Luận văn hoạch định chiến lược kinh doanh eximbank đến năm 2010

LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 1/92 MUÏC LUÏC LÔØI NOÙI ÑAÀU CHÖÔNG 1. TOÅNG QUAN VEÀ QUAÛN TRÒ CHIEÁN LÖÔÏC 1.1. YÙ nghóa vaø khaùi nieäm veà chieán löôïc vaø quaûn trò chieán löôïc----------- 8 1.1.1. YÙ nghóa: ------------------------------------------------------------------ 8 1.1.2. Khaùi nieäm veà chieán löôïc vaø quaûn trò chieán löôïc -------------------- 8 1.2. Caùc loaïi chieán löôïc-------------------------------------------------------- 9 1.2.1. Chieán löôïc caáp coâng ty -----------------------------------------------10 1.2.2. Chieán löôïc kinh doanh (SBU) ----------------------------------------10 1.2.3. Chieán löôïc chöùc naêng -------------------------------------------------10 1.3. Chieán löôïc kinh doanh thöïc tieãn trong hoaït ñoäng ngaân haøng -------10 1.3.1. Chieán löôïc cuûng coá thò phaàn -----------------------------------------10 1.3.2. Chieán löôïc ña daïng hoùa saûn phaåm dòch vuï ------------------------11 1.3.4. Chieán löôïc môû roäng maïng löôùi phaân phoái--------------------------11 1.3.5. Chieán löôïc taäp trung---------------------------------------------------11 1.3.6. Chieán löôïc khaùc bieät hoùa ---------------------------------------------11 1.4. Quaù trình quaûn trò chieán löôïc -------------------------------------------11 1.4.1. Quaù trình xaây döïng chieán löôïc---------------------------------------11 1.4.2. Giai ñoaïn keát hôïp ------------------------------------------------------17 1.4.3. Giai ñoaïn löïa choïn chieán löôïc ---------------------------------------18 1.4.4. Quaù trình trieån khai chieán löôïc --------------------------------------21 1.4.5. Ñaùnh giaù chieán löôïc: --------------------------------------------------21 1.5. Baøi hoïc kinh nghieäm ruùt ra cho Eximbank töø chieán löôïc thu huùt nguoàn löïc nöôùc ngoaøi cuûa caùc ngaân haøng Bank of China vaø Sacombank trong giai ñoaïn hoäi nhaäp------------------------------------------------------24 LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 2/92 1.5.1. Kinh nghieäm taêng toác phaùt trieån cuûa Bank of China nhôø thu huùt nguoàn löïc nöôùc ngoaøi---------------------------------------------------------24 1.5.2. Kinh nghieäm taêng tröôûng nhôø thu huùt voán vaø coâng ngheä quaûn lyù cuûa Ngaân haøng Saøi Goøn Thöông Tín (Sacombank)-----------------------25 1.5.3. Baøi hoïc kinh nghieäm ruùt ra cho Eximbank trong giai ñoaïn sau chaán chænh cuûng coá -----------------------------------------------------------26 1.6. Toùm taét chöông 1 --------------------------------------------------------28 CHÖÔNG 2. THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH CUÛA EXIMBANK29 2.1. Lòch söû hình thaønh - phaùt trieån - hoaït ñoäng kinh doanh - haï taàng cô sôû vaät chaát kyõ thuaät cuûa eximbank------------------------------------------29 2.1.1. Lòch söû hình thaønh - phaùt trieån cuûa Vietnam Eximbank ----------29 2.1.2. Cô caáu toå chöùc nhaân söï:----------------------------------------------30 2.1.3. Chöùc naêng vaø nghieäp vuï chính cuûa Eximbank --------------------31 2.1.4. Haï taàng cô sôû vaät chaát kyõ thuaät cuûa Eximbank -------------------33 2.2. Moät soá ñieåm löu yù trong lòch söû phaùt trieån cuûa Eximbank -----------34 2.3. Thöïc traïng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Eximbank --------------------36 2.3.1. Thöïc traïng hoaït ñoäng Eximbank giai ñoaïn 1990 - 2000---------36 2.3.2. Thöïc traïng hoaït ñoäng Eximbank giai ñoaïn 2001-2005----------38 2.3.3. Thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa Eximbank ñeán 31/08/2006 -----------45 2.4. Phaân tích caùc nhaân toá cuûa moâi tröôøng beân ngoaøi taùc ñoäng ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Eximbank ---------------------------------------------47 2.4.1. Moâi tröôøng kinh teá - chính trò-----------------------------------------47 2.4.2. Moâi tröôøng phaùp lyù ----------------------------------------------------51 2.4.3. Moâi tröôøng vaên hoùa xaõ hoäi--------------------------------------------51 2.4.4. Moâi tröôøng coâng ngheä -------------------------------------------------52 2.4.5. Moâi tröôøng nhaân löïc ---------------------------------------------------53 2.4.6. Moâi tröôøng ngaønh ngaân haøng vaø chính saùch tieàn teä - tín duïng --54 LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 3/92 2.4.7. Moâi tröôøng caïnh tranh - ma traän hình aûnh caïnh tranh------------60 2.4.8. Ma traän ñaùnh giaù caùc yeáu toá beân ngoaøi (EFE) --------------------67 2.5. Phaân tích caùc yeáu toá cuûa moâi tröôøng beân trong Eximbank ----------69 2.5.1. Nguoàn löïc taøi chính----------------------------------------------------69 2.5.2. Haï taàng coâng ngheä ----------------------------------------------------69 2.5.3. Nguoàn nhaân löïc --------------------------------------------------------70 2.5.4. Saûn phaåm dòch vuï cuûa Eximbank -----------------------------------71 2.5.5. Moâ hình toå chöùc--------------------------------------------------------74 2.5.6. Hoaït ñoäng Marketing --------------------------------------------------76 2.5.7. Vaên hoùa toå chöùc -------------------------------------------------------78 2.5.8. Nhöõng ñieåm maïnh – ñieåm yeáu cuûa Eximbank---------------------79 2.5.9. Ma traän caùc yeáu toá beân trong cuûa Eximbank (IFE) ---------------84 2.6. Khaûo saùt thöïc teá moät soá chæ tieâu chuû yeáu cuûa Eximbank ------------85 2.6.1. Ñoái töôïng vaø muïc ñích------------------------------------------------85 2.6.2. Phöông phaùp thu thaäp vaø xöû lyù thoâng tin---------------------------86 2.6.3. Maãu nghieân cöùu vaø noäi dung cuûa baûng caâu hoûi -------------------86 2.6.4. Keát quaû phaân tích baèng SPSS----------------------------------------87 2.7. Toùm taét chöông 2 --------------------------------------------------------93 CHÖÔNG 3. HOAÏCH ÑÒNH CHIEÁN LÖÔÏC KINH DOANH EXIMBANK ÑEÁN NAÊM 2010 ------------------------------------------------------------------------------ 94 3.1. Muïc ñích vaø söù meänh cuûa Eximbank-----------------------------------94 3.2. Caên cöù---------------------------------------------------------------------94 3.3. Xaây döïng chieán löôïc kinh doanh cho Eximbank ñeán 2010.----------95 3.3.1. Muïc tieâu veà caùc chæ tieâu chuû yeáu ------------------------------------95 3.3.2. Phaân tích caùc chieán löôïc kinh doanh -------------------------------96 3.4. Chieán löôïc chính vaø chieán löôïc coù khaû naêng thay theá ------------- 101 3.5. Phaân tích ma traän QSPM----------------------------------------------- 104 LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 4/92 3.6. Ñeà xuaát loä trình trieån khai --------------------------------------------- 106 3.7. Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp trieån khai chieán löôïc------------------------- 107 3.7.1. Giaûi phaùp lieân quan ñeán nguoàn nhaân löïc ------------------------- 107 3.7.2. Giaûi phaùp lieân quan ñeán quaûn trò ñieàu haønh vaø cô caáu toå chöùc108 3.7.3. Giaûi phaùp lieân quan ñeán naêng löïc taøi chính ---------------------- 109 3.7.4. Giaûi phaùp lieân quan ñeán coâng ngheä ------------------------------- 110 3.7.5. Giaûi phaùp lieân quan ñeán saûn phaåm dòch vuï ---------------------- 111 3.7.6. Giaûi phaùp lieân quan ñeán Marketing -------------------------------- 113 3.8. Caùc kieán nghò ----------------------------------------------------------- 115 3.8.1. Kieán nghò vôùi Chính Phuû -------------------------------------------- 115 3.8.2. Kieán nghò vôùi Ngaân haøng Nhaø nöôùc------------------------------- 116 3.8.3. Kieán nghò vôùi Hieäp Hoäi Ngaân Haøng Vieät Nam-------------------- 117 3.8.4. Kieán nghò vôùi Ñaïi Hoäi Coå Ñoâng, Hoäi Ñoàng Quaûn Trò Eximbank --------------------------------------------------------------------------------- 118 3.9. Toùm taét chöông 3 ------------------------------------------------------ 119 KEÁT LUAÄN TAØI LIEÄU THAM KHAÛO PHUÏ LUÏC LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 5/92 DANH MUÏC HÌNH AÛNH Hình 1.1. Hình moâ taû ma traän SWOT-------------Error! Bookmark not defined. Hình 1.2. Moâ hình moâ taû ma traän BGC ----------Error! Bookmark not defined. Hình 1.3. Hình moâ taû ma traän Space-------------Error! Bookmark not defined. Hình 2.1. Hình truï sôû Eximbank---------------------------------------------------- 30 Hình 2.2. Sô ñoà toå chöùc cuûa Eximbank ------------------------------------------ 30 Hình 2.3. Bieåu ñoà moät soá chæ tieâu chuû yeáu trong hoaït ñoäng Eximbank---- 38 Hình 2.4. Bieåu ñoà phaûn aùnh söï bieán ñoäng moät soá chæ tieâu chuû yeáu cuûa Eximbank giai ñoaïn 2001 - 2005 -------------------------------------------------- 42 Hình 2.5. Bieåu ñoà toác ñoä taêng tröôûng voán huy ñoäng 2001 -2005----------- 42 Hình 2.6. Bieåu ñoà phaûn aùnh hoaït ñoäng tín duïng Eximbank 2001 - 2005 - 43 Hình 2.7. Bieåu ñoà taêng tröôûng EBIT, ROE, ROA töø 2001 – 2005 ----------- 44 Hình 2.8. Bieåu ñoà phaûn aùnh caùc chæ tieâu hoaït ñoäng chuû yeáu cuûa Eximbank ñeán 31/08/2006 ---------------------------------------------------------------------- 46 Hình 2.9. Bieåu ñoà huy ñoäng voán caùc ngaân haøng töø 2003 - 2006 ----------- 63 Hình 2.10. Bieåu ñoà dö nôï cho vay caùc ngaân haøng 2003 – 2006 ------------ 63 Hình 2.11. Bieåu ñoà voán ñieàu leä caùc ngaân haøng ñeán 31/07/2006 ----------- 64 Hình 2.12. Bieåu ñoà so saùnh ROA caùc ngaân haøng ñeán 31/07/2006--------- 64 Hình 2.13. Bieåu ñoà so saùnh ROE caùc ngaân haøng ñeán 31/07/2006--------- 64 Hình 2.14. Bieåu ñoà maïng löôùi chi nhaùnh caùc ngaân haøng ñeán 31/07/200664 Hình 2.15. Bieåu ñoà taêng tröôûng xuaát nhaäp khaåu cuûa Vieät Nam vaø taêng tröôûng nghieäp vuï thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu cuûa Eximbank ---------------- 73 Hình 3.1. Bieåu dieãn ma traän Space ---------------Error! Bookmark not defined. LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 6/92 DANH MUÏC BAÛNG BIEÅU Baûng 2.1. Soá lieäu caùc chæ tieâu chuû yeáu cuûa Eximbank töø 1990 - 2000 ---- 37 Baûng 2.2. Tình hình moät soá chæ tieâu chuû yeáu giai ñoaïn 2001 - 2005 ------ 41 Baûng 2.3. Toác ñoä taêng tröôûng huy ñoäng töø 2001- 2005 ---------------------- 42 Baûng 2.4. Tình hình hoaït ñoäng tín duïng Eximbank 2001 - 2005 ----------- 43 Baûng 2.5. Toác ñoä taêng tröôûng tín duïng töø 2001 – 2005 ---------------------- 43 Baûng 2.6. Keát quaû kinh doanh vaø caùc chæ soá hieäu quaû 2001 - 2005 ------- 44 Baûng 2.7. Tình hình caùc chæ tieâu hoaït ñoäng chuû yeáu ñeán 31/08/2006 ---- 45 Baûng 2.8. Moät soá chæ tieâu kinh teá vó moâ giai ñoaïn 2001 - 2005 ------------ 49 Baûng 2.9. Döï baùo moät soá chæ tieâu kinh teá vó moâ giai ñoaïn 2006 - 2010 -- 50 Baûng 2.10. Tình hình caùc chæ tieâu chuû yeáu cuûa Eximbank vaø caùc ngaân haøng ñoái thuû ñeán 31/12/2005------------------------------------------------------------- 62 Baûng 2.11. Tình hình huy ñoäng voán cuûa caùc ngaân haøng töø 2003 - 2006-- 63 Baûng 2.12. Tình hình dö nôï cho vay cuûa caùc ngaân haøng töø 2003 - 2006 - 63 Baûng 2.13. Voán ñieàu leä caùc ngaân haøng ñeán 31/07/2006--------------------- 63 Baûng 2.14. ROA cuûa caùc ngaân haøng ñeán 31/07/2006 ------------------------ 64 Baûng 2.15. ROE caùc ngaân haøng ñeán 31/07/2006------------------------------ 64 Baûng 2.16. Maïng löôùi chi nhaùnh caùc ngaân haøng ñeán 31/07/2006 --------- 64 Baûng 2.17. Ma Traän hình aûnh caïnh tranh Eximbank--------------------------- 65 Baûng 2.18. Ma traän EFE ------------------------------------------------------------- 67 Baûng 2.19. Ma traän yeáu toá beân trong (IFE) -------------------------------------- 84 Baûng 2.20. Ñaùnh giaù khaùch haøng veà chaát löôïng saûn phaåm dòch vuï -------- 88 Baûng 2.21. Ñaùnh giaù khaùch haøng veà thaùi ñoä phuïc vuï cuûa Eximbank------- 88 Baûng 2.22. Phaûn öùng cuûa khaùch haøng-------------------------------------------- 88 Baûng 2.23. Söï phoå bieán cuûa thöông hieäu Eximbank ñoái vôùi doanh nghieäp 89 Baûng 2.24. Saûn phaåm cuûa Eximbank ñöôïc doanh nghieäp quan taâm nhaát- 89 Baûng 2.25. Ñieåm maïnh cuûa Eximbank theo ñaùnh giaù cuûa doanh nghieäp-- 90 Baûng 2.26. Ñieåm maïnh cuûa Eximbank theo ñaùnh giaù cuûa caù nhaân--------- 90 Baûng 2.27. Ñieåm yeáu cuûa Eximbank theo ñaùnh giaù cuûa doanh nghieäp ---- 91 Baûng 2.28. Ñieåm yeáu cuûa Eximbank theo ñaùnh giaù cuûa caù nhaân ----------- 91 