Luận văn Giải pháp và kiến nghị nhằm thúc đẩy mở rộng cho vay kinh tế hộ gia đình tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện Kinh Môn - Tỉnh Hải Dương

Trang 1 Luận văn Giải pháp và kiến nghị nhằm thúc đẩy mở rộng cho vay kinh tế hộ gia đình tại NHNo&PTNT huyện Kinh Môn - tỉnh Hải Dương. Trang 2 LỜI NÓI ĐẦU Phát triển kinh tế là mục tiêu cho tất cả các quốc gia trên thế giới trong đó có Việt Nam. Với chủ trương đổi mới chuyển từ cơ chế kế hoạch hoá tập trung sang cơ chế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước, nền kinh tế của Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu to lớn. Tuy nhiên để hoàn thành công cuộc CNH- HĐH mà Đảng và Nhà nước ta đã đề ra chúng ta còn rất nhiều thách thức trong đó có việc đáp ứng nhu cầu về vốn cho đầu tư và phát triển. Kênh dẫn vốn chính cho nền kinh tế trong nước là hệ thống Ngân hàng. Do đó muốn thu hút được nhiều vốn trước hết phải làm tốt công tác tín dụng. Trong nền kinh tế nước ta hiện nay, nền kinh tế hộ sản xuất chiếm vị trí vô cùng quan trọng, để mở rộng quy mô và đổi mới trang thiết bị cũng như tham gia vào các quan hệ kinh tế khác, thì hộ sản xuất đều cần vốn và tín dụng Ngân hàng chính là nguồn cung cấp vốn đáp ứng nhu cầu đó. Là một Ngân hàng thương mại quốc doanh, Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn (NHNo&PTNT) Việt Nam đã góp phần quan trọng trong sự nghiệp phát triển kinh tế nói chung và phát triển nông nghiệp nông thôn ở nước ta nói riêng, mở ra quan hệ tín dụng trực tiếp với hộ sản xuất, đáp ứng kịp thời nhu cầu vay vốn của các hộ sản xuất để không ngừng phát triển kinh tế, nâng cao dời sống nhân dân, có được kết quả đó phải kể đến sự đóng góp của NHNo&PTNT huyện Kinh Môn, một trong những chi nhánh trực thuộc NHNo&PTNT tỉnh Hải Dương. Xuất phát từ những luận cứ và thực tế qua khảo sát cho vay vốn đến từng hộ sản xuất tại Ngân hàng nông nghiệp huyện Kinh Môn - tỉnh Hải Dương cùng với sự hướng dẫn của TS Nguyễn Võ Ngoạn, em mạnh dạn chọn đề tài "Giải pháp nâng cao hiệu quả cho vay đối với hộ sản xuất ở Ngân hàng nông nghiệp huyện Kinh Môn - tỉnh Hải Dương" nhằm mục đích tìm ra những giải pháp để mở rộng đầu tư đáp ứng nhu cầu vốn cho việc phát triển kinh tế xã hội toàn địa bàn huyện. Bài luận văn gồm 3 chương : Chương I: Hộ sản xuất và vai trò của tín dụng Ngân hàng đối với kinh tế hộ. Chương II: Thực trạng cho vay hộ sản xuất tại NHNo&PTNT huyện Kinh Môn trong thời gian qua. Trang 3 Chương III: Những giải pháp và kiến nghị nhằm thúc đẩy mở rộng cho vay kinh tế hộ gia đình tại NHNo&PTNT huyện Kinh Môn - tỉnh Hải Dương. Trang 4 CHƯƠNG I HỘ SẢN XUẤT VÀ VAI TRÒ CỦA TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI KINH TẾ HỘ I- HỘ SẢN XUẤT VÀ VAI TRÒ CỦA KINH TẾ HỘ ĐỐI VỚI NỀN KINH TẾ. 1. Khái quát chung. Hộ sản xuất xác định là một đơn vị kinh tế tự chủ, được Nhà nước giao đất quản lý và sử dụng vào sản xuất kinh doanh và được phép kinh doanh trên một số lĩnh vực nhất định do Nhà nước quy định. Trong quan hệ kinh tế, quan hệ dân sự: Những hộ gia đình mà các thành viên có tài sản chung để hoạt động kinh doanh kinh tế chung trong quan hệ sử dụng đất, trong hoạt động sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp và trong một số lĩnh vực sản xuất kinh doanh khác do pháp luật quy định, là chủ đề trong các quan hệ đó. Những hộ gia đình mà đất ở được giao cho hộ cũng là chủ thể trong quan hệ dân sự liên quan đến đất ở đó. 1.1. Đại diện của hộ sản xuất: Chủ hộ là đại diện của hộ sản xuất trong các giao dịch dân sự và lợi ích chung của hộ. Cha mẹ hoặc thành viên khác đã thành niên có thể là chủ hộ. Chủ hộ có thể uỷ quyền cho thành viên khác đã thành niên làm đại diện của hộ trong quan hệ dân sự. Giao dịch dân sự do người đại diện của hộ sản xuất xác lập, thực hiện vì lợi ích chung của hộ làm phát sinh quyền và nghĩa vụ của hộ sản xuất. 1.2. Tài sản chung của hộ sản xuất: Tài sản chung của hộ sản xuất gồm tài sản do các thành viên cùng nhau tạo lập nên hoặc được tặng, cho chung và các tài sản khác mà các thành viên thoả thuận là tài sản chung của hộ. Quyền sử dụng đất hợp pháp của hộ cũng là tài sản chung của hộ sản xuất. 1.3.Trách nhiệm dân sự của hộ sản xuất: Hộ sản xuất phải chịu trách nhiệm dân sự về việc thực hiện quyền ,nghĩa vụ dân sự do người đại diện xác lập, thực hiện nhân danh hộ sản xuất. Hộ chịu trách Trang 5 nhiệm dân sự bằng tài sản chung của hộ. Nếu tài sản chung của hộ không đủ để thực hiện nghĩa vụ chung của hộ thì các thành viên phải chịu trách nhiệm liên đới bằng tài sản riêng của mình. Trang 6 1.4. Đặc điểm của kinh tế hộ sản xuất: Quy mô sản xuất nhỏ, có sức lao động ,có các điều kiện về đất đai, mặt nước nhưng thiếu vốn, thiếu hiểu biết về khoa học, kỹ thuật, thiếu kiến thức về thị trường nên sản xuất kinh doanh còn mang nặng tính tự cấp, tự túc. Nếu không có sự hỗ trợ của Nhà nước và các cơ chế chính sách về vốn thì kinh tế hộ không thể chuyển sang sản xuất hàng hoá, không thể tiếp cận với cơ chế thị trường. 2. Vai trò của kinh tế hộ sản xuất đối với kinh tế: Kinh tế hộ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội. Là động lực khai thác các tiềm năng, tận dụng các nguồn vốn, lao động, tài nguyên, đất đai đưa vào sản xuất làm tăng sản phẩm cho xã hội. Là đối tác cạnh tranh của kinh tế quốc doanh trong quá trình đó để cùng vận động và phát triển. Hiệu quả đó gắn liền với sản xuất, kinh doanh, tiết kiệm được chi phí, chuyển hướng sản xuất nhanh tạo được quỹ hàng hoá cho tiêu dùng và xuất khẩu tăng thu cho ngân sách Nhà nước. Xét về lĩnh vực tài chính tiền tệ thì kinh tế hộ tạo điều kiện mở rộng thị trường vốn, thu hút nhiều nguồn đầu tư. Cùng với các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, tạo điều kiện cho kinh tế hộ phát triển đã góp phần đảm bảo an ninh lương thực quốc gia và tạo được nhiều việc làm cho người lao động, góp phần ổn định an ninh trật tự xã hội, nâng cao trình độ dân trí, sức khoẻ và đời sống của người dân.Thực hiện mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng văn minh". Kinh tế hộ được thừa nhận là đơn vị kinh tế tự chủ đã tạo ra bước phát triển mạnh mẽ, sôi động, sử dụng có hiệu quả hơn đất đai, lao động,tiền vốn, công nghệ và lợi thế sinh thái từng vùng. Kinh tế hộ nông thôn và một bộ phận kinh tế trang trại đang trở thành lực lượng sản xuất chủ yếu về lương thực, thực phẩm, nguyên liệu cho công nghiệp chế biến nông lâm, thủy sản, sản xuất các ngành nghề thủ công phục vụ tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. II- TÍN DỤNG NGÂN HÀNG VÀ VAI TRÒ CỦA TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI KINH TẾ HỘ SẢN XUẤT. 1. Khái niệm về tín dụng ngân hàng: Trang 7 - Khái niệm: Tín dụng là sự chuyển nhượng tạm thời một lượng giá trị từ người sở hữu sang người sử dụng và sau một thời gian nhất định được quay trở lại người sở hữu một lượng giá trị lớn hơn ban đầu. - Tín dụng ngân hàng được xác định bởi hai hành vi là: + Cho vay + Trả lãi - Trong tín dụng ngân hàng đối với kinh tế hộ sản xuất thì ngân hàng là người chuyển nhượng tạm thời một lượng giá trị (người cung ứng vốn - người cho vay), còn hộ sản xuất là người (nhận cung ứng vốn-người đi vay). Sau một thời gian nhất định hộ sản xuất trả lại số vốn đã nhận từ ngân hàng, số vốn hoàn trả lại lớn hơn số vốn ban đầu (phần lớn hơn gọi là lãi). 