Luận văn Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp nhà nước sản xuất bao bì carton in offset tại thành phố Hồ Chí Minh

MUÏC LUÏC LÔØI MÔÛ ÑAÀU .......................................................................................................1 CHÖÔNG 1: LYÙ THUYEÁT VEÀ CAÏNH TRANH VAØ TOÅNG QUAN VEÀ SAÛN PHAÅM BAO BÌ CARTON ....................................................................................3 1.1. CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ CAÏNH TRANH ......................................................3 1.1.1. Khaùi nieäm veà caïnh tranh vaø naêng löïc caïnh tranh .............................3 1.1.2. Moâi tröôøng aûnh höôûng ñeán naêng löïc caïnh tranh ...............................4 1.1.2.1. Moâi tröôøng beân ngoaøi .............................................................4 1.1.2.2. Moâi tröôøng beân trong ..............................................................7 1.1.3. Phöông phaùp ñaùnh giaù naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp ..8 1.2. TOÅNG QUAN VEÀ SAÛN PHAÅM BAO BÌ CARTON ...................................8 1.2.1. Chöùc naêng vaø phaân loaïi saûn phaåm bao bì carton ..............................8 1.2.2. Tình hình phaùt trieån ngaønh saûn xuaát bao bì carton taïi moät soá nöôùc treân theá giôùi vaø taïi Vieät Nam............................................................................11 CHÖÔNG 2: PHAÂN TÍCH NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC SAÛN XUAÁT BAO BÌ CARTON IN OFFSET ÔÛ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH ............................................................................................15 2.1. QUAÙ TRÌNH HÌNH THAØNH CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC SAÛN XUAÁT BAO BÌ CARTON IN OFFSET ÔÛ TP.HCM................................15 2.2. KEÁT QUAÛ HOAÏT ÑOÄNG SAÛN XUAÁT KINH DOANH CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC SAÛN XUAÁT BAO BÌ CARTON IN OFFSET ÔÛ TP.HCM TRONG NHÖÕNG NAÊM QUA..........................................................................16 2.3. PHAÂN TÍCH SÖÏ TAÙC ÑOÄNG CUÛA CAÙC YEÁU TOÁ MOÂI TRÖÔØNG ÑEÁN NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC SAÛN XUAÁT BAO BÌ CARTON IN OFFSET ÔÛ TP.HCM ........................................17 2.3.1. Moâi tröôøng beân ngoaøi......................................................................17 2.3.1.1. Moâi tröôøng vó moâ ..................................................................17 1. Caùc yeáu toá kinh teá.............................................................17 2. Caùc yeáu toá veà chính trò, chính phuû vaø luaät phaùp...............18 3. Caùc yeáu toá töï nhieân vaø ñòa lyù ...........................................19 4. Caùc yeáu toá veà vaên hoùa xaõ hoäi...........................................19 1 5. Caùc yeáu toá veà kyõ thuaät vaø coâng ngheä...............................20 2.3.1.2. Moâi tröôøng vi moâ ..................................................................20 1. Khaùch haøng.......................................................................20 2. Nhaø cung caáp ....................................................................22 3. Ñoái thuû caïnh tranh ............................................................23 4. Saûn phaåm thay theá ............................................................27 5. Caùc ñoái thuû tieàm naêng ......................................................28 2.3.2. Moâi tröôøng beân trong ......................................................................28 1. Veà coâng taùc quaûn trò ....................................................................28 2. Veà coâng taùc Marketing................................................................29 3. Veà saûn xuaát vaø taùc nghieäp...........................................................30 4. Veà nguoàn nhaân löïc ......................................................................31 5. Veà taøi chính keá toaùn ....................................................................31 6. Veà nghieân cöùu phaùt trieån ............................................................32 2.4. ÑAÙNH GIAÙ MOÂI TRÖÔØNG TAÙC ÑOÄNG NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC SAÛN XUAÁT BAO BÌ CARTON IN OFFSET ÔÛ TP.HCM.........................................................................................32 2.4.1. Ma traän ñaùnh giaù caùc yeáu toá beân ngoaøi ..........................................32 2.4.2. Ma traän ñaùnh giaù noäi boä ..................................................................33 2.4.3. Ma traän hình aûnh caïnh tranh ...........................................................34 2.5. ÑAÙNH GIAÙ CHUNG VEÀ NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC SAÛN XUAÁT BAO BÌ CARTON IN OFFSET ÔÛ TP.HCM 35 CHÖÔNG 3: MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC SAÛN XUAÁT BAO BÌ CARTON IN OFFSET TAÏI THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH.......................................................37 3.1. MUÏC TIEÂU TÖØ NAY ÑEÁN NAÊM 2010 CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC SAÛN XUAÁT BAO BÌ CARTON IN OFFSET ÔÛ TP.HCM ...................37 3.1.1. Cô sôû xaùc ñònh muïc tieâu..................................................................37 3.1.2. Muïc tieâu phaùt trieån cuûa boán doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset ôû TP.HCM töø nay ñeán naêm 2010 .....................................38 2 3.2. MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC SAÛN XUAÁT BAO BÌ CARTON IN OFFSET TAÏI TP.HCM............................................................................................................39 3.2.1. Nhoùm giaûi phaùp phaùt trieån thò tröôøng vaø ñaåy maïnh caùc hoaït ñoäng marketing ..................................................................................................39 3.2.1.1. Giaûi phaùp phaân khuùc vaø löïa choïn thò tröôøng muïc tieâu .........39 3.2.1.2. Giaûi phaùp thu huùt vaø phaùt trieån khaùch haøng .........................42 3.2.1.3. Giaûi phaùp ñaåy maïnh coâng taùc marketing..............................46 3.2.2. Nhoùm giaûi phaùp tieát kieäm chi phí vaø giaûm giaù thaønh saûn phaåm.....48 3.2.2.1. Giaûi phaùp tieát kieäm chi phí nguyeân vaät lieäu .........................48 3.3.2.2. Giaûi phaùp giaûm hao phí trong quaù trình saûn xuaát .................49 3.3.1.4. Giaûi phaùp ñaåy maïnh coâng taùc thieát keá taïo maãu ...................51 3.2.3. Nhoùm giaûi phaùp veà ñaàu tö maùy moùc thieát bò vaø taïo voán ................52 3.2.4. Nhoùm giaûi phaùp veà toå chöùc quaûn lyù vaø ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc ....53 3.2.4.1. Giaûi phaùp veà toå chöùc quaûn lyù trong doanh nghieäp ..............53 3.2.4.2. Giaûi phaùp veà ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc...................................55 3.3. MOÄT SOÁ KIEÁN NGHÒ ...............................................................................56 3.3.1. Ñoái vôùi nhaø nöôùc .............................................................................56 3.3.2. Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc................................................57 KEÁT LUAÄN ..........................................................................................................59 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO PHUÏ LUÏC 3 LÔØI MÔÛ ÑAÀU Trong boái caûnh neàn kinh teá hieän nay, vieäc caïnh tranh giöõa caùc doanh nghieäp ngaøy caøng trôû neân gay gaét, moïi doanh nghieäp phaûi ñaùp öùng vaø thoûa maõn nhu caàu cuûa khaùch haøng ngaøy caøng toát hôn. Hôn nöõa, quaù trình quoác teá hoùa dieãn ra heát söùc maïnh meõ vôùi hai xu theá laø toaøn caàu hoùa vaø khu vöïc hoùa laøm cho aùp löïc caïnh tranh caøng theâm gay gaét. Ñoàng thôøi vôùi chính saùch öu ñaõi nhaèm thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi cuûa chính phuû ñaõ laøm cho nhieàu nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi tham gia vaøo thò tröôøng vôùi thieát bò coâng ngheä hieän ñaïi hôn, khaû naêng taøi chính maïnh hôn ñaõ chieám lónh haàu heát caùc thò tröôøng. Ñieàu naøy ñaõ ñaåy caùc doanh nghieäp Vieät Nam vaøo theá phaûi caïnh tranh moät caùch maïnh meõ ñeå toàn taïi. Caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset cuõng khoâng thoaùt khoûi tình traïng caïnh tranh naøy. Tuy nhieân, trong quaù trình caïnh tranh, moät soá ít doanh nghieäp ñaõ phaùt trieån vaø ñuû söùc caïnh tranh vôùi caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, moät soá khaùc vaãn coøn bò haïn cheá veà naêng löïc caïnh tranh do cô caáu toå chöùc quaûn lyù keùm hieäu quaû, maùy moùc thieát bò ñaàu tö thieáu ñoàng boä, chöa hieän ñaïi, chöa hoaïch ñònh cho mình nhöõng chieán löôïc trung vaø daøi haïn, haàu nhö chæ taäp trung vaøo nhöõng keá hoaïch ngaén haïn, chöa quan taâm ñeán coâng taùc tieáp thò laøm cho chaát löôïng dòch vuï coøn keùm, chöa ñuû söùc caïnh tranh treân thò tröôøng. Xuaát phaùt töø tình hình ñoù, chuùng toâi ñaõ choïn ñeà taøi: “Giaûi phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset taïi Thaønh Phoá Hoà Chí Minh” vôùi mong muoán ñeå caùc doanh nghieäp naøy coù theå toàn taïi vaø phaùt trieån trong töông lai. Muïc ñích chính cuûa luaän vaên naøy laø töø vieäc phaân tích ñaùnh giaù thöïc traïng caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset keát hôïp vôùi vieäc ñoái chieáu so saùnh vôùi moät soá doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi nhaèm ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh cho caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc naøy. 4 Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ñeà taøi chuû yeáu laø 4 doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset taïi Thaønh Phoá Hoà Chí Minh, laø trung taâm kinh teá lôùn nhaát cuûa caû nöôùc. Ñeå thöïc hieän luaän vaên naøy, taùc giaû ñaõ vaän duïng toaøn boä caùc kieán thöùc ñaõ hoïc, vaän duïng caùc lyù thuyeát veà caïnh tranh, veà quaûn trò hoïc vaø caùc moân hoïc coù lieân quan. Ngoaøi ra, taùc giaû coøn söû duïng caùc phöông phaùp nhö: phöông phaùp tieáp caän thoâng tin thöïc teá töø doanh nghieäp, phöông phaùp thoáng keâ, so saùnh, phöông phaùp phaân tích vaø toång hôïp, phöông phaùp laáy yù kieán cuûa chuyeân gia khi phaân tích caùc yeáu toá veà moâi tröôøng ñeå trình baøy vaø dieãn ñaït caùc yù töôûng. Keát caáu cuûa luaän vaên goàm ba chöông ngoaøi lôøi môû ñaàu vaø keát luaän bao goàm: - Chöông 1: Lyù thuyeát veà caïnh tranh vaø toång quan veà saûn phaåm bao bì carton - Chöông 2: Phaân tích naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset taïi TP.HCM - Chöông 3: Moät soá giaûi phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset taïi TP.HCM Vì thôøi gian vaø trình ñoä coøn haïn cheá neân luaän vaên khoâng theå traùnh ñöôïc nhöõng thieáu soùt nhaát ñònh. Raát mong nhaän ñöôïc söï goùp yù cuûa Quyù thaày coâ vaø caùc baïn 5 CHÖÔNG 1: LYÙ THUYEÁT VEÀ CAÏNH TRANH VAØ TOÅNG QUAN VEÀ SAÛN PHAÅM BAO BÌ CARTON 1.1. CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ CAÏNH TRANH 1.1.1. Khaùi nieäm veà caïnh tranh vaø naêng löïc caïnh tranh Ngaøy nay, haàu heát caùc nöôùc treân theá giôùi ñeàu thöøa nhaän caïnh tranh vaø coi caïnh tranh vöøa laø moâi tröôøng vöøa laø ñoäng löïc cuûa söï phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi. Do vaäy, caïnh tranh coù theå ñöôïc hieåu nhö sau: Caïnh tranh laø söï ganh ñua, laø cuoäc ñaáu tranh gay gaét, quyeát lieät giöõa nhöõng chuû theå kinh doanh vôùi nhau treân moät thò tröôøng haøng hoùa cuï theå naøo ñoù nhaèm giaønh giaät khaùch haøng vaø thò tröôøng, thoâng qua ñoù maø tieâu thuï ñöôïc nhieàu haøng hoaù vaø thu ñöôïc lôïi nhuaän cao. Tuy nhieân caàn phaân bieät giöõa caïnh tranh laønh maïnh vaø caïnh tranh khoâng laønh maïnh trong neàn kinh teá thò tröôøng. Ñoái vôùi caïnh tranh khoâng laønh maïnh: muïc ñích cuûa noù laø tìm moïi caùch loaïi tröø moïi ñoái thuû ñeå taïo neân theá ñoäc toân treân thò tröôøng, veà phöông caùch noù duøng moïi thuû ñoaïn xaûo quyeät, töø döïa daãm theá quyeàn ñeán aùm haïi caù nhaân vaø haäu quaû cuûa noù laø vaät caûn cho söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi, sôùm muoän cuõng seõ bò loaïi boû. Ñoái vôùi caïnh tranh laønh maïnh laø nhaèm phuïc vuï nhu caàu khaùch haøng ngaøy moät toát hôn vaø töø ñoù khaùch haøng seõ löïa choïn mình, veà phöông caùch thöïc söï laø moät tieán trình tieáp dieãn khoâng ngöøng vaø laø moät cuoäc tranh taøi