Luận văn Hoàn thiện hệ thống kế toán áp dụng cho công ty bảo hiểm quốc tế Mỹ

Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ MÔÛ ÑAÀU 1. Söï caáp thieát cuûa ñeà taøi Vaøo thaùng 8 naêm 1996, Toång Coâng ty Baûo hieåm Vieät Nam ñöa ra thò tröôøng nhöõng saûn phaåm baûo hieåm nhaân thoï ñaàu tieân ñaùnh daáu söï ra ñôøi cuûa moät nhaùnh môùi trong ngaønh kinh doanh baûo hieåm – ñoù laø nhaùnh baûo hieåm Nhaân thoï. Tieáp theo ñoù laø söï ra ñôøi cuûa Coâng ty baûo hieåm nhaân thoï 100% voán nöôùc ngoaøi ñaàu tieân Prudential, vaø caùc lieân doanh baûo hieåm Baûo Minh – CMG vaø Chinfon Manulife (baây giôø laø Manulife) ñaõ laøm neân moät böôùc chuyeån heát söùc maïnh meõ trong thò tröôøng baûo hieåm nhaân thoï. Söï goùp maët cuûa caùc coâng ty baûo hieåm 100% voán nöôùc ngoaøi vaø caùc doanh nghieäp baûo hieåm moät beân laø ñoái taùc Vieät Nam vaø moät beân laø ñoái taùc töø caùc nöôùc coù neàn taøi chính vaø dòch vuï phaùt trieån ñaõ taïo cho thò tröôøng baûo hieåm Vieät Nam moät saéc thaùi môùi, naêng ñoäng hôn. Ñoái vôùi hoaït ñoäng baûo hieåm nhaân thoï, chæ trong moät thôøi gian raát ngaén hoaït ñoäng baûo hieåm nhaân thoï ñöôïc ñaùnh giaù laø phaùt trieån nhanh taïi thò tröôøng Vieät Nam. Coù theå noùi ñaây laø moät lónh vöïc hoaït ñoäng taïo ra thoùi quen môùi trong daân cö – thoùi quen keá hoaïch hoùa taøi chính daøi haïn cuûa moãi gia ñình, laø moät keânh huy ñoäng voán daøi haïn ñeå ñaàu tö trôû laïi cho neàn kinh teá raát coù hieäu quaû, beân caïnh caùc hình thöùc tieát kieäm khaùc taïi Vieät Nam. Neáu nhìn vaøo möùc thu nhaäp bình quaân tính theo ñaàu ngöôøi ôû moät soá tænh, ñaëc bieät laø caùc tænh mieàn nuùi, khoâng ai coù theå nghó raèng baûo hieåm nhaân thoï coù theå trieån khai ôû nhöõng khu vöïc naøy. Nhöng vôùi nhöõng saûn phaåm baûo hieåm phuø hôïp, phöông thöùc khai thaùc vaø thu phí baûo hieåm thích öùng, caùc doanh nghieäp baûo hieåm nhaân thoï ñaõ thaønh coâng. Naêm 2002, gaàn 6.000 tyû ñoàng ñaõ ñöôïc ñaàu tö trôû laïi cho neàn kinh teá töø hoaït ñoäng baûo hieåm nhaân thoï, laøm cho ngaønh kinh doanh baûo hieåm trôû thaønh moät taùc nhaân quan troïng cuûa vieäc hình thaønh vaø phaùt trieån thò tröôøng voán ôû Vieät Nam. Moät ñieåm khoâng keùm phaàn quan troïng, coù yù nghóa ñaëc bieät ñoái vôùi xaõ hoäi ñoù laø chæ trong moät thôøi gian raát ngaén, soá vieäc laøm maø baûo hieåm nhaân thoï taïo ra leân tôùi treân 74.494 ngöôøi, trong ñoù treân 70.568 ñaïi lyù chuyeân nghieäp, coù haøng nghìn ngöôøi ñaïi lyù gioûi coù thu nhaäp treân 10 trieäu ñoàng/thaùng. Ñaây laø ñoùng goùp höõu hieäu cuûa ngaønh baûo hieåm trong boái caûnh soá löôïng ngöôøi chöa coù vieäc laøm ôû nöôùc ta ñang coù Trang 1 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ xu höôùng taêng leân. Vôùi söï phaùt trieån ñoù, ngheà tö vaán baûo hieåm coù teân trong danh muïc ngheà nghieäp ôû nöôùc ta. Beân caïnh ñoù hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm noùi chung vaø baûo hieåm nhaân thoï noùi rieâng ñöôïc coi laø moät hoaït ñoäng ñaëc thuø thuoäc lónh vöïc taøi chính, tín duïng, tieàn teä. Baûo hieåm laø moät keânh taøi chính ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc huy ñoäng voán trung vaø daøi haïn cho neàn kinh teá quoác daân. Baûo hieåm coøn laø moät lónh vöïc taøi chính aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán tình hình taøi chính caù nhaân cuûa haøng trieäu ngöôøi trong xaõ hoäi vaø vì theá aûnh höôûng ñeán tình hình taøi chính vaø söï oån ñònh cuûa neàn kinh teá quoác gia. Do ñoù coâng taùc keá toaùn trong moät doanh nghieäp baûo hieåm ñoùng vai troø raát quan troïng. Noù laø nguoàn cung caáp thoâng tin höõu ích vaø trung thöïc, giuùp cho caùc nhaø quaûn lyù doanh nghieäp ñaùnh giaù ñöôïc tình hình hoaït ñoäng kinh doanh cuûa coâng ty vaø coù nhöõng phöông aùn söû duïng nguoàn voán hieäu quaû ñeå coù theå ñaûm baûo ñöôïc khaû naêng thanh toaùn cho nhöõng ngöôøi tham gia baûo hieåm. Ngoaøi ra coâng taùc keá toaùn coøn giuùp cho caùc cô quan chöùc naêng coù theå kieåm soaùt ñöôïc tình hình taøi chính cuûa caùc doanh nghieäp baûo hieåm, töø ñoù ñeà ra nhöõng bieän phaùp kòp thôøi vaø hôïp lyù nhaèm ñaûm baûo quyeàn lôïi cho nhöõng ngöôøi tham gia mua baûo hieåm. Vôùi nhöõng ñaëc ñieåm vaø yeâu caàu quaûn lyù ñaëc thuø nhö treân, ngaøy 31 thaùng 12 naêm 1996, Boä Taøi chính ñaõ coù Quyeát ñònh soá 1296 TC/QÑ/CÑKT ban haønh Heä thoáng Cheá ñoä keá toaùn aùp duïng cho caùc doanh nghieäp baûo hieåm. Sau ñoù cuøng vôùi söï ra ñôøi cuûa Luaät Kinh doanh baûo hieåm (soá 24/2000/QH 10 ngaøy 09/12/2000) vaø moät soá Nghò ñònh vaø Thoâng tö coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm, ñoàng thôøi ñeå ñaùp öùng yeâu caàu quaûn lyù kinh teá, taøi chính cuûa caùc doanh nghieäp baûo hieåm, Boä Taøi chính ñaõ ra Quyeát ñònh soá 150/2001/QÑ-BTC ngaøy 31 thaùng 12 naêm 2001 veà vieäc söûa ñoåi vaø boå sung Cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp baûo hieåm soá 1296 TC/QÑ/CÑKT. Maëc duø vieäc söûa ñoåi naøy giuùp cho caùc coâng ty baûo hieåm coù theå aùp duïng cheá ñoä keá toaùn vaøo trong coâng taùc quaûn lyù vaø thöïc haønh keá toaùn deã daøng hôn, nhöng noù vaãn coøn boäc loä moät soá nhöôïc ñieåm khoâng thích hôïp vôùi hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp baûo hieåm. Do ñoù caàn phaûi tieán haønh ñieàu chænh vaø hoaøn thieän hôn nöõa heä thoáng keá toaùn daønh cho caùc doanh nghieäp baûo hieåm noùi chung vaø baûo hieåm nhaân thoï noùi rieâng. Trang 2 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ Ñeà taøi luaän vaên cao hoïc “Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho Coâng ty TNHH Baûo hieåm Quoác teá Myõ taïi Vieät Nam” ñaõ ñöôïc nghieân cöùu nhaèm ñaùp öùng yeâu caàu treân. 2. Muïc ñích cuûa luaän vaên Muïc ñích cuûa luaän vaên heä thoáng hoùa caùc vaán ñeà lyù luaän lieân quan ñeán baûo hieåm nhaân thoï vaø keá toaùn baûo hieåm nhaân thoï. Ñoàng thôøi cuõng neâu leân thöïc traïng cuûa heä thoáng keá toaùn baûo hieåm nhaân thoï taïi Coâng ty baûo hieåm nhaân thoï Myõ (AIA) ôû Vieät Nam. Beân caïnh ñoù luaän vaên cuõng ñeà ra moät soá giaûi phaùp nhaèm hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo taøi chính daønh cho coâng ty baûo hieåm nhaân thoï. 3. Phaïm vi nghieân cöùu - Nghieân cöùu vaø hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn daønh rieâng cho baûo hieåm nhaân thoï chöù khoâng nghieân cöùu ñeán heä thoáng keá toaùn cho baûo hieåm phi nhaân thoï. - Do phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi vaø ñeå ñaûm baûo tính khaû thi cuûa caùc giaûi phaùp ñeà ra, luaän vaên chæ taäp trung nghieân cöùu vaø hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo taøi chính, taøi khoaûn vaø trình töï haïch toaùn moät soá nghieäp vuï ñaëc thuø cho hoaït ñoäng baûo hieåm nhaân thoï. 4. Boá cuïc cuûa luaän vaên Luaän vaên bao goàm ba chöông: Chöông 1: Toång quan veà keá toaùn baûo hieåm nhaân thoï Chöông 2: Tình hình thöïc teá veà coâng taùc keá toaùn taïi coâng ty AIA Vieät nam Chöông 3: Giaûi phaùp hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn baûo hieåm nhaân thoï taïi coâng ty AIA Vieät nam Trang 3 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ KEÁ TOAÙN BAÛO HIEÅM NHAÂN THOÏ 1. Nhöõng vaán ñeà chung veà baûo hieåm nhaân thoï 1.1 Nhöõng khaùi nieäm cô baûn veà baûo hieåm nhaân thoï - Kinh doanh baûo hieåm: laø hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp baûo hieåm nhaèm muïc ñích sinh lôïi, theo ñoù doanh nghieäp baûo hieåm chaáp nhaän ruûi ro cuûa ngöôøi ñöôïc baûo hieåm, treân cô sôû beân mua baûo hieåm ñoùng phí baûo hieåm ñeå doanh nghieäp traû tieàn baûo hieåm cho ngöôøi thuï höôûng hoaëc boài thöôøng cho ngöôøi ñöôïc baûo hieåm khi xaûy ra söï kieän baûo hieåm. - Kinh doanh taùi baûo hieåm: laø hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp baûo hieåm nhaèm muïc ñích sinh lôïi, theo ñoù doanh nghieäp baûo hieåm nhaän moät khoaûn phí baûo hieåm cuûa doanh nghieäp baûo hieåm khaùc ñeå cam keát boài thöôøng cho caùc traùch nhieäm ñaõ nhaän baûo hieåm. - Hoaït ñoäng ñaïi lyù baûo hieåm: laø hoaït ñoäng giôùi thieäu, chaøo baùn baûo hieåm, thu xeáp vieäc giao keát hôïp ñoàng baûo hieåm vaø caùc coâng vieäc khaùc nhaèm thöïc hieän hôïp ñoàng baûo hieåm theo uûy quyeàn cuûa doanh nghieäp baûo hieåm. - Doanh nghieäp baûo hieåm: laø doanh nghieäp ñöôïc thaønh laäp, toå chöùc vaø hoaït ñoäng theo quy ñònh cuûa Luaät kinh doanh baûo hieåm vaø caùc quy ñònh khaùc cuûa phaùp luaät coù lieân quan ñeå kinh doanh baûo hieåm, taùi baûo hieåm. - Beân mua baûo hieåm: laø toå chöùc, caù nhaân giao keát hôïp ñoàng baûo hieåm vôùi doanh nghieäp baûo hieåm vaø ñoùng phí baûo hieåm. Beân mua baûo hieåm coù theå ñoàng thôøi laø ngöôøi ñöôïc baûo hieåm hoaëc ngöôøi thuï höôûng. - Ngöôøi ñöôïc baûo hieåm: laø toå chöùc, caù nhaân coù taøi saûn, traùch nhieäm daân söï, tính maïng ñöôïc baûo hieåm theo hôïp ñoàng baûo hieåm. Ngöôøi ñöôïc baûo hieåm coù theå ñoàng thôøi laø ngöôøi thuï höôûng. - Ngöôøi thuï höôûng: laø toå chöùc, caù nhaân ñöôïc beân mua baûo hieåm chæ ñònh ñeå nhaän tieàn baûo hieåm theo hôïp ñoàng baûo hieåm con ngöôøi. Trang 4 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ - Quyeàn lôïi coù theå ñöôïc baûo hieåm: laø quyeàn sôû höõu, quyeàn chieám höõu, quyeàn söû duïng, quyeàn taøi saûn; quyeàn, nghóa vuï nuoâi döôõng, caáp döôõng ñoái vôùi ñoái töôïng ñöôïc baûo hieåm. - Söï kieän baûo hieåm: laø söï kieän khaùch quan do caùc beân thoaû thuaän hoaëc phaùp luaät quy ñònh maø khi söï kieän ñoù xaûy ra thì doanh nghieäp baûo hieåm phaûi traû tieàn baûo hieåm cho ngöôøi thuï höôûng hoaëc boài thöôøng cho ngöôøi ñöôïc baûo hieåm. - Phí baûo hieåm: laø khoaûn tieàn maø beân mua baûo hieåm phaûi ñoùng cho doanh nghieäp baûo hieåm theo thôøi haïn vaø phöông thöùc do caùc beân thoûa thuaän trong hôïp ñoàng baûo hieåm. - Baûo hieåm nhaân thoï: laø loaïi nghieäp vuï baûo hieåm cho tröôøng hôïp ngöôøi ñöôïc baûo hieåm soáng hoaëc cheát. - Baûo hieåm sinh kyø: laø nghieäp vuï baûo hieåm cho tröôøng hôïp ngöôøi ñöôïc baûo hieåm soáng ñeán moät thôøi haïn nhaát ñònh, theo ñoù doanh nghieäp baûo hieåm phaûi traû tieàn baûo hieåm cho ngöôøi thuï höôûng, neáu ngöôøi ñöôïc baûo hieåm vaãn soáng ñeán thôøi haïn ñöôïc thoûa thuaän trong hôïp ñoàng baûo hieåm. - Baûo hieåm töû kyø: laø nghieäp vuï baûo hieåm cho tröôøng hôïp ngöôøi ñöôïc baûo hieåm cheát trong moät thôøi gian nhaát ñònh, theo ñoù doanh nghieäp baûo hieåm phaûi traû tieàn baûo hieåm cho ngöôøi thuï höôûng, neáu ngöôøi ñöôïc baûo hieåm cheát trong thôøi haïn ñöôïc thoûa thuaän trong hôïp ñoàng baûo hieåm. - Baûo hieåm hoãn hôïp: laø nghieäp vuï baûo hieåm keát hôïp baûo hieåm sinh kyø vaø baûo hieåm töû kyø. - Baûo hieåm troïn ñôøi: laø nghieäp vuï baûo hieåm cho tröôøng hôïp ngöôøi ñöôïc baûo hieåm cheát vaøo baát kyø thôøi ñieåm naøo trong suoát cuoäc ñôøi cuûa ngöôøi ñoù. - Baûo hieåm traû tieàn ñònh kyø: laø nghieäp vuï baûo hieåm cho tröôøng hôïp ngöôøi ñöôïc baûo hieåm soáng ñeán moät thôøi haïn nhaát ñònh; sau thôøi haïn ñoù doanh Trang 5 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ nghieäp baûo hieåm phaûi traû tieàn baûo hieåm ñònh kyø cho ngöôøi thuï höôûng theo thoûa thuaän trong hôïp ñoàng baûo hieåm. 