2. Vai trò của tín dụng ngân hàng đối với kinh tế hộ sản xuất. - Đáp ứng nhu cầu vốn cho kinh tế hộ sản xuất mở rộng sản xuất, kinh doanh, mở rộng thêm ngành nghề. Khai thác các tiềm năng về lao động, đất đai, mặt nước và các nguồn lực vào sản xuất. Tăng sản phẩm cho xã hội, tăng thu nhập cho hộ sản xuất. - Tạo điều kiện cho kinh tế hộ sản xuất tiếp cận và áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất kinh doanh, tiếp cận với cơ chế thị trường và từng bước điều tiết sản xuất phù hợp với tín hiệu của thị trường. - Thúc đẩy kinh tế hộ sản xuất chuyển từ sản xuất tự cấp, tự túc sang sản xuất hàng hoá, góp phần thực hiện CNH - HĐH nông nghiệp và nông thôn. - Thúc đẩy các hộ gia đình tính toán, hạch toán trong sản xuất kinh doanh, tính toán lựa chọn đối tượng đầu tư để đạt được hiệu quả cao nhất. Tạo nhiều việc làm cho người lao động. - Hạn chế tình trạng cho vay nặng lãi trong nông thôn, tình trạng bán lúa non.... - Kinh tế hộ sản xuất trong nông nghiệp dù họ làm nghề gì cũng có đặc trưng phát triển do nền sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp quy định. Như vậy hộ sản xuất kinh doanh trong nền sản xuất hàng hoá không có giới hạn về phương diện kinh tế xã hội mà phụ thuộc rất nhiều vào trình độ sản xuất kinh doanh, khả năng Trang 8 kỹ thuật, quyền làm chủ những tư liệu sản xuất và mức độ vốn đầu tư của mỗi hộ sản xuất. III- MỘT SỐ CƠ CHẾ CHÍNH SÁCH TÍN DỤNG ĐỐI VỚI PHÁT TRIỂN KINH TẾ XÃ HỘI SẢN XUẤT. Xác định vai trò đặc biệt quan trọng của nông nghiệp nông thôn trong nền kinh tế đất nước, Chính phủ, các ngành, các cấp và các ngành Ngân hàng có nhiều chủ trương, chính sách, cơ chế chỉ đạo đầu tư cho ngành nông nghiệp và nông thôn nói chung, cũng như đầu tư cho hộ sản xuất nói riêng. Ngày 30/03/1999 Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 67/1999/QĐ-TTg về một số chính sách tín dụng ngân hàng phục vụ phát triển nông nghiệp và nông thôn, ngày 16/04/1999 Thống đốc Ngân hàng nhà nước có văn bản số 320/CV - NHNN14 hướng dẫn thực hiện một số nội dung trong quyết định 67 của Thủ tướng Chính phủ và giao cho NHNo&PTNT Việt Nam chịu trách nhiệm chủ yếu tổ chức thực hiện. Tổng giám đốc NHNo&PTNT Việt Nam có văn bản 791/NHNo-06 về việc thực hiện một số chính sách tín dụng nhằm triển khai cụ thể các chủ trương lớn của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước. Ngày 15/08/2000 Ngân hàng Nhà nước có quyết định số 284/2000/QĐ-NHNN1 Quy định cơ chế cho vay của tổ chức tín dụng đối với khách hàng.Ngày 18/01/2001NHNo&PTNT Việt Nam có quyết định số 06/QĐ-HĐQT tiếp tục triển khai cụ thể QĐ284 của Ngân hàng Nhà nước về quy diịnh cho vay đối với khách hàng. Những nội dung chủ yếu của các văn bản nói trên được thể hiện như sau: 1.Về nguồn vốn cho vay. Nguồn vốn cho vay phát triển nông nghiệp nông thôn bao gồm: + Vốn Ngân hàng huy động + Vốn ngân sách Nhà nước + Vốn vay các tổ chức Tài chính Quốc tế và nước ngoài Để phục vụ chủ trương phát triển nông nghiệp và nông thôn của Chính phủ, các Ngân hàng thương mại có thể phát hành trái phiếu với lãi suất cao hơn lãi suất huy động bình thường tại cùng thời điểm, mức lãi suất cao hơn tối đa 1%/năm. Có thể huy động bằng vàng để chuyển đổi số vàng huy động được thành đồng Việt Nam để cho vay. Trang 9 2. Đối tượng cho vay. NHNo&PTNT Việt Nam và các tổ chức tín dụng khác huy động và cân đối đủ nguồn vốn, đáp ứng yêu cầu tăng khối lượng tín dụng cho nhu cầu phát triển nông nghiệp và nông thôn bao gồm: - Chi phí sản xuất cho trồng trọt, chăn nuôi như: Vật tư, phân bón, cây giống, con giống, thuốc trừ sâu, trừ cỏ,thuốc phòng, chữa bệnh, thức ăn chăn nuôi...;Chi phí nuôi trồng thuỷ sản (nước ngọt,nước nợ) như: cải tạo ruộng nuôi, lồng nuôi, con giống, thức ăn, thuốc phòng, chữa bệnh...Đánh bắt hải sản như: Đầu tư đóng mới; chi phí bơm tưới, tiêu nước làm thuỷ lợi nội đồng. - Tiêu thụ, chế biến và xuất khẩu nông, lâm, thuỷ, hải sản và muối. - Phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, ngành nghề và dịch vụ ở nông thôn. -Mua sắm công cụ máy móc, máy móc thiết bị phục vụ cho phát triển nông nghiệp và nông thôn như: Máy cày, máy bừa, máy bơm, máy gặt, máy tuốt lúa, máy say sát, máy xấy, thiết bị chế biến, bình bơm thuốc trừ sâu...; Mua sắm phương tiện vận chuyển hàng hoá trong nông nghiệp; xây dựng chuồng trại, nhà kho,sân phơi, các phương tiện bảo quản sau thu hoạch. - Cho vay sinh hoạt như xây, sửa nhà ở, mua sắm đồ dùng phương tiện đi lại... - Phát triển cơ sở hạ tầng như: Điện, đường giao thông nông thôn, cung cấp nước sạch, vệ sinh môi trường. 3. Lãi suất cho vay. Mức lãi suất cho vay do NHNo nơi cho vay thoả thuận phù hợp với quy định của NHNN và NHNo&PTNT Việt Nam. Cho vay ưu đãi lãi suất, thực hiện theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ và hướng dẫn của NHNN. 4. Thời hạn cho vay Ngân hàng cho vay theo chu kỳ sinh trưởng của cây trồng, vật nuôi, thời gian luân chuyển vật tư hàng hoá và khấu hao tài sản, máy móc thiết bị. Thời gian cho vay ngắn hạn, tối đa 12 tháng. Thời gian cho vay trung hạn, từ 12 tháng đến 5 năm. Trang 10 Thời gian cho vay dài hạn trên 5 năm. 5. Bộ hồ sơ cho vay. Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước đã nêu rõ: Các tổ chức tín dụng cần phải cải tiến quy trình cho vay đối với từng đối tượng khách hàng là: Hộ gia đình, các hợp tác xã, các doanh nghiệp đảm bảo thủ tục đơn giản, thuận tiện và đảm bảo an toàn cho Ngân hàng. 5.1. Đối với hộ gia đình, cá nhân, tổ hợp tá: 5.1.1. Hồ sơ pháp lý: CMND, Hộ khẩu( các tài liệu chỉ cần xuất trình khi vay vốn ). Đăng ký kinh doanh đối với cá nhân phải đăng ký kinh doanh. Hợp đồng hợp tác đối với tổ hợp tác. Giấy uỷ quyền cho người đại diện (nếu có). 5.1.2. Hồ sơ vay vốn: Hộ sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp vay vốn không phải thực hiện bảo đảm bằng tài sản: Giấy đề nghị vay vốn kiêm phương án sản xuất, kinh doanh. Hộ gia đình, cá nhân, tổ hợp tác (trừ hộ gia đình được quy định tại điểm trên): + Giấy đề nghị vay vốn. + Dự án hoặc phương án sản xuất, kinh doanh, dịch vụ. + Hồ sơ bảo đảm tiền vay theo quy định. 5.2. Hộ gia đình, cá nhân vay qua tổ vay vốn: + Giấy đề nghị vay vốn kiêm phương án sản xuất kinh doanh của hộ gia đình, cá nhân. + Biên bản thành lập tổ vay vốn. + Hợp đồng làm dịch vụ. 5.3.Hộ gia đình vay vốn thông qua doanh nghiệp: Ngoài các hồ sơ đã quy định như trên, đối với hộ gia đình, cá nhân, tổ hợp tác phải có thêm: + Hợp đồng cung ứng vật tư, tiền vốn cho hộ gia đình, cá nhân nhận khoán + Danh sách hộ gia đình, cá nhân đề nghị ngân hàng cho vay. 6. Bảo đảm tiền vay: Trang 11 Đối với hộ gia đình sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp mức vay đến 10 triệu đồng. Những hộ làm kinh tế trang trại, hộ sản xuất hàng hoá mức cho vay có thể tới 20 triệu đồng và hộ sản xuất giống thuỷ sản vay vốn đén 50 triệu đồng không phải thế chấp tài sản. Những hộ vay vượt mức quy định trên, thì phải thế chấp tài sản theo quy định của Nhà nước. 7. Xử lý rủi ro: Các tổ chức tín dụng tham gia cho vay vốn phát triển nông nghiệp và nông thôn, trong các trường hợp rủi ro thông thường thì xử lý theo quy chế chung quy định. Trong trường hợp do nguyên nhân khách quan, bất khả kháng như: Bão, lụt, hạn hán, dịch bệnh thì Nhà nước có chính sách xử lý cho người vay và Ngân hàng vay như: Xoá, miễn, khoanh, dãn nợ tuỳ theo mức độ thiệt hại. IV. HIỆU QUẢ CHO VAY ĐỐI VỚI HỘ SẢN XUẤT TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI. 1. Khái niệm về hiệu quả cho vay: Hiệu quả cho vay là kết quả đầu tư vốn thu được sau một chu kỳ sản xuất kinh doanh, kỳ sau cao hơn kỳ trước cả về số lượng và giá trị. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả cho vay của Ngân hàng thương mại. Hiệu quả cho vay được đánh giá bằng sự so sánh giữa hai chu kỳ sản xuất kinh doanh. Chu kỳ trước chưa có sự đầu tư vốn kịp thời, thích hợp trong quá trình sản xuất kinh doanh. Chu kỳ sau có sự đầu tư vốn kịp thời, thích hợp trong quá trình sản xuất kinh doanh. Kết quả kinh doanh giữa hai chu kỳ được so sánh để đánh giá. Do vậy hiệu quả cho vay được đánh giá thông qua các chỉ tiêu sau: + Chỉ tiêu về sản lượng hàng hoá. + Chỉ tiêu về giá trị sản lượng hàng hóa. + Lợi nhuận sau chu kỳ sản xuất kinh doanh. + Vòng quay vốn tín dụng. + Số lao động được giải quyết công ăn việc làm. + Tỷ lệ quá hạn, tỷ lệ thu lãi cho vay. Trang 12 Từ những chỉ tiêu trên mà ta đánh giá được hiệu quả cho vay cao hay thấp, cho vay có hiệu quả hay không có hiệu quả, đồng thời cũng đánh giá được kết quả sử dụng vốn vay của khách hàng. 2. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả cho vay của ngân hàng thương mại. Sự ảnh hưởng đến hiệu quả cho vay của ngân hàng thương mại không chỉ chịu ảnh hưởng giới hạn của một hay hai nhân tố (người đi vay và người cho vay) mà còn chịu ảnh hưởng của các nhân tố khác ( cụ thể như sau). 