giöõa caùc doanh nghieäp vaø keát quaû laø ñoäng löïc phaùt trieån cuûa xaõ hoäi, cuûng coá moät neàn vaên minh khai thoâng cho vieäc thieát laäp nhöõng cô cheá haønh xöû mang tính nhaân vaên trong kinh teá. Hieän nay vaãn coøn toàn taïi nhieàu quan ñieåm khaùc nhau veà naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp. Coù quan nieäm gaén söùc caïnh tranh vôùi öu theá cuûa saûn phaåm maø doanh nghieäp ñöa ra thò tröôøng. Coù quan ñieåm laïi gaén söùc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp theo thò phaàn maø noù chieám giöõ, coù ngöôøi laïi ñoàng nghóa coâng cuï caïnh tranh vôùi caùc chæ tieâu ño löôøng söùc caïnh tranh cuûa haøng hoaù, cuûa doanh nghieäp, vaø thaäm chí coù ngöôøi coøn ñoàng nghóa söùc caïnh tranh vôùi hieäu quaû kinh doanh cuûa doanh nghieäp... coù taùc giaû sau khi phaân tích baûn chaát cuûa söùc caïnh tranh ñaõ ñi ñeán keát luaän: "Söùc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp theå hieän thöïc löïc vaø lôïi theá cuûa noù so vôùi 6 Trong thöïc teá, coù doanh nghieäp thöïc löïc raát nhoû nhöng vaãn duy trì ñöôïc vò trí cuûa noù treân thò tröôøng so vôùi caùc ñoái thuû caïnh tranh baèng caùch huy ñoäng ngoaïi löïc veà thöïc löïc vaø lôïi theá hoaëc caû hai. Do vaäy, neáu chæ hieåu söùc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp laø thöïc löïc vaø lôïi theá cuûa noù seõ laøm giaûm nhöõng suy nghó saùng taïo daùm nghó daùm laøm, daùm huy ñoäng thöïc löïc hoaëc lôïi theá cuûa doanh nghieäp khaùc vaøo vieäc duy trì vò trí cuûa noù treân thò tröôøng. Ñoù khoâng phaûi laø söùc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp trong thôøi môû cöûa vaø hoäi nhaäp, maø laø söùc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp trong thôøi kyø ñoùng cöûa, giô cao ngoïn côø töï laäp töï cöôøng. Caùch hieåu ñoù khoâng coøn phuø hôïp vôùi boái caûnh môùi cuûa neàn kinh teá theá giôùi. Do ñoù, "Naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp, ñoù laø thöïc löïc vaø lôïi theá maø doanh nghieäp coù theå huy ñoäng ñeå duy trì vaø caûi thieän vò trí cuûa noù so vôùi caùc ñoái thuû caïnh tranh treân thò tröôøng moät caùch laâu daøi vaø coù yù chí nhaèm thu ñöôïc lôïi ích ngaøy caøng cao cho doanh nghieäp cuûa mình". Moâi tröôøng aûnh höôûng ñeán naêng löïc caïnh tranh 1.1.2. Nghieân cöùu moâi tröôøng taùc ñoäng ñeán naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp laø moät noäi dung quan troïng khoâng theå thieáu ñöôïc trong quaù trình phaân tích. Chæ coù thoâng qua nghieân cöùu, phaân tích caën keõ moïi dieãn bieán cuûa moâi tröôøng moät caùch thöôøng xuyeân, lieân tuïc môùi giuùp nhaø quaûn trò xaây döïng ñöôïc nhöõng chieán löôïc thaønh coâng. Moâi tröôøng aûnh höôûng ñeán naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp bao goàm moâi tröôøng beân ngoaøi vaø moâi tröôøng beân trong doanh nghieäp. Moâi tröôøng beân ngoaøi: 1.1.2.1. Ñoù laø taäp hôïp taát caû caùc phaàn töû naèm ngoaøi doanh nghieäp vaø coù taùc ñoäng, aûnh höôûng ñeán doanh nghieäp. Ngöôøi ta chia moâi tröôøng beân ngoaøi doanh nghieäp thaønh hai loaïi: Thöù nhaát laø: Moâi tröôøng vó moâ hay coøn ñöôïc goïi laø moâi tröôøng toång quaùt laø moâi tröôøng bao truøm leân hoaït ñoäng ñoäng cuûa taát caû caùc toå chöùc, coù aûnh höôûng 7 - Caùc yeáu toá veà kinh teá: bao goàm caùc yeáu toá nhö: toác ñoä taêng tröôûng kinh teá, möùc ñoä laïm phaùt, khaû naêng huy ñoäng voán, thu nhaäp bình quaân, caùc chính saùch thueá, taøi chính… cuûa quoác gia hay khu vöïc coù aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp. - Caùc yeáu toá veà chính trò, chính phuû vaø luaät phaùp: bao goàm heä thoáng caùc quan ñieåm, ñöôøng loái chính saùch cuûa chính phuû, heä thoáng phaùp luaät hieän haønh, caùc xu höôùng chính trò, nhöõng dieãn bieán chính trò… Caùc yeáu toá naøy coù aûnh höôûng ngaøy caøng lôùn ñeán hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp. - Caùc yeáu toá töï nhieân: caùc ñieàu kieän töï nhieân luoân laø moät yeáu toá quan troïng trong hoaït ñoäng moïi maët cuûa con ngöôøi. Ñoàng thôøi noù laø yeáu toá ñaàu vaøo raát quan troïng cho nhieàu ngaønh kinh doanh. Tuy vaäy, neáu khoâng bieát quan taâm taùi taïo moâi tröôøng, doanh nghieäp cuõng nhö xaõ hoäi seõ phaûi gaùnh chòu ngay nhöõng haäu quaû naëng neà maø khoâng caàn chôø ñeán caùc theá heä keá tieáp. - Caùc yeáu toá veà vaên hoùa xaõ hoäi: bao goàm moät heä thoáng nhöõng chuaån möïc vaø giaù trò ñöôïc chaáp nhaän vaø toân troïng bôûi moät xaõ hoäi hoaëc moät neàn vaên hoùa cuï theå. Caùc yeáu toá xaõ hoäi coù taùc ñoäng chaäm nhöng laâu daøi vaø coù heä quaû raát saâu roäng leân moïi maët hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. - Caùc yeáu toá veà kyõ thuaät vaø coâng ngheä: ñaây laø moät yeáu toá raát naêng ñoäng, chöùa ñöïng nhieàu cô hoäi vaø ñe doïa ñoái vôùi caùc doanh nghieäp. Chaéc chaén seõ coù nhieàu coâng ngheä tieân tieán tieáp tuïc ra ñôøi, taïo neân caùc cô hoäi cuõng nhö nguy cô ñoái vôùi taát caû caùc ngaønh coâng nghieäp vaø caùc doanh nghieäp. Moãi yeáu toá cuûa moâi tröôøng vó moâ noùi treân coù theå aûnh höôûng ñeán toå chöùc moät caùch ñoäc laäp hoaëc trong moái lieân keát vôùi caùc yeáu toá khaùc. Thöù hai laø: Moâi tröôøng vi moâ hay coøn goïi laø moâi tröôøng caïnh tranh, bao goàm caùc yeáu toá ngoaïi caûnh ñoái vôùi doanh nghieäp, quyeát ñònh tính chaát vaø möùc ñoä caïnh tranh trong ngaønh kinh doanh ñoù. Theo quan ñieåm quaûn trò chieán löôïc cuûa Michael Porter, giaùo sö Tröôøng kinh doanh Harvard cuûa Myõ, phaân tích raèng: ñoái vôùi moãi ngaønh, duø laø trong hay ngoaøi nöôùc, naêng löïc caïnh tranh chòu aûnh höôûng bôûi caùc yeáu toá theå hieän qua moâ hình sau: 8 Caùc ñoái thuû môùi tieàm aån Saûn phaåm thay theá Ngöôøi cung caáp Caùc ñoái thuû caïnh tranh trong ngaønh Söï tranh ñua giuõa caùc doanh nghieäp hieän coù maët trong ngaønh Ngöôøi mua Nguy cô do caùc saûn phaåm vaø dòch vuï thay theá Khaû naêng thöông löôïng cuûa ngöôøi mua Nguy cô coù caùc ñoái thuû caïnh tranh môùi Khaû naêng thöông löôïng cuûa ngöôøi cung caáp Moâ hình naøy ñaõ theå hieän moät caùch roõ neùt naêm nhaân toá aûnh höôõng ñeán naêng löïc caïnh tranh nhö sau: - Moät laø, ngöôøi cung öùng: Ngöôøi cung öùng coù theå khaúng ñònh quyeàn löïc cuûa mình ñoái vôùi caùc thaønh vieân trong cuoäc thöông löôïng baèng caùch ñe doïa taêng giaù hoaëc giaûm chaát löôïng haøng hoùa dòch vuï ñaõ mua. - Hai laø, ngöôøi mua: Coù theå noùi lyù do toàn taïi cuûa caùc doanh nghieäp laø ñeå goùp phaàn laøm taêng theâm giaù trò cho caùc saûn phaåm nhaèm ñaùp öùng nhu caàu cuûa khaùch haøng – nhöõng ngöôøi tieâu thuï saûn phaåm cuûa hoï – vaø tìm kieám lôïi nhuaän. Do vaäy khaùch haøng laø aân nhaân cuûa doanh nghieäp, quyeát ñònh söï toàn taïi cuûa noù, ñoàng thôøi cuõng coù theå coù nhöõng aùp ñaët quyeàn löïc cuûa ngöôøi mua vôùi doanh nghieäp vaø do ñoù khaùch haøng taïo ra caû cô hoäi laãn ruûi ro, ñe doïa cho doanh nghieäp. - Ba laø, caùc ñoái thuû tieàm naêng: Laø nguy cô ñeán töø nhöõng ñoái thuû môùi hoaëc seõ gia nhaäp cuûa ngaønh. Nhöõng ñoái thuû môùi cuûa ngaønh mang ñeán naêng löïc saûn xuaát môùi, söï mong muoán chieám lónh moät thò phaàn naøo ñoù vaø thöôøng laø nhöõng 9 nguoàn löïc to lôùn. Giaù baùn coù theå bò keùo xuoáng hoaëc chi phí cuûa caùc doanh nghieäp ñi tröôùc coù theå bò taêng leân vaø keát quaû laø laøm giaûm möùc lôïi nhuaän. - Boán la,ø saûn phaåm thay theá: Saûn phaåm thay theá phaàn lôùn laø keát quaû cuûa cuoäc buøng noå coâng ngheä ñeå taïo ra nhöõng saûn phaåm môùi coù cuøng coâng naêng, thay theá saûn phaåm hieän taïi. Ngöôøi ta seõ chuyeån sang söû duïng saûn phaåm thay theá khi giaù caû cuûa saûn phaåm hieän taïi quaù cao. Tröôøng hôïp thieáu vaéng caùc saûn phaåm thay theá, caùc saûn phaåm hieän taïi trôû neân luoân caàn thieát ñoái vôùi ngöôøi söû duïng. Ñeå duy trì söï caàn thieát ñoù, caùc doanh nghieäp cuõng khoâng ngöøng hoaøn thieän chaát löôïng, haï thaáp chi phí ñeå ñaûm baûo khaû naêng caïnh tranh hôn nöõa. - Naêm laø, caùc ñoái thuû caïnh tranh trong ngaønh: Coù theå noùi, lónh vöïc trung taâm cuûa vieäc naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp chính laø söï phaân tích coù tính thuyeát phuïc veà caùc ñoái thuû caïnh tranh. Caïnh tranh giöõa caùc ñoái thuû hieän coù trong ngaønh laø moät trong nhöõng yeáu toá phaûn aùnh baûn chaát cuûa caïnh tranh. Söï coù maët cuûa caùc doanh nghieäp caïnh tranh chính treân thò tröôøng vaø tình hình hoaït ñoäng cuûa hoï laø löïc löôïng taùc ñoäng tröïc tieáp, maïnh meõ vaø töùc thì tôùi naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp. Caùc doanh nghieäp chính ñoùng vai troø chuû choát, coù khaû naêng chi phoái vaø khoáng cheá thò tröôøng. Caùc doanh nghieäp trong ngaønh caàn phaûi nghieân cöùu, ñaùnh giaù khaû naêng cuûa caùc doanh nghieäp caïnh tranh chính, ñeå xaây döïng cho mình moät chieán löôïc caïnh tranh thích hôïp vôùi naêng löïc caïnh tranh chung cuûa ngaønh. Caùc yeáu toá treân ñoàng thôøi taïo neân moâi tröôøng ngaønh maø M.Porter goïi laø naêm löïc löôïng hay naêm aùp löïc caïnh tranh treân thò tröôøng ngaønh. Caùc aùp löïc naøy aûnh höôûng ñeán naêng löïc caïnh tranh trong ngaønh. Do ñoù ñeå naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp thì vieäc phaân tích 5 aùp löïc caïnh tranh naøy laø moät ñieàu taát yeáu. 1.1.2.2. Moâi tröôøng beân trong (hay moâi tröôøng noäi boä) Taát caû caùc toå chöùc ñeàu coù nhöõng ñieåm maïnh vaø yeáu trong caùc lónh vöïc kinh doanh. Nhöõng ñieåm maïnh vaø yeáu beân trong cuøng vôùi nhöõng cô hoäi vaø nguy cô beân ngoaøi vaø nhieäm vuï roõ raøng laø nhöõng ñieåm cô baûn caàn quan taâm khi thieát laäp caùc muïc tieâu vaø chieán löôïc. Caùc muïc tieâu vaø chieán löôïc ñöôïc xaây döïng nhaèm lôïi duïng nhöõng ñieåm maïnh vaø khaéc phuïc nhöõng yeáu keùm beân trong – nhöõng yeáu toá maø nhaø quaûn trò coù theå kieåm soaùt ñöôïc. 10 Trong doanh nghieäp bao goàm taát caû caùc yeáu toá vaø heä thoáng beân trong cuûa noù, phaûi coá gaéng phaân tích moät caùch kyõ löôõng caùc yeáu toá noäi boä ñoù nhaèm xaùc ñònh roõ caùc öu ñieåm vaø nhöôïc ñieåm cuûa mình. Treân cô sôû ñoù ñöa ra caùc bieän phaùp nhaèm giaûm bôùt nhöôïc ñieåm vaø phaùt huy öu ñieåm ñeå ñaït ñöôïc lôïi theá toái ña. Caùc yeáu toá noäi boä chuû yeáu bao goàm caùc lónh vöïc chöùc naêng nhö: nguoàn nhaân löïc, nghieân cöùu vaø phaùt trieån, saûn xuaát, taøi chính keá toaùn, marketing… Phöông phaùp ñaùnh giaù naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp 1.1.3. Phöông phaùp naøy ñöôïc tieán haønh qua caùc böôùc: - Böôùc 1: Duøng ma traän ñaùnh giaù caùc yeáu toá beân ngoaøi (EFE) vaø ma traän ñaùnh giaù noäi boä (IFE) ñeå ñaùnh giaù caùc yeáu toá moâi tröôøng taùc ñoäng ñeán naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp. - Böôùc 2: Ñaùnh giaù khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp baèng ma traän hình aûnh caïnh tranh, cuï theå: Xaùc ñònh caùc chæ tieâu coù vai troø quyeát ñònh trong vieäc naâng cao tính caïnh tranh. (1) Phaân loaïi möùc ñoä quan troïng cuûa töøng chæ tieâu. Töø 0.0 (khoâng quan troïng) ñeán 1.0 (raát quan troïng) cho moãi chæ tieâu. Vieäc phaân loaïi naøy cho thaáy taàm quan troïng cuûa töøng chæ tieâu ñoái vôùi hieäu quaû caïnh tranh cuûa töøng doanh nghieäp trong ngaønh. (2) (3) Phaân loaïi phaûn öùng cuûa doanh nghieäp vôùi töøng chæ tieâu nghieân cöùu: 4 laø phaûn öùng toát nhaát, 3 laø phaûn öùng treân trung bình, 2 laø phaûn öùng trung bình, 1 laø phaûn öùng ít (4) Xaùc ñònh toång soá ñieåm baèng caùch nhaân möùc ñoä quan troïng vôùi töøng phaân loaïi cuûa caùc chæ tieâu (5) Coäng toång soá ñieåm cuûa möùc ñoä quan troïng ñeå xaùc ñònh toång soá ñieåm quan troïng cho töøng doanh nghieäp. Töø ñoù coù theå xaùc ñònh ñöôïc vò theá caïnh tranh cuûa töøng doanh nghieäp. Caïnh tranh laø taát yeáu khaùch quan trong neàn kinh teá thò tröôøng. Söï taêng tröôûng kinh teá cuûa moät quoác gia hay söï thaønh coâng cuûa doanh nghieäp phuï thuoäc vaøo saûn phaåm cuûa hoï coù hay khoâng coù söùc caïnh tranh treân thöông tröôøng. 11 1.2. TOÅNG QUAN VEÀ SAÛN PHAÅM BAO BÌ CARTON. 