1.2 Khaùi quaùt veà coâng ty baûo hieåm nhaân thoï - Coâng ty baûo hieåm nhaân thoï coù chöùc naêng hoaït ñoäng nhö laø moät coâng ty moâi giôùi taøi chính. Noù ñoùng vai troø raát quan troïng trong vieäc huy ñoäng voán trung vaø daøi haïn cuûa caùc toå chöùc vaø caù nhaân trong xaõ hoäi, taïo ra thoùi quen keá hoaïch hoùa taøi chính daøi haïn cho caùc caù nhaân, gia ñình vaø caùc toå chöùc xaõ hoäi. Beân caïnh ñoù noù cuõng giuùp huy ñoäng ñöôïc nhöõng nguoàn voán nhaøn roãi trong nhaân daân ñeå coù theå taùi ñaàu tö trôû laïi nhaèm laøm taêng hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa caùc ngaønh kinh teá trong xaõ hoäi. - Coâng ty baûo hieåm nhaân thoï ñaàu tö taøi saûn cuûa hoï vaøo nhöõng hoaït ñoäng kinh doanh khaùc trong neàn kinh teá cuõng nhö laø ñaàu tö vaøo baát ñoäng saûn hoaëc cho vay nôï. Nhôø vaøo nhöõng söï ñaàu tö cuûa caùc coâng ty baûo hieåm nhaân thoï maø caùc coâng ty khaùc coù theå hoaït ñoäng vaø phaùt trieån, ñoàng thôøi nhöõng caù nhaân coù theå mua saém ñöôïc nhaø cöûa hoaëc nhöõng taøi saûn coù giaù trò cho gia ñình hoï. - Beân caïnh nhöõng lôïi ích veà maët taøi chính, coâng ty baûo hieåm nhaân thoï cuõng coù nhöõng ñoùng goùp ñaùng keå trong vieäc giaûi quyeát coâng aên vieäc laøm cho haøng chuïc ngaøn ngöôøi trong xaõ hoäi. Ñieàu naøy cuõng goùp phaàn laøm giaûm nhöõng teä naïn xaõ hoäi gaây ra bôûi tình traïng thaát nghieäp ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån nhö nöôùc ta. 1.3 Ñaëc ñieåm veà caùc saûn phaåm baûo hieåm nhaân thoïï • Phaân theo ñoái töôïng ñöôïc baûo hieåm: coù hai loaïi laø baûo hieåm nhaân thoï caù nhaân vaø baûo hieåm nhaân thoï nhoùm. - Hôïp ñoàng baûo hieåm nhaân thoï caù nhaân: laø moät hôïp ñoàng baûo hieåm nhaân thoï ñöôïc phaùt haønh ñeå baûo hieåm cho cuoäc soáng hoaëc söùc khoûe cuûa moät caù nhaân naøo ñoù. Moät vaøi loaïi hôïp ñoàng baûo hieåm coù theå ñöôïc phaùt haønh ñeå baûo hieåm ñoàng thôøi cho moät ngöôøi thöù hai coù lieân quan tröïc tieáp hoaëc gia ñình cuûa ngöôøi ñöôïc baûo hieåm. Trang 6 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ - Hôïp ñoàng baûo hieåm nhaân thoï nhoùm: laø moät hôïp ñoàng baûo hieåm nhaân thoï ñöôïc phaùt haønh cho moät toå chöùc ñeå baûo hieåm cho moät soá ngöôøi trong toå chöùc ñoù. Ví duï nhö: moät coâng ty mua baûo hieåm nhaân thoï cho moät soá nhaân vieân trong coâng ty thoûa maõn moät soá ñieàu kieän do coâng ty ñeà ra (ví duï nhö: laøm vieäc treân moät naêm). • Phaân theo loaïi hình baûo hieåm: coù hai loaïi hình baûo hieåm laø baûo hieåm nhaân maïng vaø baûo hieåm söùc khoûe. - Hôïp ñoàng baûo hieåm nhaân maïng: laø moät hôïp ñoàng maø coâng ty baûo hieåm cam keát seõ traû tieàn ñeàn buø cho ngöôøi thuï höôûng khi xaûy ra caùi cheát cuûa ngöôøi ñöôïc baûo hieåm. Coù raát nhieàu loaïi hôïp ñoàng baûo hieåm nhaân maïng: + Baûo hieåm coù thôøi haïn: coâng ty cam keát traû tieàn baûo hieåm neáu ngöôøi ñöôïc baûo hieåm cheát trong moät khoaûng thôøi gian ñaõ ñöôïc xaùc ñònh. + Baûo hieåm troïn ñôøi: coâng ty cam keát traû tieàn baûo hieåm cho ngöôøi thuï höôûng trong tröôøng hôïp ngöôøi ñöôïc baûo hieåm cheát vaøo baát kyø thôøi gian naøo, keøm theo ñoù laø moät soá tieàn tieát kieäm tích luõy ñöôïc töø vieäc ñoùng tieàn baûo hieåm. + Baûo hieåm hoãn hôïp: coâng ty cam keát traû tieàn baûo hieåm neáu ngöôøi ñöôïc baûo hieåm cheát hoaëc coøn soáng ñeán moät thôøi gian xaùc ñònh. Ñaây laø moät loaïi hình baûo hieåm keát hôïp giöõa baûo hieåm coù thôøi haïn vaø baûo hieåm troïn ñôøi. Noù gioáng vôùi baûo hieåm coù thôøi haïn laø chæ traû tieàn baûo hieåm cho moät khoaûng thôøi gian ñöôïc xaùc ñònh tröôùc, vaø gioáng vôùi baûo hieåm troïn ñôøi ôû vieäc traû tieàn tieát kieäm keøm theo soá tieàn ñöôïc baûo hieåm. - Hôïp ñoàng baûo hieåm söùc khoûe: laø moät hôïp ñoàng maø coâng ty baûo hieåm cung caáp moät söï baûo veä choáng laïi ruûi ro veà toån thaát taøi chính gaây ra khi ngöôøi ñöôïc baûo hieåm bò beänh, tai naïn, hay thöông taät. Coù hai loaïi saûn phaåm baûo hieåm söùc khoûe chính laø: + Saûn phaåm hoã trôï vieän phí: coâng ty baûo hieåm seõ hoã trôï chi phí ñieàu trò cho ngöôøi ñöôïc baûo hieåm. Trang 7 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ + Saûn phaåm hoã trôï thu nhaäp do thöông taät: coâng ty baûo hieåm seõ hoã trôï moät phaàn thu nhaäp cho ngöôøi ñöôïc baûo hieåm vì lyù do thöông taät khoâng theå trôû laïi laøm vieäc. 1.4 Phöông phaùp tính giaù saûn phaåm baûo hieåm nhaân thoïï Chi phí laø moät yeáu toá quan troïng trong vieäc tính phí saûn phaåm baûo hieåm nhaân thoï. Chi phí saûn phaåm ñaõ ñaët ra moät giôùi haïn döôùi cho vieäc ñònh giaù saûn phaåm. Tuy nhieân vieäc tính phí saûn phaåm baûo hieåm nhaân thoï phöùc taïp hôn vieäc tính phí caùc saûn phaåm khaùc, bôûi vì phí baûo hieåm tính cho caùc saûn phaåm baûo hieåm nhaân thoï ñöôïc tính raát laâu tröôùc khi taát caû caùc chi phí xaûy ra. Toaøn boä chi phí xaûy ra cho moät saûn phaåm seõ khoâng ñöôïc tính heát cho ñeán khi toaøn boä phí baûo hieåm thu ñöôïc vaø toaøn boä quyeàn lôïi vaø chi phí lieân quan ñeán saûn phaåm ñoù xaûy ra (noù coù theå dieãn ra trong hôn moät thaäp nieân). Do ñoù vieäc ñònh giaù saûn phaåm döïa treân chi phí döï tính hôn laø chi phí thöïc. Tuøy theo nguyeân taéc döï phoøng cuûa saûn phaåm, phí baûo hieåm cuûa moät saûn phaåm phaûi bao goàm nhöõng yeáu toá chi phí döôùi ñaây: - Nhöõng khoaûn thanh toaùn cho chuû hôïp ñoàng, ngöôøi ñöôïc baûo hieåm nhö: tieàn baûo hieåm cho ngöôøi cheát, tieàn trôï caáp haøng naêm, tieàn trôï caáp cho ngöôøi taøn taät, thanh toaùn giaù trò hoaøn laïi, khoaûn vay, thanh toaùn giaù trò hôïp ñoàng, chi phí y teá, coå töùc… - Chi phí hoaït ñoäng: chi phí phaùt trieån saûn phaåm, chi phí phaân phoái vaø phaùt haønh saûn phaåm, chi phí duy trì vaø huûy boû hôïp ñoàng, chi phí taùi baûo hieåm, chi phí hoaït ñoäng chung… Beân caïnh ñoù, coøn coù nhöõng yeáu toá cô baûn khaùc ñeå tính phí saûn phaåm baûo hieåm nhaân thoï nhö: tyû leä töû vong, lôïi nhuaän ñaàu tö, chi phí hoaït ñoäng. 1.5 Phöông thöùc ñoùng phí vaø thanh toaùn quyeàn lôïi baûo hieåm - Phöông thöùc ñoùng phí: beân mua baûo hieåm coù theå löïa choïn phöông thöùc ñoùng phí baûo hieåm theo nhieàu hình thöùc khaùc nhau nhö: ñoùng phí moät laàn, ñoùng phí haøng naêm, haøng quí hoaëc haøng thaùng tuøy theo thôøi haïn vaø phöông Trang 8 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ thöùc thoûa thuaän trong hôïp ñoàng baûo hieåm. Trong tröôøng hôïp phí baûo hieåm ñöôïc ñoùng nhieàu laàn vaø beân mua baûo hieåm ñaõ ñoùng moät hoaëc moät soá laàn phí baûo hieåm nhöng khoâng theå ñoùng ñöôïc caùc khoaûn phí baûo hieåm tieáp theo thì sau thôøi haïn 60 ngaøy, keå töø ngaøy gia haïn ñoùng phí, doanh nghieäp baûo hieåm coù quyeàn ñôn phöông ñình chæ thöïc hieän hôïp ñoàng, beân mua baûo hieåm khoâng coù quyeàn ñoøi laïi khoaûn phí baûo hieåm ñaõ ñoùng neáu thôøi haïn ñaõ ñoùng phí baûo hieåm döôùi hai naêm. Trong truôøng hôïp beân mua ñaõ ñoùng phí baûo hieåm töø hai naêm trôû leân maø doanh nghieäp baûo hieåm ñôn phöông ñình chæ thöïc hieän hôïp ñoàng thì doanh nghieäp baûo hieåm phaûi traû cho beân mua baûo hieåm giaù trò hoaøn laïi cuûa hôïp ñoàng baûo hieåm. Ngoaøi ra caùc beân coù theå thoûa thuaän khoâi phuïc laïi hieäu löïc cuûa hôïp ñoàng baûo hieåm ñaõ bò ñôn phöông ñình chæ thöïc hieän do khoâng ñoùng phí trong thôøi haïn hai naêm keå töø ngaøy bò ñình chæ vaø beân mua baûo hieåm ñaõ ñoùng soá phí baûo hieåm coøn thieáu. - Phöông thöùc thanh toaùn tieàn coå töùc: ñoái vôùi moät soá hôïp ñoàng baûo hieåm chuû hôïp ñoàng seõ ñöôïc chia coå töùc töø lôïi nhuaän sau thueá cuûa coâng ty baûo hieåm. Soá tieàn coå töùc töø hôïp ñoàng baûo hieåm ñöôïc coi laø moät khoaûn hoaøn laïi töø tieàn ñoùng phí baûo hieåm vaø khoâng chòu thueá thu nhaäp. Soá tieàn coå töùc seõ ñöôïc hoäi ñoàng quaûn trò cuûa coâng ty baûo hieåm nhaân thoï quyeát ñònh haøng naêm vaøo cuoái moãi nieân ñoä keá toaùn. Soá tieàn coå töùc phaûi traû cho moãi hôïp ñoàng ñöôïc xaùc ñònh theo nhöõng yeáu toá sau: (1) tæ leä töû vong thöïc, tieàn laõi, chi phí phaùt sinh vaø döï tính cuûa coâng ty baûo hieåm trong naêm; (2) keá hoaïch cuûa coâng ty baûo hieåm; (3) soá tieàn ñoùng phí baûo hieåm cuûa hôïp ñoàng baûo hieåm; vaø (4) thôøi gian ñoùng phí cuûa hôïp ñoàng baûo hieåm ñang coøn hieäu löïc. Thoâng thöôøng thì soá tieàn coå töùc seõ taêng theo ñoä tuoåi cuûa hôïp ñoàng baûo hieåm. Chuû hôïp ñoàng baûo hieåm coù theå nhaän soá tieàn coå töùc theo nhieàu caùch khaùc nhau nhö: + Phöông thöùc traû tieàn coå töùc baèng tieàn maët: Coâng ty baûo hieåm seõ göûi thoâng baùo ñeán chuû hôïp ñoàng veà soá tieàn coå töùc maø hoï seõ nhaän ñöôïc trong naêm vaø môøi hoï ñeán nhaän tieàn. Trong tröôøng hôïp sau moät thôøi gian nhaát ñònh maø ngöôøi chuû hôïp ñoàng khoâng ñeán nhaän tieàn coå töùc, coâng ty coù theå aùp duïng moät hình thöùc thanh toaùn khaùc ñoái vôùi khoaûn tieàn ñoù, chaúng haïn nhö mua theâm moät hôïp ñoàng baûo hieåm khaùc. Trang 9 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ + Phöông thöùc giaûm phí baûo hieåm: chuû hôïp ñoàng coù theå löïa choïn phöông thöùc söû duïng tieàn coå töùc ñöôïc chia ñeå ñoùng phí baûo hieåm taùi tuïc. Tröø tröôøng hôïp hôïp ñoàng baûo hieåm ñaõ coù hieäu löïc nhieàu naêm, thoâng thöôøng thì coå töùc nhaän ñöôïc haøng naêm khoâng ñuû nhieàu ñeå ñoùng toaøn boä phí taùi tuïc cuûa naêm ñoù. Neáu hôïp ñoàng baûo hieåm ñöôïc ñoùng phí nhieàu laàn (thaùng, quí) thì tieàn coå töùc coù theå söû duïng ñeå traû cho moät hoaëc nhieàu kyø phí trong naêm. Coâng ty baûo hieåm seõ thoâng baùo cho chuû hôïp ñoàng bieát soá tieàn coå töùc cuûa hôïp ñoàng ñaõ ñöôïc duøng ñeå ñoùng phí vaø thoâng baùo soá phí coøn phaûi ñoùng trong naêm. + Phöông thöùc tích luõy tieàn laõi: chuû hôïp ñoàng coù theå söû duïng soá tieàn coå töùc ñöôïc chia nhö moät khoaûn tieàn kyù göûi taïi coâng ty baûo hieåm ñeå nhaän ñöôïc khoaûn tieàn laõi töø soá tieàn kyù göûi treân. Trong suoát thôøi gian coù hieäu löïc cuûa hôïp ñoàng, chuû hôïp ñoàng coù quyeàn ruùt moät phaàn hay toaøn boä soá tieàn coå töùc vaø tieàn laõi cuûa noù vaøo baát kyø thôøi gian naøo. Neáu chuû hôïp ñoàng ñaùo haïn hôïp ñoàng tröôùc thôøi haïn, chuû hôïp ñoàng seõ nhaän ñöôïc giaù trò tích luõy cuûa coå töùc vaø giaù trò hoaøn laïi cuûa hôïp ñoàng. Thoâng thöôøng soá tieàn tích luõy cuûa coå töùc seõ ñöôïc traû cho ngöôøi ñöôïc thuï höôûng, khi ngöôøi ñöôïc baûo hieåm cheát, hôn laø traû cho chuû hôïp ñoàng. + Mua theâm hôïp ñoàng baûo hieåm khaùc: coâng ty baûo hieåm coù theå söû duïng soá tieàn coå töùc nhö laø moät khoaûn phí baûo hieåm ñeå mua theâm moät hôïp ñoàng baûo hieåm khaùc cho ngöôøi ñöôïc baûo hieåm, hôïp ñoàng baûo hieåm mua theâm coù cuøng thôøi haïn vôùi hôïp ñoàng chính vaø coù meänh giaù töông öùng vôùi soá tieàn ñoùng phí cuûa coå töùc taïi soá tuoåi cuûa ngöôøi ñöôïc baûo hieåm. - Phöông thöùc thanh toaùn quyeàn lôïi baûo hieåm: thoâng thöôøng soá tieàn baûo hieåm seõ ñöôïc thanh toaùn moät laàn vaøo luùc ngöôøi ñöôïc baûo hieåm cheát cho ngöôøi thuï höôûng. Tuy nhieân chuû hôïp ñoàng hoaëc ngöôøi ñöôïc thuï höôûng cuõng coù theå choïn caùc hình thöùc thanh toaùn quyeàn lôïi baûo hieåm khaùc nhö: + Tieàn göûi kyù quyõ: theo hình thöùc naøy thì coâng ty baûo hieåm seõ duøng soá tieàn treân ñeå ñaàu tö vaø traû tieàn laõi ñònh kyø cho ngöôøi ñöôïc thuï höôûng. Khi ñoù trong hôïp ñoàng seõ neâu roõ möùc laõi suaát toái thieåu maø coâng ty phaûi traû cho ngöôøi ñöôïc thuï höôûng, vaø coâng ty cuõng coù theå traû möùc laõi suaát cao hôn möùc laõi suaát ñaõ cam keát tuøy theo tình hình ñaàu tö cuûa coâng ty. Trang 10 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ + Traû tieàn theo moät khoaûng thôøi gian coá ñònh: theo hình thöùc naøy coâng ty baûo hieåm seõ chia soá tieàn thanh toaùn thaønh nhöõng khoaûn baèng nhau vaø traû trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh. Moãi khoaûn tieàn thanh toaùn seõ bao goàm moät phaàn cuûa soá tieàn thanh toaùn cuûa hôïp ñoàng vaø moät soá tieàn laõi coù ñöôïc töø soá tieàn thanh toaùn treân. Gioáng vôùi hình thöùc tieàn göûi kyù quyõ ôû treân, coâng ty cam keát seõ traû moät möùc laõi suaát toái thieåu, vaø coù theå cao hôn tuøy theo tình hình ñaàu tö cuûa coâng ty. + Traû tieàn vôùi soá tieàn nhaát ñònh: theo hình thöùc naøy coâng ty baûo hieåm seõ chia soá tieàn thanh toaùn cuûa hôïp ñoàng coäng vôùi tieàn laõi phaùt sinh thaønh nhöõng khoaûn tieàn baèng nhau vaø traû thaønh nhieàu laàn cho ngöôøi thuï höôûng cho ñeán khi heát khoaûn tieàn aáy. 1.6 Döï phoøng nghieäp vuï vaø phöông thöùc laäp döï phoøng cho saûn phaåm baûo hieåm nhaân thoï 1.6.1 Khaùi nieäm veà döï phoøng nghieäp vuï: Döï phoøng nghieäp vuï baûo hieåm laø khoaûn tieàn maø coâng ty baûo hieåm phaûi trích laäp nhaèm muïc ñích thanh toaùn cho nhöõng traùch nghieäm baûo hieåm ñaõ ñöôïc xaùc ñònh tröôùc vaø phaùt sinh töø caùc hôïp ñoàng baûo hieåm ñaõ giao keát. Coâng ty baûo hieåm phaûi trích laäp döï phoøng nghieäp vuï baûo hieåm ñaày ñuû theo töøng loaïi nghieäp vuï baûo hieåm, töøng hôïp ñoàng baûo hieåm töông öùng vôùi phaàn traùch nhieäm giöõ laïi cuûa doanh nghieäp baûo hieåm. 1.6.2 Phöông phaùp trích laäp döï phoøng nghieäp vuï baûo hieåm nhaân thoï: 1.6.2.1 Döï phoøng toaùn hoïc: - Phöông phaùp döï phoøng phí thuaàn: Döï phoøng phí thuaàn ñöôïc tính theo nguyeân taéc sau: Döï phoøng Giaù trò hieän taïi cuûa toång Giaù trò hieän taïi cuûa toång Trang 11 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ phí thuaàn = traùch nhieäm baûo hieåm - soá phí baûo hieåm thuaàn seõ seõ phaûi traû trong töông lai thu trong töông lai. - Phöông phaùp döï phoøng phí toaøn phaàn: Döï phoøng phí toaøn phaàn ñöôïc tính theo nguyeân taéc sau: Döï phoøng Giaù trò hieän taïi cuûa Giaù trò hieän taïi Giaù trò hieän taïi phí toaøn = toång traùch nhieäm + cuûa toång chi phí - cuûa toång soá phí phaàn baûo hieåm seõ phaûi traû döï kieán trong baûo hieåm toaøn trong töông lai töông lai phaàn seõ thu trong töông lai 1.6.2.2 Döï phoøng phí chöa ñöôïc höôûng aùp duïng ñoái vôùi caùc hôïp ñoàng coù thôøi haïn döôùi 1 naêm: Döï phoøng naøy chæ aùp duïng ñoái vôùi hôïp ñoàng baûo hieåm ñoùng phí ñònh kyø vaø ñöôïc tính theo coâng thöùc sau: Thôøi gian coøn laïi cuûa ñònh kyø noäp phí Döï phoøng = Phí ñònh kyø x ---------------------------------------------- Toång thôøi gian cuûa ñònh kyø noäp phí Thôøi gian coøn laïi cuûa ñònh kyø noäp phí vaø toång thôøi gian cuûa ñònh kyø noäp phí ñöôïc tính theo thaùng hoaëc ngaøy; tröôøng hôïp tính theo thaùng thôøi gian coøn laïi cuûa ñònh kyø noäp phí ñöôïc laøm troøn xuoáng. 1.6.2.3 Döï phoøng boài thöôøng: Döï phoøng boài thöôøng ñöôïc trích theo phöông phaùp töøng hoà sô vôùi möùc trích laäp ñöôïc tính treân cô sôû thoáng keâ soá tieàn baûo hieåm phaûi traû cho töøng hoà sô khieáu naïi doanh nghieäp baûo hieåm nhöng ñeán cuoái naêm taøi chính chöa ñöôïc giaûi quyeát. 1.6.2.4 Döï phoøng chia laõi: Döï phoøng chia laõi: chæ aùp duïng vôùi nhöõng hôïp ñoàng coù laõi chia ñöôïc tích luõy qua caùc naêm hôïp ñoàng baûo hieåm vaø ñöôïc tính theo coâng thöùc sau: Döï phoøng Toång laõi chia cho chuû hôïp Giaù trò tích luõy cuûa laõi ñaõ chia cho chuû Trang 12 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ chia laõi = ñoàng trong naêm taøi chính + hôïp ñoàng trong caùc naêm taøi chính tröôùc nhöng chöa chi traû 1.6.2.5 Döï phoøng baûo ñaûm caân ñoái: Döï phoøng baûo ñaûm caân ñoái: ñöôïc trích laäp haøng naêm cho ñeán khi khoaûn döï phoøng naøy baèng 5% phí baûo hieåm thu ñöôïc trong naêm taøi chính cuûa doanh nghieäp baûo hieåm. Möùc trích laäp haøng naêm laø 1% töø lôïi nhuaän tröôùc thueá cuûa doanh nghieäp. 2. Keá toaùn baûo hieåm nhaân thoï Do hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm laø moät hoaït ñoäng ñaëc thuø thuoäc lónh vöïc taøi chính, tín duïng, tieàn teä, baûo hieåm coù nhöõng ñaëc ñieåm vaø yeâu caàu quaûn lyù rieâng. Ngaøy 26 – 1 – 1997, Boä Taøi chính ñaõ coù Quyeát ñònh soá 1296 TC/QÑ/CÑKT ban haønh Heä thoáng Cheá ñoä keá toaùn aùp duïng cho caùc doanh nghieäp baûo hieåm. Heä thoáng cheá ñoä keá toaùn aùp duïng cho caùc doanh nghieäp baûo hieåm ñöôïc ban haønh ñoàng boä caû 4 phaàn: Cheá ñoä chöùng töø, cheá ñoä soå, heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn, cheá ñoä baùo caùo taøi chính, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc aùp duïng trong thöïc teá, ñoàng thôøi, toân troïng tuyeät ñoái Heä thoáng Cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp ñaõ ban haønh theo Quyeát ñònh soá 1141 TC/QÑ/CÑKT. Heä thoáng Cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp baûo hieåm ñöôïc xaây döïng treân cô sôû ñaëc ñieåm, quy moâ, yeâu caàu, trình ñoä quaûn lyù vaø cheá ñoä taøi chính aùp duïng ñoái vôùi doanh nghieäp baûo hieåm. Tuy nhieân do coù söï ra ñôøi cuûa Luaät Kinh doanh baûo hieåm ngaøy 9 – 12 – 2000 vaø Phaùp leänh Keá toaùn vaø Thoáng keâ ngaøy 20 – 5 – 1998, Boä Taøi chính ñaõ ban haønh Quyeát ñònh 150/2001/QÑ – BTC quy ñònh vieäc söûa ñoåi, boå sung cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp baûo hieåm ñaõ ñöôïc ban haønh theo Quyeát ñònh soá 1296 TC/QÑ/CÑKT. Quyeát ñònh naøy coù hieäu löïc töø ngaøy 1/1/2002. Sau ñaây laø moät vaøi ñieåm cô baûn cuûa Cheá ñoä keá toaùn aùp duïng cho doanh nghieäp baûo hieåm 2.1 Cheá ñoä chöùng töø Caùc doanh nghieäp baûo hieåm phaûi thöïc hieän ñaày ñuû caùc qui ñònh veà chöùng töø keá toaùn trong Heä thoáng keá toaùn doanh nghieäp ban haønh theo Quyeát ñònh 1141 – TC/QÑ/CÑKT ngaøy 01/11/1995 cuûa Boä tröôûng Boä Taøi chính. Tuy nhieân ñeå thoûa Trang 13 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ maõn yeâu caàu quaûn lyù vaø tính chaát ñaëc thuø cuûa ngaønh baûo hieåm, caùc doanh nghieäp baûo hieåm ñöôïc söû duïng theâm moät soá loaïi chöùng töø keá toaùn khaùc. Heä thoáng chöùng töø keá toaùn aùp duïng cho doanh nghieäp baûo hieåm bao goàm 2 loaïi: - Chöùng töø keá toaùn aùp duïng chung cho caùc doanh nghieäp - Chöùng töø keá toaùn aùp duïng rieâng cho caùc doanh nghieäp baûo hieåm Chöùng töø keá toaùn thuoäc chæ tieâu baùn haøng nhö: Hoaù ñôn, hôïp ñoàng hoaëc giaáy chöùng nhaän baûo hieåm; hoaù ñôn thu phí baûohieåm… Boä Taøi chính cho pheùp caùc doanh nghieäp baûo hieåm chuû ñoäng töï in aán, phaùt haønh ñeå ñaùp öùng caùc yeâu caàu quaûn lyù khaùc cuûa töøng loaïi hình dòch vuï baûo hieåm. Vieäc in aán, phaùt haønh caùc loaïi chöùng töø treân phaûi tuaân thuû nghieâm nghaët caùc quy ñònh sau: - Moãi loaïi chöùng töø phaûi ñaûm baûo coù ñuû caùc yeáu toá qui ñònh cuûa chöùng töø keá toaùn thuoäc chæ tieâu baùn haøng, caùc loaïi chöùng töø naøy coù theå ñöôïc in baèng hai thöù tieáng: tieáng Vieät vaø tieáng Anh. - Tröôùc khi in aán, phaùt haønh phaûi ñaêng kyù vaø ñöôïc söï chaáp thuaän baèng vaên baûn cuûa Boä taøi chính (Toång cuïc thueá) veà maãu maõ, soá löôïng, töøng seâ ri. - Qui ñònh veà quaûn lyù, söû duïng vaø luaân chuyeån chöùng töø phaûi ñuùng vôùi qui ñònh veà quaûn lyù, söû duïng vaø luaân chuyeån cuûa loaïi chöùng töø baùn haøng. 2.2 Heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn Heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn aùp duïng cho caùc doanh nghieäp baûo hieåm cuõng döïa treân cô sôû cuûa heä thoáng taøi khoaûn aùp duïng cho caùc doanh nghieäp khaùc nhöng coù chænh söûa moät soá ñieåm ñeå phuø hôïp vôùi doanh nghieäp kinh doanh baûo hieåm. Döôùi ñaây laø moät soá ñieåm khaùc nhau cô baûn giöõa heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn cho caùc doanh nghieäp bình thöôøng vaø heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn cho caùc doanh nghieäp baûo hieåm. 2.2.1 Nhoùm taøi saûn löu ñoäng: Do doanh nghieäp baûo hieåm laø loaïi hình doanh nghieäp hoaït ñoäng trong lónh vöïc taøi chính neân ñoái vôùi moät soá taøi khoaûn trong nhoùm taøi saûn löu ñoäng caàn phaûi ñöôïc chi tieát hoùa hoaëc söûa ñoåi ñeå phuø hôïp vôùi tình hình kinh doanh cuûa doanh nghieäp: Trang 14 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ - Taøi khoaûn 128 – Ñaàu tö ngaén haïn: taøi khoaûn naøy caàn phaûi boå sung theâm 3 taøi khoaûn caáp hai ñeå coù theå theo doõi chi tieát caùc hoaït ñoäng ñaàu tö theo nguoàn döï phoøng nghieäp vuï, quyõ khen thöôûng phuùc lôïi vaø caùc nguoàn hình thaønh khaùc theo yeâu caàu quaûn lyù cuûa doanh nghieäp vaø cho töøng loaïi hoaït ñoäng ñaàu tö. Chi tieát cuûa caùc taøi khoaûn caáp hai nhö sau: + Taøi khoaûn 1281 – Cho vay ngaén haïn: duøng ñeå phaûn aùnh tình hình bieán ñoäng cuûa vieäc cho vay ngaén haïn (döôùi 1 naêm) cuûa doanh nghieäp baûo hieåm. + Taøi khoaûn 1282 – Taïm öùng töø hôïp ñoàng baûo hieåm nhaân thoï: duøng ñeå phaûn aùnh soá tieàn taïm öùng ngaén haïn cuûa khaùch haøng theo quy ñònh trong hôïp ñoàng baûo hieåm nhaân thoï. + Taøi khoaûn 1288 – Ñaàu tö ngaén haïn khaùc: duøng ñeå phaûn aùnh tình hình bieán ñoäng cuûa caùc khoaûn ñaàu tö ngaén haïn khaùc (ngoaøi cho vay ngaén haïn vaø taïm öùng töø hôïp ñoàng baûo hieåm nhaân thoï) coù thôøi haïn thu hoài khoâng quaù 1 naêm. - Taøi khoaûn 131 – Phaûi thu cuûa khaùch haøng: Taøi khoaûn naøy duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn nôï phaûi thu vaø tình hình thanh toaùn caùc khoaûn nôï phaûi thu cuûa doanh nghieäp ñoái vôùi khaùch haøng veà hoaït ñoäng baûo hieåm goác, caùc khoaûn giaûm chi baûo hieåm goác, hoaït ñoäng nhaän taùi baûo hieåm, hoaït ñoäng nhöôïng taùi baûo hieåm, hoaït ñoäng moâi giôùi baûo hieåm, hoaït ñoäng ñaàu tö taøi chính cuõng nhö caùc khoaûn phaûi thu khaùc cuûa khaùch haøng. Taøi khoaûn 131 phaûi môû chi tieát cho töøng loaïi hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm, goàm: Baûo hieåm goác, nhaän taùi baûo hieåm, nhöôïng taùi baûo hieåm, moâi giôùi baûo hieåm, hoaït ñoäng ñaàu tö taøi chính vaø hoaït ñoäng kinh doanh khaùc. Trong töøng loaïi hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm phaûi chi tieát doanh thu, giaûm chi (ñoái vôùi baûo hieåm goác) theo ñuùng noäi dung quy ñònh cho töøng hoaït ñoäng trong cheá ñoä taøi chính. Taøi khoaûn naøy goàm coù 7 taøi khoaûn caáp hai vaø moät soá taøi khoaûn caáp 3 ñi keøm ñeå theo doõi chi tieát vôùi noäi dung nhö sau: + Taøi khoaûn 1311 – Phaûi thu veà caùc hoaït ñoäng baûo hieåm goác: duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn phaûi thu cuûa khaùch haøng lieân quan ñeán hoaït ñoäng baûo hieåm goác. Trang 15 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ + Taøi khoaûn 1312 – Phaûi thu veà caùc khoaûn giaûm chi baûo hieåm goác: duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn phaûi thu cuûa khaùch haøng lieân quan ñeán giaûm chi baûo hieåm goác. + Taøi khoaûn 1313 – Phaûi thu veà hoaït ñoäng nhaän taùi baûo hieåm: duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn phaûi thu cuûa khaùch haøng lieân quan ñeán hoaït ñoäng nhaän taùi baûo hieåm. + Taøi khoaûn 1314 – Phaûi thu veà hoaït ñoäng nhöôïng taùi baûo hieåm: duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn phaûi thu cuûa khaùch haøng lieân quan ñeán hoaït ñoäng nhöôïng taùi baûo hieåm. + Taøi khoaûn 1315 – Phaûi thu veà hoaït ñoäng moâi giôùi baûo hieåm: duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn phaûi thu cuûa khaùch haøng lieân quan ñeán hoaït ñoäng moâi giôùi baûo hieåm. + Taøi khoaûn 1316 – Phaûi thu veà hoaït ñoäng ñaàu tö taøi chính: duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn phaûi thu cuûa khaùch haøng lieân quan ñeán hoaït ñoäng ñaàu tö taøi chính. + Taøi khoaûn 1318 – Phaûi thu khaùc cuûa khaùch haøng: duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn phaûi thu khaùc cuûa khaùch haøng ngoaøi noäi dung caùc khoaûn phaûi thu ñaõ qui ñònh ôû treân. - Taøi khoaûn 154 – Chi phí saûn xuaát kinh doanh dôû dang: ñöôïc ñoåi teân thaønh “Chi phí kinh doanh dôû dang” vaø duøng ñeå phaûn aùnh chi phí tröïc tieáp lieân quan ñeán hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm vaø caùc chi phí hoaït ñoäng kinh doanh khaùc dôû dang cuoái kyø. - Loaïi boû taøi khoaûn 155 – Thaønh phaåm, khoâng söû duïng cho caùc doanh nghieäp baûo hieåm. 