Luận văn Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh giao nhận vận tải hàng lẻ của công ty vinalink

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH --o0o-- NGUYEÃN DUY MINH GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH GIAO NHAÄN VAÄN TAÛI HAØNG LEÛ CUÛA COÂNG TY VINALINK LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH - NAÊM 2002 1 MUÏC LUÏC --o0o-- LÔØI MÔÛ ÑAÀU................................................................................................................... 01 CHÖÔNG 1: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA DOANH NGHIEÄP..................................................................................................... 04 1.1. CAÏNH TRANH TRONG NEÀN KINH TEÁ THÒ TRÖÔØNG...................................... 04 1.2. NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH.................................................................................. 05 1.2.1. Khaùi nieäm veà naêng löïc caïnh tranh.................................................................... 05 1.2.1.1. ÔÛ caáp ñoä toaøn neàn kinh teá quoác daân ........................................................... 06 1.2.1.2. ÔÛ caáp ñoä ngaønh/ coâng ty ............................................................................. 07 1.2.2. Chæ tieâu ño löôøng naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp trong ngaønh................................................................................................................................. 08 CHÖÔNG 2: PHAÂN TÍCH THÖÏC TRAÏNG NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH GIAO NHAÄN VAÄN TAÛI HAØNG LEÛ CUÛA COÂNG TY VINALINK..................... 13 2.1. KHAÙI NIEÄM CHUNG VEÀ NGAØNH VAÄN CHUYEÅN HAØNG LEÛ (LCL)............... 13 2.1.1. Vai troø cuûa vaän chuyeån haøng leû trong neàn kinh teá .......................................... 13 2.1.2. Tieàm naêng cuûa ngaønh vaän chuyeån haøng leû....................................................... 17 2.1.3. Quy trình coâng ngheä cuûa vaän chuyeån haøng leû .................................................. 18 2.2. THÖÏC TRAÏNG CAÙC COÂNG TY GIAO NHAÄN VAÄN TAÛI TAÏI TP. HCM ........... 19 2.2.1. Tình hình chung................................................................................................. 19 2.2.2. Tình hình cung caáp dòch vuï vaän chuyeån haøng leû taïi TP. HCM......................... 19 2.2.2.1. Thò tröôøng vaän chuyeån haøng leû ................................................................... 19 2.2.2.2. Nhaân söï ....................................................................................................... 21 2.2.2.3. Dòch vuï hoã trôï ................................................................................................ 21 2.3. PHAÂN TÍCH THÖÏC TRAÏNG NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA MOÄT SOÁ COÂNG TY GIAO NHAÄN VAÄN TAÛI DAÃN ÑAÀU TAÏI THÒ TRÖÔØNG TP.HCM ....... 22 2.3.1. Phaân tích caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán naêng löïc caïnh tranh .............................. 22 2 2.3.1.1. Soá löôïng caùc coâng ty môùi tham gia vaøo ngaønh ........................................... 22 2.3.1.2. Söï coù maët cuûa caùc saûn phaåm thay theá ......................................................... 24 2.3.1.3. Vò theá ñaøm phaùn cuûa beân cung öùng ............................................................ 25 2.3.1.4. Vò theá ñaøm phaùn cuûa beân tieáp nhaän ............................................................ 25 2.3.1.5. Khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc coâng ty giao nhaän vaän taûi ............................ 26 2.3.2. Ma traän hình aûnh caïnh tranh cuûa caùc coâng ty giao nhaän vaän taûi ...................... 28 2.3.3. Öu ñieåm vaø toàn taïi veà naêng löïc caïnh tranh cuûa 5 NVOCC Consolidator......... 34 2.3.3.1. Öu ñieåm....................................................................................................... 34 2.3.3.2. Toàn taïi ......................................................................................................... 35 CHÖÔNG 3 : ÑOÙNG GOÙP MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH GIAO NHAÄN VAÄN TAÛI CUÛA COÂNG TY VINALINK. ............................................................................................. 37 3.1. QUAN ÑIEÅM THÖÏC HIEÄN GIAÛI PHAÙP................................................................ 37 3.1.1. Quan ñieåm 1: Öu tieân phaùt trieån caùc toå chöùc giao nhaän trong nöôùc ................ 37 3.1.2. Quan ñieåm 2: Khoâng ngöøng naâng cao chaát löôïng giao nhaän vaän taûi............... 38 3.1.3. Quan ñieåm 3: Coi troïng nhu caàu cuûa khaùch haøng trong giao nhaän vaän taûi ........................................................................................................................................ 38 3.2. MUÏC TIEÂU THÖÏC HIEÄN GIAÛI PHAÙP................................................................... 39 3.2.1. Xu höôùng phaùt trieån haøng leû ôû Vieät Nam vaø theá giôùi ....................................... 39 3.2.2. Xu höôùng veà phaùt trieån saûn phaåm..................................................................... 40 3.3. CAÙC GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA COÂNG TY GIAO NHAÄN VAÄN TAÛI VINALINK .............................................................. 41 3.3.1. Giaûi phaùp 1 : Ñaàu tö xaây döïng heä thoáng vaän chuyeån haøng leû tröïc tieáp, khoâng chuyeån taûi qua Singapore ................................................ 41 3.3.1.1. Noäi dung ...................................................................................................... 41 3.3.1.2. Bieän phaùp thöïc hieän .................................................................................... 41 3.3.1.3. Ñieàu kieän thöïc hieän..................................................................................... 43 3 3.3.1.4. Hieäu quaû thöïc hieän....................................................................................... 44 3.3.2. Giaûi phaùp 2: Löïa choïn thò tröôøng muïc tieâu ....................................................... 44 3.3.2.1. Noäi dung ...................................................................................................... 44 3.3.2.2. Bieän phaùp thöïc hieän .................................................................................... 45 3.3.2.3. Ñieàu kieän thöïc hieän.................................................................................... 47 3.3.2.4. Hieäu quaû thöïc hieän ...................................................................................... 47 3.3.3. Giaûi phaùp 3: Thöïc hieän heä thoáng quaûn trò chaát löôïng trong dòch vuï vaän chuyeån haøng hoùa theo ISO 9002. 48 3.3.3.1. Noäi dung giaûi phaùp ...................................................................................... 48 3.3.3.2. Bieän phaùp thöïc hieän .................................................................................... 48 3.3.3.3. Ñieàu kieän thöïc hieän..................................................................................... 48 3.3.3.4. Hieäu quaû thöïc hieän ...................................................................................... 49 3.3.4. Giaûi phaùp 4: Ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc ............................................................... 50 3.3.4.1. Noäi dung giaûi phaùp ...................................................................................... 50 3.3.4.2. Bieän phaùp thöïc hieän .................................................................................... 50 3.3.4.3. Ñieàu kieän thöïc hieän giaûi phaùp..................................................................... 50 3.3.4.4. Hieäu quaû cuûa giaûi phaùp ............................................................................... 51 3.4. KIEÁN NGHÒ ............................................................................................................ 52 3.4.1. Ñoái vôùi Nhaø nöôùc ..............................................................................................52 3.4.2. Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp giao nhaän vaän chuyeån haøng leû................................ 52 Keát luaän.............................................................................................................................. 54 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO ............................................................................................... 56 PHUÏ LUÏC 4 LÔØI MÔÛ ÑAÀU Hoaït ñoäng kinh teá Vieät Nam trong nhöõng naêm gaàn ñaây thaät söï soâi ñoäng. Caïnh tranh trong caùc ngaønh kinh teá dieãn ra gay gaét vaø quyeát lieät. Hoaït ñoäng giao nhaän xuaát nhaäp khaåu ôû Vieät Nam coøn trong giai ñoaïn heát söùc non treû cuõng chöùa ñöïng trong mình noù söï xung ñoät aâm æ cuûa caùc doanh nghieäp trong ngaønh. Caùc doanh nghieäp giao nhaän vaän taûi treân ñòa baøn TP. HCM heát söùc phong phuù veà soá löôïng vaø ña daïng veà chaát löôïng. Coù doanh nghieäp giao nhaän laø cuûa tö nhaân, coù doanh nghieäp laø cuûa caùc toå chöùc nöôùc ngoaøi, coù doanh nghieäp laø cuûa nhaø nöôùc, cuõng coù doanh nghieäp laø lieân doanh hay coå phaàn. Duø thuoäc baát kyø thaønh phaàn kinh teá naøo, caùc doanh nghieäp giao nhaän naøo cuõng khoâng heà lô laø cho vieäc phaùt trieån thò phaàn cuûa mình. Coù nhieàu doanh nghieäp ra ñôøi, roài lôùn maïnh raát nhanh vaø tröôûng thaønh thaät söï, coù doanh nghieäp laïi guïc ngaõ ngay giöõa vinh quang treân thò tröôøng bôûi quy luaät caïnh tranh trong neàn kinh teá thò tröôøng haø khaéc. Baûn thaân ngöôøi nghieân cöùu ñeà taøi ñaõ vaø ñang coâng taùc trong ngaønh giao nhaän vaän taûi ñaõ chöùng kieán nhieàu söï xuaát hieän vaø ra ñi nhö theá. Coù tröïc tieáp trong ngaønh môùi thaáy heát söï nghieät ngaõ cuûa thò tröôøng. Nhaèm goùp chuùt tieáng noùi vaøo quaù trình phaùt trieån cuûa ngaønh, cuûa caùc doanh nghieäp trong ngaønh, toâi ñaõ choïn ñeà taøi nghieân cöùu: "Giaûi phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh giao nhaän vaän taûi haøng leû cuûa coâng ty Vinalink . " Ñeà taøi laø keát quaû cuûa quaù trình tích luõy kieán thöùc kinh teá hoïc trong suoát thôøi gian 3 naêm cuûa khoùa Cao hoïc Quaûn Trò Kinh Doanh tröôøng Ñaïi hoïc kinh teá Thaønh Phoá Hoà Chí Minh vaø 5 naêm kinh nghieäm cuûa baûn thaân trong quaù trình coâng taùc taïi coâng ty VINATRANS vaø sau ñoù laø VINALINK. Baèng söï keát noái kinh nghieäm vaø lyù thuyeát coäng vôùi nhöõng lyù luaän phaân tích tình hình caïnh tranh trong ngaønh giao nhaän, taùc giaû ñaõ neâu ra moät soá giaûi phaùp nhaèm naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc coâng ty trong ngaønh. Cô sôû lyù luaän cuûa vaán ñeà laø caïnh tranh – moät quy luaät hoaït ñoäng cuûa kinh teá thò tröôøng – ñoàng thôøi xuaát phaùt töø hieän traïng cuûa ngaønh giao nhaän vaän taûi haøng leû ; keát hôïp so saùnh, ñaùnh giaù thöïc traïng cuûa vieäc giao nhaän vaän taûi haøng leû trong nöôùc. YÙ nghóa thöïc tieãn cuûa ñeà taøi nhaèm goùp phaàn naâng cao vai troø vaø hieäu quaû cuûa ngaønh giao nhaän vaän taûi haøng leû trong nöôùc . 