Luận văn Hoàn thiện hệ thống xếp hạng tín dụng của Vietconbank
Tài liệu Luận văn Hoàn thiện hệ thống xếp hạng tín dụng của Vietconbank: B GIÁO DC VÀ ÀO TO TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH NGUYN THÀNH HUYÊN HOÀN THI N H TH NG XP HNG TÍN DNG C A VIETCOMBANK LU N VN THC S KINH T TP. H CHÍ MINH – 2008 B GIÁO DC VÀ ÀO TO TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH NGUYN THÀNH HUYÊN HOÀN THI N H TH NG XP HNG TÍN DNG C A VIETCOMBANK LU N VN THC S KINH T Chuyên ngành : Ngân hàng Mã s : 60.31.12 Ngi hng dn khoa hc : TS.NGUYN MINH KIU TP. H CHÍ MINH - 2008 LI CAM OAN Tác gi cam oan s liu trong bài vit này là chính xác, trung thc, và tài “HOÀN THIN H TH NG X P H NG TÍN D NG C A VIETCOMBANK” c trình bày là nghiên cu ca tác gi, cha c ai công b trong bt k công trình nào khác. tài nghiên cu này c hoàn thành có s giúp ca các NHTM và t chc kim toán ti Vit nam. Tác gi chân thành cm n s tn tình hng d n ca TS.Nguy n Minh Kiu. Tác gi c ng chân thành cm n các nhà nghiên cu, các nh...
Bạn đang xem trước 20 trang mẫu tài liệu Luận văn Hoàn thiện hệ thống xếp hạng tín dụng của Vietconbank, để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
NGUYN THÀNH HUYÊN
HOÀN THI
N H
TH NG XP HNG
TÍN DNG C A VIETCOMBANK
LU
N VN THC S KINH T
TP. H CHÍ MINH – 2008
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
NGUYN THÀNH HUYÊN
HOÀN THI
N
H
TH NG XP HNG TÍN DNG
C A VIETCOMBANK
LU
N VN THC S KINH T
Chuyên ngành : Ngân hàng
Mã s : 60.31.12
Ngi hng dn khoa hc : TS.NGUYN MINH KIU
TP. H CHÍ MINH - 2008
LI CAM OAN
Tác gi cam oan s liu trong bài vit này là chính xác, trung thc, và
tài “HOÀN THIN H TH NG X
P H NG TÍN D NG C
A
VIETCOMBANK” c trình bày là nghiên cu ca tác gi, cha c ai
công b trong bt k công trình nào khác.
tài nghiên cu này c hoàn thành có s giúp ca các NHTM và
t chc kim toán ti Vit nam. Tác gi chân thành cm n s tn tình hng
d n ca TS.Nguy n Minh Kiu. Tác gi c ng chân thành cm n các nhà
nghiên cu, các nhà qun tr ca Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit nam, và
các nhà qun tr ca NHTM cùng các t chc kim toán trong nc có nêu tên
trong tài nghiên cu này ã giúp tác gi trong vic tip cn các tài liu
nghiên cu.
Vic công b m t s thông tin mang tính nhy cm có th nh h!ng n
hot ng ca các NHTM nên tác gi ã rt cân nh"c khi a các s liu vào
tài nghiên cu, và mong các t chc có liên quan thông cm giúp tác gi hoàn
thành tt tài nghiên cu này.
MC LC
Trang :
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT.
DANH MC CÁC BNG BIU.
GII THIU.
1. Lý do ch n
tài. 01
2 Xác
nh v
n
nghiên cu. 02
3. Mc tiêu nghiên cu ca
tài. 04
4. i tng và phm vi nghiên cu. 05
5. Phng pháp nghiên cu và tip cn v
n
. 05
6. Kt c
u ca lun vn. 06
7. Ý ngha khoa h c và thc ti n ca
tài 06
CH NG I : CÁC NGHIÊN C U VÀ KINH NGHIM V XP
H!NG TÍN DNG.
1.1 T"ng quan v xp hng tín dng. 8
1.1.1 Khái ni#m xp hng tín dng 8
1.1.2 i tng ca xp hng tín dng. 8
1.1.3. T$m quan tr ng ca xp hng tín dng. 10
1.1.3.1. Ri ro tín dng. 10
1.1.3.2. Thi#t hi t% ri ro tín dng. 11
1.1.3.3. Vai trò ca xp hng tín dng trong qu&n tr ri ro. 12
1.1.4. Nguyên t'c xp hng tín dng. 12
1.1.5. Mô hình xp hng tín dng. 12
1.1.6. Phng pháp xp hng tín dng theo mô hình
i(m s. 13
1.1.7. Quy trình xp hng tín dng. 14
1.2. M)t s nghiên cu và kinh nghi#m v xp hng tín
dng.
14
1.2.1. Nghiên cu ca Stefanie Kleimeier v mô hình
i(m
s tín dng cá nhân áp dng cho các ngân hàng bán l*
ti Vi#t nam.
15
1.2.2. Các nghiên cu và kinh nghi#m xp hng tín dng trên
th tr+ng tài chính ca M,.
16
1.2.2.1. H# thng xp hng tín nhi#m ca Moody’s và S&P. 17
1.2.2.2. Mô hình
i(m s tín dng doanh nghi#p ca Edward I.
Altman.
18
1.2.2.3. S tng
-ng gi.a mô hình
i(m s tín dng ca
Edward I. Altman và xp hng tín nhi#m ca Standard
& Poor.
21
1.2.2.4. Mô hình
i(m s tín dng cá nhân ca FICO. 22
1.2.3. Kinh nghi#m xp hng tín dng ca m)t s NHTM và
t" chc ki(m toán / Vi#t nam.
24
1.2.3.1. H# thng xp hng tín nhi#m ca CIC. 24
1.2.3.2. H# thng xp hng tín dng ca BIDV. 24
1.2.3.2.1. Xp hng tín dng và xp hng kho&n vay cá nhân. 24
1.2.3.2.2. Xp hng tín dng doanh nghi#p. 27
1.2.3.3. H# thng xp hng tín dng ca Vietinbank (Tr0c
ây là Incombank).
29
1.2.3.3.1. Xp hng tín dng cá nhân. 30
1.2.3.3.2. Xp hng tín dng doanh nghi#p. 31
1.2.3.3. H# thng xp hng tín dng ca E&Y. 33
1.2.3.3.1. Xp hng tín dng cá nhân. 34
1.2.3.3.2. Xp hng tín dng doanh nghi#p. 36
CH NG II : H TH1NG XP H!NG TÍN DNG C2A
VIETCOMBANK.
2.1. Chính sách tín dng ca Vietcombank. 39
2.2. Nguyên t'c ch
m
i(m tín dng. 39
2.3. S3 dng kt qu& tính
i(m xp hng tín dng. 40
2.4. Mô hình tính
i(m xp hng tín dng ca
Vietcombank.
40
2.4.1. Xp hng tín dng cá nhân. 40
2.4.2. Xp hng tín dng doanh nghi#p. 42
2.4.2.1. Mô hình ch
m
i(m xp hng tín dng doanh nghi#p
ti các chi nhánh ca Vietcombank.
42
2.4.2.2. Mô hình ch
m
i(m xp hng tín dng doanh nghi#p
ti VCI.
47
2.5. Nghiên cu m)t s tình hung xp hng tín dng thc
t ti Vietcombank.
49
2.5.1. Nghiên cu tr+ng hp th nh
t : Doanh nghi#p
ã
c xp loi A nhng có xu h0ng phát sinh n x
u.
50
2.5.2. Nghiên cu tr+ng hp th hai : Doanh nghi#p
ã
c xp loi A nhng có xu h0ng phát sinh n x
u.
53
2.6. ánh giá h# thng xp hng tín dng ca
Vietcombank.
56
2.6.1 Nh.ng kt qu&
t
c. 56
2.6.2 Nh.ng hn ch t-n ti c$n kh'c phc. 58
CH NG III : HOÀN THIN H TH1NG XP H!NG TÍN DNG
C2A VIETCOMBANK
3.1. Mc tiêu hoàn thi#n xp hng tín dng ca
Vietcombank.
61
3.2 xu
t s3a
"i b" sung mô hình ch
m
i(m xp hng
tín dng ca Vietcombank
62
3.2.1. Hoàn thi#n mô hình ch
m
i(m xp hng tín dng cá
nhân ca Vietcombank.
62
3.2.2. Hoàn thi#n mô hình ch
m
i(m xp hng tín dng
doanh nghi#p ca Vietcombank.
65
3.2.2.1. H0ng d4n ca Ngân hàng Nhà n0c v mô hình xp
hng tín dng doanh nghi#p.
65
3.2.2.2. xu
t s3a
"i b" sung mô hình ch
m
i(m xp hng
tín dng doanh nghi#p ca Vietcombank.
67
3.3. Ki(m chng mô hình ch
m
i(m xp hng tín dng
ca Vietcombank sau
i u ch5nh.
73
3.3.1 Ki(m chng mô hình ch
m
i(m xp hng tín dng cá
nhân ca Vietcombank sau
i u ch5nh.
73
3.3.2 Ki(m chng mô hình ch
m
i(m xp hng tín dng
doanh nghi#p ca Vietcombank sau
i u ch5nh.
74
3.4 Các bi#n pháp h6 tr c$n thit
( h# thng xp hng
tín dng ca Vietcombank phát huy hi#u qu&.
78
KT LU7N.
TÀI LIU THAM KHO.
81
PH LC I : TIÊU CHU8N TÍNH IM XP H!NG TÍN DNG
DOANH NGHIP C2A VIETCOMABNK.
PH LC II : KT QU CH9M IM XHTD DOANH NGHIP
C2A CÔNG TY CP A.
PH LC III : TIÊU CHU8N TÍNH IM XP H!NG TÍN DNG
DOANH NGHIP THEO H NG D:N C2A
NGÂN HÀNG NHÀ N C.
PH LC IV : TIÊU CHU8N TÍNH IM XP H!NG TÍN DNG
DOANH NGHIP THEO H NG D:N C2A
NGÂN HÀNG NHÀ N C, VÀ XU9T S;A
<I B< SUNG C2A TÀI NGHIÊN C U.
PH LC V : KT QU CH9M IM XHTD DOANH NGHIP
C2A CÔNG TY CP A B=NG MÔ HÌNH S;A <I
THEO XU9T C2A TÀI NGHIÊN C U.
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
Ký hiu Din gii
Basel Hip c v giám sát hot ng ngân hàng.
BIDV Ngân hàng u t và Phát tri
n Vit Nam.
CIC Trung tâm Thông tin tín d ng c a Ngân hàng Nhà nc.
DNNN Doanh nghip Nhà nc.
TNN Doanh nghip có v
n u t nc ngoài.
E&Y Công ty TNHH Ernst & Young Vit Nam.
FICO Fair Isaac Corp.
Moody’s Moody’s Investors Service.
NHNN Ngân hàng Nhà nc Vit nam.
NHTM Ngân hàng thng mi.
R&I Rating & Investment Information.
SEC y ban Chng khoán và Giao dch M.
S&P Standard & Poor's.
TNHH Trách nhim hu hn.
TMCP Thng mi c ph n.
Vietcombank Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit nam.
Vietinbank Ngân hàng Công thng Vit nam.
XHTD Xp hng tín d ng.
DANH MC CÁC BNG BIU
Bng Trang
1.01 Ký hiu XHTD cá nhân theo Stefanie Kleimeier. 15
1.02 Ch tiêu chm im XHTD cá nhân ca Stefanie
Kleimeier.
16
1.03 H thng ký hiu xp h ng công c
n dài h n ca
Moody’s.
18
1.04 T
ng quan gia ch s tín d
ng Z”-iu chnh ca
Altman vi h thng ký hiu xp h ng ca S&P.
21
1.05 T trng các tiêu chí ánh giá trong mô hình im s tín
d
ng FICO.
22
1.06 H thng ký hiu xp h ng ca VantageScore. 23
1.07 T trng các tiêu chí ánh giá trong mô hình im s tín
d
ng VantageScore.
23
1.08 Các ch tiêu chm im cá nhân ca BIDV. 25
1.09 H thng ký hiu XHTD cá nhân ca BIDV. 26
1.10 Các ch tiêu chm im tài sn m bo. 26
1.11 Ma trn kt h p gia kt qu XHTD vi kt qu ánh giá
tài sn m bo ca BIDV.
27
1.12 H thng ký hiu ánh giá tài sn m bo ca BIDV. 27
1.13 im trng s các ch tiêu phi tài chính chm im
XHTD doanh nghip ca BIDV.
28
Bng Trang
1.14 im trng s các ch tiêu tài chính và phi tài chính chm
im XHTD doanh nghip ca BIDV.
28
1.15 H thng ký hiu xp h ng doanh nghip ca BIDV. 29
1.16 Các ch tiêu chm im tín d
ng cá nhân ca Vietinbank. 30
1.17 H thng ký hiu XHTD cá nhân ca Vietinbank. 31
1.18 im trng s các ch tiêu phi tài chính chm im
XHTD doanh nghip ca Vietinbank.
32
1.19 im trng s các ch tiêu tài chính và phi tài chính chm
im XHTD doanh nghip ca Vietinbank.
32
1.20 H hng ký hiu XHTD doanh nghip ca Vietinbank. 33
1.21 Các ch tiêu chm im cá nhân ca E&Y. 34,35
1.22 H hng ký hiu XHTD cá nhân ca E&Y. 36
1.23 Các ch tiêu chm im tài chính doanh nghip ca E&Y. 36
1.24 Ma trn XHTD kt h p gia tình hình thanh toán n và
tình hình tài chính ca E&Y.
38
2.01 Các ch tiêu chm im XHTD cá nhân ca Vietcombank. 41
2.02 H thng ký hiu XHTD cá nhân ca Vietcombank. 42
2.03 H ng dn tính toán mt s ch tiêu phân tích tài chính
trong chm im XHTD doanh nghip ca Vietcombank.
44
2.04 im trng s các ch tiêu phi tài chính chm im
XHTD doanh nghip ca Vietcombank.
45
Bng Trang
2.05 im trng s các ch tiêu tài chính và phi tài chính chm
im XHTD doanh nghip ca Vietcombank.
45
2.06 H thng ký hiu XHTD doanh nghip ca Vietcombank. 46
2.07 Thang im và các ch tiêu chm im XHTD doanh
nghip ca Vietcombank t i VCI.
48
2.08 Tình hình xp lo i và n xu ca nhóm i t ng nghiên
cu
50
2.09 Tóm tt bng cân i k toán nm 2007 ca Công ty
TNHH A.
51
2.10 Chm im các ch tiêu tài chính ca Công ty TNHH A. 52
2.11 Chm im các ch tiêu vay n và chi phí tr lãi ca Công
ty TNHH A.
52
2.12 Chm im các ch tiêu thông tin phi tài chính ca Công
ty TNHH A.
53
2.13 Tóm tt bng cân i k toán nm 2007 ca Công ty CP
A.
54
2.14 im trng s các ch tiêu phi tài chính ca Công ty CP
A.
55
2.15 im trng s các ch tiêu tài chính và phi tài chính chm
im XHTD doanh nghip ca Vietcombank.
55
3.01 Các ch tiêu chm im cá nhân. 63
3.02 H thng ký hiu XHTD cá nhân. 64
Bng Trang
3.03 ánh giá tình hình tr n ca cá nhân. 64
3.04 Ma trn xp lo i khon vay cá nhân. 65
3.05 Thang im và trng s các ch tiêu chm im xp h ng
doanh nghip theo quyt nh 57/2002/Q-NHNN.
66
3.06 H thng ký hiu xp h ng doanh nghip theo quyt nh
57/2002/Q-NHNN.
67
3.07 Chm im các ch tiêu tài chính XHTD doanh nghip. 69
3.08 Chm im các ch tiêu d báo nguy c
khó khn tài
chính XHTD doanh nghip.
70
3.09 Chm im các ch tiêu thông tin phi tài chính XHTD
doanh nghip.
71
3.10 ánh giá tình hình tr n ca doanh nghip. 72
3.11 Ma trn xp lo i khon vay doanh nghip. 73
3.12 Chm im XHTD cá nhân KH_A b ng mô hình s a i
theo xut ca tài nghiên cu.
74
3.13 Chm im các ch tiêu tài chính ca Công ty TNHH A
b ng mô hình s a i theo xut ca tài nghiên cu.