2.2.2 Nhoùm taøi saûn coá ñònh: - Cuõng gioáng nhö taøi khoaûn 128 – Ñaàu tö ngaén haïn thuoäc nhoùm taøi saûn löu ñoäng, taøi khoaûn 228 – Ñaàu tö daøi haïn cuõng caàn phaûi ñöôïc boå sung theâm caùc taøi khoaûn caáp 2 ñeå coù theå theo doõi chi tieát caùc hoaït ñoäng ñaàu tö daøi haïn cuûa doanh nghieäp baûo hieåm. Taøi khoaûn naøy cuõng caàn phaûi chi tieát töøng khoaûn ñaàu tö theo nguoàn döï phoøng, quyõ khen thöôûng phuùc lôïi vaø caùc nguoàn hình Trang 16 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ thaønh khaùc theo yeâu caàu quaûn lyù cuûa doanh nghieäp vaø cho töøng loaïi hoaït ñoäng ñaàu tö. Taøi khoaûn naøy bao goàm 3 taøi khoaûn caáp hai: + Taøi khoaûn 2281 – Cho vay daøi haïn: duøng ñeå phaûn aùnh tình hình bieán ñoäng cuûa caùc khoaûn cho vay daøi haïn (töø 1 naêm trôû leân) cuûa doanh nghieäp baûo hieåm. + Taøi khoaûn 2282 – Taïm öùng töø hôïp ñoàng baûo hieåm nhaân thoï: duøng ñeå phaûn aùnh soá tieàn taïm öùng daøi haïn cuûa khaùch haøng theo quy ñònh trong hôïp ñoàng baûo hieåm nhaân tho. + Taøi khoaûn 2288 – Ñaàu tö daøi haïn khaùc: duøng ñeå phaûn aùnh tình hình bieán ñoäng caùc khoaûn ñaàu tö daøi haïn khaùc (ngoaøi cho vay daøi haïn vaø taïm öùng töø hôïp ñoàng baûo hieåm nhaân thoï) coù thôøi haïn thu hoài töø 1 naêm trôû leân. - Taøi khoaûn 244 – Caàm coá, kyù quyõ, kyù cöôïc daøi haïn: duøng ñeå phaûn aùnh soá tieàn doanh nghieäp baûo hieåm phaûi thöïc hieän kyù quyõ theo luaät ñònh vaø caùc khoaûn caàm coá, kyù cöôïc, kyù quyõ daøi haïn khaùc treân 1 naêm. Taøi khoaûn naøy coù hai taøi khoaûn caáp 2. + Taøi khoaûn 2441 – Kyù quyõ baûo hieåm: duøng ñeå phaûn aùnh tình hình bieán ñoäng cuûa caùc khoaûn tieàn doanh nghieäp baûo hieåm phaûi thöïc hieän kyù quyõ baûo hieåm theo luaät ñònh. + Taøi khoaûn 2442 – Caàm coá, kyù quyõ, kyù cöôïc khaùc: duøng ñeå phaûn aùnh soá tieàn hoaëc taøi saûn doanh nghieäp baûo hieåm ñem ñi caàm coá, kyù quyõ, kyù cöôïc daøi haïn treân 1 naêm ngoaøi caùc khoaûn kyù quyõ baûo hieåm theo luaät ñònh. 2.2.3 Nhoùm nôï phaûi traû: Ñoái vôùi nhoùm taøi khoaûn naøy, cheá ñoä keá toaùn boå sung theâm moät soá taøi khoaûn chi tieát ñeå theo doõi chi tieát taøi khoaûn 331 - Phaûi traû cho ngöôøi baùn, söûa ñoåi teân taøi khoaûn 352 - Chi phí phaûi traû thaønh “Döï phoøng nghieäp vuï”, ñoàng thôøi cuõng boå sung theâm caùc taøi khoaûn 3385 – Phí baûo hieåm taïm thu vaø taøi khoaûn 343 – Phaùt haønh traùi phieáu. Chi tieát caùc taøi khoaûn nhö sau: - Taøi khoaûn 331 – Phaûi traû cho ngöôøi baùn: duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn nôï phaûi traû cuûa doanh nghieäp cho caùc ñoái töôïng lieân quan ñeán hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm theo hôïp ñoàng cam keát vaø caùc khoaûn phaûi traû cuûa doanh Trang 17 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ nghieäp baûo hieåm cho ngöôøi baùn vaät tö, haøng hoùa, ngöôøi cung caáp dòch vuï… Taøi khoaûn naøy phaûi ñöôïc haïch toaùn chi tieát theo töøng loaïi hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm goàm: Baûo hieåm goác, nhaän taùi baûo hieåm, nhöôïng taùi baûo hieåm, moâi giôùi baûo hieåm, hoaït ñoäng ñaàu tö taøi chính vaø hoaït ñoäng kinh doanh khaùc. Taøi khoaûn naøy bao goàm 7 taøi khoaûn caáp 2: + Taøi khoaûn 3311 – Phaûi traû caùc khoaûn chi phí baûo hieåm goác: phaûn aùnh caùc khoaûn phaûi traû cho caùc ñoái töôïng lieân quan ñeán hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm goác. + Taøi khoaûn 3312 – Phaûi traû caùc khoaûn giaûm thu baûo hieåm goác: phaûn aùnh caùc khoaûn phaûi traû cho caùc ñoái töôïng lieân quan ñeán giaûm thu baûo hieåm goác. + Taøi khoaûn 3313 – Phaûi traû veà hoaït ñoäng nhaän taùi baûo hieåm: phaûn aùnh caùc khoaûn phaûi traû cho caùc ñoái töôïng lieân quan ñeán hoaït ñoäng nhaän taùi baûo hieåm. + Taøi khoaûn 3314 – Phaûi traû veà hoaït ñoäng nhöôïng taùi baûo hieåm: phaûn aùnh caùc khoaûn phaûi traû cho caùc ñoái töôïng lieân quan ñeán hoaït ñoäng kinh doanh nhöôïng taùi baûo hieåm. + Taøi khoaûn 3315 – Phaûi traû veà hoaït ñoäng moâi giôùi baûo hieåm: phaûn aùnh caùc khoaûn phaûi traû cho caùc ñoái töôïng lieân quan ñeán hoaït ñoäng kinh doanh moâi giôùi baûo hieåm. + Taøi khoaûn 3316 – Phaûi traû veà hoaït ñoäng ñaàu tö taøi chính: phaûn aùnh caùc khoaûn phaûi traû cho caùc ñoái töôïng lieân quan ñeán hoaït ñoäng ñaàu tö taøi chính. + Taøi khoaûn 3318 – Phaûi traû khaùc cho ngöôøi baùn: phaûn aùnh caùc khoaûn phaûi traû khaùc cho ngöôøi baùn, ngöôøi nhaän thaàu ngoaøi noäi dung caùc khoaûn phaûi traû ñaõ quy ñònh ôû caùc taøi khoaûn treân (töø taøi khoaûn 3311 ñeán taøi khoaûn 3316). - Ñoåi teân taøi khoaûn 335 - “Chi phí phaûi traû” thaønh “Döï phoøng nghieäp vuï”: duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn trích laäp döï phoøng nghieäp vuï baûo hieåm theo cheá ñoä taøi chính aùp duïng cho caùc doanh nghieäp baûo hieåm vaø caùc khoaûn chi phí khaùc ñöôïc ghi nhaän laø chi phí kinh doanh trong kyø nhöng thöïc teá chöa phaùt sinh maø seõ phaùt sinh trong kyø naøy hoaëc trong nhieàu kyø sau. Taøi khoaûn naøy söûa laïi bao goàm 2 taøi khoaûn caáp 2 laø: Taøi khoaûn 3351 – Döï phoøng nghieäp vuï baûo hieåm vaø Taøi khoaûn 3352 – Chi phí phaûi traû. Trang 18 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ + Taøi khoaûn 3351 – Döï phoøng nghieäp vuï baûo hieåm: duøng ñeå phaûn aùnh tình hình trích laäp vaø söû duïng caùc khoaûn döï phoøng nghieäp vuï baûo hieåm theo quy ñònh cuûa cheá ñoä taøi chính. + Taøi khoaûn 3352 – Chi phí phaûi traû: phaûn aùnh caùc khoaûn chi phí phaûi traû khaùc ngoaøi döï phoøng nghieäp vuï baûo hieåm bao goàm: chi phí söûa chöõa lôùn taøi saûn coá ñònh, trích tröôùc tieàn löông… - Boå sung theâm taøi khoaûn 3385 – Phí baûo hieåm taïm thu: duøng ñeå phaûn aùnh tình hình thanh toaùn giöõa doanh nghieäp baûo hieåm vôùi khaùch haøng veà phí baûo hieåm taïm thu khi chöa coù hôïp ñoàng baûo hieåm chính thöùc lieân quan ñeán hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm nhaân thoï. - Boå sung theâm taøi khoaûn 343 – Phaùt haønh traùi phieáu: phaûn aùnh tình hình huy ñoäng voán ôû doanh nghieäp baèng hình thöùc phaùt haønh traùi phieáu vaø tình hình thanh toaùn traùi phieáu khi ñeán haïn thanh toaùn. Taøi khoaûn naøy chæ phaûn aùnh goác traùi phieáu theo soá tieàn thöïc teá thu ñöôïc khi baùn traùi phieáu, khoâng phaûn aùnh laõi traùi phieáu phaûi traû. 2.2.4 Nhoùm nguoàn voán chuû sôû höõu: Boå sung theâm voâ nhoùm naøy hai taøi khoaûn ñeå quaûn lyù chi tieát tình hình nguoàn voán cuûa caùc doanh nghieäp baûo hieåm. - Taøi khoaûn 417 – Quyõ döï tröõ baét buoäc: phaûn aùnh tình hình trích laäp vaø söû duïng Quyõ döï tröõ baét buoäc cuûa doanh nghieäp baûo hieåm. Doanh nghieäp baûo hieåm phaûi trích 5% töø lôïi nhuaän sau thueá haøng naêm ñeå laäp Quyõ döï tröõ baét buoäc. Vieäc trích laäp vaø söû duïng quyõ döï tröõ baét buoäc thöïc hieän theo quy ñònh cuûa cheá ñoä taøi chính. - Taøi khoaûn 418 – Quyõ döï tröõ töï nguyeän: phaûn aùnh tình hình trích laäp vaø söû duïng Quyõ döï tröõ töï nguyeän cuûa doanh nghieäp baûo hieåm. Tuyø theo yeâu caàu quaûn lyù, doanh nghieäp baûo hieåm coù theå trích laäp quyõ döï tröï töï nguyeän töø lôïi nhuaän sau thueá haøng naêm. Trang 19 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ 2.2.5 Nhoùm doanh thu: Khaùc vôùi cheá ñoä keá toaùn thoâng thöôøng, nhoùm taøi khoaûn Doanh thu cuûa cheá ñoä keá toaùn daønh cho doanh nghieäp baûo hieåm ñaõ ñöôïc thieát keá moät caùch chi tieát ñeán töøng taøi khoaûn caáp ba ñeå phaûn aùnh moät caùch chi tieát nhaát caùc hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm, ñoàng thôøi cuõng loaïi boû moät soá taøi khoaûn khoâng söû duïng trong ngaønh baûo hieåm. - Taøi khoaûn 511 – Doanh thu baùn haøng: taøi khoaûn naøy phaûn aùnh chi tieát töøng loaïi hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm, goàm: Baûo hieåm goác, nhaän taùi baûo hieåm, nhöôïng taùi baûo hieåm, moâi giôùi baûo hieåm vaø hoaït ñoäng kinh doanh khaùc. Trong töøng loaïi hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm phaûi chi tieát theo töøng noäi dung doanh thu vaø chi tieát cho töøng nghieäp vuï baûo hieåm nhaân thoï vaø phi nhaân thoï. Taøi khoaûn naøy coù 5 taøi khoaûn caáp 2: + Taøi khoaûn 5111 – Doanh thu baûo hieåm goác: phaûn aùnh doanh thu vaø doanh thu thuaàn cuûa hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm goác thöïc hieän trong kyø haïch toaùn. + Taøi khoaûn 5113 – Doanh thu nhaän taùi baûo hieåm: phaûn aùnh doanh thu vaø doanh thu thuaàn cuûa hoaït ñoäng kinh doanh taùi baûo hieåm thöïc hieän trong kyø. + Taøi khoaûn 5114 – Doanh thu nhöôïng taùi baûo hieåm: phaûn aùnh doanh thu vaø doanh thu thuaàn cuûa hoaït ñoäng kinh doanh nhöôïng taùi baûo hieåm thöïc hieän trong kyø. + Taøi khoaûn 5115 – Doanh thu moâi giôùi baûo hieåm: phaûn aùnh doanh thu vaø doanh thu thuaàn cuûa hoaït ñoäng kinh doanh moâi giôùi baûo hieåm thöïc hieän trong kyø. + Taøi khoaûn 5118 – Doanh thu caùc hoaït ñoäng khaùc: phaûn aùnh doanh thu vaø doanh thu thuaàn cuûa hoaït ñoäng kinh doanh khaùc ngoaøi hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm goác, nhaän taùi baûo hieåm, nhöôïng taùi baûo hieåm vaø moâi giôùi baûo hieåm thöïc hieän trong kyø haïch toaùn. - Loaïi boû hai taøi khoaûn khoâng söû duïng trong doanh nghieäp baûo hieåm laø: Taøi khoaûn 512 – Doanh thu baùn haøng noäi boä vaø Taøi khoaûn 521 – Chieát khaáu baùn haøng. - Taøi khoaûn 531 – Haøng baùn bò traû laïi: duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn maø doanh nghieäp baûo hieåm phaûi traû cho khaùch haøng trong quaù trình kinh doanh Trang 20 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ baûo hieåm bao goàm: hoaøn phí baûo hieåm goác, phí nhaän taùi baûo hieåm, vaø hoaøn traû hoa hoàng nhöôïng taùi baûo hieåm do khaùch haøng thay ñoåi hôïp ñoàng cam keát ñaõ kyù vôùi doanh nghieäp baûo hieåm… Taøi khoaûn naøy coù 5 taøi khoaûn caáp 2: + Taøi khoaûn 5311 – Hoaøn phí baûo hieåm goác + Taøi khoaûn 5313 – Hoaøn phí nhaän taùi baûo hieåm + Taøi khoaûn 5314 – Hoaøn hoa hoàng nhöôïng taùi baûo hieåm + Taøi khoaûn 5315 – Hoaøn hoa hoàng moâi giôùi baûo hieåm + Taøi khoaûn 5318 – Hoaøn khaùc - Taøi khoaûn 532 – Giaûm giaù haøng baùn: duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn hoaøn moät tyû leä phí baûo hieåm do khoâng xaûy ra tai naïn, toån thaát theo hôïp ñoàng baûo hieåm cam keát ñaõ kyù giöõa doanh nghieäp vôùi khaùch haøng. Taøi khoaûn naøy coù 5 taøi khoaûn caáp 2: + Taøi khoaûn 5321 – Giaûm phí baûo hieåm goác + Taøi khoaûn 5323 – Giaûm phí nhaän taùi baûo hieåm + Taøi khoaûn 5324 – Giaûm hoa hoàng nhöôïng taùi baûo hieåm + Taøi khoaûn 5325 – Giaûm hoa hoàng moâi giôùi baûo hieåm + Taøi khoaûn 5328 – Giaûm khaùc - Boå sung taøi khoaûn 533 – Phí nhöôïng taùi baûo hieåm: phaûn aùnh caùc khoaûn phí nhöôïng taùi baûo hieåm cuûa doanh nghieäp cho nhaø nhaän taùi baûo hieåm theo hôïp ñoàng cam keát. Phí nhöôïng taùi baûo hieåm ñöôïc coi laø moät khoaûn ñieàu chænh ñeå xaùc ñònh doanh thu thuaàn cuûa phí baûo hieåm goác. 2.2.6 Nhoùm chi phí saûn xuaát, kinh doanh: Ñoái vôùi nhoùm taøi khoaûn chi phí saûn xuaát kinh doanh, cheá ñoä keá toaùn daønh cho doanh nghieäp baûo hieåm ñaõ thay ñoåi toaøn boä caùc taøi khoaûn beân trong ñeå coù theå ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu phaûn aùnh chi phí moät caùch chính xaùc cuûa caùc doanh nghieäp baûo hieåm. Nhoùm naøy bao goàm 3 taøi khoaûn vôùi chi tieát nhö sau: - Taøi khoaûn 624 – Chi phí tröïc tieáp kinh doanh baûo hieåm: duøng ñeå phaûn aùnh chi phí tröïc tieáp kinh doanh baûo hieåm goàm baûo hieåm goác, nhaän taùi baûo hieåm, nhöôïng taùi baûo hieåm, moâi giôùi baûo hieåm vaø caùc hoaït ñoäng kinh Trang 21 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ doanh khaùc nhö hoaït ñoäng ñaïi lyù, giaùm ñònh… Taøi khoaûn naøy coù 5 taøi khoaûn caáp 2. + Taøi khoaûn 6241 – Chi phí tröïc tieáp kinh doanh baûo hieåm goác: phaûn aùnh chi phí tröïc tieáp cuûa hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm goác. + Taøi khoaûn 6243 – Chi phí tröïc tieáp kinh doanh nhaän taùi baûo hieåm: phaûn aùnh chi phí tröïc tieáp cuûa hoaït ñoäng kinh doanh nhaän taùi baûo hieåm. + Taøi khoaûn 6244 – Chi phí tröïc tieáp kinh doanh nhöôïng taùi baûo hieåm: phaûn aùnh chi phí tröïc tieáp cuûa hoaït ñoäng kinh doanh nhöôïng taùi baûo hieåm. + Taøi khoaûn 6245 – Chi phí tröïc tieáp kinh doanh moâi giôùi baûo hieåm: phaûn aùnh chi phí tröïc tieáp cuûa hoaït ñoäng kinh doanh moâi giôùi baûo hieåm. + Taøi khoaûn 6248 – Chi phí tröïc tieáp kinh doanh hoaït ñoäng khaùc: phaûn aùnh chi phí tröïc tieáp cuûa hoaït ñoäng kinh doanh khaùc ngoaøi hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm goác, nhaän taùi baûo hieåm, nhöôïng taùi baûo hieåm, moâi giôùi baûo hieåm… - Taøi khoaûn 641 – Chi phí baùn haøng: phaûn aùnh chi phí phaùt sinh trong quaù trình tieâu thuï haøng hoùa, dòch vuï… - Taøi khoaûn 642 – Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp: phaûn aùnh caùc chi phí quaûn lyù chung cuûa doanh nghieäp goàm caùc chi phí quaûn lyù kinh doanh, chi phí quaûn lyù haønh chính, chi phí chung khaùc lieân quan hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. 