Baûng 3.1. Caùc chæ tieâu ñònh höôùng cuûa Eximbank ñeán 2010----------------- 95 Baûng 3.2. Ma traän SWOT------------------------------------------------------------ 96 Baûng 3.3. Ma traän BCG daønh cho caùc saûn phaåm theû cuûa Eximbank ------- 99 Baûng 3.4. Ma traän BCG ñoái vôùi caùc saûn phaåm cho vay cuûa Eximbank- Error! Bookmark not defined. Baûng 3.5. Ma traän BCG ñoái vôùi caùc saûn phaåm huy ñoäng cuûa Eximbank -----------------------------------------------------------Error! Bookmark not defined. LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 7/92 Baûng 3.6. Ma traän Space -----------------------------------------------------------100 Baûng 3.7. Ma traän QSPM-----------------------------------------------------------104 DANH MUÏC CAÙC TÖØ VIEÁT TAÉT ACB (Asia Commercial Bank): Ngaân haøng TMCP AÙ Chaâu Alco (Asset Liabilities Committee): Uûy ban quaûn trò taøi saûn coù, taøi saûn nôï ANZ (Australia & Newzealand Bank): Ngaân haøng ANZ ATM (Automatic Teller Machine): Maùy ruùt tieàn töï ñoäng BCG: Ma traän BCG BOC (Bank of China): Ngaân haøng thöông maïi Trung quoác Car (Capital Adequacy Ratio): Heä soá an toaøn voán DNTN: Doanh nghieäp tö nhaân EFE (External Factor Evaluation Matrix): Ma traän caùc yeáu toá beân ngoaøi Eximbank: Ngaân haøng TMCP Xuaát Nhaäp Khaåu Vieät Nam GDP (Gross Domestic Products): Toång saûn phaåm quoác gia GTZ : Cô quan tö vaán hoã trôï thuoäc Chính Phuû Ñöùc IAS (Internal Audit Standard): Chuaån möïc kieåm toaùn quoác teá IFC (International Financial Company): Coâng ty taøi chính quoác teá IFE (Internal Factor Evaluation Matrix): Ma traän caùc yeáu toá beân trong IT (Informatics Technology): Coâng ngheä thoâng tin MIS (Management Information System): Heä thoáng thoâng tin quaûn trò NÑ-CP: Nghò ñònh chính phuû QSPM: Ma traän QSPM R & D (Research & Development) Sacombank: Ngaân haøng TMCP saøi goøn thöông tín SBU (Strategy Business Unit): Chieán löôïc kinh doanh SPACE: Ma traän SPACE SWIFTS: Maïng vieãn thoâng lieân ngaân haøng toaøn caàu SWOT: Ñieåm maïnh, ñieåm yeáu, cô hoäi, thaùch thöùc Techcombank: Ngaân haøng TMCP Kyõ Thöông Vieät Nam LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 8/92 WTO (World Trade Organization): Toå chöùc thöông maïi theá giôùi CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ QUAÛN TRÒ CHIEÁN LÖÔÏC 1.1. YÙ nghóa vaø khaùi nieäm veà chieán löôïc vaø quaûn trò chieán löôïc 1.1.1. YÙ nghóa: Neàn kinh teá thò tröôøng, xu höôùng quoác teá hoùa hoaït ñoäng kinh doanh, vaø moâi tröôøng caïnh tranh ngaøy caøng khoác lieät hieän nay ñang töøng böôùc ñaåy luøi tö duy chôø vaän may trong hoaït ñoäng kinh doanh. Thay vaøo ñoù, söï thaønh coâng chæ ñeán vôùi nhöõng ai coù trí tueä, bieát vaän duïng nhöõng kieán thöùc veà chuyeân moân, kieán thöùc veà quaûn trò, hoaïch ñònh vaø quaûn trò chieán löôïc moät caùch roõ raøng. Hieåu ñöôïc chieán löôïc vaø vaän duïng hieäu quaû vaøo thöïc tieãn hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh ñoøi hoûi caùc nhaø quaûn trò, nhöõng ngöôøi chuû doanh nghieäp phaûi hieåu roõ, coù söï nghieân cöùu thaáu ñaùo caùc khaùi nieäm truyeàn thoáng vaø hieän ñaïi veà chieán löôïc vaø quaûn trò chieán löôïc. 1.1.2. Khaùi nieäm veà chieán löôïc vaø quaûn trò chieán löôïc Khaùi nieäm veà chieán löôïc, quaûn trò chieán löôïc ñöôïc raát nhieàu taøi lieäu ñeà caäp vaø ñöôïc tieáp caän döôùi nhieàu goùc ñoä khaùc nhau, trong luaän vaên naøy toâi chæ ñeà caäp ñeán nhöõng khaùi nieäm phoå bieán vaø deã tieáp caän nhaát. 1.1.2.1. Khaùi nieäm veà chieán löôïc - Theo Fred David, chieán löôïc laø nhöõng phöông tieän ñaït tôùi nhöõng muïc tieâu daøi haïn. Chieán löôïc kinh doanh coù theå goàm coù: phaùt trieån veà laõnh thoå, ña daïng hoùa hoaït ñoäng, sôû höõu haøng hoùa, phaùt trieån saûn phaåm, thaâm nhaäp thò tröôøng, giaûm chi phí, thanh lyù vaø lieân doanh. - Theo Michael Porter, chiến löôïc laø vieäc taïo ra vò thế ñoäc ñaùo vaø coù giaù trò bao goàm söï khaùc bieät hoùa (differentiation), söï löïa choïn mang tính ñaùnh ñoåi LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 9/92 nhaèm taäp trung nhaát caùc nguoàn löïc (focus) ñeå töø ñoù taïo ra öu theá cho doanh nghieäp. - Theo John I Thompson, chieán löôïc laø söï keát hôïp caùc nguoàn löïc, moâi tröôøng vaø caùc giaù trò caàn ñaït ñöôïc. - Theo William J. Glueck, chieán löôïc laø moät keá hoaïch mang tính thoáng nhaát, tính toaøn dieän vaø tính phoái hôïp ñöôïc thieát keá ñeå ñaûm baûo raèng caùc muïc tieâu cô baûn cuûa doanh nghieäp seõ ñöôïc thöïc hieän. - Theo taùc giaû luaän vaên, chieán löôïc laø moät heä thoáng nhöõng bieän phaùp vaø phöông thöùc mang tính ñoàng nhaát mang tính daøi haïn maø moät doanh nghieäp coá gaéng thöïc hieän ñeå coù ñöôïc söï khaùc bieät roõ raøng hôn haún ñoái thuû caïnh tranh nhaèm ñaït moät muïc tieâu cuï theå ñaõ hoaïch ñònh. 1.1.2.2. Khaùi nieäm veà quaûn trò chieán löôïc - Theo Alfred Chandler, quaûn trò chieán löôïc laø tieán trình xaùc ñònh caùc muïc tieâu cô baûn daøi haïn cuûa doanh nghieäp, löïa choïn caùch thöùc hoaëc phöông höôùng haønh ñoäng vaø phaân boá taøi nguyeân thieát yeáu ñeå thöïc hieän caùc muïc tieâu ñoù. - Theo John Pearce vaø Richard B. Robinson, quaûn trò chieán löôïc laø moät heä thoáng caùc quyeát ñònh vaø haønh ñoäng ñeå hình thaønh vaø thöïc hieän caùc keá hoaïch nhaèm ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu cuûa doanh nghieäp. - Theo taùc giaû, quaûn trò chieán löôïc laø moät quaù trình mang tính heä thoáng töø vieäc xaây döïng chieán löôïc, trieån khai chieán löôïc, kieåm soaùt ñaùnh giaù chieán löôïc nhaèm ñaït ñöôïc muïc tieâu maø doanh nghieäp ñaët ra. 1.2. Caùc loaïi chieán löôïc Coù nhieàu loaïi chieán löôïc ñöôïc söû duïng trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh, nhöng töïu chung coù 3 loaïi chieán löôïc phoå bieán nhaát ñöôïc caùc doanh nghieäp ñang söû duïng hieän nay. LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 10/92 1.2.1. Chieán löôïc caáp coâng ty Chieán löôïc coâng ty laø loaïi chieán löôïc daøi haïn lieân quan ñeán söù meänh vaø muïc tieâu toång theå, quy moâ cuûa doanh nghieäp nhaèm ñaùp öùng nhöõng kyø voïng vaø yù chí cuûa caùc oâng chuû, cuûa caùc nhaø quaûn trò cao caáp trong toå chöùc. Chieán löôïc coâng ty mang tính daøi haïn, coù taàm nhìn bao quaùt, vaø chi phoái taát caû caùc chieán löôïc khaùc nhö chieán löôïc kinh doanh, chieán löôïc chöùc naêng. 1.2.2. Chieán löôïc kinh doanh (SBU) Chieán löôïc kinh doanh lieân quan ñeán vieäc laøm theá naøo ñeå doanh nghieäp coù theå caïnh tranh thaønh coâng treân moät thò tröôøng cuï theå, lieân quan ñeán caùc quyeát ñònh chieán löôïc veà vieäc löïa choïn saûn phaåm, ñaùp öùng nhu caàu khaùch haøng, tìm lôïi theá caïnh tranh so vôùi ñoái thuû, khai thaùc vaø taïo ra caùc cô hoäi môùi. 1.2.3. Chieán löôïc chöùc naêng Chieán löôïc chöùc naêng laø chieán löôïc taùc nghieäp lieân quan ñeán vieäc töøng boä phaän trong doanh nghieäp seõ toå chöùc, trieån khai, ñaùnh giaù nhö theá naøo ñeå thöïc hieän chieán löôïc kinh doanh vaø chieán löôïc coâng ty. Chieán löôïc chöùc naêng höôùng vaøo vaán ñeà nguoàn löïc vaø chieán thuaät trieån khai cuï theå nhö: chieán löôïc saûn phaåm, chieán löôïc giaù, chieán löôïc phaân phoái, chieán löôïc thaâm nhaäp thò tröôøng, chieán löôïc coâng ngheä,…vv 1.3. Chieán löôïc kinh doanh thöïc tieãn trong hoaït ñoäng ngaân haøng Trong hoaït ñoäng thöïc tieãn cuûa ngaønh ngaân haøng, coù theå khaùi quaùt moät soá chieán löôïc kinh doanh ñieån hình sau: 1.3.1. Chieán löôïc cuûng coá thò phaàn Höôùng ñeán vieäc cuûng coá vò theá vaø hình aûnh cuûa ngaân haøng thoâng qua vieäc caûi tieán moâ hình quaûn trò, raø soaùt vaø hoaøn thieän heä thoáng kieåm soaùt, giaûi quyeát tình traïng nôï ñoïng, naâng cao chaát löôïng saûn phaåm dòch vuï nhaèm giöõ chaân khaùch LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 11/92 haøng. Chieán löôïc naøy thöôøng ñöôïc caùc ngaân haøng aùp duïng trong giai ñoaïn khuûng hoaûng veà uy tín. 1.3.2. Chieán löôïc ña daïng hoùa saûn phaåm dòch vuï Höôùng ñeán vieäc ña daïng hoùa caùc saûn phaåm dòch vuï nhaèm thoûa maõn cao nhaát caùc nhu caàu coù khaû naêng thanh toaùn cuûa khaùch haøng ñeå phaùt trieån khaùch haøng, taêng lôïi nhuaän. Chieán löôïc naøy thöôøng ñöôïc caùc ngaân haøng aùp duïng trong giai ñoaïn hoaït ñoäng kinh doanh coù möùc taêng tröôûng cao. 1.3.4. Chieán löôïc môû roäng maïng löôùi phaân phoái Höôùng ñeán vieäc ña daïng vaø môû roäng keânh phaân phoái cuûa ngaân haøng nhaèm cung caáp cho khaùch haøng söï thuaän tieän nhaát khi söû duïng caùc saûn phaåm dòch vuï. Chieán löôïc naøy thöôøng ñöôïc caùc ngaân haøng aùp duïng trong giai ñoaïn taêng toác ñeå caïnh tranh. 1.3.5. Chieán löôïc taäp trung Xaùc ñònh phaân khuùc, lónh vöïc, saûn phaåm maø ngaân haøng coù theá maïnh nhaát töø ñoù taäp trung moïi nguoàn löïc cuûa doanh nghieäp nhaèm ñaït ñöôïc muïc tieâu taêng tröôûng vaø hieäu quaû cao. 1.3.6. Chieán löôïc khaùc bieät hoùa Xaùc ñònh hoaëc xaây döïng nhöõng ñieåm rieâng coù cuûa doanh nghieäp veà saûn phaåm, keânh phaân phoái, giaù caû, chính saùch chieâu thò … ñeå ñaït ñöïôc muïc tieâu cuûa doanh nghieäp. 1.4. Quaù trình quaûn trò chieán löôïc 1.4.1. Quaù trình xaây döïng chieán löôïc 1.4.1.1. Xaùc ñònh taàm nhìn - söù meänh - muïc tieâu kinh doanh cuûa toå chöùc Vieäc xaùc ñònh taàm nhìn vaø söù meänh nhaèm xaùc ñònh toå chöùc laø ai, ñang ôû vò trí naøo trong hieän taïi, mong muoán ôû vò trí naøo trong töông lai, muïc tieâu daøi haïn laø LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 12/92 gì…Vieäc xaùc ñònh söù meänh, muïc tieâu coù yù nghóa quan troïng trong coâng taùc xaây döïng chieán löôïc, giuùp ngöôøi hoaïch ñònh xaùc laäp nguoàn tö lieäu caàn thu thaäp. 1.4.1.2. Thu thaäp thoâng tin Laø khaâu quan troïng nhaát vaø laø böôùc khôûi ñaàu cuûa quaù trình xaây döïng vaø quaûn trò chieán löôïc. Quaù trình thu thaäp thoâng tin laø tieàn ñeà ñeå xaây döïng chieán löôïc vaø quyeát ñònh raát nhieàu ñeán söï thaønh baïi cuûa chieán löôïc. Quaù trình thu thaäp thoâng tin bao goàm caùc böôùc cô baûn sau: 1.4.1.3. Thu thaäp vaø xöû lyù thoâng tin Vieäc thu thaäp vaø xöû lyù thoâng tin laø yeâu caàu quan troïng nhaát trong quaù trình laäp chieán löôïc. Neáu vieäc thu thaäp thoâng tin bò sai leäch khoâng chính xaùc seõ daãn ñeán chieán löôïc bò sai, khi ñi vaøo trieån khai seõ khoù mang laïi hieäu quaû, thaäm chí gaây taùc ñoäng tieâu cöïc cho hoaït ñoäng kinh doanh cuûa toå chöùc. Ñeå vieäc thu thaäp thoâng tin hieäu quaû vaø ñaûm baûo tính chính xaùc, caàn giôùi haïn phaïm vi thoâng tin caàn thieát cho vieäc xaây döïng chieán löôïc ñeå tìm ra bieän phaùp thu thaäp thoâng tin hieäu quaû vaø chính xaùc nhaát. Caùc thoâng tin caàn thieát cho quaù trình laäp chieán löôïc bao goàm: + Thu thaäp thoâng tin veà moâi tröôøng beân ngoaøi: laø vieäc thu thaäp nhöõng thoâng tin coù aûnh höôûng ñeán toå chöùc xuaát phaùt beân ngoaøi doanh nghieäp. Thoâng tin beân ngoaøi caàn thu thaäp bao goàm: - Moâi tröôøng chính trò taïi thò tröôøng maø toå chöùc ñang hoaëc seõ hoaït ñoäng nhaèm naém roõ tình hình theå cheá chính trò, ñaûng phaùi, heä thoáng phaùp luaät, nguy cô ruûi ro do chính trò,... - Moâi tröôøng kinh teá taïi thò tröôøng maø toå chöùc ñang hoaëc seõ hoaït ñoäng nhaèm hieåu roõ veà tình hình kinh teá taïi thò tröôøng nhö GDP, GDP bình quaân ñaàu ngöôøi, chính saùch löông, tình hình thaát nghieäp, baûo hieåm... LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 13/92 - Moâi tröôøng phaùp lyù taïi thò tröôøng maø toå chöùc ñang hoaït ñoäng: hieåu bieát heä thoáng phaùp luaät ñeå xem xeùt khaû naêng phuø hôïp maø coâng ty coù theå chaáp nhaän ñöôïc khi kinh doanh. Ví duï moâi tröôøng phaùp lyù taïi Vieät Nam vôùi caùc chính saùch vaø luaät thay ñoåi lieân tuïc, thieáu nhaát quaùn ñaõ laøm cho raát nhieàu nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi e ngaïi khi ñaàu tö taïi Vieät Nam. - Moâi tröôøng dòch vuï vaø cô sôû haï taàng taïi thò tröôøng maø toå chöùc ñang hoaït ñoäng nhaèm naém roõ tình hình cô sôû haï taàng, kyõ thuaät, dòch vuï taøi chính taïi nôi kinh doanh. - Moâi tröôøng vaên hoùa taïi thò tröôøng maø toå chöùc ñang hoaït ñoäng nhaèm hieåu ñöôïc caùc ñaëc tính vaên hoùa cuûa ngöôøi tieâu duøng taïi thò tröôøng ñoái vôùi caùc loaïi saûn phaåm dòch vuï maø coâng ty ñang cung caáp. - Moâi tröôøng daân soá taïi thò tröôøng maø toå chöùc ñang hoaït ñoäng nhaèm hieåu bieát caën keõ veà soá daân, ñoä tuoåi, tình traïng hoân