5 • Phöông phaùp nghieân cöùu : Caùc phöông phaùp nghieân cöùu chuû yeáu ñöôïc söû duïng trong trong luaän vaên laø phöông phaùp duy vaät bieän chöùng, duy vaät lòch söû ; phöông phaùp thoáng keâ ; phaân tích heä thoáng vaø phaân tích so saùnh. - Thu thaäp thoâng tin : Coù ñöôïc töø ñoäi nguõ nhaân vieân Marketing, tìm hieåu qua phoûng vaán tröïc tieáp caùc cô quan chöùc naêng nhö : caûng Saøi Goøn, Taân Caûng, Hieäp hoäi ñaïi lyù vaø moâi giôùi haøng haûi Vieät Nam . - Xöû lyù, phaân tích thoâng tin : keát hôïp khaûo saùt vaø phaân tích soá lieäu, caùc bieán soá thu ñöôïc qua nghieân cöùu . - Keát quaû nghieân cöùu : keát hôïp caùc soá lieäu thoáng keâ veà saûn löôïng doanh thu, toác ñoä taêng tröôûng … ñöôïc bieåu hieän treân caùc baûng, sô ñoà hình truï vaø caùc ma traän. • Ñoái töôïng nghieân cöùu : Chuû yeáu laø coâng ty Vinalink vaø moät soá Coâng ty giao nhaän vaän taûi haøng ñaàu trong lónh vöïc vaän taûi haøng leû, moät phöông thöùc vaän taûi môùi . • Giôùi haïn nghieân cöùu : Töø thöïc tieãn hoaït ñoäng trong ngaønh, vieäc nghieân cöùu ñöôïc giôùi haïn ôû lónh vöïc vaän taûi haøng leû, trong phaïm vi khu vöïc TP.HCM, Bình Döông vaø Ñoàng Nai (chuû yeáu laø ôû Thaønh Phoá Hoà Chí Minh) • Keát caáu luaän vaên : Goàm 3 Chöông : Chöông 1 : Cô sôû lyù luaän veà naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp Chöông 2 : Phaân tích thöïc traïng naêng löïc caïnh tranh giao nhaän vaän taûi haøng leû cuûa coâng ty Vinalink Chöông 3 : Ñoùng goùp moät soá giaûi phaùp naâng cao naêng löïc canh tranh giao nhaän vaän taûi haøng leû cuûa coâng ty Vinalink Vì trình ñoä vaø thôøi gian nghieân cöùu coù haïn, ñeà taøi chaéc chaén khoâng traùnh khoûi coù nhöõng thieáu soùt nhaát ñònh. Kính mong nhaän ñöôïc söï goùp yù cuûa caùc Quyù Thaày Coâ trong Hoäi ñoàng ñaùnh giaù luaän vaên. Xin chaân thaønh caûm ôn. 6 CHÖÔNG 1 CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA DOANH NGHIEÄP 1.1. CAÏNH TRANH TRONG NEÀN KINH TEÁ THÒ TRÖÔØNG. Kinh teá thò tröôøng laø moät hình thaùi trong phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi. Trong ñoù, caùc quan heä kinh teá cuûa caùc caù nhaân, caùc doanh nghieäp ñeàu bieåu hieän qua mua baùn haøng hoùa, dòch vuï treân thò tröôøng vaø thaùi ñoä cö xöû cuûa töøng chuû theå kinh teá laø nhaèm höôùng vaøo vieäc tìm kieám lôïi ích cho chính mình theo söï daãn daét cuûa giaù caû thò tröôøng. Noùi kinh teá thò tröôøng laø noùi neàn kinh teá vaän ñoäng chuû yeáu theo cô cheá thò tröôøng. Ñoù laø hình thöùc toå chöùc kinh teá maø trong ñoù caù nhaân ngöôøi tieâu duøng vaø nhaø kinh doanh taùc ñoäng qua laïi laãn nhau treân thò tröôøng ñeå xaùc ñònh ba vaán ñeà troïng taâm cuûa toå chöùc kinh teá : Saûn xuaát caùi gì? Saûn xuaát nhö theá naøo? Vaø saûn xuaát cho ai? Giaù caû thò tröôøng, cung caàu haøng hoùa vaø caïnh tranh laø boán boä phaän hôïp thaønh cô cheá thò tröôøng. Caùc boä phaän naøy coù quan heä maät thieát vôùi nhau, trong ñoù, giaù caû laø caùi nhaân cuûa thò tröôøng, cung caàu laø trung taâm vaø caïnh tranh laø linh hoàn vaø söùc soáng cuûa thò tröôøng. Saûn xuaát kinh doanh trong neàn kinh teá thò tröôøng taát yeáu daãn ñeán caïnh tranh. Caïnh tranh laø moät trong nhöõng ñaëc tröng cuûa kinh teá thò tröôøng. Caïnh tranh laø giaønh giaät nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå chieám öu theá trong saûn xuaát vaø tieâu thuï saûn phaåm, laø söï ñua tranh giöõa caùc thaønh vieân tham gia kinh teá thò tröôøng. Kieåu ñua tranh naøy khaùc vôùi cuoäc ñua ñeå ñaït moät giaûi thöôûng. Neáu ñua tranh ñeå ñoaït moät giaûi thöôûng laø cuoäc ñua tranh moät laàn thì cuoäc ñua tranh trong kinh teá thò tröôøng dieãn ra lieân tuïc. ÔÛ ñaây, ngöôøi tham gia trong cuoäc tranh ñua naøy khoâng ñöôïc pheùp döøng laïi. Hoï luoân phaûi tieán veà phía tröôùc ñeå chieán thaéng ngöôøi ñöùng sau. 7 Trong caïnh tranh, moïi ngöôøi ñeàu chòu söï chi phoái kieåm soaùt cuûa xaõ hoäi. Ngöôøi naøo ñöa ra keát luaän sai laàm seõ bò thua loã vaø ngöôøi khaùc höôûng lôïi. Vì theá, moãi ngöôøi caàn phaûi caân nhaéc, tính toaùn thaän troïng. Lòch söû kinh doanh treân theá giôùi ñaõ töøng chöùng kieán khoâng ít ngöôøi gia nhaäp laøng kinh doanh töø moät soá voán ít oûi, nhöng ñaõ nhanh choùng thaønh ñaït, ñi töø thaéng lôïi naøy ñeán thaéng lôïi khaùc nhôø coù chieán löôïc caïnh tranh hieäu quaû. Tuy nhieân, söï nghieät ngaõ cuûa thò tröôøng cuõng ñaõ ngoán maát taøi saûn, voán lieáng cuûa nhieàu ngöôøi nhaûy vaøo kinh doanh maø khoâng löôøng heát söï khoác lieät cuûa caïnh tranh trong kinh teá thò tröôøng, trong ñoù coù caû nhöõng ngöôøi ñaõ töøng vang boùng moät thôøi. ÔÛ nöôùc ta, töø khi neàn kinh teá chuyeån sang kinh teá haøng hoùa theo cô cheá thò tröôøng, caùc doanh nghieäp ñaõ baét ñaàu phaân cöïc. Moät soá thích öùng vôùi cô cheá môùi, xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh ñuùng ñaén ñaõ nhanh choùng phaát leân. Ngöôïc laïi nhieàu ngöôøi ñaõ trôû neân luùng tuùng, khoâng tìm ñöôïc loái ra, daãn ñeán laøm aên ngaøy caøng thua loã. Kinh teá thò tröôøng laø tính tôùi lôïi ích, lôïi ích ñoù ñaït ñöôïc qua caïnh tranh. Khoâng coù caïnh tranh, ñoäng löïc hoaït ñoäng cuûa kinh teá thò tröôøng bò tieâu dieät. Chính vì vaäy, kinh teá thò tröôøng vôùi ñaëc tröng caïnh tranh, coù theå noùi laø moät coâng ngheä hieän ñaïi ñeå phaùt trieån kinh teá trong thôøi nay. 1.2. NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA DOANH NGHIEÄP 1.2.1. KHAÙI NIEÄM VEÀ NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH. Thuaät ngöõ naêng löïc caïnh ñöôïc söû duïng raát roäng raõi trong giao tieáp haøng ngaøy, trong saùch baùo chuyeân moân , cuõng nhö treân caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng cuûa caùc nhaø kinh doanh, caùc chuyeân gia kinh teá, caùc chính khaùch… Ñaëc bieät laø thôøi gian gaàn ñaây, khi neàn kinh teá Vieät Nam coù daáu hieäu khaùc thöôøng (taêng tröôûng chaäm, thieåu phaùt, ñaàu tö giaûm suùt…) maø moät trong nhöõng nguyeân nhaân ñoù laø do haøng hoùa nöôùc ta keùm söùc caïnh tranh treân thò tröôøng trong vaø ngoaøi nöôùc. Naêm 1999, Vieät Nam ñöùng thöù 48 trong soá 59 quoác gia treân theá giôùi ñöôïc xeáp haïng veà söùc caïnh tranh cuûa thò tröôøng. 8 Baûng 1: Vò theá caïnh tranh cuûa thò tröôøng caùc quoác gia Ñoâng Nam AÙ naêm 1999 STT Quoác gia Xeáp haïng Ghi chuù 1 Singapore 1 2 Malaysia 16 3 Thaùi Lan 30 4 Philipines 33 5 Indonesia 37 6 Vietnam 48 Coù 59 quoác gia ñöôïc xeáp haïng veà söùc caïnh tranh treân thò tröôøng Nguoàn: Taïp chí dieãn ñaøn kinh teá theá giôùi 1999 Coù nhieàu caùch hieåu khaùc nhau veà naêng löïc caïnh tranh. Theo nghóa heïp, thì naêng löïc caïnh tranh theå hieän qua caùc chæ soá veà tyû giaù thöïc vaø trong moái quan heä thöông maïi. Theo nghóa roäng hôn, thì naêng löïc caïnh tranh laø khaû naêng saûn xuaát haøng hoùa dòch vuï ñuû söùc ñaùp öùng ñoøi hoûi cuûa caïnh tranh vaø ñaûm baûo möùc soáng cao cho coâng daân. Coù theå xem xeùt naêng löïc caïnh tranh ôû hai caáp ñoä: 1.2.1.1. ÔÛ caáp ñoä toaøn neàn kinh teá quoác daân: Naêng löïc caïnh tranh cuûa moät quoác gia laø khaû naêng ñaït vaø duy trì ñöôïc möùc taêng tröôûng cao, ñöôïc xaùc ñònh qua caùc yeáu toá nhö: chính saùch môû cöûa neàn kinh teá, vai troø hoaït ñoäng cuûa Chính phuû, caùc yeáu toá luaät phaùp, theå cheá, caùc yeáu toá taøi chính vaø coâng ngheä, caùc yeáu toá quaûn lyù nguoàn nhaân löïc vaø lao ñoäng… Vieät Nam vôùi chính saùch ñoåi môùi, ñoäng vieân nguoàn löïc trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi, ñaõ laøm neàn kinh teá quoác daân lieân tuïc taêng tröôûng cao : GDP bình quaân ñaït 8,3% suoát 7 naêm gaàn ñaây (tröø naêm 1998 laø 5,8% do aûnh höôûng cuûa khuûng hoaûng); laïm phaùt döôùi 10%, möùc soáng nhaân daân ñöôïc naâng cao (taêng 2,45 laàn so vôùi naêm 1993), xuaát khaåu 10 naêm (1991-1999) ñaït 54,3 tyû USD, ñaùp öùng 3/4 nhu caàu nhaäp khaåu. Ñieàu ñoù chöùng toû trong thôøi gian qua kinh teá Vieät Nam coù söùc caïnh tranh trong khu vöïc. 9 Tuy nhieân, xeùt trong daøi haïn, yeáu toá cô baûn ñeå naâng cao möùc soáng cuûa moät ñaát nöôùc - theo M.E Porter, giaùo sö noåi tieáng veà chieán löôïc caïnh tranh ôû Ñaïi hoïc Havard - Hoa Kyø, thì chæ soá naêng suaát môùi laø chæ soá ñaùnh giaù naêng löïc caïnh tranh cuûa moät quoác gia vaø caùc yeáu toá taïo neân lôïi theá caïnh tranh theå hieän ôû moâ hình "khoái kim cöông caùc lôïi theá caïnh tranh" cuûa M.Porter. Hình 1: Khoái kim cöông caùc lôïi theá caïnh tranh Vaán ñeà laø yeáu toá naøo trong neàn kinh teá quoác daân - vôùi tö caùch laø neàn moùng, choã döïa cuûa coâng ty - giöõ vai troø quyeát ñònh. Vì chæ soá naêng suaát, ñeán löôït noù, phuï thuoäc vaøo trình ñoä phaùt trieån vaø tính naêng ñoäng cuûa caùc coâng ty, cho pheùp caùc coâng ty saùng taïo vaø duy trì lôïi theá caïnh tranh treân moät lónh vöïc cuï theå. Chieán löôïc, cô caáu cuûa coâng ty vaø ñoái thuû caïnh tranh Caùc ngaønh hoå trôï vaø caùc ngaønh lieân quan Caùc ñieàu kieän veà nhaân toá saûn xuaát Caùc ñieàu kieän veà caàu 1.2.1.2. ÔÛ caáp ñoä ngaønh/ coâng ty. Theo quan ñieåm lyù thuyeát thöông maïi truyeàn thoáng, naêng löïc caïnh tranh cuûa saûn phaåm ôû caáp ñoä ngaønh/ coâng ty ñöôïc xem xeùt qua lôïi theá so saùnh veà chi phí saûn xuaát vaø naêng suaát. Vì chi phí caùc yeáu toá saûn xuaát thaáp vaãn ñöôïc coi laø ñieàu kieän cô baûn cuûa lôïi theá caïnh tranh. 10 Nhieàu saûn phaåm ngaønh coâng nghieäp Vieät Nam hieän nay ñöôïc ñaùnh giaù laø khoâng coù khaû naêng caïnh tranh do coâng ngheä laïc haäu, quaûn lyù keùm, laïi ñöôïc baûo hoä quaù möùc nhö : ñöôøng, xi maêng, theùp xaây döïng… Tính caïnh tranh cuûa ngaønh/ coâng ty coøn ñöôïc xem xeùt theo quan ñieåm toång hôïp. Ñoù laø vieäc taïo ra vaø duy trì lôïi nhuaän vaø thò phaàn treân thò tröôøng. Caùc chæ soá ñaùnh giaù laø : naêng suaát, coâng ngheä, chaát löôïng, söï khaùc bieät saûn phaåm… Vaø cuoái cuøng, theo quan ñieåm quaûn trò chieán löôïc, M.Porter phaân tích raèng: Ñoái vôùi moãi ngaønh, duø laø trong hay ngoaøi nöôùc, naêng löïc caïnh tranh chòu aûnh höôûng bôûi caùc yeáu toá theå hieän qua moâ hình sau: Hình 2: Caùc yeáu toá aûnh höôûng naêng löïc caïnh tranh Soá löôïng caùc coâng ty môùi tham gia vaøo ngaønh Söï coù maët hay thieáu vaéng caùc saûn phaåm thay theá Vò theá ñaøm phaùn cuûa beân tieáp nhaän Vò theá ñaøm phaùn cuûa beân cung öùng Khaû naêng tranh ñua cuûa caùc coâng ty ñang tranh ñua vôùi nhau 1. Soá löôïng caùc coâng ty môùi tham gia vaøo ngaønh: Trong quaù trình vaän ñoäng cuûa löïc löôïng thò tröôøng, thöôøng coù nhöõng coâng ty môùi gia nhaäp thò tröôøng vaø nhöõng coâng ty yeáu hôn ruùt ra khoûi thò tröôøng. Chaúng haïn töø khi xuaát hieän caùc coâng ty lieân doanh lôùn nhö Coca-Cola, Pepsi… ngöôøi ta 11 ñaõ khoâng thaáy ñaäm neùt nhaõn hieäu Tribeco moät thôøi noåi tieáng treân thò tröôøng nöôùc giaûi khaùt Vieät Nam. Caïnh tranh seõ loaïi boû nhöõng coâng ty yeáu keùm, khoâng thích nghi vôùi moâi tröôøng, ñoàng thôøi laøm taêng khaû naêng cuûa moät soá coâng ty khaùc. Soá löôïng caùc coâng ty môùi tham gia vaøo moät ngaønh nhieàu hay ít phuï thuoäc vaøo ñaëc ñieåm kyõ thuaät cuûa ngaønh vaø möùc ñoä haáp daãn cuûa thò tröôøng ñoù. Möùc ñoä haáp daãn caøng cao, soá löôïng caùc coâng ty môùi tham gia caøng nhieàu, tính caïnh tranh caøng quyeát lieät. 2. Söï coù maët (hay thieáu vaéng) caùc saûn phaåm thay theá: Saûn phaåm thay theá phaàn lôùn laø keát quaû cuûa cuoäc buøng noå coâng ngheä ñeå taïo ra nhöõng saûn phaåm môùi coù cuøng coâng naêng, thay theá saûn phaåm hieän taïi. Ngöôøi ta seõ chuyeån sang söû duïng saûn phaåm thay theá khi giaù caû cuûa saûn phaåm hieän taïi quaù cao. Ñeå ñoái phoù laïi, caùc doanh nghieäp tìm caùch taïo ra nhöõng saûn phaåm coù chaát löôïng khaùc bieät saûn phaåm thay theá, hoaëc laøm taêng chi phí cuûa khaùch haøng khi hoï chuyeån sang söû duïng saûn phaåm thay theá. Söï saün coù cuûa saûn phaåm thay theá treân thò tröôøng laø moái ñe doïa tröïc tieáp ñeán khaû naêng phaùt trieån vaø naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc coâng ty. Tröôøng hôïp thieáu vaéng caùc saûn phaåm thay theá, caùc saûn phaåm hieän taïi trôû neân luoân caàn thieát ñoái vôùi ngöôøi söû duïng. Ñeå duy trì söï caàn thieát ñoù, caùc coâng ty cuõng khoâng ngöøng hoaøn thieän chaát löôïng, haï thaáp chi phí ñeå baûo ñaûm khaû naêng caïnh tranh hôn nöõa. 3. Vò theá ñaøm phaùn cuûa beân cung öùng. Nhöõng ngöôøi cung öùng cuõng coù söùc maïnh ñaøm phaùn raát lôùn. Coù nhieàu caùch khaùc nhau laø beân cung öùng coù theå taùc ñoäng vaøo khaû naêng thu lôïi nhuaän cuûa ngaønh. Hoï coù theå naâng giaù, hoaëc giaûm chaát löôïng nhöõng vaät tö maø hoï cung öùng, hoaëc thöïc hieän caû hai. 12 Khi nhaø cung öùng laø caùc doanh nghieäp lôùn, naém trong tay ñaïi ña soá nguoàn vaät tö, thieát bò chuû yeáu thì khaû naêng taùc ñoäng, ñaøm phaùn lôùn hôn raát nhieàu. Naêng löïc caïnh tranh trong ngaønh seõ bò aûnh höôûng. 4. Vò theá ñaøm phaùn cuûa beân tieáp nhaän. Vò theá cuûa beân tieáp nhaän - töùc khaùch haøng - theå hieän ôû choã hoï coù theå buoäc caùc nhaø saûn xuaát phaûi giaûm giaù baùn saûn phaåm thoâng qua vieäc tieâu duøng ít hôn hoaëc ñoøi hoûi chaát löôïng saûn phaåm cao hôn. Moät trong nhöõng nhaân toá laøm taêng vò theá ñaøm phaùn cuûa khaùch haøng laø möùc ñoä taäp trung. ÔÛ moät lónh vöïc naøo ñoù, caøng coù nhieàu khaùch haøng thì söï caïnh tranh giöõa caùc coâng ty trong lónh vöïc naøy caøng gay gaét. Xe gaén maùy ôû Vieät Nam coù möùc ñoä taäp trung khaùch haøng cao, laøm cho caùc haõng Honda, Suzuki, Yamaha, VMEP lieân tuïc giaûm giaù trong thôøi gian gaàn ñaây ñeå caïnh tranh. 