1.2.1. Chöùc naêng vaø phaân loaïi saûn phaåm bao bì carton: Bao bì carton ñöôïc ñònh nghóa laø phöông tieän cung caáp söï baûo veä cho saûn phaåm nhaèm muïc ñích baûo ñaûm löu thoâng, phaân phoái, an toaøn töø nôi saûn xuaát ñeán nôi baùn haøng hoaëc ñoái töôïng söû duïng. Thöïc teá khoâng coù moät ñònh nghóa ñôn giaûn naøo ñöôïc hoaøn thieän, vì vaäy ta coù moät khaùi quaùt chung cho bao bì laø phöông tieän duøng ñeå baûo quaûn, trình baøy thoâng tin, chöùa ñöïng, vaän chuyeån, söû duïng vaø ñaûm baûo moâi tröôøng Thuaät ngöõ bao bì carton cuûa Myõ vaø tieâu chuaån Anh coù ñònh nghóa: “bao bì coù nghóa laø moät hoaït ñoäng chuaån bò cho vieäc vaän chuyeån haøng hoùa hoaëc baùn haøng hoùa. Bao bì laø toång hôïp cuûa ngheä thuaät, khoa hoïc vaø kyõ thuaät, ñöôïc söû duïng chuaån bò cho/trong quaù trình vaän chuyeån vaø baùn haøng hoùa cuøng caùc phöông phaùp kyõ thuaät vaø quy phaïm coù lieân quan ñeán söï chuaån bò treân”. Thöïc teá trong xaõ hoäi vieäc ñoøi hoûi caùc saûn phaåm khi saûn xuaát ra phaûi coù nhöõng bao bì ñeïp haáp daãn vaø thu huùt khaùch haøng caøng trôû neân böùc xuùc tôùi möùc ñoä choùng maët. Bao bì nhö moät moùn thôøi trang cho haøng hoùa vaø ñöôïc ñeà caäp ñeán nhö laø moät chieán löôïc kinh doanh. Cuøng vôùi söï tieán boä cuûa khoa hoïc kó thuaät, ngaøy nay bao bì carton coù theå cung caáp haàu heát caùc tính chaát cô hoïc caàn thieát vôùi chaát löôïng cao vaø oån ñònh (chòu ñöôïc söï ñeø neùn, va chaïm, aùp löïc trong moâi tröôøng coù ñoä aåm cao,…). Ngoaøi ra, bao bì carton vaãn coøn giöõ ñöôïc caùc ñaëc tính rieâng heát söùc quyù ñoù laø: nheï, chòu ñöôïc va ñaäp, baûo ñaûm veä sinh an toaøn thöïc phaåm, deã in aán, trình baøy vôùi maãu maõ ña daïng phong phuù chaát löôïng cao… vaø ñaëc bieät laø noù ñöùng ñaàu trong caùc loaïi bao bì khoâng gaây haïi moâi tröôøng vôùi tyû leä 75% taùi sinh (coù theå ñaït ñeán 100%). Chính nhöõng ñieàu naøy ñaõ laøm cho bao bì carton trôû thaønh moät loaïi bao bì khoâng theå thay theá cho nhieàu loaïi haøng hoùa vaø ñöôïc söû duïng ngaøy caøng nhieàu, laø loaïi bao bì ña duïng cho moïi loaïi saûn phaåm coâng nghieäp töø thöïc phaåm, bia, nöôùc giaûi khaùt… cho ñeán caùc loaïi haøng ñieän töû nhö ampli, ñaàu VCD, DVD… Bao bì carton coù caùc chöùc naêng chính sau: - Chöùc naêng chöùa ñöïng saûn phaåm, taïo neân tieän ích deã di chuyeån, deã phaân phoái. Ñeå ñaùp öùng chöùc naêng chöùa ñöïng saûn phaåm, bao bì phaûi ñöôïc thieát keá vôùi nhieàu loaïi maãu maõ vaø kích thöôùc khaùc nhau. 12 - Chöùc naêng trình baøy, quaûng caùo saûn phaåm. Ñeå ñaùp öùng chöùc naêng naøy, bao bì carton caàn phaûi ñöôïc thieát keá taïo neân söï haáp daãn, noåi baät cuûa saûn phaåm beân trong, phaân bieät deã daøng saûn phaåm cuûa nhaø saûn xuaát naøy vôùi nhaø saûn xuaát khaùc,… Bao bì phaûi ñeïp vaø haáp daãn, maøu saéc hình aûnh phaûi ñaùp öùng yeâu caàu cuûa nhaø saûn xuaát saûn phaåm, maøu phaûi beàn vôùi thôøi gian, vôùi aùnh saùng, phaûi gioáng nhau giöõa caùc ñôït in khaùc nhau. Khi thieát keá bao bì phaûi theå hieän ñaày ñuû thoâng tin veà saûn phaåm beân trong ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa nhaø saûn xuaát laãn ngöôøi tieâu duøng: ngaøy saûn xuaát, thôøi haïn söû duïng, nguoàn goác saûn phaåm, thaønh phaàn, höôùng daãn söû duïng… trong moät soá tröôøng hôïp yeâu caàu naøy cöïc kyø nghieâm khaéc, nhö nhöõng bao bì döôïc phaåm. - Chöùc naêng baûo quaûn saûn phaåm, laøm cho saûn phaåm khoâng bò hö hoûng trong nhöõng ñieàu kieän thay ñoåi baát lôïi nhö: nhieät ñoä, khoâng khí, ñoä aåm, aùnh saùng… Ñeå ñaùp öùng chöùc naêng baûo quaûn saûn phaåm, giöõ saûn phaåm beân trong ñöôïc nguyeân veïn nhö ban ñaàu veà chaát löôïng, keùo daøi thôøi gian baûo quaûn, bao bì phaûi coù caùc tính chaát sau: chòu ñöôïc söï va ñaäp, ñeø neùn, khaû naêng ngaên caûn hôi nöôùc, tính giöõ muøi, ñoä beàn keùo ñöùt… Caùc nhaø saûn xuaát bao bì phaûi caân nhaéc kyõ löôõng ñeå quyeát ñònh xem seõ phaûi laøm nhö theá naøo ñeå bao bì phaûi laø moät theå thoáng nhaát vôùi saûn phaåm beân trong vaø bao bì phaûi goùp phaàn ñeå gia taêng giaù trò cuûa saûn phaåm. Chaúng nhöõng theá, bao bì coøn phaûi coù tính kinh teá, nghóa laø vôùi moät löôïng vaät lieäu toái thieåu phaûi coù soá thaønh phaåm toái ña. Bao bì phaûi vöøa khít, quaù trình ñoùng goùi saûn phaåm deã daøng ít toán thôøi gian, giaûm thieåu soá maøu in nhöng ñaït hieäu quaû trình baøy. Döïa treân coâng ngheä in khaùc nhau, ngöôøi ta chia bao bì carton thaønh 2 loaïi chính sau (tham khaûo phuïc luïc 2): - Bao bì carton in flexo: laø loaïi bao bì ñöôïc in aán ñôn giaûn, söû duïng caùc loaïi giaáy nhieàu maøu saéc khaùc nhau coù ñònh löôïng töø 115 ñeán 200 g/m2, khoâng ñoøi hoûi kieåu daùng phöùc taïp, thöôøng ñöôïc duøng ñeå chöùa ñöïng, baûo quaûn vaø vaän chuyeån saûn phaåm beân trong töø nôi naøy ñeán nôi khaùc. Do ñoù bao bì naøy phaûi coù nhieàu lôùp dôïn soùng ñeå ñaûm baûo ñoä chòu löïc cho saûn phaåm beân trong. Loaïi bao bì naøy thöôøng ñöôïc goïi laø bao bì vaän chuyeån, chaúng haïn nhö: thuøng carton chöùa ñöïng caùc hoäp döôïc phaåm, thuøng carton chöùa ñöïng caùc loaïi hoäp baùnh keïo… 13 - Bao bì carton in offset: ñaây laø loaïi bao bì giaáy cao caáp hôn, ñoøi hoûi phaûi coù kieåu daùng vaø in aán phöùc taïp nhieàu maøu saéc, söû duïng caùc loaïi giaáy toái thieåu phaûi coù moät maët traéng vaø laùng (nhö giaáy Duplex, Bristol, Ivory, Couche…). Loaïi bao bì naøy luoân ñi lieàn vôùi saûn phaåm beân trong vaø ñöôïc tröng baøy taïi caùc cöûa haøng, sieâu thò… neân coøn ñöôïc goïi laø bao bì thöông phaåm, chaúng haïn nhö caùc loaïi hoäp traø, hoäp caøpheâ, hoäp thuoác taây… Do ñaây laø bao bì thöông phaåm neân tuyø thuoäc vaøo kích thöôùc vaø khoái löôïng cuûa saûn phaåm beân trong, ngöôøi ta chia laøm hai loaïi chính sau: ƒ Thöù nhaát laø bao bì carton phaúng in offset: laø loaïi bao bì chæ coù moät lôùp duy nhaát, söû duïng caùc loaïi nguyeân lieäu giaáy cao caáp nhö: Duplex, Bristol, Ivory… coù ñònh löôïng töø 250 g/m2 ñeán 500 g/m2, sau khi qua caùc coâng ñoaïn chính nhö in aán, traùng phuû, beá vaø daùn thaønh hoäp hoaøn chænh. Loaïi bao bì naøy thöôøng duøng ñeå chöùa ñöïng caùc saûn phaåm beân trong coù kích thöôùc nhoû vaø nheï nhö: caùc loaïi hoäp baùnh, keïo, thuoác taây… ƒ Thöù hai laø bao bì carton dôïn soùng in offset: laø loaïi bao bì coù töø 03 ñeán 05 lôùp giaáy, trong ñoù lôùp ngoaøi cuøng thöôøng söû duïng caùc loaïi giaáy cao caáp nhö Duplex, Ivory…coù ñònh löôïng töø 200 g/m2 ñeán 250 g/m2, sau khi qua caùc coâng ñoïan in aán, traùng phuû seõ ñöôïc boài (laminate) vôùi taám carton 02 hoaëc 04 lôùp dôïn soùng (taám carton naøy thöôøng söû duïng caùc loaïi giaáy cuûa saûn phaåm bao bì carton in flexo) ñeå trôû thaønh taám carton ñaõ in aán coù töø 03 ñeán 05 lôùp. Sau ñoù seõ qua caùc coâng ñoaïn beá vaø daùn (hoaëc ñoùng ghim) ñeå trôû thaønh bao bì daïng hoäp hoaëc thuøng hoaøn chænh. Loaïi bao bì naøy thöôøng chöùa ñöïng caùc saûn phaåm coù kích thöôùc lôùn vaø naëng nhö: thuøng ñöïng 12 hoaëc 24 lon nöôùc ngoït hoaëc bia, thuøng ñöïng caùc loaïi ñaàu DVD, VCD… Ngoaøi caùc loaïi bao bì carton keå treân coøn coù moät soá loaïi bao bì giaáy söû duïng coâng ngheä in UV (in treân maøng metalize sau ñoù gheùp maøng vôùi giaáy), coâng ngheä in oáng ñoàng…ñeå cho ra nhöõng saûn phaåm oùng aùnh vaø ñaày maøu saéc, chaúng haïn nhö moät soá loaïi hoäp kem ñaùnh raêng coù nhuõ baïc, nhuõ vaøng,… Tuy nhieân, ñeà taøi naøy chæ taäp trung vaøo vieäc nghieân cöùu caùc doanh nghieäp saûn xuaát bao bì carton in offset. 14 1.2.2. Tình hình phaùt trieån ngaønh saûn xuaát bao bì carton taïi moät soá nöôùc treân theá giôùi vaø ôû Vieät Nam 1.2.2.1. Tình hình phaùt trieån ngaønh bao bì carton taïi moät soá nöôùc treân theá giôùi: Ngaønh bao bì carton treân theá giôùi ñöôïc thaønh laäp ban ñaàu taïi Nhaät, nhöng noù laïi ñöôïc phaùt trieån raát maïnh ôû Trung Quoác. Hieän taïi, Trung Quoác laø moät trong nhöõng quoác gia coù ngaønh coâng nghieäp bao bì carton maïnh nhaát theá giôùi do coù thò tröôøng raát lôùn, tieàm naêng veà xuaát khaåu raát cao. Ñoàng thôøi toå chöùc bao bì theá giôùi cuõng ñaõ choïn Trung Quoác laø nôi ñeå thieát laäp Trung taâm bao bì theá giôùi taïi Chaâu AÙ nhaèm xaây döïng moät theå thoáng nhaát caùc khaâu saûn xuaát bao bì töø saûn xuaát, ñaøo taïo nhaân vieân, nghieân cöùu phaùt trieån, buoân baùn ñeán thoâng tin vaø caùc loaïi dòch vuï khaùc. Baûng 1: Tình hình phaùt trieån ngaønh bao bì carton taïi moät soá nöôùc treân theá giôùi Quoác Gia Naêm 2000 2001 2002 2003 Saûn löôïng (ngaøn taán) 5.553 5.403 5.456 5.468 Nhaät Toác ñoä taêng tröôûng (%) 3,5 (2,7) 1,0 0,2 Saûn löôïng (ngaøn taán) 6.863 7.700 8.514 10.341 Trung Quoác Toác ñoä taêng tröôûng (%) 8,9 12,2 10,6 21,5 Saûn löôïng (ngaøn taán) 990 1.041 1.149 1.275 Haøn Quoác Toác ñoä taêng tröôûng (%) (10,2) 5,1 10,5 10,9 Saûn löôïng (ngaøn taán) 1.382 1.230 1.244 1.335 Ñaøi Loan Toác ñoä taêng tröôûng (%) 5,0 (11,0) 1,0 7,5 Saûn löôïng (ngaøn taán) 950 1.091 1.187 1.250 Indonesia Toác ñoä taêng tröôûng (%) 9,5 14,9 8,8 5,4 Saûn löôïng (ngaøn taán) 840 873 975 1.044 Thaùi Lan Toác ñoä taêng tröôûng (%) 8,0 4,0 11,6 7,1 Saûn löôïng (ngaøn taán) 309 318 345 353 Philippine Toác ñoä taêng tröôûng (%) 14,1 3,1 8,2 2,3 (Nguoàn: Taïp chí bao bì Chaâu AÙ soá 2/2004, website: www.boxboard.com) Qua caùc soá lieäu treân cho thaáy toác ñoä taêng tröôûng cuûa ngaønh coâng nghieäp saûn xuaát bao bì ôû Trung Quoác hieän nay ñang phaùt trieån raát maïnh vôùi toác ñoä taêng tröôûng bình quaân haøng naêm khoaûng treân 13%, rieâng naêm 2003 toác ñoä taêng tröôûng cuûa ngaønh naøy taïi Trung Quoác laø 21.5% (töông ñöông 10.341 ngaøn taán). Trong khi ñoù, Nhaät laø quoác gia coù toác ñoä taêng tröôûng khoâng cao do nhu caàu oån ñònh nhöng laïi coù saûn löôïng cao hôn gaáp 5 laàn so vôùi Haøn Quoác vaø Thaùi Lan, laø hai quoác gia coù toác 15 ñoä taêng tröôûng khaù cao. Nhö vaäy, hieän nay, Trung Quoác laø nöôùc ñang daãn ñaàu Chaâu AÙ veà ngaønh coâng nghieäp saûn xuaát bao bì carton, tieáp theo laø Nhaät, Ñaøi Loan, Haøn Quoác… 1.2.2.2. Tình hình phaùt trieån ngaønh bao bì carton taïi Vieät Nam Ngaønh coâng nghieäp saûn xuaát bao bì carton ñaõ hình thaønh vaø phaùt trieån ôû nöôùc ta töø nhöõng naêm 60. Sau ngaøy thoáng nhaát ñaát nöôùc, maëc duø thieát bò coâng ngheä coøn raát laïc haäu, thoâ sô, haàu heát ñöôïc cheá taïo taïi Vieät Nam, saûn phaåm laøm ra coù chaát löôïng thaáp, ngaønh bao bì carton vaãn tieáp tuïc phaùt trieån vaø coù möùc tyû suaát lôïi nhuaän bình quaân ngaønh khaù cao. Ñoù laø do khoâng coù caïnh tranh vaø ñöôïc höôûng caùc öu ñaõi veà nguoàn nguyeân lieäu mua theo nghò ñònh thö trong cô cheá taäp trung quan lieâu bao caáp. Tuy nhieân, ñeán nhöõng naêm 89-90, neàn kinh teá nöôùc ta chuyeån sang cô cheá thò tröôøng, öu ñaõi khoâng coøn ñaõ laøm cho caïnh tranh ngaøy caøng trôû neân gay gaét hôn, ñaëc bieät laø khi caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi tham gia vaøo ngaønh vôùi thieát bò coâng ngheä hieän ñaïi hôn, khaû naêng taøi chính maïnh hôn ñaõ chieám lónh haàu heát thò tröôøng, caøng laøm cho caïnh tranh trôû neân khoác lieät hôn. Ñoàng thôøi vôùi söï phaùt trieån vöôït baäc cuûa nhieàu ngaønh coâng nghieäp coù nhu caàu veà bao bì giaáy ñaõ laøm cho toác ñoä taêng tröôûng cuûa ngaønh bao bì carton taïi Vieät Nam taêng nhanh moät caùch ñaùng keå. Baûng 2: Tình hình phaùt trieån ngaønh bao bì carton taïi Vieät Nam qua caùc naêm Naêm 2000 2001 2002 2003 Saûn löôïng (ngaøn taán) 207 283 318 402 Toác ñoä taêng tröôûng (%) 47,9 36,7 12,4 26,4 (Nguoàn: Taïp chí bao bì Vieät Nam soá 1/2004, Taïp chí Coâng nghieäp giaáy soá 2/2004) Rieâng ngaønh bao bì carton in offset taïi TP.HCM coù theå chia ra: - Thöù nhaát laø caùc doanh nghieäp saûn xuaát bao bì carton in offset trong nöôùc, bao goàm 4 doanh nghieäp nhaø nöôùc vaø hôn 120 doanh nghieäp saûn xuaát chuyeân ngaønh vaø khoâng chuyeân ngaønh thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc. Caùc doanh nghieäp naøy chieám khoaûng 73% saûn löôïng, trong ñoù doanh nghieäp nhaø nöôùc chieám khoaûng 23% saûn löôïng, coøn laïi laø caùc doanh nghieäp khaùc chieám khoaûng 50% saûn löôïng. - Thöù hai laø caùc doanh nghieäp saûn xuaát bao bì carton in offset coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, bao goàm 3 doanh nghieäp, tuy nhieân saûn löôïng cuûa 3 doanh nghieäp naøy chieám khoaûng 27% saûn löôïng toaøn ngaønh ôû thaønh phoá. Ba doanh nghieäp 16 coù quy moâ ñaàu tö khaù lôùn vaø hieän ñaïi, maùy moùc thieát bò ñoàng boä. Caùc khaùch haøng cuûa 3 doanh nghieäp thöôøng laø nhöõng coâng ty vaø taäp ñoaøn lôùn taïi Vieät Nam nhö Coca Cola, P&G, Tiger, Heineken, Pepsi, Foster… Sau ñaây laø moät vaøi soá lieäu veà saûn löôïng vaø naêng löïc ñaùp öùng cuûa caùc doanh nghieäp saûn xuaát bao bì carton in offset taïi TPHCM: Baûng 3: Khaû naêng cung caáp vaø saûn xuaát bao bì carton in offset cuûa caùc doanh nghieäp taïi TP.HCM Saûn löôïng (taán) Loïai hình doanh nghieäp 2001 2002 2003 Naêng