nhaân, daân toäc … töø ñoù xaùc ñònh qui moâ cuûa thò tröôøng. - Moâi tröôøng coâng ngheä taïi thò tröôøng maø toå chöùc ñang hoaït ñoäng nhaèm tìm hieåu veà khaû naêng coâng ngheä taïi nôi maø doanh nghieäp ñang hoaëc seõ kinh doanh. - Moâi tröôøng ngaønh taïi thò tröôøng maø toå chöùc ñang hoaït ñoäng: caùc ngaønh ñang hoaït ñoäng nhö theá naøo, coù hoã trôï ñöôïc gì cho doanh nghieäp hay khoâng. - Moâi tröôøng nhaø cung caáp taïi thò tröôøng maø toå chöùc ñang hoaït ñoäng: hieåu roõ veà caùc nhaø cung caáp nhö khaû naêng, uy tín, tieàm löïc... - Xu höôùng tieâu duøng cuûa khaùch haøng nhaèm hieåu roõ xu höôùng tieâu duøng cuûa khaùch haøng. - Caùc ñoái thuû caïnh tranh, chieán löôïc vaø SWOT cuûa ñoái thuû caïnh tranh chính (neáu coù theå thu thaäp) nhaèm hieåu roõ caùc ñoái thuû caïnh tranh chính, ñoái thuû caïnh tranh tieàm naêng, khaû naêng taøi chính, nhaân löïc, cô caáu toå chöùc, ñieåm maïnh, LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 14/92 ñieåm yeáu, cô hoäi, thaùch thöùc cuûa caùc ñoái thuû; caùc chieán löôïc maø caùc ñoái thuû ñang vaø seõ aùp duïng. + Thu thaäp thoâng tin veà moâi tröôøng beân trong: laø vieäc thu thaäp caùc thoâng tin beân trong doanh nghieäp, bao goàm: - Caáu truùc vaø moâ hình quaûn trò cuûa toå chöùc: xaùc ñònh roõ caáu truùc quaûn trò cuûa doanh nghieäp. - Qui trình kinh doanh, kieåm soaùt noäi boä: hieåu roõ caùc quy cheá, quy trình kinh doanh vaø kieåm soaùt noäi boä. - Heä thoáng thoâng tin quaûn lyù (MIS): hieåu ñöôïc heä thoáng thoâng tin quaûn lyù cuûa doanh nghieäp. - Nguoàn löïc veà coâng ngheä: khaû naêng coâng ngheä cuûa doanh nghieäp. - Nguoàn löïc con ngöôøi: trình ñoä vaø kyõ naêng cuûa ñoäi nguõ caùn boä vaø coâng nhaân vieân cuûa doanh nghieäp. - Nguoàn löïc taøi chính: khaû naêng taøi chính cuûa doanh nghieäp. - Ñieåm maïnh: nhöõng ñieåm maïnh cuûa doanh nghieäp. - Ñieåm yeáu: nhöõng ñieåm yeáu cuûa doanh nghieäp. - Cô hoäi: caùc cô hoäi cuûa doanh nghieäp. - Thaùch thöùc: nhöõng thaùch thöùc hieän taïi vaø töông lai. Vieäc thu thaäp caùc thoâng tin treân ñöôïc thöïc hieän baèng nhieàu hình thöùc nhö töø baùo caùo vaø phaûn hoài cuûa caùc phoøng ban, töø caùc baùo caùo taøi chính, töø baùo chí, töø caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc, töø caùc tham taùn thöông maïi, töø caùc coâng ty kieåm toaùn, töø coâng ty ñieàu tra thò tröôøng, töø hieäp hoäi, töø caùc cuoäc ñieàu tra thò tröôøng. 1.4.1.4. Xöû lyù thoâng tin vaø thieát laäp chieán löôïc Töø caùc döõ lieäu ñaõ thu thaäp, caùc nhaø hoaïch ñònh chieán löôïc seõ tieán haønh caùc böôùc xöû lyù, phaân tích vaø ñeà ra caùc chieán löôïc ñeå töø ñoù choïn ra moät hoaëc moät vaøi chieán löôïc phuø hôïp nhaát trieån khai vaøo thöïc teá. Trong quaù trình phaân tích caùc döõ LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 15/92 lieäu ñaõ thu thaäp ñeå hình thaønh chieán löôïc, caùc noäi dung coâng vieäc sau caàn phaûi ñöôïc thöïc hieän. 1.4.1.5. Giai ñoaïn nhaäp vaøo cuûa quaù trình xaây döïng chieán löôïc 1.4.1.5.1. Phaân tích yeáu toá moâi tröôøng beân ngoaøi qua ma traän EFE Thoâng qua ma traän caùc yeáu toá beân ngoaøi (The External Factor Evaluation Matrix): muïc ñích laø kieåm soaùt caùc yeáu toá beân ngoaøi vaø phaùt trieån moät danh muïc coù giôùi haïn nhöõng cô hoäi maø moâi tröôøng beân ngoaøi coù theå mang laïi cho doanh nghieäp, caùc moái ñe doïa cuûa moâi tröôøng maø doanh nghieäp neân traùnh + Coù 5 böôùc ñeå xaây döïng ma traän ñaùnh giaù caùc yeáu toá beân ngoaøi: 1) Laäp danh muïc caùc yeáu toá coù vai troø quyeát ñònh ñoái vôùi ngaønh ngheà maø doanh nghieäp ñang kinh doanh. 2) Phaân loaïi taàm quan troïng töø 0,0 (khoâng quan troïng) ñeán 1,0 (raát quan troïng). 3) Phaân loaïi töø 1 ñeán 4 cho moãi yeáu toá quyeát ñònh söï thaønh coâng ñeå thaáy caùch thöùc maø chieán löôïc hieän taïi cuûa doanh nghieäp phaûn öùng vôùi nhöõng yeáu toá naøy. Trong ñoù, 4 laø phaûn öùng toát, 3 laø khaù, 2 laø trung bình, vaø 1 laø phaûn öùng ít. 4) Nhaân taàm quan troïng cuûa moãi bieán soá vôùi loaïi cuûa noù ñeå xaùc ñònh soá ñieåm veà taàm quan troïng. 5) Coäng toång soá ñieåm veà taàm quan troïng cho moãi bieán soá ñeå xaùc ñònh toång soá ñieåm quan troïng cho toå chöùc. Ñieåm caøng cao phaûn aùnh doanh nghieäp phaûn öùng toát vôùi caùc yeáu toá beân ngoaøi. 1.4.1.5.2. Ma traän hình aûnh caïnh tranh Laø coâng cuï nhaän dieän nhöõng öu theá vaø yeáu ñieåm cuûa coâng ty so vôùi caùc ñoái thuû caïnh tranh chính. LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 16/92 Ma traän ñaùnh giaù caùc yeáu toá beân ngoaøi vaø ma traän hình aûnh caïnh tranh coù theå giuùp caùc nhaø chieán löôïc ñaùnh giaù moâi tröôøng. Tuy nhieân, caùc coâng cuï naøy caàn phaûi ñi keøm vôùi söï phaùn ñoaùn toát baèng tröïc giaùc. 1.4.1.5.3. Phaân tích caùc yeáu toá beân trong qua ma traän IFE Phaân tích caùc yeáu toá beân trong thoâng qua ma traän IFE (Internal Factor Evaluation Matrix) nhaèm hieåu roõ ñöôïc noäi löïc cuûa doanh nghieäp; vieäc phaân tích caùc yeáu toá beân trong thoâng qua caùc coâng cuï sau: + Ma traän caùc yeáu toá beân trong: ñaùnh giaù ñieåm maïnh, yeáu cuûa toå chöùc nhö moâ hình, cô caáu toå chöùc vaø quaûn lyù, Marketing, taøi chính, keá toaùn, saûn suaát/kinh doanh, nghieân cöùu vaø phaùt trieån, ñaøo taïo nguoàn löïc, caùc heä thoáng thoâng tin...vv. Khoâng doanh nghieäp naøo maïnh hay yeáu ñeàu nhau ôû moïi maët. Nhöõng ñieåm maïnh hoaëc yeáu beân trong cuøng vôùi nhöõng cô hoäi hoaëc nguy cô ñeán töø beân ngoaøi vaø nhieäm vuï roõ raøng laø nhöõng ñieåm cô baûn caàn quan taâm khi thieát laäp chieán löôïc. Phöông phaùp phoå bieán duøng ñeå phaân tích ma traän IFE laø Kyõ thuaät phaân tích khe hôû qua caùc böôùc sau: 1) Lieät keâ caùc yeáu toá thaønh coâng then choát nhö ñaõ ñöôïc xaùc ñònh trong quy trình kieåm soaùt noäi boä. 2) AÁn ñònh taàm quan troïng baèng caùch phaân loaïi töø 0,0 (khoâng quan troïng) ñeán 1,0 (quan troïng nhaát) cho moãi yeáu toá. Toång coäng cuûa taát caû caùc möùc ñoä quan troïng naøy phaûi baèng 1,0. 3) Phaân loaïi töø 1 ñeán 4 cho moãi yeáu toá seõ bieåu thò yeáu toá ñoù coù ñaïi dieän cho ñieåm lôùn nhaát. 4) Nhaân moãi möùc ñoä quan troïng cuûa moãi yeáu toá vôùi loaïi cuûa noù ñeå xaùc ñònh soá ñieåm quan troïng cho moãi bieán soá. 5) Coäng taát caû soá ñieåm quan troïng cho moãi bieán soá ñeå xaùc ñònh soá ñieåm quan troïng toång coäng cuûa toå chöùc. LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 17/92 6) Khoâng keå ma traän IFE coù bao nhieâu yeáu toá, soá ñieåm quan troïng toång coäng coù theå ñöôïc phaân loaïi töø thaáp nhaát cho ñeán cao nhaát. Soá ñieåm trung bình laø ñieåm quan troïng cho thaáy roõ ñieåm maïnh, ñieåm yeáu cuûa toå chöùc. 1.4.2. Giai ñoaïn keát hôïp Ñaây laø giai ñoaïn quan troïng cuûa quaù trình hình thaønh caùc chieán löôïc moät caùch cô baûn nhaát, giai ñoaïn naøy taát caû nhöõng döõ lieäu ñaõ ñöôïc thu thaäp, phaân tích ôû giai ñoaïn nhaäp vaøo seõ ñöôïc trieån khai saâu hôn thoâng qua vieäc thieát laäp caùc ma traän phöùc taïp hôn. 1.4.2.1. Ma traän SWOT Phaân tích vaø ñaùnh giaù ma traän SWOT nhaèm xaùc ñònh nhöõng ñieåm maïnh (S – Strength), ñieåm yeáu (W – Weakness), cô hoäi (O – opportunities), thaùch thöùc ( T – Threats) töø nhöõng taùc ñoäng cuûa moâi tröôøng kinh doanh ñoái vôùi doanh nghieäp ñeå töø ñoù ñöa ra caùc chieán löôïc, giaûi phaùp nhaèm phaùt huy ñieåm maïnh, khaéc phuïc ñieåm yeáu, taän duïng cô hoäi, haïn cheá vaø kieåm soaùt thaùch thöùc. Thoâng qua ma traän SWOT coù theå hoaïch ñònh caùc chieán löôïc cô baûn sau: - Chieán löôïc SO: Söû duïng caùc ñieåm maïnh beân trong doanh nghieäp nhaèm taän duïng vaø khai thaùc caùc cô hoäi xuaát phaùt töø moâi tröôøng beân ngoaøi. - Chieán löôïc WO: Taän duïng caùc cô hoäi töø moâi tröôøng beân ngoaøi ñeå haïn cheá ñieåm yeáu cuûa doanh nghieäp. - Chieán löôïc WT: Chieán löôïc khaéc phuïc ñieåm yeáu beân trong nhaèm haïn cheá söï ñe doïa cuûa moâi tröôøng beân ngoaøi. - Chieán löôïc ST: Chieán löôïc taän duïng vaø naâng cao hôn theá maïnh beân trong cuûa doanh nghieäp nhaèm vöôït qua hoaëc giaûm bôùt taùc ñoäng töø söï ñe doïa cuûa moâi tröôøng beân ngoaøi. LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 18/92 1.4.3. Giai ñoaïn löïa choïn chieán löôïc Trong giai ñoaïn naøy, caùc nhaø hoaïch ñònh chieán löôïc seõ caên cöù vaøo nhöõng keát quaû phaân tích töø giai ñoaïn nhaäp vaøo ñeå choïn löïa caùc chieán löôïc toái öu trieån khai vaøo thöïc teá. Coù nhieàu phöông phaùp vaø coâng cuï hoã trôï giai ñoaïn ñaùnh giaù löïa choïn chieán löôïc, tuy nhieân luaän vaên naøy chæ ñeà caäp 1 coâng cuï hoã trôï quaù trình choïn löïa chieán löôïc hieäu quaû, ñoù laø ma traän QSPM. 1.4.3.1. Ma traän BCG Phaân tích ma traän BCG cuûa doanh nghieäp veà toång theå caùc saûn phaåm, dòch vuï… nhaèm xaùc ñònh thò phaàn cuûa doanh nghieäp trong moái töông quan vôùi tình hình taêng tröôûng chung cuûa thò tröôøng veà caùc saûn phaåm dòch vuï, töø ñoù xaùc ñònh vò theá cuûa caùc saûn phaåm dòch vuï cuûa doanh nghieäp nhaèm goùp phaàn ñöa ra caùc quyeát ñònh nhö haïn cheá ñaàu tö, thuùc ñaåy ñaàu tö, ruùt lui khoûi thò tröôøng...vv. Cuï theå: - Dog: saûn phaåm dòch vuï cuûa doanh nghieäp ñang ôû traïng thaùi xaáu, thò phaàn thaáp, toác ñoä taêng tröôûng cuûa thò tröôøng veà saûn phaåm dòch vuï maø doanh nghieäp ñang kinh doanh coù möùc taêng tröôûng thaáp. ÔÛ vò theá naøy quyeát ñònh saùng suoát trong ñieàu kieän khoâng khaéc phuïc ñöôïc nhöõng ñieåm yeáu cuûa doanh nghieäp, hoaëc doanh nghieäp cuõng khoâng coù ñieåm maïnh thöôøng laø ruùt lui khoûi thò tröôøng. - Cow: Saûn phaåm dòch vuï cuûa doanh nghieäp ñang chieám lónh thò phaàn cao trong moät thò tröôøng coù toác ñoä taêng tröôûng thaáp, doanh nghieäp coù theå tieáp tuïc kinh doanh nhöng phaûi tieáp tuïc duy trì vaø phaùt huy ñieåm maïnh. - Question mark: Saûn phaåm dòch vuï cuûa doanh nghieäp ñang coù thò phaàn thaáp trong moät thò tröôøng coù toác ñoä taêng tröôûng cao. Doanh nghieäp caàn phaûi khaéc phuïc ñieåm yeáu, taïo ra ñieåm maïnh ñeå taêng tröôûng thò phaàn. LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 19/92 - Star: Saûn phaåm dòch vuï cuûa doanh nghieäp ñang chieám lónh thò phaàn trong moät thò tröôøng ñang taêng tröôûng maïnh, doanh nghieäp caàn ñaåy maïnh ñaàu tö ñeå taêng hieäu quaû kinh doanh. 1.4.3.2. Ma Traän SPACE Ma traän Space laø coâng cuï höõu hieäu ñeå xaùc ñònh caùc yeáu toá quyeát ñònh vò trí chieán löôïc cuûa toå chöùc. Caùc yeáu toá naøy bao goàm: - Söùc maïnh taøi chính cuûa toå chöùc (FS). - Lôïi theá caïnh tranh cuûa toå chöùc (CA). - Söï oån ñònh cuûa moâi tröôøng kinh doanh (ES). - Söùc thu huùt cuûa ngaønh (IS). Quaù trình xaây döïng ma traän Space bao goàm caùc böôùc sau: 1) Choïn caùc bieán ñaïi dieän cho FS, CA, ES, IS. 2) Xaùc ñònh giaù trò cuûa caùc bieán FS, CA theo nguyeân taéc 1 laø xaáu nhaát, 6 laø toát nhaát. 3) Xaùc ñònh giaù trò cuûa caùc bieán ES, IS theo nguyeân taéc -1 laø toát nhaát, -6 laø xaáu nhaát. 4) Tính soá ñieåm trung bình cho FS, CA, ES, IS. 5) Coäng caùc ñieåm treân truïc hoaønh vaø ñaùnh daáu keát quaû, coäng caùc ñieåm treân truïc tung vaø ñaùnh daáu keát quaû. 6) Veõ veùc tô coù höôùng töø goác ñeán caùc ñieåm naøy. 7) Neâu keát quaû laø caùc chieán löôïc taán coâng, phoøng thuû, caïnh tranh, thaän troïng. + Chieán löôïc taán coâng: taän duïng ñieåm maïnh vaø cô hoäi, vöôït qua ñieåm yeáu vaø thaùch thöùc, söû duïng toái ña nguoàn löïc ñeå thuùc ñaåy taêng tröôûng. + Chieán löôïc phoøng thuû: taäp trung nguoàn löïc vaø chuyeân bieät hoùa ñeå khaéc phuïc ñieåm yeáu, haïn cheá taùc ñoäng cuûa thaùch thöùc. LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 20/92 + Chieán löôïc caïnh tranh: thuùc ñaåy taêng tröôûng saûn phaåm dòch vuï nhaèm thaâm nhaäp maïnh vaøo thò tröôøng. + Chieán löôïc thaän troïng: taêng tröôûng coù tính thaêm doø, taäp trung nguoàn löïc vöøa ñuû nhaèm duy trì möùc taêng tröôûng thích hôïp. 1.4.3.4. Ma traän QSPM Ma traän QSPM laø coâng cuï löôïng ñònh laïi caùc thoâng tin vaø phaân tích maø nhaø hoaïch ñònh ñaõ hoaøn taát ôû caùc böôùc thieát laäp ma traän EFE, IFE, SWOT, BCG.. nhaèm raø soaùt vaø xaùc ñònh chieán löôïc toái öu ñeå trieån khai vaøo thöïc teá. Ma traän QSPM ñöôïc xaây döïng döïa treân 6 böôùc caên baûn sau: 1) Lieät keâ nhöõng ñieåm maïnh, ñieåm yeáu, cô hoäi, thaùch thöùc töø ma traän phaân tích caùc yeáu toá beân ngoaøi vaø ma traän caùc yeáu toá beân trong. 