2.2.7 Caùc nhoùm taøi khoaûn coøn laïi: Gioáng nhö cheá ñoä keá toaùn thoâng thöôøng, cheá ñoä keá toaùn daønh cho doanh nghieäp baûo hieåm cuõng coù caùc nhoùm taøi khoaûn daønh cho caùc loaïi hoaït ñoäng khaùc nhö: nhoùm taøi khoaûn loaïi 7 “ Thu nhaäp hoaït ñoäng khaùc”, nhoùm taøi khoaûn loaïi 8 “ Chi phí hoaït ñoäng khaùc” vaø nhoùm taøi khoaûn loaïi 9 “Xaùc ñònh keát quaû kinh doanh”. Tuy nhieân, cheá ñoä keá toaùn baûo hieåm ñaõ ñoåi teân hai taøi khoaûn 712 – “Caùc khoaûn thu nhaäp baát thöôøng” thaønh “Caùc khoaûn thu nhaäp khaùc” vaø taøi khoaûn 812 – “Chi phí baát thöôøng” thaønh “Caùc khoaûn chi phí khaùc” cho phuø hôïp vôùi tình hình kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Trang 22 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ 2.3 Cheá ñoä soå saùch: Caùc doanh nghieäp baûo hieåm cuõng phaûi thöïc hieän vieäc môû soå, ghi cheùp, quaûn lyù, löu tröõ vaø baûo quaûn soå keá toaùn theo ñuùng caùc qui ñònh cuûa cheá ñoä soå saùch trong Heä thoáng keá toaùn doanh nghieäp. Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp baûo hieåm qui ñònh thoáng nhaát trong toaøn ngaønh aùp duïng hình thöùc soå keá toaùn Chöùng töø ghi soå. 2.4 Baùo caùo taøi chính: Nhìn chung baùo caùo taøi chính aùp duïng cho caùc doanh nghieäp baûo hieåm döïa hoaøn toaøn treân baùo caùo taøi chính aùp duïng cho caùc doanh nghieäp khaùc. Tuy nhieân cuõng coù moät vaøi söï thay ñoåi ñeå phuø hôïp vôùi tình hình hoaït ñoäng thöïc teá cuûa doanh nghieäp baûo hieåm. 2.4.1 Baûng caân ñoái keá toaùn: So vôùi baûng caân ñoái keá toaùn daønh cho caùc doanh nghieäp khaùc, baûng caân ñoái keá toaùn daønh cho doanh nghieäp baûo hieåm ñöôïc boå sung theâm moät chæ tieâu môùiù, laø chæ tieâu “Döï phoøng nghieäp vuï”. Chæ tieâu naøy laø chæ tieâu toång hôïp phaûn aùnh caùc quyõ döï phoøng nghieäp vuï chöa söû duïng taøi thôøi ñieåm baùo caùo. Chæ tieâu naøy ñöôïc chi tieát hoùa thaønh caùc khoaûn treân baûng caân ñoái keá toaùn nhö: - Döï phoøng phí - Döï phoøng toaùn hoïc - Döï phoøng boài thöôøng - Döï phoøng dao ñoäng lôùn - Döï phoøng chia laõi - Döï phoøng baûo ñaûm caân ñoái Ngoaøi ra, treân baûng caân ñoái keá toaùn daønh cho caùc doanh nghieäp baûo hieåm coù moät soá thay ñoåi trong caùc khoaûn muïc nhoû ñeå phuø hôïp vôùi heä thoáng taøi khoaûn ñaõ ñöôïc neâu treân. 2.4.2 Keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh: Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh daønh cho caùc doanh nghieäp baûo hieåm ñöôïc chia thaønh hai loaïi baùo caùo, moät loaïi duøng cho doanh nghieäp baûo hieåm vaø moät loaïi duøng cho doanh nghieäp moâi giôùi baûo hieåm. Ñoàng thôøi cuõng khoâng söû duïng Trang 23 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ phaàn III – Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø, thueá GTGT ñöôïc hoaøn laïi, thueá GTGT ñöôïc giaûm, thueá GTGT haøng baùn noäi ñòa. 2.4.3 Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä vaø thuyeát minh baùo caùo taøi chính Veà maët hình thöùc thì hai loaïi baùo caùo naøy hoaøn toaøn gioáng vôùi baùo caùo daønh cho caùc doanh nghieäp thoâng thöôøng, chæ coù moät vaøi thay ñoåi nhoû veà noäi dung beân trong cho phuø hôïp vôùi tình hình thöïc teá cuûa doanh nghieäp baûo hieåm. (Doanh nghieäp baûo hieåm chæ ñöôïc khuyeán khích chöù khoâng baét buoäc phaûi laäp baùo caùo löu chuyeån tieàn teä). KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 1: Chöông moät cuûa luaän vaên ñeà caäp ñeán toång quan veà keá toaùn baûo hieåm nhaân thoï. Noäi dung chính cuûa chöông goàm coù hai phaàn, phaàn thöù nhaát laø nhöõng vaán ñeà chung veà baûo hieåm nhaân thoï vaø phaàn thöù hai laø keá toaùn veà baûo hieåm nhaân thoï. Trong phaàn thöù nhaát, luaän vaên ñaõ ñeà caäp ñeán nhöõng khaùi nieäm cô baûn veà baûo hieåm nhaân thoï, nhöõng thoâng tin khaùi quaùt veà hoaït ñoäng cuûa coâng ty baûo hieåm nhaân thoï, vaø caùc ñaëc ñieåm chính veà saûn phaåm cuûa ngaønh kinh doanh baûo hieåm nhaân thoï. Beân caïnh ñoù noù cuõng ñeà caäp ñeán nhöõng khaùi nieäm toång quaùt veà phöông phaùp tính giaù saûn phaåm, caùc phöông thöùc ñoùng phí vaø thanh toaùn quyeàn lôïi baûo hieåm vaø khaùi nieäm veà caùc chæ tieâu döï phoøng nghieäp vuï cuûa caùc coâng ty baûo hieåm. Vieäc trình baøy caùc noäi dung treân nhaèm giuùp cho ngöôøi ñoïc coù theå hieåu ñöôïc phaàn naøo lónh vöïc hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty baûo hieåm nhaân thoï, cuõng nhö nhöõng khaùi nieäm chung nhaát veà baûo hieåm nhaân thoï, vì hieän nay hoaït ñoäng baûo hieåm nhaân thoï ñaõ trôû neân phoå bieán khoâng phaûi chæ ôû nöôùc ta maø coøn ôû treân toaøn theá giôùi. ÔÛ phaàn thöù hai cuûa chöông moät, luaän vaên trình baøy toång quaùt moät soá thoâng tin lieân quan ñeán keá toaùn baûo hieåm nhaân thoï. Noäi dung cuûa luaän vaên ñaõ trình baøy ñeán söï ra ñôøi cuûa cheá ñoä keá toaùn daønh rieâng cho caùc coâng ty baûo hieåm, caùch thieát keá heä thoáng taøi khoaûn vaø caùc baùo caùo taøi chính coù nhöõng ñieåm gì khaùc bieät so vôùi heä thoáng keá toaùn thoâng thöôøng. Toùm laïi, chöông moät cuûa luaän vaên chæ trình baøy nhöõng khaùi nieäm chung nhaát veà baûo hieåm nhaân thoï vaø cheá ñoä keá toaùn aùp duïng cho caùc doanh nghieäp baûo hieåm. Trang 24 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ CHÖÔNG 2: TÌNH HÌNH THÖÏC TEÁ AÙP DUÏNG CHEÁ ÑOÄ KEÁ TOAÙN BAÛO HIEÅM NHAÂN THOÏ TAÏI COÂNG TY AIA VIEÄT NAM 1. LÒCH SÖÛ HÌNH THAØNH VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA CHEÁ ÑOÄ KEÁ TOAÙN DOANH NGHIEÄP BAÛO HIEÅM VIEÄT NAM. 1.1 Lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa cheá ñoä keá toaùn daønh cho caùc doanh nghieäp taïi Vieät Nam. Cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp ñaàu tieân cuûa Vieät Nam ñöôïc ra ñôøi vaøo naêm 1970 theo quyeát ñònh soá 425 TC/CÑKT cuûa Boä taøi chính ñeå ñaùp öùng yeâu caàu quaûn lyù xí nghieäp cuûa nöôùc ta trong thôøi kyø xaây döïng neàn kinh teá xaõ hoäi chuû nghóa ôû mieàn Baéc. Muïc tieân cuûa cheá ñoä keá toaùn naøy nhaèm cung caáp thoâng tin moät caùch coù heä thoáng vaø toaøn dieän tình hình thöïc hieän keá hoaïch saûn xuaát – kyõ thuaät – taøi chính cuûa neàn kinh teá. Naêm 1975 khi ñaát nöôùc hoaøn toaøn thoáng nhaát, cheá ñoä keá toaùn ñaàu tieân naøy vaãn tieáp tuïc ñöôïc aùp duïng treân toaøn ñaát nöôùc Vieät Nam. Naêm 1986 khi ñaát nöôùc tieán haønh caûi caùch toaøn dieän neàn kinh teá quoác daân, chuyeån töø cô cheá taäp trung quan lieâu bao caáp sang cô cheá quaûn lyù kinh teá keá hoaïch hoaù theo nguyeân taéc taäp trung daân chuû, thì cheá ñoä keá toaùn hieän haønh ñaõ khoâng coøn phuø hôïp vôùi cô cheá kinh teá môùi nöõa. Do ñoù ñeå phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá, söï caûi tieán khoâng ngöøng cuûa coâng taùc quaûn lyù kinh teá – taøi chính, Boä taøi chính ñaõ ban haønh cheá ñoä keá toaùn môùi theo quyeát ñònh soá 212 TC/CÑKT vaøo ngaøy 15/12/1989. Heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn cuûa cheá ñoä keá toaùn môùi naøy ñöôïc xaây döïng moät caùch khoa hoïc hôn so vôùi heä thoáng taøi khoaûn cuûa cheá ñoä keá toaùn cuõ, noù giaûm ñi moät soá taøi khoaûn, soá löôïng baùo caùo taøi chính ít hôn, giaûm bôùt caùc chæ tieâu baùo caùo nhöng vaãn cung caáp ñaày ñuû thoâng tin cho caùc ñoái töôïng söû duïng. Giai ñoaïn töø naêm 1990 ñeán nay laø giai ñoaïn neàn kinh teá ñaát nöôùc chuyeån töø cô cheá keá hoaïc hoùa theo phöông thöùc haïch toaùn kinh doanh xaõ hoäi chuû nghóa theo nguyeân taéc taäp trung daân chuû sang cô cheá thò tröôøng coù söï quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa. Ñeå coù theå ñaùp öùng yeâu caàu ñoåi môùi cô cheá quaûn lyù kinh teá, taøi chính, taêng cöôøng coâng taùc haïch toaùn keá toaùn cuûa caùc doanh nghieäp, ñoàng thôøi cuõng aùp duïng moät caùch coù choïn loïc caùc nguyeân taéc, chuaån möïc keá toaùn cuûa caùc nöôùc coù neàn kinh teá thò tröôøng phaùt trieån ñeå taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi hoaït ñoäng taïi Vieät Nam, Boä taøi chính ñaõ ban haønh quyeát ñònh Trang 25 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ soá 1141-TC/QÑ/CÑKT aùp duïng cho taát caû caùc doanh nghieäp thuoäc moïi lónh vöïc, moïi thaønh phaàn kinh teá keå töø ngaøy 1-1-1996. Trong suoát quaõng thôøi gian keå töø ngaøy ban haønh quyeát ñònh soá 1141 cho ñeán nay, Boä taøi chính ñaõ ra nhieàu quyeát ñònh ñeå söûa ñoåi hoaëc boå sung moät soá thaønh phaàn chuû yeáu cuûa cheá ñoä keá toaùn nhaèm ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu phaùt trieån khoâng ngöøng cuûa neàn kinh teá trong nöôùc vaø phuø hôïp vôùi tình hình phaùt trieån cuûa kinh teá theá giôùi. Ví duï nhö quyeát ñònh soá 167/2000/QÑ-BTC ban haønh cheá ñoä baùo caùo taøi chính doanh nghieäp thay theá cho cheá ñoä baùo caùo taøi chính doanh nghieäp cuûa quyeát ñònh soá 1141, vieäc thay theá naøy ñeå ñaùp öùng yeâu caàu cung caáp thoâng tin phuïc vuï coâng taùc quaûn lyù kinh teá taøi chính cuûa caùc doanh nghieäp vaø caùc ñoái töôïng coù lieân quan. 1.2 Söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa cheá ñoä keá toaùn daønh cho caùc doanh nghieäp baûo hieåm taïi Vieät Nam. Hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm ñaõ xuaát hieän ôû Vieät Nam töø nhöõng naêm 1965 vôùi söï ra ñôøi cuûa Coâng ty Baûo hieåm Vieät Nam. Tuy nhieân vaøo thôøi ñieåm naøy ñaát nöôùc ñang ôû trong boái caûnh cuûa cuoäc khaùng chieán choáng xaâm löôïc, neân hoaït ñoäng baûo hieåm chæ kinh doanh baûo hieåm haøng haûi. Do ñoù coâng ty Baûo hieåm Vieät Nam ñaõ söû duïng chung heä thoáng cheá ñoä keá toaùn thoáng nhaát cho taát caû caùc doanh nghieäp trong neàn kinh teá quoác daân. Ñöùng tröôùc nhu caàu ñoåi môùi neàn kinh teá noùi chung vaø hoaït ñoäng baûo hieåm noùi rieâng, ñeå baûo hieåm thöông maïi phaùt trieån hôn, ngaøy 18/12/1993, nhaø nöôùc ñaõ ban haønh Nghò ñònh 100 CP veà kinh doanh baûo hieåm taïi Vieät Nam, cho pheùp caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc vaø caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñöôïc pheùp kinh doanh baûo hieåm taïi Vieät Nam, ñaët daáu moác quan troïng cho söï hình thaønh thò tröôøng baûo hieåm taïi Vieät Nam. Ñeå heä thoáng keá toaùn ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu quaûn lyù trong tình hình môùi, ñoøi hoûi phaûi coù söï nghieân cöùu, caân nhaéc vaø cuï theå hoùa vaøo töøng loaïi hình doanh nghieäp cuï theå, söï khaùc nhau veà lónh vöïc hoaït ñoäng, tính chaát, ñaëc ñieåm, quy trình saûn xuaát kinh doanh, ñaëc ñieåm toå chöùc quaûn lyù vaø quy moâ hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp coù aûnh höôûng lôùn ñeán vieäc vaän duïng heä thoáng keá toaùn. Ngaønh kinh doanh baûo hieåm laø moät hoaït ñoäng ñaëc thuø thuoäc lónh vöïc taøi chính, tín duïng, tieàn teä, baûo hieåm coù nhöõng ñaëc ñieåm vaø yeâu caàu quaûn lyù rieâng. Do cheá ñoä keá toaùn thoáng nhaát theo quyeát ñònh 1141 khoâng ñaùp öùng ñöôïc caùc yeâu caàu quaûn lyù cuûa hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm neân ngaøy 16-1-1997, Boä taøi chính ñaõ coù quyeát ñònh soá 1296 TC/QÑ/CÑKT ban haønh Trang 26 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ heä thoáng cheá ñoä keá toaùn aùp duïng cho caùc doanh nghieäp baûo hieåm. Cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp baûo hieåm ñöôïc ban haønh