löïc saûn xuaát naêm 2003 (taán) 1. Caùc doanh nghieäp trong nöôùc: - Caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc - Caùc doanh nghieäp khaùc 7065 15660 2. Caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi (Nguoàn: Cuïc thoáng keâ vaø soá lieäu ñieàu tra nghieân cöùu cuûa Coâng ty Liksin) 8905 11224 27754 17303 16384 42818 22801 28000 87000 32500 Toång coäng 31630 56281 82003 147500 Qua tình hình treân cho thaáy, khaû naêng cung caáp cuûa caùc doanh nghieäp bao bì laø raát lôùn, saûn löôïng thöïc teá naêm 2003 chæ ñaùp öùng ñöôïc khoaûng 60% so vôùi coâng suaát maùy moùc thieát bò. Vì vaäy vieäc caïnh tranh giöõa ba loaïi hình doanh nghieäp laø raát lôùn, ñaëc bieät laø vieäc caïnh tranh giöõa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc vôùi caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, laøm cho tyû suaát lôïi nhuaän bình quaân ngaønh giaûm moät caùch nhanh choùng. TOÙM TAÉT CHÖÔNG 1 Chöông 1 ñaõ neâu moät caùch khaùi quaùt veà cô sôû lyù luaän cuûa luaän vaên nhö sau: - Toùm taét moät soá lyù thuyeát veà caïnh tranh trong neàn kinh teá thò tröôøng. - Caùc yeáu toá moâi tröôøng aûnh höôûng ñeán naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp. - Toång quan veà saûn phaåm bao bì carton vaø tình hình phaùt trieån cuûa ngaønh bao bì carton taïi Vieät Nam vaø moät soá nöôùc treân theá giôùi. Nhöõng vaán ñeà ñöôïc giôùi thieäu treân ñaây coù theå laøm cô sôû ñeå phaân tích thöïc traïng naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset taïi TP.HCM ôû chöông sau, ñoàng thôøi cuõng laø caên cöù ñeå ruùt ra caùc giaûi phaùp nhaèm naâng cao naêng löïc caïnh tranh cho caùc doanh nghieäp naøy. 17 CHÖÔNG 2: PHAÂN TÍCH NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC SAÛN XUAÁT BAO BÌ CARTON IN OFFSET ÔÛ TP.HCM 2.1. QUAÙ TRÌNH HÌNH THAØNH CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC SAÛN XUAÁT BAO BÌ CARTON IN OFFSET ÔÛ TP.HCM Hieän taïi ôû TP.HCM coù taát caû 4 doanh nghieäp nhaø nöôùc chuyeân saûn xuaát bao bì carton in offset. Caùc doanh nghieäp naøy ñöôïc hình thaønh töø raát laâu ñôøi, ban ñaàu chæ chuû yeáu saûn xuaát caùc saûn phaåm cuûa ngaønh in aán nhö: lòch, saùch, caùc aán phaåm vaên hoùa… Baûng 4: Caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset taïi tP.HCM STT Teân doanh nghieäp Naêm thaønh laäp Toång soá voán ñaàu tö 1 Coâng ty XNK in bao bì Liksin 1978 260 tyû ñoàng 2 Xí nghieäp in soá 7 1985 30 tyû ñoàng 3 Coâng ty XNK ngaønh in Primexco 1990 30 tyû ñoàng 4 Xí nghieäp in Gia Ñònh 1993 17 tyû ñoàng (Nguoàn: Sôû Keá Hoïach Ñaàu Tö TP.HCM) Tuy nhieân, khi neàn kinh teá baét ñaàu môû cöûa, vôùi söï xuaát hieän moät caùch oà aït caùc saûn phaåm coâng nghieäp coù söû duïng bao bì giaáy in offset thì caùc doanh nghieäp naøy môùi baét ñaàu höôùng vaøo vieäc saûn xuaát bao bì nhaèm phuïc vuï cho caùc ngaønh coâng nghieäp coù nhu caàu. Ban ñaàu, vieäc saûn xuaát haàu heát chæ taäp trung vaøo coâng ñoaïn in aán, coøn caùc coâng ñoaïn sau khi in nhö boài, beá, daùn thì chæ söû duïng nhöõng maùy moùc thieát bò thoâ sô, thuû coâng ñeå saûn xuaát. Do ñoù chaát löôïng cuûa bao bì khoâng theå caïnh tranh ñöôïc vôùi caùc saûn phaåm bao bì ñöôïc nhaäp töø Trung Quoác, Ñaøi Loan… Ñoàng thôøi, vaøo thôøi ñieåm ñoù, nhu caàu veà saûn phaåm naøy chöa cao, do ñoù vieäc ñaàu tö cuûa caùc doanh nghieäp naøy coøn nhieàu haïn cheá, chöa ñöôïc chuù troïng. Ñeán naêm 1995, khi nhaø nöôùc baét ñaàu cho pheùp caùc doanh nghieäp in tö nhaân vaø nöôùc ngoaøi thaønh laäp nhaèm saûn xuaát caùc loaïi bao bì giaáy phuïc vuï cho caùc ngaønh 18 coâng nghieäp ñeå giaûm löôïng haøng nhaäp khaåu bao bì töø nöôùc ngoaøi thì luùc ñoù caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc môùi baét ñaàu quan taâm nhieàu ñeán saûn phaåm naøy. Ñoàng thôøi vôùi chính saùch thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi cuûa nhaø nöôùc ñaõ thuùc ñaåy nhieàu ñoái taùc nöôùc ngoaøi ñaàu tö vaøo Vieät Nam laøm thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa caùc ngaønh coâng nghieäp, ñaëc bieät laø caùc ngaønh coâng nghieäp coù nhieàu nhu caàu veà saûn phaåm bao bì thì luùc ñoù saûn phaåm bao bì carton in offset môùi baét ñaàu phaùt trieån maïnh. Beân caïnh ñoù vôùi söï ra ñôøi cuûa caùc coâng ty in bao bì cuûa nöôùc ngoaøi ñaàu tö taïi Vieät Nam ñaõ laøm cho moâi tröôøng caïnh tranh ngaøy caøng trôû neân gay gaét hôn, caùc doanh nghieäp ngaønh in khoâng coøn ôû theá ñoäc quyeàn nöõa. Chính ñieàu naøy ñaõ taïo ñoäng löïc thuùc ñaåy caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc ngaønh in aán baét ñaàu chuyeån höôùng ñaàu tö nhieàu vaøo saûn phaåm bao bì naøy, ñaëc bieät laø vieäc ñaàu tö vaøo caùc maùy moùc thieát bò nhaèm phuïc vuï cho vieäc saûn xuaát bao bì carton in offset. Vôùi nhöõng ñieàu kieän ñoù, caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset taïi TP.HCM ñaõ thöïc söï baét ñaàu phaùt trieån maïnh meõ vaøo ñaàu naêm 2001. 2.2. KEÁT QUAÛ HOAÏT ÑOÄNG SAÛN XUAÁT KINH DOANH CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC SAÛN XUAÁT BAO BÌ CARTON IN OFFSET ÔÛ TP.HCM TRONG NHÖÕNG NAÊM QUA Caên cöù vaøo soá lieäu cuûa Cuïc Thoáng keâ vaø keát quaû ñieàu tra nghieân cöùu cuûa boä phaän kinh doanh Coâng ty Liksin cho thaáy tình hình hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa 4 doanh nghieäp naøy qua caùc naêm nhö sau: Baûng 5: Keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa boán doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset ôû TP.HCM qua caùc naêm Chæ tieâu Naêm Liksin In 7 Primexco In Gia Ñònh Coäng 2001 52215 25720 19742 6574 104251 2002 70210 37170 28789 11721 147890 Doanh soá (Tr. ñoàng) 2003 80715 54543 45740 19846 200844 Toác ñoä taêng doanh soá bình quaân (%) 25 46 53.5 72 2001 4213 2189 1543 512 8457 2002 5018 3094 2103 845 11060 Lôïi nhuaän (Tr.ñoàng) 2003 4971 3350 2705 1023 12049 2001 3250 1720 1250 845 7065 2002 5035 3117 2027 1045 11224 Saûn löôïng (taán) 2003 7148 4370 3389 1477 16384 Naêng löïc saûn xuaát (taán) 2003 11000 8000 5000 4000 28000 (Nguoàn: Cuïc thoáng keâ vaø soá lieäu nghieân cöùu cuûa Coâng ty Liksin) 19 Bieåu ñoà doanh soá cuûa boán doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset taïi TP.HCM 20 01 20 02 20 03 20 01 20 02 20 03 20 01 2 00 2 20 03 20 01 20 02 20 03 0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000 80000 90000 Liksin In 7 Primexco In Gia Ñònh Doanh soá (tr. ñoàng) Vôùi nhöõng soá lieäu treân cho thaáy tình hình hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc ñang gaëp khoù khaên, tyû suaát lôïi nhuaän giaûm moät caùch ñaùng keå so vôùi möùc taêng cuûa doanh soá. Ñieàu ñoù cho thaáy caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc ñang phaûi ñöông ñaàu vôùi moät söùc eùp caïnh tranh raát lôùn töø caùc ñoái thuû. Ñoàng thôøi qua tình hình treân cho thaáy caùc doanh nghieäp chæ môùi söû duïng khoaûng 60% coâng suaát maùy moùc thieát bò do naêng löïc saûn xuaát naêm 2003 laø 28000 taán nhöng saûn löôïng thöïc teá saûn xuaát naêm 2003 chæ khoaûng 16000 taán, ñaây laø moät daáu hieäu khoâng khaû quan vì caùc doanh nghieäp naøy chöa söû duïng hieäu quaû caùc loaïi maùy moùc thieát bò. 2.3. PHAÂN TÍCH SÖÏ TAÙC ÑOÄNG CUÛA CAÙC YEÁU TOÁ MOÂI TRÖÔØNG ÑEÁN NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC SAÛN XUAÁT BAO BÌ CARTON IN OFFSET ÔÛ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH 2.3.1. Moâi tröôøng beân ngoaøi 2.3.1.1. Moâi tröôøng vó moâ Veà moâi tröôøng vó moâ, caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset taïi TP.HCM chòu aûnh höôûng bôûi caùc yeáu toá sau: 20 Moät laø, caùc yeáu toá kinh teá Töø naêm 1990 ñeán nay, kinh teá Vieät Nam luoân ñaït möùc ñoä taêng tröôûng haøng naêm thuoäc loaïi cao treân theá giôùi. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây tuy toác ñoä coù giaûm xuoáng möùc thaáp nhaát 4,8% naêm 1999 do taùc ñoäng cuûa khuûng hoaûng kinh teá khu vöïc nhöng ñaõ ñöôïc phuïc hoài vaøo naêm 2000. Ñeán naêm 2003, möùc taêng tröôûng ñaït 7,26%, laø moät keát quaû ñaùng khích leä khi neàn kinh teá nöôùc ta phaûi ñöông ñaàu vôùi nhieàu bieán ñoäng phöùc taïp treân theá giôùi trong vaøi naêm gaàn ñaây. Ñaëc bieät, trong tình hình ñaàu tö nöôùc ngoaøi giaûm maïnh treân qui moâ toaøn caàu, Vieät Nam vaãn ñaït möùc taêng tröôûng 17% veà voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi1. Ngoaøi ra, quan heä giao thöông quoác teá ngaøy caøng môû roäng, nhaát laø hieäp ñònh Thöông maïi Vieät – Myõ chính thöùc coù hieäu löïc seõ thuùc ñaåy quan heä thöông maïi vaø ñaàu tö giöõa hai nöôùc, ñoàng thôøi hieän nay ñang tieán haønh caùc thuû tuïc ñeå gia nhaäp WTO ñaõ taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc môû roäng giao löu hôïp taùc quoác teá. Töø ñoù thuùc ñaåy caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaøo Vieät Nam, taïo theâm nhieàu cô hoäi cho caùc doanh nghieäp ngaønh bao bì giaáy, ñaëc bieät laø caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc. Beân caïnh ñoù, vieäc gia nhaäp vaøo AFTA cuõng mang laïi nhieàu cô hoäi cho ngaønh nhö thueá suaát nhaäp khaåu nguyeân lieäu chính cuûa bao bì laø giaáy caùc loaïi giaûm xuoáng coøn 0% nhöng cuõng taïo ra nguy cô laø caùc doanh nghieäp coù nhu caàu söû duïng bao bì seõ nhaäp khaåu bao bì töø caùc nöôùc laân caän. Chính ñieàu naøy cuõng laøm aûnh höôûng khoâng nhoû ñeán naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset trong phaïm vi nghieân cöùu do khoâng nhöõng phaûi caïnh tranh vôùi nhöõng ñoái thuû trong nöôùc maø coøn phaûi caïnh tranh vôùi nhöõng ñoái thuû ôû nöôùc ngoaøi. Hai laø, caùc yeáu toá veà chính trò, chính phuû vaø luaät phaùp Moâi tröôøng chính trò oån ñònh cuûa Vieät Nam taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho kinh teá phaùt trieån, nhaát laø taïo ñieàu kieän thuaän lôïi thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, giaûi quyeát ñöôïc lao ñoäng, ñaåy nhanh toác ñoä taêng tröôûng kinh teá, coù taùc duïng maïnh ñeán taêng nhu caàu tieâu duøng cuûa xaõ hoäi. Töø ñoù taïo ñieàu kieän thuùc ñaåy caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc phaûi khoâng ngöøng gia taêng vieäc ñaàu tö vaø phaùt trieån nhaèm ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu tieâu duøng cuûa xaõ hoäi, ñaëc bieät laø caùc doanh nghieäp saûn xuaát bao bì carton in offset. 1 Thôøi baùo Kinh Teá Saøi Goøn soá 1/2002 trang 10 21 Heä thoáng phaùp luaät Vieät Nam cuõng töøng böôùc hoaøn thieän nhaèm thuùc ñaåy moïi thaønh phaàn kinh teá phaùt trieån, ñaëc bieät laø thaønh phaàn kinh teá nhaø nöôùc. Laàn löôït caùc luaät thueá ñöôïc söûa ñoåi, luaät thöông maïi, luaät coâng ty,… ra ñôøi vôùi ñònh höôùng taïo moâi tröôøng phaùp luaät thoâng thoaùng hôn nöõa cho moïi thaønh phaàn kinh teá phaùt trieån, ñaëc bieät laø thaønh phaàn kinh teá nhaø nöôùc. Hieän taïi, nhaø nöôùc ñaõ ban haønh nhieàu nghò quyeát, nghò ñònh ñeå thuùc ñaåy coâng taùc coå phaàn hoùa taïi caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc. Caùc chính saùch naøy seõ hoã trôï raát lôùn cho caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset do coù theå nhaäp khaåu caùc loaïi maùy moùc thieát bò nhaèm phuïc vuï cho coâng taùc saûn xuaát ñeàu ñöôïc höôûng möùc thueá suaát laø 0%, ñoàng thôøi coù theå deã daøng huy ñoäng nguoàn voán thoâng qua coâng taùc coå phaàn hoùa. Ñaây laø moät trong nhöõng lôïi theá caïnh tranh maø caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc caàn khai thaùc. Ba laø, caùc yeáu toá töï nhieân vaø ñòa lyù Coâng ngheä bao bì carton khoâng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng, nhöng söï thieáu huït nguyeân lieäu thoâ (goã nguyeân lieäu) ñaõ gaây ra nhöõng côn soát giaù giaáy treân thò tröôøng, aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán nguoàn nguyeân lieäu chính cuûa ngaønh. Ngoaøi ra, bao bì giaáy coøn laø loaïi bao bì ñöôïc raát nhieàu quoác gia coi troïng vì tính chaát cuûa noù laø deã taùi sinh vaø khoâng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Do ñoù, hieän nay moät soá ngaønh coâng nghieäp ñaõ chuyeån daàn töø söû duïng bao bì nhöïa, bao bì hoäp thieác, bao bì goã sang bao bì giaáy. Khi nhöõng ngaønh naøy phaùt trieån thì nhu caàu veà bao bì cuõng taêng theo, taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp saûn xuaát bao bì giaáy coù cô hoäi ñöôïc taùi ñaàu tö vaø phaùt trieån, trong ñoù coù caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc. TP.HCM laø moät trong hai thaønh phoá lôùn nhaát Vieät Nam, coù vò trí ñiaï lyù thuaän lôïi, naèm giöõa mieàn Ñoâng, mieàn