaø kieåm soaùt heä thoáng ñeå coù nhöõng xöû lyù kòp thôøi. - Ñaùnh giaù toång theå vaø ñeà xuaát leân ban laõnh ñaïo nhöõng thay ñoåi caàn thieát lieân quan ñeán heä thoáng xeáp haïng. 3.2.1.1.6. Xaây döïng chính saùch khaùch haøng phuø hôïp vôùi muïc tieâu phaùt trieån Vieäc xaây döïng moät chính saùch khaùch haøng laø ñieàu caàn thieát nhaát laø trong tình hình caïnh tranh khoác lieät giöõa caùc ngaân haøng vôùi nhau nhö hieän nay. Coù theå söû duïng moät soá bieän phaùp sau : - Chuyeån ñoåi cô caáu khaùch haøng theo höôùng tích cöïc ñeå xoùa boû tình traïng bò ñoäng vaøo moät soá löôïng khaùch haøng nhaát ñònh. Phaân loaïi khaùch haøng theo caùc tieâu chí hieäu quaû nhö : tieàn göûi thanh toaùn, dòch vuï ngaân haøng, chaát löôïng tieàn vay … 51 ñeå aùp duïng giaù voán huy ñoäng phuø hôïp, coù chính saùch ñoäng löïc thích hôïp ñoái vôùi khaùch haøng lôùn. - Toå chöùc nghieân cöùu, tìm hieåu taâm lyù cuûa töøng nhoùm khaùch haøng ñeå hoaøn thieän chính saùch huy ñoäng voán keát hôïp laõi suaát vaø chính saùch chaêm soùc khaùch haøng cho phuø hôïp vôùi töøng nhoùm ñoái töôïng nhaèm taêng tính oån ñònh cuûa nguoàn voán. - Thöôøng xuyeân tieán haønh trao ñoåi, tham khaûo, ñoùng goùp yù kieán giöõa ngaân haøng vaø khaùch haøng ñeå coù theå taïo ra moái quan heä toát ñeïp giöõa khaùch haøng vaø ngaân haøng cuõng nhö giuùp ngaân haøng ngaøy caøng hoaøn thieän hôn. - Xaây döïng chính saùch giaù kheùp kín nhaèm khuyeán khích khaùch haøng söû duïng keát hôïp nhieàu saûn phaåm dòch vuï taïi Ngaân haøng Ñoâng AÙ nhö : dòch vuï thanh toaùn trong nöôùc, dòch vuï thanh toaùn quoác teá, dòch vuï thanh toaùn hoä löông, dòch vuï ngaân quyõ … - Naâng cao chaát löôïng phuïc vuï vaø dòch vuï ngaân haøng. Ñaây laø bieän phaùp raát hieäu quaû trong vieäc thu huùt vaø söû duïng voán cuûa ngaân haøng qua ñoù cuõng naâng cao naêng löïc cuûa ngaân haøng. Chaát löôïng phuïc vuï bao goàm raát nhieàu lónh vöïc coù lieân quan ñeán khaùch haøng, chaúng haïn nhö: thuû tuïc giaáy tôø goïn nheï, thôøi gian xöû lyù nghieäp vuï nhanh choùng, tö vaán cho khaùch haøng hieäu quaû, phong caùch, thaùi ñoä giao tieáp toát ñeå laøm vöøa loøng khaùch haøng, nôi giao dòch saïch seõ, thuaän tieän … 3.2.1.1.7. Ñaåy maïnh chöông trình taùi cô caáu boä maùy hoaït ñoäng tín duïng Veà cô caáu toå chöùc cuûa Ngaân haøng Ñoâng AÙ, theo moâ hình hieän taïi, caùc boä phaän nghieäp vuï ñoàng thôøi thöïc hieän quaûn trò ruûi ro. Nhöôïc ñieåm cuûa moâ hình naøy laø ngaân haøng thieáu khaùch quan vaø khoâng coù boä phaän ñaùnh giaù toång theå caùc ruûi ro cuûa ngaân haøng. Vì theá Ngaân haøng Ñoâng AÙ neân cô caáu laïi moâ hình toå chöùc cuûa mình theo höôùng phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá, taùch baïch laøm roõ chöùc naêng nhieäm vuï cuûa töøng boä phaän, kieän toaøn boä maùy toå chöùc, chuyeån dòch cô caáu hoaït 52 ñoäng, cô caáu laïi phöông thöùc quaûn trò kinh doanh, naâng cao naêng löïc quaûn trò ñieàu haønh .Vieäc saép xeáp laïi boä maùy toå chöùc neân ñaûm baûo hai nguyeân taéc taäp trung vaø nguyeân taéc ñoäc laäp, khaùch quan : - Taùch chöùc naêng quaûn lyù ruûi ro tín duïng khoûi caùc chöùc naêng hoaït ñoäng kinh doanh taïo ruûi ro. Coâng taùc ñaùnh giaù ruûi ro vaø raø soaùt tín duïng phaûi do boä phaän khoâng lieân quan ñeán boä phaän pheâ duyeät tín duïng thöïc hieän vaø vieäc quaûn trò ruûi ro phaûi ñöôïc tieán haønh ñoäc laäp. - Caàn coù söï phaân taùch traùch nhieäm töø