ñeå taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc aùp duïng heä thoáng keá toaùn trong thöïc teá ñoàng thôøi toân troïng tuyeät ñoái nguyeân taéc thieát keá cuûa quyeát ñònh soá 1141. Söï khaùc bieät cuûa cheá ñoä keá toaùn baûo hieåm (theo quyeát ñònh soá 1296) vaø cheá ñoä keá toaùn thoáng nhaát (theo quyeát ñònh soá 1141) ñöôïc theå hieän nhö sau: - Veà heä thoáng taøi khoaûn: + Ñoái vôùi caùc taøi khoaûn caáp moät: do hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm khoâng taïo ra saûn phaåm vaät chaát neân caùc taøi khoaûn lieân quan ñeán saûn xuaát saûn phaåm khoâng söû duïng ñeán nhö taøi khoaûn 155 “Thaønh phaåm”, 611 “Mua haøng”, 621 “Chi phí nguyeân vaät lieäu tröïc tieáp”, 622 “Chi phí nhaân coâng tröïc tieáp”, 627 “Chi phí saûn xuaát chung” vaø 631 “Giaù thaønh” vaø taøi khoaûn 133 “Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø”. Ñoàng thôøi noù cuõng ñöôïc boå sung theâm moät soá taøi khoaûn caáp moät khaùc nhö 513 “Doanh thu phaùt sinh”, 533 “Chuyeån phí nhöôïng taùi baûo hieåm”. + Ñoái vôùi caùc taøi khoaûn phaûn aùnh caùc khoaûn nôï phaûi thu, nôï phaûi traû vaø caùc taøi khoaûn lieân quan ñeán doanh thu hoaït ñoäng nhö: 511 “Doanh thu thöïc thu”, 513 “Doanh thu phaùt sinh”, 531 “Haøng baùn bò traû laïi” vaø 532 “Giaûm giaù haøng baùn” ñeàu coù caùc taøi khoaûn caáp hai phaân tích theo töøng loaïi hình hoaït ñoäng laø kinh doanh baûo hieåm goác, kinh doanh nhaän taùi baûo hieåm vaø kinh doanh nhöôïng taùi baûo hieåm. Ngoaøi ra heä thoáng taøi khoaûn cuûa doanh nghieäp baûo hieåm coøn ñöôïc boå sung theâm hai taøi khoaûn caáp hai laø 3351 “Döï phoøng nghieäp vuï” vaø 3385 “Caùc khoaûn thu giaûm chi phí kinh doanh baûo hieåm goác” ñeå phaûn aùnh caùc nghieäp vuï lieân quan ñeán hoaït ñoäng baûo hieåm. + Beân caïnh ñoù, khaùc vôùi heä thoáng taøi khoaûn aùp duïng cho caùc doanh nghieäp chæ quy ñònh ñeán taøi khoaûn caáp 2, heä thoáng taøi khoaûn cuûa caùc doanh nghieäp baûo hieåm coøn ñöôïc quy ñònh chi tieát ñeán taøi khoaûn caáp 3 duøng ñeå ghi cheùp chi tieát caùc nghieäp vuï ñaëc thuø cuûa hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm nhö: boài thöôøng, giaùm ñònh, hoaëc hoa hoàng ñaïi lyù… Trang 27 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ - Ñoái vôùi baùo caùo taøi chính: + Baûng caân ñoái keá toaùn: xuaát hieän moät soá doøng boå sung chi tieát ba loaïi hình kinh doanh baûo hieåm trong caùc chæ tieâu phaûi thu cuûa khaùch haøng, phaûi traû cho ngöôøi baùn vaø chi phí saûn xuaát kinh doanh dôû dang. Ñoàng thôøi cuõng boå sung theâm moät soá caùc chæ tieâu ñaëc bieät cuûa ngaønh baûo hieåm nhö: doanh thu chöa thanh toaùn, caùc khoaûn ñieàu chænh giaûm doanh thu vaø caùc quyõ döï phoøng nghieäp vuï. Vaø thay ñoåi chæ tieâu “Thaønh phaåm toàn kho” thaønh chæ tieâu “Chi phí hoaït ñoäng khaùc dôû dang”. + Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh: ñöôïc thieát keá hoaøn toaøn rieâng cho hoaït ñoäng baûo hieåm nhaèm theå hieän ñöôïc nhöõng chæ tieâu ñaëc thuø cuûa ngaønh kinh doanh baûo hieåm. Sau moät thôøi gian aùp duïng cheá ñoä keá toaùn baûo hieåm vaøo trong thöïc teá, ñaõ xuaát hieän moät soá nhöôïc ñieåm nhö sau: - Caùc taøi khoaûn phaûn aùnh hoaït ñoäng ñaàu tö ñeàu gioáng vôùi taøi khoaûn cuûa caùc doanh nghieäp khaùc trong khi hoaït ñoäng ñaàu tö laø hoaït ñoäng kinh doanh ñöùng thöù hai sau hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm cuûa caùc doanh nghieäp baûo hieåm. - Caùc taøi khoaûn phaûn aùnh caùc nghieäp vuï baûo hieåm maëc duø ñaõ ñöôïc chi tieát ñeán taøi khoaûn caáp 3 nhöng vaãn coøn thieáu moät soá caùc taøi khoaûn chi tieát cho caùc nghieäp vuï cô baûn nhö: phí ñaïi lyù yeâu caàu ngöôøi thöù ba boài hoaøn, phí ñaïi lyù xöû lyù haøng ñaõ boài thöôøng 100% hay phí giaùm ñònh toån thaát… Beân caïnh ñoù ñoái vôùi caùc taøi khoaûn phaûn aùnh doanh thu phí baûo hieåm cuõng khoâng coù caùc taøi khoaûn phaûn aùnh doanh thu theo thôøi gian, vaø ñoái vôùi caùc taøi khoaûn chi phí cuõng khoâng ñöôïc theo doõi chi tieát theo töøng hoaït ñoäng ñaëc thuø cuûa noù nhö chi boài thöôøng, chi traû tieàn baûo hieåm goác hay chi tieát caùc khoaûn chi hoa hoàng theo töøng naêm. - Veà baûng caân ñoái keá toaùn thì vieäc boå sung theâm chæ tieâu chi tieát cuûa caùc chæ tieâu phaûi thu khaùch haøng, phaûi traû ngöôøi baùn vaø chi phí saûn xuaát kinh doanh dôû dang laø khoâng caàn thieát, vì nhöõng chæ tieâu naøy ñaõ ñöôïc theå hieän ôû phaàn Trang 28 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ thuyeát minh cuûa baùo caùo taøi chính, vaø noù cuõng khoâng thoáng nhaát vôùi maãu baùo caùo keá toaùn ñaõ ñöôïc thay ñoåi theo quyeát ñònh soá 167/2000 QÑ-BTC. - Ñoái vôùi baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh maëc duø ñaõ ñöôïc thieát keá daønh rieâng cho caùc doanh nghieäp baûo hieåm nhöng phaàn chæ tieâu chi phí chæ ñöôïc theo doõi theo ba hoaït ñoäng chính laø chi phí baûo hieåm goác, chi phí nhaän taùi baûo hieåm vaø chi phí nhöôïng taùi baûo hieåm chöù khoâng phaûn aùnh chi tieát cuûa caùc khoaûn chi phí ñoù nhö chi phí hoa hoàng, chi phí giaùm ñònh hoaëc chi phí ñaùnh giaù ruûi ro cuûa caùc ñoái töôïng baûo hieåm… Do ñoù ñeå ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu quaûn lyù kinh teá taøi chính cuûa caùc doanh nghieäp ñoái vôùi hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm ñang ngaøy caøng phaùt trieån, ñoàng thôøi cuõng ñeå phuø hôïp vôùi Luaät kinh doanh baûo hieåm ñaõ ñöôïc Quoác hoäi thoâng qua vaøo naêm 2000, Boä taøi chính ñaõ ban haønh quyeát ñònh soá 150/2001/QÑ-BTC nhaèm söûa ñoåi boå sung cheá ñoä keá toaùn daønh cho doanh nghieäp baûo hieåm vaøo ngaøy 31/12/2001. Quyeát ñònh 150 ñaõ loaïi boû moät soá taøi khoaûn khoâng söû duïng trong doanh nghieäp baûo hieåm nhö: taøi khoaûn 3385 “Caùc khoaûn thu giaûm chi phí hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm goác”, 513 “Doanh thu phaùt sinh”, 512 “Doanh thu baùn haøng noäi boä” vaø 632 “Giaù voán haøng baùn”. Ñoàng thôøi noù cuõng söûa ñoåi vaø boå sung moät soá caùc taøi khoaûn vaø chæ tieâu treân baùo caùo taøi chính cuûa doanh nghieäp baûo hieåm nhö ñaõ ñöôïc ñeà caäp ôû phaàn 2 cuûa chöông 1. Tuy nhieân, trong thöïc teá khi aùp duïng cheá ñoä keá toaùn ñaõ ñöôïc söûa ñoåi boå sung theo quyeát ñònh soá 150, noù vaãn coøn toàn taïi moät soá caùc nhöôïc ñieåm seõ ñöôïc ñeà caäp ôû muïc 2 cuûa chöông naøy. 2. TÌNH HÌNH THÖÏC TEÁ AÙP DUÏNG CHEÁ ÑOÄ KEÁ TOAÙN BAÛO HIEÅM NHAÂN THOÏ TAÏI COÂNG TY AIA VIEÄT NAM 2.1 Chöùng töø vaø soå saùch keá toaùn: Heä thoáng chöùng töø keá toaùn hieän taïi ñang aùp duïng taïi coâng ty AIA Vieät nam bao goàm 2 loaïi: - Chöùng töø keá toaùn theo maãu aùp duïng chung cho taát caû caùc doanh nghieäp, bao goàm: Trang 29 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ + Lao ñoäng tieàn löông: Baûng chaám coâng (01-LÑTL) Baûng thanh toaùn tieàn löông (02-LÑTL) Phieáu baùo laøm theâm giôø (03-LÑTL) + Tieàn teä: Baûng kieåm keâ quyõ (07a-TT) Baûng kieåm keâ quyõ (ngoaïi teä) (07b-TT) + Taøi saûn coá ñònh: Bieân baûn giao nhaän TSCÑ (01-TSCÑ) Theû TSCÑ (02-TSCÑ) Bieân baûn thanh lyù TSCÑ (03-TSCÑ) Bieân baûn ñaùnh giaù laïi TSCÑ (05-TSCÑ) - Chöùng töø keá toaùn aùp duïng rieâng cho coâng ty AIA Vieät Nam, bao goàm: + Baùn haøng: Hoùa ñôn thu phí baûo hieåm: maãu hoùa ñôn ñöôïc in baèng hai thöù tieáng Vieät vaø tieáng Anh, vaø treân hoùa ñôn theå hieän moät soá chi tieát ñaëc thuø cuûa baûo hieåm nhaân thoï nhö: ngaøy baét ñaàu coù hieäu löïc (cuûa hôïp ñoàng baûo hieåm), soá hôïp ñoàng baûo hieåm, teân vaø maõ soá cuûa ngöôøi ñaïi lyù… + Tieàn teä: Phieáu thu phí baûo hieåm ñaàu tieân (hay coøn ñöôïc goïi laø bieân nhaän taïm ñaàu tieân): phieáu thu naøy ñöôïc thieát keá rieâng cho vieäc thu phí baûo hieåm naêm ñaàu tieân cuûa khaùch haøng vôùi noäi dung goàm: soá hôïp ñoàng baûo hieåm, hoï teân khaùch haøng mua baûo hieåm, phöông thöùc thanh toaùn, soá tieàn (vieát baèng chöõ vaø soá), hoï teân vaø maõ soá cuûa ñaïi lyù. Ngoaøi ra ñieåm ñaëc bieät cuûa phieáu thu naøy laø ngaøy giôø thanh toaùn vaø ngaøy heát haïn cuûa phieáu thu, ñaây laø ñieàu kieän ñeå coâng ty xem xeùt vieäc ñoùng phí cuûa khaùch haøng coù hôïp leä hay khoâng. Phieáu thu phí baûo hieåm taùi tuïc (hay goïi laø bieân nhaän taïm taùi tuïc): ngoaøi nhöõng chæ tieâu ñöôïc theå hieän gioáng nhö phieáu thu phí baûo hieåm ñaàu tieân, phieáu thu phí baûo hieåm taùi tuïc coøn boå sung theâm hai chæ tieâu laø thanh toaùn cho kyø phí ngaøy naøo vaø thanh toaùn cho khoaûn tieàn naøo…. Vieäc boå sung theâm Trang 30 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ hai chæ tieâu naøy giuùp cho coâng ty coù theå xaùc ñònh ñöôïc soá tieàn khaùch haøng noäp cho muïc ñích gì vaø cho khoaûng thôøi gian naøo cuûa hôïp ñoàng. Phieáu thu: ñöôïc in baèng hai thöù tieáng Vieät – Anh vaø ñöôïc söû duïng ñeå thu caùc khoaûn thu khaùc ngoaøi phí baûo hieåm. Noäi dung cuûa phieáu thu bao goàm: teân ngöôøi noäp tieàn, soá tieàn (vieát baèng chöõ vaø baèng soá), noäi dung cuûa khoaûn thu vaø caùc taøi khoaûn phaûn aùnh khoaûn thu ñoù, phoøng ban coù lieân quan ñeán khoaûn thu naøy… Phieáu thanh toaùn: cuõng gioáng nhö phieáu thu, phieáu thanh toaùn cuõng ñöôïc in baèng hai thöù tieáng vaø noäi dung phaûn aùnh caùc chi tieát lieân quan ñeán soá tieàn thanh toaùn. Khaùc vôùi phieáu thu, phieáu thanh toaùn coù boå sung theâm caùc chi tieát veà ngaøy nhaän tieàn, teân vaø soá CMND cuûa ngöôøi nhaän tieàn trong tröôøng hôïp thanh toaùn baèng tieàn maët hoaëc seùc. Baùo caùo chi phí coâng taùc: baùo caùo naøy ñöôïc söû duïng ñeå kieåm tra vaø thanh toaùn tieàn coâng taùc phí cho nhaân vieân trong tröôøng hôïp ñi coâng taùc ôû tænh, thaønh phoá khaùc. (Xin xem maãu chöùng töø keá toaùn ñaëc thuø cuûa coâng ty AIA Vieät Nam ôû phuï luïc 1) Veà maët soå saùch, coâng ty ñang aùp duïng heä thoáng Chöùng töø ghi soå, taát caû caùc soá lieäu keá toaùn ñöôïc quaûn lyù baèng phaàn meàm keá toaùn Sun System (ñaõ ñaêng kyù vôùi Boä taøi chính). Baùo caùo keá toaùn ñöôïc in ra töø phaàn meàm naøy, do ñoù coâng ty khoâng coù soå quyõ coøn caùc soå theû chi tieát khaùc hoaøn toaøn gioáng vôùi bieåu maãu chuaån cuûa heä thoáng keá toaùn Vieät Nam vaø ñöôïc in vaøo cuoái nieân ñoä keá toaùn. 