Taây vaø mieàn Nam Taây nguyeân, caùc truïc ñöôøng boä, ñöôøng soâng, ñöôøng saét ñeàu ñi qua TP.HCM tröôùc khi ñi qua caùc vuøng khaùc. Ñaây laø khu vöïc phaùt trieån kinh teá naêng ñoäng nhaát nöôùc. Do ñoù caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset taïi TP.HCM raát coù lôïi theá trong vieäc phaùt trieån kinh doanh vaø môû roäng thò tröôøng. Maëc duø vaäy noù cuõng taïo cho caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset moät söùc eùp caïnh tranh raát lôùn. Boán laø, caùc yeáu toá veà vaên hoùa xaõ hoäi Hoaït ñoäng chi phoái cuûa yeáu toá vaên hoùa ñeán ngaønh bao bì ñöôïc theå hieän roõ neùt ôû caùc loaïi bao bì mang tính chaát truyeàn thoáng nhö: hoäp baùnh trung thu in ñaäm maøu ñoû 22 töôi, in hình chieác baùnh beân caïnh ly traø xanh, caùc hình oâng traêng, chò Haèng,… Hay nhö caùc hoäp quaø teát thöôøng ñöôïc in maøu ñoû ñeå theå hieän söï may maén vaøo ñaàu naêm vaø cho caû naêm tieáp theo, hoaëc vaøo caùc dòp leã nhö: ngaøy Nhaø Giaùo Vieät Nam (20/11) hoaëc ngaøy Quoác Teá Phuï Nöõ (8/3), caùc loaïi bao bì giaáy cuøng tranh nhau xuaát hieän vôùi nhieàu maãu maõ vaø ñöôïc thieát keá in aán ñaëc saéc ñeå theå hieän ñaäm neùt söï toân kính thaày coâ vaø cha meï. Chính ñieàu ñoù cho thaáy yeáu toá vaên hoùa aûnh höôûng raát lôùn ñeán söï caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp saûn xuaát bao bì giaáy, ñaëc bieät laø caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc vôùi lôïi theá hieåu roõ nhu caàu tieâu duøng trong nöôùc cuõng nhö caùc vaán ñeà veà vaên hoùa neân thöôøng xuyeân thay ñoåi caùc thieát keá cho phuø hôïp vaø ñeå thu huùt ñöôïc nhieàu khaùch haøng coâng nghieäp hôn nhaèm naâng cao naêng löïc caïnh tranh so vôùi caùc ñoái thuû. Naêm laø, caùc yeáu toá veà kyõ thuaät vaø coâng ngheä Moät yeáu toá khoâng keùm phaàn quan troïng trong söï phaùt trieån cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset ñoù laø moâi tröôøng khoa hoïc kyõ thuaät, vôùi nhöõng maùy moùc thieát bò hieän ñaïi thay ñoåi theo thôøi gian töø caùc loaïi maùy in offset 2 maøu, 3 maøu, 4 maøu, 5 maøu vaø caû 6 maøu ñaõ daàn thay theá coâng ngheä in luïa coå ñieån. Khoâng chæ coù maùy in maø caû nhöõng maùy baùn thaønh phaåm khaùc nhö maùy beá töï ñoäng, maùy boài, maùy caùn UV cuïc boä, maùy daùn hoà töï ñoäng taát caû goùp phaàn taïo neân nhöõng coâng ngheä kó thuaät hieän ñaïi ñaùp öùng ñuû hai yeâu caàu cho coâng ngheä laøm bao bì: ñoù laø chaát löôïng phuø hôïp vôùi yeâu caàu ngaøy caøng cao cuûa ngöôøi tieâu duøng vaø saûn löôïng ñaït ñuû cho daây chuyeàn saûn xuaát cuûa khaùch haøng, vôùi giaù caû ngaøy caøng haï do naêng suaát cuûa maùy moùc khoâng ngöøng ñöôïc gia taêng. Tuy nhieân, do nhöõng khoù khaên veà thò tröôøng vaø taøi chính neân caùc thieát bò coâng ngheä naøy cuõng chæ môùi ôû möùc trung bình so vôùi caùc quoác gia trong khu vöïc vôùi haàu heát maùy moùc thieát bò laø cuûa Ñaøi Loan, Trung Quoác hoaëc cuûa Nhaät, Ñöùc nhöng ñaõ qua söû duïng. Vaø ñaây cuõng laø moät thaùch thöùc, trôû ngaïi khoâng nhoû, coù theå taïo ra nguy cô tieáp tuïc tuït haäu cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì giaáy trong moät töông lai khoâng xa so vôùi caùc ñoái thuû coù naêng löïc taøi chính maïnh, ñaëc bieät laø caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi. 2.3.1.2. Moâi tröôøng vi moâ Ñoái vôùi moâi tröôøng vi moâ, caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset taïi TP.HCM chòu söï taùc ñoäng cuûa caùc yeáu toá sau: 23 Moät laø, khaùch haøng Khaùch haøng chuû yeáu cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset taïi TP.HCM laø nhöõng khaùch haøng coâng nghieäp coù nhu caàu veà bao bì giaáy thuoäc caùc ngaønh nhö: röôïu, bia, nöôùc giaûi khaùt, giaøy, döôïc phaåm, hoùa myõ phaåm, thöïc phaåm baùnh keïo, thuûy haûi saûn, ñieän töû,… Ñeå tieän cho vieäc nghieân cöùu caùc khaùch haøng cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc naøy, taùc giaû ñaõ tieán haønh phaân chia nhoùm khaùch haøng theo caùc ngaønh coâng nghieäp nhö sau : ƒ Nhoùm khaùch haøng röôïu, bia vaø nöôùc giaûi khaùt: ñaëc ñieåm cuûa nhoùm khaùch haøng naøy laø ñôn ñaët haøng vôùi soá löôïng lôùn, doanh soá raát cao, thôøi gian ñaët haøng thöôøng taäp trung vaøo dòp leã, teát. Yeâu caàu veà chaát löôïng in aán cuûa nhoùm khaùch haøng naøy raát phöùc taïp, ñoøi hoûi chaát löôïng raát cao. Ngoaøi ra nhoùm khaùch haøng naøy khoâng ñoøi hoûi khaét khe veà chuûng loaïi giaáy, do ñoù caùc doanh nghieäp coù theå chuû ñoäng trong vieäc löïa choïn caùc nhaø cung caáp giaáy cho phuø hôïp vôùi maùy moùc cuûa doanh nghieäp. Ñaây laø nhoùm khaùch haøng coù nhu caàu lôùn nhaát veà saûn löôïng vaø coù toác ñoä taêng tröôûng cao. Ñaïi dieän nhoùm naøy laø nhöõng khaùch haøng coù taàm côõ ñaõ vaø ñang hoaït ñoäng saûn xuaát taïi thò tröôøng Vieät Nam nhö : Heineken, Tiger, Sanmiguel, Coca Cola, Pepsi, Foster… nhoùm khaùch haøng naøy coù möùc haáp daãn cao ñoái vôùi doanh nghieäp. ƒ Nhoùm khaùch haøng thöïc phaåm vaø baùnh keïo: ñaëc ñieåm cuûa nhoùm khaùch haøng naøy laø ñôn ñaët haøng vôùi soá löôïng lôùn, doanh soá khaù cao, phuï thuoäc muøa vuï töông ñoái, thöôøng taäp trung ñaët haøng vaøo dòp leã, teát. Tuy nhieân, nhoùm khaùch haøng naøy khoâng ñoøi hoûi khaét khe veà nguyeân lieäu giaáy, do ñoù caùc doanh nghieäp coù theå chuû ñoäng trong vieäc toàn kho nguyeân vaät lieäu. Giaù caû trong nhoùm khaùch haøng naøy raát caïnh tranh do chaát löôïng in aán khoâng ñoøi hoûi quaù phöùc taïp, ñoàng thôøi saûn löôïng cuûa nhoùm khaùch haøng naøy khaù lôùn, coù toác ñoä taêng tröôûng cao do coù khaû naêng xuaát khaåu trong thôøi gian tôùi. ƒ Nhoùm khaùch haøng noâng döôïc, döôïc phaåm vaø hoùa myõ phaåm: ñaëc ñieåm cuûa nhoùm khaùch haøng naøy laø soá löôïng ñôn haøng töông ñoái nhieàu, saûn löôïng lôùn, thôøi gian ñaët haøng quanh naêm, doanh soá cuûa nhoùm khaùch haøng naøy khaù lôùn, coù toác ñoä taêng tröôûng töông ñoái oån ñònh ôû möùc vöøa phaûi. Ñaëc bieät ñoái vôùi nhoùm khaùch haøng döôïc phaåm, do ñaây laø saûn phaåm chaêm soùc söùc khoûe cuûa con ngöôøi, neân yeâu caàu veà chaát löôïng raát cao, ñoøi hoûi nhaø cung caáp bao bì 24 phaûi ñaûm baûo an toaøn veä sinh. Ñoàng thôøi nhoùm khaùch haøng naøy ñoøi hoûi raát khaét khe veà nguyeân vaät lieäu. Do ñoù vieäc tính toaùn toàn kho nguyeân vaät lieäu ñeå ñaùp öùng nhu caàu cuûa nhoùm khaùch haøng naøy laø raát caàn thieát. Maëc duø doanh soá khoâng cao baèng hai nhoùm khaùch haøng tröôùc nhöng tyû suaát lôïi nhuaän cuûa nhoùm khaùch haøng naøy cao hôn. ƒ Nhoùm khaùch haøng thuûy haûi saûn: ñaëc ñieåm cuûa nhoùm khaùch haøng naøy laø ñôn haøng töông ñoái lôùn, coù nhieàu chuûng loaïi vaø nhieàu kích thöôùc khaùc nhau. Yeâu caàu veà in aán ñôn giaûn nhöng thôøi gian ñaët haøng raát ngaén nhaèm ñaùp öùng kòp ñôn haøng xuaát khaåu thuûy saûn. Nhoùm khaùch haøng naøy chuû yeáu söû duïng bao bì carton in offset cho caùc saûn phaåm xuaát khaåu do ñoù vieäc ñaûm ñaûm baûo tieán ñoä giao haøng laø raát caàn thieát. Tieàm naêng cuûa nhoùm khaùch haøng naøy laø raát lôùn do thò tröôøng xuaát khaåu thuûy haûi saûn vaøo Myõ vaø caùc nöôùc Taây AÂu taêng maïnh trong thôøi gian tôùi. ƒ Nhoùm khaùch haøng giaøy deùp: ñaëc ñieåm cuûa nhoùm khaùch haøng naøy laø ñôn haøng lôùn nhöng raát nhieàu chuûng loaïi vaø qui caùch, do ñoù nguyeân lieäu döï tröõ cho nhoùm khaùch haøng naøy töông ñoái phöùc taïp. Thôøi gian ñaët haøng laø quanh naêm do saûn phaåm chuû yeáu phuïc vuï cho vieäc xuaát khaåu. Yeâu caàu veà in aán ñôn giaûn nhöng do coù quaù nhieàu chuûng loaïi qui caùch neân tính hieäu quaû veà söû duïng maùy moùc thieát bò khoâng cao, caùc cô sôû coù quy moâ nhoû cuõng coù theå ñaùp öùng ñöôïc baèng caùc maùy moùc thieát bò ñôn giaûn. Chính vì vaäy, giaù caû coù tính caïnh tranh raát cao. Tieàm naêng cuûa nhoùm khaùch haøng naøy raát lôùn do saûn phaåm da giaøy laø moät trong nhöõng saûn phaåm xuaát khaåu chuû löïc cuûa Vieät Nam. Tuy nhieân, nhoùm khaùch haøng naøy thöôøng coù söï lieân keát noäi boä laãn nhau do saûn phaåm da giaøy thöôøng ñöôïc caùc coâng ty meï ôû nöôùc ngoaøi chæ ñònh nhaø cung caáp bao bì. Do ñoù ñoái vôùi nhoùm khaùch haøng naøy phaûi coù moät chieán löôïc tieáp caän môùi coù theå cung caáp ñöôïc cho hoï. ƒ Nhoùm khaùch haøng ñieän töû: nhoùm khaùch haøng naøy coù ñôn haøng khoâng lôùn veà soá löôïng nhöng coù doanh soá töông ñoái lôùn, nhieàu chuûng loaïi, thôøi gian ñaët haøng daøi. Yeâu caàu veà in aán cao. Khoâng ñoøi hoûi khaét khe veà chuûng loaïi nguyeân lieäu giaáy do ñoù coù theå chaøo giaù ôû möùc cao. Vôùi söï phaân chia treân cho thaáy nhu caàu vaø ñaëc ñieåm cuûa töøng nhoùm khaùch haøng raát khaùc nhau, töø ñoù cho thaáy caùc doanh nghieäp phaûi phuïc vuï cho nhieàu ñoái töôïng 25 khaùch haøng. Do ñoù, caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset caàn coù nhöõng chieán löôïc ñuùng ñaén ñeå coù theå caïnh tranh vaø “giaønh giaät” khaùch haøng töø caùc ñoái thuû thoâng qua vieäc phaân khuùc thò tröôøng vaø löïa choïn thò tröôøng muïc tieâu. Hai laø, nhaø cung caáp Trong saûn phaåm bao bì carton thì nguyeân lieäu giaáy chieám khoaûng 60% giaù thaønh cuûa saûn phaåm vaø ngöôøi söû duïng thöôøng coù thoùi quen thích söû duïng moät loaïi giaáy naøo ñoù maø hoï ñaõ chaáp nhaän, do ñoù buoäc caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì giaáy phaûi mua loaïi giaáy ñoù, ñieàu naøy ñoâi khi taïo quyeàn löïc cho nhaø cung caáp loaïi giaáy ñoù. Quyeàn löïc cuûa nhaø cung caáp thöôøng ñöôïc theå hieän baèng caùch ñe doïa taêng giaù hoaëc giaûm chaát löôïng haøng hoùa, dòch vuï khi hoï coù ñöôïc moät soá ñieàu kieän nhaát ñònh vaø do ñoù laøm giaûm lôïi nhuaän cuûa nhaø saûn xuaát. Hieän taïi, caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc naøy cuõng phaûi chòu nhöõng aùp löïc nhaát ñònh cuûa nhaø cung öùng, ñaëc bieät laø caùc nhaø cung öùng nguyeân lieäu giaáy Duplex – nguoàn nguyeân lieäu chuû yeáu cuûa saûn phaåm bao bì carton in offset. AÙp löïc tuy khoâng lôùn nhöng vaãn aûnh höôûng ñeán naêng löïc caïnh tranh. Caùc nhaø cung caáp naøy thöôøng xuyeân caïnh tranh vôùi nhau baèng nhöõng lôïi theá rieâng cuûa mình ñeå ñöôïc giaønh quyeàn cung caáp cho caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset ôû TP.HCM, do laø caùc doanh nghieäp ñaàu ngaønh neân coù nhu caàu veà caùc loaïi giaáy raát lôùn, ngoaøi vieäc duøng ñeå in bao bì coøn coù theå duøng caùc loaïi giaáy naøy ñeå in caùc vaät phaåm vaên hoùa khaùc nhö lòch, bìa saùch,… Ngoaøi ra coøn coù moät soá nhaø cung caáp ôû ñòa phöông cung caáp caùc loaïi giaáy khoâng caàn chaát löôïng cao, loaïi giaáy naøy thöôøng chæ duøng ñeå saûn xuaát lôùp giaáy maët trong vaø lôùp soùng. Do ñoù caùc nhaø saûn xuaát giaáy trong nöôùc thaáy raèng loaïi giaáy naøy khoâng phaûi laø maët haøng chính, quan troïng vaø chieám tyû troïng khoâng ñaùng keå trong saûn löôïng cuûa caùc nhaø maùy giaáy lôùn trong nöôùc nhö: Taân Mai, Baõi Baèng, An Bình,…Trong khi caùc nhaø maùy saûn xuaát giaáy vöøa vaø nhoû thì chaát löôïng laïi thaáp vaø khoâng oån ñònh, neân khi coù nhu caàu cao hoï thöôøng gaây aùp löïc taêng giaù vaø tuøy tieän trong vieäc thöïc hieän thôøi gian giao haøng. Nguoàn nguyeân lieäu giaáy oån ñònh laø moái quan taâm haøng ñaàu ñoái vôùi caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc trong vieäc duy trì lôïi theá caïnh tranh, ñaëc bieät caïnh tranh vôùi caùc doanh nghieäp saûn xuaát bao bì giaáy coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi vôùi tieàm löïc taøi chính khaù maïnh neân cuõng deã daøng thu huùt ñöôïc nhieàu nhaø cung caáp. 26 Ba laø, caùc ñoái thuû caïnh tranh Ñoái thuû caïnh tranh chuû yeáu hieän nay ñoái vôùi nhöõng doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset taïi TP.HCM chính laø caùc doanh nghieäp cuøng ngaønh coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaø caùc doanh nghieäp tö nhaân coù voán ñaàu tö trong nöôùc. Vì vaäy ñeå naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa 4 doanh nghieäp nhaø nöôùc thì vieäc nghieân cöùu kyõ caùc ñoái thuû naøy laø moät ñieàu taát yeáu. ™ Caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi: hieän taïi, trong khu vöïc TP.HCM coù taát caû 3 doanh nghieäp saûn xuaát bao bì carton in offset coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, caùc doanh nghieäp naøy coù tieàm löïc taøi chính cuõng nhö thieát bò coâng ngheä khaù hieän ñaïi, cuï theå nhö sau: (xem baûng 6) Baûng 6: Caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi saûn xuaát bao bì carton in offset taïi TP.HCM