75
3.14 Xác nh ch s nguy c
v n ca Công ty TNHH A
b ng hàm thng kê Z-score ca Altman.
76
3.15 Chm im các ch tiêu d báo nguy c
khó khn tài
chính ca Công ty TNHH A b ng mô hình s a i theo
xut tài nghiên cu.
76
Bng Trang
3.16 Chm im các ch tiêu thông tin phi tài chính ca Công
ty TNHH A b ng mô hình s a i theo xut ca tài
nghiên cu.
77
I.01 Chm im quy mô doanh nghip ca Vietcombank. Ph
l
c I
I.02 Xác nh doanh nghip theo l!nh v c/ngành ca
Vietcombank.
Ph
l
c I
I.03 Tiêu chu"n ánh giá các ch tiêu tài chính ca doanh
nghip ngành nông, lâm, ng nghip theo Vietcombank.
Ph
l
c I
I.04 Tiêu chu"n ánh giá các ch tiêu tài chính ca doanh
nghip ngành th
ng m i dch v
theo Vietcombank.
Ph
l
c I
I.05 Tiêu chu"n ánh giá các ch tiêu tài chính ca doanh
nghip ngành xây d ng theo Vietcombank.
Ph
l
c I
I.06 Tiêu chu"n ánh giá các ch tiêu tài chính ca doanh
nghip ngành công nghip theo Vietcombank.
Ph
l
c I
I.07 Tiêu chu"n ánh giá dòng tin ca doanh nghip theo
Vietcombank.
Ph
l
c I
I.08 Tiêu chu"n ánh giá nng l c qun lý ca doanh nghip
theo Vietcombank.
Ph
l
c I
I.09 Tiêu chu"n ánh giá uy tín giao dch ca doanh nghip
theo Vietcombank.
Ph
l
c I
I.10 Tiêu chu"n ánh giá các yu t bên ngoài ca doanh
nghip theo Vietcombank.
Ph
l
c I
I.11 Tiêu chu"n ánh giá các yu t khác ca doanh nghip Ph
l
c I
Bng Trang
theo Vietcombank.
II.01 Chm im các ch tiêu tài chính ca Công ty CP A. Ph
l
c II
II.02 Chm im dòng tin ca Công ty CP A. Ph
l
c II
II.03 Chm im nng l c qun lý ca Công ty CP A. Ph
l
c II
II.04 Chm im uy tín giao dch ca Công ty CP A. Ph
l
c II
II.05 Chm im các yu t bên ngoài ca Công ty CP A. Ph
l
c II
II.06 Chm im các yu t khác ca Công ty CP A. Ph
l
c II
III.01 Tiêu chu"n ánh giá các ch tiêu tài chính ca doanh
nghip ngành nông, lâm, ng nghip theo quyt nh
57/2002/Q-NHNN.
Ph
l
c III
III.02 Tiêu chu"n ánh giá các ch tiêu tài chính ca doanh
nghip ngành th
ng m i dch v
theo quyt nh
57/2002/Q-NHNN.
Ph
l
c III
III.03 Tiêu chu"n ánh giá các ch tiêu tài chính ca doanh
nghip ngành xây d ng theo quyt nh 57/2002/Q-
NHNN.
Ph
l
c III
III.04 Tiêu chu"n ánh giá các ch tiêu tài chính ca doanh
nghip ngành công nghip theo quyt nh 57/2002/Q-
NHNN.
Ph
l
c III
Bng Trang
IV.01 Tiêu chu"n ánh giá các ch tiêu tài chính ca doanh
nghip ngành nông, lâm, ng nghip.
Ph
l
c IV
IV.02 Tiêu chu"n ánh giá các ch tiêu tài chính ca doanh
nghip ngành th
ng m i dch v
.
Ph
l
c IV
IV.03 Tiêu chu"n ánh giá các ch tiêu tài chính ca doanh
nghip ngành xây d ng.
Ph
l
c IV
IV.04 Tiêu chu"n ánh giá các ch tiêu tài chính ca doanh
nghip ngành công nghip.
Ph
l
c IV
V.01 Chm im các ch tiêu tài chính ca Công ty CP A b ng
mô hình s a i theo xut ca tài nghiên cu.
Ph
l
c V
V.02 Xác nh ch s nguy c
v n ca Công ty CP A b ng
hàm thng kê Z-score ca Altman.
Ph
l
c V
V.03 Chm im các ch tiêu d báo nguy c
khó khn tài
chính ca Công ty CP A b ng mô hình s a i theo
xut ca tài nghiên cu.
Ph
l
c V
V.04 Chm im các ch tiêu thông tin phi tài chính ca Công
ty CP A b ng mô hình s a i theo xut ca tài
nghiên cu.
Ph
l
c V
GII THIU
Ngân hàng thng mi (NHTM) là nh ch tài chính trung gian thc
hin nghip v kinh doanh ti
n t và cung ng các dch v tài chính. Ti Vit
nam, thu nh p c b
n ca các NHTM vn ch yu t hot ng tín d ng vi
nhi
u áp lc và ri ro. Ngân hàng Trung ng các nc di s b
o tr ca
Ngân hàng Thanh toán quc t, trong các cuc hp ti Basel ã a ra nhng
yêu cu v
qu
n tr ri ro trong ó chú trng và
cao vai trò xp hng tín
d ng (XHTD) ni b i vi NHTM c quy nh trong Hip c Basel I
(Nm 1988) và b sung trong hip c Basel II (Nm 2004).
1. Lý do chn tài.
Thc tin ã cho thy tht bi ca NHTM trong hot ng tín d ng g n
ch t vi thiu hi u bit v
khách hàng. Mt trong nhng k thu t qu
n tr ri ro
tín d ng ca NHTM là s d ng phân tích chm i m xp hng uy tín v
m t
tín d ng ca m!i khách hàng mt cách th"ng xuyên. Do v y, vn
xây dng
và hoàn thin h thng XHTD ni b ang c các NHTM quan tâm nh#m
ngn nga và hn ch ri ro tín d ng, gi
m bt t$ l n xu ph
i trích d phòng
ri ro, áp ng các yêu cu ca Basel và Ngân hàng Nhà nc (NHNN).
Trong i
u kin hin nay ca Vit nam, xp hng tín nhim do các công
ty xp hng cung cp ch% mi dng li & mt s doanh nghip niêm yt và kt
qu
xp hng có kh
nng cha chính xác vì thông tin không y . Ngay c
trên th tr"ng XHTD quc t, các t ch c xp hng hàng u là Fitch Ratings,
Moody’s và Standard & Poor's c'ng không th tránh kh(i sai lm khi ánh giá
ri ro, mt s doanh nghip c h xp hng an toàn thì nay li tr& thành ri
ro th hin qua s mt giá liên t c ca c phiu và trái phiu trên th tr"ng
ch ng khoán quc t, buc các t ch c xp hng này ph
i nhìn li các tiêu chí
ánh giá và xem xét li
nh h&ng lên kt qu
xp hng ca mi quan h gia
GII THIU
2
h vi khách hàng c ánh giá. Kt qu c
a m t cu c i u tra kéo dài 10
tháng trong n
m 2007 c
a y ban Chng khoán và Giao dch M (SEC) i
vi các hot ng c
a Fitch Ratings, Moody’s và Standard & Poor’s ã khng
nh i u mà các nhà u t Ph Wall t lâu ã nghi ng “Nhi u t chc xp
hng tín nhim ln ã coi thng các quy tc v xung t li ích và ch chú ý
n li nhu n khi xp hng các loi chng khoán”. SEC ã phát hin ra r ng
các t chc xp hng trên ã b “è b p” b i khi lng và mc phc tp
t
ng cao c
a các loi chng khoán mà h c yêu cu ánh giá. Các NHTM
chc chn ã rút ra c nhi u i u qua tình hình trên và bu c ph i d a vào kt
qu XHTD n i b ! hn ch r
i ro. Tuy nhiên, ch tiêu c" b n trong ch#m
i!m và xp hng tín nhim khách hàng hin nay c
a m t s NHTM v$n cha
ph n nh chính xác r
i ro, và xp hng tín nhim i vi khách hàng th! nhân
v$n cha c chú trng
Hip c Basel II c%ng c p vai trò c
a c" quan qu n lý ngân hàng
trong vic ánh giá h thng XHTD n i b ! phân loi r
i ro tài s n c
a t
chc tín d&ng. Nhng trong th c t, NHNN r#t khó ki!m chng h thng xp
hng ánh giá r
i ro c
a các NHTM có úng hay không. Trong khi ó, nu
c s' d&ng h thng ánh giá r
i ro kém chính xác, các NHTM có th! quá
lc quan v tri!n vng khách hàng d$n ti h u qu khó lng. T nh(ng phân
tích và nh n nh nêu trên ã cho th#y tm quan trng c
a vic nghiên cu
nh m hoàn thin h"n n(a h thng XHTD n i b c
a các NHTM, và ây rõ
ràng là công vic mà các NHTM ti cn tin hành m t cách nh k) nh m áp
ng vi nh(ng thay i v môi trng kinh doanh và t
ng cng h"n n(a kh
n
ng d báo trong qu n tr r
i ro tín d&ng.
2. Xác nh vn nghiên cu.
Basel ã nghiên cu các yêu cu v an toàn vn trong ó quy nh r
i ro
tín d&ng và r
i ro th trng, c ban hành ln u vào n
m 1988 trong Hip
c Basel I. N
m 2004, hip c Basel II ã c thông qua, b sung thêm r
i
ro hot ng, quy nh t* l vn an toàn ti thi!u gn ch+t ch, vi mc r
i
ro c
a tài s n ngân hàng liên quan n nhi u yu t bao g-m xp hng tín
GII THIU
3
nhim c
a khách hàng, mc t p trung c
a kho n vay vào m t nhóm khách
hàng. Nh m tip c n các chu.n m c quc t nh Basel trong qu n tr r
i ro c
a
các NHTM theo ph"ng pháp hin i, NHNN ã có quyt nh 57/2002/Q/-
NHNN ngày 24/01/2002 tri!n khai thí i!m án phân tích, xp loi tín d&ng
doanh nghip. Quý II n
m 2008 va qua là mc cui ! các NHTM ti Vit
nam trình án XHTD n i b lên NHNN (Nhng th c t thì a s các NHTM
v$n cha hoàn thành). Và NHNN c%ng ã yêu cu t
ng cng ki!m soát n
x#u c
a các NHTM qua Quyt nh 493/2005/Q/-NHNN ngày 22/4/2005 v
phân loi n, trích l p và s' d&ng d phòng ! x' lý r
i ro tín d&ng.
Hin nay ti Vit nam, hu ht các NHTM v$n ang th c hin phân loi
n theo /i u 6 c
a Quyt nh 493/2005/Q/-NHNN c
n c vào thi gian quá
hn c
a các kho n vay ang có d n. Nhi u kh n
ng n x#u c
a các NHTM
có th! cao h"n con s chính thc mà các ngân hàng a ra nu th c hin phân
loi khách hàng và n theo /i u 7 c
a Quyt nh 493/2005/Q/-NHNN c
n c
vào kt qu XHTD n i b c
a NHTM :
a) Nhóm 1 (N
tiêu chu.n) bao g-m : Các kho n n c t chc tín
d&ng ánh giá là có kh n
ng thu h-i y
c n gc và lãi úng hn.
b) Nhóm 2 (N cn chú ý) bao g-m : Các kho n n c t chc tín
d&ng ánh giá là có kh n
ng thu h-i y
c n gc và lãi nhng có d#u hiu
khách hàng suy gi m kh n
ng tr n.
c) Nhóm 3 (N di tiêu chu.n) bao g-m : Các kho n n c t chc
tín d&ng ánh giá là không có kh n
ng thu h-i n gc và lãi khi n hn. Các
kho n n này c t chc tín d&ng ánh giá là có kh n
ng tn th#t m t phn
n gc và lãi.
d) Nhóm 4 (N nghi ng) bao g-m : Các kho n n c t chc tín
d&ng ánh giá là kh n
ng tn th#t cao.
) Nhóm 5 (N có kh n
ng m#t vn) bao g-m : Các kho n n c t
chc tín d&ng ánh giá là không còn kh n
ng thu h-i, m#t vn.
GII THIU
4
/i vi Ngân hàng TMCP Ngoi th"ng Vit nam (Vietcombank), h
thng XHTD n i b ã c xây d ng và tri!n khai ng d&ng t n
m 2003, tuy
nhiên, ki!m chng qua tình trng n x#u ph i trích d phòng r
i ro v$n gia t
ng
thi gian gn ây cho th#y h thng XHTD n i b v$n còn nhi u khuyt i!m
d$n n sàng lc khách hàng cha hiu qu , và h thng này cn c b sung
chnh s'a nh m phù hp h"n vi i u kin kinh t xã h i ã thay i và các
hip c quc t mà Vit nam cam kt. /ó là lý do cn thit chn tài nghiên
cu “Hoàn thin h thng xp hng tín d&ng c
a Vietcombank”.
3. Mc tiêu nghiên cu ca tài.
/ tài nghiên cu này nh m tr li cho câu h0i c
a các nhà qu n tr là
ti sao tình trng n x#u thu c khi khách hàng cá nhân và doanh nghip c
a
Vietcombank v$n gia t
ng m+c dù ngân hàng này ã áp d&ng ph"ng pháp tiên
tin trong qu n tr r
i ro là ch#m i!m XHTD khách hàng t n
m 2003 n
nay, và ngay c khi h thng XHTD n i b này ã c chnh s'a gn ây nh#t
là n
m 2007 nhng tình hình n x#u v$n còn mc áng ph i quan tâm. Th c
v y, tính n tháng 6/2008, tng d n tín d&ng toàn h thng Vietcombank là
104.298 t* -ng gi m 1.980 t* -ng so vi tháng 5/2008 nhng có n 2.418
t* -ng n x#u vi t* trng 2,32%, t
ng 573 t* -ng so vi tháng 5/2008. Tuy
nhiên, ó v$n cha ph i là con s th c c
a n x#u ti Vietcombank b i vì : Tc
gia t
ng quá nhanh d n tín d&ng trong toàn h thng trong bn tháng u
n
m 2008 ã vô tình làm gi m t* trng n x#u; Tình trng óng b
ng b#t ng
s n và chng khoán v$n còn kéo dài, lm phát cao s, tip t&c .y n x#u gia
t
ng. M+t khác, nu ch xét riêng t* trng n x#u so vi tng d n thì có th! s,
không th! hin c ht s nghiêm trng, cn ph i xem xét n x#u trong mi
quan h vi vn t có, ph i th n trng vi bc tranh tài chính ã c làm p
và gi m t* l n x#u b ng cách cho khách hàng vay li ! tr nh(ng kho n n
x#u ho+c n có nguy c" x#u khi n hn.
Nghiên cu này nh m tip c n c" s lý lu n hin i v xp hng tín
nhim, phân tích hin trng và ki!m chng các ch tiêu ánh giá trong XHTD
n i b Vietcombank so vi h thng ánh giá xp hng tiên tin c
a nh(ng tên
GII THIU
5
tui hàng u trong l1nh v c này nh Moody’s và Standard & Poor's b ng ch
s Z (Mô hình i!m s tín d&ng) c
a Edward I. Altman ang c s' d&ng
hiu qu ti nhi u nc trên th gii ! d oán nguy c" phá s n và xp hng
r
i ro tín d&ng.
T kt qu nghiên cu này, tài s, cho th#y c nh(ng thành t u
c%ng nh nh(ng hn ch t-n ti c
a h thng XHTD ang c s' d&ng ti
Vietcombank, qua ó, tài nghiên cu mnh dn xu#t nh(ng gi i pháp góp
phn hoàn thin h thng XHTD c
a Vietcombank b ng cách tip thu nh(ng
tin b trong kinh nghim XHTD c
a các t chc tín nhim quc t, các
NHTM và t chc ki!m toán trong nc.
4. i t
ng và ph m vi nghiên cu.
/i tng nghiên cu c
a tài là mô hình các ch tiêu ánh giá tính
i!m XHTD khách hàng cá nhân và doanh nghip ang áp d&ng ti
Vietcombank t n
m 2007 n tháng 9/2008.