2.2 Heä thoáng taøi khoaûn söû duïng vaø caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh chuû yeáu. Heä thoáng taøi khoaûn cuûa coâng ty AIA Vieät Nam ñang söû duïng ñöôïc laäp treân cô sôû cuûa cheá ñoä keá toaùn daønh cho caùc doanh nghieäp baûo hieåm ñöôïc giôùi thieäu khaùi quaùt nhö sau: 2.2.1 Caùc taøi khoaûn thuoäc nhoùm taøi saûn vaø nguoàn voán: 2.2.1.1 Caùc taøi khoaûn vaø nghieäp vuï kinh teá lieân quan ñeán hoaït ñoäng ñaàu tö: Trang 31 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ Hieän nay moät phaàn nguoàn tieàn nhaøn roãi cuûa coâng ty ñöôïc duøng ñeå cho caùc toå chöùc tín duïng (chuû yeáu laø ngaân haøng) vay coù kyø haïn, soá tieàn naøy ñöôïc haïch toaùn vaøo caùc taøi khoaûn 1288 hoaëc 2288 do trong thuyeát minh baùo caùo taøi chính cuûa cheá ñoä keá toaùn aùp duïng cho caùc doanh nghieäp baûo hieåm, caùc khoaûn tieàn göûi taïi coù kyø haïn taïi caùc toå chöùc tín duïng ñöôïc xeáp vaøo loaïi hình ñaàu tö ngaén haïn (cho khoaûn tieàn göûi töø 3 thaùng ñeán 1 naêm) vaø daøi haïn (treân moät naêm), buùt toaùn laø: Nôï TK 1288 “Ñaàu tö ngaén haïn khaùc” (cho khoaûn vay döôùi 1 naêm) Nôï TK 2288 “Ñaàu tö daøi haïn khaùc” (cho khoaûn vay treân 1 naêm) Coù TK 112 “Tieàn göûi ngaân haøng” Phaàn lôùn nguoàn tieàn nhaøn roãi coøn laïi ñöôïc duøng ñeå mua traùi phieáu chính phuû: Nôï TK 221 “Traùi phieáu” Coù TK 112 “Tieàn göûi ngaân haøng” Tuy nhieân khi ñaàu tö vaøo traùi phieáu, coâng ty coù theå mua traùi phieáu vôùi giaù cao hôn hoaëc thaáp hôn meänh giaù, vaø do khoâng coù taøi khoaûn ñeå phaûn aùnh soá tieàn cheânh leäch naøy neân coâng ty ñaõ söû duïng taøi khoaûn 229 (Döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö daøi haïn) ñeå theå hieän söï cheânh leäch naøy: Nôï TK 221 “Traùi phieáu” Nôï TK 229 “Döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö daøi haïn” (giaù mua cao hôn meänh giaù) Coù TK 229 “Döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö daøi haïn” (giaù mua thaáp hôn meänh giaù) Coù TK 112 “Tieàn göûi ngaân haøng” 2.2.1.2 Caùc taøi khoaûn phaûi thu, phaûi traû cho khaùch haøng: Ñoái töôïng khaùch haøng cuûa coâng ty baûo hieåm ñöôïc phaân thaønh caùc nhoùm khaùc nhau, ñoù laø: chuû hôïp ñoàng (ñöôïc goïi laø khaùch haøng); ñaïi lyù baùn baûo hieåm (ñöôïc goïi laø ñaïi lyù); caùc coâng ty taùi baûo hieåm vaø nhöõng nhaø cung caáp caùc dòch vuï khaùc cho coâng ty (ñöôïc goïi laø nhaø cung caáp). Taát caû caùc ñoái töôïng naøy ñeàu coù theå phaùt sinh coâng nôï ñoái vôùi coâng ty, vì vaäy coâng ty phaûi môû soå theo doõi chi tieát cho töøng nhoùm khaùch haøng treân caùc taøi khoaûn coâng nôï cuûa mình. - Ñoái vôùi caùc taøi khoaûn nôï phaûi thu: Trang 32 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ + Taøi khoaûn 1311 “Phaûi thu veà caùc khoaûn thu hoaït ñoäng baûo hieåm goác”: taøi khoaûn naøy coâng ty duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn nôï phaûi thu veà phí baûo hieåm vaø tình hình thanh toaùn caùc khoaûn nôï cuûa khaùch haøng. Ñoái vôùi coâng ty baûo hieåm thì taøi khoaûn naøy chæ ñöôïc söû duïng khi hôïp ñoàng cuûa khaùch haøng ñaõ coù giaù trò tieàn maët vaø khaùch haøng ñoàng yù ñeå coâng ty cho vay tröôùc thôøi haïn ñeå ñoùng phí baûo hieåm khi ñeán haïn. Khi ñoù coâng ty seõ haïch toaùn khoaûn nôï phaûi thu naøy nhö sau: Nôï TK 1311 “Phaûi thu veà caùc khoaûn thu hoaït ñoäng baûo hieåm goác” Coù TK 5111 “Doanh thu baûo hieåm goác” + Taøi khoaûn 1314 “Phaûi thu veà hoaït ñoäng nhöôïng taùi baûo hieåm”: thoâng thöôøng khi nhaän ñöôïc yeâu caàu boài thöôøng cuûa khaùch haøng, neáu ñöôïc chaáp thuaän coâng ty seõ thanh toaùn tieàn boài thöôøng cho khaùch haøng tröôùc vaø ghi nhaän nôï phaûi thu cuûa caùc coâng ty taùi baûo hieåm: Nôï TK 62411 “Chi boài thöôøng vaø traû tieàn baûo hieåm” Nôï TK 1314 “Phaûi thu veà hoaït ñoäng nhöôïng taùi baûo hieåm” Coù TK 112 “Tieàn göûi ngaân haøng” Sau ñoù coâng ty seõ tieán haønh thuû tuïc ñeå yeâu caàu coâng ty taùi baûo hieåm traû soá tieàn maø coâng ty ñaõ öùng tröôùc cho khaùch haøng. + Ñoái vôùi caùc ñaïi lyù cuûa mình, coâng ty söû duïng taøi khoaûn 1318 “Phaûi thu khaùc cuûa khaùch haøng” ñeå theo doõi caùc khoaûn nôï tieàn hoa hoàng hoaëc tieàn thöôûng maø coâng ty ñaõ öùng tröôùc cho ñaïi lyù. - Caùc taøi khoaûn nôï phaûi traû: cuõng gioáng nhö taøi khoaûn nôï phaûi thu, coâng ty söû duïng taøi khoaûn 331 “Phaûi traû cho ngöôøi baùn” ñeå theo doõi tình hình phaùt sinh vaø thanh toaùn caùc khoaûn nôï maø coâng ty phaûi traû cho khaùch haøng, ñaïi lyù hoaëc coâng ty taùi baûo hieåm. Ñaëc bieät, ñoái vôùi caùc nhaø cung caáp, coâng ty söû duïng moät taøi khoaûn 3318 “Phaûi traû khaùc cho ngöôøi baùn” ñeå theo doõi caùc khoaûn nôï phaûi thu vaø nôï phaûi traû cho nhaø cung caáp. Caùc khoaûn nôï phaûi thu hay khoaûn öùng tröôùc cho nhaø cung caáp, coâng ty söû duïng beân Nôï cuûa taøi khoaûn 3318 ñeå haïch toaùn, vaø beân Coù cuûa taøi khoaûn naøy duøng ñeå theo doõi caùc khoaûn nôï phaûi traû cho caùc nhaø cung caáp khaùc. Trang 33 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ 2.2.2 Caùc taøi khoaûn thuoäc nhoùm doanh thu, chi phí: 2.2.2.1 Caùc taøi khoaûn thuoäc nhoùm doanh thu Ñoái vôùi heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn hieän nay, vieäc phaûn aùnh caùc chæ tieâu lieân quan ñeán doanh thu baûo hieåm nhö: doanh thu baùn haøng, haøng baùn bò traû laïi hay giaûm giaù haøng baùn ñeàu chæ ñöôïc theå hieän treân moät taøi khoaûn chung nhö: “thu phí baûo hieåm goác”, “hoaøn phí baûo hieåm goác” hay “giaûm phí baûo hieåm goác”. Do ñoù coâng ty phaûi söû duïng caùc taøi khoaûn naøy ñeå phaûn aùnh taát caû caùc hoaït ñoäng lieân quan ñeán doanh thu baûo hieåm maø khoâng taùch ra chi tieát theo töøng loaïi saûn phaåm hay theo thôøi gian ñoùng phí… Nghieäp vuï keá toaùn chuû yeáu lieân quan ñeán chæ tieâu doanh thu baûo hieåm ñöôïc coâng ty haïch toaùn theo moät quy trình nhö sau: Khi khaùch haøng ñoùng tieàn mua hôïp ñoàng môùi, coâng ty seõ chöa ghi nhaän soá tieàn thu ñöôïc vaøo doanh thu ngay maø phaûn aùnh noù treân taøi khoaûn treo ñeå chôø thaåm ñònh hôïp ñoàng: Nôï TK 111, 112 Coù TK 3385 “Phí baûo hieåm taïm thu” Sau khi thaåm ñònh, neáu coâng ty chaáp thuaän hôïp ñoàng baûo hieåm vaø khoâng coù yeâu caàu thay ñoåi veà soá phí ñaõ ñoùng, soá tieàn treân taøi khoaûn treo seõ ñöôïc ñöa vaøo doanh thu cuûa coâng ty. Khi ñoù keá toaùn seõ haïch toaùn vaøo beân Nôï TK 3385 ñeå ghi giaûm soá tieàn treân taøi khoaûn treo vaø ghi Coù vaøo TK 51111 “Thu phí baûo hieåm goác” ñeå ghi nhaän doanh thu phaùt sinh cuûa coâng ty. Neáu coâng ty chaáp thuaän hôïp ñoàng vôùi soá phí thaáp hôn soá tieàn ñaõ ñoùng thì soá tieàn dö ra seõ ñöôïc hoaøn traû laïi cho khaùch haøng: Nôï TK 3385 “Phí baûo hieåm taïm thu” Coù TK 51111 “Thu phí baûo hieåm goác” Coù TK 111, 112 Neáu coâng ty khoâng chaáp thuaän hôïp ñoàng baûo hieåm, soá tieàn ñaõ ñoùng seõ ñöôïc hoaøn traû laïi cho khaùch haøng. Trang 34 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ Trong voøng 21 ngaøy keå töø ngaøy coâng ty chaáp thuaän hôïp ñoàng, neáu khaùch haøng yeâu caàu taêng meänh giaù hôïp ñoàng, thì soá tieàn ñoùng theâm seõ ghi nhaän tröïc tieáp vaøo doanh thu: Nôï TK 111, 112 Coù TK 51111 “Thu phí baûo hieåm goác” Neáu khaùch haøng yeâu caàu giaûm meänh giaù hoaëc huyû hôïp ñoàng, coâng ty seõ hoaøn laïi moät phaàn hoaëc toaøn boä soá tieàn ñaõ ñoùng cho khaùch haøng, keá toaùn seõ ghi nhaän soá tieàn giaûm doanh thu naøy vaøo caùc taøi khoaûn töông öùng nhö sau: Nôï TK 5321 “Giaûm phí baûo hieåm goác” (tröôøng hôïp giaûm meänh giaù hôïp ñoàng) Nôï TK 5311 “Hoaøn phí baûo hieåm goác” (tröôøng hôïp huyû hôïp ñoàng) Coù TK 111, 112 Trong tröôøng hôïp khaùch haøng ñoùng phí baûo hieåm cho nhöõng naêm tieáp theo cuûa hôïp ñoàng thì soá tieàn ñoù seõ ñöôïc ghi nhaän thaúng vaøo taøi khoaûn 51111 “Thu phí baûo hieåm goác” cuûa coâng ty. Ñoái vôùi hoaït ñoäng ñaàu tö thì theo cheá ñoä keá toaùn chæ coù duy nhaát moät taøi khoaûn doanh thu cho caùc hoaït ñoäng ñaàu tö ñoù laø taøi khoaûn 515 “Thu nhaäp hoaït ñoäng taøi chính”, khi ñoù coâng ty haïch toaùn taát caû caùc khoaûn thu nhaäp lieân quan ñeán hoaït ñoäng ñaàu tö vaøo taøi khoaûn naøy maø khoâng theo doõi chi tieát theo töøng hoaït ñoäng ñaàu tö. 2.2.2.2 Caùc taøi khoaûn thuoäc nhoùm chi phí Theo cheá ñoä keá toaùn thì heä thoáng taøi khoaûn chi phí cuûa caùc doanh nghieäp baûo hieåm goàm boán taøi khoaûn chính ñoù laø: taøi khoaûn 624 “Chi phí tröïc tieáp kinh doanh baûo hieåm”; taøi khoaûn 635 “Chi phí hoaït ñoäng taøi chính”; taøi khoaûn 641 “Chi phí baùn haøng” vaø taøi khoaûn 642 “Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp”. Trong boán taøi khoaûn treân chæ coù taøi khoaûn 624 laø coù caùc taøi khoaûn chi tieát ñeán taøi khoaûn caáp 3, coøn caùc taøi khoaûn coøn laïi chæ coù taøi khoaûn caáp 1. Taøi khoaûn 624 laø taøi khoaûn phaûn aùnh caùc chi phí tröïc tieáp lieân quan ñeán hoaït ñoäng baûo hieåm cuûa coâng ty. Noù laø chi phí lôùn nhaát vaø coù aûnh höôûng raát lôùn ñeán caùc quyeát ñònh, chính saùch hoaït ñoäng cuûa coâng ty. Ñoái vôùi taøi khoaûn naøy, caùc khoaûn chi traû tieàn boài thöôøng cho khaùch haøng, chi hoa hoàng cho ñaïi lyù vaø döï phoøng nghieäp vuï Trang 35 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ laø nhöõng chi phí quan troïng nhaát vaø caàn ñöôïc theo doõi chi tieát soå keá toaùn. Tuy nhieân hieän nay vieäc ghi cheùp vaø theo doõi caùc loaïi chi phí naøy taïi coâng ty coøn raát chung chung chöa ñi saâu vaøo chi tieát cuûa töøng loaïi chi phí. Ñieàu naøy xaûy ra cuõng do heä thoáng taøi khoaûn hieän nay khoâng coù caùc taøi khoaûn ñeå phaûn aùnh chi tieát caùc loaïi chi phí naøy. Ñoái vôùi caùc taøi khoaûn phaûn aùnh chi phí boài thöôøng vaø traû tieàn baûo hieåm goác (TK 62411 vaø 62431) thì hai khoaûn chi phí naøy coù moät ñieåm chung laø chi traû cho khaùch haøng nhöng tính chaát cuûa noù laïi khaùc nhau. Chi boài thöôøng laø caùc khoaûn chi ñöôïc ghi nhaän khi coù söï kieän baûo hieåm xaûy ra, coøn traû tieàn baûo hieåm goác laø soá tieàn thanh toaùn cho khaùch haøng trong tröôøng hôïp khaùch haøng muoán nhaän giaù trò tieàn maët cuûa hôïp ñoàng hoaëc khi hôïp ñoàng ñaùo haïn. Tuy nhieân hieän nay, coâng ty phaûn aùnh hai khoaûn chi phí naøy chung treân moät taøi khoaûn laø 62411 hoaëc 62431 chöù khoâng taùch ra chi tieát cho töøng loaïi chi phí. Buùt toaùn ghi nhaän laø: Nôï TK 62411 “Chi boài thöôøng vaø traû tieàn baûo hieåm goác” Coù TK 111, 112 hoaëc Coù TK 33111 “Phaûi traû veà chi boài thöôøng vaø traû tieàn baûo hieåm” Veà chi phí hoa hoàng, ñaây laø loaïi chi phí coù söï cheânh leäch raát lôùn giöõa caùc naêm ñoùng phí cuûa hôïp ñoàng, ví duï nhö hoa hoàng naêm thöù nhaát chieám 25% doanh thu cuûa hôïp ñoàng, ñeán naêm thöù hai thì hoa hoàng chæ coøn laïi laø 5% vaø sau naêm thöù naêm thì chi phí hoa hoàng seõ laø 0%. Vieäc thay ñoåi tyû leä hoa hoàng nhö treân laø ñeå khuyeán khích ñaïi lyù luoân luoân baùn ñöôïc hôïp ñoàng môùi chöù khoâng chæ höôûng tieàn hoa hoàng töø nhöõng hôïp ñoàng ñaõ baùn ñöôïc. Ngoaøi ra ñeå khuyeán khích ñaïi lyù, coâng ty coøn ñöa ra caùc khoaûn tieàn thöôûng haøng thaùng, quyù hay naêm döïa treân doanh thu cuûa ñaïi lyù. Nhö vaäy, ta thaáy raèng chi phí hoa hoàng raát caàn ñöôïc theo doõi chi tieát theo thôøi gian ñoùng phí cuûa hôïp ñoàng baûo hieåm, nhöng hieän nay coâng ty haïch toaùn taát caû caùc khoaûn chi phí lieân quan ñeán hoa hoàng vaøo moät taøi khoaûn duy nhaát laø taøi khoaûn 62412 “Chi hoa hoàng” maø khoâng môû taøi khoaûn chi tieát ñeå theo doõi theo töøng loaïi chi phí hoa hoàng hay tieàn thöôûng. Döï phoøng nghieäp vuï laø moät loaïi chi phí öôùc tính cuûa coâng ty baûo hieåm. Coâng ty baûo hieåm phaûi trích laäp caùc loaïi chi phí naøy nhaèm ñaûm baûo khaû naêng thanh toaùn cuûa coâng ty ñoái vôùi caùc hôïp ñoàng baûo hieåm. Caùc loaïi döï phoøng nghieäp vuï naøy ñöôïc trích laäp theo töøng loaïi rieâng bieät vaø ñöôïc haïch toaùn chi tieát vaøo caùc taøi khoaûn caáp 2 Trang 36 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ treân taøi khoaûn 335 “Döï phoøng nghieäp vuï”. Tuy nhieân ñoái öùng vôùi taøi khoaûn 335 laø taøi khoaûn veà chi phí döï phoøng nghieäp vuï laïi chæ coù moät taøi khoaûn chung chöù khoâng taùch ra chi tieát cho töøng khoaûn döï phoøng khaùc nhau. Khi ñoù coâng ty haïch toaùn taát caû caùc khoaûn chi phí trích laäp döï phoøng cuûa mình theo buùt toaùn nhö sau: Nôï TK 62418 “Döï phoøng nghieäp vuï” Coù TK 33511 “Döï phoøng phí” hoaëc Coù TK 33512 “Döï phoøng toaùn hoïc” hoaëc Coù TK 33513 “Döï phoøng boài thöôøng” hoaëc Coù TK 33514 “Döï phoøng dao ñoäng lôùn” Ñoái vôùi chi phí hoaït ñoäng taøi chính, taát caû caùc khoaûn chi phí cho hoaït ñoäng ñaàu tö cuûa coâng ty ñeàu haïch toaùn vaøo taøi khoaûn naøy Nôï TK 635 “Chi phí hoaït ñoäng taøi chính” Coù TK 111, 112 Ñoái vôùi chi phí baùn haøng vaø chi phí quaûn lyù doanh nghieäp, theo cheá ñoä keá toaùn daønh cho caùc doanh nghieäp thoâng thöôøng thì hai loaïi chi phí naøy ñeàu coù caùc taøi khoaûn caáp hai ñeå theo doõi chi tieát caùc loaïi chi phí giaùn tieáp cuûa coâng ty. Nhöng ñoái vôùi cheá ñoä keá toaùn daønh cho doanh nghieäp baûo hieåm thì hai loaïi chi phí naøy khoâng coù caùc taøi khoaûn caáp 2. Khi ñoù taát caû caùc chi phí giaùn tieáp cuûa coâng ty ñeàu ñöôïc haïch toaùn tröïc tieáp vaøo hai taøi khoaûn caáp moät laø taøi khoaûn 641 “Chi phí baùn haøng” vaø taøi khoaûn 642 “Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp”. (Xem chi tieát heä thoáng taøi khoaûn hieän haønh cuûa coâng ty AIA Vieät Nam ôû phuï luïc 2). 