2) Phaân loaïi ñaùnh giaù töøng yeáu toá phuø hôïp vôùi ma traän, phaân tích caùc yeáu toá beân ngoaøi vaø ma traän caùc yeáu toá beân trong. 3) Phaân tích, ñaùnh giaù caùc ma traän ñaõ thieát laäp nhö ma traän EFE, IFE, SWOT, BCG.. 4) Xaùc laäp toång soá ñieåm haáp daãn theo töøng nhaân toá theo phöông thöùc taêng daàn vôùi thang ñaùnh giaù töø 1 ñeán 4, 1 laø khoâng haáp daãn, 2 hôi haáp daãn, 3 laø khaù haáp daãn, 4 laø raát haáp daãn. 5) Xaùc laäp toång soá ñieåm haáp daãn theo töøng haøng baèng caùch nhaân soá ñieåm phaân loaïi ôû böôùc 2 vôùi soá ñieåm AS ôû böôùc 4. 6) Löïa choïn chieán löôïc theo höôùng chieán löôïc naøo coù toång ñieåm haáp daãn cao nhaát seõ laø chieán löôïc öu tieân löïa choïn. Toùm laïi, sau khi ñaõ xaây döïng ñöôïc moät soá chieán löôïc cô baûn döïa treân keát quaû phaân tích töø ma traän QSPM, moät chieán löôïc phuø hôïp nhaát seõ ñöôïc choïn löïa. LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 21/92 1.4.4. Quaù trình trieån khai chieán löôïc Quaù trình thöïc thi chieán löôïc laø moät böôùc trieån khai raát quan troïng trong toaøn boä quaù trình quaûn trò chieán löôïc. Nhieàu doanh nghieäp thieát laäp nhöõng chieán löôïc raát toát, nhöng khi trieån khai chaäm, maát thôøi gian, khoâng hieäu quaû, thaäm chí khoâng theå trieån khai. Do vaäy, ñeå quaù trình trieån khai chieán löôïc ñöôïc toå chöùc coù hieäu quaû, caùc noäi dung coâng vieäc sau ñaây phaûi ñöôïc thöïc hieän: - Xaùc laäp caùc muïc tieâu haøng naêm: töø chieán löôïc toång theå caàn xaùc ñònh cuï theå caùc muïc tieâu cuï theå maø toå chöùc caàn thöïc hieän qua töøng naêm. - Phoå bieán chieán löôïc moät caùch roõ raøng vaø töôøng taän ñeán töøng caáp quaûn lyù vaø nhaân vieân, nhöõng ngöôøi tröïc tieáp thöïc hieän caùc coâng vieäc cuûa chieán löôïc. Vieäc phoå bieán caøng roõ raøng chieán löôïc ñeán caùc caáp thöïc thi goùp phaàn vaøo vieäc naâng cao hieäu quaû cuûa vieäc thöïc thi chieán löôïc. - Caùc chính saùch thöïc thi chieán löôïc: coù chính saùch roõ raøng trong vieäc phaân phoái caùc nguoàn löïc trong vieäc trieån khai thöïc thi chieán löôïc, phoå bieán roõ raøng chính saùch söû duïng nguoàn löïc con ngöôøi, nguoàn löïc taøi chính, nguoàn löïc coâng ngheä ñeán moïi caáp vaø kieân quyeát thöïc thi chính saùch ñaõ xaùc ñònh. - Quaûn trò caùc maâu thuaãn vaø thay ñoåi: coù keá hoaïch vaø chuû ñoäng quaûn trò nhöõng thay ñoåi trong suoát quaù trình trieån khai chieán löôïc. Nhöõng maâu thuaãn giöõa caùc caáp trong quaù trình thöïc thi keá hoaïch caàn ñöôïc giaûi quyeát kòp thôøi vaø döùt khoaùt. 1.4.5. Ñaùnh giaù chieán löôïc: Vieäc ñaùnh giaù chieán löôïc ñöôïc tieán haønh thöôøng xuyeân vaø lieân tuïc trong suoát quaù trình trieån khai chieán löôïc nhaèm kòp thôøi phaùt hieän nhöõng haïn cheá, nhöõng ñieåm caàn thay ñoåi, ñieàu chænh ñeå ñöa ra nhöõng haønh ñoäng kòp thôøi. Ñaùnh giaù chieán löôïc coù theå thöïc hieän thoâng qua caùc noäi dung sau: - Xem xeùt laïi, ñaùnh giaù vaø ñieàu chænh chieán löôïc. LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 22/92 - Xaây döïng caùc nguoàn thoâng tin ñaùnh giaù chieán löôïc. - Hoaïch ñònh tình huoáng baát ngôø. - Söû duïng kyõ naêng tin hoïc ñeå ñaùnh giaù chieán löôïc. - Kieåm toaùn, ñaùnh giaù caùc muïc tieâu maø chieán löôïc ñaõ hoaïch ñònh. - Xem xeùt caùc phaûn öùng cuûa ñoái thuû caïnh tranh, nghieân cöùu khaû naêng ñieàu chænh chieán löôïc cuûa caùc ñoái thuû caïnh tranh. + Qui trình ñaùnh giaù chieán löôïc kinh doanh: LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 23/92 Coù Nhöõng khaùc bieät lôùn coù theå xaûy ra khoâng? Hoaït ñoäng thöù hai: Tính toaùn quaù trình thöïc hieän cuûa toå chöùc So saùnh tieán trình thöïc söï, ngöôïc laïi vôùi keá hoaïch trong vieäc ñaùp öùng muïc tieâu ñeà ra. Nhöõng khaùc bieät lôùn coù theå xaûy ra khoâng? Tieáp tuïc thöïc hieän theo höôùng hieän taïi Khoâng Khoâng Coù Hoaït ñoäng thöù ba: Thöïc hieän ñieàu chænh Hoaït ñoäng thöù nhaát: Xem xeùt nhöõng phaàn cô baûn cuûa chieán löôïc Chuaån bò ma traän IFE ñaõ ñöôïc ñieàu chænh Chuaån bò ma traän EFE ñaõ ñöôïc ñieàu chænh So saùnh ma traän IFE toàn taïi ñoái ngöôïc ñaõ ñöôïc ñieàu chænh LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 24/92 1.5. Baøi hoïc kinh nghieäm ruùt ra cho Eximbank töø chieán löôïc thu huùt nguoàn löïc nöôùc ngoaøi cuûa caùc ngaân haøng Bank of China vaø Sacombank trong giai ñoaïn hoäi nhaäp 1.5.1. Kinh nghieäm taêng toác phaùt trieån cuûa Bank of China nhôø thu huùt nguoàn löïc nöôùc ngoaøi Trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, trong khi heä thoáng ngaân haøng taïi nhieàu quoác gia ñoái maët vôùi vieäc maát thò phaàn, maát khaùch haøng, vaø xa hôn laø bò saùp nhaäp, bò mua laïi ..vvv, Bank of China (BOC) vaãn tieáp tuïc phaùt trieån oån ñònh vaø ngaøy caøng lôùn maïnh. Moät trong nhöõng lyù do cuûa söï thaønh coâng cuûa BOC laø do hoï ñaõ coù chieán löôïc kinh doanh roõ raøng, taàm nhìn daøi haïn, suy nghó tích cöïc tröôùc nhöõng thaùch thöùc cuûa quaù trình hoäi nhaäp. Chieán löôïc BOC cuõng nhö nhieàu ngaân haøng taïi Trung Quoác aùp duïng laø taêng nhanh voán ñieàu leä thoâng qua vieäc baùn coå phieáu cho caùc coå ñoâng nöôùc ngoaøi ñeå taêng toác phaùt trieån vaø naâng cao söùc caïnh tranh. Traùi ngöôïc vôùi söï lo laéng cuûa nhieàu ngaân haøng tröôùc theàm hoäi nhaäp, BOC ñaõ chuû ñoäng ñoùn ñaàu vaø khoâng ngöøng lôùn maïnh; trôû thaønh ngaân haøng lôùn thöù 2 taïi Trung Quoác, vaø laø moät trong nhöõng ngaân haøng tieân phong taïi Trung Quoác trong vieäc baùn coå phaàn cho caùc ñoái taùc chieán löôïc nöôùc ngoaøi vaøo nhöõng naêm 2001, khi Trung Quoác chính thöùc gia nhaäp toå chöùc WTO vaø ñaõ thu veà 11,2 tyû USD cho laàn phaùt haønh coå phieáu ñaàu tieân, ñöa BOC vöôn leân vò trí thöù 10 trong heä thoáng ngaân haøng thöông maïi treân theá giôùi vôùi giaù trò chuyeån nhöôïng töông ñöông 92,4 tyû USD, lôïi nhuaän döï kieán cuûa naêm 2006 laø 4 tyû USD. Taïi Hongkong, giaù coå phieáu cuûa BOC ñaõ taêng 15% töø möùc 2,95HKD/1 coå phieáu leân 3,20 HKD. Nhu caàu mua coå phieáu BOC ñaõ gia taêng möùc kyû luïc vôùi treân 120 tyû LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 25/92 USD cho thaáy kyø voïng cuûa caùc nhaø ñaàu tö vaøo BOC ñang ôû möùc raát cao. Ngoaøi ra, vieäc phaùt haønh theâm coå phieáu ôû nöôùc ngoaøi cuûa 2 ngaân haøng khaùc cuûa Trung Quoác laø Ngaân haøng Xaây Döïng vaøo thaùng 10/2005, vaø Ngaân haøng Vieãn Thoâng Trung Quoác ñaõ ñaåy giaù coå phieáu cuûa BOC tieáp tuïc coù xu höôùng taêng leân. Coù theå noùi Trung Quoác laø thò tröôøng lôùn vôùi neàn kinh teá ñang taêng tröôûng cao, nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm cuûa caùc ngaân haøng Trung Quoác trong giai ñoaïn hoäi nhaäp kinh teá quoác teá coù giaù trò raát lôùn ñoái vôùi caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam noùi chung vaø Eximbank noùi rieâng. Sau khi baùn coå phieáu cho caùc coå ñoâng nöôùc ngoaøi, vôùi vieäc tieáp caän trình ñoä quaûn lyù vaø caùc chuaån möïc quaûn trò ruûi ro quoác teá, tyû leä nôï xaáu treân toång dö nôï cuûa BOC ñaõ ñöôïc kieåm soaùt toát, caùc hoaït ñoäng kinh doanh taêng tröôûng vaø trôû thaønh moät trong nhöõng ngaân haøng haøng ñaàu taïi Trung Quoác. Giôùi ñaàu tö Trung Quoác ñaõ vaø ñang xem coå phieáu cuûa caùc ngaân haøng coù chieán löôïc lieân keát maïnh vôùi caùc ñoái taùc nöôùc ngoaøi trong quaù trình hoäi nhaäp nhö laø keânh ñaàu tö ñaày haáp daãn vaø mang laïi hieäu quaû cao. Töø traøo löu naøy, Chính Phuû Trung Quoác ñang xem xeùt ñieàu chænh theo höôùng seõ môû roäng hôn nöõa tyû leä coå phaàn cuûa nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi coù theå naém giöõ trong moät ngaân haøng Trung Quoác; hieän nay tyû leä coå phaàn cuûa moät nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi coù theå naém giöõ laø 20%, vaø toång soá coå phaàn cuûa caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi khoâng vöôït quaù 25% trong toång soá voán ñieàu leä cuûa ngaân haøng. 1.5.2. Kinh nghieäm taêng tröôûng nhôø thu huùt voán vaø coâng ngheä quaûn lyù cuûa Ngaân haøng Saøi Goøn Thöông Tín (Sacombank) Cuõng trong boái caûnh töông töï nhö BOC, Sacombank, ngaân haøng thöông maïi coå phaàn coù voán ñieàu leä vaø maïng löôùi chi nhaùnh lôùn nhaát Vieät Nam hieän nay, ñaõ töøng xaây döïng moät chieán löôïc thuùc ñaåy taêng tröôûng döïa vaøo nguoàn löïc nöôùc ngoaøi töø nhöõng naêm 2001 vaø laø ngaân haøng tieân phong taïi Vieät Nam coù chieán löôïc LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 26/92 taän duïng toái ña nguoàn löïc nöôùc ngoaøi ñeå ñoùn ñaàu quaù trình hoäi nhaäp cuûa heä thoáng taøi chính Vieät Nam. Vaøo thôøi ñieåm 2001, vôùi toång tích saûn 3.100 tyû ñoàng, dö nôï tín duïng 2.326 tyû, voán huy ñoäng 2,852 tyû, voán ñieàu leä 190 tyû, thaáp hôn nhieàu so vôùi ACB vaø Eximbank, Sacombank ñöôïc nhìn nhaän nhö laø moät ngaân haøng thöông maïi coå phaàn nhoû, khoâng ñöôïc nhieàu ngöôøi bieát ñeán. Tuy nhieân, vôùi chieán löôïc tieân phong baùn coå phieáu cho caùc ngaân haøng, ñònh cheá taøi chính nöôùc ngoaøi ñeå taêng voán ñieàu leä Sacombank ñaõ coù nhöõng böôùc phaùt trieån raát aán töôïng trong nhieàu naêm qua. Haønh ñoäng cuï theå cuûa chieán löôïc thu huùt nguoàn löïc nöôùc ngoaøi cuûa Sacombank baét ñaàu töø tieáp nhaän voán töø Coâng Ty Taøi Chính Quoác Teá (IFC) ñeå naâng voán ñieàu leä leân 300 tyû vaøo naêm 2002, ñaåy maïnh vieäc taùi caáu truùc moâ hình quaûn trò, maïnh daïn ñöa caùc chuyeân gia coù kinh nghieäm cuûa IFC cuøng tham gia ñieàu haønh vaø ñaøo taïo caùn boä cho Sacombank; töø söï ñoät phaù mang tính ñoùn ñaàu Sacombank ñaõ ñaït ñöïôc keát quaû khaû quan vaøo cuoái naêm 2002 vôùi toång tích saûn ñaït 4.298 tyû, dö nôï ñaït 3.300 tyû, huy ñoäng voán ñaït 3.856 tyû, ñuoåi kòp ACB vaø Eximbank. Treân ñaø taêng tröôûng, nhöõng naêm tieáp theo 2003, 2004 Sacombank tieáp tuïc baùn coå phieáu cho ngaân haøng ANZ ñeå taêng voán ñieàu leä vaø chia seû coâng ngheä (heä thoáng ATM vaø heä thoáng phaùt haønh theû noäi ñòa) töø ngaân haøng naøy ñeå roài nhanh choùng vöôït qua caùc ngaân haøng Eximbank, ACB vaøo nhöõng naêm 2005, 2006, trôû thaønh ngaân haøng thöông maïi coå phaàn coù qui moâ veà voán vaø maïng löôùi lôùn nhaát taïi Vieät Nam hieän nay. 1.5.3. Baøi hoïc kinh nghieäm ruùt ra cho Eximbank trong giai ñoaïn sau chaán chænh cuûng coá Trong boái caûnh Eximbank ñaõ tuït laïi phía sau caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn nhö ACB, SACOMBANK do maát nhieàu thôøi gian khaéc phuïc haäu quaû cuûa quaù khöù, aùp löïc lôùn töø nhöõng thaùch thöùc trong giai ñoaïn Vieät Nam gia nhaäp LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 27/92 WTO, ñaëc bieät laø giai ñoaïn sau ngaøy 01/04/2007, khi caùc ngaân haøng Myõ vaø caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi ñöôïc pheùp töï do môû chi nhaùnh 100% voán nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam, ñöôïc nhaän tieàn göûi Ñoàng Vieät Nam, phaùt haønh theû tín duïng, vaø giai ñoaïn sau 2008 khi caùc ngaân haøng Myõ vaø caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi ñöôïc töï do kinh doanh hoaøn toaøn taïi Vieät Nam theo loä trình cuûa Hieäp Ñònh Thöông Maïi Vieät Myõ, thì vieäc xaây döïng moät chieán löôïc kinh doanh mang tính daøi haïn cho Eximbank laø vieäc caàn laøm ngay. Töø kinh nghieäm cuûa BOC vaø Sacombank trong quaù trình taêng toác phaùt trieån, coù theå vaän duïng vaøo thöïc tieãn hoaït ñoäng cuûa Eximbank trong giai ñoaïn môùi (2006 - 2010), giai ñoaïn sau khi Eximbank ñaõ hoaøn thaønh nhieäm vuï chaán chænh cuûng coá, trôû laïi hoaït ñoäng bình thöôøng vaø chuaån bò taêng toác phaùt trieån. Nhöõng kinh nghieäm ruùt ra vaø coù theå aùp duïng taïi Eximbank cuï theå nhö sau: - Taäp trung naâng cao naêng löïc taøi chính thoâng qua vieäc phaùt haønh coå phieáu taêng voán ñieàu leä, trong ñoù chuù troïng baùn coå phieáu cho caùc coå ñoâng laø caùc ngaân haøng hoaëc caùc ñònh cheá taøi chính nöôùc ngoaøi coù qui moâ lôùn vaø uy tín. Vieäc phaùt haønh coå phieáu cho coå ñoâng nöôùc ngoaøi neân thöïc hieän vaøo giai ñoaïn ñaàu sau khi Vieät Nam gia nhaäp WTO (döï kieán cuoái naêm 2006) cho ñeán heát naêm 2007. - Tranh thuû moïi ñieàu kieän töø vieäc naâng cao naêng löïc taøi chính ñeå hoaøn thieän haï taàng coâng ngheä, môû roäng maïng löôùi vaø ñaøo taïo caùn boä. Vieäc naøy neân thöïc hieän tröôùc naêm 2008. - Treân cô sôû hôïp taùc vôùi caùc coå ñoâng chieán löôïc nöôùc ngoaøi, caàn tranh thuû tieáp nhaän chuyeån giao coâng ngheä, chia seû saûn phaåm, vaø hoïc taäp theâm trình ñoä