Lý do c
a gii hn thi gian nghiên cu nh trên vì h thng xp dng
tín d&ng n i b ã c i u chnh m t s ch tiêu ánh giá và áp d&ng trong
n
m 2007 i vi khi khách hàng doanh nghip.
5. Ph
ng pháp nghiên cu và tip cn vn .
Lu n v
n s' d&ng ph"ng pháp nghiên cu tình hung ! tip c n
chuyên môn v i tng nghiên cu theo n i dung, ph"ng pháp, và k thu t
xp hng tín nhim c
a Vietcombank. Nghiên cu này s' d&ng thông tin th
c#p là kt qu XHTD n
m 2007 c
a m t s khách hàng ang có d n tín d&ng
ti Vietcombank do Trung tâm thông tin tín d&ng Vietcombank và các chi
nhánh th c hin xp hng.
Lu n v
n s' d&ng ph"ng pháp phân tích s liu nh tính ! làm rõ
hin trng h thng XHTD n i b . Và b ng cách s' d&ng ph"ng pháp so sánh
vi các tiêu chu.n ánh giá ph bin trên th trng xp hng tín nhim quc t
GII THIU
6
và trong nc, qua ó, nghiên cu ! a ra nh n nh, xu#t gi i pháp hoàn
thin h thng XHTD c
a Vietcombank.
6. Kt cu ca lun vn.
B c&c c
a tài nghiên cu “Hoàn thin H thng XHTD c
a
Vietcombank” c chia thành phn gii thiu và ba ch"ng vi kt c#u chi
tit c xây d ng bao g-m :
Phn gii thiu là các n i dung nh m s" lc lý do nghiên cu, xác nh
tài nghiên cu, i tng và m&c tiêu c
a nghiên cu, các ph"ng pháp
c s' d&ng trong nghiên cu, ý ngh1a và tính th c ti2n c
a tài.
Ch"ng I trình bày các v#n v h thng XHTD bao g-m tng quan
v XHTD, kinh nghim XHTD các nc, th c ti2n XHTD ti Vit nam.
Ch"ng II trình bày th c trng h thng XHTD n i b c
a
Vietcombank, kt qu th c t c
a các tình hung nghiên cu XHTD c
a h
thng. T ó lu n v
n tin hành phân tích, ánh giá, so sánh và ki!m chng các
ch tiêu ánh giá trong mô hình ch#m i!m ! rút ra c nh(ng thành t u
c%ng nh các hn ch t-n ti cn hoàn thin, b sung nh m t
ng cng hiu
qu ng
n nga và gi m thi!u r
i ro tín d&ng qua h thng sàng lc khách hàng.
Ch"ng III trình bày các gi i pháp th c ti2n góp phn hoàn thin H
thng XHTD c
a Vietcombank.
7. Ý ngha khoa hc và thc tin ca tài.
Lu n v
n trình bày s cn thit ph i hoàn thin H thng XHTD n i b
ti Vietcombank. / tài nghiên cu t p trung vào ph"ng pháp tính i!m và
xp hng, a ra hng ki!m chng các ch tiêu nh m nâng cao hiu qu qu n
tr r
i ro tín d&ng b ng công c& tiên tin phù hp vi thông l quc t.
Kt qu c
a tài nghiên cu này có th! c áp d&ng vào công tác
th c ti2n vì Vietcombank ang trong quá trình hoàn thin quy trình tín d&ng
GII THIU
7
trong ó có các v#n liên quan n XHTD khách hàng nh m phù hp vi
chính sách tín d&ng và c" c#u t chc mi sau c phn hóa.
/-ng thi, tài nghiên cu c%ng góp phn hoàn thin lý lu n v qu n
tr r
i ro tín d&ng c
a NHTM thông qua XHTD. Xây d ng thành công h thng
ánh giá, xp hng tín nhim n i b i vi khách hàng không ch giúp NHTM
phân loi n trung th c h"n, mà còn là công c& t v#n, giúp các nhà qu n tr
NHTM có nh hng chin lc kinh doanh rõ ràng áp d&ng phù hp cho
tng nhóm i tng khách hàng.
CHNG I :
H THNG XP HNG TÍN DNG
Mc tiêu nghiên cu ca chng này nhm tip cn m t s
c s lý lun
hi n
i trong lnh vc XHTD cá nhân và doanh nghi p, nhng tham kho v
các h th
ng XHTD ca M, gii thi u m t s
công trình khoa hc có liên
quan ca các tác gi nc ngoài
ã công b
nh : Mô hình ch s
tín dng
a
bin ca Altman trong d báo nguy c v n ca doanh nghi p; Mô hình chm
im tín dng cá nhân trong nghiên cu ca Stefanie Kleimeier
xut áp
dng cho các ngân hàng bán l ca Vi t nam. Trong chng này,
tài nghiên
cu c ng c
g ng trình bày tng
i chi tit v h th
ng XHTD ca m t s
NHTM và t chc kim toán trong nc. Qua
ó, có th phát hi n nhng thành
tu mà các h th
ng XHTD ca nhng t chc này
ã
t
c có giá tr xem
xét
xut áp dng hoàn thi n cho h th
ng XHTD n i b ca Vietcombank.
1.1. Tng quan v x
p h ng tín d ng.
1.1.1. Khái ni
m x
p h ng tín d ng.
XHTD là vi c
a ra nhn
nh v mc
tín nhi m
i vi trách
nhi m tài chính; ho!c
ánh giá mc
ri ro tín dng ph thu c các yu t
bao
g"m n#ng lc
áp ng các cam kt tài chính, kh n#ng d$ b v n khi các
iu
ki n kinh doanh thay
i, ý thc và thi n chí tr n ca ng%i
i vay.
1.1.2. i tng x
p h ng tín d ng.
H th
ng XHTD tip cn
n tt c các yu t
có liên quan
n ri ro tín
dng, các NHTM không s& dng kt qu XHTD nhm th hi n giá tr ca
ng%i
i vay mà
n thu'n là
a ra ý kin hi n ti da trên các nhân t
ri ro,
t(
ó có chính sách tín dng và gii hn cho vay phù hp. M t s xp hng cao
ca m t khách hàng
i vay cha phi là ch c ch n trong vi c thu h"i
'y
các
khon n g
c và lãi vay, mà ch là c s
a ra quyt
nh
úng
n v tín
H THNG XP HNG TÍN DNG
9
dng ã c i
u ch nh theo d ki
n mc ri ro tín dng có liên quan
n
khách hàng là ngi i vay và tt c các khon vay ca khách hàng ó.
X
p hng ngi i vay ch y
u d báo nguy c v n theo ba cp c
bn là nguy him, cnh báo và an toàn d a trên xác sut không tr c n PD
(Probability of Default). C s ca xác sut này là d liu v
các khon n quá
kh trong vòng 5 nm tr c ó ca khách hàng, g m các khon n ã tr,
khon n trong hn và khon n không thu h i c. D liu c phân theo
ba nhóm : Nhóm d liu tài chính liên quan
n các h s tài chính ca khách
hàng c ng nh các ánh giá ca các t chc x
p hng; nhóm d liu !nh tính
phi tài chính liên quan
n trình qun lý, kh nng nghiên cu và phát trin
sn ph"m m i, các d liu v
kh nng tng trng ca ngành; Và nhóm d
liu mang tính cnh báo liên quan
n các hin t ng báo hiu kh nng không
tr c n tình hình s d ti
n g#i, hn mc thu chi. Các nhóm d liu này
c a vào mt mô hình !nh s$n x# lý, t% ó tính c xác xut không
tr c n ca khách hàng. &ó có th là mô hình tuy
n tính, mô hình probit...
và thng c xây d ng bi các t chc t vn chuyên nghip.
X
p hng khon vay d a trên c s x
p hng ngi vay và các y
u t
bao g m tài sn m bo, thi hn cho vay, t ng mc d n ti các t chc tín
dng, nng l c tài chính. Ri ro ca khon vay c o lng b'ng xác sut ri
ro d ki
n EL (Expected Loss). Xác xut này c tính theo công thc EL =
PD x EAD x LGD. Trong ó, EAD (Exposure at Default) là t ng d n ca
khách hàng ti thi im khách hàng không tr c n ), LGD (Loss Given
Default) là t( tr)ng t n tht c tính.
Theo th ng kê ca y ban Basel, ti thi im không tr c n , khách
hàng thng có xu h ng rút v n vay t i mc g*n xp x hn mc c cp.
Hip c Basel II yêu c*u tính EAD = D n bình quân + LEQ x Hn mc tín
dng cha s# dng bình quân. Trong ó, LEQ (Loan Equyvalent Exposure) là
t( tr)ng ph*n v n cha s# dng) có nhi
u kh nng s+ c khách hàng rút
thêm ti thi im không tr c n . LEQ x Hn mc tín dng cha s# dng
H THNG XP HNG TÍN DNG
10
bình quân ó chính là d n khách hàng rút thêm ti thi im không tr c
n ngoài mc d n bình quân.
T n tht c tín bao g m t n tht v
khon vay và các t n tht khác phát
sinh nh lãi sut
n hn nhng không c thanh toán, chi phí x# lý tài sn
m bo, chi phí cho d!ch v pháp lý và mt s chi phí liên quan. LGD là t(
tr)ng ph*n v n b! t n tht trên t ng d n ti thi im khách hàng không tr
c n c tính theo công thc LGD = (EAD - S ti
n có th thu h i)/EAD.
1.1.3. Tm quan trng ca xp hng tín dng.
H th ng XHTD ca NHTM nh'm cung cp nhng d oán kh nng
xy ra ri ro tín dng có th c hiu là s khác bit v
m,t kinh t
gia
nhng gì mà ngi i vay ha thanh toán v i nhng gì mà NHTM th c s
nh-n c. Khái nim ri ro c xét
n ây là là mt s không ch.c ch.n
hay mt tình trng bt n có th c oán c xác sut xy ra. Khái nim tín
dng c hiu là quan h chuyn giao quy
n s# dng v n l/n nhau gia ngi
cho vay và ngi i vay trên nguyên t.c có hoàn tr. Quan h tín dng d a trên
n
n tng s tin tng l/n nhau gia các ch th.
1.1.3.1. Ri ro tín dng.
Tín dng ngân hàng là quan h tín dng gia ngân hàng, t chc tín
dng và các t chc kinh t
, cá nhân theo nguyên t.c hoàn tr. NHTM ra i
gii quy
t nhu c*u phân ph i v n, nhu c*u phát trin sn xut kinh doanh ca
các t chc kinh t
, cá nhân v i ,c thù kinh doanh trên l0nh v c ti
n t.
NHTM là mt trung gian tài chính, huy ng v n nhàn r1i trong n
n kinh t
,
sau ó cho các t chc kinh t
, cá nhân vay li v i lãi sut cao hn lãi sut huy
ng thu l i nhu-n. N
u ngân hàng không áp ng v n cho n
n kinh t
ho,c huy ng v n nhng không có th! trng cho vay thì ngân hàng
hot ng kém hiu qu, s+ d/n
n ri ro. Vic hoàn tr c n g c trong tín
dng ngân hàng có ngh0a là vic th c hin c giá tr! hàng hoá trên th!
trng, còn vic hoàn tr c lãi vay trong tín dng là vic th c hin c giá
H THNG XP HNG TÍN DNG
11
tr! th,ng d trên th! trng. Do ó, có th xem ri ro tín dng c ng là ri ro
kinh doanh nhng c xem xét d i góc ca ngân hàng.
Ri ro tín dng phát sinh trong trng h p ngân hàng không thu c
*y ho,c thu không úng k2 hn c g c l/n lãi ca khon vay. Ri ro tín
dng không ch gi i hn hot ng cho vay, mà còn bao g m nhi
u hot
ng mang tính cht tín dng khác ca NHTM nh bo lãnh, cam k
t, chp
thu-n tài tr thng mi, cho vay th! trng liên ngân hàng, tín dng thuê
mua, cho vay ng tài tr .
Trong quan h tín dng có hai i t ng tham gia là ngân hàng cho vay
và ngi i vay. Nhng ngi i vay s# dng ti
n vay trong mt thi gian,
không gian c th, tuân theo s chi ph i ca nhng i
u kin c th nht !nh
mà ta g)i là môi trng kinh doanh, và ây là i t ng th ba có m,t trong
quan h tín dng. Ri ro tín dng xut phát t% môi trng kinh doanh g)i là ri
ro do nguyên nhân khách quan, bao g m nh hng bi
n ng quá nhanh và
khó d oán ca n
n kinh t
, môi trng pháp lý cha thu-n l i. Ri ro xut
phát t% ngi i vay và ngân hàng cho vay g)i là ri ro do nguyên nhân ch
quan, bao g m s# dng v n sai mc ích, không có thin chí trong vic tr n
vay; nng l c tài chính ca ngi i vay y
u kém, thi
u minh bch; kh nng
qun tr! kém; bt cân xng thông tin; vic xác !nh hn mc tín dng cho
khách hàng còn quá n gin.
1.1.3.2. Thit hi t ri ro tín dng.
Khi ri ro tín dng nh hng n,ng n
n hot ng kinh doanh ca
NHTM s+ gây tâm lý hoang mang lo s cho ngi g#i ti
n và có th nhng
ngi g#i ti
n s+ t rút ti
n làm cho toàn b h th ng ngân hàng g,p khó
khn. S hong lon này nh hng rt l n
n toàn b n
n kinh t
, làm cho
sc mua gim, giá c tng, xã hi mt n !nh. Ri ro tín dng ca NHTM
trong n c c ng nh hng
n n
n kinh t
các n c có liên quan do s hi
nh-p ã g.n ch,t m i liên h v
ti
n t, *u t gia các qu c gia.
H THNG XP HNG TÍN DNG
12
NHTM g,p ri ro tín dng s+ khó thu c v n tín dng ã cp và lãi
cho vay, nhng ngân hàng phi tr v n và lãi cho khon ti
n huy ng khi
n
hn, i
u này làm cho ngân hàng mt cân i thu chi, mt kh nng thanh
khon, làm mt lòng tin ngi g#i ti
n, nh hng
n uy tín ca ngân hàng.
1.1.3.3. Vai trò ca xp hng tín dng trong qu n tr
ri ro.
H th ng XHTD giúp NHTM qun tr! ri ro tín dng b'ng phng pháp
tiên ti
n, giúp kim soát mc tín nhim khách hàng, thi
t l-p mc lãi sut
cho vay phù h p v i d báo kh nng tht bi ca t%ng nhóm khách hàng.
NHTM có th ánh giá hiu qu danh mc cho vay thông qua giám sát s thay
i d n và phân loi n trong t%ng nhóm khách hàng ã c x
p hng, qua
ó i
u ch nh danh mc theo h ng u tiên ngu n l c vào nhng nhóm khách
hàng an toàn.
1.1.4. Nguyên t c xp hng tín dng.
Khái nim hin i v
XHTD c t-p trung vào các nguyên t.c ch
y
u bao g m phân tích tín nhim trên c s ý thc và thin chí tr n ca ngi
i vay và t%ng khon vay; ánh giá ri ro dài hn d a trên nh hng ca chu
k2 kinh doanh và xu h ng kh nng tr n trong tng lai; ánh giá ri ro
toàn din và th ng nht d a vào h th ng ký hiu x
p hng.
Trong phân tích XHTD c*n thi
t s# dng phân tích !nh tính b sung
cho nhng phân tích !nh l ng. Các d liu !nh l ng là nhng quan sát
c o lng b'ng s , các quan sát không th o lng b'ng s c x
p vào
d liu !nh tính. Các ch tiêu phân tích có th thay i phù h p v i s thay i
ca trình công ngh và yêu c*u qun tr! ri ro.
1.1.5. Mô hình xp hng tín dng.
Mô hình n gin nht c s# dng trong XHTD là mô hình mt bi
n
s . Ch tiêu ánh giá phi c th ng nht trong mô hình. T( sut tài chính
c s# dng trong mô hình mt bi
n s bao g m các ch tiêu thanh khon, các
H THNG XP HNG TÍN DNG
13
ch tiêu hot ng, ch tiêu cân n , ch tiêu l i tc, ch tiêu vay n và chi phí tr
lãi. Các ch tiêu phi tài chính thng c s# dng bao g m thi gian hot
ng ca doanh nghip, s nm kinh nghim và trình ca nhà qun tr! cp
cao, trin v)ng ngành. Nh c im ca mô hình mt bi
n s là k
t qu d báo
khó chính xác n
u th c hin phân tích và cho im các ch tiêu ánh giá mt
cách riêng bit, hn na, m1i ngi có th hiu các ch tiêu ánh giá theo mt
cách khác nhau. & kh.c phc nh c im này, các nhà nghiên cu ã phát
trin nhng mô hình k
t h p nhi
u bi
n s thành mt giá tr! d báo s tht
bi ca doanh nghip nh mô hình phân tích h i quy, phân tích lôgích, phân
tích xác xut có i
u kin, phân tích phân bit nhi
u bi
n s .