5. Khaû naêng tranh ñua cuûa caùc coâng ty ñang caïnh tranh. Tranh ñua giöõa caùc doanh nghieäp hieän coù trong ngaønh laø moät trong nhöõng yeáu toá phaûn aùnh baûn chaát cuûa caïnh tranh. Söï coù maët cuûa caùc coâng ty caïnh tranh chính treân thò tröôøng vaø tình hình hoaït ñoäng cuûa hoï laø löïc löôïng taùc ñoäng tröïc tieáp, maïnh meõ vaø töùc thì tôùi naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc coâng ty. Caùc coâng ty chính ñoùng vai troø chuû choát, coù khaû naêng chi phoái vaø khoáng cheá thò tröôøng. Caùc coâng ty trong ngaønh caàn phaûi nghieân cöùu, ñaùnh giaù khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc coâng ty chính, ñeå xaây döïng cho mình moät chieán löôïc caïnh tranh thích hôïp vôùi naêng löïc caïnh tranh chung cuûa ngaønh. Caùc yeáu toá treân ñoàng thôøi taïo neân moâi tröôøng caïnh tranh maø M.Porter goïi laø 5 löïc löôïng hay 5 aùp löïc caïnh tranh treân thò tröôøng ngaønh. Caùc aùp löïc naøy aûnh höôûng ñeán naêng löïc caïnh tranh trong ngaønh. Toùm laïi ôû caáp ñoä ngaønh, coâng ty, coù 3 quan ñieåm veà naêng löïc caïnh tranh : + Quan ñieåm cuûa lyù thuyeát thöông maïi truyeàn thoáng : Xem xeùt naêng löïc caïnh tranh qua lôïi theá so saùnh veà chi phí vaø naêng löïc saûn xuaát. 13 + Quan ñieåm toång hôïp: Xem xeùt naêng löïc caïnh tranh qua vieäc taïo ra vaø duy trì lôïi nhuaän vaø thò phaàn treân thò tröôøng. + Quan ñieåm cuûa M.Porter: Naêng löïc caïnh tranh chòu aûnh höôûng bôûi 5 yeáu toá vaø trong moâi tröôøng caïnh tranh laø 5 aùp löïc caïnh tranh. Nhöõng quan ñieåm treân, ñaëc bieät laø cuûa M. Porter, veà naêng löïc caïnh tranh caû hai caáp ñoä: Quoác gia vaø Ngaønh, seõ ñöôïc vaän duïng ñeå phaân tích, ñaùnh giaù, tìm ra giaûi phaùp nhaèm naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc coâng ty trong ngaønh. 1.2.2. CHÆ TIEÂU ÑO LÖÔØNG NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP TRONG NGAØNH. Ñeå ño löôøng tính caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp, ngoaøi caùc chæ tieâu veà coâng suaát maùy moùc thieát bò, naêng suaát lao ñoäng, saûn löôïng, lôïi nhuaän… ngöôøi ta coøn tieán haønh xaây döïng ma traän hình aûnh caïnh tranh. Ma traän hình aûnh caïnh tranh seõ cho moät caùi nhìn toaøn dieän naêng löïc cuûa caùc coâng ty trong moâi tröôøng caïnh tranh trong ngaønh. Coù 5 böôùc trong vieäc xaây döïng moät ma traän hình aûnh caïnh tranh: • Böôùc 1 : Xaùc ñònh caùc chæ tieâu coù vai troø quyeát ñònh trong vieäc naâng cao tính caïnh tranh. Ví duï nhö chæ tieâu: lôïi theá veà coâng ngheä, chaát löôïng saûn phaåm, ñòa baøn, thò phaàn, hoa hoàng… • Böôùc 2 : Phaân loaïi möùc ñoä quan troïng : Töø 0,0 (khoâng quan troïng) ñeán 1,0 (raát quan troïng) cho moãi chæ tieâu: Vieäc phaân loaïi naøy cho thaáy taàm quan troïng cuûa töøng chæ tieâu ñoái vôùi hieäu quaû caïnh tranh cuûa töøng doanh nghieäp trong ngaønh. Möùc phaân loaïi taàm quan troïng ñöôïc xaùc ñònh thoâng qua söï nhaát trí cuûa caùc doanh nghieäp caïnh tranh, keát hôïp vôùi ñaùnh giaù cuûa ñoäi nguõ nhaân vieân Marketing cuûa moät coâng ty maãu ñöôïc löïa choïn. Caùc möùc phaân loaïi cho thaáy caùch thöùc maø theo ñoù, caùc chieán löôïc cuûa coâng ty öùng phoù vôùi moãi nhaân toá, vôùi 4 laø phaûn öùng toát nhaát, 3 laø treân möùc trung bình, 2 laø trung bình, 1 laø keùm. 14 • Böôùc 3 : Xaùc ñònh toång soá ñieåm: Baèng caùch nhaân möùc ñoä quan troïng vôùi töøng phaân loaïi cuûa caùc chæ tieâu. • Böôùc 4 : Coäng toång soá ñieåm cuûa möùc ñoä quan troïng: Ñeå xaùc ñònh toång soá ñieåm quan troïng cho doanh nghieäp. • Böôùc 5 : Laäp ma traân hình aûnh caïnh tranh. Baûng 2: Ma traän hình aûnh caïnh tranh Ñôn vò caïnh tranh maãu Ñôn vò caïnh tranh 1 Ñôn vò caïnh tranh 2 Chæ tieâu Möùc ñoä quan troïng Phaân loaïi Ñieåm quan troïng Phaân loaïi Ñieåm quan troïng Phaân loaïi Ñieåm quan troïng Lieät keâ caùc chæ tieâu Toång soá ñieåm quan troïng Toùm laïi, caïnh tranh laø taát yeáu khaùch quan trong neàn kinh teá thò tröôøng. Söï taêng tröôûng kinh teá cuûa moät quoác gia, hay söï phaùt ñaït cuûa ngaønh, coâng ty phuï thuoäc vaøo saûn phaåm cuûa hoï coù hay khoâng söùc caïnh tranh treân thöông tröôøng. Phaân tích thöïc traïng moâi tröôøng caïnh tranh ñeå coù nhöõng giaûi phaùp naâng cao tính caïnh tranh laø coâng vieäc ñaàu tieân, caàn thieát ñoái vôùi caùc doanh nghieäp giao nhaän vaän taûi. 15 CHÖÔNG 2 PHAÂN TÍCH THÖÏC TRAÏNG NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA COÂNG TY VINALINK 2.1. KHAÙI NIEÄM CHUNG VEÀ NGAØNH VAÄN CHUYEÅN HAØNG LEÛ. 2.1.1. VAI TROØ CUÛA VAÄN CHUYEÅN HAØNG LEÛ TRONG NEÀN KINH TEÁ. Cuøng vôùi quaù trình môû cöûa hoäi nhaäp cuûa neàn kinh teá nöôùc ta trong treân döôùi 25 naêm gaàn ñaây, hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu ngaøy caøng trôû neân thöôøng xuyeân vaø goùp phaàn quan troïng vaøo quaù trình saûn xuaát kinh doanh cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi trong nöôùc. Xuaát nhaäp khaåu coù vai troø kích thích saûn xuaát, taïo vieäc laøm, naâng cao thu nhaäp vaø ñôøi soáng ngöôøi daân. Ñi cuøng vôùi hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu coù moät hoaït ñoäng cuõng khoâng theå thieáu vaø ñoùng vai troø heát söùc quan troïng ñoù laø vaän chuyeån haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu. Hoaït ñoäng vaän chuyeån haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu caû baèng ñöôøng bieån vaø ñöôøng haøng khoâng ñaõ giuùp haøng hoùa trong nöôùc ta coù theå bay ñeán moïi mieàn theá giôùi ñeå trao ñoåi vaø mang veà cho ñaát nöôùc moät löôïng haøng hoùa khaùc hay ngoaïi teä phuïc vuï ñaéc löïc cho coâng cuoäc xaây döïng vaø phaùt trieån kinh teá trong nöôùc. Tröôùc kia, tröôùc luùc ra ñôøi hình thöùc vaän chuyeån haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu baèng container, hoaït ñoäng vaän taûi haøng hoùa chöa thaät söï vaø lôùn maïnh. Khoaûng 10naêm gaàn ñaây, khi dòch duï vaän chuyeån baèng container trôû neân thoâng duïng trong vaän chuyeån haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu, hoaït ñoäng vaän chuyeån haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu ñaõ coù theå trôû ngaønh moät ñoái töôïng coù nhieàu khía caïnh caàn ñöôïc nhieàu chuyeân gia nghieân cöùu quaùn trieät. Coù raát nhieàu vaán ñeà trong vaän chuyeån haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu baèng container, nhöng döôùi ñaây xin ñeà caäp ñeán hình thöùc vaän taûi naøy döôùi quan ñieåm kinh teá kinh doanh. Vaän taûi haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu theo hình thöùc vaän chuyeån baèng container goàm hai hình thöùc chính laø: Vaän chuyeån haøng hoùa nguyeân container vaø vaän chuyeån haøng leû. 16 FCL (Full Container Load): Laø göûi haøng ñoùng nguyeân moät container, thöôøng laø haøng cuûa moät chuû. Khi chôû haøng ñoùng container baèng taøu ñònh chuyeán (taøu thöôøng xuyeân) theo phöông thöùc FCL/FCL thì: - Ngöôøi göûi haøng (hoaëc ngöôøi giao nhaän uûy thaùc cuûa ngöôøi göûi haøng) yeâu caàu ngöôøi chuyeân chôû cung caáp voû container hoaëc thueâ voû container ñöa veà kho cuûa mình ñoùng haøng, môøi cô quan Haûi quan kieåm hoùa, keïp chì, nieâm phong. - Sau ñoù ñöa ñeán giao cho ngöôøi chuyeân chôû taïi baõi container (container yard - CY) cuûa hoï hoaëc ñöa ñeán beán caûng xeáp taøu theo chæ daãn cuûa hoï. - Tieáp sau, haøng ñöôïc chuyeân chôû ñeán caûng ñích, ngöôøi chuyeân chôû ñöa veà baõi container cuûa mình hoaëc baõi caûng ñeå giao cho ngöôøi nhaän haøng. - Ngöôøi nhaän haøng laøm thuû tuïc Haûi quan laáy haøng ra, neáu ñöôïc Haûi quan chaáp thuaän thì ñöa container nguyeân nieâm chì veà kho baõi cuûa mình hay cuûa ngöôøi giao nhaän, môøi Haûi quan kieåm hoùa ñeå laáy haøng ra. Nhö vaäy, ngöôøi chuyeân chôû chòu traùch nhieäm töø khi nhaän nguyeân veïn cho ñeán khi giao nguyeân veïn container. Traùch nhieäm aáy khoâng chæ baét ñaàu khi nhaän haøng leân taøu vaø keát thuùc khi dôõ haøng khoûi taøu nhö quy ñònh cuûa Quy taéc Hague maø coøn môû roäng töø khi nhaän container vaøo CY hay beán caûng cho ñeán khi giao xong cho ngöôøi nhaän haøng taïi CY cuûa mình bat beán caûng ôû caûng ñích. LCL (Less Container Load): Laø göûi haøng leû, khoâng ñuû cho moät container vaøo chung moät container, töùc laø container chung chuû do ngöôøi chuyeân chôû gom laïi. Khi göûi haøng theo phöông thöùc LCL/LCL thì: - Ngöôøi chuyeân chôû nhaän caùc loâ haøng leû vaøo traïm ñoùng haøng (container freight station - CFS) cuûa mình, ñoùng chung vaøo container, chòu chi phí ñoùng haøng vaø xeáp taøu, chôû ñeán caûng ñích. - Taïi caûng ñích, ngöôøi chuyeân chôû boác container leân, ñöa veà CFS cuûa mình, laáy haøng ra phaân phoái cho nhöõng ngöôøi nhaän haøng. Chi phí do ngöôøi 17 chuyeân chôû chòu. Thuû tuïc Haûi quan ñoái vôùi haøng hoùa do ngöôøi nhaän haøng ñaûm nhieäm. - Traùch nhieäm cuûa ngöôøi chuyeân chôû trong tröôøng hôïp naøy baét ñaàu töø khi nhaän haøng leû vaøo CFS cho ñeán khi giao haøng cho nhöõng ngöôøi nhaän haøng taïi CFS caûng ñích. Coù tröôøng hôïp thöïc hieän phöông thöùc FCL/LCL hay LCL/FCL, thöôøng do ngöôøi giao nhaän ñaûm nhieäm: nhaän nguyeân moät container cuûa chuû haøng roài göûi ñeán ñòa ñieåm ñích chia leû cho nhieàu ngöôøi nhaän hoaëc gom haøng cuûa nhieàu chuû haøng ñoùng chung moät container göûi ñeán ñòa ñieåm ñích giao cho moät ngöôøi nhaän haøng. Coù hai hình thöùc gom haøng leû: gom haøng leû chuyeån taûi vaø vaø gom haøng leû tröïc tieáp: + Gom haøng leû chuyeån taûi: Gioáng nhö quy trình noùi treân qua Singapore. + Gom haøng leû tröïc tieáp: Laø gom haøng moät laàn göûi töø caûng ñoùng haøng tröïc tieáp ñeán caûng dôõ haøng maø khoâng caàn qua caûng chuyeån taûi. Ñieàu kieän ñeå thöïc hieän vieäc gom haøng tröïc tieáp laø phaûi gom ñöôïc ñuû haøng cuøng ñi ñeán caûng ñoù. Neáu coâng ty gom haøng khoâng vöôït qua ñöôïc saûn löôïng hoøa voán trong container thì seõ bò loã. Lôïi ích cuûa vieäc vaän chuyeån haøng leû tröïc tieáp laø: + Thôøi gian vaän chuyeån nhanh, ngang baèng vôùi hình thöùc vaän chuyeån nguyeân conatiner. + Neáu vöôït qua ñöôïc saûn löôïng hoøa voán trong container seõ laøm giaûm chi phí, taêng lôïi nhuaän. Vaän chuyeån haøng haøng leû laø hình thöùc nhaø vaän taûi hay caùc Coâng ty Gom haøng chia nhoû khoaûng khoâng gian trong container nguyeân ra laø töøng meùt khoái ñeå baùn leû laïi cho nhöõng khaùch haøng coù nhu caàu vaän chuyeån haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu nhöng vì lôïi ích kinh teá hoï khoâng theå thueâ nguyeân container ñeå vaän chuyeån haøng hoùa cuûa mình. 18 Hình thöùc vaän chuyeån haøng leû coù caû trong vaän taûi ñöôøng bieån vaø ñöôøng haøng khoâng coù söû duïng container trong vaän chuyeån. Hình thöùc haøng leû ra ñôøi sau haøng nguyeân container moät thôøi gian daøi nhöng coù toác ñoä phaùt trieån nhanh choùng vì coù nhöõng lôïi theá tuyeät ñoái maø hình thöùc vaän taûi haøng nguyeân container khoâng coù ñöôïc. Vai troø cuûa vaän taûi haøng leû heát söùc quan troïng vì caùc nguyeân do sau: Vaän taûi haøng leû laø saûn phaåm höõu ích ñoái vôùi doanh nghieäp nhoû vaø vöøa khi môùi baét ñaàu kinh doanh. Ñieàu naøy coù theå ñöôïc lyù giaûi raèng caùc doanh nghieäp môùi khôûi nghieäp thöôøng coù quy moâ xuaát haøng hoùa khoâng lôùn, nhu caàu vaän chuyeån haøng hoùa moät laàn thöôøng khoâng söû duïng heát khoaûng khoâng gian cuûa moät container loaïi nhoû nhaát 20’ laø khoaûng 23-25 meùt khoái haøng hoùa. Do vaäy, seõ laø khoâng hieäu quaû khi caùc doanh nghieäp naøy mua cöôùc cuûa caû moät container ñeå roài vaän chuyeån chæ vaøi ba khoái haøng hoùa cuûa mình. Töø choã tieát kieäm ñöôïc chi phí khi mua cöôùc haøng leû, caùc doanh nghieäp coù theå giaûm giaù thaønh saûn phaåm xuaát khaåu. Töø ñoù taêng söùc caïnh tranh veà giaù cho haøng hoùa cuûa hoï, thò phaàn theá giôùi cuûa hoï ngaøy caøng lôùn vaø nhu caàu xuaát nhaäp haøng hoùa laïi caøng taêng töø ñoù quay laïi goùp phaàn phaùt trieån tieáp tuïc dòch vuï vaän chuyeån haøng leû . Cuõng coù moät soá loaïi haøng hoùa coù dung löôïng haøng xuaát hoaëc nhaäp raát lôùn nhöng vì cöôøng ñoä xuaát khoâng cao hoaëc kích thöôùc haøng hoùa khoâng lôùn neân nhu caàu thueâ caû khoâng gian cuûa moät container trong moät laàn xuaát hoaëc nhaäp laø khoâng caàn thieát. Thuû tuïc vaän chuyeån haøng leû ngaøy nay ñaõ ñöôïc caùc Coâng ty Gom haøng thöïc hieän chuyeân nghieäp vaø giaûm giaù thaønh raát thaáp. Chính vì theá maø hoaït ñoäng naøy heát söùc tieän lôïi cho ngöôøi xuaát khaåu. Ngöôøi xuaát khaåu coù theå yeân taâm veà chaát löôïng haøng hoùa trong quaù trình vaän chuyeån cuõng nhö tính baûo ñaûm cho vieäc nhaän haøng cuûa ngöôøi nhaän haøng. Vaän chuyeån haøng leû ñaõ vaø ñang ñoùng vai troø heát söùc quan troïng trong hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu cuûa baát kyø quoác gia naøo. Cuøng vôùi vaän chuyeån haøng nguyeân container, vaän chuyeån haøng leû ñaõ ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu kinh doanh xuaát nhaäp 19 khaåu heát söùc linh ñoäng vaø ña daïng cuûa caùc doanh nghieäp trong neàn kinh teá quoác daân. 2.1.2. TIEÀM NAÊNG CUÛA NGAØNH VAÄN CHUYEÅN HAØNG LEÛ. ÔÛ Vieät Nam, ngheà giao nhaän ñaõ hình thaønh töø laâu. ÔÛ Mieàn Nam, tröôùc ngaøy giaûi phoùng coù nhöõng coâng ty giao nhaän, phaàn lôùn laøm coâng vieäc khai quan thueá vaän taûi ñöôøng boä, nhöng manh muùn, nhoû beù, moät soá laø ñaïi lyù cuûa caùc haõng giao nhaän nöôùc ngoaøi. ÔÛ Mieàn Baéc, töø naêm 1956 ñaõ coù cô quan chuyeân laøm giao nhaän, sau khi thoáng nhaát ñaát nöôùc, ñöa toå chöùc giao nhaän vaøo moät moái töø Baéc ñeán Nam laø Toång coâng ty giao nhaän kho vaän ngoaïi thöông. Trong cheá ñoä bao caáp, phaïm vi dòch vuï giao nhaän coøn haïn cheá, nhöõng ngöôøi giao nhaän chuû yeáu laø lo giao haøng xuaát, nhaän haøng nhaäp taïi caùc caûng nöôùc mình. Sau Ñaïi hoäi Ñaûng toaøn quoác laàn thöù 6 (1986), trong cô cheá kinh teá ñoåi môùi, moïi hoaït ñoäng thöông maïi baét ñaàu phaùt trieån, ngheà giao nhaän do ñoù phaùt trieån khaù nhanh. Caùc hoaït ñoäng giao nhaän môû roäng ra quoác teá, soá löôïng caùc coâng ty giao nhaän taêng nhieàu, trình ñoä ngheà nghieäp ñöôïc naâng leân nhanh choùng. Moät soá coâng ty ñaõ tham gia FIATA (Vietrans, Transimex, Vietfracht). Tuy nhieân, coù theå noùi ngheà giao nhaän quoác teá ñoái vôùi nöôùc ta coøn raát môùi meû, coù nhieàu vaán ñeà phaûi laøm ñeå naâng cao trình ñoä ngheà nghieäp leân taàm quoác teá, ñöa giao nhaän vaøo neà neáp, phuïc vuï toát xuaát nhaäp khaåu vaø caùc hoaït ñoäng kinh teá ñoái ngoaïi khaùc. Kinh teá xaõ hoäi cuûa nöôùc ta trong nhöõng naêm gaàn ñaây coù nhöõng bieåu hieän thuaän lôïi cho söï phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc. Xaõ hoäi oån ñònh, toác ñoä phaùt trieån kinh teá cao. Soá lieäu xuaát khaåu trong nhöõng naêm qua cuûa ñaát nöôùc chuùng ta cho thaáy tình hình xuaát khaåu naêm sau cao hôn naêm tröôùc. 20 Baûng 3 : Kim ngaïch xuaát khaåu Vieät Nam trong nhöõng naêm qua. ÑVT: Trieäu USD Naêm Xuaát khaåu 1996 7.255 1997 9.185 1998 9.360 1999 11.540 2000 14.000 Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ, naêm 2000 Vieäc gia nhaäp AFTA naêm 2006 cuûa Vieät Nam cuõng nhö Hieäp ñònh thöông maïi Vieät Myõ vöøa ñöôïc kyù keát cuõng höùa heïn môû ra nhieàu khaû naêng toát cho hoaït ñoäng kinh doanh xuaát nhaäp khaåu taïi Vieät Nam trong nhöõng naêm tôùi. Ñieàu ñoù cuõng ñoàng nghóa vôùi nhu caàu vaän chuyeån haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu cuõng gia taêng vaø vaän chuyeån haøng leû caøng coù cô hoäi ñeå khaúng ñònh mình. 2.1.3. QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ CUÛA VAÄN CHUYEÅN HAØNG LEÛ. - Giai ñoaïn 1 : Coâng ty gom haøng (NVOCC consolidator) gom caùc loâ haøng cuûa shipper veà kho sau ñoù xeáp vaøo container. - Giai ñoaïn 2 : Göûi container “gom” cho ñaïi lyù ôû Singapore/ Hoàng Koâng ñeå: + Chia leû ra caùc final destination. + Gom haøng laàn thöù hai (töø nhieàu nöôùc khaùc göûi veà). + Ñoùng caùc loâ haøng leû ñaõ gom laàn laàn thöù vaøo container. - Giai ñoaïn 3 : Ñaïi lyù ôû Singapore göûi container gom laàn thöù hai ñeán caûng ñích. - Giai ñoaïn 4 : Ñaïi lyù taïi caûng ñích giao haøng cho ngöôøi nhaän (consignee) 21 2.2. THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG CAÙC COÂNG TY GOM HAØNG LEÛ TAÏI THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH. 2.2.1. TÌNH HÌNH CHUNG. Ngaønh vaän chuyeån haøng leû ra ñôøi taïi TP.HCM naêm 1994, muoän hôn Singapore 14 naêm (Singapore ñaàu naêm 1980). Hai naêm sau ngaønh naøy ñaõ xuaát hieän taïi Haø Noäi vaø 4 naêm sau nöõa ñaõ xuaát hieän taïi Ñaø Naüng. Ngaønh naøy ra ñôøi ñeå ñaùp öùng söï xuaát hieän moät nhu caàu vaän chuyeån môùi treân thò tröôøng vaän chuyeån ñöôøng bieån, ñoù laø nhu caàu vaän chuyeån haøng ít hôn moät container nhöng laïi quaù nhieàu neáu vaän chuyeån baèng ñöôøng haøng khoâng. Vaøo naêm 1994, chæ coù moät soá ñaïi lyù nöôùc ngoaøi kinh doanh loaïi hình vaän chuyeån naøy nhö Knehne Nagel, Panapilna, Safi, RAF vaø moät coâng ty lieân doanh vôùi caûng Saøi Goøn laø Philiorient Lines. Caøng ngaøy, do chính saùch öu tieân, kích thích xuaát khaåu cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc, nhu caàu naøy ngaønh caøng taêng. Ñeán nay ñaõ coù khoaûng 500 coâng ty lôùn nhoû tham gia kinh doanh loaïi hình naøy. 2.2.2. TÌNH HÌNH CUNG CAÁP DÒCH VUÏ VAÄN CHUYEÅN HAØNG LEÛ TAÏI THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH. ÔÛ lónh vöïc cung caáp dòch vuï vaän chuyeån haøng leû ôû khu vöïc phía Nam chuû yeáu laø Thaønh Phoá Hoà Chí Minh hieän taïi coù 5 coâng ty ñang hoaït ñoäng töø naêm 1994 ñeán nay. Ñaây laø nhöõng coâng ty coù heä thoáng cung caáp dòch vuï hoaøn thieän. 1. COÂNG TY VINALINK : Vôùi thöông hieäu dòch vuï vaän chuyeån haøng haøng leû laø xí nghieäp vaän taûi Vinaconsol. Ñaây laø doanh nghieäp 100% voán nhaø nöôùc, ñeán 9/1999 chuyeån sang hình thöùc coâng ty coå phaàn, coù quy moâ veà cô sôû vaät chaát, kho baõi lôùn nhaát hieän nay. 2. COÂNG TY WEIXIN CARGO LTD., CO : Ra ñôøi töø naêm 1997, ñaây laø coâng ty tö nhaân. Coâng ty coù nhöõng böôùc phaùt trieån maïnh trong 3 naêm gaàn ñaây nhôø coù nhöõng chieán löôïc ñuùng ñaén ñaàu tö vaøo khaùch haøng tröïc tieáp . 3. COÂNG TY VYÕ THAØNH : Ra ñôøi naêm 1998, khi xuaát hieän ñaõ gaây tieáng vang lôùn veà giaù cöôùc raát caïnh tranh, keùo theo söï suy giaûm giaù cöôùc haøng loaït. 22 4. COÂNG TY EVERICH: Ñaây laø coâng ty ra ñôøi sôùm nhaát ñeå phuïc vuï cho thò tröôøng vaän chuyeån haøng haøng leû, coù söï thuaän lôïi raát lôùn veà thöông hieäu nhöng khoâng toå chöùc ñöôïc boä phaän chaøo haøng ñöôïc toát neân ñaõ khoâng giöõ ñöôïc söï taêng tröôûng nhö thôøi gian ñaàu . 5. COÂNG TY MPI: Ra ñôøi vaøo naêm 1999 nhöng kyù hôïp ñoàng ñöôïc moät ñaïi lyù ôû Singapore coù giaù chuyeàn taûi haøng haøng leû raát caïnh tranh. Do coù ñöôïc nhaø thaàu phuï toát neân MPI ñaõ coù söï taêng tröôûng thò phaàn nhanh choùng maëc duø xuaát hieän treân thò tröôøng muoän hôn . 2.2.2.1. THÒ TRÖÔØNG VAÄN CHUYEÅN HAØNG LEÛ . Coù theå chia ngaønh vaän chuyeån haøng leû taïi TP.HCM thaønh 2 khu vöïc. 1. Khu vöïc haøng chæ ñònh (nominated shipment) Khaùch haøng ôû khu vöïc naøy haàu heát laø caùc nhaø maùy saûn xuaát gia coâng hoaëc baùn giaù FOB neân phaàn vaän chuyeån ñeàu do ngöôøi mua ôû nöôùc ngoaøi chæ ñònh haõng vaän chuyeån. Vì theá caùc coâng ty ñöôïc chæ ñònh ña soá laø ñaïi lyù cuûa caùc haõng giao nhaän nöôùc ngoaøi nhö Kuehne Nagel, Birkar, Panalpinal, Shenker, Geo Logistic, KWE, Nippon Express… Thoâng thöôøng, ngöôøi mua ôû nöôùc naøo seõ chæ ñònh haõng giao nhaän ôû nöôùc hoï hoaëc caùc haõng giao nhaän ña quoác gia. Do khaùch haøng cuûa khu vöïc naøy thöôøng laø caùc nhaø maùy neân löôïng haøng xuaát raát lôùn nhöng caùc coâng ty giao nhaän, coâng ty gom haøng leû Vieät Nam khoâng theå taán coâng ñöôïc vaøo khu vöïc baát khaû xaâm phaïm naøy ñöôïc. 2. Khu vöïc haøng töï do (freehand-shipment). Khaùch haøng cuûa khu vöïc naøy ña soá laø caùc cô sôû saûn xuaát nhoû, shop baùn haøng cho khaùch du lòch vaø hoï thöôøng baùn haøng theo giaù CNF hoaëc ñöôïc ngöôøi mua uûy quyeàn göûi haøng. Vì theá ñaây chính laø maûnh ñaát maøu môõ cuûa 5 Coâng ty gom haøng daãn ñaàu cuøng khoaûng gaàn 500 coâng ty nhoû khaùc caïnh tranh vôùi nhau. Söï caïnh tranh gay gaét ngaøy caøng trôû neân khoác lieät hôn vaø thò tröôøng trôû neân quaù nhoû beù cho nhieàu ngöôøi. Tuy nhieân , haàu heát haøng haøng leû thuoâc khu vöïc haøng töï do ñeàu taäp trung cho 5 coâng ty gom haøng leû lôùn vì caùc coâng ty nhoû coøn laïi khoâng coù khaû naêng gom haøng neân ñeàu phaûi söû duïng laïi dòch vuï . 23 2.2.2.2. NHAÂN SÖÏ. Toå chöùc dòch vuï vaän chuyeån gom haøng caàn nhöõng nhaân vieân ñöôïc ñaøo taïo cô baûn töø caùc tröôøng Ñaïi hoïc Ngoaïi thöông, Kinh teá, Haøng haûi nhöng thöïc söï vaãn chöa coù moät tröôøng lôùp ñaøo taïo chuyeân veà loaïi hình dòch vuï naøy. Hôn nöõa, ñaây laø ngaønh dòch vuï neân vieäc ñaàu tö cho con ngöôøi laø vieäc quan troïng nhaát ñeå naâng cao naêng löïc caïnh tranh. Ngoaøi vieäc caùc nhaân vieân caàn ñöôïc ñaøo taïo toát veà nghieäp vuï cô baûn nhöng ñaëc bieät ñoái vôùi caùc nhaân vieân chaøo baùn dòch vuï caàn thieát phaûi ñöôïc ñaøo taïo chuyeân saâu caùc kyõ naêng giao tieáp, phuïc vuï khaùch haøng. Vaán ñeà naøy hieän nay chöa ñöôïc caùc coâng ty quan taâm ñuùng möùc maø hoï ñang ñeå maëc nhaân vieân töï ñaøo taïo neân daãn ñeán chaát löôïng phuïc vuï khaùch haøng coøn thaáp vaø khoâng chuyeân nghieäp. 2.2.2.3. DÒCH VUÏ HOÃ TRÔï. Dòch vuï vaän chuyeån haøng haøng leû khu vöïc haøng töï do luoân ñi keøm vôùi maûng dòch vuï hoå trôï. Ñoù laø caùc dòch vuï tröôùc vaän chuyeån nhö thu xeáp ñi laáy haøng veà kho ,ñoùng goùi, ñoùng kieän, thu xeáp laøm thuû tuïc kieåm dòch , kieåm tra vaên hoùa, kieåm tra Haûi quan haøng hoùa. Vieäc xaây döïng heä thoáng cung caáp dòch vuï hoã trôï cho khaùch haøng caàn ñöôïc ñaàu tö veà kho taøng, beán baõi, thieát bò naâng dôõ, xe taûi… vaø con ngöôøi, chieám khoaûng ñaàu tö raát ñaùng keå. Hieän nay soá coâng ty töï cung caáp ñöôïc dòch vuï vaän chuyeån haøng haøng leû chæ coù moät vaøi doanh nghieäp ñaàu tö vaøo maûng dòch vuï naøy nhö Vinalink hoaëc Weixin. Coøn caùc coâng ty khaùc thì ña soá söû duïng laïi dòch vuï cuûa caùc coâng ty chuyeân veà maûng cung caáp dòch vuï noäi ñòa . 24 2.3. PHAÂN TÍCH THÖÏC TRAÏNG NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA MOÄT SOÁ COÂNG TY GOM HAØNG LEÛ DAÃN ÑAÀU TAÏI THÒ TRÖÔØNG TP.HCM. 2.3.1. PHAÂN TÍCH CAÙC NHAÂN TOÁ AÛNH HÖÔÛNG NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH. Caùc doanh nghieäp môùi tieàm naêng Hình 3: Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán naêng löïc caïnh tranh 2.3.1.1. SOÁ LÖÔÏNG CAÙC COÂNG TY MÔÙI THAM GIA VAØO NGAØNH. Tröôùc naêm 1986, hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh coù ñaàu moái laø coâng ty Vinalink (tröôùc kia laø Vinatrans). Thöïc teá cuõng coù moät soá coâng ty lôùn coù chöùc naêng xuaát nhaäp khaåu tröïc tieáp vaø laøm uûy thaùc cho caùc coâng ty khaùc, nhöng nhìn chung caùc coâng ty daïng naøy khoâng nhieàu. Nhöng töø naêm 1986 trôû laïi ñaây, do Nhaø nöôùc thöïc hieän chính saùch caûi caùch kinh teá theo höôùng môû cöûa hoäi nhaäp vôùi kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi, nhieàu coâng ty ñaõ ñöôïc pheùp thöïc hieän Theá maëc caû cuûa caùc nhaø cung caáp Moái ñe doïa cuûa saûn phaåm thay theá Theá maëc caû cuûa ngöôøi mua Tranh giaønh giöõa caùc ñoái thuû caïnh tranh: - Vinalink. - Weixin, MPI, Everich, Vyõ Thaønh - Caùc coâng ty tö nhaân nhoû. - Caùc ñaïi lyù vaän taûi nöôùc ngoaøi - NVOCC ôû Singapore, (nhaø cung caáp dòch vuï chuyeån taïi taïi Singapore) - Feeder qua Singapore. - Dòch vuï kho CFS ôû caûng - Caùc coâng ty co- loader - Tourism shop - Cong ty ôû KCX, KCN - Air freight service - sae- air service FCL service - 25 hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu tröïc tieáp. Cuøng vôùi söï ra ñôøi cuûa raát nhieàu caùc coâng ty xuaát nhaäp khaåu laø söï ra ñôøi haøng loaït cuûa caùc coâng ty giao nhaän vaän taûi haøng leû. Soá löôïng caùc coâng ty naøy taïi Thaønh Phoá Hoà Chí Minh theo soá lieäu thoáng keâ coù theå leân ñeán hôn 500 coâng ty. Vaø haäu quaû laø laøm cho giaù dòch vuï vaän taûi giaûm ñi moät caùch heát söùc ñaùng keå. Baûng sau ñaây cho thaáy tình hình giaù cöôùc haøng leû trong nhöõng naêm gaàn ñaây treân ñòa baøn caû nöôùc: Baûng 4: Baûng tình hình giaù cöôùc haøng leû trong nhöõng naêm gaàn ñaây ÑVT: USD/CBM Naêm 96-98 98-2000 2001 Singapore Nhaät European mainport Los Angeles Australian mainport 25 95 95 95 95 10-15 75 75 75 70 5, thaäm chí free 30-45 40-50 55-60 40-50 Nguoàn: Baùo caùo thoáng keâ taïi coâng ty VINALINK, naêm 2001. Nhaän xeùt: Nhìn vaøo baûng soá lieäu ta thaáy chæ trong voøng treân döôùi 3 naêm maø giaù cöôùc haøng leû coù nhöõng bieán ñoäng heát söùc ñaùng keå. Tình hình cöôùc chung laø giaù naêm 2001 giaûm ñi chæ coøn baèng phaân nöûa giaù cuûa naêm 1996. Chaúng nhöõng theá, caøng veà sau, toác ñoä giaûm giaù cöôùc caøng nhanh hôn tröôùc ñoù. Chaúng haïn giaù cöôùc ñi Nhaät, töø naêm 1996 giaù cöôùc laø 95 USD/CBM ñaõ giaûm 20 USD xuoáng coøn 75 USD/CBM, nhöng sau ñoù töø naêm 1998 ñeán naêm 2001 giaù giaûm theâm 40 USD xuoáng chæ coøn 35 USD/CBM. Ñieàu naøy coù theå ñöôïc giaûi thích laø söï ra ñôøi oà aït cuûa caùc Coâng ty giao nhaän vaän taûi haøng leû khieán cho tình hình caïnh tranh ngaøy caøng gay gaét. Moät soá doanh nghieäp khoâng coù taàm nhìn chieán löôïc saün saøng haï giaù ñeå giaønh khaùch haøng baát chaáp thieät haïi cho maø doanh nghieäp gaây ra cho ngaønh giao nhaän noùi chung. 