2.3 Baùo caùo taøi chính Hieän taïi heä thoáng baùo caùo taøi chính cuûa coâng ty AIA chæ bao goàm hai baùo caùo chính laø “Baûng caân ñoái keá toaùn” vaø “Keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh” (phaàn I: “Keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh”). Coâng ty khoâng laäp caùc baùo caùo khaùc nhö phaàn II “Tình hình thöïc hieän nghóa vuï vôùi nhaø nöôùc” cuûa baûng “Keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh”, baùo caùo “Löu chuyeån tieàn teä” vaø “thuyeát minh baùo caùo taøi chính”. Noäi dung cuûa caùc baùo caùo taøi chính cuûa coâng ty AIA ñöôïc theå hieän nhö sau: Trang 37 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ 2.3.1 Baûng caân ñoái keá toaùn: 2.3.1.1 Noäi dung baûng caân ñoái keá toaùn cuûa coâng ty AIA (xem phuï luïc 3) 2.3.1.2 Phöông phaùp ghi moät soá chæ tieâu ñaëc bieät cuûa doanh nghieäp baûo hieåm - Chæ tieâu “Kyù quyõ baûo hieåm” (Maõ soá 241): theo qui ñònh cuûa Luaät kinh doanh baûo hieåm, caùc coâng ty baûo hieåm phaûi söû duïng moät phaàn voán ñieàu leä ñeå kyù quyõ taïi moät ngaân haøng thöông maïi hoaït ñoäng taïi Vieät Nam. Soá tieàn kyù quyõ cuûa coâng ty baûo hieåm ñöôïc quy ñònh baèng 5% voán phaùp ñònh, soá tieàn naøy duøng ñeå ñaùp öùng caùc cam keát ñoái vôùi beân mua baûo hieåm khi khaû naêng thanh toaùn cuûa coâng ty bò thieáu huït. Vì theá soá lieäu ñöôïc phaûn aùnh treân chæ tieâu “Kyù quyõ baûo hieåm” laø soá dö Nôï cuûa taøi khoaûn 2441 vaøo thôøi ñieåm baùo caùo. - Chæ tieâu “Ngöôøi mua traû tieàn tröôùc” (Maõ soá 314): phaûn aùnh soá tieàn chuû hôïp ñoàng thanh toaùn phí baûo hieåm tröôùc khi ñeán haïn, noù ñöôïc laáy töø soá dö beân Coù cuûa taøi khoaûn 3387 “Doanh thu nhaän tröôùc”. - Caùc chæ tieâu lieân quan ñeán döï phoøng nghieäp vuï (töø maõ soá 331 ñeán maõ soá 336 nhö: döï phoøng phí, döï phoøng toaùn hoïc, döï phoøng boài thöôøng, döï phoøng dao ñoäng lôùn, döï phoøng chia laõi vaø döï phoøng baûo ñaûm caân ñoái): duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn döï phoøng nghieäp vuï chöa söû duïng vaøo thôøi ñieåm keá toaùn. Caùc soá lieäu naøy ñöôïc laáy töø soá dö cuoái kyø cuûa caùc taøi khoaûn chi tieát cuûa taøi khoaûn 3351 “Döï phoøng nghieäp vuï”. 2.3.2 Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh 2.3.2.1 Noäi dung baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa coâng ty AIA (xem phuï luïc 4): 2.3.2.2 Phöông phaùp ghi baùo caùo moät soá chæ tieâu ñaëc bieät cuûa doanh nghieäp baûo hieåm: Trang 38 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ Thu phí baûo hieåm goác – Maõ soá 01: soá lieäu ñöôïc ghi leân baùo caùo cuûa chæ tieâu naøy laø toång doanh thu phí baûo hieåm goác trong naêm baùo caùo cuûa coâng ty baûo hieåm, noù ñöôïc laáy töø soá dö cuoái kyø beân Coù cuûa taøi khoaûn 51111 “Thu phí baûo hieåm goác”. Caùc khoaûn giaûm tröø – Maõ soá 03: ñaây laø toång hôïp caùc chæ tieâu ñöôïc ghi nhaän laø giaûm doanh thu cuûa kyø baùo caùo, caùc khoaûn giaûm tröø ñoù coù theå laø: phí nhöôïng taùi baûo hieåm, hoaøn phí, giaûm phí hay caùc khoaûn giaûm tröø khaùc. Maõ soá 03 = Maõ soá 04 + Maõ soá 05 + Maõ soá 06 + Maõ soá 07 Phí nhöôïng taùi baûo hieåm – Maõ soá 04: ñaây laø toång soá phí maø coâng ty baûo hieåm phaûi traû cho caùc coâng ty nhöôïng taùi baûo hieåm töông öùng vôùi doanh thu phí baûo hieåm goác trong kyø baùo caùo (soá lieäu laáy töø beân Coù taøi khoaûn 533 “Phí chuyeån nhöôïng taùi baûo hieåm) Giaûm phí – Maõ soá 05: phaûn aùnh toång soá giaûm phí baûo hieåm theo ñieàu khoaûn cam keát cuûa hôïp ñoàng baûo hieåm trong kyø baùo caùo (soá lieäu ñöôïc laáy töø beân Coù cuûa caùc taøi khoaûn 5321 “Giaûm phí baûo hieåm goác”, 5324 “Giaûm hoa hoàng nhöôïng taùi baûo hieåm”). Hoaøn phí (giaù trò haøng baùn bò traû laïi) – Maõ soá 06: ñaây laø toång soá phí baûo hieåm goác hay hoa hoàng nhöôïng taùi baûo hieåm maø coâng ty phaûi traû laïi cho chuû hôïp ñoàng hoaëc caùc coâng ty taùi baûo hieåm trong kyø (laø toång soá phaùt sinh Coù cuûa caùc taøi khoaûn 5311 “Hoaøn phí baûo hieåm goác”, 5314 “Hoaøn hoa hoàng nhöôïng taùi baûo hieåm”). Caùc khoaûn giaûm tröø khaùc – Maõ soá 07: laø caùc khoaûn giaûm tröø doanh thu khaùc ngoaøi caùc khoaûn giaûm tröø ñaõ ñöôïc phaûn aùnh ôû caùc chæ tieâu treân (töø maõ soá 4 ñeán maõ soá 6). Soá lieäu ñeå ghi vaøo chæ tieâu naøy laø toång soá luõy keá soá phaùt sinh coù TK 5318 “Hoaøn khaùc” vaø TK 5328 “Giaûm khaùc” ñoái öùng Nôï TK 511 “Doanh thu baùn haøng” trong kyø baùo caùo. Taêng (giaûm) döï phoøng phí, döï phoøng toaùn hoïc – Maõ soá 08: chæ tieâu naøy phaûn aùnh söï cheânh leäch giöõa soá döï phoøng phí, döï phoøng toaùn hoïc phaûi trích trong naêm Trang 39 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ taøi chính vôùi soá döï phoøng naêm tröôùc ñem sang. Tröôøng hôïp soá döï phoøng phaûi trích cuûa naêm nay cao hôn naêm tröôùc thì chæ tieâu naøy ñöôïc ghi nhaän nhö moät khoaûn giaûm doanh thu vaø soá lieäu ñöôïc laáy laø soá dö cuoái kyø beân Coù cuûa taøi khoaûn 33511 “Döï phoøng phí” hoaëc 33512 “Döï phoøng toaùn hoïc” (ñoái öùng vôùi Nôï taøi khoaûn 62418 “Döï phoøng nghieäp vuï”) vaø ngöôïc laïi. Thu hoa hoàng nhöôïng taùi baûo hieåm – Maõ soá 09: ñaây laø soá tieàn hoa hoàng maø coâng ty ñöôïc höôûng cho hoaït ñoäng nhöôïng taùi baûo hieåm cuûa mình (laø soá phaùt sinh Coù cuûa taøi khoaûn 51141 “Thu hoa hoàng’). Thu khaùc hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm – Maõ soá 10: laø toång soá doanh thu khaùc ngoaøi doanh thu baûo hieåm goác cuûa coâng ty. Thu khaùc – Maõ soá 13: chæ tieâu naøy phaûn aùnh doanh thu cuûa hoaït ñoäng khaùc nhö: giaùm ñònh, ñaïi lyù… sau khi tröø ñi caùc khoaûn giaûm tröøø. (Soá lieäu ñeå ghi vaøo chæ tieâu naøy laø soá phaùt sinh Coù TK 5118 “Thu khaùc”). Doanh thu thuaàn hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm – Maõ soá 14: soá lieäu ñöôïc ghi nhaän treân baùo caùo cuûa chæ tieâu naøy laø soá doanh thu coøn laïi cuûa hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm sau khi tính tröø caùc khoaûn giaûm tröø vaø taêng (giaûm) döï phoøng phí, döï phoøng toaùn hoïc. Chi boài thöôøng baûo hieåm goác – Maõ soá 15: ñuùng nhö teân goïi cuûa chæ tieâu naøy, noù phaûn aùnh soá tieàn maø coâng ty baûo hieåm nhaân thoï phaûi traû cho khaùch haøng veà tieàn boài thöôøng vaø traû tieàn baûo hieåm goác. Soá lieäu ñeå ñöa leân baùo caùo laø toång soá phaùt sinh beân Nôï cuûa taøi khoaûn 62411 “Chi boài thöôøng vaø traû tieàn baûo hieåm”. Thu boài thöôøng nhöôïng taùi baûo hieåm – Maõ soá 18: thoâng thöôøng khi thanh toaùn tieàn boài thöôøng cho khaùch haøng coâng ty seõ haïch toaùn toaøn boat soá tieàn chi traû vaø taøi khoaûn 62411 (phaûn aùnh treân maõ soá 15). Sau ñoù theo moät thôøi gian quy ñònh (haøng quyù) coâng ty seõ tieán haønh thuû tuïc yeâu caàu coâng ty taùi baûo hieåm thanh toaùn soá tieàn maø coâng ty ñaõ traû cho khaùch haøng nhöng khoâng thuoäc phaàn traùch nhieäm giöõ laïi cuûa coâng ty. Khi ñoù soá lieäu ñöôïc ghi vaøo chæ tieâu naøy laø soá phaùt sinh beân Nôï cuûa taøi khoaûn 13141 “Phaûi thu boài thöôøng nhöôïng taùi baûo hieåm”. Trang 40 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ Boài thöôøng thuoäc phaàn traùch nhieäm giöõ laïi – Maõ soá 21: laø toång soá tieàn boài thöôøng thuoäc phaàn traùch nhieäm giöõ laïi cuûa coâng ty baûo hieåm, ñoù laø soá tieàn cheânh leäch giöõa soá tieàn chi boài thöôøng baûo hieåm goác vaø soá thu boài thöôøng töø coâng ty taùi baûo hieåm. Taêng (giaûm) döï phoøng boài thöôøng – Maõ soá 23: laø toång soá cheânh leäch giöõa soá döï phoøng boài thöôøng phaûi trích trong naêm taøi chính vôùi soá döï phoøng ñaõ trích cuûa naêm tröôùc chuyeån sang. Soá lieäu ñeå ghi vaøo chæ tieâu naøy trong tröôøng hôïp soá trích döï phoøng naêm baùo caùo cao hôn naêm tröôùc laø toång soá phaùt sinh beân Coù cuûa taøi khoaûn 33513 “Döï phoøng boài thöôøng” vaø ngöôïc laïi. Chi khaùc hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm – Maõ soá 25: Laø chæ tieâu phaûn aùnh toång hôïp caùc chi phí khaùc cuûa caùc hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm, bao goàm: + Chi khaùc hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm goác + Chi khaùc hoaït ñoäng nhöôïng taùi baûo hieåm + Chi tröïc tieáp kinh doanh hoaït ñoäng khaùc Chi khaùc hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm goác – Maõ soá 26: noù phaûn aùnh caùc khoaûn chi phí khaùc cuûa hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm goác ngoaøi caùc chi phí lieân quan ñeán boài thöôøng, nhö: chi hoa hoàng, chi giaùm ñònh toån thaát hoaëc chi khaùc…. Theo qui ñònh cuûa cheá ñoä keá toaùn thì soá lieäu ñeå leân chæ tieâu naøy laø soá phaùt sinh beân Coù cuûa caùc taøi khoaûn 62412, 62413 vaø 62419 ñoái öùng vôùi Nôï TK 911. Chi hoaït ñoäng nhöôïng taùi baûo hieåm – Maõ soá 39: laø nhöõng chi phí phaùt sinh trong quaù trình coâng ty tieán haønh hoaït ñoäng nhöôïng taùi baûo hieåm vôùi caùc coâng ty taùi baûo hieåm. Soá lieäu naøy ñöôïc phaûn aùnh töø soá phaùt sinh beân Coù cuûa taøi khoaûn 6244 “Chi phí tröïc tieáp kinh doanh nhöôïng taùi baûo hieåm” ñöôïc keát chuyeån vaøo taøi khoaûn 911. Döï phoøng toaùn hoïc trích töø laõi ñaàu tö – Maõ soá 48: ñaây laø soá döï phoøng toaùn hoïc maø caùc coâng ty baûo hieåm nhaân thoï phaûi trích töø laõi ñaàu tö haøng naêm theo qui ñònh cuûa cô cheá taøi chính. Soá lieäu ñeå ghi vaøo chæ tieâu naøy laø soá phaùt sinh Coù TK 33512 “Döï phoøng toaùn hoïc” ñoái öùng Nôï TK 635 “Chi phí hoaït ñoäng taøi chính”. Trang 41 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ Döï phoøng chia laõi – Maõ soá 49: coâng ty baûo hieåm nhaân thoï phaûi trích laäp döï phoøng cho soá tieàn laõi maø coâng ty phaûi traû cho khaùch haøng theo cam keát trong hôïp ñoàng baûo hieåm. Töông töï nhö chæ tieâu treân, chæ tieâu naøy ñöôïc töø soá phaùt sinh beân Coù cuûa taøi khoaûn 33515 “Döï phoøng chia laõi” ñoái öùng Nôï TK 635 “Chi phí hoaït ñoäng taøi chính”. Döï phoøng baûo ñaûm caân ñoái – Maõ soá 58: chæ tieâu naøy ñöôïc laäp theo qui ñònh cuûa luaät kinh doanh baûo hieåm trong tröôøng hôïp coâng ty baét ñaàu phaùt sinh lôïi nhuaän. Möùc trích laäp haøng naêm laø 1% töø lôïi nhuaän tröôùc thueá cuûa coâng ty vaø trích cho ñeán khi khoaûn döï phoøng naøy baèng 5% phí baûo hieåm thu ñöôïc trong naêm taøi chính. Do ñoù soá lieäu ñöôïc laáy leân chæ tieâu naøy laø soá phaùt sinh beân Coù TK 33516 “Döï phoøng baûo ñaûm caân ñoái” ñoái öùng vôùi Nôï TK 421 “Lôïi nhuaän chöa phaân phoái”. (Xin xem maãu baùo caùo taøi chính ôû phuï luïc 3, 4) 3. ÑAÙNH GIAÙ TÌNH HÌNH THÖÏC TEÁ KEÁ TOAÙN BAÛO HIEÅM NHAÂN THOÏ TAÏI COÂNG TY AIA VIEÄT NAM 3.1 Öu ñieåm 3.1.1 Veà cheá ñoä chöùng töø vaø soå saùch keá toaùn: Cheá ñoä chöùng töø keá toaùn cuûa coâng ty AIA töông ñoái ñôn giaûn nhöng noù vaãn phaûn aùnh ñaày ñuû caùc hoaït ñoäng kinh teá dieãn ra taïi doanh nghieäp. Moät soá chöùng töø ñaëc thuø cuûa baûo hieåm nhaân thoï ñöôïc thieát keá ñôn giaûn nhaèm giuùp cho khaùch haøng coù theå naém roõ caùc thoâng tin in treân ñoù nhö phieáu thu phí baûo hieåm hay hoùa ñôn thu phí baûo hieåm…. Treân caùc loaïi chöùng töø naøy ñeàu coù in soá seri ñeå deã daøng cho vieäc kieåm soaùt tính lieân tuïc cuûa chöùng töø. Heä thoáng quaûn lyù chöùng töø vaø theo doõi söû duïng ñeán töøng boä phaän nghieäp vuï ñeå naâng cao traùch nhieäm quaûn lyù vaø traùnh ñöôïc söï thaát thoaùt chöùng töø. Veà soå saùch keá toaùn: Do coâng ty söû duïng phaàn meàm keá toaùn Sun System ñeå quaûn lyù heä thoáng keá toaùn cuûa mình, neân taát caû caùc baùo caùo keá toaùn ñeàu ñöôïc löu giöõ vaø in Trang 42 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn aùp duïng cho coâng ty baûo hieåm quoác teá Myõ _________________________________________________________________________________________ ra töø phaàn meàm naøy. Phaàn lôùn caùc baùo caùo ñeàu ñöôïc löu giöõ treân maùy tính, vaøo cuoái thaùng coâng ty chæ in ra moät soá baùo caùo quan troïng nhö baûng caân ñoái soá phaùt sinh vaø baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh. Ñieàu naøy giuùp cho nhaân vieân keá toaùn