NHTM áp dng các mô hình khác nhau tu2 theo i t ng x
p loi là cá
nhân, doanh nghip hay t chc tín dng. Trong
tài nghiên cu này ch
c-p
n hai nhóm khách hàng c x
p hng là cá nhân và doanh nghip. Các
mô hình này c s# dng n !nh và có th i
u ch nh sau vài nm s# dng
khi thy có nhi
u sai sót l n gia x
p hng v i th c t
.
1.1.6. Ph
ng pháp xp hng tín dng theo mô hình im s.
Mc ích ca XHTD là d oán nhng khách hàng có kh nng ri
ro cao ch không nh'm lý gii ti sao h) phá sn, hay tìm câu tr li cho gi
thuy
t v
m i quan h gia kh nng phá sn v i các bi
n s kinh t
xã hi.
Các phng pháp XHTD hin i bao g m phng pháp nghiên cu th ng kê
d a trên s h i quy và cây phân loi còn c g)i là thu-t toán quy phân
!nh; ho,c phng pháp v-n trù h)c d a trên toán h)c gii quy
t các bài
toán tài chính b'ng quy hoch tuy
n tính, qua ó nhà qun tr! có c quy
t
!nh h p lý cho các hành ng trong hin ti và tng lai.
XHTD theo mô hình im s là phng pháp khoa h)c k
t h p s# dng
d liu nghiên cu th ng kê và áp dng mô hình toán h)c phân tích, tính
im cho các ch tiêu ánh giá trong mô hình mt bi
n ho,c a bi
n. Các ch
tiêu s# dng trong XHTD c xác l-p theo nhóm bao g m phân tích ngành,
phân tích hot ng kinh doanh, và phân tích hot ng tài chính. Sau ó a
H THNG XP HNG TÍN DNG
14
vào mô hình tính im theo tr)ng s và quy i im nh-n c sang mt
biu t ng x
p hng tng ng.
1.1.7. Quy trình xp hng tín dng.
Cn c vào chính sách tín dng và các quy !nh có liên quan ca t%ng
ngân hàng nh'm xác l-p quy trình XHTD. Mt quy trình XHTD bao g m các
b c c bn nh sau :
(1) Thu th-p thông tin liên quan
n các ch tiêu s# dng trong phân tích
ánh giá, thông tin x
p hng ca các t chc tín nhim khác liên quan
n i
t ng x
p hng.
(2) Phân tích b'ng mô hình k
t lu-n v
mc x
p hng. Mc x
p hng
cu i cùng c quy
t !nh sau khi tham kho ý ki
n Hi ng x
p hng. Trong
XHTD ca các NHTM thì k
t qu x
p hng không c công b rng rãi.
(3) Theo dõi tình trng tín dng ca i t ng c x
p hng i
u
ch nh mc x
p hng. các thông tin i
u ch nh c lu gi. T ng h p k
t qu
x
p hng so sánh v i th c t
ri ro xy ra, và d a trên t*n sut phi i
u ch nh
mc x
p hng ã th c hin i v i khách hàng xem xét i
u ch nh mô hình
x
p hng.
1.2. Mt s nghiên cu và kinh nghim v xp hng tín dng.
Nh'm ti
p c-n nhng c s lý lu-n hin i trong l0nh v c XHTD cá
nhân và doanh nghip,
tài nghiên cu s+ l*n l t gi i thiu mt s công
trình khoa h)c có liên quan ca các tác gi n c ngoài ã công b , bao g m :
Mô hình ch s tín dng a bi
n ca Altman áp dng cho doanh nghip, mô
hình chm im tín dng cá nhân ca Stefanie Kleimeier. &
tài nghiên cu
c ng s+ c g.ng trình bày tng i chi ti
t nhng tham kho v
các h th ng
XHTD hàng *u ca M3, h th ng XHTD ca mt s NHTM và t chc kim
toán trong n c.
H THNG XP HNG TÍN DNG
15
1.2.1. Nghiên cu ca Stefanie Kleimeier v mô hình im s tín
dng cá nhân áp dng cho các ngân hàng bán l ti Vit nam.
Stefanie Kleimeier ã ti
n hành nghiên cu chi ti
t ngu n s liu c
t ng h p t% các NHTM ti Vit nam theo hai mi hai bi
n s bao g m
tu i, thu nh-p, trình h)c vn, ngh
nghip, thi gian công tác, tình trng c
ng, gi i tính, tình trng hôn nhân, mc ích vay… xác !nh mc nh
hng ca các bi
n s này
n ri ro tín dng và qua ó thi
t l-p mt mô hình
im s tín dng cá nhân áp dng cho các ngân hàng bán l4 ti Vit nam.
Nghiên cu ca Stefanie Kleimeier ã xây d ng mô hình chm im tín
dng cá nhân g m hai ph*n là chm im nhân thân và nng l c tr n , chm
im quan h v i ngân hàng nh trình bày ti B ng 1.02 (Trang 16). Cn c
vào t ng im t c x
p loi theo mi mc gim d*n t% Aaa
n D nh
trình trong B ng 1.01. Tuy nhiên, công trình nghiên cu này không a ra cách
tính im c th cho t%ng ch tiêu, v-n dng c mô hình òi h5i các
NHTM phi thi
t l-p thang im cho t%ng ch tiêu ánh giá phù h p v i th c
trng và h th ng c s d liu cá nhân ti ngân hàng mình.
B ng 1.01 : Ký hiu XHTD cá nhân theo Stefanie Kleimeier
im Xp hng Ý ngha xp hng
> 400 Aaa
Cho vay t i a theo
ngh! ca ngi vay 351-400 Aa
301-350 A
251-300 Bbb Cho vay theo tài sn m bo
201-250 Bb Cho vay theo tài sn m bo và ánh giá n vay v n
151-200 B Yêu c*u ánh giá th-n tr)ng n vay v n, và có tài sn
m bo *y
101-150 Ccc
T% ch i cho vay
51-100 Cc
0-50 C
0 D
(Ngun : Dinh Thi Huyen Thanh & Stefanie Kleimeier, 2006. Credit Scoring for
Vietnam’s Retail Banking Marke)
H THNG XP HNG TÍN DNG
16
B ng 1.02 : Ch tiêu chm im XHTD cá nhân b c mt theo Stefanie
Kleimeier
B c 1 : Chm im nhân thân và nng lc tr n
Tu i 18-25 tu i 26-40 tu i 41-60 tu i > 60 tu i
Trình h)c vn Sau i h)c
&i h)c, cao
6ng
Trung h)c
D i trung
h)c
Ngh
nghip Chuyên môn Giúp vic Kinh doanh Hu trí
Thi gian công tác 5 nm
Thi gian làm công
vic hin hi
5 nm
Tình trng c trú Nhà riêng Nhà thuê
S ng cùng gia
ình
Khác
S ngi ph thuc &c thân 1-3 ngi 3-5 ngi > 5 ngi
Thu nh-p hàng nm < 12 triu ng
12-36 triu
ng
36-120 triu
ng
> 120 triu
ng
Thu nh-p hàng nm
ca gia ình
< 24 triu ng
24-72 triu
ng
72-240 triu
ng
> 240 triu
ng
B c 2 : Chm im quan h vi ngân hàng
Th c hin cam k
t
v i ngân hàng
(ng.n hn)
Khách hàng
m i
Cha bao gi
tr7 hn
Có tr7 hn ít
hn 30 ngày
Có tr7 hn
trên 30 ngày
Th c hin cam k
t
v i ngân hàng (dài
hn)
Khách hàng
m i
Cha bao gi
tr7 hn
Có tr7 hn
trong 2 nm
g*n ây
Có tr7 hn
tr c 2 nm
g*n ây
T ng giá tr! khon
vay cha tr
< 100 triu
ng
100 triu ng
- 500 triu
ng
500 triu
ng - 1 t(
ng
> 1 t( ng
Các d!ch v khác
ang s# dng
Ti
n g#i ti
t
kim
Th4 tín dng
Ti
n g#i ti
t
kim và th4
tín dng
Không
S d bình quân tài
khon ti
t kim
trong nm tr c
ây
< 20 triu
ng
20 triu ng
- 100 triu
ng
100 triu
ng - 500
triu ng
> 500 triu
ng
(Ngun : Dinh Thi Huyen Thanh & Stefanie Kleimeier, 2006. Credit Scoring for
Vietnam’s Retail Banking Market)
1.2.2. Các nghiên cu và kinh nghim xp hng tín dng trên th
tr ng tài chính ca M .
Các công ty x
p hng tín nhim ca M3 c hình thành t% rt s m so
v i th
gi i, bao g m : Nhng t chc chuyên v
x
p hng tín nhim các công
H THNG XP HNG TÍN DNG
17
c n ca doanh nghip và x
p hng tín nhim qu c gia hot ng trên th!
trng tài chính qu c t
nh Moody’s và S&P; Và nhng t chc chuyên v
XHTD cá nhân nh Equifax, Experian và TransUnion. Do khó ti
p c-n mô
hình tính im x
p hng tín nhim ca các t chc này mt cách *y nên
tài nghiên cu này ch trình bày khái quát v
phng pháp và h th ng ký hiu
trong x
p hng tín nhim doanh nghip i v i các công c n và XHTD i
v i cá nhân do nhng t chc tín nhim ca M3 công b công khai. Nghiên
cu này c ng ti
p c-n mt lý thuy
t rt n i ti
ng ca Altman v
ch s kh
nng v n i v i doanh nghip, ây là mô hình toán h)c v
ch s tín dng
g m nhi
u bi
n s có th d báo tng i chính xác trên 90% các trng h p
v n trên th! trng tài chính nhng n c phát trin nh M3 và Anh, qua
ó,
tài nghiên cu
xut h ng nghiên cu v-n dng nh'm b sung cho
mô hình tính im x
p hng tín nhim mt bi
n s ang s# dng ti các t chc
tín nhim và các NHTM Vit nam.
1.2.2.1. H thng xp hng tín nhim ca Moody’s và S&P.
Moody’s Investors Service (Moody’s) và Standard & Poor's (S&P) là
hai t chc tín nhim có uy tín và lâu i ti M3 và c ng là nhng t chc tiên
phong trong l0nh v c x
p hng tín nhim trên th
gi i, sau ó có thêm Fitch
Investors Service. Ngày nay, các t chc tín nhim này ca M3 hot ng trên
các th! trng tài chính l n và c nhng th! trng m i n i trên toàn c*u. K
t
qu x
p hng tín nhim ca các t chc này c ánh giá rt cao.
Phng pháp x
p hng tín nhim ca Moody’s t-p trung vào b n l0nh
v c chính là ánh giá môi trng ngành, ánh giá tình hình tài chính, ánh giá
hot ng sn xut kinh doanh, ánh giá kh nng qun tr! doanh nghip chú
tr)ng vào qun tr! ri ro và kim soát ni b. & i v i Moody’s x
p hng cht
l ng công c n dài hn ca doanh nghip cao nht t% Aaa sau ó thp d*n
n C c th hin trong B ng 1.03 (Trang 18). So v i Moody’s thì h th ng
ký hiu x
p hng công c n dài hn ca S&P có thêm ký hiu r, n
u ký hiu
H THNG XP HNG TÍN DNG
18
x
p hng doanh nghip có kèm thêm ký hiu này có ngh0a c*n chú ý nhng ri
ro phi tín dng có liên quan.
B ng 1.03 : H thng ký hiu xp hng công c n dài hn ca Moody’s
Xp hng Tình trng
Aaa Cht l ng cao nht
&*u t
Aa1
Cht l ng cao Aa2
Aa3
A1
Cht l ng v%a, kh nng thanh toán t t A2
A3
Baa1
Cht l ng v%a, kh nng thanh toán Baa2
Baa3
Ba1
Kh nng thanh toán không ch.c ch.n.
&*u c
Ba2
Ba3
B1
Ri ro *u t cao. B2
B3
Caa1
Cht l ng kém. Kh nng phá sn Caa2
Caa3
Ca &*u c có ri ro cao
Phá sn hoàn toàn
C Cht l ng kém nht
(Ngun
1.2.2.2. Mô hình im s tín dng doanh nghip ca Edward I.
Altman.
Các ch s tài chính riêng bit thng c s# dng trong chm im
XHTD không th d báo chính xác xu h ng kh nng xy ra khó khn v
tài
chính ca doanh nghip vì ph thuc vào nh-n thc riêng ca t%ng ngi.
Nh'm tng cng tính d báo nguy c v n ca doanh nghip trong
các mô hình chm im XHTD, các NHTM có th s# dng nhng mô hình d
báo nhi
u bi
n s . Có nhi
u phng pháp d báo nguy c v n ca doanh
nghip ã c xây d ng và công b . Tuy nhiên, ít có phng pháp c kim
tra k3 lng và chp nh-n rng rãi nh hàm th ng kê Z-score ca Altman.
H THNG XP HNG TÍN DNG
19
Mô hình im s tín dng phân bit nhi
u bi
n s do Altman (1981)
phát trin *u tiên. Sau ó c Steele (1984), Morris (1997) và các nhà nghiên
cu khác phát trin thêm. Dng t ng quát ca mô hình là Z=c+8ciri (Trong ó :
c là h'ng s , ri là các t( sut tài chính và ch tiêu phi tài chính c s# dng
nh nhng bi
n s , ci là các h s ca m1i bi
n s trong mô hình). Các bi
n s
trong hàm th ng kê Z-Score ca Altman bao g m:
CA = Tài sn lu ng.
TA = T ng tài sn.
SL = Doanh thu thu*n.
IN = Lãi vay.
TL = T ng n .
CL = N ng.n hn.
MV = Giá th! trng ca v n ch s hu
BV = Giá tr! s sách ca v n ch s hu.
ET = Thu nh-p tr c thu
.
RE = Thu nh-p gi li.
Mô hình im s d báo nguy c v n ca doanh nghip c Altman
xây d ng áp dng cho doanh nghip c ph*n thuc ngành sn xut nh sau :
Z = 1,2X1 + 1,4X2 + 3,3X3 + 0,6X4 + 0,999X5. N
u Z >2,99 là khu v c an toàn;
1,8 < Z < 2,99 là khu v c cnh báo có nguy c v n ; Z < 1,8 là khu v c nguy
him có nguy c v n cao. Trong ó :
TA
CL-CA
X1 = : &o lng t( tr)ng tài sn lu ng ròng ca doanh
nghip trong t ng tài sn. CA - CL là v n lu ng.
H THNG XP HNG TÍN DNG
20
TA
RE
X 2 = : &o lng kh nng sinh li.
TA
INET
X3
+
= : &ây là h s quan tr)ng nht. L i nhu-n là mc tiêu
hàng *u và là ng l c xác !nh s s ng còn ca doanh nghip. Lãi vay c
cng vào vì chi phí này c ng th hin kh nng to thu nh-p ca doanh nghip.
TL
MV
X 4 = : Cho bi
t kh nng ch!u ng ca doanh nghip i v i
nhng st gim trong giá tr! tài sn.
TA
SL
X 5 = : Cho bi
t kh nng to doanh thu ca tài sn. C*n lu ý r'ng
các h s l n hn 3:1 có th làm sai lch k
t qu d báo vì doanh nghip ang
s# dng quá ít v n ch s hu trong m i tng quan v i doanh thu t c.
Ngi phân tích có th hn ch
giá tr! cao nht ca h s này là 3:1 n
u doanh
nghip có im Z-score quá cao trong m i tng quan v i các ch báo khác.
& i v i doanh nghip cha c ph*n hóa thuc ngành sn xut thì
Z’ = 0,717X1 + 0,847X2 + 3,107X3 + 0,42X4 + 0,998X5. N
u Z’ > 2,9 là khu
v c an toàn; 1,23 < Z’ < 2,9 là khu v c cnh báo có nguy c v n ; Z’ <1,23 là
khu v c nguy him có nguy c v n cao. Các bi
n s X1, X2, X3, X5 tính nh
trên, riêng
TL
BV
X 4 = .