2.1. Chính sách của Đảng và Nhà nước: (Chính sách của Đảng và Nhà nước cũng là những nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả cho vay ) như: - Về cơ chế cho vay, về đảm bảo tiền vay, về giao đất giao rừng. - Về hành lang quản lý. - Về tiêu thụ, bao tiêu sản phẩm, trợ giá trong sản xuất nông nghiệp, đối tượng cho vay... 2.2. Chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước đối với Ngân hàng thương mại như thực hiện cơ chế cho vay mở rộng. 2.3. Chủ quan của Ngân hàng thương mại: - Đây cũng là những nhân tố ảnh hưởng lớn đến hiệu quả cho vay của Ngân hàng thương mại như: + Nguồn vốn của Ngân hàng thương mại. + Uy tín - tín nhiệm - tinh thần phục vụ của Ngân hàng thương mại. + Trình độ của cán bộ Ngân hàng trong thẩm định cho vay - trong tiếp thị, trong Marketing và sự am hiểu về khoa học kỹ thuật cũng như am hiểu về pháp luật (nhất là luật kinh tế). + Tổ chức, phân công công tác phù hợp với năng kực của cán bộ. 2.4. Chủ quan của khách hàng vay vốn: Yếu tố chủ quan của khách hàng vay vốn cũng là những yếu tố cơ bản tác động đến hiệu quả cho vay của Ngân hàng thương mại: + Trình độ, năng lực sản xuất kinh doanh. + Sự am hiểu về khoa học kỹ thuật. Trang 13 + Sự am hiểu và nhạy cảm với kinh tế thị trường và thị yếu. + Trình độ quản lý và chấp hành pháp luật cũng như sự am hiểu pháp luật. Trang 14 2.5. Thị trường: ( Sự tác động của thị trường) Thị trường cũng là nhân tố ảnh hưởng tới hiệu quả cho vay của Ngân hàng thương mại, yếu tố thị trường tác động đến đầu vào đầu ra của sản phẩm, của hàng hoá trong sản xuất kinh doanh. Đôi lúc nó tác động bất lợi đến tiêu thụ sản phẩm gây khó khăn cho người sản xuất, từ đó ảnh hưởng đến hiệu quả cho vay của ngân hàng vì người sản xuất vay vốn Ngân hàng. 2.6. Thiên tai: ( Sự tác động của thiên nhiên) Trong quá trình sản xuất kinh doanh, người sản xuất kinh doanh vay vốn Ngân hàng gặp phải rủi ro như nắng hạn kéo dài, mưa lũ, chăn nuôi bị dịch bệnh... không được thu hoạch, không có vốn trả nợ vốn vay đã gây ảnh hưởng đến hiệu quả cho vay của Ngân hàng thương mại. 3. Sự cần thiết nâng cao hiệu quả cho vay đối với hộ sản xuất. Hộ sản xuất được xác định là một đơn vị kinh tế tự chủ, được Nhà nước giao đất quản lý và sử dụng vào sản xuất kinh doanh và được phép kinh doanh trên một số lĩnh vực do Nhà nước quy định. Như chúng ta đã biết, dân số nước ta có khoảng 85 triệu dân ( theo ước tính của cục thống kê) trong đó gồm 70% và hơn 60% lao động sống ở nông thôn và hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực nông nghiệp. Vì vậy, Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm đến chính sách phát triển kinh tế nông nghiệp nhằm hiện đại hoá nông thôn. Trong thực tế hộ sản xuất với kinh tế tự chủ được giao đất quản lý và sử dụng, được phép kinh doanh và tự chủ trong sản xuất kinh doanh, đa dạng các mặt hàng kinh doanh ( trừ những mặt hàng Nhà nước nghiêm cấm). Với sức lao động sẵn có trong mỗi gia đình hộ sản xuất, họ được phép kinh doanh, được chuyển đổi cây trồng, vật nuôi trên diện tích họ được giao. Để thực hiện được những mục đích trên họ phải cần vốn để đầu tư vào sản xuất kinh doanh, chuyển đổi cây trồng vật nuôi, trồng những cây có giá trị cao, những con có giá trị lớn để tăng thêm thu nhập, tạo công ăn việc làm cho chính bản thân gia đình họ. Đồng thời đầu tư ứng dụng khoa học kỹ thuật vào thực tiễn. Do vậy, họ cần Ngân hàng thương mại hỗ trợ về vốn để họ thực hịên những phương án trồng trọt - chăn nuôi hay kinh doanh dịch vụ ngay trên quê hương họ. Trang 15 Thực hiện đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước về cho vay vốn đáp ứng nhu cầu vốn đối với nông nghiệp - nông thôn. Ngân hàng thương mại đã cho vay tới tận hộ sản xuất, đáp ứng nhu cầu vốn cần thiết để phát triển kinh tế. Xuất phát từ chức năng của Ngân hàng thương mại là đi vay để cho vay cho nên vốn cho vay phải hoàn trả đúng hạn gốc + lãi. Có như vậy Ngân hàng mới đảm bảo sự hoạt động bình thường. Đáp ứng được nhu cầu vốn đối với hộ sản xuất cũng như nền kinh tế. Vì vậy cần phải nâng cao hiệu quả cho vay đối với hộ sản xuất, có nâng cao hiệu quả cho vay mới giúp hộ sản xuất có vốn để đầu tư vào sản xuất kinh doanh, mang lại hiệu quả, tăng thêm thu nhập cho gia đình họ, tăng thêm sản phẩm cho xã hội, tạo công ăn việc làm cho chính bản thân gia đình họ. Phát huy được mọi nguồn lực ở nông thôn, từ đó khôi phục và phát triển làng nghề truyền thống, mở rộng và phát triển tiểu thủ công nghiệp đáp ứng và phù hợp với nhu cầu của thị trường. Trang 16 CHƯƠNG II THỰC TRẠNG CHO VAY HỘ SẢN XUẤT TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN HUYỆN KINH MÔN I. KHÁI QUÁT HOẠT ĐỘNG KINH DOANH NHNo&PTNT HUYỆN KINH MÔN 1. Một vài nét về NHNo&PTNT huyện Kinh Môn . 1.1. Lịch sử hình thành. NHNo&PTNT huyện Kinh Môn là một chi nhánh trực thuộc NHNo&PTNT tỉnh Hải Dương trong hệ thống NHNo&PTNT Việt Nam trụ sở nằm trên địa bàn Thị trấn An Lưu - Huyện Kinh Môn - Tỉnh Hải Dương. NHNo&PTNT huyện Kinh Môn trước tháng 4 năm 1997 thuộc NHNo&PTNT huyện Kim Môn. Do sự chia tách của địa bàn hành chính của Nhà nước, NHNo&PTNT huyện Kim Môn được chia tách thành hai ngân hàng (NHNo&PTNT huyện Kinh Môn và NHNo&PTNT huyện Kim Thành). Từ mô hình ngân hàng hoạt động theo cơ chế quan liêu bao cấp, thực hiện đường nối của Đảng và Nhà nước ngành Ngân hàng từ mô hình một hệ thống vừa đóng vai trò quản lý Nhà nước vừa đóng vai trò kinh doanh đã chuyển thành hai hệ thống Ngân hàng Nhà nước và Ngân hàng thương mại. Được hoạt động theo pháp lệnh Ngân hàng từ cuối năm 1990 và luật ngân hàng và tổ chức tín dụng tháng 10 năm 2000.Và những văn bản pháp quy - quy chế hoạt động của Ngân hàng Nhà nước ban hành. NHNo&PTNT huyện Kinh Môn với nhiệm vụ đi vay để cho vay và thực hiện theo quy chế hạch toán kinh doanh. Bên cạnh đó NHNo&PTNT huyện Kinh Môn còn mở rộng dịch vụ Ngân hàng khác như thanh toán chuyền tiền, chuyển tiền điện tử.... 1.2 - Cơ cấu tổ chức của NHNo&PTNT huyện Kinh Môn NHNo&PTNT huyện Kinh Môn có 30 cán bộ trong toàn chi nhánh, được sắp xếp theo bộ máy quản lý như sau: - Ban giám đốc : gồm có Giám đốc và 2 Phó giám đốc. Trang 17 + Giám đốc chịu trách nhiệm chung. + 1 Phó giám đốc phụ trách phòng nghiệp vụ kinh doanh. + 1 Phó giám đốc phụ trách phòng nghiệp vụ kế toán - ngân quỹ, hành chính. Ban giám đốc còn phụ trách 1 ngân hàng cấp III. Bộ máy tổ chức được mô tả qua sơ đồ sau: 1.3- Nhiệm vụ của NHNo&PTNT huyện Kinh Môn NHNo&PTNT huyện Kinh Môn cũng như mọi NHNo&PTNT huyện trong toàn Quốc là huy động vốn để cho vay, nhận tiếp vốn, nhận vốn uỷ thác đầu tư và các dịch vụ ngân hàng. - Nhiệm vụ huy động vốn: Tập trung mọi nguồn vốn nhàn rỗi trong dân cư và các tổ chức, tổ chức kinh tế thông qua các thể thức tiết kiệm, huy động kỳ phiếu, mở tài khoản tiền gửi tư nhân, tiền gửi các tổ chức chính trị xã hội và các tổ chức kinh tế. Nhằm tập trung mọi nguồn vốn nhàn rỗi để khơi tăng nguồn vốn của Ngân hàng nhằm đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn cho nền kinh tế. bên cạnh nhiệm vụ trên NHNo&PTNT huyện Kinh Môn còn nhận tiếp vốn từ Ngân hàng cấp trên và các nguồn vốn uỷ thác nước ngoài, từ các tổ chức tín dụng nước ngoài. - Nhiệm vụ cung cấp vốn: Thực hiện nhiệm vụ chính trị kinh tế của địa phương với nhiệm vụ đi vay BAN GIÁM ĐỐC PHÒNG KINH DOANH PHÒNG KẾ TOÁN- NGÂN QUỸ NGÂN HÀNG CẤP III Trang 18 để cho vay- NHNo&PTNT huyện Kinh Môn đã đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn cho phát triển nông nghiệp nông thôn trên địa bàn huyện theo định hướng phát triển của Tỉnh đề ra. Đa dạng hoá đối tượng đầu tư, tìm kiếm những dự án, phương án khả thi để đầu tư - tìm kiếm thị trường đầu tư, củng cố thị phần trên địa bàn. Bên cạnh đó NHNo&PTNT huyện Kinh Môn còn đáp ứng nhu cầu cho vay đời sống trên địa bàn huyện như cho xây dựng- sửa chữa nhà ở- cho vay mua sắm đồ dùng, phương tiện đi lại. Ngoài ra còn đáp ứng vốn cho kiên cố hoá kênh mương - điện dân sinh - chương trình nước sạch. - Nhiệm vụ thanh toán - chuyển tiền và dịch vụ Ngân hàng khac. Ngoài nhiệm vụ huy động vốn và sử dụng vốn, NHNo&PTNT huyện Kinh Môn còn làm nhiệm vụ tổ chức thanh toán không dùng tiền mặt trong địa bàn cùng hệ thống và các địa bàn khác hệ thống như thanh toán uỷ nhiệm chi - uỷ nhiệm thu - séc chuyển tiền và thanh toán chuyển tiền điện tử. Nhận chuyển tiền điện tử và các dịch vụ Ngân hàng khác.... 2.Khái quát hoạt động kinh doanh của NHNo&PTNT huyện Kinh Môn năm 2003 2.1 Huy động vốn Trong những năm qua NHNo&PTNT huyện Kinh Môn là một trong nhưng Ngân hàng huyện thường xuyên có một số dư tăng trưởng nguồn vốn lớn trong hệ thống các chi nhánh ngân hàng huyện trực thuộc NHNo&PTNT Tỉnh Hải Dương. Đáp ứng kịp thời nhu cầu vay vốn của khách hàng. Vốn đầu tư cho nông nghiệp nông thôn chủ yếu được huy động từ hai nguồn đó là nguồn huy động tại địa phương và nguồn uỷ thác từ nước ngoài. Tổng nguồn vốn huy động đến ngày 31/12/2003 đạt 58.614 triệu tăng so với năm 