quaûn lyù cuûa caùc coå ñoâng nöôùc ngoaøi. - Taêng toác phaùt trieån treân moïi phöông dieän ñeå toàn taïi vaø ñuû söùc caïnh tranh vôùi caùc ngaân haøng trong nöôùc vaø caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi coù qui moâ lôùn thaâm nhaäp vaøo thò tröôøng Vieät Nam giai ñoaïn sau 2008. LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 28/92 1.6. Toùm taét chöông 1 Doanh nghieäp khoù coù theå thieát laäp moät chieán löôïc vaø quaûn trò toát chieán löôïc neáu khoâng hieåu roõ caùc nguyeân taéc vaø kieán thöùc cô baûn lieân quan ñeán quaù trình thieát laäp vaø quaûn trò chieán löôïc nhö ñaõ ñöôïc trình baøy ôû phaàn treân trong hoaït ñoäng thöïc tieãn taïi caùc doanh nghieäp. Trong quaù trình hoaït ñoäng kinh doanh ñaëc bieät laø trong boái caûnh hoäi nhaäp kinh teá, caïnh tranh ngaøy caøng gay gaét, vieäc quaûn trò chieán löôïc ngaøy caøng coù yù nghóa ñoái vôùi söï thaønh baïi cuûa doanh nghieäp. Ñeå vieäc thieát laäp chieán löôïc ñöôïc chính xaùc vaø trieån khai hieäu quaû, vieäc thoáng keâ döõ lieäu, phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp trong quaù khöù, tieân lieäu nhöõng bieán ñoäng veà moâi tröôøng beân ngoaøi, vaø khaû naêng noäi taïi cuûa doanh nghieäp trong töông lai laø nhöõng yeáu toá raát quan troïng. Treân cô sôû ñoù, nhöõng noäi dung cuûa chöông 2 seõ taäp trung phaân tích thöïc traïng kinh doanh cuûa Eximbank, nhöõng ñieåm maïnh, ñieåm yeáu, cô hoäi, thaùch thöùc trong quaù khöù vaø hieän taïi, töø ñoù laøm caên cöù xaùc ñònh caùc ñònh höôùng lôùn cuûa Eximbank trong töông lai vaø xaây döïng moät chieán löôïc kinh doanh thích hôïp nhaát cho Eximbank trong giai ñoaïn môùi. LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 29/92 CHÖÔNG 2. THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH CUÛA EXIMBANK 2.1. Lòch söû hình thaønh - phaùt trieån - hoaït ñoäng kinh doanh - haï taàng cô sôû vaät chaát kyõ thuaät cuûa Eximbank 2.1.1. Lòch söû hình thaønh - phaùt trieån cuûa Vietnam Eximbank Eximbank ñöôïc thaønh laäp vaøo ngaøy 24/05/1989 theo quyeát ñònh soá 140/CT cuûa Chuû Tòch Hoäi Ñoàng Boä Tröôûng vôùi teân goïi ñaàu tieân laø Ngaân Haøng Xuaát Nhaäp Khaåu Vieät Nam (Vietnam Export Import Bank), laø moät trong nhöõng ngaân haøng thöông maïi coå phaàn ñaàu tieân cuûa Vieät Nam, chính thöùc hoaït ñoäng töø ngaøy 17/01/1990. Ngaøy 06/04/1992, Thoáng Ñoác Ngaân Haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam kyù giaáy pheùp soá 11/NH-GP cho pheùp Ngaân haøng hoaït ñoäng trong thôøi haïn 50 naêm vôùi soá voán ñieàu leä ñaêng kyù laø 50 tyû ñoàng, töông ñöông 12,5 trieäu USD vôùi teân môùi laø Ngaân Haøng Thöông Maïi Coå Phaàn Xuaát Nhaäp Khaåu Vieät Nam (Vietnam Export Import Commercial Joint-Stock Bank), goïi taét laø Vietnam Eximbank hoaëc Eximbank. Sau 6 laàn taêng voán, döï kieán ñeán thaùng 10/2006, voán ñieàu leä cuûa Eximbank laø 1.200 tyû ñoàng töông ñöông 1.200.000 coå phieáu (caùc thuû tuïc noäp tieàn taêng voán seõ thöïc hieän töø 20/09/2006 ñeán 10/10/2006). Eximbank coù ñòa baøn hoaït ñoäng roäng khaép caû nöôùc vôùi truï sôû chính ñaët taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh, 15 Chi nhaùnh, 6 phoøng giao dòch phaân boá taïi caùc tænh thaønh troïng ñieåm nhö thaønh phoá Hoà Chí Minh, Haø Noäi, Ñaø Naüng, Caàn Thô, Nha Trang. Veà quan heä ñoái ngoaïi, Eximbank ñaõ thieát laäp quan heä ñaïi lyù vôùi hôn 650 ngaân haøng taïi treân 70 quoác gia treân theá giôùi. LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 30/92 Hình 2.1. Hình truï sôû Eximbank 2.1.2. Cô caáu toå chöùc nhaân söï: Cuøng vôùi söï phaùt trieån maïnh cuûa caùc nghieäp vuï, boä maùy toå chöùc vaø nhaân söï cuûa Eximbank ngaøy caøng hoaøn thieän, cô caáu toå chöùc ngaøy caøng khoa hoïc vaø hieäu quaû hôn. Trình ñoä cuûa caùn boä coâng nhaân vieân ngaøy caøng naâng cao, ñaëc bieät laø trình ñoä nghieäp vuï, tin hoïc, ngoaïi ngöõ. Veà cô caáu toå chöùc, Eximbank coù cô caáu toå chöùc nhö sau: - Ñaïi hoäi coå ñoâng. - Ban kieåm soaùt. - Hoäi ñoàng quaûn trò. - Ban ñieàu haønh. - Caùc phoøng ban nghieäp vuï. - Caùc chi nhaùnh vaø phoøng giao dòch. Hình 2.2. Sô ñoà toå chöùc cuûa Eximbank Vôùi caáu truùc veà moâ hình toå chöùc theo khoái nhö sô ñoà 2.2, boä maùy nhaân söï cuûa Ngaân haøng Eximbank coù 23 phoøng ban, 15 chi nhaùnh, vaø 6 phoøng giao dòch. Tính ñeán thôøi ñieåm 30/09/2006, ban toång giaùm ñoác cuûa Eximbank bao goàm: toång giaùm ñoác, keá toaùn tröôûng, vaø 6 phoù toång giaùm ñoác. Hoã trôï vaø tham möu cho ban toång giaùm ñoác trong hoaït ñoäng ñieàu haønh vaø tröïc tieáp chæ ñaïo nghieäp vuï ôû töøng phoøng/ban vaø chi nhaùnh, ñoäi nguõ quaûn trò vieân caáp trung cuûa Eximbank laø 23 tröôûng phoøng/ban taïi hoäi sôû, giaùm ñoác trung taâm ñòa oác, tröôûng ban hieän ñaïi hoùa, tröôûng ban döï aùn phaùt trieån, giaùm ñoác trung taâm ñaøo taïo, vaø 16 giaùm ñoác chi nhaùnh. LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 31/92 2.1.3. Chöùc naêng vaø nghieäp vuï chính cuûa Eximbank Eximbank laø moät ngaân haøng thöông maïi coù khaû naêng cung caáp ñaày ñuû caùc saûn phaåm dòch vuï taøi chính ngaân haøng, cuï theå: - Dòch vuï Nhaän tieàn göûi thanh toaùn - tieàn göûi tieát kieäm - phaùt haønh giaáy tôø coù giaù ngaén haïn baèng Ñoàng vaø caùc loaïi ngoaïi teä: Thöïc hieän caùc hình thöùc huy ñoäng tieát kieäm, tieàn göûi, kyø phieáu..vv khoâng kyø haïn vaø coù kyø haïn vôùi caùc möùc laõi suaát linh hoaït, haáp daãn. - Cho vay ngaén haïn - trung haïn - daøi haïn - ñoàng taøi trôï - cho vay theo haïn möùc tín duïng: Thöïc hieän cho vay tín chaáp hoaëc coù theá chaáp baèng ñoàng vaø ngoaïi teä cho caùc thaønh phaàn kinh teá, caù nhaân vôùi caùc ñieàu kieän thuaän lôïi vaø laõi suaát cho vay haáp daãn. Cho vay hôïp voán vôùi caùc ngaân haøng hoaëc toå chöùc taøi chính khaùc ñoái vôùi caùc döï aùn lôùn. - Dòch vuï thanh toaùn - taøi trôï dòch vuï xuaát nhaäp khaåu haøng hoùa - dòch vuï chuyeån tieàn qua heä thoáng SWIFT: Eximbank laø moät trong nhöõng ngaân haøng thöông maïi coå phaàn coù hoaït ñoäng dòch vuï thanh toaùn ña daïng vaø coù theå ñaùp öùng ñöôïc haàu heát caùc yeâu caàu veà thanh toaùn quoác teá vaø trong nöôùc cuûa caùc khaùch haøng kinh doanh noäi ñòa vaø xuaát nhaäp khaåu. Vôùi maïng löôùi lieân keát vôùi hôn 650 ngaân haøng lôùn taïi 70 quoác gia treân theá giôùi, Eximbank coù khaû naêng thöïc hieän nhanh choùng, chi phí thaáp, an toaøn vôùi caùc hình thöùc thanh toaùn baèng thö tín duïng (L/C), nhôø thu (D/A, D/P), TT, OP, Cheque, theû tín duïng. Chieát khaáu chöùng töø coù giaù vôùi möùc phí thaáp (chöùng töø haøng xuaát). Phaùt haønh thö baûo laõnh trong vaø ngoaøi nöôùc; thöïc hieän dòch vuï chuyeån tieàn trong vaø ngoaøi nöôùc. - Kinh doanh tieàn teä: cung caáp caùc dòch vuï veà mua baùn caùc loaïi ngoaïi teä ñoái vôùi caùc caù nhaân vaø doanh nghieäp, nghieäp vuï giao ngay (Spot) veà tieàn teä, nghieäp vuï hoaùn ñoåi veà tieàn teä (Swap), nghieäp vuï kyø haïn veà tieàn teä (Forward) vaø nghieäp LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 32/92 vuï quyeàn löïa choïn tieàn teä (Option) giöõa ngoaïi teä/ngoaïi teä, ngoaïi teä/ñoàng. Ñoái vôùi nghieäp vuï option, Eximbank laø ngaân haøng thöông maïi ñaàu tieân taïi Vieät Nam thöïc hieän nghieäp vuï Option ngoaïi teä/ngoaïi teä töø thaùng 2 naêm 2003 vaø Option ngoaïi teä/VNÑ töø thaùng 6/2006 vaø ñaõ thu huùt nhieàu doanh nghieäp ñaëc bieät laø caùc doanh nghieäp xuaát nhaäp khaåu tham gia nghieäp vuï naøy nhaèm traùnh caùc ruûi ro veà bieán ñoäng tyû giaù. - Dòch vuï troïn goùi phuïc vuï du hoïc sinh: Cung caáp dòch vuï tö vaán du hoïc, thuû tuïc chöùng minh taøi chính cho du hoïc sinh, cho vay du hoïc troïn goùi. Phoái hôïp cuøng caùc coâng ty tö vaán du hoïc toå chöùc nhieàu hoäi thaûo giôùi thieäu veà caùc cô hoäi du hoïc taïi caùc nöôùc coù neàn giaùo duïc phaùt trieån cho caùc hoïc sinh sinh vieân. Hoã trôï caùc du hoïc sinh veà maët taøi chính nhö cho vay vôùi laõi suaát öu ñaõi, phaùt haønh theû tín duïng MasterCard/Visa döôùi daïng tín chaáp hoaëc kyù quyõ vôùi caùc möùc phí söû duïng raát thaáp. - Dòch vuï thanh toaùn vaø phaùt haønh theû tín duïng, theû ghi nôï: Cung caáp dòch vuï phaùt haønh theû tín duïng, ghi nôï quoác teá, theû noäi ñòa Eximbank Card, cung caáp heä thoáng maùy ruùt tieàn töï ñoäng (ATM). Cung caáp dòch vuï thanh toaùn cho caùc ñôn vò cung öùng haøng hoùa, dòch vuï coù nhu caàu tieáp nhaän theû taïi Vieät Nam nhö cöûa haøng, nhaø haøng, khaùch saïn, coâng ty löõ haønh, caùc tröôøng hoïc, beänh vieän..vv. - Dòch vuï kinh doanh ñòa oác: Cung caáp dòch vuï giôùi thieäu, tö vaán mua vaø baùn baát ñoäng saûn, tö vaán phaùp lyù veà thuû tuïc nhaø ôû, ñaát ôû, höôùng daãn caùc thuû tuïc veà nhaø ñaát. - Dòch vuï kieàu hoái: Cung caáp dòch vuï chuyeån tieàn cuûa kieàu baøo ôû nöôùc ngoaøi cho thaân nhaân taïi Vieät Nam. Thoâng qua dòch vuï kieàu hoái, haøng naêm Eximbank taïo nguoàn thu ngoaïi teä khaù lôùn ñeå cung caáp cho caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng trong lónh vöïc xuaát nhaäp khaåu. LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 33/92 2.1.4. Haï taàng cô sôû vaät chaát kyõ thuaät cuûa Eximbank Hieän nay, Eximbank laø moät trong nhöõng ngaân haøng thöông maïi coù trình ñoä trang thieát bò vaø cô sôû vaät chaát töông ñoái toát ôû Vieät Nam. 2.1.4.1. Cô sôû vaät chaát Hieän nay Eximbank coù hoäi sôû chính ñaët taïi soá 7 Leâ Thò Hoàng Gaám, Quaän 1, TP Hoà Chí Minh, vôùi toång dieän tích maët baèng treân 4.000m2 vôùi 3 toaø nhaø 4 taàng hieän ñaïi, 1 trung taâm ñòa oác khang trang, 1 baõi ñaäu xe vôùi dieän tích treân 400m2, heä thoáng maùy phaùt ñieän döï phoøng coù coâng suaát ñuû lôùn ñeå ñaûm baûo tính lieân tuïc trong phuïc vuï cho toaøn hoäi sôû Ngaân haøng trong tröôøng hôïp heä thoáng ñieän chính bò söï coá, heä thoáng phoøng choáng chaùy noå, heä thoáng maùy laïnh, heä thoáng baùo troäm, khoâng gian laøm vieäc vaø giao dòch thoaùng roäng theo caùch boá trí khoâng gian môû, theo töøng khu vöïc. 2.1.4.2. Haï taàng kyõ thuaät Trình ñoä trang thieát bò kyõ thuaät cuûa Eximbank töông ñoái hieän ñaïi, aùp duïng caùc tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät theo moâ hình cuûa caùc ngaân haøng ôû caùc nöôùc coâng nghieäp phaùt trieån. Haàu heát maùy tính caù nhaân (Personal Computer) trang bò taïi caùc quaày giao dòch vaø phoøng laøm vieäc ñeàu laø maùy IBM theá heä môùi ñöôïc caøi ñaët heä ñieàu haønh Window coù baûn quyeàn cuûa Microsoft, maøn hình tinh theå loûng vaø ñöôïc noái maïng vôùi heä thoáng thoâng tin loõi (Corebanking system) trong toaøn heä thoáng. Ñoái vôùi maïng thanh toaùn lieân ngaân haøng vaø maïng SWIFT, ngaân haøng ñaõ trang bò caùc maùy chuû theá heä môùi cuûa IBM nhö IBM E Severve. Ñaây laø nhöõng maùy chuû raát maïnh, coâng suaát lôùn duøng ñeå thöïc hieän vieäc xöû lyù vaø chuyeån döõ lieäu giöõa caùc toå chöùc taøi chính vôùi nhau. Töø naêm 1998, Eximbank laø 1 trong 5 ngaân haøng thöông maïi nhaän ñöôïc söï taøi trôï cuûa Ngaân Haøng Theá Giôùi (World Bank) ñeå thöïc hieän döï aùn hieän ñaïi hoùa coâng LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 34/92 ngheä ngaân haøng theo chuû tröông cuûa Ngaân Haøng Nhaø Nöôùc. Eximbank ñaõ choïn ñoái taùc laø Taäp Ñoaøn Coâng Ngheä Thoâng Tin Hyundai (Hyundai Information Technology Corporation) ñeå thöïc hieän 1 phaàn döï aùn noùi treân vôùi giaù trò USD3,000,000 ñeå hieän ñaïi hoùa heä thoáng thanh toaùn Eximbank. Töø naêm 2003, döï aùn naøy ñaõ ñi vaøo hoaït ñoäng vaø hieän ñang phaùt huy taùc duïng raát toát. Treân neàn taûng chöông trình Corebanking, Eximbank cuõng ñaõ trieån khai thaønh coâng heä thoáng ruùt tieàn töï ñoäng (ATM) töø naêm 2004. Töø naêm 1999, Eximbank cuõng ñaõ xaây döïng trang WEB ñeå caùc khaùch haøng coù theå tìm hieåu thoâng tin cuõng nhö thöïc hieän caùc giao dòch daïng phone banking, tö vaán vaø thanh toaùn qua maïng. 