& i v i các doanh nghip không thuc ngành sn xut, do s khác nhau
khá l n ca X5 gia các ngành, nên X5 ã c b5 ra. Công thc tính ch s Z”
nh sau : Z” = 6,56X1 + 3,26X2 + 6,72X3 + 1,05X4. N
u Z” > 2,6 là khu v c
an toàn; 1,1 < Z” < 2,6 là khu v c cnh báo có nguy c v n ; Z” <1,1 là khu
v c nguy him có nguy c v n cao. Các bi
n s X1, X2, X3 tính nh trên,
riêng X4 n
u doanh nghip ã c ph*n thì tính theo công thc
TL
MV
X 4 = ; n
u
doanh nghip cha c ph*n thì
TL
BV
X 4 = .
H THNG XP HNG TÍN DNG
21
Ch s Z (Ho,c Z’ và Z”) càng cao, thì ngi vay có xác sut v n càng
thp. & tng c ch s này òi h5i phi nâng cao nng l c qun tr!, rà soát
gim nhng tài sn không hot ng, ti
t kim chi phí h p lý, xây d ng
thng hiu. &ó chính là s k
t h p gián ti
p ca nhi
u y
u t tài chính và phi
tài chính trong mô hình m i to c ch s an toàn. C*n lu ý trng h p
doanh nghip ghi tng v n ch s hu ng thi ghi tng n phi thu ho,c ghi
tng khon *u t dài hn … i
u này có th làm tng ch s Z nên c*n i
u
ch nh s liu bt thng này ti bng cân i tr c khi tính toán các ch tiêu.
1.2.2.3. S t
ng ng gi a mô hình im s tín dng ca Edward I.
Altman và xp hng tín nhim ca Standard & Poor
D a trên phân tích h i quy, Esward I. Altman ã phát minh ti
p h s
Z”- i
u ch nh b'ng cách tng vùng cnh báo nguy c v n ca doanh nghip
3,25 im nh'm mc ích x
p hng ri ro tín dng.
B ng 1.04 : T
ng quan gi a ch s tín dng Z”-iu chnh ca Altman vi
h thng ký hiu xp hng ca S&P.
&im s Z” i
u ch nh X
p hng ca Standard & Poor
Vùng an toàn
> 8,15 AAA
7,60 – 8,15 AA+
7,30 – 7,60 AA
7,00 – 7,30 AA-
6,85 – 7,00 A+
6,65 – 6,85 A
6,40 – 6,65 A-
6,25 – 6,40 BBB+
5,85 – 6,25 BBB
Vùng cnh báo, có
th có nguy c v n
5,65 – 5,85 BBB-
5,25 – 5,65 BB+
4,95 – 5,25 BB
4,75 – 4,95 BB-
4,50 – 4,75 B+
4,15 – 4,50 B
Vùng nguy him,
nguy c v n cao.
3,75 – 4,15 B-
3,20 – 3,75 CCC+
2,50 – 3,20 CCC
1,75 – 2,50 CCC-
0 – 1,75 C, D
(Ngun : Altman, 2003. The Use of Credit Scoring Models and the Importance of a
Credit Culture, New York University )
H THNG XP HNG TÍN DNG
22
Z”- i
u ch nh = 3,25 + 6,56X1 + 3,26X2 + 6,72X3 + 1,05X4. Các bi
n
s X1, X2, X3, X4 tính nh trên. S tng ng gia ch s Z”-i
u ch nh v i h
th ng ký hiu x
p hng tín nhim ca S&P c Altman trình bày nh trong
B ng 1.04 (Trang 21). Theo k
t qu nghiên cu ca giáo s Altman thì s
tng ng này là khá cao, nhng i
u ó không có ngh0a là tuyt i, và có
lch chu"n n'm trong khong cho phép.
1.2.2.4. Mô hình im s tín dng cá nhân ca FICO.
&im s tín dng (Credit score) cá nhân là mt phng tin kim soát
tín dng c gán cho m1i cá nhân ti mt s n c phát trin giúp t chc tín
dng c l ng mc ri ro khi cho vay. &im tín dng càng thp thì mc ri ro
ca nhà cho vay càng cao. Fair Isaac Corp ã xây d ng mô hình im s tín
dng FICO thp nht là 300 và cao nht là 850 áp dng cho cá nhân d a vào t(
tr)ng ca 5 ch s phân tích c trình bày trong B ng 1.05.
B ng 1.05 : T! trng các tiêu chí ánh giá trong mô hình im s tín dng
FICO.
T! trng Tiêu chí ánh giá
35% L!ch s# tr n (Payment history) : Thi gian tr7 hn càng dài và s
ti
n tr7 hn càng cao thì im s tín dng càng thp.
30% D n ti các t chc tín dng (Amounts owed) : N quá nhi
u so v i
mc cho phép ,c bit là i v i th4 tín dng s+ làm gim im s tín
dng.
15% & dài ca l!ch s# tín dng (Length of credit history) : Thông tin càng
nhi
u nm càng áng tin c-y và im s tín dng s+ càng cao.
10% S l*n vay n m i (New credit) : Vay n thng xuyên b! xem là du
hiu có khó khn v
tài chính nên im s tín dng càng thp.
10% Các loi tín dng c s# dng (Types of credit used) : Các loi n
khác nhau s+ c tính im s tín dng khác nhau.
(Ngun
Mô hình im s tín dng FICO c áp dng rng rãi ti M3 do các
thông tin liên quan
n tình trng tín dng ca m)i ngi có th c ngân
hàng tra soát d7 dàng qua các công ty d liu tín dng (Credit reporting
companies). Công ty d liu tín dng th c hin ghi nh-n và c-p nh-t thông tin
t% các t chc tín dng, phân tích và cho im i v i t%ng ngi. Theo mô
hình im s tín dng ca FICO thì ngi có im s tín dng mc 700 c
H THNG XP HNG TÍN DNG
23
xem là t t, i v i cá nhân có im s tín dng thp hn 620 s+ có th b! ngân
hàng e ngi khi xét cho vay.
B ng 1.06 : H thng ký hiu xp hng VantageScore
im Xp hng ng i vay
901–990 A
801–900 B
701–800 C
601–700 D
501–600 F
(Ngun
Ti M3 hin ã xut hin mô hình im s tín dng VantageScore cnh
tranh v i mô hình ca FICO, ó là mô hình do ba công ty cung cp d liu tín
dng là Equifax, Experian và TransUnion xây d ng. Mô hình im s tín dng
VantageScore rt n gin giúp m)i ngi d7 hiu v i nm mc x
p hng gim
d*n t% A
n F nh trình bày ti B ng 1.06 tng ng v i im s c thi
t
l-p t% 501 (Thp nht, không áng tin c-y nht)
n 990 (Cao nht, áng tin
c-y nht). T( tr)ng các tiêu chí ánh giá c trình bày nh trong B ng 1.07.
B ng 1.07 : T! trng các tiêu chí ánh giá trong mô hình im s tín dng
VantageScore
T! trng Tiêu chí ánh giá
32% L!ch s# tr n (Payment History) : Tình trng thanh toán k!p thi và
úng cam k
t.
23% Tình trng s# dng tín dng (Credit Utilization) : T( l vay tr, ý thc
tr n úng hn.
15% Tình trng s d có (Credit Balances) : T ng các khon vay và mc
tín dng s$n còn áp ng, các khon n quá hn c chm im
rt kh.t khe.
13% & sâu tín dng (Depth of Credit) : L!ch s# tín dng càng dài càng
áng tin c-y.
10% Tình trng tín dng g*n ây (Recent Credit) : Mc thng xuyên
vay n và s l*n yêu c*u vay.
7% Tình trng tín dng s$n có (Available Credit) : Mc tín dng có th
nh-n c ngay hay trong mt thi gian ng.n nht có th.
(Ngun
H THNG XP HNG TÍN DNG
24
1.2.3. Kinh nghim xp hng tín dng ca mt s ngân hàng th
ng
mi và t" chc kim toán # Vit nam.
Trong qun tr! ri ro, NHTM ch y
u s# dng h th ng XHTD ánh
giá khách hàng. Tuy nhiên, trong mt s trng h p, NHTM c ng c*n tham
kho thông tin x
p hng tín nhim c công b ca các NHTM và t chc
kim toán trong n c, nht là i v i nhng khách hàng có quan h tín dng
v i nhi
u ngân hàng khác nhau.
1.2.3.1. H thng xp hng tín nhim ca CIC.
Trung tâm Thông tin tín dng ca NHNN (CIC) th c hin x
p hng tín
nhim doanh nghip theo h ng d/n ca NHNN Vit nam nh'm ti
n t i tiêu
chu"n hóa ánh giá các ch tiêu tài chính có th áp dng cho các NHTM trong
n c. CIC hin ang s# dng 11 ch tiêu tài chính chm im theo h ng
d/n ti quy
t !nh 57/2002/Q&-NHNN ngày 24/01/2002 ca NHNN. Mô hình
này rõ ràng còn có hn ch
do thi
u ánh giá các ch tiêu phi tài chính.
1.2.3.2. H thng xp hng tín dng ca BIDV.
Ngân hàng *u t và phát trin Vit Nam (BIDV) xây d ng h th ng
XHTD theo nguyên t.c hn ch
t i a nh hng ch quan ca các ch tiêu tài
chính b'ng cách thi
t k
các ch tiêu phi tài chính, và cung cp nhng h ng
d/n chi ti
t cho vic ánh giá chm im các ch tiêu.
&ây là mt trong nhng NHTM ti Vit nam i *u trong áp dng phân
loi n theo &i
u 7 ca Quy
t !nh 493/2005/Q&-NHNN
1.2.3.2.1. Xp hng tín dng và xp hng kho n vay cá nhân.
Mô hình chm im XHTD cá nhân ca BIDV bao g m hai ph*n là
nhóm các ch tiêu chm im nhân thân v i tr)ng s 0,4 và nhóm các ch tiêu
chm im quan h v i ngân hàng v i tr)ng s 0,6. Các ch tiêu ánh giá, im
ban *u, và tr)ng s t%ng ch tiêu c trình bày trong B ng 1.08 (Trang 25).
H THNG XP HNG TÍN DNG
25
B ng 1.08 : Các ch tiêu chm im cá nhân ca BIDV
Ch tiêu im ban u Trng
s 100 75 50 25 0
Phn I : Thông tin v nhân thân
1 Tu i 36-55
tu i
26-35
tu i
56-60
tu i
20-25
tu i
>60 tu i
ho,c 18-
20 tu i
10%
2 Trình h)c
vn
Trên i
h)c
&i h)c Cao 6ng Trung
h)c
D i
trung
h)c
10%
3 Ti
n án, ti
n
s
Không Có 10%
4 Tình trng c
trú
Ch s
hu
Nhà
chung
c
V i gia
ình
Thuê Khác 10%
5 S ngi n
theo
<3
ngi
3 ngi 4 ngi 5 ngi Trên 5
ngi
10%
6 C cu gia
ình
Ht
nhân
S ng
v i cha
m9
S ng
cùng gia
ình khác
Khác 10%
7 Bo him
nhân mng
>100
triu
50-100
triu
30-50
triu
<30
triu
10%
8 Tính cht
công vic hin
ti
Qun lý,
i
u
hành
Chuyên
môn
Lao ng
c ào
to ngh
Lao
ng
thi v
Tht
nghip
10%
9 Thi gian làm
công vic hin
ti
>7 nm 5-7
nm
3-5 nm 1-3 nm <1 nm 10%
10 Ri ro ngh
nghip
Thp Trung
bình
Cao 10%
Phn II : Quan h vi ngân hàng
1 Thu nh-p
ròng n !nh
hàng tháng
>10
triu
ng
5–10
triu
ng
3–5 triu
ng
1–3 triu
ng
<1 triu
ng
30%
2 T( l s ti
n
phi tr/Thu
nh-p
75% 30%
3 Tình hình tr
n g c và lãi
Luôn tr
n úng
hn
&ã b!
gia hn
n ,
hin tr
n t t
&ã có n
quá
hn/Khác
h hàng
m i
&ã có
n quá
hn, kh
nng tr
n
không
n !nh
Hin
ang có
n quá
hn
25%
4 Các d!ch v
s# dng
Ti
n g#i
và các
d!ch v
khác
Ch s#
dng d!ch
v thanh
toán
Không
s# dng
15%
(Ngun : Ngân hàng u t và phát trin Vit Nam)
H THNG XP HNG TÍN DNG
26
Cn c vào t ng im t c ã nhân v i tr)ng s x
p hng khách
hàng cá nhân theo mi mc gim d*n t% AAA
n D nh trình bày trong
B ng 1.09. V i m1i mc x
p hng s+ có cách ánh giá ri ro tng ng.
B ng 1.09 : H thng ký hiu XHTD cá nhân ca BIDV
im Xp hng ánh giá xp hng
95-100 AAA
Ri ro thp 90-94 AA
85-89 A
80-84 BBB
Ri ro trung bình 70-79 BB
60-69 B
50-59 CCC
Ri ro cao
40-49 CC
35-39 C
< 35 D
(Ngun : Ngân hàng u t và phát trin Vit Nam)
Mô hình x
p hng khon vay cá nhân trong h th ng XHTD ca BIDV
là mt ma tr-n k
t h p gia k
t qu XHTD v i k
t qu ánh giá tài sn m
bo nh trình bày trong B ng 1.11 (Trang 28). Vic ánh giá tài sn m bo
c ng c chm im theo ba ch tiêu là loi tài sn, t( sut gia giá tr! tài sn
so v i khon vay, ri ro gm giá tr! tài sn m bo nh trình bày trong B ng
1.10. Cn c vào t ng im ã chm cho tài sn m bo x
p loi theo ba
mc A, B, C nh trình bày trong B ng 1.12 (Trang 28).
B ng 1.10 : Các ch tiêu chm im tài s n m b o ca BIDV
Ch tiêu im
100 75 50 25 0
1 Loi tài sn m
bo
Tài khon
ti
n g#i,
giy t có
giá do
Chính ph
ho,c BIDV
phát hành
Giy t có
giá do t
chc phát
hành (Tr%
c phi
u)
Bt
ng
sn
(Nhà
)
Bt
ng sn
(Không
phi nhà
), ng
sn, c
phi
u
Không
có tài
sn
m
bo
2 Giá tr! tài sn m
bo/T ng n vay
>200% 150-200% 100-
150%
70-
100%
<70%
3 Ri ro gim giá tài
sn m bo trong
2 nm g*n ây
0% ho,c có
xu h ng
tng
1-10% 10-
30%
30-50% >50%
(Ngun : Ngân hàng u t và phát trin Vit Nam)
H THNG XP HNG TÍN DNG
27
B ng 1.11 : Ma tr$n kt h p gi a kt qu XHTD vi kt qu ánh giá tài s n
m b o ca BIDV
ánh giá TSB
XHTD A B C
AAA
Xut s.c T t Trung bình AA
A
BBB
T t Trung bình
Trung bình
/
T% ch i
BB
B
CCC
Trung bình
/
T% ch i
T% ch i
CC
C
D
(Ngun : Ngân hàng u t và phát trin Vit Nam)
B ng 1.12 : H thng ký hiu ánh giá tài s n m b o ca BIDV
im Mc xp loi ánh giá tài s n m b o
225-300 A Mnh
75-224 B Trung bình
< 75 C Thp
(Ngun : Ngân hàng u t và phát trin Vit Nam)
1.2.3.2.2. Xp hng tín dng doanh nghip.
Các ch tiêu tài chính c ánh giá d a theo khung h ng d/n ca
NHNN và có i
u ch nh vài h s th ng kê ngành theo tính toán t% d liu
thông tin tín dng ca BIDV. Các ch tiêu phi tài chính c xây d ng nh'm
b sung cho các ch tiêu tài chính. M1i ch tiêu ánh giá có nm khong giá tr!
chu"n tng ng là nm mc im 20, 40, 60, 80, 100 (&im ban *u). Tùy
theo mc quan tr)ng mà gia các ch tiêu và nhóm ch tiêu có tr)ng s khác
nhau. Cn c t ng im t c sau khi ã nhân im ban *u v i tr)ng s
x
p loi.