2002 là 4.720 triệu, tốc độ tăng 8,49%. Trang 19 Bảng 1: Kết quả huy động vốn qua bảng số liệu sau: Đơn vị : Triệu VNĐ CHỈ TIÊU SỐDƯ ĐẾN 31/12/01 SỐDƯ ĐẾN 31/12/02 SỐ DƯ ĐẾN 31/12/03 SO SÁNH SOVỚI 31/12/01 SO VỚI 31/12/02 I- Nguồn vốn huy động tại địa phương ( tỷ lệ tăng giảm %) 26.690 44.230 46.163 +19.473 +72,9% +1.93 +4,4% 1.Tiền gửi các tổ chức kinh tế 7.507 18.742 12.557 +5.050 -6.185 2.Tiền gửi tiết kiệm 19.183 25.461 33.318 +14.135 +7.857 - Tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn 17.556 24.781 32.252 +14.696 +7.471 3.Tiền gửi kỳ phiếu 1.627 0 1.339 -1.627 -288 *Vốn huy động bình quân /1 người 953 1.473 1.538 +585 65 II-Nguồn vốn uỷ thác ( tỷ lệ tăng giảm %) 6.207 9.664 12.451 +6.244 +100,6% +2.787 +28,8% 1. FC + AFD2 207 207 1.307 +1.100 +1.100 2.WB 1.300 1.300 1.180 -120 -120 3. ADB 1.300 1.300 1.300 0 0 4. RDF 3.400 5.450 7.257 +3.857 +1.807 FDP 0 1.407 1.407 +1.407 Tổng số nguồn vốn huy 32.897 53.894 58.614 +25.717 +4.720 Trang 20 động ( tỷ lệ tăng giảm %) +78,2% +8,8% (Nguồn : NHNo&PTNT huyện Kinh Môn năm 2001- 2003) Qua số liệu ở bảng trên cho ta thấy nguồn vốn huy động tại địa phương đến 31/12/2003 là46.163 triệu tỷ trọng 78,5% tổng nguồn vốn. Tăng so với năm 2001 là: 19.473 triệu ,tỷ lệ tăng là:72,9% Tăng so với năm 2002 là: 1.960 triệu, tỷ lệ tăng là : 4,4% - Tiền gửi các tổ chức kinh tế đến 31/12/2003 là: 12,557 triệu tăng so với năm 2001 là:5.050 triệu tỷ lệ tăng là: 67,2%. So với năm 2002 giảm 6.885 triệu tỷ lệ giảm 33%. -Tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn đến 31/12/2003 là 32.252 triệu tăng so với năm 2001 là:14.135 triệu tỷ lệ tăng là 73,6%. Tăng so với năm 2002 là 1.857 triệu tỷ lệ tăng 30,8%. Nguồn vốn uỷ thác đến 31/12/2003 là 12.451 triệu tăng so với năm 2001 là 6.244 triệu tỷ lệ tăng là:100,6%. So với năm 2002 là:2.787 triệu tỷ lệ tăng là: 28,8%. 2.2. Công tác tín dụng năm 2003 Hoạt động cho vay của NHNo&PTNT huyện Kinh Môn luôn bám sát mục tiêu, chương trình kinh tế của địa phương. Đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn cho phát triển nông nghiệp nông thôn, đa dạng hoá đối tượng đầu tư, khơi dậy lang nghề truyền thống, tìm kiếm những dự án và phương án đầu tư, tạo lòng tin với khách hàng. Xác định hộ sản xuất là người bạn đồng hành với Ngân hàng nông nghịêp. Do đó trong thời gian qua NHNo&PTNT huyện Kinh Môn không ngừng tăng trưởng và được NHNo&PTNT tỉnh Hải Dương đánh giá làđơn vị có mức tăng trưởng lớn, có số dư cao và chất lượng tín dụng tốt. Tổng các khoản đầu tư cho vay trong năm 2003 là: 92.806 triệu tăng so với 31/12/2001 là 38.640 triệu va tăng so với 31/12/2002 là: 22.942 triệu Bảng 2: Quy mô và tỷ lê tín dụng qua từng năm Đơn vị :triệu đồng CHỈ NĂM 2001 NĂM 2002 NĂM 2003 Trang 21 TIÊU SỐ TIỀN TỶ TRỌNG SỐ TIỀN TỶ TRỌNG SỐ TIỀN TỶ TRỌNG Ngắn hạn 21.407 39,52% 36.342 52.02% 45.741 49,29% Trung & dài hạn 32.759 60,48% 33.522 47,98% 47.065 50,71% Tổng số 54.166 100% 69.864 100% 92.806 100% 2.3.Công tác thanh toán. Với phương trâm "phục vụ khách hàng với chất lượng cao và tạo lòng tin tốt với khách hàng" NHNo&PTNT huyện Kinh Môn đã sắp xếp phân công đội ngũ cán bộ kế toán phù hợp với công việc và khả năng, trình độ của từng cán bộ để phục vụ khách hàng nhanh gọn, chính xác tạo lòng tin và nâng cao uy tín với khách hàng. Với gần 1.558 tài khoản cấp I hoạt động hàng tháng. Doanh số hoạt động năm 2003 là 640.200 triệu đồng, trong đó doanh số không dùng tiền mặt chiếm tỷ trọng lớn. 2.4. Kết quả kinh doanh Thực hiện chế độ hạch toán kinh doanh lấy thu bù chi và có lãi, nâng cao tính tự chủ của chi nhánh trong việc lựa chọn các phương án kinh doanh đạt hiệu quả cao, NHNo&PTNT huyện Kinh Môn luôn bảo đảm quỹ thu nhập đạt được lợi nhuận, bảo đảm đủ chi lương và ăn ca cho cán bộ theo chế độ quy định. Năm 2001 chênh lệch thu lớn hơn chi là 373 triệu, năm 2002 chênh lệch thu lớn hơn chi là 451 triệu, tính đến thời điểm 31/12/2003 chênh lệch thu lớn hơn chi là 365 triệu. II. THỰC TRẠNG CHO VAY HỘ SẢN XUẤT TẠI NHNO&PTNT HUYỆN KINH MÔN. 1. Những vấn đề chung về cho vay hộ sản xuất tại Ngân hàng Hiện tại Ngân hàng NHNo&PTNT huyện Kinh Môn thực hiện quy chế cho vay theo quyết định số 180/QĐ/HĐQT ngày 15/12/1998 của hội đồng quản trị của Ngân hàng phải có các điều kiện sau: Trang 22 Thứ nhất: Phải có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự và chịu trách nhiệm theo quy định của pháp luật , cụ thể là: * Phải thường trú tại địa bàn huyện Kinh Môn, trường hợp hộ chỉ có đăng ký tạm trú thì phải có xác nhận của Uỷ ban nhân dân xã cho phép hoạt động kinh doanh. * Người đại diện cho hộ đi giao dịch với Ngân hàng phải là chủ hộ, người đại diện phải có năng lực hành vi dân sự theo quy định của pháp luật. * Đối với hộ làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp thì phải được cơ quan có thẩm quyền cho thuê, giao quyền sử dụng đất, mặt nước. * Đối với hộ cá nhân kinh doanh phải được cơ quan có thẩm quyền cấp phép kinh doanh. * Đối với hộ làm kinh tế gia đình phải được Uỷ ban nhân dân xã xác nhận cho phép kinh doanh hoặc làm kinh tế gia đình. Thứ hai: Phải có khả năng tài chính bảo đảm trả nợ trong thời hạn cam kết, cụ thể là: * Kinh doanh có hiệu quả, không có nợ quá hạn trên 6 tháng với Ngân hàng. * Đối với khách hàng vay vốn phục vụ đời sống phải có nguồn thu nhập ổn định để chi trả cho Ngân hàng. Thứ ba: Mục đích sử dụng vốn vay phải hợp pháp. Không vi phạm pháp luật, phù hợp với chương trình phát triển kinh tế xã hội của địa phương, giao hợp với mục đích được giao, thuê, khoán quyền sử dụng mặt đất, mặt nước. Thứ tư: Phải thực hiện các quy định về bảo đảm tiền vay theo quy định của Ngân hàng. 2. Thủ tục và quy trình xét duyệt cho vay. Để thực hiện vay vốn của Ngân hàng, hộ sản xuất phải lập và cung cấp cho Ngân hàng các bộ hồ sơ bao gồm: Thứ nhất: Hồ sơ pháp lý. Bao gồm các tài liệu chứng minh năng lực pháp luật dân sự và hành vi dân sự ( Số hộ khẩu của hộ gia đình cá nhân), Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh ( Trang 23 Đối với hộ kinh doanh); Giấy tờ hợp pháp hợp lệ được giao, cho thuê, chuyển quyền sử dụng đất, mặt nước ( đối với hộ làm nông nghiệp, ngư nghiệp). Thứ hai: Hồ sơ vay vốn: * Đối với hộ cho vay trực tiếp: Hồ sơ vay vốn bao gồm : Giấy đề nghị vay vốn; Phương án sản xuất kinh doanh; Hồ sơ đảm bảo tiền vay theo quy định. * Đối với cho vay hộ sản xuất thông qua tổ vay vốn, ngoài các hồ sơ đã quy định ở trên các hộ phải có thêm: Biên bản thành lập tổ vay vốn, danh sách thành viên có xác nhận của Uỷ ban nhân dân xã, hợp đồng dịch vụ vay vốn. * Đối với cho vay hộ gia đình, cá nhân thông qua doanh nghiệp ngoài các hồ sơ đã quy định như trên phải có thêm: Danh sách hộ gia đình,cá nhân đề nghị Ngân hàng cho vay; hợp đồng dịch vụ vay vốn. Sau khi khách hàng lập đầy đủ các bộ hồ sơ theo quy định của Ngân hàng, Ngân hàng sẽ làm thủ tục xét duyệt cho vay + Nếu khoản vay được chấp thuận, bộ phận tín dụng chuyển hồ sơ sang cho bộ phận kế toán để thực hiện hạch toán. Bộ phận thủ quỹ thực hiện giải ngân cho khách hàng. Cán bộ tín dụng vào sổ theo dõi cho vay, thu nợ. + Sau khi thực hiện giải ngân, cán bộ tín dụng phải tiến hành kiểm tra tình hình sử dụng vốn vay theo quy định. + Hàng tháng (cuối tháng), kế toán cho vay tiến hành sao kê các khoản vay vốn đã quá hạn, sắp xếp đến hạn, báo cáo giám đốc để chỉ đạo điều hành. Riêng đối với trường hợp thông qua tổ vay vốn thì thủ tục, quy trình cho vay như sau: + Tổ viên phải gửi cho tổ trưởng giấy đề nghị vay vốn và các giấy tờ khác theo quy định. + Tổ trưởng nhận hồ sơ của tổ viên, tổng hợp danh sách các tổ viên có đủ điều kiện vay vốn đề nghị Ngân hàng xét cho vay. + Tổ trưởng ký hợp đồng tín dụng với Ngân hàng, kèm dnah sách nhận nợ của từng tổ viên. + Ngân hàng làm tiếp các bước công việc xét duyệt cho vay như trên. 3. Kết quả cho vay đối với hộ sản xuất trong thời gian qua. Bảng 3: Kết quả cho hộ sản xuất vay trên địa bàn năm 2002- 2003 Trang 24 CHỈ TIÊU NĂM2002 NĂM2003 Tổng số hộ sản xuất kinh doanh trong toàn huyện 42650 42667 Số hộ được vay Ngân hàng 13619 14035 Hộ vay cao nhất ( Đồng ) 800.000.000 1.500.000.000 Hộ vay thấp nhất ( Đồng ) 500.000 1.000.000 Số hộ nợ quá hạn 65 68 Qua số liệu của bảng 3 cho ta thấy số hộ sản xuât kinh doanh trong toàn huyện tăng không đáng kể số hộ sản xuất kinh doanh năm 2003 chỉ tăng hơn so với năm 2002 là 17 hộ. Nhưng số