26 2.3.1.2. SÖÏ COÙ MAËT CUÛA CAÙC SAÛN PHAÅM THAY THEÁ. (1) Vaän chuyeån haøng nguyeân container : Hieän nay , dòch vuï vaän chuyeån haøng nguyeân container ñang caïnh tranh maïnh vôùi dòch vuï vaän chuyeån haøng leû. Ñoái vôùi nhöõng tuyeán vaän taûi ngaén, giaù cöôùc thaáp, khaùch haøng seõ öa söû duïng dòch vuï vaän chuyeån haøng nguyeân container do tieát kieäm ñöôïc thôøi gian vaän chuyeån. (2) Vaän chuyeån haøng khoâng : Öu ñieåm laø vaän chuyeån raát nhanh nhöng coù nhöôïc ñieåm laø giaù cöôùc cao. Ñoái vôùi nhöõng loâ haøng nhoû hôn 1 meùt khoái , dòch vuï vaän chuyeån haøng khoâng seõ caïnh tranh maïnh vôùi vaän chuyeån haøng leû. (3) Vaän chuyeån keát kôïp ñöôøng bieån vaø haøng khoâng (sea-air) : Dòch vuï naøy keát hôïp giöõa vaän chuyeån haøng haøng leû ñeán caùc ñòa ñieåm coù öu theá veà giaù cöôùc vaän chuyeån haøng khoâng nhö Singapore hay Dubai. Töø ñoù , haøng hoùa seõ ñöôïc thu xeáp leân maùy bay ñeán caûng ñích. Dòch vuï naøy keát hôïp ñöôïc hai öu ñieåm nhanh cuûa vaän chuyeån ñöôøng haøng khoâng vaø chi phí thaáp cuûa ñöôøng bieån nhöng nghieäp vuï naøy phöùc taïp vaø chöa coù nhieàu nhaø cung caáp saün saøng ñaùp öùng dòch vuï naøy. Nhìn chung, hieän nay yeáu toá (1) coù möùc ñoä aûnh höôûng lôùn ñeán khaû naêng caïnh tranh cuûa 5 coâng ty lôùn. Ta coù theå thaáy ñieàu naøy qua baûng sau: Baûng 5: Baûng giaù cöôùc haøng nguyeân container vaø haøng leû moät soá tuyeán qua caùc naêm ÑVT: USD/meùt khoái 96-98 98-2000 2001 FCL LCL FCL LCL Haøng nguyeân container Haøng leû Taiwan Port Klang/ Bangkok 300/20’ 550/20’ 50 65 250 450 40 40 190 250 30 30 Nguoàn: Baùo caùo toång hôïp giaù cöôùc qua caùc naêm taïi cty VINALINK, naêm 2001. Nhìn vaøo baûng giaù, ta thaáy chaéc chaén raèng neáu khaùch haøng coù nhu caàu vaän chuyeån 3-4 khoái haøng, hoï seõ söû duïng vaän chuyeån haøng nguyeân container ñeå vaän chuyeån vì vaän chuyeån haøng nguyeân container vì nhanh vaø an toaøn hôn haøng leû. 27 2.3.1.3. VÒ THEÁ ÑAØM PHAÙN CUÛA BEÂN CUNG ÖÙNG. Ñoái vôùi caùc Coâng ty Gom haøng , moïi doanh nghieäp ñeàu phaûi coù moät ñaïi lyù ôû Singapore cung caáp dòch vuï chuyeån taûi. Ñaây laø maéc xích quan troïng trong vieäc cung caáp dòch vaän chuyeån haøng leû. Maéc xích naøy chieám 70% söï thaønh baïi cuûa coâng ty. Do ñoù söùc eùp cuûa caùc ñaïi lyù cung caáp dòch vuï chuyeån taûi raát lôùn, moät söï thay ñoåi veà giaù chuyeån taûi hoaëc chaát löôïng dòch vuï cuûa hoï seõ laøm cho caùc doanh nghieäp naøy ôû TP.HCM giaûm naêng löïc caïnh tranh ngay töùc khaéc. Thöïc teá cho thaáy raèng, neáu caùc Coâng ty Gom haøng ôû Vieät Nam khoâng coù nhieàu haøng nhö thoûa thuaän hoaëc khoâng cho thaáy ñöôïc söï lôùn maïnh cuûa mình, ñaïi lyù chuyeån taûi seõ caét ngay hôïp ñoàng ñeå chuyeån hôïp ñoàng qua coâng ty khaùc coù tieàm naêng hôn. Nhö vaäy, duy trì hôïp ñoàng vôùi moät ñaïi lyù maïnh, oån ñònh laø moái quan taâm ñeå duy trì lôïi theá caïnh tranh. 2.3.1.4. VÒ THEÁ ÑAØM PHAÙN CUÛA BEÂN TIEÁP NHAÄN. Beân tieáp nhaän chính laø khaùch haøng söû duïng dòch vuï haøng leû. Coù theå keå ra caùc khaùch haøng naøy laø nhöõng boä phaän sau ñaây: - Ñoù laø caùc coâng ty xuaát nhaäp khaåu (chæ ñôn thuaàn kinh doanh chöù khoâng saûn xuaát). - Cô sôû saûn xuaát haøng xuaát khaåu (thöïc phaåm cheá bieán, thuû coâng myõ ngheä). - Shop baùn haøng myõ ngheä cho khaùch du lòch nöôùc ngoaøi (goã, sôn maøi). - Coâng ty saûn xuaát haøng xuaát khaåu (may maëc, goám söù, maây tre). - Khaùch haøng tö nhaân, Vieät kieàu. Coù theå chia caùc khaùch haøng neâu treân laøm hai loaïi sau ñaây: - Khaùch haøng tröïc tieáp : Laø khaùch haøng tröïc tieáp söû duïng dòch vuï vaän chuyeån haøng leû vôùi caùc doanh nghieäp giao nhaän. Ña soá trong nhöõng khaùch haøng naøy ñeàu caàn theâm dòch vuï hoå trôï veà xuaát khaåu nhö laáy haøng taän nhaø, ñoùng kieän, khai thueâ Haûi quan. 28 Ñoái vôùi khaùch haøng nhö theá naøy thì aùp löïc veà chaát löôïng dòch vuï vaän chuyeån cuõng nhö dòch vuï hoã trôï laø raát lôùn ñoái vôùi caùc nhaø giao nhaän. - Khaùch haøng co-loader : Laø nhöõng coâng ty vaän taûi haøng leû nhoû khaùc, do khoâng ñuû söùc gom haøng hoaëc khoâng coù heä thoáng ñaïi lyù taïi nöôùc ngoaøi neân sau khi nhaän haøng töø khaùch haøng tröïc tieáp hoï laïi söû duïng laïi dòch vuï cuûa caùc Coâng ty Gom haøng . Ñoái vôùi khaùch haøng naøy thì aùp löïc veà giaù laø raát lôùn do soá löôïng haøng vaän chuyeån thöôøng cao hôn khaùch haøng tröïc tieáp. Beân caïnh ñoù caùc co-loader cuõng coù yeâu caàu raát gaét gao vôùi chaát löôïng vaän chuyeån vì hoï raát chuyeân nghieäp hôn haún caùc khaùch haøng tröïc tieáp. Khaùch haøng tröïc tieáp Khaùch haøng tröïc tieáp Co-loader NVOCC NVOCC Hình 4: Vaän chuyeån haøng leû cuûa khaùch haøng tröïc tieáp 2.3.1.5. KHAÛ NAÊNG CAÏNH TRANH CUÛA MOÄT SOÁ COÂNG TY GOM HAØNG. Qua vieäc phaân tích caïnh tranh ñöôïc thöïc hieän bao goàm caùc noäi dung then choát nhö sau: Muïc tieâu töông lai - nhaän ñònh - chieán löôïc - maïnh yeáu ñeå nhaän roõ öu theá vaø yeáu ñieåm cuûa caùc Coâng ty Gom haøng. Hieän nay moãi Coâng ty Gom haøng ñeà coù naêng löïc gom haøng rieâng cuûa mình , ñeàu coù thò phaàn rieâng cuûa mình , vaø coù hôïp ñoàng vôùi caùc haûng gom haøng lôùn ôû Singapore nhö baûng döôùi daây : 29 Baûng 6: Ñoái taùc cuûa moät soá doanh nghieäp giao nhaän taïi Singapore Coâng ty Ñaïi lyù Xeáp haïng ôû Singapore Vinalink- Vinaconsol Freight Link Express 2 Weixin ECU Lines 1 Vyõ Thaønh WSA Singapore 5 Everich Famous Freight Forwarding 4 MPI Global Link CWT 3 1. Nhaän ñònh – muïc tieâu töông lai. Nhìn vaøo baûng treân ta thaáy WEIXIN vaø VINALINK ñang coù ñöôïc hôïp ñoàng ñaïi lyù vôùi hai Coâng ty gom haøng cung caáp dòch vuï chuyeån taûi haøng ñaàu taïi Singapore vaø ñaây laø moät lôïi theá raát lôùn cuûa hai coâng ty naøy. Moãi coâng ty seõ coá gaéng giöõ vöõng thò phaàn hieän coù cuûa mình vaø haàu heát 5 coâng ty ñeàu muoán môû roäng thò tröôøng vaøo maûng haøng chæ ñònh ñeå môû roäng thò phaàn. 2. Chieán löôïc. Seõ hình thaønh hai höôùng cho 5 coâng ty. - Höôùng thöù nhaát: Nhaém vaøo khaùch haøng co-loader: coâng ty MPI, Vyõ Thaønh, Everich. - Höôùng thöù hai: Chuû yeáu nhaém vaøo khaùch haøng tröïc tieáp nhöng cuõng khoâng queân khaùch haøng coloader: Vinalink, Weixin. Chieán löôïc cuûa 5 coâng ty laø: - Chieán löôïc taêng tröôûng taäp trung theo höôùng môû roäng thò tröôøng maø mình ñaõ coù öu theá. - Chieán löôïc ña daïng hoùa saûn phaåm ñeå taêng söùc caïnh tranh, ví duï nhö laø môû ra caùc dòch vuï vaän chuyeån tröïc tieáp, khoâng qua chuyeån taûi. 30 3. Maïnh, yeáu. Maïnh: - Tích luõy ñöôïc nhieàu kinh nghieäm qua quaù trình hoaït ñoäng laâu daøi. - Haàu heát ñaõ kyù hôïp ñoàng ñaïi lyù vôùi caùc haõng giao nhaän coù tieàm löïc gom haøng cao ôû Singapore. - Ñoäi nguõ nhaân vieân chaøo haøng coù nhieàu kinh nghieäm thöïc teá qua tieáp xuùc nhieàu vôùi khaùch haøng . - Duy trì ñöôïc lòch taøu oån ñònh. - Tích luõy ñöôïc taøi chính oån ñònh qua nhieàu naêm hoaït ñoäng vaø saün saøng boû voán ñaàu tö. Yeáu: - Khoâng coù söï lieân keát giöõa caùc coâng ty vôùi nhau ñeå baûo veä thò tröôøng. - Dòch vuï vaän chuyeån phuï thuoäc raát lôùn vaøo chaát löôïng dòch vuï chuyeån taûi cuûa ñaïi lyù cung caáp dòch vuï chuyeån taûi taïi Singapore. - Nhaân vieân chaøo haøng chöa ñöôïc ñaøo taïo baøi baûn veà caùc kyõ naêng chaøo haøng, kyõ naêng giao tieáp , phaàn lôùn hoï phaûi töï maøy moø hoïc hoûi neân möùc ñoä chuyeân nghieäp khoâng cao. - Nhaân söï khoâng oån ñònh do coù nhieàu nhaân vieân coù kinh nghieäm vaø khaû naêng taøi chính trong caùc coâng ty muoán taùch ra hoaït ñoäng rieâng. 2.3.2. MA TRAÄN HÌNH AÛNH CAÏNH TRANH CUÛA MOÄT SOÁ COÂNG TY GOM HAØNG. Theo quan ñieåm toång hôïp veà naêng löïc caïnh tranh, coù theå ño löôøng khaû naêng caïnh tranh trong noäi boä cuûa 5 coâng ty qua löôïng haøng vaän chuyeån treân thò tröôøng nhö sau: 31 Baûng 7: Saûn löôïng haøng LCL vaän chuyeån cuûa moät soá doanh nghieäp giao nhaän ÑVT: m3 Saûn löôïng STT Teân coâng ty 98 99 2000 1 2 3 4 5 Vinalink Weixin Vyõ Thaønh Everich MPI 6.800 3.600 3.200 8.260 6.400 10.500 7.600 5.500 9.300 8.800 13.500 12.850 7.230 8.100 10.300 Nguoàn: Baùo caùo toång keát 1998 - 1999 - 2000 cuûa coâng ty VINALINK Nhìn vaøo baûng treân chuùng ta deã thaáy coâng ty VINALINK coù khaû naêng caïnh tranh maïnh nhaát qua soá lieäu thoáng keâ veà saûn löôïng. Tuy nhieân ñeå ño löôøng naêng löïc caïnh tranh cuûa töøng doanh nghieäp, chuùng ta thieát laäp ma traän hình aûnh caïnh tranh. Ma traän naøy laø coâng cuï nhaän dieän naêng löïc cuûa töøng coâng ty cuøng nhöõng öu theá vaø khuyeát ñieåm cuûa hoï. Treân cô sôû thoâng tin ñieàu tra vaø phaân tích töø ñoäi nguõ 12 nhaân vieân chaøo haøng cuûa moät trong nhöõng coâng ty giao nhaän vaän taûi haøng leû (choïn coâng ty VINALINK). Chia caùc nhaân vieân chaøo haøng laø 3 nhoùm (I, II, III) ñeå ñaùnh giaù ñoái thuû caïnh tranh theo caùc chæ tieâu: 1. Ñaïi lyù vaän taûi: Laø ñoái taùc cung caáp dòch vuï chuyeån taïi taïi Singapore. 2. Lôïi theá veà kho baõi ñoùng haøng: Laø nôi duøng ñeå gom haøng leû, coù theå laø kho cuûa caûng hoaëc kho rieâng. 3. Lôïi theá veà giaù cöôùc. 4. Lôïi theá veà hoa hoàng. 5. Ñoäi nguõ chaøo haøng. 6. Dòch vuï vaän chuyeån haøng LCL. 7. Dòch vuï sau khi baùn: Cung caáp teân taøu chuyeån taûi taïi Singapore, giaûi quyeát khieáu naïi, yeâu caàu cuûa khaùch haøng khi coù truïc traëc. 32 8. Chaát löôïng dòch vuï hoå trôï tröôùc khi vaän chuyeån: Laø nhöõng dòch vuï ñoùng goùi, thoâng quan, ñeå giuùp loâ haøng ôû traïng thaùi saün saøng xuaát khaåu. Caùc böôùc tieán haønh nhö sau: Böôùc 1 : Thieát laäp heä soá ñaùnh giaù caùc chæ tieâu: Töøng nhaân vieân chaøo haøng cho ñieåm töø 1 ñeán 8 öùng vôùi moãi chæ tieâu. Sau ñoù, tính bình quaân vaø tyû troïng theo phaàn traêm ta ñöôïc baûng sau: Baûng 8: Heä soá ñaùnh giaù caùc chæ tieâu STT CAÙC CHÆ TIEÂU NHOÙM 1 NHOÙM 2 NHOÙM 3 T.B 1 Ñaïi lyù chuyeån taûi 9.7 7.8 12.2 9.90 2 Lôïi theá veà kho baõi ñoùng haøng 10.3 15.4 10.6 12.10 3 Lôïi theá veà giaù 17.3 12.6 9.3 13.07 4 Lôïi theá veà hoa hoàng 7.9 8.4 9.6 8.63 5 Ñoäi nguõ nhaân vieân chaøo haøng 10.5 15.1 15.9 13.83 6 Chaát löôïng dòch vuï vaän chuyeån 20.9 24.9 18.2 21.33 7 Dòch vuï sau khi baùn 8.7 4.2 7.9 6.93 8 Chaát löôïng dòch vuï hoã trôï tröôùc vaän chuyeån 14.7 11.6 16.3 14.20 Nguoàn: Baùo caùo tieáp thò naêm 2000 cuûa VINALINK Böôùc 2 : Cho ñieåm töøng yeáu toá ñoái vôùi töøng coâng ty theo thang ñieåm. Toát: 3 Khaù: 2 Trung bình: 1 Keùm: 0 33 Böôùc 3 : Tính trung bình coäng cuûa töøng nhoùm vaø chung caû boä phaän ta coù baûng 9 sau: (trang beân) Böôùc 4 : Phaân loaïi taàm quan troïng töø 0,0 (khoâng quan troïng) ñeán 1,0 (raát quan troïng). Böôùc 5 : Laäp ñöôïc ma traän hình aûnh caïnh tranh cuûa moät soá Coâng ty Gom haøng söû duïng keát quaû cuûa baûng soá 8 vaø soá 9 ta coù Baûng soá 10 (trang sau) Baûng 10 : Ma traän hình aûnh caïnh tranh CAÙC CHÆ TIEÂU VINALINK WEIXIN VYÕ THAØNH EVERICH MPI Ñieåm C.M Ñieåm C.M Ñieåm C.M Ñieåm C.M Ñieåm C.M Ñaïi lyù chuyeån taûi 0.099 2.63 0.26 2.77 0.27 1.68 0.17 1.81 0.18 2.15 0.2 Lôïi theá veà kho baõi ñoùng haøng 0.121 2.72 0.33 2.08 0.25 1.34 0.16 1.40 0.17 1.62 0.2 Lôïi theá veà giaù 0.131 1.99 0.26 2.20 0.29 2.38 0.31 2.26 0.30 2.67 0.3 Lôïi theá veà hoa hoàng 0.086 1.94 0.17 2.12 0.18 2.33 0.20 2.50 0.22 2.16 0.1 Ñoäi nguõ nhaân vieân chaøo haøng 0.138 2.79 0.39 2.59 0.36 1.89 0.26 2.13 0.29 2.26 0.3 Chaát löôïng dòch vuï vaän chuyeån 0.213 2.47 0.53 2.62 0.56 1.82 0.39 1.98 0.42 2.33 0.5 Dòch vuï sau khi baùn 0.069 1.80 0.12 1.76 0.12 2.23 0.15 1.78 0.12 1.96 0.1 Chaát löôïng dòch vuï hoã trôï 0.142 2.73 0.39 2.40 0.34 1.87 0.27 2.39 0.34 2.07 0.2 tröôùc vaän chuyeån TOÅNG COÄNG 19.07 2.44 18.55 2.38 15.56 1.91 16.25 2.04 17.22 2.1 THÖÙ HAÏNG 1 2 5 4 3 Chuù thích : CM (critical marks) : Ñieåm quan troïng 34 Nhaän xeùt: Qua baûng 10, chuùng ta nhaän thaáy coâng ty VINALINK coù lôïi theá caïnh tranh maïnh nhaát vôùi toång soá ñieåm laø 2,44 ; tieáp theo sau ñoù laø Weixin, MPI, Everich, Vyõ Thaønh. Ma traän hình aûnh caïnh tranh cho pheùp ño löôøng ñöôïc naêng löïc caïnh tranh cuûa töøng doanh nghieäp thoâng qua moät soá chæ tieâu ñaëc tröng trong moâi tröôøng caïnh tranh maø 5 doanh nghieäp chuù troïng. Treân cô sôû ñoù coù theå ruùt ra nhöõng öu ñieåm vaø toàn taïi cuûa caùc doanh nghieäp naøy. 2.3.3. ÖU ÑIEÅM VAØ TOÀN TAÏI VEÀ NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA CAÙC COÂNG TY GOM HAØNG LEÛ. 2.3.3.1. ÖU ÑIEÅM. 