Doanh nghip c phân loi theo ba nhóm quy mô l n, v%a và nh5.
M1i nhóm quy mô s+ c chm im theo h th ng g m mi b n ch tiêu tài
chính tng ng v i b n nhóm ngành nông - lâm – ng nghip, thng mi
d!ch v, xây d ng, công nghip. H th ng ch tiêu tài chính g m : Nhóm ch
H THNG XP HNG TÍN DNG
28
tiêu thanh khon (Kh nng thanh toán hin hành, kh nng thanh toán nhanh,
kh nng thanh toán tc thi), nhóm ch tiêu hot ng (Vòng quay v n lu
ng, vòng quay hàng t n kho, vòng quay các khon phi thu, hiu sut s#
dng tài sn c !nh), nhóm ch tiêu cân n (T ng n so v i t ng tài sn, n dài
hn so v i v n ch s hu), nhóm ch tiêu thu nh-p (L i nhu-n gp so v i
doanh thu thu*n, l i nhu-n t% hot ng kinh doanh so v i doanh thu thu*n, l i
nhu-n sau thu
so v i v n ch s hu, l i nhu-n sau thu
so v i t ng tài sn
bình quân, l i nhu-n tr c thu
và lãi vay so v i chi phí tr lãi). H th ng ch
tiêu phi tài chính g m b n mi ch tiêu ánh giá thuc nm nhóm g m kh
nng tr n t% lu chuyn ti
n t, trình qun lý, quan h v i ngân hàng, các
nhân t bên ngoài, các ,c im hot ng khác nh trình bày ti B ng 1.13.
B ng 1.13 : im trng s các ch tiêu phi tài chính chm im XHTD doanh
nghip ca BIDV
Ch tiêu phi tài chính
Doanh nghip
nhà n c
Doanh nghip
có vn u t
n c ngoài
Doanh nghip
khác
Kh nng tr n t% lu
chuyn ti
n t.
6% 7% 5%
Trình qun lý. 25% 20% 25%
Quan h v i ngân hàng. 40% 40% 40%
Các nhân t bên ngoài. 17% 17% 18%
Các ,c im hot ng khác 12% 16% 12%
(Ngun : Ngân hàng u t và phát trin Vit Nam)
H th ng XHTD ca BIDV còn phân loi doanh nghip theo ba nhóm là
doanh nghip nhà n c, doanh nghip có v n *u t n c ngoài, và doanh
nghip khác tính im tr)ng s các ch tiêu phi tài chính. Và phân loi
doanh nghip theo hai loi là doanh nghip ã c kim toán và doanh nghip
cha c kim toán nh trình bày trong B ng 1.14.
B ng 1.14 : im trng s các ch tiêu tài chính và phi tài chính chm im
XHTD doanh nghip ca BIDV
Báo cáo tài chính c
kim toán
Báo cáo tài chính cha
c kim toán
Các ch tiêu tài chính 35% 30%
Các ch tiêu phi tài chính 65% 70%
(Ngun : Ngân hàng u t và phát trin Vit Nam)
H THNG XP HNG TÍN DNG
29
Cn c vào t ng im t c ã nhân tr)ng s nh ã trình bày nêu
trên, doanh nghip cXHTD theo mi nhóm gim d*n t% AAA
n D nh
trình bày trong B ng 1.15.
B ng 1.15 : H thng ký hiu xp hng doanh nghip ca BIDV
im Xp hng ánh giá xp hng doanh nghip
95-100 AAA Kh nng tr n ,c bit t t.
90-94 AA Kh nng tr n rt t t.
85-89 A Kh nng tr n t t.
75-84 BBB Có kh nng tr *y các khon n . Tuy nhiên s
thay i bt l i ca các y
u t bên ngoài có th tác
ng gim kh nng tr n .
70-74 BB Có ít nguy c mt kh nng tr n . &ang phi i m,t
v i nhi
u ri ro ti
m "n có th tác ng gim kh nng
tr n .
65-69 B Có nhi
u nguy c mt kh nng tr n .
60-64 CCC &ang b! suy gim kh nng tr n . Trong trng h p
có các y
u t bt l i xy ra thì nhi
u kh nng s+ không
tr c n .
55-59 CC &ang b! suy gim nhi
u kh nng tr n
35-54 C &ang th c hin các th tc phá sn ho,c các ng thái
tng t nhng vic tr n v/n c duy trì.
< 35 D Mt kh nng tr n , các t n tht ã th c s xy ra.
(Ngun : Ngân hàng u t và phát trin Vit Nam)
1.2.3.3. H thng xp hng tín dng ca Vietinbank (Tr c ây là
Incombank).
Ngân hàng Công thng Vit nam (Vietinbank) c ng xây d ng dng h
th ng XHTD áp dng riêng cho cá nhân và doanh nghip. Vietinbank s# dng
k
t h p các ch tiêu !nh tính chm im b sung cho các ch tiêu !nh
l ng, có các h ng d/n chi ti
t th c hin chm im và XHTD nh'm hn
ch
ch quan trong ánh giá các ch tiêu. Tng t nh BIDV, h th ng các ch
tiêu tài chính c ánh giá trong mô hình x
p hng d a theo khung h ng d/n
ca NHNN và có i
u ch nh vài h s th ng kê ngành theo tính toán t% d liu
h th ng thông tin tín dng ca Vietinbank.
H THNG XP HNG TÍN DNG
30
1.2.3.3.1. Xp hng tín dng cá nhân.
Mô hình chm im XHTD cá nhân ca Vietinbank bao g m hai ph*n là
các ch tiêu chm im thông tin cá nhân (Chm im v
nhân thân) và các ch
tiêu chm im quan h v i ngân hàng. Các ch tiêu chm im và im s
c thi
t k
nh trình bày trong B ng 1.16.
B ng 1.16 : Các ch tiêu chm im XHTD cá nhân ca Vietinbank
Phn I : Thông tin cá nhân
1 Thi gian làm
công vic hin
ti
< 6 tháng 6 tháng – 1
nm
1-5 nm > 5 nm
5 10 15 20
2 Tình trng nhà S hu
riêng
Thuê Chung v i gia
ình
Khác
30 12 5 0
3 C cu gia ình Ht nhân S ng v i
cha m9
S ng cùng 1
gia ình khác
S ng cùng 1
s gia ình
khác
20 5 0 -5
4 S ngi ph
thuc
&c thân 5 ngi
0 10 5 -5
5 Thu nh-p cá
nhân hàng nm
> 120
triu ng
36-120 triu
ng
12-36 triu
ng
< 12 triu
ng
40 30 15 -5
6 Thu nh-p gia
ình hàng nm
> 240
triu ng
72-240 triu
ng
24-72 triu
ng
< 24 triu
ng
40 30 15 -5
Phn II : Quan h vi ngân hàng
1 Tình hình tr n
g c
Khách
hàng m i
Cha bao
gi quá hn
Thi gian quá
hn < 30 ngày
Thi gian quá
hn > 30 ngày
0 40 0 -5
2 Tình hình tr lãi Khách
hàng m i
Cha bao
gi ch-m tr
Cha bao gi
ch-m tr trong
2 nm g*n
ây
&ã có l*n
ch-m tr trong
2 nm g*n
ây
0 40 0 -5
3 T ng d n <100 triu
ng
100-500
triu ng
500 triu ng
– 1 t( ng
> 1 t( ng
0 40 0 -5
4 Các d!ch v
khác
Ch g#i
ti
t kim
Ch s# dng
th4
Ti
t kim và
th4
Không s#
dng.
15 5 25 -5
5 S d ti
n g#i
ti
t kim
> 500
triu ng
100-500
triu ng
20-100 triu
ng
< 20 triu
ng
40 25 10 0
(Ngun : Ngân hàng Công thng Vit nam)
H THNG XP HNG TÍN DNG
31
Khác v i h th ng chm im ca BIDV, mô hình chm im khách
hàng cá nhân ca Vietinbank không s# dng im tr)ng s i v i t%ng ch tiêu
mà thay vào ó là s# dng im âm (-) gim tr% im t c n
u khách
hàng có nhng tiêu chí x
p hng n'm trong vùng nguy him nh hng n,ng
n
t i kh nng tài chính dành cho vic tr n ngân hàng, và m1i ch tiêu ánh
giá tu2 theo mc quan tr)ng s+ có mc im t i a khác nhau t% 10 im
n 40 im. Cn c vào t ng im t c qua chm im v
thông tin cá
nhân và chm im quan h v i ngân hàng (Không s# dng im tr)ng s )
x
p hng khách hàng theo mi mc gim d*n t% Aa+
n C nh trình bày
trong B ng 1.17.
B ng 1.17 : H thng ký hiu XHTD cá nhân ca Vietinbank
im Xp hng ánh giá xp hng
>=401 Aa+
Ri ro thp
351-400 Aa
301-350 Aa-
251-300 Bb+
201-250 Bb
Ri ro trung bình 151-200 Bb-
101-150 Cc+
51-100 Cc
Ri ro cao 0-50 Cc-
<0 C
(Ngun : Ngân hàng Công thng Vit nam)
1.2.3.3.2. Xp hng tín dng doanh nghip.
Thông thng m1i ch tiêu tài chính ánh giá có nm khong giá tr!
chu"n tng ng là nm mc im 20, 40, 60, 80, 100 (&im ban *u). Và m1i
nhóm ch tiêu phi tài chính c ng c phân thành nm mc nh trên, nhng
trong t%ng nhóm ch tiêu phi tài chính li bao g m nm ch tiêu chi ti
t v i mc
im 4, 8, 12, 16, 20 (&im ban *u). T ng im t c sau khi ã nhân
im ban *u v i tr)ng s s+ là k
t qu x
p loi sau khi th c hin tham kho
ý ki
n các chuyên gia.
Mô hình XHTD áp dng cho doanh nghip ti Vietinbank bao g m 11
ch tiêu tài chính theo h ng d/n ca NHNN Vit nam, phân theo 4 nhóm
ngành và 3 mc quy mô doanh nghip. Các nhóm ch tiêu phi tài chính trong
H THNG XP HNG TÍN DNG
32
mô hình ánh giá g m : Lu chuyn ti
n t, nng l c kinh nghim qun lý, uy
tín giao d!ch v i ngân hàng g m quan h tín dng và quan h phi tín dng, môi
trng kinh doanh, các ,c im hot ng khác.
B ng 1.18 : im trng s các ch tiêu phi tài chính chm im XHTD doanh
nghip ca Vietinbank
Ch tiêu phi tài chính
Doanh
nghip nhà
n c
Doanh
nghip có
vn u t
n c ngoài
Doanh
nghip khác
Lu chuyn ti
n t. 20% 20% 27%
Nng l c và kinh nghim qun lý. 27% 33% 27%
Uy tín giao d!ch v i ngân hàng. 33% 33% 31%
Môi trng kinh doanh. 7% 7% 7%
Các ,c im hot ng khác 13% 7% 8%
(Ngun : Ngân hàng Công thng Vit nam)
H th ng XHTD ca Vietinbank c ng phân loi doanh nghip theo ba
nhóm là doanh nghip nhà n c, doanh nghip có v n *u t n c ngoài, và
doanh nghip khác tính im tr)ng s các ch tiêu phi tài chính nh trình
bày trong B ng 1.18.
B ng 1.19 : im trng s các ch tiêu tài chính và phi tài chính chm im
XHTD doanh nghip ca Vietinbank
Báo cáo tài chính c
kim toán
Báo cáo tài chính cha
c kim toán
Các ch tiêu tài chính 55% 40%
Các ch tiêu phi tài chính 45% 60%
(Ngun : Ngân hàng Công thng Vit nam)
& tính t ng im t c cu i cùng, XHTD ca Vietinbank còn phân
loi doanh nghip theo hai loi là doanh nghip ã c kim toán và doanh
nghip cha c kim toán nh trình bày trong B ng 1.19. K
t qu x
p hng
c phân thành mi mc theo h th ng ký hiu gim d*n t% AA+
n C nh
trình by trong B ng 1.20 (Trang 33).
So v i h th ng XHTD ca BIDV thì mô hình chm im XHTD doanh
nghip ca Vietinbank chú tr)ng
n các ch tiêu tài chính nhi
u hn. Tuy
nhiên, t( tr)ng các ch tiêu tài chính và phi tài chính v/n tng ng v i nhau
v i lch không quá cao.
H THNG XP HNG TÍN DNG
33
B ng 1.20 : H hng ký hiu XHTD doanh nghip ca Vietinbank
im Xp hng ánh giá xp hng
92,4-100 AA+ Tình hình tài chính lành mnh, hot ng kinh
doanh t hiu qu cao, n !nh. Trin v)ng phát
trin lâu dài. Ri ro thp.
84,8-92,3 AA Tình hình tài chính lành mnh, hot ng kinh
doanh t hiu qu, n !nh. Trin v)ng phát trin
lâu dài. Ri ro thp.
77,2-84,7 AA- Tình hình tài chính n !nh nhng có nhng hn
ch
nht !nh, hot ng kinh doanh t hiu qu
nhng không n !nh Trin v)ng phát trin t t.
Ri ro thp.
69,6-77,1 BB+ Hot ng kinh doanh t hiu và có trin v)ng
trong ng.n hn, tình hình tài chính n !nh trong
ng.n hn. Ri ro trung bình.
62-69,5 BB Ti
m l c tài chính trung bình, có nhng nguy c
ti
m "n. Hot ng kinh doanh t t trong hin ti
nhng d7 b! t n tht do nhng bi
n ng l n. Ri
ro trung bình, kh nng tr n có th b! gim.
54,4-61,9 BB- Kh nng t ch tài chính thp, dòng ti
n bi
n
ng theo chi
u h ng xu, hiu qu hot ng
kinh doanh không cao, d+ b! tác ng l n t%
nhng bi
n ng nh5 trong kinh doanh. Ri ro
cao.
46,8-54,3 CC+ Hiu qu hot ng kinh doanh thp, không n
!nh, nng l c tài chính y
u, b! thua l1 trong g*n
ây và ang phi khó khn duy trì kh nng
sinh li. Ri ro cao
39,2-46,7 CC Hiu qu hot ng kinh doanh thp, nng l c tài
chính y
u kém, ã có n quá hn d i 90 ngày.
Ri ro rt cao, h nng tr n kém.
31,6-39,1 CC- Hiu qu hot ng kinh doanh rt thp, b! thua
l1, không có trin v)ng phc h i, nng l c tài
chính y
u kém, ã có n quá hn. Ri ro rt cao.
<31,6 C Tài chính y
u kém, b! thua l1 kéo dài, có n khó
òi. Ri ro ,c bit cao, mt kh nng tr n .
(Ngun : Ngân hàng Công thng Vit nam)
1.2.3.3. H thng xp hng tín dng ca E&Y.
Công ty TNHH Ernst & Young Vit Nam (E&Y) là t chc kim toán
có xây d ng h th ng XHTD riêng phc v cho vic ánh giá x
p hng khách
hàng c kim toán, ng thi E&Y c ng c mt s NHTM tin c-y s#
dng d!ch v t vn tài chính nh : H p ng Xây d ng h th ng chm im
tín dng ni b Ngân hàng TMCP Vit Á (VAB) ã c ký k
t ngày
H THNG XP HNG TÍN DNG
34
06/5/2008; Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB) c ng m i ký k
t th5a thu-n t
vn v i E&Y hoàn thin h th ng x
p hng ni b ca mình.
1.2.3.3.1. Xp hng tín dng cá nhân.
Mô hình chm im XHTD cá nhân ca E&Y bao g m hai ph*n là
chm im kh nng tr n (Tr)ng s ca t ng im là 40%) và chm im
nhân thân (Tr)ng s ca t ng im là 60%). Các ch tiêu chm im và im s
c thi
t k
nh trình bày trong B ng 1.21 (Trang 34,35).