2.2. Moät soá ñieåm löu yù trong lòch söû phaùt trieån cuûa Eximbank - Naêm 1991 vaø naêm 1992 ñöôïc Ngaân haøng Nhaø nöôùc vaø Boä Taøi Chính tín nhieäm giao thöïc hieän moät phaàn chöông trình taøi trôï khoâng hoaøn laïi cuûa Thuïy Ñieån cho caùc ñôn vò Vieät Nam coù nhu caàu nhaäp khaåu. - Naêm 1993, Eximbank ñöôïc choïn ñeå thöïc hieän chöông trình vieän trôï cuûa chính phuû Thuïy Só, vaø baûn thaân Ngaân haøng cuõng nhaän ñöôïc moät phaàn vieän trôï töø chöông trình naøy, tham gia vaøo heä thoáng thanh toaùn buø tröø ñieän töû cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam. - Naêm 1995, Eximbank tham gia vaøo heä thoáng Vieãn Thoâng Taøi Chính Lieân Ngaân Haøng Toaøn Caàu (SWIFT: The Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunications). - Cuõng töø naêm 1995, Eximbank laø thaønh vieân hieäp hoäi caùc ñònh cheá taøi trôï phaùt trieån khu vöïc Chaâu AÙ - Thaùi Bình Döông (ADFIAP) vaø ñöôïc Ngaân Haøng Nhaø Nöôùc choïn laø ngaân haøng ñaàu moái tham gia chöông trình haøng ñoåi haøng vôùi Indonesia theo Baûn ghi nhôù giöõa Boä Thöông Maïi Vieät Nam vôùi Phoøng Thöông Maïi vaø Coâng Nghieäp nöôùc coäng hoøa Indonesia. LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 35/92 - Töø naêm 1996, Eximbank trôû thaønh thaønh vieân chính thöùc cuûa toå chöùc MasterCard International vaø Visa International. - Naêm 1998, Eximbank ñöôïc choïn laø 1 trong 6 ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam (Vietcombank, Incombank, Agribank, BIDV, Marinetimebank) tham gia döï aùn hieän ñaïi hoùa ngaân haøng (Bank Modernization Project) do World Bank taøi trôï. - Naêm 1998, Eximbank ñaõ ñöôïc Chase Manhattan Bank New York taëng giaûi thöôûng chaát löôïng cung caáp dòch vuï toát nhaát “1998 Best Services Quality Award”. - Naêm 2005, ñaït danh hieäu The Best Export Financer do taïp chí Economy trao taëng. Beân caïnh nhöõng böôùc phaùt trieån maïnh meõ vaø caùc thaønh töïu ñaõ ñaït ñöôïc, töø naêm 1997 ñeán cuoái naêm 1999, do chuû quan vaø thieáu caùc bieän phaùp thoûa ñaùng trong phoøng traùnh ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng vaø baûo laõnh thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu, Eximbank ñaõ thöïc hieän nhieàu khoaûn cho vay lôùn vôùi caùc ñieàu kieän vöôït quaù giôùi haïn an toaøn, daãn ñeán nôï quaù haïn vaø nôï khoù ñoøi cao (Domesco Ñoàng Thaùp, Minh Phuïng, Vieät Haø ...vv ). Haäu quaû laø vaøo cuoái naêm 1999 vaø ñaàu naêm 2000 tyû leä nôï quaù haïn treân toång tích saûn cuûa Eximbank ñaõ vöôït quaù möùc cho pheùp cuûa ngaân haøng nhaø nöôùc, uy tín cuûa Eximbank treân thöông tröôøng quoác teá vaø noäi ñòa bò giaûm suùt nghieâm troïng, moät soá lôùn caùc khaùch haøng doanh nghieäp chuû löïc cuûa Eximbank laàn löôït chuyeån sang giao dòch taïi caùc ngaân haøng khaùc, khaùch haøng caù nhaân khoâng tin töôûng göûi tieát kieäm taïi Eximbank, dòch vuï kieàu hoái giaûm suùt, caùc hoaït ñoäng nghieäp vuï khaùc gaëp nhieàu khoù khaên. Tröôùc nguy cô phaù saûn cuûa Eximbank, Thuû Töôùng Chính Phuû ñaõ ban haønh quyeát ñònh soá 575/Ttg/2000 ñöa Eximbank vaøo thôøi kyø hoã trôï ñaëc bieät ñeå tieán haønh giaùm saùt, thöïc hieän caùc hoaït ñoäng chaán chænh vaø cuõng coá. Cuõng töø thôøi ñieåm naøy, ban ñieàu haønh môùi cuûa Eximbank goàm toång giaùm ñoác vaø moät soá chöùc danh tröôûng, phoù LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 36/92 phoøng ñaõ ñöôïc boå nhieäm thay theá ban ñieàu haønh cuõ. Töø söï thay ñoåi naøy, nhieàu chính saùch lieân quan ñeán coâng taùc toå chöùc vaø kinh doanh ñaõ ñöôïc thay ñoåi theo chieàu höôùng tích cöïc. Töø chuû tröông chaán chænh cuûng coá, vôùi nhöõng chính saùch tích cöïc vaø phuø hôïp tình hình thò tröôøng cuûa ban ñieàu haønh môùi, söï coäng taùc heát mình cuûa toaøn theå caùn boä nhaân vieân, söï hoã trôï cuûa UÛy Ban Nhaân Daân Thaønh Phoá Hoà Chí Minh, Ngaân haøng Nhaø nöôùc vaø Chính Phuû, Eximbank ñaõ coù daáu hieäu chuyeån bieán toát vaø daàn trôû laïi quyõ ñaïo cuûa söï phaùt trieån chung trong toaøn ngaønh ngaân haøng, töøng böôùc laáy laïi uy tín treân thöông tröôøng trong nöôùc vaø quoác teá. Caùc khaùch haøng doanh nghieäp chuû löïc cuõ ñaõ quay laïi giao dòch vôùi Eximbank, khaùch haøng ñaõ tin töôûng göûi tieàn vaø giao dòch trôû laïi. Nhieàu doanh nghieäp vaø ngaân haøng lôùn trong vaø ngoaøi ñaõ thieát laäp laïi quan heä vôùi Eximbank. Vôùi nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc trong thôøi gian gaàn ñaây (töø naêm 2000 ñeán hieän nay), Eximbank hieän ñang coá gaéng noã löïc hôn nöõa trong vieäc hieän ñaïi hoùa coâng ngheä thoâng tin vaø nghieäp vuï ngaân haøng, ña daïng hoùa saûn phaåm, chuù troïng caùc bieän phaùp an toaøn trong kinh doanh nhaèm tieáp tuïc giöõ vöõng toác ñoä phaùt trieån vaø xaây döïng Eximbank trôû thaønh moät trong nhöõng ngaân haøng haøng thöông maïi coå phaàn haøng ñaàu ôû Vieät Nam vaøo naêm 2006. 2.3. Thöïc traïng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Eximbank 2.3.1. Thöïc traïng hoaït ñoäng Eximbank giai ñoaïn 1990 - 2000 Töø khi chính thöùc ñi vaøo kinh doanh naêm 1990, Eximbank hoaït ñoäng chuû yeáu treân lónh vöïc taøi trôï thanh toaùn quoác teá ñeå hoã trôï hoaït ñoäng kinh teá ñoái ngoaïi, theo chuû tröông caûi caùch heä thoáng ngaân haøng cuûa Nhaø nöôùc töø naêm 1989, Eximbank cuøng vôùi heä thoáng ngaân haøng thöông maïi taïi Vieät Nam ñaõ goùp phaàn LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 37/92 ñaùng keå vaøo söï phaùt trieån kinh teá caû nöôùc, ñaëc bieät laø trong lónh vöïc thanh toaùn quoác teá, thuùc ñaåy caùc thaønh phaàn kinh teá phaùt trieån. Qua 10 naêm hoaït ñoäng, ñeán cuoái naêm 2000, Eximbank ñaõ coù 19.400 ñôn vò coù quan heä taøi khoaûn, thieát laäp quan heä ñaïi lyù vôùi 584 ngaân haøng taïi 58 quoác gia treân theá giôùi. Voán huy ñoäng töø caùc toå chöùc kinh teá vaø daân cö trong vaø ngoaøi nöôùc taêng 27,8 laàn; hoaït ñoäng söû duïng voán ñöôïc ña daïng theo nhieàu hình thöùc nhö cho vay ña thaønh phaàn kinh teá, goùp voán mua coå phaàn, ñaàu tö traùi phieáu, tín phieáu, tham gia kinh doanh treân thò tröôøng tieàn teä trong nöôùc vaø quoác teá. Ñeán cuoái naêm 2000, coù 1.170 ñôn vò quan heä tín duïng vôùi toång dö nôï cho vay taêng 15,68 laàn. Caùc nghieäp vuï ñaàu tö khaùc ñeàu taêng daàn qua caùc naêm. Keát quaû kinh doanh 10 naêm cuûa Eximbank vôùi toång laõi goäp laø 245 tyû, noäp ngaân saùch nhaø nöôùc 54 tyû. Baûng 2.1. Soá lieäu caùc chæ tieâu chuû yeáu cuûa Eximbank töø 1990 - 2000 CHÆ TIEÂU 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 1. Toång taøi saûn 243 774 1.229 1.043 1.798 2.912 3.155 3.480 2.813 2.657 3.165 2. Voán ñieàu leä 50 50 50 125 125 125 250 250 250 250 250 3. Huy ñoäng 86 539 798 661 1.093 1.539 1.401 1.863 2.162 2.046 2.397 4. Dö nôï 120 298 497 609 943 1.377 1.564 2.061 1.888 1.828 1.882 4.1. Trong haïn 68 275 380 542 902 1.345 1.377 1.779 1.618 697 712 4.2. Quaù haïn 52 23 117 67 41 32 187 282 270 1.131 1.170 4.3.Nôï xaáu/dö nôï (%) 43 8 24 11 4 2 12 14 14 62 62 5. EBIT (*1) 13 2 11 22 33 70 64 25 9 1 (7) 6. ROE (%) (*2) 26.0 4.0 22.0 17.6 26.4 56.0 25.6 10.0 3.6 0.4 7. ROA (%) (*3) 5.3 0.3 0.9 2.1 1.8 2.4 2.0 0.7 0.3 0.0 (Nguoàn: soá lieäu do phoøng R & D Eximbank cung caáp) Trong caùc chæ tieâu neâu treân, nhöõng chæ tieâu sau phaûn aùnh tính hieäu quaû trong kinh doanh cuûa Eximbank. Cuï theå: LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 38/92 - EBIT (*1) (Earning before income tax - lôïi nhuaän tröôùc thueá): laø khoaûng cheânh leäch giöõa toång thu nhaäp tröø toång chi phí chöa coù thueá thu nhaäp doanh nghieäp; EBIT caøng caøo thì doanh nghieäp hoaït ñoäng caøng maïnh. - ROE (*2) (Return on Equity - tyû suaát lôïi nhuaän treân voán sôû höõu): laø tyû leä lôïi nhuaän doanh nghieâp thu ñöôïc treân toång soá voán maø doanh nghieäp ñaàu tö. ROE caøng cao chöùng toû doanh nghieäp hoaït ñoäng caøng hieäu quaû. - ROA (*3) (Return on Assets - tyû suaát lôïi nhuaän treân toång taøi saûn): laø tyû leä lôïi nhuaän treân toång taøi saûn cuûa doanh nghieäp. ROA caøng cao cho thaáy doanh nghieäp hoaït ñoäng hieäu quaû. Hình 2.3. Bieåu ñoà moät soá chæ tieâu chuû yeáu trong hoaït ñoäng Eximbank (Nguoàn: soá lieäu do phoøng R & D Eximbank cung caáp) 2.3.2. Thöïc traïng hoaït ñoäng Eximbank giai ñoaïn 2001-2005 Ñaây laø giai ñoaïn coù yù nghóa quan troïng trong lòch söû 15 naêm hình thaønh vaø phaùt trieån Eximbank, giai ñoaïn khaéc phuïc haäu quaû cuûa thôøi kyø 1990-2000, cuûng coá toaøn dieän Eximbank nhaèm vöôït qua tình traïng khuûng hoaûng. Keá hoaïch chaán chænh cuûng coá Eximbank theo quyeát ñònh 575/Ttg cuûa Thuû töôùng Chính phuû, ñöôïc trieån khai trong suoát nhieàu naêm nhaèm thay ñoåi veà leà loái quaûn trò vaø nhieàu maët hoaït ñoäng cuûa Eximbank. + Nhöõng ñieåm chính cuûa keá hoaïch chaán chænh cuûng coá theo quyeát ñònh 575/Ttg/2000: 1) Cô caáu laïi nôï cho vay vaø ñaàu tö: ña daïng hoùa lónh vöïc tín duïng vaø ñaàu tö theo nguyeân taéc phaân taùn ruûi ro thoâng qua nhieàu hình thöùc; ngoaøi caùc hình thöùc tín duïng truyeàn thoáng, môû roäng caùc phöông thöùc caáp tín duïng theo haïn möùc luaân chuyeån, döï phoøng, traû goùp, phaùt haønh theû tín duïng, cho vay hôïp voán, ñoàng taøi trôï...), söû duïng nhieàu coâng cuï ñaàu tö taøi chính (mua baùn chöùng khoaùn, kinh doanh LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 39/92 treân thò tröôøng taøi chính, tieàn teä trong nöôùc vaø quoác teá). Môû roäng vaø ña daïng caùc ñoái töôïng khaùch haøng, ngaønh ngheà trong hoaït ñoäng tín duïng. Duy trì cô caáu tín duïng ôû möùc töø 50-60% toång tích saûn, baèng 65-75% voán huy ñoäng. Ñaûm baûo chaát löôïng tín duïng theo höôùng taêng tyû leä dö nôï trong haïn treân toång dö nôï, tyû troïng tín duïng ñaàu tö trung daøi haïn chieám 30% toång dö nôï. Toác ñoä taêng dö nôï tín duïng bình quaân laø 22%/naêm (töông ñöông möùc taêng tröôûng bình quaân cuûa heä thoáng ngaân haøng thöông maïi treân ñòa baøn Tp.HCM giai ñoaïn 1996-2000). Taêng cöôøng huy ñoäng, cho vay treân thò tröôøng lieân ngaân haøng, ñaàu tö vaøo caùc loaïi giaáy tôø coù giaù nhö traùi phieáu, coå phieáu…vv. 2) Quyeát lieät thu hoài vaø giaûi quyeát nôï toàn ñoïng: taäp trung thu hoài nôï quaù haïn, nôï toàn ñoïng, haïn cheá ñeán möùc thaáp nhaát phaùt sinh nôï quaù haïn môùi, khai thaùc trieät ñeå taøi saûn xieát vaø gaùn nôï treân cô sôû caùc bieän phaùp hoã trôï ñaëc bieät cuûa Chính Phuû. 3) Döï tröõ thanh khoaûn: duy trì khaû naêng thanh toaùn (bao goàm toàn quyõ vaø tieàn gôûi taïi Ngaân haøng Nhaø nöôùc) ôû möùc 10% treân toång nguoàn voán, töông ñöông möùc bình quaân cuûa Eximbank qua caùc naêm. 4) Cô caáu laïi nguoàn voán kinh doanh: cô caáu laïi nguoàn voán theo höôùng an toaøn, hieäu quaû, ñaûm baûo ñuû voán cho keá hoaïch taêng tröôûng tín duïng vaø ñaàu tö, duy trì khaû naêng thanh khoaûn toái öu, vôùi möùc chi phí voán thaáp nhaát, nhaèm goùp phaàn böôùc ñaàu caân baèng thu chi vaø tieán tôùi coù laõi. Treân cô sôû dö nôï tín duïng vaø ñaàu tö, voán coå phaàn, voán vay hoã trôï ñaëc bieät cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc, tieáp tuïc duy trì möùc ñoä taêng tröôûng nguoàn voán huy ñoäng cuûa Eximbank, töøng böôùc cô caáu laïi theo höôùng taêng tyû troïng tieàn gôûi thanh toaùn vaø giaûm tyû troïng tieàn gôûi tieát kieäm theo höôùng ñaït tyû leä 50% - 50%. 