1. Ñoùng goùp vaøo söï taêng tröôûng cuûa ngaønh vaän taûi bieån TP.HCM. Söï gia nhaäp laàn löôït vaøo ngaønh cuûa 5 Coâng ty gom haøng keå töø 1995 ñaõ goùp phaàn phaùt trieån ngaønh vaän chuyeån haøng leû voán töø 20 naêm nay laø ñoäc quyeàn cuûa Singapore vaø Hoàng Koâng. Vieäc gia nhaäp vaøo ngaønh ñaõ môû ra moät lónh vöïc vaän chuyeån hoaøn toaøn môùi, môû ra moät dòch vuï môùi phuïc vuï cho caùc nhaø xuaát khaåu nhoû vaø vöøa. Thöïc teá cho thaáy söï taêng tröôûng cuûa nhöõng doanh nghieäp giao nhaän vaän chuyeån haøng leû tö nhaân ra ñôøi raát nhieàu trong voøng ba naêm trôû laïi ñaây hieän nay ñaõ tôùi con soá 500 doanh nghieäp. 2. Ñoùng goùp vaøo söï taêng tröôûng xuaát khaåu cuûa TP. Hoà Chí Minh. Keå töø naêm 1995, dòch vuï vaän chuyeån haøng leû ñaõ trôû thaønh moät phaân khuùc vaän taûi hoaøn toaøn môùi trong thò tröôøng vaän taûi noùi chung. Noù giuùp cho caùc nhaø xuaát khaåu nhoû vaø vöøa coù cô hoäi xuaát khaåu saûn phaåm cuûa mình ra nöôùc ngoaøi vôùi chi phí raát nhoû, naâng cao söùc caïnh tranh hôn haún tröôùc. Hôn theá nöõa, vaän chuyeån haøng leû ñaõ giuùp toaøn boä cöûa haøng baùn haøng löu nieäm cho khaùch du lòch taïi TP. Hoà Chí Minh baùn ñöôïc haøng vì coù khaû naêng giao haøng ñeán caûng ñích theo yeâu caàu. 3. Thu huùt ngoaïi teä veà cho TP. Hoà Chí Minh. Vieäc khai thaùc ñöôïc phaân khuùc vaän chuyeån leû ñaõ thu huùt khoaûng 3-5 trieäu USD thay vì chuû haøng phaûi traû cho caùc haõng giao nhaän vaän chuyeån cuûa nöôùc ngoaøi. 35 2.3.3.2 TOÀN TAÏI. A. Toàn taïi giaùn tieáp. 1. Thieáu quy hoaïch: Chöa coù quy hoaïch phaân ngaønh vaän chuyeån do phaân ngaønh vaän chuyeån haøng leû môùi phaùt trieån töø naêm 1994 tôùi nay neân caùc coâng ty gom haøng chöa coù cô sôû vöõng chaéc veà phaùp lyù cuõng nhö nhieàu chính saùch hoã trôï trong vieäc töï khaúng ñònh ngaønh mình. 2. Ngöôøi baùn chöa chuû ñoäng trong vaän chuyeån: Thoùi quen mua baùn cuûa caùc nhaø xuaát khaåu Vieät Nam laø thöôøng ñeå maát quyeàn vaän chuyeån cho phía ngöôøi mua. Ñieàu naøy cuõng deå hieåu vì ñoù laø hoï thöôøng nghó raèng vaán ñeà seõ theâm phöùc taïp neáu lo luoân khaâu vaän chuyeån hay moät soá tröôøng hôïp hoï bò ngöôøi mua eùp buoäc. Do ñoù, maëc duø löôïng haøng xuaát cuûa Vieät nam nhieàu, nhöng caùc coâng ty gom haøng vaãn khoù laáy haøng vì ngöôøi mua nöôùc ngoaøi laïi khoâng coù thoùi quen thueâ caùc coâng ty vaän chuyeån cuûa Vieät Nam maø thueâ caùc coâng ty vaän chuyeån cuûa hoï. 3. Toàn taïi taâm lyù veà vaän chuyeån haøng: Khaùch haøng Vieät Nam ta noùi chung thöôøng coù aán töôïng khoâng toát veà caùc coâng ty noäi ñòa, chính ñieàu ñoù ñaõ ngaên caûn hoï trong vieäc maïnh daïn tìm ñeán caùc coâng ty vaän chuyeån noäi ñòa ñeå göûi haøng, maëc duø thöïc teá baây giôø ñaõ khaùc. B. Toàn taïi tröïc tieáp. 1. Bieåu hieän caïnh tranh khoâng laønh maïnh. Xeùt veà chaát löôïng dòch vuï 5 Coâng ty Gom haøng noùi treân hieän ñang cung caáp dòch vuï vaän chuyeån vôùi chaát löôïng khaù ñoàng ñeàu neân coù khuynh höôùng caïnh tranh baèng giaù caû. Moät khi chaát löôïng dòch vuï ngang nhau thì giaù caû laø yeáu toá quyeát ñònh. Trong tröôøng hôïp naøy caùc coâng ty duøng nguoàn löïc cuûa mình ñeå caïnh tranh nhau quyeát lieät nhö baùn phaù giaù, chia hoa hoàng cao, cho nôï goái ñaàu laøm cho tình hình caïnh tranh ngaøy caøng trôû neân khoâng laønh maïnh. 36 2. Yeáu keùm veà nghieäp vuï chuyeân moân: Taùc phong nghieäp vuï chuyeân moân chöa cao, söï quan taâm chaêm soùc khaùch haøng chöa ñuùng möùc so vôùi caùc coâng ty vaän chuyeån ña quoác gia, chính ñieàu naøy laøm cho khaùch haøng chöa ñaët troïn nieàm tin. 3. Chöa xaây döïng ñuû uy tín coâng ty: Chöa chuù yù ñaàu tö xaây döïng nhöõng giaù trò voâ hình ñeå laøm taêng giaù trò dòch vuï nhö: teân coâng ty, caùch phuïc vuï cuûa töøng nhaân vieân trong coâng ty, caùch thöùc ñeå taïo aán töôïng toát trong loøng khaùch haøng cuûa coâng ty. 4. Thieáu quan taâm dòch vuï haäu maõi: Chöa chuù troïng nhieàu tôùi chính saùch haäu maõi, nhieàu coâng ty nghó raèng giao bill vaø thu tieàn khaùch haøng laø xong thöông vuï, nhöng thöïc teá thì thöông vuï chæ môùi baét ñaàu. Vì coâng taùc vaän taûi laø voâ cuøng phöùc taïp vaø mang tính ruûi ro cao, deã xaûy ra toån thaát, maát maùt haøng hoùa nhöng neáu khoâng giaûi quyeát roát raùo hoaëc lô laø tröôùc nhöõng khieáu naïi seõ deã daøng laøm maát loøng tin cuûa khaùch haøng. Böùc tranh toaøn caûnh cuûa phaân ngaønh vaän chuyeån haøng leû cuûa 5 coâng ty laø nhö theá. Nhöõng toàn taïi chung - giaùn tieáp aûnh höôûng, cuõng nhö rieâng - tröïc tieáp taùc ñoäng ñeán 5 coâng ty, ñaõ haïn cheá naêng löïc caïnh tranh vaø do ñoù, aûnh höôûng ñeán söùc caïnh tranh cuûa dòch vuï vaän chuyeån haøng leû. Nhaát thieát phaûi coù nhöõng bieän phaùp khaéc phuïc, naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc coâng ty naøy ñeå nhanh choùng ñaùp öùng yeâu caàu ngaøy caøng cao hôn cuûa caùc nhaø xuaát khaåu trong boái caûnh hoäi nhaäp vaøo thò tröôøng khu vöïc theá giôùi. 37 CHÖÔNG 3 ÑOÙNG GOÙP MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP NHAÈM NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA VINALINK. 3.1. QUAN ÑIEÅM XAÂY DÖÏNG GIAÛI PHAÙP. 3.1.1. QUAN ÑIEÅM 1: Öu tieân phaùt trieån caùc toå chöùc giao nhaän trong nöôùc. Kinh teá Vieät Nam töø sau 1986 vaø ñaëc bieät laø trong nhöõng naêm gaàn ñaây coù nhöõng böôùc chuyeån bieán maïnh meõ. Thu nhaäp quoác daân ñaàu ngöôøi taêng ñaùng keå. Hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh ngaøy caøng hieäu quaû. Saûn phaåm ñöôïc saûn xuaát ra ngaøy caøng nhieàu, trong ñoù haøng coù chaát löôïng cao ñaùp öùng nhu caàu khaét khe cuûa thò tröôøng nöôùc ngoaøi chieám tyû troïng ngaøy caøng lôùn. Coù ñöôïc nhöõng daáu hieäu tích cöïc treân laø do nhieàu nguyeân nhaân. Nhöng phaûi keå ñeán nhöõng nguyeân nhaân chuû yeáu laø coù söï quan taâm cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ta trong vieäc taïo moâi tröôøng kinh doanh oån ñònh, coù chính saùch trôï voán cho caùc thaønh phaàn kinh teá phaùt trieån, xaây döïng heä thoáng cô sôû haï taàng. Ñi ñoâi vôùi caùc hoaït ñoäng naøy laø vieäc Nhaø nöôùc taêng cöôøng môû roäng caùc moái quan heä Ngoaïi giao, taïo caùc lieân keát kinh teá trong khu vöïc vaø theá giôùi laøm taêng vò theá cuûa Vieät Nam treân tröôøng theá giôùi. Chính saùch khuyeán khích xuaát khaåu cuûa nhaø nöôùc coù theå thaáy trong caùc hoaït ñoäng veà thueá, Haûi quan cuõng nhö trong caùc hoaït ñoäng theå hieän söï quan taâm veà maët tinh thaàn cuûa caùc vò laõnh ñaïo Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc doanh nghieäp laøm aên toát vaø coù doanh soá xuaát nhaäp khaåu cao. Taát caû nhöõng ñieàu treân ñaõ laøm cho hoaït ñoäng kinh teá noùi chung vaø hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu cuûa Vieät Nam noùi rieâng trong nhöõng naêm qua coù nhöõng böôùc phaùt trieån raát ñaùng khích leä. Ñi ñoâi vôùi söï phaùt trieån cuûa hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu, ngaønh vaän taûi giao nhaän vaän taûi cuõng phaùt trieån nhöng khoâng töông xöùng. Ña soá caùc hoaït ñoäng giao nhaän vaän taûi xuaát nhaäp khaåu cuûa ta bò caùc coâng ty nöôùc ngoaøi kieåm soaùt. Maø moät khi ñieàu naøy xaûy ra thì coù raát nhieàu baát lôïi cho lôïi ích kinh teá cuûa Vieät Nam. Tình hình giaù cöôùc taøu ta khoâng theå chuû ñoäng ñöôïc ñeå coù theå thöïc hieän chieán löôïc kinh teá cuûa ta trong töøng giai ñoaïn cuï theå nhaát ñònh cuõng nhö vieäc maát ñi moät nguoàn 38 ngoaïi teä ñaùng keå maø caùc doanh nghieäp Vieät Nam ta phaûi boû ra ñeå mua caùc saûn phaåm vaän taûi vaø giao nhaän cuûa caùc coâng ty nöôùc ngoaøi. Ñieàu caàn thieát ñoái vôùi chuùng ta hieän nay laø caàn phaûi coá gaéng naâng cao thò phaàn cuûa caùc nhaø giao nhaän Vieät Nam. Phaùt trieån ñöôïc heä thoáng Coâng ty Gom haøng noäi ñòa cuõng chính laø goùp phaàn giaûi quyeát vieäc laøm cho moät löïc löôïng lao ñoäng trong nöôùc vaø thu veà cho ñaát nöôùc moät nguoàn ngoaïi teä ñaùng keå. 3.1.2. QUAN ÑIEÅM 2: Khoâng ngöøng naâng cao chaát löôïng dòch vuï vaän taûi Naâng cao thò phaàn cuûa caùc nhaø giao nhaän Vieät Nam ñoàng thôøi vôùi vieäc phaûi naâng cao chaát löôïng phuïc vuï cuûa caùc coâng ty naøy. Ñeå ñoàng thôøi chuû ñoäng ñöôïc vieäc vaän chuyeån haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu, ñoàng thôøi coù theå haï giaù thaønh cho caùc nhaø saûn xuaát trong nöôùc ñeå naâng cao söùc caïnh tranh cho saûn phaåm cuûa caùc doanh nghieäp laøm haøng xuaát khaåu cuûa Vieät Nam. Caùc doanh nghieäp giao nhaän giao nhaän vaän taûi phaûi yù thöùc ñöôïc raèng chaát löôïng dòch vuï cuûa mình phaûi khoâng ngöøng ñöôïc hoaøn thieän. Töø ñoù caùc doanh nghieäp seõ giuùp caùc doanh nghieäp xuaát nhaäp khaåu raát nhieàu trong vieäc haï giaù thaønh saûn phaåm haøng xuaát, nhaát laø trong giai ñoaïn hieän nay khi maø chuyeân moân hoùa vaø phaân coâng lao ñoäng xaõ hoäi ngaøy caøng ñaït trình ñoä cao thì caùc doanh nghieäp giao nhaän vaän taûi phaûi laøm sao bieán mình thaønh caùnh tay noái daøi cuûa nhaø hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu. 3.1.3. QUAN ÑIEÅM 3: Coi troïng nhu caàu khaùch haøng trong giao nhaän vaän taûi Khaùch haøng laø nhòp soáng cuûa doanh nghieäp giao nhaän vaän taûi, coi troïng nhu caàu vaø ñaùp öùng nhu caàu khaùch haøng chính laø coi troïng söï toàn taïi, vì söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa chính doanh nghieäp. Coi troïng khaùch haøng cuõng chính laø töï naâng cao chaát löôïng dòch vuï, vì coù coi troïng khaùch haøng, nhu caàu khaùch haøng thì dòch vuï maø coâng ty cung caáp cho khaùch haøng môùi cao, töø ñoù taïo hình aûnh toát trong khaùch haøng, ñaùnh baät caùc ñoái thuû caïnh tranh khaùc ra khoûi taâm trí khaùch haøng vaø naâng cao vò theá caïnh tranh cuûa chính coâng ty mình. 39 3.2. MUÏC TIEÂU THÖÏC HIEÄN GIAÛI PHAÙP. 3.2.1. XU HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN VAÄN TAÛI HAØNG LEÛ ÔÛ VIEÄT NAM VAØ THEÁ GIÔÙI. Baûng 11: Thoáng keâ löôïng haøng xuaát töø caùc caûng khu vöïc TP. Hoà Chí Minh ÑVT: TEUs (container quy chuaån 20’) 01/06 – 31/12/1999 2000 2001 1. Taân Caûng 2. Caûng Saøi Goøn 3. Caûng Beán Ngheù 4. Caûng VICT 5. Caûng Lotus, rau quaû Toång coäng 106.361 55.433 24.879 32.660 219.333 183.924 107.268 55.140 59.493 405.825 194.011 127.129 56.771 90.967 4.367 473.245 (Taêng tröôûng 18%) Nguoàn: Thoáng keâ cuûa phoøng Marketing Caûng Saøi Goøn naêm 2000 Nhaän xeùt : Nhìn vaøo baûng soá lieäu ta thaáy Taân Caûng laø moät trong nhöõng caûng container lôùn vaøhieän ñaïi nhaát Vieät Nam vôùi saûng löôïng container thoâng qua haøng naêm chieám 40% saûn löôïng trong khu vöïc TP.HCM. 40 Baûng 12: Keá hoaïch phaùt trieån saûn löôïng töø 2001 – 2005 cuûa Taân Caûng Nguoàn: Taïp chí VISABA, soá 32 vaø 33 thaùng 1, 2 naêm 2002 78706 158438 217449 287745 351832 403437 411935 420963 411527 430000 480000 530000 580000 630000 0 100000 200000 300000 400000 500000 600000 700000 1992 1993 1994 995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa toác ñoä löu thoâng haøng hoùa treân theá giôùi, ngaønh vaän taûi ngaøy nay khoâng ngöøng phaùt trieån, trong ñoù vaän taûi haøng leû cuõng khoâng naèm ngoaøi söï taêng tröôûng ñoù. (Xem baûng 7) 3.2.2. XU HÖÔÙNG VEÀ PHAÙT TRIEÅN SAÛN PHAÅM Qua phaàn phaân tích veà moâ hình 5 löïc cuûa M. Porter, ta thaáy raèng caøng veà sau naøy, dòch vuï vaän chuyeån haøng leû seõ bò caïnh tranh raát gay gaét bôûi saûn phaåm thay theá laø dòch vuï vaän chuyeån haøng leû do xu höôùng giaù cöôùc giaûm. Ñeå giaûi quyeát baøi toaùn naøy, caùc Coâng ty Gom haøng phaûi ñaàu tö tieàn baïc coâng söùc nhaân löïc ñeå xaây döïng vaø phaùt trieån nhöõng tuyeán vaän chuyeån tröïc tieáp, khoâng chuyeån taûi qua Singapore ñeå ruùt ngaén thôøi gian vaän chuyeån, giaûm ñöôïc chi phí vaø giaù cöôùc vaän chuyeån leû. Ñaây laø xu höôùng taát yeáu maø caùc Coâng ty Gom haøng phaûi ñaàu tö nghieân cöùu ñeå töï naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa chính mình. 41 3.3. CAÙC GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA COÂNG TY VINALINK. 