hộ được Ngân hàng đầu tư cho vay thì rất đáng kể năm 2003 các hộ sản xuất dươc ngân hàng cho vay tăng hơn năm 2002 là 416 hộ. Nhưng vẫn còn tồn tại những hộ nợ quá hạn mà những hộ nợ quá hạn này tập chung chủ yếu vào các nguyên nhân sau ( tính riêng năm 2003 ): + Do làm ăn thua lỗ: 41 hộ + Do trốn mất tích: 9 hộ + Do nguyên nhân khác: 18 hộ Trang 25 Bảng 4: Kết quả cho vay hộ sản xuất Đơn vị tính: Triệu đồng CHỈ TIÊU NĂM 2001 NĂM 2002 NĂM 2003 SO SÁNH VỚI NĂM 2001 VỚI NĂM 2002 I. Doanh số cho vay 50.481 65.972 88.717 +38.236 +22.754 - Ngắn hạn 19.213 34.466 43.852 +24.693 +9.386 - Trung và dài hạn 31.268 31.506 44.865 +13597 +13.359 II. Dư nợ 58.376 78.874 101.448 +43.072 +22.574 -Ngắn hạn 17.508 28.507 36.967 +19.459 +8460 - Trung và dài hạn 40.868 50.367 64.481 +23.613 +14.114 III. Nợ quá hạn 437 485 472 +35 -13 -Ngắn hạn 42 41 71 +29 +30 - Trung và dài hạn 395 444 401 +6 -43 (Trích báo cáo tổng kết tình hình kinh doanh của Ngân hàng Kinh Môn năm 2001-2003). * Từ số liệu của bảng trên cho ta thấy doanh số cho hộ sản xuất vay năm 2003 đã tăng 43.072 triệu so với năm 2001 và tăng 22.574 triệu so với năm 2002, điều đó chứng tỏ Ngân hàng đã mở rộng hoạt động tín dụng, mở rộng đầu tư cho vay, đặc biệt là cho vay hộ sản xuất. Với phương pháp giải ngân chuyển tải vốn đến tay hộ sản xuất. * Vòng quay vốn tín dụng cho vay hộ sản xuất ta có thể tính được như sau: - Doanh số thu nợ năm 2002 đạt 45.474 triệu đồng - Dư nợ bình quân năm 2001 và 2002 là 68.625 triệu đồng Vòng quay vốn tín dụng năm 2002 = vong6,0 625.68 474.45  - Doanh số thu nợ năm 2003 đạt 66.143 triệu đồng - Dư nợ bình quân năm 2002 và 2002 là90.161 triệu đồng Vòng quay vốn tín dụng năm 2003 = vong7,0 161.90 143.66  Trang 26 Từ những số liệu đã tính toán ở trên ta thấy vòng quay của vốn tín dụng cho vay hộ sản xuất năm 2003 cao hơn vòng quay vốn tín dụng cho vay hộ sản xuất năm 2002 nên hoạt động kinh doanh năm 2003 của chi nhánh đạt hiệu quả hơn năm 2002. Nhìn chung Ngân hàng đã áp dụng phương pháp cho vay trực tiếp và cho vay gián tiếp đến hộ sản xuất và được Ngân hàng thực hiện như sau: 3.1- Cho vay trực tiếp Khi khách hàng có nhu cầu vay vốn khách hàng gửi đơn xin vay và phương án vay vốn đến Ngân hàng. Ngân hàng nhận đơn. Cán bộ tín dụng tiến hành thẩm định và xác định mức cho vay. - Nếu vay đến 10 triệu thuộc đối tượng vay theo QĐ67 không phải thế chấp thì hồ sơ cho vay đơn giản. Gồm bộ hồ sơ cho vay và giấy đề nghị vay vốn, cán bộ tín dụng tiến hành hướng dẫn hộ vay lập sổ vay vốn, Khi hồ sơ đã đầy đủ tính pháp lý theo quy định gửi đến Ngân hàng thì cán bộ tín dụng tiến hành hoàn chỉnh hồ sơ ghi ý kiến cho vay, trình trưởng phòng ghi ý kiến cho vay hoặc tái thẩm định, ghi thẩm định, ghi ý kiến nếu đồng ý thì trình Giám đốc phê duyệt, giám đốc phê duyệt xong chuyển sang bộ phận kế toán làm thủ tục giải ngân. - Đối với hộ vay phải thực hiện thế chấp tài sản thì khách hàng cùng cán bộ tín dụng xác lập hồ sơ pháp lý - hồ sơ kinh tế và hồ sơ vay vốn - khi hồ sơ đã được hoàn chỉnh đầy đủ tính pháp lý gửi đến Ngân hàng. Cán bộ tín dụng tiến hành viết báo cáo thẩm định ghi ý kiến cho vay trình trưởng phòng. Trưởng phòng tiến hành kiểm tra hồ sơ và tái thẩm định. Khi tái thẩm định sẽ ghi ý kiến đồng ý hay không đồng ý. Nếu đồng ý cho vay thì trình Giám đốc phê duyệt, Giám đốc phê duyệt xong sẽ chuyển sang bộ phận kế toán để làm thủ tục giải ngân. - Khi nợ đến hạn hoặc kỳ hạn trả lãi trước 10 ngày Ngân hàng thông báo cho khách hàng biết và thu xếp trả nợ gốc lãi tại Ngân hàng. 3.2- Cho vay gián tiếp: ( tại NHNo&PTNT huyện Kinh Môn mới áp dụng cho vay đến 10 triệu đồng). Tại NHNo&PTNT huyện Kinh Môn cho vay gián tiếp thông qua tổ vay vốn theo nghị định liên tịch 2.38 và 02( giữa NHNo&PTNT Việt Nam với hộ nông dân với hội phụ nữ Việt Nam). Trang 27 Khi hộ vay vốn được hoàn thiện đi vào hoạt động - tổ trực tiếp nhận đơn xin vay vốn của tổ viên, tổ chức họp bình xét cho vay, lập danh sách thành viên gửi ngân hàng. Cán bộ tín dụng cùng tổ tiến hành thẩm định cho vay. Cán bộ tín dụng cùng tổ viên lập sổ vay vốn. Khi hồ sơ hoàn chỉnh cán bộ tín dụng mang về trình trưởng phòng và giám đốc phê duyệt. Đồng thời cán bộ tín dụng thông báo cho tổ biết lịch giải ngân, địa điểm giải ngân, tổ thông báo lại cho tổ viên biết lịch và địa điểm. Khi giải ngân, Ngân hàng tiến hành giải ngân theo tổ cho vay thu nợ lưu động ( tổ gồm 3 người: 1 cán bộ làm tổ trưởng, 1 cán bộ làm kế toán, 1 cán bộ làm thủ quỹ). Tổ chứng kiến nhận tiền vay giữa Ngân hàng và tổ viên. Đến kỳ hạn trả lãi tổ thông báo cho tổ viên biết ngày, địa điểm trả, Ngân hàng trực tiếp thu nợ lãi theo tổ cho vay thu nợ lưu động. Nếu tổ viên có nhu cầu trả trước kỳ hạn thì trả tại buổi thường trực tại xã của tổ lưu động. Nếu không thì trực tiếp giao dịch với Ngân hàng. III. NHỮNG KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC VÀ NHỮNG TỒN TẠI TRONG CHO VAY VỐN HỘ SẢN XUẤT Ở NHNo&PTNT HUYỆN KINH MÔN - TỈNH HẢI DƯƠNG. 1. Kết quả đạt được. * Thông qua việc cho vay tăng cường mối quan hệ đoàn kết giữa nhân dân với các cấp chính quỳên, đoàn thể, hạn chế đi đến xoá bỏ tệ cho vay nặng lãi ở nông thôn, giữ vững an ninh trật tự xã hội. * Thông qua việc cho vay hộ sản xuất đã giúp cho các hộ có thêm vốn kinh doanh mua vật tư, nguyên liệu, con giống... Phát triển sản xuất không ngừng nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống nhân dân, nhiều hộ đã thoát khỏi cảnh đói nghèo, thực hiện mục tiêu xoá đói giảm nghèo của Đảng và Nhà nước. * Quá trình cho vay hộ sản xuất đã giúp cho đội ngũ cán bộ nói chung và cán bộ tín dụng nói riêng hiểu rõ thêm quy trình nghiệp vụ cho vay, tình hình đời sống thu nhập của bà con nông dân, các hộ kinh doanh từ đó có các biện pháp triển khai phù hợp đồng bộ để không ngừng mở rộng cho vay, đảm bảo hiệu quả đồng vốn, chấp hành đầy đủ nguyên tắc chế độ của ngành, của pháp luật Nhà nước đề ra. * Đã cải tiến được thủ tục vay vốn theo hướng đảm bảo tính pháp lý theo các quy định của pháp luật, đồng thời giảm bớt thời gian đi lại cho hộ, tạo thuận Trang 28 lợi cho hộ sản xuất trong quá trình vay vốn. Đồng thời đảm bảo an toàn cho hoạt động kinh doanh của Ngân hàng. Do đó dư nợ cho vay không ngừng tăng trưởng, nợ quá hạn giảm dần, chất lượng tín dụng ngày càng được nâng cao. 2. Những mặt tồn tại. Mức vốn đầu tư bình quân cho một hộ sản xuất còn ở mức độ trung bình. Cho vay mang tính chất dàn trải còn ở thế bị động, khách hàng đi tìm Ngân hàng chứ Ngân hàng chưa chủ động tìm đến khách hàng, chưa chuyển mạnh sang đầu tư dự án. Chất lượng các dự án đầu tư còn kém mang tính hình thức, nhiều khách hàng vay vốn không tự xây dựng được dự án và phương án sản xuất kinh doanh mà phải nhờ vào sự trợ giúp của cán bộ tín dụng. Có khi phương án sản xuất kinh doanh không đúng với tình hình thực tế sản xuất kinh doanh của khách hàng mà chỉ "vẽ" lên mà thôi. Hơn nữa các thông tin báo cáo của hộ gia đình chỉ là hình thức, số liệu phản ánh không đúng sự thật, ngoài vòng kiểm soát của cơ chế hiện hành. Chất lượng kinh doanh đối với cán bộ tín dụng chưa đồng đều, còn tiềm ẩn nợ quá hạn, nợ quá hạn chưa bộc lộ rõ và chưa xử lý kịp thời. Do thực hiện đầu tư trực tiếp là chủ yếu, việc mở ra cho vay liên doanh là còn ít; trong khi đó cán bộ làm công tác tín dụng còn thấp( chiếm 45%), do đó dẫn đến quá tải đối với cán bộ tín dụng( Bình quân một CBTD phụ trách hơn 800 hộ). Chất lượng thẩm định chưa cao, nhiều dự án mang tính hình thức chưa khẳng định được hiệu quả thực sự của dự án đầu tư. Cá biệt chỉ nhìn vào cơ ngơi, thực tế tài sản thế chấp để cho vay. Do đó khi khách hàng không trả được nợ khả năng xử lý tài sản thế chấp rất khó. Còn nhiều hộ có nhu cầu vay vốn nhưng chưa được điều tra, thẩm định kịp thời để cho vay. Số hộ vay mới chiếm 37% tổng số hộ trong toàn huyện. Trong khi phải phấn đấu có tới 50% số hộ trong toán huyện được vay vốn, với số CBTD như hiện nay lại không tích cực chuyển hình thức vay qua tổ vay vốn thì thực sự quá tải trong qủan lý. Là đơn vị thiếu vốn nên trong những năm qua thường xuyên phải sử dụng vốn từ cấp trên nên mở rộng cho vay còn hạn chế. Trang 29 3. Nguyên nhân của những tồn tại trên. 3.1- Về cơ chế nghiệp vụ Ngân hàng. Thủ tục tín dụng còn nhiều phiền hà, phức tạp. Bộ hồ sơ vay vốn của hộ còn quá nhiều thủ tục giấy tờ và chữ ký. Nhất là bộ hồ sơ thế chấp tài sản theo văn