5) Phaùt trieån ña daïng dòch vuï ngaân haøng: phaùt trieån caùc dòch vuï ngaân vôùi chaát löôïng toát nhaát nhaèm thuùc ñaåy taêng tröôûng caùc hoaït ñoäng huy ñoäng voán, cho LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 40/92 vay vaø ñaàu tö, ñoàng thôøi taïo ra nguoàn thu ñaùng keå goùp phaàn buø ñaép chi phí voán. Phaùt trieån caùc nghieäp vuï kinh doanh ngoaïi teä, thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu, phaán ñaáu ñaït möùc taêng tröôûng töø 15-20%/naêm, nhaèm taïo ra nguoàn thu ngoaïi teä oån ñònh vöõng chaéc, ñaùp öùng kòp thôøi nhu caàu ngoaïi teä thanh toaùn vôùi nöôùc ngoaøi. Nghieân cöùu aùp duïng caùc dòch vuï ngaân haøng môùi nhö xöû lyù caùc giao dòch thöông maïi ñieän töû, ngaân haøng tröïc tuyeán, maùy ruùt tieàn töï ñoäng, hình thaønh boä phaän thò tröôøng voán, tham gia vaøo hoaït ñoäng kinh doanh chöùng khoaùn, nghieäp vuï Forex, dòch vuï tö vaán taøi chính, ngoaïi hoái, thanh toaùn quoác teá... 6) Naâng cao naêng löïc ñieàu haønh, quaûn lyù: thöïc hieän nguyeân taéc laõnh ñaïo daân chuû, coâng khai, nhöõng vaán ñeà quan troïng lieân quan ñeán söï toàn taïi vaø phaùt trieån Eximbank phaûi ñöôïc baøn baïc thoáng nhaát cuûa taäp theå Ban Toång Giaùm Ñoác, Hoäi Ñoàng Quaûn Trò. Ñaøo taïo vaø ñaøo taïo laïi caùn boä nhaân vieân, ñaëc bieät laø caùn boä laõnh ñaïo, caû veà trình ñoä chuyeân moân laãn phaåm chaát ñaïo ñöùc, naém baét kòp thôøi dieãn bieán thò tröôøng, naâng cao khaû naêng ñieàu haønh, quaûn lyù Eximbank ngang taàm vôùi moät ngaân haøng hieän ñaïi. 7) Naâng cao khaû caïnh tranh: phaùt trieån Eximbank thaønh ngaân haøng ña naêng thoâng qua vieäc ña daïng hoùa, hieän ñaïi vaø chuyeân bieät caùc saûn phaåm dòch vuï ngaân haøng, naâng cao chaát löôïng dòch vuï ñeå ñaùp öùng nhu caàu khaùch haøng. Thieát laäp caùc quy cheá, quy trình, thuû tuïc nghieäp vuï theo höôùng ñôn giaûn hoùa, coâng khai hoùa; aùp duïng cheá ñoä moät cöûa trong giao dòch vôùi khaùch haøng. Hieän ñaïi hoùa coâng ngheä ngaân haøng, ñaëc bieät laø coâng ngheä thoâng tin, trieån khai döï aùn hieän ñaïi hoùa coâng ngheä thoâng tin trong khuoân khoå döï aùn hieän ñaïi hoùa Ngaân haøng Vieät Nam cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc ñöôïc Ngaân haøng Theá giôùi taøi trôï. Töø noã löïc caûi caùch cuûa Eximbank, söï hoã trôï cuûa Chính phuû, caùc Boä, Ngaønh chöùc naêng Trung öông, Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam, UBND TPHCM, caùc Sôû, Ban, Ngaønh chöùc naêng taïi caùc ñòa phöông, ban giaùm saùt, söï hôïp taùc cuûa coâng ty LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 41/92 TNHH Vieät Haø, vaø caùc doanh nghieäp khaùc, hoaït ñoäng Eximbank ñaõ coù nhöõng böôùc hoài phuïc vöõng chaén, thoaùt khoûi khaû naêng phaù saûn, vaø trôû laïi hoaït ñoäng bình thöôøng. Tình hình cuï theå cuûa Eximbank trong 5 naêm qua coù theå khaùi quaùt nhö sau: - Toång taøi saûn: ñeán thôøi ñieåm cuoái naêm 2005 taêng gaáp 3 laàn so vôùi naêm 2001, toác ñoä taêng bình quaân haøng naêm cuûa toång tích saûn laø 31%. Voán ñieàu leä taêng 2.33 laàn so vôùi ñaàu naêm 2001. Moïi hoaït ñoäng kinh doanh ñeàu ñöôïc kieåm soaùt vaø taêng tröôûng theo chieàu höôùng toát. Baûng 2.2. Tình hình moät soá chæ tieâu chuû yeáu giai ñoaïn 2001 - 2005 CHÆ TIEÂU 2001 2002 2003 2004 2005 1. Toång taøi saûn 3.854 4.835 6.631 8.268 11.377 2. Voán ñieàu leä 300 300 300 500 700 3. Voán huy ñoäng 2.829 3.396 4.952 6.296 8.558 4. Dö nôï cho vay 2.388 3.029 4.062 5.017 6.598 4.1. Nôï trong haïn 1.275 2.171 3.202 4.475 6.306 4.2. Nôï quaù haïn 1.113 858 860 542 292 4.3. % nôï QH /dö nôï 46,6 28,3 21,17 10,80 4,4 5. EBIT (*1) 8 52 148 109 237 6. ROE (%) (*2) 2,74 17,40 49,4 21,71 33,9 7. ROA (%) (*3) 0,21 1,08 2,2 1,3 2,08 (Nguoàn: soá lieäu do phoøng R & D Eximbank cung caáp) LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 42/92 Hình 2.4. Bieåu ñoà phaûn aùnh söï bieán ñoäng moät soá chæ tieâu chuû yeáu cuûa Eximbank giai ñoaïn 2001 - 2005 (Nguoàn: soá lieäu do phoøng R & D Eximbank cung caáp) 2.3.2.1. Coâng taùc huy ñoäng voán Nguoàn voán hoaït ñoäng khoâng ngöøng taêng tröôûng vôùi toác ñoä cao. Möùc ñoä taêng tröôûng bình quaân 5 naêm qua laø 27%/ naêm, trong ñoù tyû troïng nguoàn voán huy ñoäng vôùi chi phí reû bình quaân laø 36%/toång nguoàn voán huy ñoäng. Taêng tröôûng tieàn gôûi tieát kieäm bình quaân taêng 32%. Baûng 2.3. Toác ñoä taêng tröôûng huy ñoäng töø 2001- 2005 Naêm 2001 2002 2003 2004 2005 Bình quaân Toång voán huy ñoäng 18% 20% 46% 27% 24% 27% - Tieàn göûi thanh toaùn 10% 16% 34% 17% 19% 19,2% - Tieàn göûi tieát kieäm 24% 23% 53% 33% 26% 31,8 (Nguoàn: soá lieäu do phoøng R & D Eximbank cung caáp) Hình 2.5. Bieåu ñoà toác ñoä taêng tröôûng voán huy ñoäng 2001 -2005 (Nguoàn: soá lieäu do phoøng R & D Eximbank cung caáp) 2.3.2.2. Hoaït ñoäng tín duïng Chaát löôïng taøi saûn Coù sinh lôøi töøng böôùc ñöôïc caûi thieän vaø taêng leân nhanh choùng, chieám 89,5% treân toång taøi saûn. Môû roäng vaø taêng tröôûng tín duïng vôùi chaát löôïng vaø an toaøn. Toác ñoä taêng tröôûng tín duïng bình quaân laø 26%/naêm, trong ñoù möùc ñoä taêng tröôûng nôï trong haïn bình quaân laø 46%. Nôï quaù haïn khoù ñoøi ñaõ ñöôïc khoáng cheá trong taàm kieåm soaùt. Ñeán cuoái naêm 2005, tyû leä nôï quaù haïn treân toång dö nôï laø 4.4%, tyû leä nôï xaáu (nôï nhoùm 3 ñeán nhoùm 5) laø 3,4% treân toång dö nôï. LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 43/92 Baûng 2.4. Tình hình hoaït ñoäng tín duïng Eximbank 2001 - 2005 CHÆ TIEÂU 2001 2002 2003 2004 2005 Dö nôï cho vay 2.388 3.029 4.062 5.017 6.598 Nôï trong haïn 1.275 2.171 3.202 4.475 6.306 Nôï quaù haïn 1.113 858 860 542 292 Tyû leä nôï quaù haïn /dö nôï (%) 46,6 28,3 21,1 10,8 4,4 (Nguoàn: soá lieäu do phoøng R & D Eximbank cung caáp) Baûng 2.5. Toác ñoä taêng tröôûng tín duïng töø 2001 – 2005 2001 2002 2003 2004 2005 BQ 5 naêm Toång dö nôï 27% 27% 34% 23,5% 13% 25% Nôï trong haïn 78% 70% 48% 39,7% 23% 52% (Nguoàn: soá lieäu do phoøng R & D Eximbank cung caáp) Hình 2.6. Bieåu ñoà phaûn aùnh hoaït ñoäng tín duïng Eximbank 2001 - 2005 (Nguoàn: soá lieäu do phoøng R & D Eximbank cung caáp) 2.3.2.3. Caùc hoaït ñoäng dòch vuï töø 2001 - 2005 - Caùc maët hoaït ñoäng cuûa moät ngaân haøng kinh doanh ñoái ngoaïi ñaõ ñöôïc phuïc hoài vaø phaùt trieån maïnh, thò phaàn veà thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu ñaõ töøng böôùc ñöôïc phuïc hoài. - Doanh soá kinh doanh ngoaïi teä bình quaân 6,96 tyû USD/naêm, toác ñoä taêng tröôûng bình quaân 35,8%/naêm. - Doanh soá thanh toaùn quoác teá bình quaân treân 1 tyû USD/naêm, toác ñoä taêng tröôûng 15,2%/naêm. - Doanh soá kieàu hoái bình quaân 200 trieäu USD/naêm, toác ñoä taêng tröôûng bình quaân laø 103,27%/naêm. - Doanh soá thanh toaùn theû bình quaân 17 trieäu USD/naêm, toác ñoä taêng tröôûng bình quaân 48%/naêm. LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 44/92 - Thu dòch vuï thanh toaùn vaø ngaân quyõ bình quaân laø 52 tyû ñoàng, toác ñoä taêng tröôûng bình quaân 10%/naêm. - Vieäc thöïc hieän thaønh coâng chöông trình hieän ñaïi hoùa ngaân haøng vaø heä thoáng thanh toaùn do Ngaân haøng Theá giôùi taøi trôï ñaõ laøm neàn taûng ñeå phaùt trieån caùc dòch vuï taøi chính ngaân haøng hieän ñaïi, töøng böôùc phaùt huy hieäu quaû toát. - Soá khaùch haøng giao dòch taêng gaáp 6 laàn, töø 20.000 vaøo thôøi ñieåm cuoái naêm 2000, ñeán naêm 2005 laø 120.000 khaùch haøng. 2.3.2.4. Keát quaû kinh doanh töø 2001 - 2005 Töø keá hoaïch chaán chænh toaøn dieän caùc hoaït ñoäng taïi Eximbank lieân tuïc trong 5 naêm, ñaõ goùp phaàn ñöa Eximbank oån ñònh hoaït ñoäng, phaùt trieån vaø goùp phaàn vaøo söï taêng tröôûng chung cuûa toaøn ngaønh. Toång lôïi nhuaän tröôùc thueá cuûa Eximbank trong 5 naêm laø 555 tyû ñoàng vaø ñaõ ñöôïc söû duïng toaøn boä ñeå trích laäp quyõ döï phoøng xöû lyù ruûi ro nhaèm giaûi quyeát döùt ñieåm nôï quaù haïn, nôï xaáu. Baûng 2.6. Keát quaû kinh doanh vaø caùc chæ soá hieäu quaû 2001 - 2005 CHÆ TIEÂU 2001 2002 2003 2004 2005 EBIT (*1) 8 52 148 109 237 ROE (%) (*2) 2,7 17,4 49,4 21,7 33,9 ROA (*3) 0,21 1,08 2,24 1,31 2,08 (Nguoàn: soá lieäu do phoøng R & D Eximbank cung caáp) Hình 2.7. Bieåu ñoà taêng tröôûng EBIT, ROE, ROA töø 2001 – 2005 0 1 10 100 1,000 2001 2002 2003 2004 2005 EBIT ROE (%) ROA (Nguoàn: soá lieäu do phoøng R & D Eximbank cung caáp) LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 45/92 2.3.3. Thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa Eximbank ñeán 31/08/2006 Treân ñaø taêng tröôûng oån ñònh theo keá hoaïch cuûng coá chaán chænh, hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Eximbank trong 8 thaùng naêm 2006 tieáp tuïc coù möùc taêng tröôûng cao vaø oån ñònh. Tình hình moät soá chæ tieâu chuû yeáu cuûa Eximbank ñeán 31/08/2006 nhö sau: 2.3.3.1. Tình hình toång nguoàn voán vaø nguoàn voán huy ñoäng Toång nguoàn voán Eximbank ñeán 31/08/2006 ñaït 14.691 tyû ñoàng, taêng 3.313 tyû ñoàng, taêng 29% so vôùi ñaàu naêm 2006. Voán huy ñoäng töø caùc toå chöùc kinh teá vaø daân cö ñeán 31/08/2006 ñaït 11.453 tyû ñoàng, taêng 3.101 tyû ñoàng, taêng 37% so vôùi ñaàu naêm 2006. Trong toång nguoàn voán huy ñoäng, tieàn göûi thanh toaùn ñaït 3.682 tyû ñoàng, taêng 1.104 tyû ñoàng, taêng 43% so ñaàu naêm; tieàn göûi tieát kieäm taêng 1.767 tyû ñoàng, taêng 31% so ñaàu naêm. Baûng 2.7. Tình hình caùc chæ tieâu hoaït ñoäng chuû yeáu ñeán 31/08/2006 STT CHÆ TIEÂU 2005 31/08/2006 1 Toång taøi saûn 11.377 14.691 2 Voán ñieàu leä 700 815 3 Voán huy ñoäng 8.349 11.453 4 Dö nôï cho vay 6.598 8.353 5 Nôï quaù haïn 292 186 6 Tyû leä nôï quaù haïn/dö nôï 4,4 2,2 7 EBIT 237 251 8 ROE 33,9 30,8 9 ROA 2,09 1,71 (Nguoàn: soá lieäu do phoøng R & D Eximbank cung caáp) LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 46/92 Hình 2.8. Bieåu ñoà phaûn aùnh caùc chæ tieâu hoaït ñoäng chuû yeáu cuûa Eximbank ñeán 31/08/2006 (Nguoàn: soá lieäu do phoøng R & D Eximbank cung caáp) 2.3.3.2. Tình hình nôï quaù haïn vaø nôï xaáu Ñeán 31/08/2006, vieäc caán tröø nôï coâng ty TNHH Vieät Haø theo chæ ñaïo cuûa Thuû Töôùng Chính ñaõ hoaøn taát, vieäc hoaøn taát phöông aùn caán tröø nôï vôùi coâng ty TNHH Vieät Haø ñaõ laøm nôï quaù haïn cuûa Eximbank giaûm 136 tyû, vaø tyû leä nôï quaù haïn treân toång dö nôï taïi Eximbank giaûm töø 4,4% thôøi ñieåm ñaàu naêm 2006 coøn 2,2% (186 tyû/8.353 tyû). Tyû leä nôï xaáu treân toång dö nôï giaûm töø 3,4% thôøi ñieåm ñaàu naêm xuoáng coøn 1,2%, töùc giaûm 2,2% so vôùi ñaàu naêm vaø ñaït möùc chuaån an toaøn trong hoaït ñoäng tín duïng. 2.3.3.3. Caùc hoaït ñoäng dòch vuï - Kinh doanh ngoaïi teä: Doanh soá mua baùn ngoaïi teä thaùng 8 ñaït 1 tyû 335 trieäu USD, taêng 29% töông öùng taêng 1,24 tyû USD so vôùi cuøng kyø 2005. - Kinh doanh vaøng: Doanh soá mua baùn vaøng ñaït 21,26 tyû ñoàng, taêng 115% töông öùng taêng 11,38 tyû ñoàng so vôùi cuøng kyø 2005. - Thanh toaùn quoác teá: Toång doanh soá thanh toaùn quoác teá ñaït 1,5 tyû USD, taêng 32% töông öùng taêng 367 trieäu USD so vôùi cuøng kyø naêm 2005. - Dòch vuï kieàu hoái: Doanh soá kieàu hoái ñaït 292,4 trieäu USD, taêng 20% töông öùng taêng 48,2 trieäu USD so cuøng kyø 2005. - Dòch vuï theû: phaùt haønh theû tín duïng quoác teá ñeán 31/08/2006 ñaït 10.276 theû, doanh soá thanh toaùn theû quoác teá ñaït 28,3 trieäu USD, taêng 69% töông öùng taêng 11,5 trieäu USD so cuøng kyø 2005. 2.3.3.4. Hoaït ñoäng môû roäng maïng löôùi Trong 8 thaùng ñaàu naêm 2006, Eximbank ñaõ trieån khai theâm 1 chi nhaùnh vaø 6 phoøng giao dòch, naâng toång soá chi nhaùnh vaø phoøng giao dòch trong toaøn heä LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 47/92 thoáng Eximbank leân 22 ñieåm, bao goàm 15 chi nhaùnh vaø 7 phoøng giao dòch. Soá ñieåm giao dòch cuûa Eximbank hieän nay coù theå noùi laø raát haïn cheá so vôùi caùc ngaân haøng thöông maïi cuøng qui moâ. 2.3.3.5. Keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh Keát quaû kinh doanh 8 thaùng ñaàu naêm 2006 cuûa Eximbank raát khaû quan, taát caû caùc chi nhaùnh trong heä thoáng Eximbank ñeàu hoaït ñoäng hieäu quaû vaø coù laõi. Lôïi nhuaän tröôùc thueá bình quaân haøng thaùng taêng 58% so vôùi lôïi nhuaän bình quaân haøng thaùng trong naêm 2005, ñöa toång lôïi nhuaän tröôùc thueá 8 thaùng ñaït 251,5 tyû ñoàng, hoaøn thaønh 88% keá hoaïch lôïi nhuaän tröôùc thueá naêm 2006. 2.4. Phaân tích caùc nhaân toá cuûa moâi tröôøng beân ngoaøi taùc ñoäng ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Eximbank Caùc nhaân toá ngoaïi taùc coù khaû naêng taùc ñoäng ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Eximbank töø khi thaønh laäp 1990 ñeán nay vaø döï baùo ñeán 2010 coù theå khaùi quaùt nhö sau: 2.4.1. Moâi tröôøng kinh teá - chính trò Neàn kinh teá Vieät Nam trong thaäp nieân 1990 -2000, giai ñoaïn ñaàu chuyeån sang cô cheá thò tröôøng, coøn toàn taïi, baát caäp, nhòp ñoä taêng tröôûng kinh teá chöa cao, boä maùy haønh chaùnh vaän haønh quan lieâu keùm hieäu quaû, söùc caïnh tranh thaáp, chuyeån dòch cô caáu kinh teá coøn chaäm, caùc thaønh phaàn kinh teá chöa thaät söï yeân taâm ñaàu tö laâu daøi vaøo saûn xuaát, kinh doanh, heä thoáng taøi chính ngaân haøng chöa thaät söï vöõng chaéc. Cuoäc khuûng hoaûng taøi chính tieàn teä Chaâu AÙ xuaát phaùt taïi Thaùi Lan vaøo ngaøy 02/07/1997 ñaõ aûnh höôûng naëng neà ñeán neàn kinh teá caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ vaø keùo daøi töø naêm 1997 ñeán 2000, gaây taùc ñoäng xaáu ñeán hoaït ñoäng ñaàu tö taïi Vieät Nam, thò tröôøng tieàn teä bò chöõng laïi, cung caàu tín duïng bò ñoùng baêng, hoaït ñoäng Eximbank gaëp nhieàu khoù khaên. LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 48/92 Tình hình kinh teá giai ñoaïn 2001- 2005 coù nhieàu thuaän lôïi hôn cho hoaït ñoäng cuûa ngaønh ngaân haøng vaø Eximbank, taêng tröôûng GDP bình quaân haøng naêm ñaït 7,5%, laïm phaùt bình quaân haøng naêm ôû ñöôïc kieåm soaùt ñöôïc laø 4,2%. Hoaït ñoäng thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi trong giai ñoaïn 2001 – 2005 ñaõ phuïc hoài vaø coù möùc taêng tröôûng khaù, toång voán ñaêng kyù môùi vaø voán taêng theâm naêm 2004 ñaït 4,2 tyû USD; vaø 6,34 tyû USD naêm 2005, cao nhaát keå töø 1998. Voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi thöïc