B ng 1.21 : Các ch tiêu chm im cá nhân ca E&Y
Ch tiêu im ban u Trng
s 100 75 50 25 0
Phn I : Kh nng tr n
1
D n /Tài
sn ròng
0% 0- 20% 20-40% 40-60% >60% 15%
2
Tình hình
tr n
Luôn tr
n úng
hn
&ã có
gia hn
n
&ã có n quá hn
Hin
ang có
n quá
hn
15%
Hin tr
n t t/
Khách
hàng m i
Kh
nng tr
n
không
n !nh
3
Tình hình
ch-m tr lãi
Luôn tr
n úng
hn
&ã có
gia hn
n
&ã có n quá hn
Hin
ang có
n quá
hn
15%
Hin tr
n t t/
Khách
hàng m i
Kh
nng tr
n
không
n !nh
4
Các d!ch v
s# dng
ngân hàng
Ch s#
dng
ti
n g#i
D!ch v
thanh toán
Không
s# dng
10%
5
&ánh giá
kh nng tr
n
Có kh
nng tr
n
Có th
phi gia
hn n
Không
có kh
nng tr
n
15%
6
L i nhu-n/
Doanh thu;
Ho,c thu
nh-p ròng
>25%
ho,c
>10
triu
ng
20-25%
ho,c 5-
10 triu
ng
15-20%
ho,c 3-5
triu ng
10-15%
ho,c 1-3
triu
ng
<10%
ho,c <1
triu
ng
15%
H THNG XP HNG TÍN DNG
35
B ng 1.21 : Các ch tiêu chm im cá nhân ca E&Y
Ch tiêu im ban u Trng
s 100 75 50 25 0
7
S ti
n theo
k
hoch tr
n /Ngu n
tr n
< 30%
30% -
45%
45%-60%
60%-
75%
> 75% 15%
Phn II : Thông tin v nhân thân
1
Ti
n án, ti
n
s
Không Có 10%
2 Tu i
36-55
tu i
26-35
tu i
56-60 tu i
20-25
tu i
>60 tu i
ho,c 18-
20 tu i
10%
3
Trình
h)c vn
Trên i
h)c
&i h)c Cao 6ng
Trung
h)c
D i
trung
h)c
10%
4
Tính cht
công vic
hin ti
Qun lý,
i
u
hành
Chuyên
môn
/Ch c
s
Lao ng
c ào
to ngh
Lao
ng
thi v
Tht
nghip
10%
5
Thi gian
làm công
vic hin ti
>7 nm 5-7 nm 3-5 nm 1-3 nm <1 nm 10%
6
Tình trng
ch1
Nhi
u
B&S s
hu
riêng
Nhà s
hu
riêng
: chung
v i cha
m9
Nhà
thuê
Khác 10%
7
C cu gia
ình
Gia ình
ht nhân
S ng
v i cha
m9
S ng cùng
1 gia ình
ht nhân
khác
Các
trng
h p
khác
10%
8
S ngi
tr c ti
p ph
thuc vào
ngi vay
<3
ngi
3 ngi 4 ngi 5 ngi
>5
ngi
10%
9
Ri ro ngh
nghip
Thp
Trung
bình
Rt cao 10%
10
Bo him
nhân mng
>100
triu
ng
50-100
triu
ng
30-50
triu ng
<30
triu
Không
có
10%
(Ngun : Công ty TNHH Ernst & Young Vit Nam)
Trong mô hình này, E&Y chú tr)ng nhi
u hn
n các thông tin v
nhân
thân v i mi ch tiêu ánh giá, trong khi ó chm im kh nng tr n ch có
ba ch tiêu ánh giá H th ng ký hiu x
p hng cá nhân ca E&Y có mi mc
H THNG XP HNG TÍN DNG
36
gim d*n t% A+
n D nh trình bày trong B ng 1.22. Cn c vào t ng im
t c t i a gim d*n t% 100 im ca t%ng cá nhân (&ã quy i theo tr)ng
s nh trên) x
p hng tng ng.
B ng 1.22 : H hng ký hiu XHTD cá nhân ca E&Y
im Xp
hng
ánh giá xp
hng
Mc ri ro. Phân loi theo quyt
nh
493/2005/Q-NHNN
100 A+ Th ng hng Thp. N tiêu chu"n thuc nhóm 1.
94 A Xut s.c Thp. N tiêu chu"n thuc nhóm 1.
89 A- Rt t t Thp. N tiêu chu"n thuc nhóm 1.
84 B+ T t Thp. N c*n chú ý thuc nhóm 2.
79 B Trung bình Trung bình. N c*n chú ý thuc nhóm 2.
69 B- Tho áng Trung bình. N c*n chú ý thuc nhóm 2.
59 C+ D i trung bình
Trung bình. N d i tiêu chu"n thuc nhóm
3.
49 C D i chu"n Cao. N d i tiêu chu"n thuc nhóm 3
39 C-
Kh nng không
thu h i cao
Cao. N nghi ng thuc nhóm 4
35 D
Kh nng không
thu h i rt cao
Cao. N có kh nng mt v n thuc nhóm 5
(Ngun : Công ty TNHH Ernst & Young Vit Nam)
1.2.3.3.2. Xp hng tín dng doanh nghip.
Các ch tiêu tài chính s# d ng trong ánh giá x
p hng doanh nghip ca
E&Y g m mi mt ch tiêu ánh giá có s#a i so v i h ng d/n ca NHNN
nh trình bày trong B ng 1.23 dùng x
p loi kh nng tài chính theo nm
mc t t, tng i t t, trung bình, d i trung bình và xu.
B ng 1.23 : Các ch tiêu chm im tài chính doanh nghip ca E&Y
Ch tiêu thanh kho n
Kh nng thanh toán hin hành
Kh nng thanh toán nhanh
Ch tiêu hot ng
Vòng quay hàng t n kho
Vòng quay các khon phi thu
Hiu sut s# dng tài sn c !nh
Ch tiêu cân n
T ng n phi tr/ T ng tài sn
N dài hn/V n ch s hu
Ch tiêu thu nh$p
L i nhu-n t% hot ng kinh doanh/Doanh thu thu*n
L i nhu-n sau thu
/V n ch s hu
L i nhu-n sau thu
/T ng tài sn bình quân
EBIT/Lãi vay phi tr
(Ngun : Công ty TNHH Ernst & Young Vit Nam)
H THNG XP HNG TÍN DNG
37
Các ch tiêu phi tài chính g m nm nhóm (Kh nng tr n t% lu
chuyn ti
n t, trình qun lý và môi trng ni b, quan h v i ngân hàng,
các nhân t bên ngoài, và các ,c im hot ng ca doanh nghip) s# dng
ánh giá tình hình tr n ngân hàng theo ba mc t t, trung bình, xu. Cách
tính im các ch tiêu phi tài chính ca E&Y rt phc tp, thang im và các
mc ánh giá t%ng ch tiêu không ng nht v i nhau. Doanh nghip c x
p
hng theo nm nhóm phân loi n ti &i
u 7 ca Quy
t !nh 493/2005/Q&-
NHNN nh trình bày ti B ng 1.24.
B ng 1.24 : Ma tr$n XHTD kt h p gi a tình hình thanh toán n và tình
hình tài chính ca E&Y
Tình hình thanhtoán n
Tình hình tài chính
T t Trung bình Xu
T t
N tiêu
chu"n
N c*n chú ý
N d i tiêu
chu"n
Tng i t t N c*n chú ý
N d i tiêu
chu"n
N d i tiêu
chu"n
Trung bình
N d i tiêu
chu"n
N d i tiêu
chu"n
N nghi ng
D i trung bình
N d i tiêu
chu"n
N nghi ng
N có kh
nng mt v n
Xu N nghi ng
N có kh
nng mt v n
N có kh
nng mt v n
(Ngun : Công ty TNHH Ernst & Young Vit Nam)
Kt lu$n các vn nghiên cu ca ch
ng I : Trong chng này,
tài nghiên cu ã c g.ng trình bày nhng c s lý lu-n, các công trình nghiên
cu, các h ng d/n v
XHTD ca NHNN, yêu c*u i v i mt h th ng
XHTD theo Basel. & ng thi, tác gi c ng ã trình bày mt s mô hình x
p
hng tín nhim ca các t chc x
p hng qu c t
, các NHTM và t chc kim
toán trong n c làm c s so sánh v i mô hình XHTD ang áp dng ti
Vietcombank s+ c trình bày trong chng III ca
tài nghiên cu này.
CHNG II :
H THNG XP HNG TÍN DNG
CA VIETCOMBANK
Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit nam (Vietcombank) ã xây dng
và trin khai ng d ng XHTD khách hàng t
n m 2003 theo h ng d
n ca
NHNN và t vn ca các chuyên gia tài chính thuc Ngân hàng Th gi i
(WorldBank), n nay, h thng xp hng ni b này ã c chnh sa nhiu
ln nhm phù hp hn v i iu kin kinh t xã hi ã thay i và các hip c
quc t mà Vit nam cam kt. Hin ti, NHNN ang yêu cu các NHTM phi
thng xuyên rà soát iu chnh h thng XHTD ni b có th áp d ng phân
loi n theo iu 7 ca Quyt nh 493/2005/Q -NHNN, mt trong s các yêu
cu i v i h thng XHTD ca NHTM bao g m :
a) H thng XHTD ni b phù hp v i hot ng kinh doanh, i tng
khách hàng, tính cht ri ro ca khon n ca t chc tín d ng.
b) Chính sách qun lý ri ro tín d ng, mô hình giám sát ri ro tín d ng,
phng pháp xác nh và o lng ri ro tín d ng có hiu qu, trong ó bao
g m cách thc ánh giá v kh n ng tr n ca khách hàng, hp ng tín d ng,
các tài sn bo m, kh n ng thu h i n và qun lý n ca t chc tín d ng.
c) Hàng n m, t chc tín d ng phi ánh giá li h thng XHTD ni b
và chính sách d phòng ri ro cho phù hp v i tình hình thc t và các quy
nh ca pháp lu t.
Nh v y, nhm có th áp ng theo yêu cu ca NHNN v phân loi n,
và nâng cao hn n a hiu qu qun tr ri ro thì Vietcombank phi thng
xuyên xem xét iu chnh h thng XHTD ca mình có th sàng l!c và phân
loi khách hàng chính xác hn.
H THNG XP HNG TÍN DNG CA VIETCOMBANK
39
2.1. Chính sách tín dng ca Vietcombank.
Vietcombank xây dng chính sách tín dng theo h
ng m b o tính
ch
ng và linh hot trong hot ng thc t nhm nm bt tt nht các c hi
phát trin u t tín dng theo mc tiêu nh h
ng kinh doanh tng thi k,
m b o mc tiêu qu n tr r
i ro theo h
ng không t p trung quá cao cho mt
nhóm khách hàng, nh ng l nh vc ngành ngh có liên quan v
i nhau hay i
v
i mt loi ti n t .
Chính sách tín dng chú tr!ng tuân th
các quy nh c
a lu t pháp có
liên quan, quan im bình "ng h
ng t
i khách hàng, không phân bi t thành
phn kinh t hay hình th#c s$ h u, các u ãi tín dng ch% áp dng c&n c# vào
n&ng lc tài chính và m#c r
i ro c'ng nh thi n chí tr n( c
a tng khách
hàng. Chính sách tín dng c'ng chú tr!ng cao trách nhi m cá nhân nhm
nâng cao tính minh bch và cht l (ng trong hot ng tín dng.
2.2. Nguyên tc chm im tín dng.
H thng XHTD là công c quan tr!ng t&ng c ng tính khách quan,
nâng cao cht l (ng và hi u q
a hot ng tín dng. Mô hình tính im tín
dng là ph ng pháp l (ng hóa m#c r
i ro thông qua ánh giá thang im,
các ch% tiêu ánh giá trong nh ng mô hình chm im (c áp dng khác nhau
i v
i tng loi khách hàng.
Vietcombank s) dng mô hình chm im tín dng khác nhau áp dng
riêng i v
i t* ch#c tài chính, doanh nghi p và cá nhân. + tài nghiên c#u này
ch% c p n các mô hình XHTD cho doanh nghi p và cá nhân.
Nguyên tc trong chm im XHTD c
a Vietcombank là tính im ban
u c
a m,i ch% tiêu ánh giá theo im #ng v
i m#c ch% tiêu gn nht mà thc
t khách hàng t (c. Nu m#c ch% tiêu t (c c
a khách hàng nm $ gi a
hai m#c ch% tiêu h
ng d-n thì im ban u là m#c ch% tiêu cao hn. +im
dùng t*ng h(p XHTD là tích s gi a im ban u và tr!ng s c
a tng ch%
tiêu, tr!ng s c
a tng nhóm ch% tiêu.
H THNG XP HNG TÍN DNG CA VIETCOMBANK
40
2.3. S dng kt qu tính im xp h
ng tín dng.
Kt qu XHTD (c s) dng cho các mc ích xác nh gi
i hn tín
dng; quyt nh t chi hay .ng ý cp tín dng, m#c lãi sut cho vay, và xác
nh yêu cu v tài s n m b o; +ánh giá hi n trng khách hàng trong quá
trình theo dõi vn vay; Qu n lý danh mc tín dng và trích d phòng r
i ro.
Mc tiêu c
a Vietcombank là xây dng mt h thng XHTD linh hot, có kh
n&ng i u ch%nh và b* sung nhm m b o tính thc t cao. Do ó, vi c ánh
giá và hi u ch%nh h thng s/ (c tin hành nh k. Các kt qu chm im
XHTD s/ (c l u gi y
cùng h. s tín dng c
a khách hàng k c i
v
i các khách hàng b t chi.
2.4. Mô hình tính im xp h
ng tín dng ca Vietcombank.
Mô hình tính im tín dng trong xp hng tín nhi m khách hàng c
a
Vietcombank ang s) dng là mô hình mt bin s s) dng các ch% tiêu tài
chính theo phân tích nh l (ng và phi tài chính theo phân tích nh tính
ánh giá nhm b* sung cho nh ng hn ch v s li u thng kê c
a ph ng
pháp nh l (ng. Vietcombank ch% m
i áp dng mô hình chm im XHTD
cho khách hàng, ch a áp dng mô hình chm im xp hng cho kho n vay.
+i v
i kho n vay m
i thì xp hng theo phân tích truy n thng da trên mc
ích s) dng vn, tài s n m b o, d kin hi u qu s) dng vn vay. +i v
i
kho n vay c' thì xp hng theo quyt nh 493/2005/Q+-NHNN ngày
22/4/2005 phân loi n(, trích l p và s) dng d phòng x) lý r
i ro tín dng.
2.4.1. Xp h
ng tín dng cá nhân.