bản số 167 của NHNo&PTNT Việt Nam. Trong thực hiện chính sách cho vay hộ sản xuất thì cán bộ tín dụng là người vất vả nhất, họ phải lo huy động vốn và đầu tư trực tiếp xuống từng hộ gia đình, nắng mưa đều ở trên đường đi thẩm định, đôn đốc thu nợ đến hạn, quá hạn, ở những vùng dân trí thấp có khi còn bị đe doạ đến tính mạng, thế nhưng chưa được ưu đãi thoả đáng công sức họ bỏ ra. 3.2- Về thực trạng kinh tế của hộ vay vốn. Phần lớn các hộ gia đình có tiềm năng kinh tế hạn chế. Nhiều hộ gia đình có nhu cầu vay vốn 100%. Tài sản trong nhà không có gì ngoài ngôi nhà để ở và các trang thiết bị tối thiểu cần thiết. Kiến thức về kinh tế thị trường còn hạn chế, các kiến thức về khoa học kỹ thuật, kinh nghiệm trong chăn nuôi sản xuất, kinh doanh còn nhiều hạn chế, dẫn đến một số hộ sử dụng vốn vay không có hiệu quả. Khi thua lỗ mất vốn không còn nguồn trả nợ. Một số hộ còn có hành vi lừa đảo Ngân hàng bằng mọi cách vay được tiền Ngân hàng sau đó bỏ trốn huặc cố tình đe doạ hành hung khi Ngân hàng tham gia xử lý tài sản thế chấp thu hồi vốn. 3.3- Quản lý cấp uỷ chính quyền địa phương. Có nơi còn chưa quan tâm đúng mức, thiên về giới thiệu cho dân vay được vốn mà chưa quan tâm đến việc xem xét, đôn đốc họ hoàn trả nợ Ngân hàng. Do đó trong xét duyệt hồ sơ cho vay còn qua loa thiếu thực tế. Quản lý hộ tịch hộ khẩu còn nhiều sơ hở dẫn đến tình trạng hộ vay vốn làm ăn sau một thời gian bỏ trốn, chính quyền địa phương không biết khi khách hàng chưa trả được nợ cho Ngân hàng vẫn ký chứng nhận cho hộ bán tài sản đẩy khó khăn về phía Ngân hàng. Trang 30 Chưa chỉ đạo việc quy hoạch xây dựng các dự án đầu tư theo xã, theo vùng kinh tế, định hướng trong sản xuất còn chung chung. Chưa chủ động tìm kiếm, lo thị trường tiêu thụ sản phẩm đầu ra cho nông dân. Nhiều sản phẩm làm ra bị tư thương ép giá dẫn đến người sản xuất bị thua thiệt ảnh hưởng đến việc đầu tư và thu lợi của Ngân hàng. Các dự án của cá hộ gia đình đều là các dự án nhỏ, đều do cán bộ tín dụng hướng dẫn xây dựng, sau đó lại trực tiếp thẩm định chi vay, do đó tính khả thi và hiệu quả kinh tế thấp. Trang 31 CHƯƠNG III NHỮNG GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM THÚC ĐẨY MỞ RỘNG CHO VAY KINH TẾ HỘ SẢN XUẤT TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN HUYỆN KINH MÔN- TỈNH HẢI DƯƠNG I- GIẢI PHÁP 1. Nguồn vốn đầu tư: - Đẩy mạnh huy động vốn bằng các các hình thức tiết kiệm truyền thống trong dân cư để đáp ứng cho nhu cầu vốn trong sản xuất kinh doanh của các đơn vị và hộ sản xuất với lãi suất linh hoạt, phù hợp với cơ chế thị trường. Đây là nguồn vốn thường xuyên chiếm tỷ trọng cao trong nguồn vốn huy động của NHNo, có tính ổn định và không ngừng tăng lên tỷ lệ thuận với thu nhập quốc dân. Đặc điểm của nguồn vốn này là thuộc sở hữu cá nhân, nằm rải rác ở các nơi, trong tất cảcác tầng lớp dân cư, kể cả những người có thu nhập không ổn định. Để thu hút nguồn vốn này phải có những giải pháp về mặt kinh tế thích hợp, năng động nhằm kết hợp haig hoà giữa lợi ích của Ngân hàng với người gửi tiền. Áp dụng nhiều hình thức có lãi có thưởng, tiền gửi có lãi bậc thang, có thể phát triển việc nhận tiền gửi tại nhà theo yêu cầu qua điện thoại, nhằm giúp khách hàng xoá bỏ ngại ngần về rủi ro khi mang tiền đến gửi, loại tiết kiệm dài hạn nhưng trả lãi hàng tháng phù hợp với người gia không tham gia kinh doanh có khoản tiền lớn muốn gửi vào Ngân hàng lĩnh lãi hàng tháng để phục vụ nhu cầu chi tiêu. Có thể huy động tiền gửi với các thời hạn khác nhau 01 tháng, 02 tháng... nhằm thu hút triệt để các nguồn vốn nhàn dỗi trong các tầng lớp dân cư. Thực hiện tốt công tác huy động kỳ phiếu, gắn huy động với nhiệm vụ phát triển kinh tế địa phương. Thông qua các dự án khả thi để xây dựng kế hoạch phát hành kỳ phiếu có mục đích đạt hiệu quả kinh tế cao, phù hợp với kết quả dự án tạo ra khả năng thu hồi vốn đúng thời hạn ( kỳ hạn huy động kỳ phiếu căn cứ vào mục đích sử dụng vốn cho từng dự án cụ thể để xác định thời hạn phù hợp và đảm bảo tính khả thi của dự án có thu nhập để tạo nguồn vốn hoàn trả). Mở rộng thu hút vốn từ các doanh nghiệp, các thành phần kinh tế. Từng bước tiếp cận và tạo mối quan hệ giữa các doanh nghiệp, các thành phần kinh tế Trang 32 với Ngân hàng. Tạo điều kiện cho các khách hàng mở và đang mở tài khoản tại Ngân hàng, đối xử bình đẳng về nghiệp vụ với các khách hàng mở tài khoản có chính sách ưu đãi bằng lợi ích vật chất đối với khách hàng lớn, sản xuất kinh doanh có hiệu quả để chiếm lĩnh thị phần, vừa thu hút được nguồn tiền gửi, nâng cao uy tín của Ngân hàng. Thực hiện phương thức chuyển tiền nhanh, chính xác thuận tiện cho khách hàng. Tại NHNo tỉnh thực hiện tốt chính sách huy động vốn ngoại để đi hỗ trợ cho vốn nội tệ. Tăng cường thu hút vốn đầu tư của nước ngoài vào các dự án phát triển nông nghiệp nông thôn. Thực hiện tốt giải ngân quỹ quay vòng của các dự án đã tiếp nhận đồng thời cùng các cấp các ngành của tỉnh chủ động xây dựng những dự án mới để góp vốn. Chấp hành trích đủ quỹ rủi ro theo chế độ quy định, đây là cơ sở đảm bảo vững chắc cho an toàn vốn huy động. 2. Cho vay đối với hộ sản xuất: Đối với kinh tế nông nghiệp và nông thôn hộ sản xuất đang chiếm tỷ trọng lớn trong nền sản xuất ( Huyện Kinh Môn chiếm tới 90% là hộ sản xuất). Qua khảo sát nhu cầu vay vốn trên địa bàn huyện Kinh Môn có tới 50% hộ sản xuất kinh doanh có nhu cầu vay vốn, mức nhu cầu bình quân 1 hộ từ 6-7 triệu đồng. Như vậy, nếu NHNo&PTNT huyện Kinh Môn đáp ứng đươc thì dư nợ cho vay hộ sản xuất của Ngân hàng sẽ tăng khoảng 120 - 135 tỷ đồng. Cụ thể các đối tượng cây, con như sau: 2.1- Cho vay chuyển dịch cơ cấu cây trồng, từ thâm canh cây lúa nước sang thâm canh thêm vụ mầu và chuyển một phần diện tích đất một vụ bấp bênh sang trồng cây mầu, cây công nghiệp và cây ăn quả như: Dưa, cà chua, ớt, tỏi, dâu tơ tằm, vải, nhãn, hồng...... Những vùng chiêm chũng, ao hồ chuyển sang nuôi thả con đặc sản có giá trị cao như: ba ba, rắn, tôm, cá chim trắng...... Bên cạnh cho vay hộ phát triển nông nghiệp còn đa dạng hoá các hộ có mô hình chăn nuôi lớn như lai hoá đàn bò, lạc hoá đàn lợn và các hộ chăn nuôitheo phương thức chăn nuôi truyền thống. Trang 33 Ngoài ra cho vay thúc đẩy phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ ở nông thôn như chế biến nông sản, xay xát, phơi sấy khô hành, tỏi, ớt, vải, nhãn và các ngành sản xuất khai thác vật liệu xây dựng như : khai thác đá, sản xuất vôi, vận tải thuỷ bộ.....Vừa tăng thu nhập cho kinh tế hộ gia đình, vừa tạo công ăn việc làm thu hút lao động...... 2.2- Cho vay đầu tư công nghệ, máy móc khuyến khích nông dân mua sắm máy làm đất loại nhỏ nâng cao tỷ trọng cơ giới hoá trong khâu làm đất. 2.3- Cho vay kết cấu hạ tầng như kênh mương cấp II, cấp III ( kinh phí xây dựng dân phải đóng góp 50% kinh phí ), cho vay chương trình nước sạch, giao thông nông thôn. 2.4- Quan tâm đến cho vay phục vụ đời sống như mua đất, nhà, tu sửa xây mới nhà ở, đồ dùng và phương tiện đi lại, tạo điều kiện ổn định phát triển nông nghiệp nông thôn. 3. Nâng cao chất lượng xây dựng và thẩm định dự án. Ngân hàng cần giúp các hộ sản xuất dự án, phương án sản xuất. Việc xây dựng và thẩm định dự án vay vốn là khâu quan trọng nhất, quyết định chủ yếu đến hiệu quả tín dụng. Việc xây dựng, thẩm định phải dựa trên cơ sở định hướng và mục tiêu phát triển kinh tế của địa phương. Xây dựng các dự án phát triển kinh tế theo khu vực, theo vùng chuyên canh và từng chuyên ngành liên quan đến phát triển nông nghiệp nông thôn. - Khi xây dựng phương án khả thi cần phải có 3 bước: Bước 1: Thông tin tuyên truyền về chủ trương chính sách, quy chế cho vay đối với khách hàng. Bước 2: Điều tra thu thập các thông tin từ các nguồn khác nhau, theo định hướng phát triển kinh tế của địa phương để tổng hợp xây dựng dự án, phương án đầu tư. Bước 3: Xây dựng dự án trên cơ sở có sự chỉ đạo, tham gia của chính quyền các cấp theo thẩm quyền, các ban ngành, các tổ chức kinh tế. Khi thẩm định dự án vay vốn các cán bộ tín dụng phải đặt ra câu hỏi là cho ai vay, cho vay làm việc gì? Hiệu quả của từng dự án cụ thể ra sao? Các dự án có phù hợp với dịnh hướng phát triển kinh tế địa phương hay không?. Trang 34 Hiện nay hoạt động tín dụng Ngân hàng phải xem xét những định hướng lớn cho sự phát triển, cơ cấu cây trồng vật nuôi, đến từng dự án cụ thể. Vấn đề lập và thẩm định dự án đảm bảo tính hiệu quả, khả thi cao sẽ là tiêu chí ra quyết định đầu tư. Căn cứ vào định hướng phát triển kinh tế của tỉnh. Chi nhánh Ngân hàng nông nghiệp phải chủ động xây dựng các dự án khả thi nhằm kêu gọi vốn của các tổ chức nước ngoài để có thêm nguồn vốn để đáp ứng nhu cầu phát triển. Các cán bộ tín dụng phối hợp với UBND xã, phường lập bản "hồ sơ kinh tế địa phương ", trong đó: - Tình hình dân số, diện tích, mục tiêu kinh tế xã hội từng năm. - Khung giá đất do UBND tỉnh quy định. - Nêu rõ ngành nghề kinh tế của địa phương. - Số hộ trên địa bàn chia theo ngành nghề ( sản xuất chuyên canh hoặc kiêm ngành nghề khác). - Phân loại số hộ đã vay: trực tiếp hoặc qua tổ. - Nắm chắc nhu cầu vay vốn của hộ gia đình trên địa bàn chia theo ngành nghề, đối tượng chi phí. - Kết hợp với trung tâm khuyến nông, kỹ thuật xây dựng định mức kỹ thuật kinh tế kỹ thuật làm cơ sở xây dựng và xét duyệt dự án vay vốn. Nắm định mức kinh tế kỹ thuật cho từng cây, con, ngành nghề có đầu tư trên địa bàn. - Nắm bắt chuyển giao công nghệ kỹ thuật. - Tính toán sản xuất đầu tư. Mô hình đầu tư trước hết xây dựng cho cây, con chủ yếu, giảm bớt việc thẩm định cho từng hộ vay cùng một đối tượng. 