Teân Coâng ty Toång voán ñaàu tö (ngaøn USD) Naêm thaønh laäp Hình thöùc sôû höõu Quoác gia ñaàu tö Coâng ty bao bì Visingpack 8.000 1992 100% voán nöôùc ngoaøi Singapore Coâng ty bao bì Alcamax 6.000 1996 100% voán nöôùc ngoaøi Malaysia Coâng ty bao bì United 4.500 2000 100% voán nöôùc ngoaøi Thaùi Lan vaø Myõ (Nguoàn: Sôû Keá Hoaïch Vaø Ñaàu Tö TP.HCM) Caùc coâng ty treân coù nhöõng ñaëc ñieåm sau: - Veà taøi chính: caùc coâng ty naøy coù tieàm löïc taøi chính raát maïnh do coù coâng ty meï ôû nöôùc ngoaøi laø nhöõng taäp ñoaøn taøi chính coù nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn. Chính nhôø coù nguoàn löïc taøi chính maïnh maø caùc coâng ty coù theå hoã trôï cho khaùch haøng trong vieäc thanh toaùn, chaúng haïn nhö coù theå cho khaùch haøng thanh toaùn chaäm trong voøng 45 ñeán 60 ngaøy (coù theå leân ñeán 75 ngaøy) ñoái vôùi nhöõng khaùch haøng thöôøng xuyeân vaø coù ñôn haøng lôùn hoaëc ñoái vôùi nhöõng doanh nghieäp vöøa môùi thaønh laäp, ñaây laø yeáu toá maø khoâng phaûi baát cöù doanh nghieäp cuõng coù theå aùp duïng ñöôïc vì vieäc xoay ñoàng voán chaäm coù theå laøm aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. - Veà maùy moùc thieát bò: hieän taïi caùc coâng ty naøy coù moät heä thoáng saûn xuaát bao bì carton in offset khaù ñoàng boä vaø kheùp kín töø khaâu in aán ñeán khaâu 27 thaønh phaåm sau cuøng. Tuy nhieân, heä thoáng maùy in phaàn lôùn laø maùy cuõ thuoäc theá heä saûn xuaát vaøo nhöõng naêm 80, khoâng hieän ñaïi baèng caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc nhö Liksin, Primexco, In 7. Do ñoù chaát löôïng in khoâng cao baèng chaát löôïng cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc naøy. Tuy vaäy vôùi heä thoáng maùy moùc thieát bò cho coâng ñoaïn sau khi in hoaøn toaøn hieän ñaïi neân caùc coâng ty naøy coù ñuû khaû naêng ñeå ñaùp öùng nhöõng ñôn haøng coù soá löôïng lôùn vaø giao haøng trong thôøi gian ngaén. - Veà chaát löôïng: haàu heát ñeàu ñang aùp duïng heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng theo tieâu chuaån ISO9001:2000, ñoàng thôøi ñang töøng böôùc xaây döïng chính saùch quaûn lyù chaát löôïng toaøn dieän (TQM) ñeå cuûng coá noäi boä vaø giaûm hao phí trong quaù trình saûn xuaát - Veà lao ñoäng: coù nhieàu chuyeân gia trong ngaønh bao bì carton. Ñoäi nguõ quaûn lyù coù chuyeân moân nghieäp vuï cao. Tuy nhieân söï gaén boù giöõa ñoäi nguõ lao ñoäng vôùi coâng ty laø raát thaáp do cheá ñoä ñaõi ngoä chöa hôïp lyù. - Veà Marketing: ƒ Veà giaù: caùc coâng ty naøy ñang thöïc hieän chính saùch giaù khaù linh hoaït, saún saøng caïnh tranh vôùi caùc doanh nghieäp khaùc veà giaù ñeå giaønh thò phaàn. ƒ Veà saûn phaåm: hieän taïi saûn phaåm chuû löïc cuûa caùc coâng ty laø bao bì carton dôïn soùng in offset vôùi chaát löôïng khaù vaø cao. ƒ Veà phaân phoái: chuû yeáu thoâng qua ñoäi nguõ nhaân vieân Marketing maïnh veà chaát löôïng cuõng nhö soá löôïng. Hieän taïi ba doanh nghieäp naøy coù ñoäi nguõ nhaân vieân tieáp thò vôùi chuyeân moân nghieäp vuï toát, khaû naêng chaøo baùn haøng khaù cao do caùc coâng ty thöïc hieän chính saùch traû löông theo doanh soá neân kích thích ñöôïc khaû naêng laøm vieäc cuûa caùc nhaân vieân naøy. Ñaây chính laø moät trong nhöõng ñieåm maïnh cuûa caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. ƒ Veà chieâu thò: caùc coâng ty hieän coù chính saùch hoa hoàng cho ngöôøi mua haøng khaù cao. Ñoàng thôøi vôùi ñoäi nguõ nhaân vieân tieáp thò maïnh neân vieäc phuïc vuï khaùch haøng raát toát, ñaëc bieät laø caùc dòch vuï sau baùn haøng. 28 - Veà chieán löôïc: thoâng qua vieäc tìm hieåu vaø ñaùnh giaù caùc phaûn öùng cuûa caùc doanh nghieäp naøy treân thò tröôøng cho thaáy caùc doanh nghieäp naøy ñang taäp trung vaøo caùc chieán löôïc sau: ƒ Chieán löôïc taêng tröôûng taäp trung theo höôùng môû roäng vaø phaùt trieån thò tröôøng maø mình ñang coù öu theá. ƒ Chieán löôïc phaùt trieån saûn phaåm ñeå ña daïng hoùa maãu maõ, taêng söùc caïnh tranh. - Veà tieàm naêng: ƒ Uy tín veà chaát löôïng bao bì carton cuûa caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ngaøy caøng cao ƒ Coù öu ñaõi trong lónh vöïc ñaàu tö nöôùc ngoaøi cuûa chính phuû vaø ñòa phöông ƒ Khu vöïc ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaãn giöõ ñöôïc nhòp ñoä taêng tröôûng trong khi saûn xuaát noäi ñòa ñình treä. Baûng 7: Toùm taét caùc ñieåm maïnh yeáu cuûa caùc ñoái thuû ÑIEÅM MAÏNH ÑIEÅM YEÁU + Maùy moùc thieát bò phuïc vuï cho vieäc saûn xuaát bao bì carton khaù hieän ñaïi vaø ñoàng boä so vôùi trong nöôùc + Saûn phaåm ñaït tieâu chuaån chaát löôïng quoác teá + Coù khaû naêng ñaùp öùng ñöôïc nhöõng ñôn haøng lôùn vôùi thôøi gian ngaén + Coù tieàm löïc taøi chính, saún saøng boû theâm voán ñaàu tö. + Ñoäi nguõ nhaân vieân marketing maïnh meõ + Moái quan heä giöõa caùc doanh nhaân nöôùc ngoaøi vôùi nhau + Coù chính saùch giaù khaù linh hoaït + Coù nguy cô bò laïc haäu veà coâng ngheä in aán + YÙ thöùc gaén boù vôùi doanh nghieäp cuûa nhaân vieân khoâng cao + Chi phí quaûn lyù cao do phaûi traû löông cho ngöôøi nöôùc ngoaøi + Ít coù khaû naêng ñaùp öùng ñöôïc ñôn haøng nhoû ™ Caùc doanh nghieäp tö nhaân coù voán ñaàu tö trong nöôùc: ñaây laø loaïi hình doanh nghieäp coù soá löôïng ñoâng nhaát trong phaïm vi nghieân cöùu (hôn 120 doanh 29 nghieäp). Caùc doanh nghieäp naøy thöôøng laø caùc doanh nghieäp nhoû, coù voán ñaàu tö ít, nhaø xöôûng chaät heïp, vieäc ñaàu tö coøn manh muùn, maùy moùc thieát bò thoâ sô, vieäc saûn xuaát chæ taäp trung vaøo coâng ñoaïn sau khi in, coøn ôû coâng ñoaïn in aán thì haàu nhö chuû yeáu gia coâng taïi caùc xí nghieäp chuyeân veà ngaønh in. Caùc doanh nghieäp naøy thöôøng aùp duïng bieän phaùp quaûn lyù theo kieåu gia ñình, töùc laø toå chöùc doanh nghieäp theo kieåu tröïc tuyeán, chæ coù moät ngöôøi laõnh ñaïo (thöôøng laø ngöôøi chuû) seõ tröïc tieáp quaûn lyù taát caû caùc coâng vieäc coù lieân quan do ñoù deã bò aùch taéc khi ngöôøi laõnh ñaïo ñi vaéng. Ñaây laø moät trôû ngaïi khoâng nhoû cho söï phaùt trieån cuûa caùc doanh nghieäp naøy leân quy moâ lôùn hôn. Haàu heát caùc doanh nghieäp naøy chæ phuïc vuï thöôøng xuyeân cho moät vaøi khaùch haøng quen thuoäc neân vieäc nghieân cöùu thò tröôøng vaø nghieân cöùu khaùch haøng thöôøng khoâng ñöôïc chuù troïng maø chæ döïa vaøo caùc moái quan heä hieän coù ñeå khai thaùc khaùch haøng. Phaàn lôùn caùc doanh nghieäp naøy khoâng chæ saûn xuaát moät loaïi bao bì maø coøn saûn xuaát khaù nhieàu loaïi bao bì giaáy khaùc nhau, khoâng taäp trung cho moät loaïi saûn phaåm naøo. Chính nhôø soá löôïng doanh nghieäp khaù nhieàu neân caùc doanh nghieäp naøy hieän chieám hôn 40% thò phaàn. Caùc doanh nghieäp naøy khoâng taäp trung vaøo caùc khaùch haøng coù nhu caàu veà saûn phaåm bao bì carton vôùi soá löôïng lôùn maø chæ khai thaùc caùc khaùch haøng coù nhu caàu nhoû. Ñaây laø moät lôïi theá do quy moâ nhoû neân chi phí saûn xuaát khoâng cao, töø ñoù caùc doanh nghieäp naøy coù theå söû duïng chính saùch giaûm giaù linh hoaït. Maëc duø vaäy, caùc doanh nghieäp naøy khoâng phaûi laø ñoái thuû caïnh tranh chính cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc. Boán laø, caùc saûn phaåm thay theá Söï xuaát hieän cuûa caùc saûn phaåm thay theá cuõng laø moät nguy cô laøm aûnh höôûng ñeán söùc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset. Nhöng cho ñeán nay, trong taát caû caùc loaïi bao bì noùi chung (bao bì goã, bao bì kim loaïi, bao bì thuyû tinh, bao bì nhöïa…) thì bao bì carton laø tieän duïng nhaát. Hieän taïi chæ coù moät vaøi loaïi bao bì saûn xuaát töø nhöïa thay cho bao bì carton nhöng khoâng theå caïnh tranh vôùi bao bì carton veà giaù thaønh, vaø yeáu toá quan troïng laø giaáy coù theå taùi sinh vaø khoâng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. 30 Coù theå trong töông lai seõ cheá taïo ra loaïi vaät lieäu khaùc thay theá cho giaáy ñeå laøm bao bì nhöng ñieàu naøy caàn raát nhieàu thôøi gian. Tuy nhieân, trong tình hình nöôùc ta hieän nay, nhieàu loaïi bao bì carton ñöïng chai bia, nöôùc giaûi khaùt… ñang bò thay theá baèng saûn phaåm khay, keùt nhöïa do noù coù theå taùi söû duïng nhieàu laàn, deã vaän chuyeån laøm cho giaù thaønh bao bì giaûm, maëc duø saûn phaåm naøy khoâng ñöôïc in aán ñeïp maét. Do vaäy, noù cuõng ñaõ taïo ñöôïc moät aùp löïc thay theá vôùi saûn phaåm bao bì carton. Ngoaøi ra, trong caùc ngaønh thöïc phaåm, nöôùc giaûi khaùt, hoaù myõ phaåm, noâng döôïc coøn coù theâm moät soá loaïi bao bì ñöôïc saûn xuaát baèng maøng PVC in aán raát ñeïp maét vaø coù giaù thaønh cuõng töông ñoái thaáp, nhöng trong töông lai caùc loaïi bao bì ñoù seõ khoâng ñöôïc söû duïng nhieàu vì yeáu toá oâ nhieãm moâi tröôøng. Do vaäy, möùc ñoä aûnh höôûng cuûa saûn phaåm thay theá ñeán naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc trong phaïm vi nghieân cöùu laø khoâng lôùn. Naêm laø, caùc ñoái thuû tieàm naêng Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc taïi TP.HCM, moái ñe doïa veà caùc ñoái thuû tieàm naêng coù theå ñeán töø caùc coâng ty coù quy moâ lôùn chuyeân veà bao bì cuûa nöôùc ngoaøi ñaõ baét ñaàu chuù yù ñeán thò tröôøng Vieät Nam nhö: Taäp ñoaøn ToYo cuûa Singapore, Taäp ñoaøn Yan Fong Yu cuûa Ñaøi Loan, taäp ñoaøn Shumitomo cuûa Nhaät Baûn,… ñang laøm khaûo saùt nghieân cöùu ñeå xaây döïng nhaø maùy. Ngoaøi ra coøn coù moät soá khaùch haøng thöïc hieän chieán löôïc hoäi nhaäp veà phía sau, hoï lieân keát vôùi caùc coâng ty bao bì vöøa vaø nhoû ñeå hình thaønh nhöõng coâng ty bao bì lôùn hôn. Beân caïnh ñoù, moät vaøi coâng ty ñaõ coù höôùng nghieân cöùu vieäc töï cung caáp saûn phaåm bao bì cho mình. Caùc doanh nghieäp naøy cuõng laø nhöõng ñoái thuû tieàm naêng cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset taïi TP.HCM Ngoaøi ra, caùc doanh nghieäp trong ngaønh in aán coù lôïi theá veà in aán, luùc ñaàu chæ gia coâng cho caùc doanh nghieäp saûn xuaát bao bì, nhöng sau ñoù ñaõ tieán haønh ñaàu tö theâm thieát bò ñeå môû phaân xöôûng saûn xuaát bao bì do chi phí ñaàu tö theâm thaáp vaø coù hieäu quaû. Do vaäy caùc doanh nghieäp ngaønh in ñaõ trôû thaønh nhöõng ñoái thuû tieàm naêng coù söùc aûnh höôûng khoâng nhoû ñeán naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc trong phaïm vi nghieân cöùu Caùc ñoái thuû tieàm naêng treân seõ taïo ra moät aùp löïc caïnh tranh khaù lôùn do thò tröôøng bò thu heïp, ñôn haøng bò chia seû, nhaát laø caùc doanh nghieäp môùi coù tieàm löïc taøi chính maïnh hôn. 31 2.3.2. Moâi tröôøng beân trong Coù theå phaân tích moâi tröôøng beân trong taùc ñoäng ñeán söï phaùt trieån cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset taïi TP.HCM theo nhöõng khía caïnh sau: Moät laø, veà coâng taùc quaûn trò ™ Veà chöùc naêng hoaïch ñònh: caùc doanh nghieäp haàu nhö ít quan taâm tôùi chöùc naêng naøy. Do vaäy hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc thöôøng khoâng coù keá hoaïch daøi haïn vaø caùc quyeát ñònh thöôøng mang tính tình theá, bò ñoäng. ™ Veà chöùc naêng toå chöùc: cuõng nhö chöùc naêng hoaïch ñònh, do caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc vaãn coøn mang ñaäm neùt cô cheá cuõ neân boä maùy toå chöùc raát phöùc taïp, coù quaù nhieàu boä phaän, quaù nhieàu khaâu neân khi coù baát kyø boä phaän naøo bò aùch taéc seõ laøm aûnh höôûng ñeán caùc boä phaän sau. Ñoàng thôøi caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc chöa toå chöùc phaân coâng traùch nhieäm cho töøng boä phaän moät caùch roõ raøng vaø cuï theå, daãn ñeán tình traïng khoâng coù söï hoã trôï giöõa caùc phoøng ban vôùi nhau. ™ Veà chöùc naêng ñieàu khieån: ñoái vôùi caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc thì vieäc thöïc hieän chöùc naêng naøy khaù baøi baûn, cuï theå: - Coù boä phaän nhaân söï vaø ñaøo taïo rieâng, khi tuyeån duïng coù phoûng vaán kieåm tra - Coù thöïc hieän caùc chöông trình huaán luyeän veà chuyeân moân, tieáp thu coâng ngheä môùi - Coù heä thoáng ñaùnh giaù khen thöôûng kyû luaät vaø cheá ñoä tieàn löông hôïp lyù, ít bieán ñoäng veà nhaân söï, ngöôøi lao ñoäng gaén boù vôùi doanh nghieäp ™ Veà chöùc naêng kieåm tra, kieåm soaùt: caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc coù quan taâm hôn ñeán vieäc thöïc hieän chöùc naêng naøy do caùc doanh nghieäp naøy phaàn lôùn ñeàu ñaït ñöôïc chöùng chæ quaûn lyù chaát löôïng theo tieâu chuaån ISO. Tuy nhieân vieäc ñaùnh giaù quaù trình thöïc hieän thöôøng chæ mang tính chaát ñoái phoù vôùi caùc ñôn vò caáp giaáy chöùng nhaän. Chaúng haïn nhö caùc nhaân vieân khoâng thöôøng xuyeân caäp nhaät hoà sô ñuùng