3.3.1. GIAÛI PHAÙP 1: ÑAÀU TÖ XAÂY DÖÏNG HEÄ THOÁNG VAÄN CHUYEÅN HAØNG LEÛ TRÖÏC TIEÁP, KHOÂNG CHUYEÅN TAÛI QUA SINGAPORE. 3.3.1.1. NOÄI DUNG. Hieän nay trong soá nhöõng nhaø cung caáp cho VINALINK thì nhaø cung caáp dòch vuï chuyeån taûi taïi Singapore laø quan troïng nhaát, quyeát ñònh tröïc tieáp ñeán naêng löïc caïnh tranh veà giaù cuõng nhö chaát löôïng dòch vuï vaän chuyeån haøng LCL. Chæ caàn söï thay ñoåi giaù chuyeån taûi cuûa Freight Link Singapore seõ laøm thay ñoåi heä thoáng giaù baùn cuûa VINALINK taïi TP.HCM. Vì vaäy, VINALINK phaûi taäp trung ñaàu tö vaøo moät soá tuyeán vaän chuyeån tröïc tieáp ñeán caùc caûng chính taïi Nhaät vaø Hoàng Koâng ñeå giaûm bôùt söùc eùp cuûa Freight Link Singapore. 3.3.1.2. BIEÄN PHAÙP THÖÏC HIEÄN. 1/ Ñaàu tö tuyeán vaän chuyeån tröïc tieáp HCMC- Hongkong. Thöïc hieän bieän phaùp naøy, VINALINK caàn taäp trung vaøo nhöõng khaùch haøng göûi haøng leû ñi Hongkong ñeå xaây döïng chaân haøng oån ñònh cho tuyeán vaän taûi môùi naøy. Khaùch haøng ñi Hongkong thöôøng naèm ôû caùc khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát do caùc chuû ñaàu tö Hongkong ñaàu tö taïi ñoù. 2/ Ñaàu tö tuyeán vaän chuyeån tröïc tieáp HCMC- 4 caûng chính Nhaät (Yokohama, Tokyo, Osaka, Kobe) Thöïc hieän bieän phaùp naøy, VINALINK cuõng phaûi taêng cöôøng vaøo nhöõng khaùch haøng göûi haøng ñi 4 caûng chính taïi Nhaät. Tuy nhieân, vieäc thöïc hieän vaän chuyeån haøng leû ñi Nhaät gaëp khoù khaên hôn vì phaûi taùch laøm hai tuyeán: - Tuyeán HCMC - Yokohama/ Tokyo - Tuyeán HCMC - Osaka/ Kobe Do daëc ñieåm ñòa lyù gaàn nhau giöõa Osaka- Kobe, giöõa Yokohama- Tokyo neân VINALINK coù theå deã daøng gom haøng ñi 2 tuyeán ñoù, khaùch haøng coù nhu caàu göûi haøng ñi Nhaät hieän nay goàm: 42 - Khaùch du lòch: Taäp trung giôùi thieäu dòch vuï môùi ñeán caùc cöûa haøng baùn haøng thuû coâng myõ ngheä taïi khu vöïc trung taâm TP. Hoà Chí Minh. - Caùc cô sôû saûn xuaát thuû coâng myõ ngheä, maây tre laù, thoå caåm. - Khaùch haøng ôû caùc khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát . 3.3.1.3. ÑIEÀU KIEÄN THÖÏC HIEÄN. 1/ Tìm ñöôïc ñaïi lyù toát taïi Hongkong vaø Nhaät : Vieäc naøy hoaøn toaøn naèm trong taàm tay cuûa Vinalink vì chæ caàn lieân heä vôùi hoï thoâng qua danh saùch ñaïi lyù cuûa FIATA, gaëp gôõ tröïc tieáp vaø kyù hôïp ñoàng ñaïi lyù. 2/ OÅn ñònh chaân haøng ñeå phaùt trieån hai dòch vuï môùi treân. Baûng 13: Haøng xuaát cuûa VINALINK taïi TP. HCM naêm 2000 (Ñvt: CBM/ thaùng) Naêm 1999 Khoái löôïng chung Khoái löôïng ñi Hongkong Khoái löôïng ñi OSA/KBE Khoái löôïng ñi YOK/TYO Saûn löôïng 870 CBM/thaùng 16cbm/tuaàn 13 cbm/tuaàn 19 cbm/tuaàn Ñieàu kieän ñeå coù theå xeáp 1 cont 20' ñi thaúng 20-25 CBM töông ñöông 1x20' 20-25 CBM töông ñöông 1x20' 20-25 CBM töông ñöông 1x20' Khoái löôïng thieáu huït caàn boå sung 4-9 CBM 7-12 CBM 1-6 CBM Nhö vaäy ñeå thöïc hieän vieäc vaän chuyeån tröïc tieáp ñi Hongkong, Nhaät, ñieàu kieän thöïc hieän ñaõ chín muoài neân Vinalink caàn phaûi ñaët quyeát taâm cao ñeå tung ra saûn phaåm môùi. 43 3.3.1.3. HIEÄU QUAÛ THÖÏC HIEÄN GIAÛI PHAÙP. 1/ Naâng cao naêng löïc caïnh tranh veà chaát löôïng dòch vuï. - Tieát kieäm toái ña thôøi gian vaän chuyeån. Baûng 14: Thôøi gian vaän chuyeån haøng xuaát khaåu Tuyeán Chuyeån taûi qua Singapore Vaän chuyeån tröïc tieáp HCM-HKG HCM-OSA/KBE HCM-YOK/TYO 8 ngaøy 10 ngaøy 13-15 ngaøy 3 ngaøy 6 ngaøy 8-10 ngaøy - An toaøn hôn, traùnh ñöôïc khuyeát ñieåm cuûa vaän chuyeån chuyeån taûi laø phaûi dôõ haøng taïi Singapore. Khi vaän chuyeån tröïc tieáp haøng hoùa chæ ruùt ra moät laàn taïi caûng ñích, giaûm thieåu toái ña khaû naêng ñoå vôõ, hö haïi haøng hoùa. 2/ Naâng cao naêng löïc caïnh tranh veà chi phí. Baûng 15: Giaù cöôùc vaän chuyeån haøng xuaát khaåu naêm 2000 Tuyeán Giaù chuyeån taûi qua Singapore Vaän chuyeån tröïc tieáp HCM-HKG HCM-OSA/KBE HCM-YOK/TYO 15 USD/ CBM 45 USD/CBM 45 USD/CBM 12 USD/CBM 30 USD/CBM 30 USD/CBM Giaù vaän chuyeån 01x20' container HCM-HKG: USD 240/ 20', Nhaät USD 600/ 20' 3/ Taïo lôïi theá tröôùc ñoái thuû caïnh tranh: Taïo ra raøo caûn môùi cho caùc ñoái thuû caïnh tranh, caùc coâng ty môùi vaøo ngaønh vì hoï chöa theå naøo xaây döïng ngay ñöôïc dòch vuï vaän chuyeån tröïc tieáp nhö treân. Toùm laïi, vieäc ñaàu tö xaây döïng dòch vuï vaän chuyeån haøng LCL tröïc tieáp ñi Hongkong vaø ñi Nhaät baûn laø caàn thieát, vaø coù yù nghóa quan troïng cho söï phaùt trieån cuûa Vinalink. 44 3.3.2. GIAÛI PHAÙP 2 : LÖÏA CHOÏN THÒ TRÖÔØNG MUÏC TIEÂU. 3.3.2.1. NOÄI DUNG. • Khi phaân khuùc thò tröôøng vaän chuyeån haøng leû theo tieâu chuaån vuøng ñòa lyù thì coù nhöõng phaân khuùc sau: (1) Vaän chuyeån ñeán caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ, UÙc. (2) Vaän chuyeån ñeán caùc caûng chính Nhaät Baûn (Yokohama, Osaka, Kobe, Tokyo). (3) Vaän chuyeån ñeán caùc caûng chính Chaâu AÂu (HAMBURG, LE HAVRE, ROTTERDAM, ANWERPT, SOUTHAMPTON). (4) Vaän chuyeån ñeán caùc caûng chính LOS ANGELES, cöûa ngoõ phía Taây nöôùc Myõ. Baûng 16: Löôïng haøng LCL tôùi caùc caûng cuûa Myõ Naêm Saûn löôïng LCL (m3) Saûn löôïng vaø tyû leä % ñi caùc caûng ôû Myõ 1998 1999 2000 7.300 10.500 13.500 1341-18% 2.100-20% 2970-22% Bình quaân 19,25% • Hôn nöõa, vieäc Hieäp ñònh thöông maïi ñaõ ñöôïc hai nöôùc thoâng qua 12/2001 ñaõ môû ra moät cô hoäi lôùn cho caùc doanh nghieäp Vieät Nam tieán vaøo thò tröôøng khoång loà naøy. Thaät vaäy, hieän nay Hoa Kyø laø moät thò tröôøng lôùn nhaát vôùi nhaäp khaåu 1217 tyû USD/GDP: 9883 tyû USD (naêm 2000). Moät thò tröôøng haáp daãn nhö vaäy nhöng laïi ñeàu coù cô hoäi cho haøng thuû coâng myõ ngheä thoâ sô ñeán saûn phaåm coâng ngheä cao, moät thò tröôøng raát ña daïng chöù khoâng keùn choïn nhö Nhaät vaø EU. • Haøng naêm, tyû leä xuaát khaåu vaøo Hoa Kyø cuûa caùc nöôùc nhö sau: - Nhaät/ Taiwan: Chieám 30% löôïng haøng xuaát khaåu. 45 - Korea, Malaysia, Thailand, Trung Quoác: Chieám 20% löôïng haøng xuaát khaåu. - Vieät Nam: Chieám ít hôn 5% töông öùng 750 trieäu USD. Vaø trong töông lai 2010, Vieät Nam ñang muoán taêng tröôûng tyû leä naøy leân 15%. Vaø ñeå chuaån bò cho thôøi cô ñoù, Vinalink phaûi nghieân cöùu kyõ, trieån khai thöïc hieän vaø phaûi xaùc ñònh ñaây laø thò tröôøng troïng taâm trong töông lai. 3.3.2.2. BIEÄN PHAÙP THÖÏC HIEÄN. Muïc tieâu thöïc hieän töø naêm 2003 trôû ñi: 1/ Xaây döïng chaân haøng ñi Myõ. Do ñaëc thuø cuûa tuyeán vaän chuyeån haøng container ñi Myõ laø giaù cöôùc vaän chuyeån 1 container 20' chieám 75% giaù thaønh container 40' neân gom haøng container trong 1 container 40' seõ gaëp thuaän lôïi hôn raát nhieàu. Baûng 17: So saùnh hai phöông aùn gom haøng baèng container 20’ vaø 40’ ñi Myõ Döõ lieäu 20' 40' - Theå tích ñoùng haøng LCL toái ña - Chi phí vaän chuyeån nguyeân container - Chi phí vaän chuyeån LCL ñi thaúng HCM-Los Angeles 25 CBM 2000 USD 80 USD/CBM 50 CBM 2400 USD 48 USD/CBM Theo baûng treân, gom haøng ñi thaúng Los Angeles baèng container 40' coù lôïi hôn raát nhieàu veà maët chi phí nhöng gaëp phaûi söùc eùp raát lôùn veà khoái löôïng haøng hoùa. Khi ñi vaøo thöïc hieän tung ra saûn phaåm thì ít nhaát Vinalink phaûi quyeát taâm baûo ñaûm lòch taøu moät chuyeán moät tuaàn ñeå ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cuûa khaùch haøng. Vaán ñeà laø laøm sao Vinalink phaûi gom ñöôïc 50 meùt khoái haøng haøng leû ñi Myõ haøng tuaàn. Vì theá VINALINK phaûi coù nhöõng chöông trình haønh ñoäng ñeå xaây döïng caùc chaân haøng ñi Hoa Kyø thaät vöõng chaéc. 46 - Quaûng caùo treân baùo Saøi Goøn Giaûi Phoùng, chuyeân muïc vaän chuyeån quoác teá ñeå giôùi thieäu saûn phaåm môùi, taän duïng löôïng haøng göûi cho thaân nhaân beân Hoa Kyø. - Coù chöông trình huaán luyeän cuï theå veà lôïi ích öu vieät cuûa tuyeán vaän chuyeån haøng leû ñi thaúng Los Angeles cho caùc nhaân vieân chaøo haøng. - Taán coâng baùn haøng tröïc tieáp vaøo nhöõng khu vöïc baùn haøng cho du khaùch, nhöõng khu baùn haøng sôn maøi, goã myõ ngheä, ñaù myõ ngheä laø nhöõng maët haøng haáp daãn du khaùch Hoa Kyø nhaát. 2/ Tìm kieám moät ñaïi lyù ñaùng tin caäy taïi Los Angeles, Hoa Kyø. Taát caû nhöõng dòch vuï taïi ñaàu TP.HCM, dòch vuï vaän chuyeån qua Los Angeles chæ ñaùp öùng ñöôïc 1/2 nhu caàu cuûa khaùch haøng. Khi haøng ñeán Los Angeles phaûi coù moät ñaïi lyù cuûa VINALINK taïi Los Angeles ñeå thöïc hieän nhöõng yeâu caàu giao ñeán nhaø moät caùch an toaøn, nhanh choùng vaø chi phí thaáp. Thöù hai, vieäc vaån chuyeån tröïc tieáp haøng vaøo Hoa Kyø caàn phaûi hieåu roõ luaät haøng haûi, nhöõng quy ñònh cuûa FMC (Federal Maritime Committee ) . Do ñoù, moät ñaïi lyù ñaùng tin caäy laø raát quan troïng. Ñaët ra caùc tieâu chuaån ñaïi lyù caàn tìm kieám: - Chi phí nôi ñeán thaáp (destination charges) - Coù hôïp ñoàng toát vôùi caùc haõng cho thueâ kho vaø haõng vaän chuyeån. - Coù tình traïng taøi chính toát. - Coù tinh thaàn phuïc vuï khaùch haøng toát. Caùch tìm kieám ñaïi lyù taïi Myõ: - Tham khaûo caùc trang web giôùi thieäu caùc coâng ty giao nhaän cuûa Myõ, ví duï nhö trang www.thomas.register.com - Nghieân cöùu hoà sô caùc coâng ty tìm ñöôïc treân maïng internet. - Ñaët vaán ñeà quan heä ñaïi lyù vaø heïn gaëp trao ñoåi. 47 3.3.2.3. ÑIEÀU KIEÄN THÖÏC HIEÄN. Phaûi xaây döïng ñöôïc ñuû haøng ñi Hoa Kyø ñeå coù theå oån ñònh lòch taøu moät tuaàn moät chuyeán, neáu khoâng ñaây seõ khoâng phaûi laø moät saûn phaåm vaän chuyeån ñi thaúng ñuùng nghóa. Baûng 18: Löôïng haøng ñi Myõ cuûa VINALINK (ÑVT: meùt khoái / tuaàn- naêm 2000) Khoái löôïng chung Löôïng haøng ñi Hoa Kyø - Khoái löôïng chung - Ñieàu kieän xeáp ñöôïc 1 container 40' ñi thaúng Hoa Kyø - Khoái löôïng thieáu huït 280 27-32 50-55 23 Ñieàu naøy coù nghóa Vinalink phaûi phaán ñaáu taêng löôïng haøng ñi Myõ leân gaáp ñoâi khoái löôïng taïi thôøi ñieåm naêm 2002. 3.3.2.4. HIEÄU QUAÛ CUÛA GIAÛI PHAÙP. 1. Naâng cao naêng löïc caïnh tranh: - Taêng khaû naêng caïnh tranh veà chaát löôïng dòch vuï vaän chuyeån. + Thôøi gian vaän chuyeån giaûm töø 28 ngaøy xuoáng coøn 18 ngaøy. + Vaän chuyeån an toaøn, giaûm thieåu ruûi ro ñoå vôõ cho haøng hoùa. + Phí vaän chuyeån giaûm töø 68 USD/ meùt khoái xuoáng coøn 48 USD/meùt khoái 2. Cung caáp saûn phaåm môùi treân thò tröôøng. - VINALINK seõ trôû thaønh ñôn vò ñaàu tieân tung ra saûn phaåm môùi naøy ñeå naâng cao khaû naêng môû roäng thò phaàn vaän chuyeån haøng leû hieän nay ñang gaëp khoù khaên. 48 3.3.3. THÖÏC HIEÄN HEÄ THOÁNG QUAÛN TRÒ CHAÁT LÖÔÏNG TRONG DÒCH VUÏ VAÄN CHUYEÅN HAØNG HOÙA THEO ISO 9002. 3.3.3.1. NOÄI DUNG GIAÛI PHAÙP. AÙp duïng heä thoáng quaûn trò chaát löôïng cho ngaønh dòch vuï vaän chuyeån theo tieâu chuaån ISO 9002 hieän nay taïi TP.HCM nhaèm giaûm toái ña hao phí trong quaù trình thöïc hieän dòch vuï, duy trì chaát löôïng dòch vuï chaèm thu huùt ñöôïc nhieàu khaùch haøng hôn. 3.3.3.2. BIEÄN PHAÙP THÖÏC HIEÄN. Vieäc trieån khai heä thoáng quaûn trò chaát löôïng ISO 9002 caàn sôùm ñöôïc tieán haønh. Tröôùc heát Hoäi ñoàng quaûn trò Vinalink ra nghò quyeát laäp keá hoaïch thöïc hieän. Do töø luùc trieån khai ñeán luùc coù ñöôïc giaáy chöùng nhaän ISO 9002 thöôøng traõi qua thôøi gian hôn 1 naêm, neân coâng ty VINALINK caàn phaûi laäp keá hoaïch cuï theå cho töøng giai ñoaïn thöïc hieän. Bao goàm: - Giai ñoaïn 1: Thieát laäp heä thoáng chaát löôïng. - Giai ñoaïn 2: Xaây döïng heä thoáng vaên baûn hoùa caùc vaên baûn heä thoáng chaát löôïng. - Giai ñoaïn 3: Aùp duïng vaø ñaùnh giaù heä thoáng chaát löôïng, chuaån bò cho vieäc caáp giaáy chöùng nhaän. 3.3.3.3. ÑIEÀU KIEÄN THÖÏC HIEÄN. 