Vi c chm im XHTD cá nhân (c thc hi n theo hai nhóm ch% tiêu
v nhân thân và quan h v
i ngân hàng nh trình bày trong B ng 2.01 (Trang
41). Nh ng khách hàng có t*ng im <0 $ các ch% tiêu chm im v nhân thân
s/ b loi và chm d#t quá trình xp hng. C&n c# t*ng s im t (c c
a
khách hàng cá nhân quy *i theo m i m#c ký hi u xp hng t ng #ng
nh trình bày trong B ng 2.02 (Trang 42)
H THNG XP HNG TÍN DNG CA VIETCOMBANK
41
B ng 2.01 : Các ch tiêu chm im XHTD cá nhân ca Vietcombank
Ph n I : Ch tiêu chm im thông tin cá nhân
1 Tu*i 18-25 tu*i 25-40 tu*i 40-60 tu*i >60 tu*i
5 15 20 10
2 Trình h!c
vn
Trên i h!c +i h!c/Cao
"ng
Trung h!c D
i trung
h!c
20 15 5 -5
3 Ngh nghi p Chuyên
môn
Th ký Kinh doanh Ngh% h u
25 15 5 0
4 Thi gian
công tác
<6 tháng 6 tháng – 1
n&m
1-5 n&m >5 n&m
5 10 15 20
5 Thi gian làm
công vi c hi n
ti
<6 tháng 6 tháng – 1
n&m
1-5 n&m >5 n&m
5 10 15 20
6 Tình trng c
trú
Ch
/T mua Thuê V
i gia ình Khác
30 12 5 0
7 C cu gia
ình
Ht nhân Sng v
i cha
m0
Sng v
i 1 gia
ình khác
Sng v
i >1
gia ình khác
20 5 0 -5
8 S ng i &n
theo
+c thân 5 ng i
0 10 5 -5
9 Thu nh p cá
nhân/n&m
>120 tri u
.ng
36–120 tri u
.ng
12–36 tri u
.ng
<12 tri u
.ng
40 30 15 -5
1
0
Thu nh p gia
ình/n&m
>240 tri u
.ng
72–240 tri u
.ng
24–72 tri u
.ng
<24 tri u
.ng
40 30 15 -5
Ph n II : Các ch tiêu chm im quan h
vi ngân hàng
1 Tình hình tr
n( v
i ngân
hàng
Ch a giao
dch
Ch a bao gi
quá hn
Quá hn <30
ngày
Quá hn >30
ngày
0 40 0 -5
2 Tình hình
ch m tr lãi
Ch a giao
dch
Ch a bao gi
ch m tr lãi
Ch a b ch m
tr lãi 2 n&m
gn ây
Có ln ch m
tr lãi 2 n&m
gn ây
0 40 0 -5
3 T*ng n( hi n
ti
<100 tri u
.ng
100 - 500
tri u .ng
500 - 1.000
tri u .ng
>1 t1 .ng
25 10 5 -5
4 Các dch v
s) dng
Ch% g)i tit
ki m
Ch% s) dng
th2
Tit ki m và
th2
Không
15 5 25 -5
5 S d ti n g)i
tit ki m n&m
tr
c
>500 tri u
.ng
100-500 tri u
.ng
20-100 tri u
.ng
< 20 tri u
.ng
40 25 10 0
(Ngun : Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit nam)
H THNG XP HNG TÍN DNG CA VIETCOMBANK
42
B ng 2.02 : H
thng ký hi
u XHTD cá nhân ca Vietcombank
im Xp lo
i Mc ri ro
>=400 A+ Thp Cp tín dng $ m#c ti a
351-400 A Thp Cp tín dng $ m#c ti a
301-350 A- Thp Cp tín dng $ m#c ti a
251-300 B+ Thp Cp tín dng theo ph ng án
m b o ti n vay
201-250 B Trung bình Có th cp tín dng v
i vi c xem
xét hi u qu ph ng án vay vn
và m b o ti n vay
151-200 B- Trung bình T p trung thu h.i n(
101-150 C+ Trung bình T chi cp tín dng
51-100 C Cao T chi cp tín dng
01-50 C- Cao T chi cp tín dng
<0 D Cao T chi cp tín dng
(Ngun : Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit nam)
2.4.2. Xp h
ng tín dng doanh nghi
p.
Mô hình chm im g.m hai phn là chm im nh l (ng theo các ch%
s tính toán trc tip t báo cáo tài chính c
a doanh nghi p, và chm im nh
tính trên c s$ ánh giá c
a ngân hàng v các m3t c
a doanh nghi p. Thông tin
dùng chm im doanh nghi p là báo cáo tài chính n&m gn nht, thông tin
phi tài chính c p nh t n thi im chm.
Tùy theo m#c quan tr!ng mà gi a các ch% tiêu và nhóm ch% tiêu có
tr!ng s khác nhau. C&n c# t*ng im t (c sau khi ã nhân im ban u
v
i tr!ng s xp loi doanh nghi p theo m#c r
i ro t&ng dn t AAA
(R
i ro thp nht) n D (R
i ro cao nht).
2.4.2.1. Mô hình chm im xp h
ng tín dng doanh nghi
p t
i chi
nhánh ca Vietcombank.
Vi c chm im XHTD doanh nghi p (c thc hi n theo công v&n s
1348/NHNT-QLTD ngày 22/12/2003 v vi c ban hành h thng XHTD doanh
nghi p và công v&n s 279/NHNT.CSTD ngày 09/3/2007 v vi c ch%nh s)a h
thng XHTD doanh nghiêp. Trình t các b
c thc hi n chm im XHTD
doanh nghi p doanh ti chi nhánh bao g.m :
H THNG XP HNG TÍN DNG CA VIETCOMBANK
43
Bc 1 : Phân loi doanh nghi p theo các tiêu chí v quy mô, hình th#c
s$ h u, ngành ngh kinh doanh chính.
Da theo hình th#c s$ h u, các doanh nghi p (c phân loi theo ba
nhóm : Doanh nghi p nhà n
c, doanh nghi p u t n
c ngoài và doanh
nghi p khác. Trong ó, doanh nghi p nhà n
c là t* ch#c kinh t do Nhà n
c
s$ h u toàn b vn i u l ho3c có c* phn, vn góp chi phi. Doanh nghi p có
vn u t n
c ngoài là doanh nghi p mt tr&m phn tr&m vn n
c ngoài
ho3c liên doanh. Doanh nghi p khác là nh ng doanh nghi p không thuc hai
hình th#c s$ h u trên.
Sau khi phân loi theo hình th#c s$ h u s/ tin hành xác nh ngành
ngh c
a doanh nghi p da trên c s$ i chiu ngành kinh doanh chính c
a
doanh nghi p có t1 tr!ng l
n nht ho3c chim t 40% doanh thu tr$ lên so v
i
b ng phân ngành (c trình bày trong B ng I.02 c
a Ph lc I (+ính kèm
tài nghiên c#u này) theo bn nhóm ngành nông - lâm - th
y s n, th ng mi
dch v, s n xut công nghi p và xây dng. Các doanh nghi p còn (c xác
nh quy mô theo ba nhóm là doanh nghi p l
n, doanh nghi p va và doanh
nghi p nh4 bng cách cho im $ các ch% tiêu vn, lao ng, doanh thu thun,
t*ng tài s n nh trình bày trong B ng I.01 c
a Ph lc I (+ính kèm tài
nghiên c#u này).
Bc 2 : Trên c s$ ngành ngh và quy mô, s) dng các B ng I.03,
I.04, I.05, I.06 c
a Ph lc I (+ính kèm tài nghiên c#u này) t ng #ng v
i
ngành ngh kinh doanh chính c
a doanh nghi p chm im tài chính. Cách
tính các ch% tiêu tài chính (c trình bày trong B ng 2.03 (Trang 44). Các ch%
tiêu tài chính (c ánh giá da theo khung h
ng d-n c
a NHNN và có i u
ch%nh các h s thng kê ngành cho phù h(p v
i thông tin tín dng c
a
Vietcombank, m,i ch% tiêu ánh giá có n&m kho ng giá tr chu5n t ng #ng là
n&m m#c im 20, 40, 60, 80, 100 (+im ban u). +im theo tr!ng s là tích
s gi a im ban u và tr!ng s t ng #ng. Nguyên tc cho im tng ch% tiêu
là ch% s thc t gn v
i tr s nào nht thì cho im theo tr s ó; nu ch% s
thc t nm gi a hai tr s thì ly loi thp hn (Thang im thp hn).
H THNG XP HNG TÍN DNG CA VIETCOMBANK
44
B ng 2.03 : Hng dn tính toán mt s ch tiêu phân tích tài chính trong
chm im XHTD doanh nghi
p ca Vietcombank
STT Ch tiêu n v Công thc tính Ghi chú
I Ch tiêu thanh kho n
1 Kh n&ng thanh kho n ln
Tài s n l u ng/N( ngn
hn
2
Kh n&ng thanh toán
nhanh ln
(Tài s n l u ng - Hàng t.n
kho)/N( ngn hn
II Ch tiêu ho
t ng
3
Vòng quay hàng t.n
kho ln
Giá vn hàng bán/Giá tr
hàng t.n kho bình quân
4 K thu ti n bình quân ngày
360 x Giá tr các kho n ph i
thu bình quân/Doanh thu
thun
5
Doanh thu/T*ng tài
s n ln
Doanh thu thun/T*ng tài
s n có
III Ch tiêu cân n
6
N( ph i tr /T*ng tài
s n % N( ph i tr /t*ng tài s n
7
N( ph i tr /Ngu.n vn
ch
s$ h u %
N( ph i tr /Ngu.n vn ch
s$ h u
IV Ch tiêu thu nhp
8
T*ng thu nh p tr
c
thu/doanh thu %
T*ng thu nh p tr
c
thu/doanh thu
9
T*ng thu nh p tr
c
thu/t*ng tài s n %
T*ng thu nh p tr
c
thu/t*ng tài s n bình quân
10
T*ng thu nh p tr
c
thu/ngu.n vn ch
s$
h u %
T*ng thu nh p tr
c
thu/ngu.n vn ch
s$ h u
bình quân
V Dòng tin
11 H s kh n&ng tr lãi ln
L(i nhu n thun hot ng
kinh doanh/lãi vay ã tr
12
H s kh n&ng tr n(
gc
ln
(L(i nhu n thun t hot
ng kinh doanh + Khu
hao)/(Lãi vay ã tr +
N( dài hn n hn tr )
Ly giá tr
n( dài hn
n hn
tr
cui n&m
tr
c ho3c
u k
13
Ti n và các kho n
t ng ng ti n/Vn
ch
s$ h u
%
Ti n và các kho n t ng
ng ti n/Vn ch
s$ h u
Ti n và
các kho n
t ng
ng
ti n =
Ti n +
+u t tài
chính
ngn hn
(Ngun : Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit nam)
H THNG XP HNG TÍN DNG CA VIETCOMBANK
45
Bc 3 : Chm im các ch% tiêu phi tài chính bao g.m n&m nhóm v
i
hai m i l&m ch% tiêu, m,i ch% tiêu ánh giá có n&m kho ng giá tr chu5n t ng
#ng là n&m m#c im 4, 8, 12, 16, 20 (+im ban u) nh trình bày trong các
B ng I.07, I.08, I.09, I.10 và I.11 c
a Ph lc I (+ính kèm tài nghiên c#u
này). T*ng im phi tài chính (c t*ng h(p theo B ng 2.04.
B ng 2.04 : im trng s các ch tiêu phi tài chính chm im XHTD doanh
nghi
p ca Vietcombank
Các yu t phi tài chính
DNNN Doanh nghi
p
khác
TNN
T trng T trng T trng
1 L u chuyn ti n t 25% 24% 30%
2 Trình qu n lý 27% 30% 27%
3 Quan h tín dng 20% 20% 18%
4 Các yu t bên ngoài 13% 13% 15%
5 Các 3c im hot ng khác 15% 13% 10%
(Ngun : Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit nam)
Bc 4 : Xác nh t*ng im cui cùng xp hng doanh nghi p.
Trong chm im XHTD doanh nghi p, mô hình chm im còn xác nh m#c
tin c y c
a s li u theo tiêu chí có hay không có kim toán báo cáo tài
chính. Nh ng doanh nghi p nu có báo cáo tài chính ã kim toán thì s/ (c
cng thêm 6 im vào t*ng im các ch% tiêu tài chính và phi tài chính ã nhân
tr!ng s. T*ng im cui cùng (c nhân v
i tr!ng s theo trình bày nh trong
B ng 2.05.
B ng 2.05 : im trng s các ch tiêu tài chính và phi tài chính chm im
XHTD doanh nghi
p ca Vietcombank
Ch tiêu
DNNN Doanh nghi
p khác TNN
T trng T trng T trng
1 Chm im tài chính 50% 40% 60%
2 Chm im phi tài chính 50% 60% 40%
3 +im th $ng báo cáo tài
chính (c kim toán.
+ 6 im + 6 im + 6 im
(Ngun : Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit nam)
C&n c# t*ng im t (c cui cùng ã nhân v
i tr!ng s, các doanh
nghi p (c XHTD theo m i loi t ng #ng m#c r
i ro t&ng dn t AAA
H THNG XP HNG TÍN DNG CA VIETCOMBANK
46
(Có m#c r
i ro thp nht) n D (Có m#c r
i ro cao nht) nh trình bày
trong B ng 2.06.
B ng 2.06 : H
thng ký hi
u XHTD doanh nghi
p ca Vietcombank
im Xp lo
i ánh giá xp h
ng doanh nghi
p
> 92,3 AAA
Ti m lc mnh, n&ng lc qu n tr tt, hot ng hi u
qu , trin v!ng phát trin, thi n chí tt. R
i ro thp
nht. 6u tiên áp #ng ti a nhu cu tín dng v
i m#c
u ãi v lãi sut, có th áp dng cho vay không có tài
s n m b o. T&ng c ng mi quan h v
i khách hàng.
84,8 - 92,3 AA
Hot ng hi u qu , trin v!ng tt, thi n chí tt. R
i ro
thp. 6u tiên áp #ng ti a nhu cu tín dng v
i m#c
u ãi v lãi sut, có th áp dng cho vay không có tài
s n m b o. T&ng c ng mi quan h v
i khách hàng.
77,2 - 84,7 A
Hot ng hi u qu , tình hình tài chính t ng i tt,
kh n&ng tr n( m b o, có thi n chí. R
i ro thp.
6u tiên áp #ng nhu cu tín dng. Không yêu cu cao
v bi n pháp m b o ti n vay.
69,6 - 77,1 BBB
Hot ng hi u qu , có trin v!ng phát trin. Có mt s
hn ch v tài chính và qu n lý. R
i ro trung bình. Có
th m$ rng tín dng. Hn ch áp dng các i u ki n
u ãi. +ánh giá k7 v chu k kinh t và tính hi u qu
khi cho vay dài hn.
62,0 - 69,5 BB
Hot ng hi u qu thp. Ti m lc tài chính và n&ng
lc qu n lý trung bình. R
i ro trung bình. Có th g3p
khó kh&n khi các i u ki n kinh t bt l(i kéo dài.
Hn ch m$ rng tín dng, ch% t p trung tín dng ngn
hn và yêu cu tài s n m b o y
.
54,4 - 61,9 B
Hi u qu không cao và d8 b bin ng. R
i ro.
T p trung thu h.i n( vay.
46,8 - 54,3 CCC
Hot ng hi u qu thp, n&ng lc tài chính không m
b o, trình qu n lý kém. R
i ro. Có nguy c mt vn.
Hn ch cp tín dng. Giãn n( và gia hn n( ch% thc
hi n nu có ph ng án khc phc kh thi.
39,2 - 46,7 CC
Hot ng hi u qu thp, tài chính không m b o,
trình qu n lý kém. R
i ro cao.
31,6 - 39,1 C
B thua l, và ít có kh n&ng h.i phc, tình hình tài
chính kém, kh n&ng tr n( không m b o. R
i ro rt
cao. Có nhi u kh n&ng không thu h.i (c n( vay.
T p trung thu h.i n(, k c x) lý s
m tài s n m b o.
Xem xét a ra tòa kinh t.
<31,6 D
Thua l, nhi u n&m, tài chính không lành mnh, qu n lý
yu kém. +3c bi t rt r
i ro. Có nhi u kh n&ng không
thu h.i (c n( vay.
Tìm m!i bi n pháp thu h.i n(, x) lý s
m tài s n
m b o. Xem xét a ra tòa kinh t.
(Ngun : Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit nam)
H THNG XP HNG TÍN DNG CA VIETCOMBANK
47
Bc 5 : +i chiu kt qu chm im XHTD v
i thc trng c
a doanh
nghi p thc hi n i u ch%nh kt qu xp hng theo nguyên tc :
a) Ch% có th h b c, không (c t&ng b c.
b) +i v
i nh ng khách hàng có bt k mt kho n n( trong h thng các
t* ch#c tín dng ti thi im chm im b quá hn trên 90 ngày thì bt buc
ph i h ti thiu 1 b c nh ng ph i m b o khách hàng ch% thuc 1 trong 3
nhóm cui (T CC tr$ xung D).
c) +i v
i nh ng tr ng h(p cán b ánh giá kt qu xp hng ch a phù
h(p v
i n&ng lc/m#c r
i ro thc t c
a doanh nghi p (Kh n&ng tài chính
c
a khách hàng yu kém, kinh doanh thua l,, h thng qu n lý kém, ngành
ngh kinh doanh chính ang g3p nhi u khó kh&n, gia hn n( nhi u ln và kh
n&ng tr n( thp) nh ng không thuc loi có n( quá hn trên 90 ngày thì có th
h ti thiu 1 b c, nh ng ph i nêu rõ lý do h b c.
2.4.2.2. Mô hình chm im xp h
ng tín dng doanh nghi
p t
i
VCI.
Trung tâm thông tin tín dng Vietcombank (VCI) thc hi n XHTD i
v
i nh ng doanh nghi p do chi nhánh h4i tin. Vi c chm im xp hng doanh
nghi p (c c&n c# vào s im c
a ba phn bao g.m : Các ch% tiêu tài chính
nh trình bày trong B ng 2.07 (Trang 48), các ch% tiêu vay n( và phi phí tr lãi
(Bao g.m : Kh n&ng tha
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Hoan thien He thong XHTD Vietcombank.pdf