quy trình maø chæ caäp nhaät qua loa ñeå hoaøn taát coâng vieäc, ñeán khi ñaùnh giaù thì môùi baét ñaàu caäp nhaät. Töø ñoù cho thaáy vieäc 32 thöïc hieän chöùc naêng kieåm tra kieåm soaùt taïi caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc chöa thöïc söï toát. Hai laø, veà coâng taùc Marketing Ñaây laø moät yeáu toá cöïc kyø quan troïng neáu xeùt theo quan ñieåm kinh doanh hieän ñaïi, nhöng laïi ít ñöôïc caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc ngaønh bao bì carton chuù troïng. Ñaây laø moät yeáu keùm cô baûn cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc so vôùi caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Cuï theå: - Haàu heát caùc doanh nghieäp chöa ñaàu tö maïnh vaøo ñoäi nguõ nhaân vieân tieáp thò. Maëc duø caùc doanh nghieäp ñaõ coù ñoäi nguõ naøy nhöng chöa coù caùc chính saùch löông thích hôïp ñeå kích thích vieäc tìm khaùch haøng vaø chaøo haøng. - Caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc naøy haàu nhö chæ taäp trung khai thaùc khaùch haøng theo moái quan heä caù nhaân, ít quan taâm ñeán vieäc tìm hieåu, phaân tích thò tröôøng, nghieân cöùu khaùch haøng cuõng nhö ñoái thuû caïnh tranh. Vieäc caïnh tranh thöôøng laø phaûn öùng töï veä theo baûn naêng. - Chính saùch giaù caû keùm linh hoaït, khoâng aùp duïng chính saùch giaù theo soá löôïng. Töø ñoù laøm giaûm khaû naêng caïnh tranh veà giaù so vôùi ñoái thuû. - Khoâng quan taâm nhieàu ñeán vieäc ña daïng hoaù saûn phaåm maø chæ thöôøng taäp trung vaøo nhöõng saûn phaåm ñaõ bieát hoaëc ñaõ laøm. Do vaäy haøng hoùa thöôøng ñôn ñieäu, khoâng ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu ñoàng boä veà bao bì ñoùng goùi cuûa khaùch haøng. - Chöa chuù troïng nhieàu ñeán caùc dòch vuï sau baùn haøng do ñoù moãi khi coù söï phaûn hoài veà chaát löôïng töø phía khaùch haøng thì vieäc xöû lyù cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc thöôøng chaäm hôn so vôùi caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Ñaây laø moät trong nhöõng ñieåm yeáu maø caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc caàn quan taâm. Ba laø, veà saûn xuaát vaø taùc nghieäp ™ Maùy moùc thieát bò: Hieän taïi veà thieát bò coâng ngheä thì haàu heát caùc doanh nghieäp naøy ñeàu ñöôïc trang bò nhöõng maùy moùc töông ñoái hieän ñaïi nhaát taïi Vieät Nam (ñaëc bieät laø heä thoáng thieát bò in aán), tuy nhieân vaãn chöa ñoàng boä trong vieäc saûn xuaát, chæ taäp trung thieát bò vaøo saûn phaåm bao bì carton phaúng in offset, chöa quan taâm ñeán saûn phaåm bao bì carton dôïn soùng in offset, neáu khaùch haøng coù nhu caàu söû duïng bao bì carton dôïn soùng in offset thì caùc 33 doanh nghieäp phaûi ñi gia coâng ôû moät soá coâng ñoaïn laøm cho khaû naêng caïnh tranh giaûm xuoáng do khoâng chuû ñoäng ñöôïc trong saûn xuaát. Ngoaøi ra, haàu heát caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc do ñöôïc thaønh laäp töø khaù laâu, naèm xen laãn trong caùc khu daân cö neân vieäc ñaàu tö môû roäng gaëp raát nhieàu khoù khaên. Ñaây laø moät trôû ngaïi raát lôùn ñoái vôùi caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì hieän nay ™ Veà coâng suaát: veà maët naøy, qua baûng keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc ñaõ cho thaáy caùc doanh nghieäp naøy chæ môùi söû duïng khoaûng 60% coâng suaát cuûa maùy moùc thieát bò do söû duïng chöa ñaït hieäu quaû, chöa taän duïng ñöôïc lôïi theá veà khaû naêng töï ñoäng cuûa maùy. ™ Veà chaát löôïng: hieän taïi caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc naøy coù quan taâm ñaàu tö vaøo vieäc kieåm tra chaát löôïng do ñang aùp duïng heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng theo tieâu chuaån ISO 9001:2000. Tuy nhieân do coâng taùc kieåm tra kieåm soaùt chöa thöïc söï toát töø khaâu saûn xuaát cho ñeán khaâu thaønh phaåm neân chaát löôïng saûn phaåm vaãn chöa thöïc söï thoaû maõn ñöôïc nhu caàu cuûa khaùch haøng. Boán laø, veà nguoàn nhaân löïc Haàu heát löïc löôïng lao ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset ñeàu khoâng ñöôïc ñaøo taïo caên baûn chuyeân ngaønh maø chæ chuû yeáu ñaøo taïo coâng nhaân veà kyõ thuaät in aán vì cho ñeán nay caû nöôùc vaãn khoâng coù moät trung taâm daïy ngheà naøo ñaøo taïo veà kyõ thuaät bao bì. Vieäc ñaøo taïo chæ ñöôïc thöïc hieän rieâng leû taïi töøng doanh nghieäp döôùi hình thöùc truyeàn kinh nghieäm, ngheà daïy ngheà vaø chöa ñöôïc tieâu chuaån hoùa quoác gia theo caùc thang baäc thôï. Trình ñoä caùn boä quaûn lyù nhìn chung cuõng ôû möùc thaáp, thieáu taàm nhìn chieán löôïc cho söï ñaàu tö laâu daøi, tö töôûng laøm bao nhieâu höôûng baáy nhieâu laø khaù phoå bieán. Ñaây cuõng laø moät trôû ngaïi raát lôùn cho söï nghieäp phaùt trieån cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc ngaønh bao bì Vieät Nam noùi chung trong caû hieän taïi laãn töông lai gaàn. Tuy nhieân buø laïi trong haàu heát caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc taïi TP.HCM ñeàu coù moái quan heä giöõa ngöôøi lao ñoäng vaø ngöôøi söû duïng lao ñoäng laø khaù toát. Ngöôøi lao ñoäng toû ra raát gaén boù vôùi doanh nghieäp neân laøm vieäc tích cöïc vaø coù traùch nhieäm. Ñoàng thôøi do tieàn thaân cuûa caùc doanh nghieäp naøy laø caùc doanh nghieäp ngaønh in neân coù moät ñoäi nguõ coâng nhaân vaän haønh caùc thieát bò in aán khaù toát vaø coù nhieàu kinh 34 nghieäm. Ñaây chính laø lôïi theá cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc so vôùi caùc ñoái thuû khaùc. Naêm laø, veà taøi chính keá toaùn ™ Veà voán: do laø doanh nghieäp nhaø nöôùc neân tieàm löïc veà taøi chính cuûa caùc doanh nghieäp naøy bò haïn cheá. Vôùi tieàm löïc taøi chính yeáu seõ aûnh höôûng khoâng nhoû ñeán hoaït ñoäng kinh doanh, chaúng haïn nhö moät soá khaùch haøng gaëp khoù khaên trong vaán ñeà thanh toaùn nôï neân thöôøng yeâu caàu caùc nhaø cung caáp bao bì cho pheùp nôï töø 45 ñeán 75 ngaøy. Ñieàu naøy laø moät khoù khaên raát lôùn cho caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc neáu voøng quay voán chaäm. Trong khi ñoù ñoái vôùi caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi thì vôùi tieàm löïc taøi chính khaù maïnh neân coù theå hoã trôï cho khaùch haøng trong vieäc thanh toaùn, chaúng haïn nhö coù theå cho khaùch haøng thanh toaùn chaäm trong voøng 45 ñeán 75 ngaøy ñoái vôùi nhöõng ñôn haøng lôùn hoaëc ñoái vôùi nhöõng doanh nghieäp vöøa môùi thaønh laäp, ñaây laø yeáu toá maø khoâng phaûi baát cöù doanh nghieäp cuõng coù theå aùp duïng ñöôïc vì vieäc xoay ñoàng voán chaäm coù theå laøm aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. ™ Veà heä thoáng keá toaùn: do caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc laø nhöõng doanh nghieäp coù quy moâ töông ñoái lôùn neân heä thoáng keá toaùn khaù quy cuû vaø hieäu quaû. Tuy nhieân haàu heát caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc chöa thöïc hieän toát coâng taùc keá toaùn giaù thaønh neân vieäc ñònh giaù saûn phaåm coøn khaù cöùng nhaéc. Saùu laø, veà nghieân cöùu phaùt trieån Haàu heát caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset taïi TP.HCM chöa quan taâm ñeán vaán ñeà nghieân cöùu phaùt trieån. Chöa taäp trung nhieàu vaøo vieäc nghieân cöùu khaùch haøng, nghieân cöùu ñoái thuû caïnh tranh. Trong khi ñoù ôû caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi thì vieäc nghieân cöùu thò tröôøng, ño löôøng söï thoûa maõn cuûa khaùch haøng vaø nghieân cöùu ñoái thuû caïnh tranh thöôøng ñöôïc thöïc hieän raát toát bôûi boä phaän marketing. Beân caïnh ñoù, caùc doanh nghieäp naøy laïi coù moät lôïi theá laø coù boä phaän taïo maãu thieát keá khaù chuyeân nghieäp neân deã daøng thu huùt ñöôïc caùc khaùch haøng nhoû coù nhu caàu thieát keá mieãn phí. Tuy nhieân boä phaän naøy thöôøng ñöôïc caùc doanh nghieäp boá trí chung vôùi boä phaän kinh doanh neân laøm giaûm khaû naêng hoaït ñoäng. 35 2.4. ÑAÙNH GIAÙ MOÂI TRÖÔØNG TAÙC ÑOÄNG ÑEÁN NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC SAÛN XUAÁT BAO BÌ CARTON IN OFFSET TAÏI TP.HCM 2.4.1. Ma traän ñaùnh giaù caùc yeáu toá beân ngoaøi Döïa vaøo keát quaû phaân tích caùc yeáu toá moâi tröôøng beân ngoaøi treân ñaây, ñoàng thôøi ñeå phuïc vuï cho vieäc ñeà ra caùc giaûi phaùp nhaèm naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc taïi TP.HCM, chuùng toâi ñaõ ñöa ra 10 yeáu toá coù vai troø quan troïng trong vieäc nghieân cöùu moâi tröôøng beân ngoaøi cuûa caùc doanh nghieäp naøy, sau ñoù tieán haønh phaân loaïi vaø tính soá ñieåm quan troïng ñöôïc baûng sau: Baûng 8: Ma traän ñaùnh giaù caùc yeáu toá beân ngoaøi STT CAÙC YEÁU TOÁ BEÂN NGOAØI CHUÛ YEÁU MÖÙC QUAN TROÏNG PHAÂN LOAÏI SOÁ ÑIEÅM QUAN TROÏNG 1 Tieàm naêng nhu caàu veà bao bì carton laø raát lôùn vaø khoù coù theå bò thay theá. 0.12 2 0.24 2 Heä thoáng chính trò oån ñònh, phaùp luaät ñang ñöôïc cuûng coá vaø hoaøn thieän 0.06 3 0.18 3 Vieät Nam böôùc vaøo con ñöôøng hoäi nhaäp 0.12 2 0.24 4 Kinh teá Vieät Nam ñang taêng tröôûng maïnh meõ 0.10 2 0.20 5 Naèm gaàn ngay taïi caùc khu coâng nghieäp lôùn, taäp trung vaø coù toác ñoä phaùt trieån cao nhaát nöôùc 0.08 2 0.16 6 Söï caïnh tranh maïnh meõ töø caùc ñoái thuû 0.12 2 0.24 7 Nguoàn cung caáp noäi ñòa khoâng oån ñònh, chaát löôïng keùm 0.10 3 0.30 8 Raøo caûn xaâm nhaäp ngaønh thaáp, möùc lôïi nhuaän bình quaân ngaønh giaûm nhanh 0.12 2 0.24 9 Löïc löôïng lao ñoäng khoâng ñöôïc ñaøo taïo chuyeân ngaønh veà bao bì 0.10 4 0.40 10 Khaùch haøng coù tính chuyeân nghieäp vaø ngaøy caøng khoù tính, ít chung thuûy 0.08 2 0.16 TOÅNG COÄNG 1 2.36 Nhaän xeùt: Nhìn vaøo keát quaû toång soá ñieåm quan troïng laø 2.36 thaáp hôn so vôùi möùc trung bình 2.50, ñieàu naøy cho thaáy caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc coøn chöa ñaït ñöôïc möùc trung bình trong noå löïc theo ñuoåi caùc giaûi phaùp nhaèm taän duïng caùc cô hoäi 36 vaø neù traùnh ñe doïa töø beân ngoaøi. Theâm vaøo ñoù, caùc yeáu toá nhö söï caïnh tranh maïnh meõ töø caùc ñoái thuû, nghieân cöùu khaùch haøng, raøo caûn xaâm nhaäp ngaønh thaáp chöa ñöôïc caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc quan taâm nhieàu laø nhöõng yeáu toá taùc ñoäng khaù lôùn ñeán naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc taïi TP.HCM. 2.4.2. Ma traän ñaùnh giaù noäi boä Töø vieäc phaân tích caùc yeáu toá noäi boä cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset taïi TP.HCM, ñoàng thôøi ñeå coù theå ñeà ra caùc giaûi phaùp nhaèm naâng cao naêng löïc caïnh tranh cho caùc doanh nghieäp naøy, böôùc caàn thieát tieáp theo laø xaây döïng ma traän ñaùnh giaù noäi boä baèng vieäc toùm taét ñaùnh giaù nhöõng maët maïnh yeáu quan troïng cuûa ñoái töôïng nghieân cöùu thoâng qua yù kieán cuûa caùc chuyeân gia trong ngaønh bao bì giaáy, ñöôïc baûng sau: Baûng 9: Ma traän ñaùnh giaù noäi boä STT CAÙC YEÁU TOÁ BEÂN TRONG CHUÛ YEÁU MÖÙC QUAN TROÏNG PHAÂN LOAÏI SOÁ ÑIEÅM QUAN TROÏNG 1 Kinh nghieäm veà ngaønh in aán 0.10 4 0.40 2 Löïc löôïng lao ñoäng gaén boù vôùi doanh nghieäp 0.10 3 0.30 3 Hieåu roõ thò tröôøng trong nöôùc 0.08 3 0.24 4 Coù boä phaän taïo maãu thieát keá chuyeân nghieäp 0.10 3 0.30 5 Thieáu caùc nhaø quaûn trò gioûi, coù kieán thöùc chuyeân moân 0.10 1 0.20 6 Vieäc nghieân cöùu vaø thu huùt khaùch haøng chöa ñöôïc quan taâm 0.10 2 0.20 7 Ñoäi nguõ tieáp thò khoâng coù hoaëc ít veà soá löôïng, yeáu veà chuyeân moân 0.12 1 0.12 8 Maùy moùc thieát bò thieáu ñoàng boä, naêng suaát thaáp 0.12 1 0.12 9 Nhaø xöôûng chaät heïp, chen laãn trong khu daân cö 0.08 2 0.16 10 Chaát löôïng dòch vuï coøn keùm 0.10 2 0.20 TOÅNG COÄNG 1 2.24 Nhaän xeùt: Nhìn vaøo keát quaû toång soá ñieåm quan troïng laø 2.24 thaáp hôn so vôùi ñieåm trung bình 2.50, cho thaáy caùc yeáu toá noäi boä cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset taïi TP.HCM laø chöa toát. Do ñoù beân caïnh vieäc phaùt 37 huy nhöõng maët maïnh, caùc doanh nghieäp naøy caàn phaûi coù höôùng khaéc phuïc nhöõng yeáu keùm coù aûnh höôûng ñeán naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp nhö: ñoäi nguõ tieáp thò coøn yeáu, maùy moùc thieát bò thieáu ñoàng boä, chöa quan taâm ñeán vieäc nghieân cöùu phaùt trieån khaùch haøng… 2.4.3. Ma traän hình aûnh caïnh tranh 38 0.10 2.07 0.32 0.04 0.18 0.32 0.12 0.08 0.51 0.22 0.18 Visingpack Alcamax United Boán DN nhaø nöôùc trong phaïm vi nghieân cöùu Caùc DN tö nhaân coù voán ñaàu tö trong nöôùc Stt Caùc chæ tieâu Möùc ñoä quan troïng Phaân loaïi Ñieåm quan troïng Phaân loaïi Ñieåm quan troïng Phaân loaïi Ñieåm quan troïng Phaân loaïi Ñieåm quan troïng Phaân loaïi Ñieåm quan troïng 1 