4. Củng cố và mở rộng mạng lưới hoạt động. - Tăng cường cán bộ làm công tác tín dụng để có đủ điều kiện hoạt động. - Củng cố Ngân hàng cấp III, xây dựng một Ngân hàng cấp III tại khu vực 5 xã khu đảo. - Củng cố hoạt động, trang bị phương tiện làm việc đối với tổ cho vay thu nợ lưu động tại tổ, nhóm và tại xã. Trang 35 - Kết hợp chặt chẽ với hội nông dân, phụ nữ, cựu chiến binh để chuyển tải vốn đến tận hộ vay- tạo điều kiện thuận lợi gắn bó với người nông dân theo nghị quyết liên tịch 2038 và 02. 5. Nâng cao chất lượng thực hiện an toàn tín dụng. Thực hiện phương châm " Tăng trưởng phải an toàn, an toàn để tăng trưởng mở rộng đầu tư, tập trung mọi cố gắng giải quyết những tồn đọng làm lành mạnh tình hình Ngân hàng, đặc biệt là nâng cao chất lượng tín dụng, giảm nợ quá hạn". Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát ngăn chặn tiêu cực phát sinh, xử lý kịp thời các sai phạm, thực hiện tốt các khâu kiểm tra trước, trong và sau khi cho vay theo quy định cho vay tại quy chế cho vay đối với khách hàng của NHNo&PTNT Việt Nam, thực hiện nguyên tắc " chất lượng tín dụng hơn mở rộng tín dụng", thực hiện nghiêm túc nội quy, quy chế mà Giám đốc Ngân hàng tỉnh đề ra. Trang 36 6. Tăng cường công tác tiếp thị, quảng cáo. Tăng cường tuyên truyền, quảng cáo những hoạt động là một việc không thể thiếu được trong hoạt động kinh doanh nói chung và kinh doanh Ngân hàng nói riêng, nhất là trong tình hình hiện nay trình độ dân trí của người dân nông thôn vẫn chưa cao, hiểu biết về hoạt dộng Ngân hàng còn có hạn. Để " xã hội hoá công tác Ngân hàng " thì một trong những biện pháp quan trọng là tăng cường công tác khuếch trương quảng cáo. 7. Đào tạo và củng cố kiến thức về ngiệp vụ đối với cán bộ tín dụng. - Có kế hoạch đào tạo và đào tạo lại cho cán bộ tín dụng theo học tại trường dưới hình thức tại chức. - Thường xuyên tập huấn nghiệp vụ tại cơ sở hoặc tỉnh tổ chức. - Tổ chức Hội thảo cán bộ nghiệp vụ để học tập kinh nghiệm- nghiệp vụ lẫn nhau để nâng cao trình độ nghiệp vụ, trình độ xây dựng dự án và thẩm định dự án, hướng dẫn hộ vay xây dựng dự án và phương án vay vốn. Trang bị thêm phương tiện làm việc, công nghệ tin học, máy vi tính, đào tạo nghiệp vụ vi tính đối với cán bộ tín dụng, cán bộ kế toán để giải quyết khi cho vay nhanh chóng và thuận tiện. Cán bộ tín dụng nhập hồ sơ cho vay tại phòng tín dụng- cán bộ kế toán làm thủ tục giải ngân và quản lý dữ liệu hồ sơ và hồ sơ cho vay, tiến tới thuận lợi trong giao dịch một cửa. II- MỘT SỐ KIẾN NGHỊ: 1. Những kiến nghị thuộc về cơ chế chính sách tạo điều kiện cho Ngân hàng và khách hàng. * Thủ tục cho vay: Đề nghị Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam nghiên cứu thu gọn lại hồ sơ cho vay, để phù hợp với trình độ dân trí ở nông thôn. * Biện pháp cho vay: Ngân hàng nông nghiệp Việt Namnên có hướng dẫn cụ thể về cho vay đối với kinh tế trang trại, cho vay theo hạn mức tín dụng đối với hộ gia đình, cá nhân tạo điều kiện cho khách hàng và Ngân hàng cho vay. * Đối với tài sản thế chấp: Trang 37 Đối với cấp huyện chưa có trụ sở giao dịch đảm bảo nên cụ thể phân cấp đăng ký hợp đồng thế chấp cho UBND xã. Xã là những người nắm vững nhất tình hình kinh tế, tài sản của từng gia đình do đó có thể xác nhận nhanh chóng và khi phải xử lý thì họ cũng có quan pháp luật xử lý nhanh chóng hơn. Đối với tài sản hình thành từ vốn vay NHNo Việt Nam có hướng dẫn cụ thể đảm bảo tiền vay. 2. Những kiến nghị đối với cấp uỷ, chính quyền địa phương và ban ngành hữu quan. 2.1. Đối với cấp uỷ chính quỳên cấp tỉnh và cấp huyện. - Chỉ đạo những ngành chức năng khảo sát, quy hoạch xây dựng những dự án đầu tư phát triển kinh tế trong phạm vi từng vùng về phát triển kinh tế, cây trồng, vật nuôi, mở mang ngành nghề, trên cơ sở đó Ngân hàng thẩm định cho vay vốn. - Chỉ đạo cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép đăng ký kinh doanh phù hợp với quy mô kinh doanh tài sản đó xử lý, thu hồi đối với những người không thực hiện đúng ngành nghề, hàng hoá kinh doanh. Có như vậy mới buộc khách hàng sử dụng vốn vay đúng mục đích, hạn chế rủi ro và đạo đức do khách hàng gây ra. - Chỉ đạo những ngành khuyến nông, phòng nông nghiệp, trạm thú y, giống cây trồng tổ chức tập huấn cho các hộ nông dân những kiến thức cơ bản về khoa học kỹ thuật trong việc trồng trọt, chăn nuôi và các ngành nghề khác. Giúp cho các hộ nông dân có đủ kiến thức để nhận đồng vốn vay sử dụng đem lại có hiệu quả. - Các cấp uỷ chính quỳên tạo điều kiện tìm hiểu thị trường tiêu thụ sản phẩm, hàng hoá trong tỉnh, chủ yếu là thị trường hàng nông sản, hàng đặc sản khác. Có được thị trường tiêu thụ vững chắc thì mới kích thích các hộ gia đình yên tâm bỏ vốn đầu tư khai thác các tiềm năng, thu hút lao động, tăng sản phẩm cho xã hội, tăng thu nhập cho gia đìnhvà cũng là điều kiện để mở rộng đầu tư của Ngân hàng. - Chỉ đạo ngành địa chính khẩn trương làm thủ tục cấp quyền sử dụng đất ở cho các hộ gia đình. Tạo điều kiện cho các hộ gia đình được quyền sử dụng đất thế chấp vay vốn Ngân hàng theo luật định. Trang 38 - Chỉ đạo các ngành nội chính tăng cường công tác điều tra, phát hiện xử lý nghiêm minh những ổ nhóm tệ nạn xã hội như: Cờ bạc, số dề, rượu chè, nghiện hút ma tuý... Đồng thời kết hợp các đoàn thể chính trị xã hội trong khối mặt trận phát động phong trào dân tham gia phòng chống các tệ nạn xã hội làm trong sạch môi trường kinh doanh. - Chỉ đạo các đơn vị, doanh nghiệp có hình thức góp vốn cho NHPVNg có thêm vốn phục vụ cho người nghèo vay vốn với số lượng và tiền vay cao hơn, nhằm nhanh chóng giảm hộ nghèo theo nghị quyết của Hội đồng nhân dân huyện, Hội đồng nhân dân tỉnh. Đồng thời thống nhất nguồn vốn từ các tổ chức hiện nay đang cho vay đến hộ xản xuất vào NHPVNg để cho vay, trách nhiệm đầu tư vốn chồng chéo kém hiệu quả. 2.2. Đối với chính quyền các xã: - Xác nhận đúng thực tế, đúng đối tượng, đủ điều kiện cụ thể đối với từng hộ xin vay vốn Ngân hàng. Tham gia cùng với Ngân hàng trong việc kiểm tra, giám sát quá trình sử dụng vốn vay của các hộ vay vốn. Giám sát và quản lý tài sản thế chấp. - Phối hợp với các ngành chức năng tổ chức tập huấn về kiến thức khoa học kỹ thuật chuyển giao công nghệ cho các hộ nông dân. - Quy hoạch các vùng và hướng dẫn chỉ đạo các hộ gia đình lập các phương án, dự án đầu tư thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn. - Chỉ đạo các đoàn thể lập các tổ vay vốn vay vốn cho những hộ có nhu cầu vốn ít. 3. Những kiến nghị, đề xuất đối với hộ sản xuất. - Các hộ gia đình phải có ý thức trong việc chủ động xây dựng dự án, dự án sản xuất kinh doanh trên cơ sở những khả năng, tiềm năng sẵn có của mình. Cung cấp đầy đủ, đúng các thông tin về tình hình tài chính, tình hình sản xuất kinh doanh của mình để Ngân hàng xem xét, tư vấn cho khách hàng và xác định mức vốn đầu tư hợp lý phù hợp với năng lực quản lý của từng hộ. - Phải có ý thức tích luỹ kinh nghiệm trong quá trình sản xuất kinh doanh, kinh nghiệm của những người xung quanh. Và tham gia các buổi tập huấn, chuyển giao công nghệ để học tập và tích luỹ kinh nghiệm, tích luỹ những kiến thức khoa Trang 39 học kỹ thuật về những đối tượng mà mình sắp đầu tư trước khi vay vốn Ngân hàng để