1/ Hieåu ñuùng muïc ñích cuûa vieäc aùp duïng ISO 9002. Ñoù laø coâng cuï caûi tieán quaûn lyù, quy trình coâng vieäc, duy trì chaát löôïng chöù khoâng phaûi cöù coù giaáy chöùng nhaän laø ñaûm baûo dòch vuï coù tính caïnh tranh. ISO 9002 giuùp cho laõnh ñaïo cuõng nhö toaøn coâng ty, duy trì chaát löôïng cuûa mình chaèm thoûa maõn nhu caàu khaùch haøng. 2/ Söï quyeát taâm cuûa BGÑ coâng ty Vinalink vaø toaøn theå nhaân vieân. Ban Giaùm ñoác VINALINK phaûi coù quyeát taâm maïnh meõ trong vieäc xaây döïng ISO 9002 vì noù ñuïng chaïm ñeán töøng caù nhaân trong coâng ty, töøng thoùi quen 49 laøm vieäc. Söï quyeát taâm cuûa Ban giaùm ñoác phaûi ñöôïc quan trieät toaøn theå caùn boä nhaân vieân ñang coâng taùc moät caùch toaøn dieän vaø saâu roäng. 3.3.3.4. HIEÄU QUAÛ CUÛA GIAÛI PHAÙP. • Hieän nay chæ coù coâng ty Vinatrans laø ñôn vò ñaõ ñöôïc caáp giaáy chöùng nhaän ISO 9002 cuûa toå chöùc NDV caáp. Vinalink coù theå nghieân cöùu nhöõng hieäu quaû mang laïi döôùi ñaây: Baûng 18: Hieäu quaû quaûn lyù qua vieäc aùp duïng ISO 9002 cuûa Coâng ty VINATRANS Tyû leä boä chöùng töø sai Khieáu naïi cuûa khaùch haøng Naêm Tröôùc Sau Tröôùc Sau Hieäu quaû 6-12/2000 1-6/2001 36 18 18 03 22 12 12 06 Taán coâng vaøo ñöôïc caùc coâng ty ôû KCX Taân Thuaän Taán coâng vaøo ñöôïc caùc coâng ty ôû KCN Bieân Hoaø 2 Ñaùp öùng quaù trình hoäi nhaäp cuûa caùc doanh nghieäp Vieät Nam vaøo thò tröôøng khu vöïc vaø theá giôùi. Heä thoáng ISO 9002 laøm cho dòch vuï vaän chuyeån coù khaû naêng caïnh tranh treân thò tröôøng noäi ñòa vaø theá giôùi. + Thò tröôøng noäi ñòa: Giuùp VINALINK deã daøng tieáp caän ñöôïc vôùi nhöõng khaùch haøng ñaõ aùp duïng Iso 9000, naâng cao khaû naêng môû roäng thò phaàn. + Thò tröôøng quoác teá: giuùp VINALINK tieáp caän ñöôïc vôùi cac ñoái taùc, ñaïi lyù lôùn, coù uy tín thoâng qua ISO 9002. 3.3.4. GIAÛI PHAÙP 4 : ÑAØO TAÏO NGUOÀN NHAÂN LÖÏC. 3.3.4.1. NOÄI DUNG GIAÛI PHAÙP. Naâng cao trình ñoä, kyõ naêng phuïc vuï khaùch haøng cho nhaân vieân caùc phoøng ban trong coâng ty nhaèm taïo ra moät hình aûnh toát trong maét cuûa khaùch haøng veà söï phuïc vuï aân caàn, chu ñaùo, veà söï thoûa maõn nhu caàu cuûa khaùch haøng. 50 3.3.4.2. BIEÄN PHAÙP THÖÏC HIEÄN. 1. Bieän phaùp 1 : Thöôøng xuyeân toå chöùc nhöõng khoùa huaán luyeän: Noäi dung huaán luyeän goàm: + Marketing. + Ngheä thuaät giao tieáp, phuïc vuï khaùch haøng. + Kyõ naêng thöông löôïng, giaûi quyeát khieáu naïi cho nhaân vieân ñeå phuïc vuï khaùch haøng ñöôïc toát hôn. Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá, caïnh tranh ngaøy caøng gay gaét, vaø ñöông nhieân khaùch haøng seõ choïn nôi naøo toát nhaát, khoâng nhöõng veà giaù caû, chaát löôïng maø caû cung caùch phuïc vuï khaùch haøng. Hieän nay söï phuïc vuï ñaõ naèm moät phaàn trong giaù caû, chính khaùch haøng ñaõ phaûi traû tieàn cho söï phuïc vuï ñoù, neáu khoâng nhaän ñöôïc noù töùc laø coâng ty ñaõ maéc nôï khaùch haøng. Laõnh ñaïo coâng ty Vinalink phaûi quaùn trieät tö töôûng nhaân vieân veà quan nieäm khaùch haøng "Khaùch haøng khoâng bao giôø laøm phieàn baïn, khaùch haøng laø coâng vieäc cuûa baïn, laø lyù do, linh hoàn, muïc ñích coâng vieäc cuûa mình". Quaùn trieät quan ñieåm veà phuïc vuï khaùch haøng môùi laø quan troïng, nhìn khaùch haøng khaùc hôn seõ thay ñoåi caùch nhìn cuûa töøng caù nhaân nhaân vieân veà phuïc vuï khaùch haøng. 2. Bieän phaùp 2: Toå chöùc caùc cuoäc thi ñua nghieäp vuï. Nhöõng dòp thi ñua nghieäp vuï raát quan troïng trong vieäc naâng cao trình ñoä, kyõ naêng trong coâng vieäc. Trong nhöõng dòp nhö vaäy, moïi nhaân vieân trong coâng ty ñeàu coù dòp oân luyeän laïi kyõ naêng cuûa mình. 3.3.4.3. ÑIEÀU KIEÄN THÖÏC HIEÄN. Vieäc ñaøo taïo phaûi döïa treân cô sôû caùc taøi lieäu vaên baûn hoùa theo ISO 9002 (neáu nhö coâng ty ñaõ coù chöùng nhaän chaát löôïng). Phaûi coù keá hoaïch thöïc hieän haøng naêm: Vì khaâu ñaøo taïo tay ngheà cho nhaân vieân coâng ty giao nhaän vaän taûi coù lieân quan tröïc tieáp ñeán chaát löôïng dòch vuï vaø doanh thu cuûa coâng ty. Phaûi quan taâm chaêm soùc ngöôøi lao ñoäng caû veà tinh thaàn laãn vaät chaát theo ñuùng Luaät lao ñoäng. 51 Coâng ty caàn xaây döïng chính saùch ñaõi ngoä nhaèm thu huùt vaø giöõ ñöôïc nhöõng ngöôøi coù taøi, coù trình ñoä nhö: traû löông thoûa ñaùng, phuï caáp traùch nhieäm, boá trí giao vieäc phuø hôïp khaû naêng, taïo ñieàu kieän hoïc taäp, nghieân cöùu keå caû tham quan nöôùc ngoaøi. 3.3.4.4. HIEÄU QUAÛ CUÛA GIAÛI PHAÙP. 1. Giaûm chi phí do ñaøo taïo taïi choã. Hoaït ñoäng taïi choã coù tính linh hoaït cao, cho pheùp ñieàu chænh ñeå ñaùp öùng nhu caàu, naêng löïc cuûa caù nhaân, ñoàng thôøi taäp trung söï chuù yù tröïc tieáp vaøo naêng löïc cuûa caù nhaân, ñoàng thôøi taäp trung söï chuù yù tröïc tieáp vaøo vieäc phaùt trieån caùc kyõ naêng caàn thieát trong coâng vieäc thöôøng nhaät cuûa VINALINK. 2. Phöông tieän ñeå giaûi quyeát maâu thuaãn. Theo phaân tích veà lôïi ích Coâng ty vaø lôïi ích khaùch haøng cuûa P.Kotler. Lôïi ích coâng ty = giaù baùn saûn phaåm - chi phí saûn xuaát Lôïi ích khaùch haøng = giaù trò saûn phaåm - giaù baùn saûn phaåm Nhö vaäy ñeå ñieàu hoøa lôïi ích cuûa Coâng ty, lôïi ích cuûa khaùch haøng chæ coù 2 bieän phaùp sau: - Giaûm chi phí. - Taêng giaù trò saûn phaåm, baèng caùch: + Taêng chi phí ñeå naâng lôïi ích saûn phaåm nhöng seõ aûnh höôûng ñeán lôïi ích coâng ty. + Taêng giaù trò phaàn meàm cuûa saûn phaåm: ñoù laø taêng cöôøng söï phuïc vuï taän tình, chu ñaùo, laø nuï cöôøi cuûa moïi nhaân vieân vôùi khaùch haøng… Ñieàu naøy ñoàng nghóa vôùi vieäc taêng chi phí voâ hình maø chæ qua khaâu ñaøo taïo nhaân vieân hieäu quaû môùi coù ñöôïc. 3. Ñaùnh giaù ñöôïc trình ñoä, kyõ naêng laøm vieäc cuûa nhaân vieân. Nhôø vaøo caùc dòp thi ñua, kieåm tra nghieäp vuï maø trình ñoä, kyõ naêng cuûa nhaân vieân ñöôïc coâng nhaïn moät caùch coâng baèng vaø chính thöùc cho pheùp thöïc hieän 52 nhöõng khuyeát ñieåm cuûa nhaân vieân ñeå laäp keá hoaïch ñaøo taïo, maët khaùc ñeà baït nhöõng nhaân vieân gioûi leân ñuùng trình ñoä cuûa hoï. 3.4. KIEÁN NGHÒ 3.4.1. ÑOÁI VÔÙI NHAØ NÖÔÙC. 1. Caûi tieán hoaït ñoäng kieåm tra Haûi quan vôùi haøng xuaát khaåu. Toång cuïc Haûi quan vaø caùc chi cuïc Haûi quan caàn phaûi trang bò theâm coâng cuï kieåm tra soi container taïi caùc cöûa khaåu ñeå ruùt ngaén thôøi gian kieåm tra haøng hoaù vaø giaûm ñöôïc chi phí cho chuû haøng khi khoâng caàn phaûi tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi caùc nhaân vieân Haûi quan. Hôn nöõa vieäc tieát kieäm ñöôïc thôøi gian vaø chi phí seõ voâ hình chung giuùp nhöõng nhaø xuaát khaåu naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa mình veà giaù caû vaø chaát löôïng giao haøng, goùp phaàn gia taêng saûn löôïng xuaát khaåu. 2. Naâng cao vai troø cuûa VIFFAS (Hieäp hoäi ngheà nghieäp cuûa caùc doanh nghieäp laøm ñaïi lyù vaø moâi giôùi haøng haûi) Hieäp hoäi moâi giôùi Haøng haûi caàn phaùt huy hôn nöõa vai troø vaø vò theá cuûa mình trong chieán löôïc phaùt trieån hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu cuûa ñaát nöôùc noùi chung vaø coâng taùc giao nhaän haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu noùi rieâng. Hieäp hoäi caàn coù nhöõng coâng vieäc cuï theå vaø tích cöïc nhaèm goùp phaàn naâng cao tieáng noùi cuûa caùc doanh nghieäp giao nhaän cuõng nhö lôïi ích chính ñaùng cuûa caùc doanh nghieäp thuoäc Hieäp hoäi mình. Ñoàng thôøi, ñaây cuõng coù theå laø dieãn ñaøn giuùp caùc doanh nghieäp trao ñoåi chia seû kinh nghieäm nhaèm naâng cao hôn nöõa trình ñoä chuyeân moân nghieäp vuï cuûa mình. 3.4.2 KIEÁN NGHÒ VÔÙI CAÙC COÂNG TY GOM HAØNG LEÛ. 1. Hoaïch ñònh chieán löôïng caïnh tranh. Moãi Coâng ty Gom haøng neân coù rieâng chieán löôïc caïnh tranh rieâng cho mình veà naâng cao chaát löôïng dòch vuï, môû ra caùc dòch vuï ñi thaúng chöù khoâng neân caïnh tranh veà giaù nhö hieän nay. Vieäc caïnh tranh veà giaù, giaûm giaù ñeå daønh khaùch haøng seõ laøm hoûng thò tröôøng cuûa caùc Coâng ty Gom haøng coøn laïi. 53 2. Lieân keát trong kinh doanh. Thoâng qua Hieäp hoäi VISABA ñeå trao ñoåi thoâng tin veà thò tröôøng Haøng haûi, nhöõng thaønh töïu khoa hoïc kyõ thuaät trong lónh vöïc vaän chuyeån haøng leû. Töø ñoù, tieán tôùi lieân keát vôùi nhau khi caàn ñeå thoûa thuaän thoáng nhaát moät soá vaán ñeà trong hoaït ñoäng kinh doanh, ñaëc bieät laø giaù caû vaän chuyeån haøng leû. Muïc ñích cuûa vieäc lieân keát nhaèm haïn cheá bôùt aùp löïc töø phía khaùch haøng vaø gaây aùp löc leân caùc nhaø cung caáp dòch vuï chuyeån taûi taïi Singapore. 3. Chuù yù trong vieäc ñaàu tö, phaùt trieån caùc tuyeán vaän chuyeån haøng leû tröïc tieáp. Vieäc nghieân cöùu, ñaàu tö ñeå cho ra ñôøi nhöõng tuyeán vaän chuyeån haøng leû ñi thaúng seõ giuùp caùc Coâng ty Gom haøng taïo ñöôïc lôïi theá rieâng cho mình, qua ñoù seõ giuùp khaùch haøng höôûng ñöôïc lôïi ích nhieàu hôn ñoàng thôøi cuõng giuùp caùc Coâng ty Gom haøng naâng cao khaû naêng caïnh tranh thay vì phaûi phaù giaù cöôùc ñeå coù ñöôïc thò tröôøng. 54 KEÁT LUAÄN Cuøng vôùi quaù trình phaùt trieån kinh teá, hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu vaø giao nhaän haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu ngaøy caøng lôùn maïnh vaø phaùt trieån theo. Vai troø cuûa hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu vaø hoaït ñoäng giao nhaän haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu heát söùc quan troïng. Treân ñòa baøn TP.HCM, caùc coâng ty giao nhaän ra ñôøi raát nhieàu vaø caïnh tranh oà aït vaø coù bieåu hieän khoâng laønh maïnh vôùi nhau laøm thò tröôøng ngaøy caøng trôû neân khoù khaên, manh muùn vaø khoâng chuyeân nghieäp. Tình hình naøy caøng keùo daøi thì thieät haïi ñem veà cho caùc doanh nghieäp giao nhaän laø khoâng traùnh khoûi. Tình hình caïnh tranh gay gaét ñoøi hoûi doanh nghieäp phaûi heát söùc chuù troïng ñeán moïi maët hoaït ñoäng cuûa toå chöùc mình ñeå naâng cao vò theá vaø uy tín cuõng nhö naêng löïc caïnh tranh treân thò tröôøng cuûa mình. Ñoù laø moät quaù trình chuaån bò vaø phaùt huy lieân tuïc cuûa taát caû caùc doanh nghieäp veà taát caû moïi maët, laøm theá naøo ñeå giaûm thieåu chi phí, haïn cheá ñieåm yeáu, phaùt huy ñieåm maïnh cuûa doanh nghieäp. Luaän vaên : "Giaûi phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh giao nhaän vaän taûi haøng leû cuûa Coâng TyVINALINK" ñöôïc löïa choïn thöïc hieän, vôùi mong muoán ñoùng goùp phaàn nhoû beù vaøo yeâu caàu treân. Luaän vaên goàm coù 3 chöông : - Chöông 1 : Cô sôû lyù luaän veà naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp. - Chöông 2 : Phaân tích thöïc traïng naêng löïc caïnh tranh giao nhaän vaän taûi haøng leû cuûa Coâng Ty VINALINK. - Chöông 3 : Ñoùng goùp moät soá giaûi phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh giao nhaän vaän taûi haøng leû cuûa Coâng Ty VINALINK. Caùc giaûi phaùp ñöôïc ñöa ra ôû chöông 3 laø söï ñoùng goùp ñoái vôùi caùc doanh nghieäp giao nhaän hieän nay. Hy voïng chuùng seõ ñöôïc aùp duïng vaø trong quaù trình vaän duïng seõ hoaøn thieän theâm nhieàu vaán ñeà caàn thieát cho quaù trình ñònh hình laïi thò tröôøng giao nhaän haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu treân ñòa baøn. 55 Vì thôøi gian vaø trình ñoä nghieân cöùu coøn haïn cheá ; chaéc chaén ñeà taøi seõ khoâng traùnh khoûi coù nhöõng thieáu soùt nhaát ñònh, taùc giaû luaän vaên xin chaân thaønh tieáp thu moïi yù kieán ñoùng goùp cuûa caùc Quyù Thaày, Coâ trong Hoäi ñoàng. Xin chaân thaønh caûm ôn. 56 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Micheal E. Porter Chieán löôïc caïnh tranh – NXB Khoa hoïc vaø Kyõ thuaät, 1995 2. Kenichi Ohmae Tö duy cuûa nhaø chieán löôïc – Vieän nghieân cöùu quaûn lyù kinh teá Trung Öông – Trung taâm thoâng tin tö lieäu, 1990 3. PGS-TS Nguyeãn Thò Lieân Dieäp, Th.S Phaïm Vaên Nam Chieán löôïc vaø chính saùch kinh doanh – NXB Thoáng Keâ, 1998 4. PGS-TS Hoà Ñöùc Huøng Marketing;Caên baûn–Nghieân cöùu–Quaûn trò – NXB Giaùo duïc, 1997 5. PGS-TS Vuõ Coâng Tuaán Thaåm ñònh döï aùn ñaàu tö – NXB TP.HCM, 1998 6. PGS-TS Vuõ Coâng Tuaán Quaûn trò döï aùn – NXB TPHCM, 1999 7. Garri D.Smith Chieán löôïc vaø saùch löôïc kinh doanh – NXB Thoáng Keâ, 1997 8. Nguyeãn Vaên Höng Soå Tay Nghieäp vuï giao nhaän – Taøi lieäu noäi boä Vinatrans, 1995 9. Nieân giaùm thoáng keâ 2000 – Cuïc thoáng keâ TP.HCM 10. Taïp chí VISABA – Soá 20-32 cuûa Hieäp Hoäi ñaïi lyù vaø moâi giôùi haøng haûi Vieät Nam 11. Caùc baùo caùo taïi coâng ty VINALINK naêm 1998, 1999, 2000 12. Caùc baùo caùo cuûa Haûi quan, caûng vuï TP. HCM 57