hieän taêng bình quaân 6,4%/naêm. Chính saùch taøi chính tieàn teä cuûa Ngaân Haøng Nhaø nöôùc trong giai ñoaïn 2001 – 2005 laø chính saùch thaän troïng ñaûm baûo toác ñoä taêng laïm phaùt khoâng vöôït toác ñoä taêng tröôûng kinh teá. Toác ñoä taêng tröôûng voán huy ñoäng vaø dö nôï cho vay cuûa toaøn ngaønh ngaân haøng coù chieàu höôùng toát, taêng tröôûng bình quaân treân 20% (baùo caùo toång keát cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc). Hoaït ñoäng thöông maïi quoác teá khôûi saéc ñaõ goùp phaàn thuùc ñaåy hoaït ñoäng thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu cuûa heä thoáng ngaân haøng vaø cuûa Eximbank. Tình hình chính trò vaø an ninh taïi Vieät Nam tieáp tuïc ñöôïc caûi thieän, an toaøn vaø oån ñònh goùp phaàn laøm taêng nieàm tin cuûa doanh nghieäp cuûa ngöôøi daân vaøo caùc ngaân haøng. Trong khi nhieàu quoác gia rôi vaøo tình traïng baát oån vaø gaây cho caùc doanh nghieäp kinh doanh khoâng ít lao ñao thì caùc nhaø ñaàu tö, caùc doanh nghieäp, caùc ngaân haøng taïi Vieät Nam vaãn an taâm kinh doanh. Heä thoáng phaùp luaät ñöôïc ñieàu chænh theo höôùng hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Nhieàu vaên baûn quy phaïm phaùp luaät coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng ñaõ ñöôïc ban haønh theo höôùng thuaän lôïi hôn cho hoaït ñoäng ngaân haøng ñaõ goùp phaàn ñem laïi söï thoâng thoaùng cho Eximbank trong hoaït ñoäng kinh doanh cuõng nhö vieäc xöû lyù nôï toàn ñoïng. LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 49/92 Baûng 2.8. Moät soá chæ tieâu kinh teá vó moâ giai ñoaïn 2001 - 2005 CHÆ TIEÂU 2001 2002 2003 2004 2005 1. GDP danh nghóa (tyû USD) 32,7 35,1 39,6 45,5 51,5 2. Daân soá (triệu người) 78,7 79,7 80,8 82,0 83,1 3. GDP theo ñaàu ngöôøi (USD) 415 440 489 555 620 4. GDP danh nghĩa (%, nội tệ) 9,0 11,3 14,5 16,2 14,5 5. Tăng trưởng GDP thực (% ) 6,9 7,0 7,2 7,7 8,4 6. % CPI -0,4 3,9 3,4 9,5 8,4 7. Tổng đñaàu tö /GDP 31,2 33,2 33,8 35,9 36,0 8. Xuất khẩu haøng hoùa dòch vuï 4,1 11,6 19,1 18,0 18,0 9. Nhập khẩu haøng hoùa dòch vuï 3,8 16,8 22,0 25,0 25,0 10. Tổng thu của chính phủ/GDP 21,6 22,6 23,9 24,0 23,4 11. Tổng chi tieâu của chính phủ/GDP 26,6 26,8 28,4 27,5 28,1 12. Caùn caân taøi khoaûn vaõng lai 0,7 -0,9 -1,9 -0,9 -1,0 13. Tín duïng trong nöôùc (% thay ñoåi) 23,2 25,5 21,0 37,8 26,0 14. M2/Dự trữ ngoại hối chính thức 4,5 4,5 3,5 4,3 4,7 (Nguoàn: Baùo caùo cuûa Ngaân haøng Theá Giôùi 2005) Vieãn caûnh tình hình kinh teá xaõ hoäi töø 2006 ñeán 2010, theo döï baùo cuûa Ngaân haøng Theá giôùi coù theå ñöôïc khaùi quaùt nhö sau: - An ninh vaø heä thoáng chính trò cuûa Vieät Nam seõ tieáp tuïc oån ñònh trong giai ñoaïn töø 2006 ñeán 2010. - Coù nhieàu vaän hoäi vaø thaùch thöùc môùi, tieán trình hoäi nhaäp khu vöïc vaø theá giôùi trong loä trình trieån khai caùc cam keát song phöông vaø ña phöông nhö Hieäp ñònh Thöông maïi Vieät - Myõ…vv, taïo neân nhöõng cô hoäi ñoàng thôøi cuõng ñaët ra nhieàu thaùch thöùc cho Eximbank trong thôøi gian tôùi. LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 50/92 - Cô caáu kinh teá seõ chuyeån dòch maïnh theo höôùng tyû troïng dòch vuï vaø coâng nghieäp taêng maïnh, noâng nghieäp giaûm daàn trong toång thu nhaäp quoác noäi. - Laïm phaùt ñöôïc kieåm soaùt chaët ôû möùc döôùi 2 con soá. - Nhieàu ngaønh ngheà kinh doanh môùi seõ xuaát hieän. - Thu nhaäp quoác gia vaø thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi gia taêng ñaùng keå vaøo nhöõng naêm 2008 trôû veà sau. Baûng 2.9. Döï baùo moät soá chæ tieâu kinh teá vó moâ giai ñoaïn 2006 - 2010 Chæ tieâu 2006 2007 2008 2009 2010 GDP danh nghóa (Tyû USD) 54 60 66 79 92 Dan soá (trieäu ngöôøi) 81 81 81 81 81 GDP ñaàu ngöôøi (USD) 624 729 815 991 1.135 Taêng tröôûng GDP thöïc (%) 8 9 10 11 10 CPI (bình quaân, %) 4 4 4 11 11 CPI (cuoái naêm, %) 4 4 4 12 12 Tyû giaù VND/USD (bq) 16.342 16.668 17.002 17.342 17.600 Xuaát khaåu (FOB) 32 34 37 41 41 Nhaäp khaåu (FOB) 36 39 42 46 46 Caùn caân thöông maïi (Tyû USD) (4) (5) (1) (5) (5) Huy ñoäng voán (Tyû USD) (2) (1) 0 1 1 Huy ñoäng voán /GDP (tæ troïng, %) (5) (1) 1 2 2 Döï tröõ ngoaïi teä (Tyû USD) 7 7 8 8 8 Baûo laõnh nhaäp khaåu (Tyû USD) 2 2 2 2 2 Nguoàn: The Vietnam Business Forcast Report - 2006 LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 51/92 2.4.2. Moâi tröôøng phaùp lyù - Gai ñoaïn töø 1990 ñeán 2000 moâi tröôøng phaùp lyù thöôøng xuyeân thay ñoåi, thuû tuïc haønh chính trong lónh vöïc kinh doanh, ñaàu tö coøn raát rôøm raø gaây caûn trôû cho hoaït ñoäng cuûa Eximbank vaø cuûa heä thoáng ngaân haøng. - Moâi tröôøng luaät phaùp Vieät Nam ñaõ coù nhieàu caûi tieán töø sau giai ñoaïn môû cuûa hoäi nhaäp kinh teá, daàn theo höôùng thoâng thoaùng vaø töông thích vôùi moâi tröôøng luaät phaùp quoác teá. - Tình traïng phaân bieät ñoái xöû giöõa caùc loaïi hình doanh nghieäp, quaûn lyù kinh teá theo cô cheá meänh leänh haønh chaùnh daàn ñöôïc thaùo dôõ. Luaät Doanh Nghieäp 2005 vaø Luaät Ñaàu Tö 2005 laø böôùc ñoät phaù trong vieäc theå hieän quan ñieåm bình ñaúng vaø töï chuû trong kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp. Vieäc gia nhaäp vaøo nhieàu coâng öôùc, hieäp öôùc quoác teá veà baûo hoä quyeàn sôû höõu trí tueä, thöïc thi caùc chuaån möïc quoác teá cho thaáy quyeát taâm cuûa chính phuû Vieät Nam trong vieäc hoäi nhaäp veà luaät phaùp trong giai ñoaïn saép tôùi. Theo döï kieán, Chính Phuû seõ ban haønh nghò ñònh 49/NÑCP vaøo naêm 2007, theo ñoù seõ cho pheùp caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi mua coå phaàn cuûa caùc ngaân haøng Vieät Nam ñeán möùc 20%. - Theo döï baùo cuûa Ngaân haøng Theá giôùi, xu höôùng töø nay ñeán 2010, moâi tröôøng phaùp lyù seõ hoaøn chænh, thoâng thoaùng, oån ñònh, vaø taïo ñieàu kieän thuaän lôïi hôn cho caùc doanh nghieäp vaø Eximbank trong hoaït ñoäng kinh doanh. 2.4.3. Moâi tröôøng vaên hoùa xaõ hoäi Trong giai ñoaïn ñaàu cuûa thôøi kyø môû cöûa vaø caûi caùch heä thoáng taøi chính ngaân haøng, ngöôøi daân haàu nhö chöa quen vaø tin töôûng vaøo heä thoáng ngaân haøng, thoùi quen caát tröõ tieàn maët vaø vaøng taïi nhaø thay vì göûi ngaân haøng vaãn coøn phoå bieán. Duø ñaõ coù söï caûi tieán, nhöng thieän caûm vaø nieàm tin cuûa khaùch haøng vaøo chaát LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 52/92 löôïng dòch vuï cuûa ngaân haøng chöa cao, moät boä phaän daân cö vaãn coøn taâm lyù naëng neàn ñoái vôùi thaùi ñoä phuïc vuï cuûa caùn boä ngaân haøng thôøi kyø bao caáp. Trong giai ñoaïn 2001 ñeán thaùng 8/2006, chính saùch hoäi nhaäp kinh teá quoác teá ñaõ mang ñeán cho caùc doanh nghieäp vaø ngöôøi daân tö duy môùi veà lónh vöïc taøi chính ngaân haøng. Caùc doanh nghieäp vaø ngöôøi daân daàn tin töôûng vaø laøm quen vôùi caùc saûn phaåm dòch vuï ngaân haøng, ngöôøi daân ñaõ taêng daàn nhö caàu söû duïng theû tín duïng, theû ATM, phöông thöùc chuyeån tieàn qua ngaân haøng ñeå phuïc vuï caùc nhu caàu thanh toaøn haøng ngaøy thay cho vieäc söû duïng tieàn maët; yeáu toá naøy ñaõ taùc ñoäng ñeán söï phaùt trieån vaø taêng tröôûng raát maïnh cuûa hoaït ñoäng phaùt haønh theû ATM, söû duïng theû ATM, Visa, MasterCard, heä thoáng ATM cuûa caùc ngaân haøng vaø cuûa Eximbank trong thôøi gian qua. Xu theá toaøn caàu hoùa vaø hoäi nhaäp kinh teá quoác teá töø 2006 ñeán 2010 taïo ñieàu kieän cho vieäc giao thöông haøng hoùa, dòch vuï giöõa Vieät Nam vaø caùc nöôùc môû roäng vaø phaùt trieån, phaùt sinh nhu caàu söû duïng caùc tieän ích hieän ñaïi do ngaân haøng cung caáp trong quaù trình giao thöông ngaøy caøng taêng nhanh. Caùc saûn phaåm, dòch vuï ngaân haøng mang tính coâng ngheä cao (nhö: e-banking, SMS – banking,…) seõ coù ñieàu kieän phaùt trieån maïnh trong thôøi gian tôùi, ñaëc bieät laø giai ñoaïn töø naêm 2008 trôû veà sau. - Moâi tröôøng xaõ hoäi seõ coù nhieàu thay ñoåi theo höôùng giao löu vaên hoùa giöõa Vieät Nam vaø caùc nöôùc ngaøy caøng môû roäng. - Ñôøi soáng vaät chaát, tinh thaàn cuûa ngöôøi daân seõ coù xu höôùng taêng leân. Tuy nhieân, theo döï baùo khoaûng caùch giöõa giaøu ngheøo seõ ngaøy caøng caùch bieät. 2.4.4. Moâi tröôøng coâng ngheä Trong giai ñoaïn töø naêm 2001 ñeán 2005, moâi tröôøng coâng ngheä taïi Vieät Nam noùi chung vaø trong lónh vöïc ngaân haøng noùi rieâng ñaõ coù nhieàu chuyeån bieán tích cöïc goùp phaàn thuùc ñaåy hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc ngaân haøng vaø Eximbank. LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 53/92 Nhieàu ngaân haøng ñaõ daønh ngaân saùch khaù lôn cho vieäc trang bò vaø naâng caáp coâng ngheä thoâng tin nhö VCB chi 6% thu nhaäp haøng naêm ñeå naâng caáp coâng ngheä, Sacombank chi 4 trieäu USD vaøo heä thoáng thanh toaùn noäi haøng .. (trang 69 taøi lieäu thò tröôøng ngaân haøng Vieät Nam do Vinacapital cung caáp). Ngoaøi ra, heä thoáng coâng ngheä thoâng tin vaø vieãn thoâng cuûa Vieät Nam trong thôøi gian qua ñaõ coù böôùc phaùt trieån nhanh choùng, coäng vôùi vieäc trieån khai coâng ngheä thoâng tin loõi (corebanking) vaø heä thoáng theû thanh toaùn cuûa nhieàu ngaân haøng nhö VCB, BIDV, INCOMBANK, ARGIBANK,..vaø cuûa Eximbank ñaõ goùp phaàn taïo moâi tröôøng thuaän lôïi cho vieäc phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng, vaø taïo ñieàu kieän ñeå khaùch haøng quen daàn vôùi saûn phaåm taøi chính ngaân haøng. Vôùi ñònh höôùng ñaåy maïnh coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc, Chính phuû ñaõ xaùc ñònh laáy muïc tieâu coâng ngheä hieän ñaïi thoâng qua caùc böôùc ñi taét, ñoùn ñaàu veà coâng ngheä laøm neàn taûng cho vieäc thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá. Töø thöïc tieãn phaùt trieån coâng ngheä töø khi Vieät Nam môû cöûa, nhieàu döï baùo cho raèng ñeán 2010, moâi tröôøng coâng ngheä Vieät Nam seõ phaùt trieån maïnh vaø coù theå ñaït chuaån khu vöïc ôû moät soá ngaønh nhö coâng ngheä tin hoïc, vieãn thoâng, coâng ngheä ngaân haøng..vv. 2.4.5. Moâi tröôøng nhaân löïc Trình ñoä nguoàn nhaân löïc Vieät Nam seõ coù xu höôùng ñöôïc caûi thieän ñaùng keå töø nay ñeán 2010, xu höôùng trôû veà cuûa nhieàu du hoïc sinh trong thôøi gian gaàn ñaây vaø giai ñoaïn saép tôùi seõ trôû neân phoå bieán, chaát löôïng ñaøo taïo trong giai ñoaïn töø 2006 ñaõ coù daáu hieäu caûi tieán theo höôùng naâng cao chaát löôïng, chuù troïng kyõ naêng vaø tính thöïc tieãn trong coâng taùc ñaøo taïo. Maëc duø vaäy, theo nhieàu thoâng tin döï baùo khaû naêng khuûng hoaûng nhaân löïc coù chaát löôïng cao ñeå ñaùp öùng toác ñoä taêng tröôûng kinh teá maïnh trong thôøi gian tôùi LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ TRAÀN MINH KHOA Trang 54/92 laø ñieàu khoâng traùnh khoûi, ñaëc bieät laø trong lónh vöïc dòch vuï noùi chung vaø ngaønh ngaân haøng noùi rieâng. 2.4.6. Moâi tröôøng ngaønh ngaân haøng vaø chính saùch tieàn teä - tín duïng Chính saùch tieàn teä taïi Vieät Nam ñaõ ñöôïc Ngaân haøng Nhaø nöôùc xaùc ñònh trong “Chieán Löôïc Phaùt Trieån Ngaønh Ngaân Haøng Töø Nay Ñeán 2010, Taàm Nhìn 2020” laø chính saùch tieàn teä thaän troïng, linh hoaït, nhaèm kieåm soaùt laïm phaùt goùp phaàn taêng tröôûng kinh teá cao vaø beàn vöõng; taêng tröôûng tín duïng phuø hôïp vôùi muïc tieâu ñeà ra, ñi ñoâi vôùi naâng cao chaát löôïng tín duïng, cuï theå: - Veà ñieàu haønh laõi suaát: Ngaân haøng nhaø nöôùc tieáp tuïc chính saùch laõi suaát thaû noåi nhöng coù kieåm soaùt thoâng qua caùc cô cheá veà laõi suaát taùi caáp voán, chieát khaáu, taùi chieát khaáu, laõi suaát cô baûn…vv - Ñoái vôùi nghieäp vuï thò tröôøng môû: tieáp tuïc phaùt huy caùc coâng cuï thò tröôøng môû nhaèm kieåm soaùt linh hoaït cung caàu voán treân thò tröôøng. - Nghieäp vuï chieát khaáu vaø taùi caáp voán: hoã trôï voán cho caùc ngaân haøng thöông maïi beân caïnh nghieäp vuï thò tröôøng môû, taùi caáp voán cho caùc ngaân haøng thöông maïi Nhaø nöôùc, ngaân haøng thöông maïi coå phaàn vaø caùc ngaân haøng lieân doanh theo haïn möùc chieát khaáu ñeå ñaùp öùng nhu caàu voán khaû duïng vaø can thieäp nhöõng tröôøng hôïp khuûng hoaûng thanh khoaûn mang tính heä thoáng. - Döï tröõ baét buoäc: Töø ñaàu naêm 2005 ñeán nay, tyû leä döï tröõ baét buoäc khoâng thay ñoåi so vôùi cuoái naêm 2004 nhaèm traùnh taùc ñoäng laøm taêng laõi suaát thò tröôøng, taïo ñieàu kieän cho caùc toå chöùc tín duïng môû roäng tín duïng coù hieäu quaû. - Tyû giaù hoái ñoaùi: tyû giaù ñöôïc ñieàu haønh theo chính saùch thaû noåi coù quaûn lyù nhaèm taêng tính linh hoaït vaø ñaùp öùng toát nhu caàu thanh toaùn, goùp phaàn thuùc ñaåy taêng tröôûng xuaát kh