đầu tư. Có như vậy mới có đủ khả năng quản lý còn sử dụng vốn phát huy hiệu quả. - Quá trình sản xuất và tiêu dùng phải có kế hoạch tiết kiệm để tích luỹ vốn thực hiện vốn tự có tối thiểu phải tham gia đủ tỷ lệ quy định, vốn vay Ngân hàng chỉ là vốn bổ xung. - Chấp hành nghiêm túc các quy định, điều kiện, thể lệ tín dụng của Ngân hàng. Có ý thức trách nhiệm trong quá trình quản lý và sử dụng vốn vay, sòng phẳng trong quan hệ tín dụng. - Không mắc các bệnh tệ nạn xã hội. Trang 40 KẾT LUẬN Đồng vốn tín dụng có ý nghĩa rất lớn đối với sự tăng trưởng của nền kinh tế Đất nước. Tất cả các khách hàng của các tổ chức tín dụng kể cả hộ nghèo đều cần vốn để sản xuất kinh doanh. Nông thôn việt nam không chỉ là thị trường giàu tiềm năng phát triển kinh tế mà còn giàu tiềm năng huy động vốn ( tài nguyên, đất đai, lao động, tiền của....) nhưng lại luôn "khát vốn" nhất là vốn trung và dài hạn. Đảng ta đã khẳng định CNH- HĐH trong phát triển nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới đưa nhà nước và nền kinh tế nông thôn lên sản xuất lớn là nhiệm vụ cực kỳ quan trọng trước mắt và lâu dài. Việc thực hiện tốt cho vay hộ sản xuất sẽ góp phần đáp ứng quan trọng vào chủ trương trên, tạo nên một sự chuyển biến to lớn vào sự nghiệp phát triển đất nước. Cùng với cả nước, chi nhánh NHNo&PTNT huyện Kinh Môn đã triển khai và thực hiện tốt công tác cho vay hộ sản xuất trên địa bàn huyện vừa đẩm bảo tốt yêu cầu nhiệm vụ kinh doanh vừa góp phần đáng kể vào sự nghiệp phát triển kinh tế đất nước. Em xin trân thành cảm ơn TS Nguyễn Võ Ngoạn đã tận tình giúp đỡ để em hoàn thành đề tài này. Tuy nhiên, vì đề tài rất rộng và phức tạp - trình độ bản thân còn nhiều hạn chế, việc thu thập tài liệu và thời gian nghiên cứu có hạn, do đó luận văn không tránh khỏi những thiếu sót. Vậy kính mong các thầy cô cùng các bạn sinh viên Trường Đại học Quản lý và Kinh doanh cho ý kiến giúp đỡ để luận văn được hoàn thiện hơn. Em trân thành cảm ơn sự quan tâm giúp đỡ cao quý đó ! Trang 41 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Báo cáo chính trị Đại hội Đảng bộ tỉnh Hải Dương lần thứ XIII 2. Báo cáo chính trị Đại hội Đảng bộ huyện Kinh Môn lân thứ XIII 3. Báo cáo tổng kết hoạt động kinh doanh của NHNo&PTNT huyện Kinh Môn năm 2001 - 2003 4. Các văn bản của NHNo&PTNT Việt Nam 284/2000/QĐNHNN và văn bản 1627/2002/QĐNHNN 5. Quyết định 67/1999/QĐTTg của Thủ tướng Chính phủ 6. Quyết định 72/QĐHĐQT của NHNo&PTNT Việt Nam 7. Cẩm nang tín dụng của NHNo&PTNT Việt Nam Trang 42 MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU CHƯƠNG I : HỘ SẢN XUẤT VÀ VAI TRÒ CỦA TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI KINH TẾ HỘ ................................................................................ 1 I- Hộ sản xuất và vai trò của kinh tế hộ đối với nền kinh tế .................................. 1 1. Khái quát chung .................................................................................................... 1 2. Vai trò của kinh tế hộ sản xuất đối với kinh tế ....................................................... 2 II- Tín dụng ngân hàng và vai trò của tín dụng ngân hàng đối với kinh tế hộ sản xuất .................................................................................................................... 2 1. Khái niệm về tín dụng ngân hàng .......................................................................... 2 2. Vai trò của tín dụng ngân hàng đối với kinh tế hộ sản xuất .................................... 3 III- Một số cơ chế chính sách tín dụng đối với phát triển kinh tế xã hội sản xuất........................................................................................................................... 3 1.Về nguồn vốn cho vay ............................................................................................ 4 2. Đối tượng cho vay ................................................................................................. 4 3. Lãi suất cho vay .................................................................................................... 5 4. Thời hạn cho vay ................................................................................................... 5 5. Bộ hồ sơ cho vay ................................................................................................... 5 6. Bảo đảm tiền vay ................................................................................................... 6 7. Xử lý rủi ro ............................................................................................................ 6 IV- Hiệu quả cho vay đối với hộ sản xuất tại ngân hàng thương mại. ................. 6 1. Khái niệm về hiệu quả cho vay .............................................................................. 6 2. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả cho vay của ngân hàng thương mại. ............. 7 Trang 43 3. Sự cần thiết nâng cao hiệu quả cho vay đối với hộ sản xuất ................................... 8 CHƯƠNG II : THỰC TRẠNG CHO VAY HỘ SẢN XUẤT TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN HUYỆN KINH MÔN ......................................................................................................................... 10 I. Khái quát hoạt động kinh doanh NHNO&PTNT huyện kinh môn ................... 10 1. Một vài nét về NHNo&PTNT huyện Kinh Môn .................................................... 10 2.Khái quát hoạt động kinh doanh của NHNo&PTNT huyện Kinh Môn năm 2003 ... 12 II. Thực trạng cho vay hộ sản xuất tại NHNo&PTNT huyện Kinh Môn ............ 15 1. Những vấn đề chung về cho vay hộ sản xuất tại Ngân hàng ................................... 15 2. Thủ tục và quy trình xét duyệt cho vay .................................................................. 16 3. Kết quả cho vay đối với hộ sản xuất trong thời gian qua ........................................ 17 III. Những kết quả đạt được và những tồn tại trong cho vay vốn hộ sản xuất ở NHNo&PTNT huyện Kinh Môn - Tỉnh Hải Dương. ............................................. 20 1. Kết quả đạt được ................................................................................................... 20 2. Những mặt tồn tại .................................................................................................. 20 3. Nguyên nhân của những tồn tại trên ...................................................................... 21 CHƯƠNG III : NHỮNG GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM THÚC ĐẨY MỞ RỘNG CHO VAY KINH TẾ HỘ SẢN XUẤT TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN HUYỆN KINH MÔN - TỈNH HẢI DƯƠNG .................................................................................................................... 23 I-Giải pháp ............................................................................................................... 23 1. Nguồn vốn đầu tư .................................................................................................. 23 2. Cho vay đối với hộ sản xuất .................................................................................. 24 3. Nâng cao chất lượng xây dựng và thẩm định dự án................................................ 25 4. Củng cố và mở rộng mạng lưới hoạt động ............................................................. 26 5. Nâng cao chất lượng thực hiện an toàn tín dụng .................................................... 26 6. Tăng cường công tác tiếp thị, quảng cáo ................................................................ 27 7. Đào tạo và củng cố kiến thức về ngiệp vụ đối với cán bộ tín dụng ......................... 27 II- Một số kiến nghị ................................................................................................. 27 1. Những kiến nghị thuộc về cơ chế chính sách tạo điều kiện cho Ngân hàng và khách hàng. ............................................................................................................... 27 Trang 44 2. Những kiến nghị đối với cấp uỷ, chính quyền địa phương và ban ngành hữu quan. ......................................................................................................................... 28 3. Những kiến nghị, đề xuất đối với hộ sản xuất ........................................................ 29 KẾT LUẬN TÀI LIỆU THAM KHẢO