Voán thöông maïi (uy tín) 0.16 4 0.64 4 0.64 2 0.32 4 0.64 2 2 Ñoäi nguõ Marketing 0.10 4 0.4 3 0.3 2 0.2 2 0.2 1 3 Thieát keá saûn phaåm môùi 0.02 2 0.04 2 0.04 3 0.06 3 0.06 2 4 Trình ñoä chuyeân moân, tay ngheà cuûa CN 0.06 2 0.12 3 0.18 3 0.18 3 0.18 2 5 Khaû naêng saûn xuaát vaø ñaùp öùng ñôn haøng 0.04 4 0.16 4 0.16 3 0.12 3 0.12 2 6 Khaû naêng taøi chính 0.09 4 0.36 4 0.36 4 0.36 3 0.27 2 7 Chaát löôïng saûn phaåm 0.16 3 0.48 3 0.48 2 0.32 3 0.48 2 8 Chaát löôïng dòch vuï 0.09 4 0.36 3 0.27 3 0.27 2 0.18 2 9 Kyõ thuaät coâng ngheä 0.11 3 0.33 2 0.22 2 0.22 3 0.33 2 10 Giaù caû 0.17 3 0.51 2 0.34 3 0.51 2 0.34 3 Toång coäng 1 3.4 2.99 2.56 2.8 Baûng 10: Ma traän hình aûnh caïnh tranh Nhaän xeùt: Töø vieäc phaân tích ma traän hình aûnh caïnh tranh ôû baûng 10, ta coù theå xeáp haïng caùc ñoái thuû caïnh tranh nhö sau: Coâng ty Visingpack ñöùng vò trí thöù nhaát, sau ñoù ñeán Coâng ty Alcamax ñöùng vò trí thöù hai, 4 doanh nghieäp nhaø nöôùc ñöùng vò trí thöù ba, coøn laïi laø coâng ty United vaø caùc doanh nghieäp tö nhaân trong nöôùc ñöùng vò trí thöù tö vaø naêm. Toång soá ñieåm quan troïng cuûa Coâng ty Visingpack laø 3.4 cho thaáy ñaây laø moät ñoái thuû caïnh tranh raát maïnh, hoï vöôït qua 4 doanh nghieäp nhaø nöôùc veà moïi maët, coøn Alcamax laø moät ñoái thuû raát khoù chòu maëc duø coù soá ñieåm 2.99 lôùn hôn caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc khoâng nhieàu, beân caïnh ñoù caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc cuõng khoâng theå xem thöôøng coâng ty United vaø caùc doanh nghieäp tö nhaân trong nöôùc maëc duø hoï coù soá ñieåm thaáp hôn nhöng coù theå baét kòp trong thôøi gian khoâng xa. Nhìn chung, caùc ñoái thuû caïnh tranh ñeàu raát maïnh ñoøi hoûi caùc nhaø laõnh ñaïo cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc naøy phaûi coù nhöõng giaûi phaùp kòp thôøi ñeå öùng phoù vôùi khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc ñoái thuû hieän coù. 2.5. ÑAÙNH GIAÙ CHUNG VEÀ NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC SAÛN XUAÁT BAO BÌ CARTON IN OFFSET ÔÛ TP.HCM Qua vieäc phaân tích ôû treân, coù theå ñuùc keát nhöõng öu ñieåm cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset taïi TP.HCM nhö sau: - Naèm gaàn caùc khu coâng nghieäp lôùn vaø troïng ñieåm cuûa caû nöôùc - Coù lôïi theá veà thieát keá vaø taïo maãu - Coù kinh nghieäm laâu naêm trong ngaønh in aán vaø hieåu roõ thò tröôøng trong nöôùc - Ñöôïc nhaø nöôùc quan taâm vaø hoã trôï veà moïi maët, ñaëc bieät laø coâng taùc coå phaàn hoùa ñeå huy ñoäng nguoàn voán ñaàu tö. - Ñöôïc trang bò heä thoáng thieát bò in aán hieän ñaïi nhaát taïi Vieät Nam. - Löïc löôïng lao ñoäng coù thaâm nieân vaø raát gaén boù vôùi doanh nghieäp. Beân caïnh nhöõng öu ñieåm treân, caùc doanh nghieäp naøy coøn coù nhöõng haïn cheá sau: - Chöa taäp trung nhieàu vaøo nhöõng thò tröôøng maø caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc coù lôïi theá, chöa coù caùc chieán löôïc nghieân cöùu vaø phaùt trieån khaùch haøng ñeå môû roäng thò tröôøng, coâng taùc marketing coøn yeáu keùm laøm aûnh höôûng ñeán khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp. - Chi phí saûn xuaát vaø chi phí nguyeân vaät lieäu coøn cao laøm aûnh höôûng ñeán giaù thaønh cuûa saûn phaåm, laøm giaûm khaû naêng caïnh tranh so vôùi caùc ñoái thuû 35 Nhö vaäy caùc vaán ñeà neâu ra treân ñaây ñaõ xaùc ñònh caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset taïi TP.HCM ñaõ phaùt trieån vaø coù theå khaúng ñònh vò theá cuûa mình trong thò tröôøng. Tuy nhieân, muoán ñöùng vöõng trong thò tröôøng ñaày bieán ñoäng, caùc doanh nghieäp caàn phaûi coù nhöõng giaûi phaùp ñeå taän duïng nhöõng lôïi theá saún coù cuûa mình, khaéc phuïc nhöõng vaán ñeà coøn toàn taïi nhö ñaõ neâu ra treân ñaây. Chính vì theá, noù laø cô sôû ñeå neâu ra moät heä thoáng caùc giaûi phaùp nhaèm naâng cao naêng löïc caïnh tranh cho caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset taïi TP.HCM. - Heä thoáng maùy moùc thieát bò cuûa caùc doanh nghieäp chöa ñoàng boä, ñoàng thôøi chöa söû duïng moät caùch coù hieäu quaû coâng suaát cuûa maùy moùc thieát bò. - Ñaùnh giaù chung veà naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc naøy. - Thöïc traïng naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp naøy thoâng qua vieäc phaân tích caùc yeáu toá moâi tröôøng. - Sô löôïc veà quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset taïi TP.HCM. Chöông 2 ñaõ neâu baät moät soá vaán ñeà sau: - Coâng taùc toå chöùc quaûn lyù vaø ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc chöa ñöôïc quan taâm nhieàu, boä maùy toå chöùc coøn choàng cheùo, chöa coù söï lieân keát hoã trôï giöõa caùc phoøng ban. TOÙM TAÉT CHÖÔNG 2 36 CHÖÔNG 3: MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC SAÛN XUAÁT BAO BÌ CARTON IN OFFSET TAÏI TP.HCM 3.1. MUÏC TIEÂU TÖØ NAY ÑEÁN NAÊM 2010 CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC SAÛN XUAÁT BAO BÌ CARTON IN OFFSET ÔÛ TP.HCM 3.1.1. Cô sôû xaùc ñònh muïc tieâu: ™ Döïa vaøo söï phaùt trieån cuûa caùc ngaønh coâng nghieäp coù nhu caàu caàu veà bao bì carton in offset: Söï phaùt trieån cuûa caùc ngaønh coâng nghieäp cuõng taïo ra raát nhieàu cô hoäi cho söï phaùt trieån cuûa caùc doanh nghieäp saûn xuaát bao bì carton, ñaëc bieät laø caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc. Baûng 11: Toác ñoä taêng tröôûng cuûa moät soá ngaønh coâng nghieäp söû duïng bao bì carton in offset Ngaønh coâng nghieäp 2000 2001 2002 2003 Bình Quaân Ngaønh coâng nghieäp thöïc phaåm , ñoà uoáng 115,6 115,4 111,3 112,8 13,77 Ngaønh coâng nghieäp thuoác laù 119,8 116,5 114,5 113,1 15,97 Ngaønh coâng nghieäp ñieän töû 110,1 123,0 114,1 120,5 16,92 Ngaønh coâng nghieäp may maëc 119,8 105,9 115,9 115,3 14,22 Ngaønh coâng nghieäp cheá bieán thuûy haûi saûn 119,3 116,4 108,8 109,5 13,5 Ngaønh coâng nghieäp da giaøy 114,6 107,7 116,4 116,9 13,9 Ngaønh coâng nghieäp döôïc – hoaù myõ phaåm 114,9 115,5 114,5 114,4 14,82 (Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ 2003) Baûng 12: Chæ soá phaùt trieån cuûa ngaønh coâng nghieäp giaáy vaø caùc saûn phaåm baèng giaáy Naêm 2000 2001 2002 2003 Bình quaân Chæ soá 131,8 123,1 105 105,6 16,37 (Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ 2003) Vôùi caùc soá lieäu treân cho thaáy toác ñoä taêng tröôûng bình quaân cuûa caùc ngaønh coâng nghieäp coù nhu caàu veà bao bì giaáy laø 12%, ñoàng thôøi chæ soá phaùt trieån bình quaân cuûa caùc ngaønh coâng nghieäp giaáy vaø caùc saûn phaåm baèng giaáy laø 16.37%, cho thaáy tieàm naêng veà thò tröôøng cuûa saûn phaåm bao bì giaáy laø raát lôùn, trong ñoù bao goàm caû saûn phaåm bao bì carton in offset. ™ Döïa vaøo vieäc döï baùo nhu caàu veà bao bì giaáy: Caên cöù vaøo keát quaû döï baùo cuûa caùc chuyeân gia trong ngaønh bao bì giaáy thì nhu caàu tieâu thuï veà bao bì giaáy taïi Vieät Nam töø nay ñeán naêm 2010 nhö sau: Baûng 13: Döï baùo nhu caàu veà bao bì giaáy taïi Vieät Nam ñeán naêm 2010 Naêm 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Nhu caàu (taán) 489.000 527.000 624.000 750.000 870.000 900.000 (Nguoàn: Taïp chí coâng nghieäp giaáy soá 2/2003) Rieâng nhu caàu veà bao bì giaáy taïi TP.HCM vaø moät soá tænh laân caän ôû phía Nam nhö sau: 38 Baûng 14: Döï baùo nhu caàu veà bao bì giaáy taïi TP.HCM ñeán naêm 2010 Naêm 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Nhu caàu (taán) 217.000 265.000 312.000 360.000 385.000 405.000 (Nguoàn: Taïp chí coâng nghieäp giaáy soá 3/2003) Vôùi caùc soá lieäu treân cho thaáy nhu caàu veà saûn phaåm bao bì giaáy laø raát lôùn, söï caïnh tranh seõ ngaøy caøng gay gaét hôn, do ñoù caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc trong phaïm vi nghieân cöùu caàn xaây döïng caùc giaûi phaùp ñeå phaùt trieån vaø naâng cao tính caïnh tranh cuûa mình so vôùi caùc ñoái thuû. 3.1.2. Muïc tieâu phaùt trieån cuûa boán doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset ôû TP.HCM töø nay ñeán naêm 2010: Sau khi nghieân cöùu vaø phaân tích, chuùng toâi xin ñöa ra caùc ñònh höôùng vaø muïc tieâu daøi haïn ñeán naêm 2010 cho caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset taïi TP.HCM nhö sau: - Coá gaéng giöõ vöõng thò phaàn ñoàng thôøi coù theå taêng theâm 10% so vôùi thò phaàn hieän taïi - Giöõ vöõng möùc ñoä taêng doanh soá nhö hieän nay, bình quaân töø 20 – 40%/naêm - Giaûm hao phí ôû caùc coâng ñoaïn saûn xuaát nhaèm taêng cöôøng lôïi nhuaän bình quaân töø 4 – 6% - Ñaåy maïnh vieäc ñaàu tö vaøo saûn xuaát saûn phaåm bao bì carton dôïn soùng in offset vì saûn phaåm naøy coù doanh soá khaù lôùn (chieám khoaûng 60% doanh soá cuûa caùc ñoái thuû). - Ñaåy maïnh coâng taùc nghieân cöùu khaùch haøng, nghieân cöùu ñoái thuû caïnh tranh nhaèm phuïc vuï khaùch haøng toát nhaát ñoàng thôøi coù theå deã daøng öùng phoù vôùi nhöõng chieán löôïc cuûa caùc ñoái thuû. - Môû roäng thò tröôøng ra caùc tænh ôû phía Baéc vaø Trung 39 - Tieán haønh coå phaàn hoùa toaøn boä caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc naøy nhaèm huy ñoäng voán tröïc tieáp cho ñaàu tö phaùt trieån thoâng qua vieäc phaùt haønh coå phieáu, maët khaùc caùc doanh nghieäp coå phaàn coøn laø loaïi haøng hoùa cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn – haït nhaân cuûa neàn kinh teá thò tröôøng. - Taïo coâng aên vieäc laøm vaø thu nhaäp oån ñònh cho caùc caùn boä coâng nhaân vieân cuûa doanh nghieäp. - Ñònh höôùng vaøo vieäc xuaát khaåu bao bì giaáy, tröôùc tieân laø ñaåy maïnh xuaát khaåu vaøo caùc khu coâng nghieäp cheá bieán haøng xuaát khaåu. Sau ñoù tieán ñeán vieäc xuaát khaåu qua caùc nöôùc trong khu vöïc vaø nhöõng nöôùc laân caän. 3.2. MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC SAÛN XUAÁT BAO BÌ CARTON IN OFFSET TAÏI TP.HCM Ñeå ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu daøi haïn vaø caùc ñònh höôùng ñaõ ñeà ra, chuùng toâi xin ñöa ra caùc giaûi phaùp nhaèm naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì carton in offset taïi TP.HCM nhö sau: 3.2.1. Nhoùm giaûi phaùp phaùt trieån thò tröôøng vaø ñaåy maïnh hoaït ñoäng marketing 3.2.1.1. Giaûi phaùp phaân khuùc vaø löïa choïn thò tröôøng muïc tieâu Giaûi phaùp naøy nhaèm taän duïng lôïi theá hieåu roõ thò tröôøng trong nöôùc ñeå löïa choïn thò tröôøng muïc tieâu cho phuø hôïp vôùi lôïi theá caïnh tranh hieän taïi cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc trong phaïm vi nghieân cöùu. Theo chuùng toâi, thò tröôøng cuûa caùc doanh nghieäp saûn xuaát bao bì carton in offset taïi TP.HCM neân phaân khuùc nhö sau: - Phaân khuùc A: goàm caùc khaùch haøng trong caùc ngaønh coâng nghieäp nhö röôïu, bia, nöôùc giaûi khaùt, baùnh keïo,… - Phaân khuùc B: goàm caùc khaùch haøng trong ngaønh coâng nghieäp döôïc phaåm, hoùa myõ phaåm, noâng döôïc - Phaân khuùc C: goàm caùc khaùch haøng trong ngaønh coâng nghieäp giaøy, cheá bieán thuûy haûi saûn - Phaân khuùc D: goàm caùc khaùch haøng trong ngaønh coâng nghieäp ñieän töû, vieãn thoâng,… Caùc ñaëc tröng cuûa töøng thò tröôøng ñöôïc bieåu hieän ôû baûng 15 40 Baûng 15: Caùc ñaëc tröng chuû yeáu cuûa caùc phaân khuùc ñoái vôùi 4 doanh nghieäp nhaø nöôùc saûn xuaát bao bì cartonin offset taïi TP.HCM Stt Caùc ñaëc tröng chuû yeáu Phaân khuùc A Phaân khuùc B Phaân khuùc C Phaân khuùc D 1 Quy moâ cuûa phaân khuùc Raát lôùn Lôùn Lôùn Nhoû 2 Möùc taêng tröôûng döï kieán cuûa phaân khuùc Cao Trung bình Cao Trung bình 3 Möùc thuaän lôïi ñoái vôùi saûn xuaát Thaáp Raát thuaän lôïi Thuaän lôïi Trung bình 4 Möùc ñoä quan taâm veà giaù Trung bình Thaáp Cao Trung bình 5 Aùp löïc caïnh tranh cuûa phaân khuùc Raát cao Cao Cao Trung bình 6 Ñoä oån ñònh cuûa ñôn haøng Trung bình Cao Cao Trung bình 7 Ñoøi hoûi chaát löôïng dòch vuï Raát cao Cao Trung bình Trung bình 8 Ñoøi hoûi giao haøng ñuùng heïn Raát cao Trung bình Cao Thaáp Ñeå ñaùnh giaù vaø löïa choïn thò tröôøng muïc tieâu, coù theå nhaän xeùt: - Phaân khuùc A: Raát quan troïng, chieám tyû troïng cao trong doanh soá, tuy nhieân caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc chöa quan taâm nhieàu do heä thoáng maùy moùc thieát bò chöa theå phuïc vuï toát cho phaân khuùc naøy do ñoù ñeå coù theå thu huùt ñöôïc nhoùm khaùch haøng thuoäc phaân khuùc naøy caàn quan taâm ñaàu tö maùy moùc thieát bò ñeå coù theå ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cuûa caùc khaùch haøng trong phaân khuùc naøy. - Phaân khuùc B: Ñaây laø phaân khuùc maø lôïi theá caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc trong phaïm vi nghieân cöùu ñöô