Luận văn Giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại tỉnh Bình Phước

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH NGUYỄN TIẾN ĐIỀN GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI TỈNH BÌNH PHƯỚC LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH –NĂM 2008 1 CHÖÔNG I TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG VAØ RUÛI RO TÍN DUÏNG TRONG HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH CUÛA CAÙC NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI 1.1 – Tín duïng trong neàn kinh teá thò tröôøng 1.1.1 - Baûn chaát cuûa tín duïng Tín duïng laø quan heä vay möôïn, quan heä söû duïng voán laãn nhau giöõa ngöôøi ñi vay vaø ngöôøi cho vay döïa treân nguyeân taéc hoaøn traû. Tín duïng laø moät phaïm truø cuûa kinh teá haøng hoaù, coù quaù trình ra ñôøi toàn taïi vaø phaùt trieån cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa kinh teá haøng hoaù. Maëc duø tín duïng coù moät quaù trình toàn taïi vaø phaùt trieån laâu daøi qua nhieàu hình thaùi kinh teá xaõ hoäi, vôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau song ñeàu coù caùc tính chaát quan troïng sau: - Tín duïng chæ laø söï chuyeån giao quyeàn söû duïng moät soá tieàn hoaëc taøi saûn töø chuû theå naøy sang chuû theå khaùc, chöù khoâng laøm thay ñoåi quyeàn sôû höõu cuûa chuùng. - Tín duïng bao giôø cuõng coù thôøi haïn vaø phaûi ñöôïc hoaøn traû - Giaù trò cuûa tín duïng khoâng nhöõng ñöôïc baûo toàn maø coøn ñöôïc naâng cao nhôø lôïi töùc tín duïng. Baûn chaát cuûa tín duïng laø heä thoáng quan heä kinh teá phaùt sinh giöõa ngöôøi ñi vay vaø ngöôøi cho vay, nhôø quan heä aáy maø voán tieàn teä ñöôïc vaän ñoäng töø chuû theå naøy sang chuû theå khaùc ñeå söû duïng cho caùc nhu caàu khaùc nhau trong neàn kinh teá. 1.1.2 – Caùc hình thöùc tín duïng chuû yeáu trong neàn KTTT Trong neàn kinh teá thò tröôøng quan heä tín duïng ñöôïc theå hieän raát ña daïng, phong phuù, nhöng tieâu bieåu laø caùc hình thöùc tín duïng sau: 1.1.2.1 - Tín duïng thöông maïi Laø quan heä tín duïng giöõa caùc coâng ty, xí nghieäp, caùc toå chöùc kinh teá vôùi nhau, ñöôïc thöïc hieän döôùi hình thöùc mua baùn chòu haøng hoaù cuûa nhau. Tín duïng 2 thöông maïi ra ñôøi sôùm hôn caùc hình thöùc tín duïng khaùc vaø giöõ vai troø laø cô sôû ñeå caùc hình thöùc tín duïng khaùc ra ñôøi. Tín duïng thöông maïi ra ñôøi döïa treân neàn taûng khaùch quan ñoù laø quaù trình luaân chuyeån voán vaø chu kyø saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc xí nghieäp, toå chöùc kinh teá khoâng coù söï phuø hôïp vaø aên khôùp laãn nhau, khoâng nhöõng giöõa caùc toå chöùc kinh teá khaùc ngaønh maø coøn trong cuøng moät ngaønh. Söï khoâng aên khôùp naøy daãn ñeán hieän töôïng trong cuøng moät thôøi ñieåm, moät soá doanh nghieäp ñaõ saûn xuaát ra moät löôïng haøng hoaù caàn baùn, nhöng chöa caàn phaûi thu tieàn ngay, trong khi moät soá doanh nghieäp khaùc laïi caàn mua nhöõng saûn phaåm, haøng hoaù aáy ñeå ñaùp öùng nhu caàu saûn xuaát kinh doanh nhöng laïi chöa coù tieàn. Hieän töôïng naøy coù theå ñöôïc giaûi quyeát neáu caùc doanh nghieäp tieán haønh mua baùn chòu haøng hoaù cho nhau, ñoù chính laø tín duïng thöông maïi. Nhö vaäy TDTM coù lôïi ñoái vôùi caû hai phía, vaø coù lôïi ñoái vôùi tieán trình phaùt trieån cuûa neàn kinh teá , bôûi vaäy TDTM ñaõ toàn taïi, phaùt trieån töø xa xöa vaø hieän nay trong ñieàu kieän neàn kinh teá thò tröôøng vaãn coøn phaùt huy taùc duïng. - Ñaëc ñieåm cuûa tín duïng thöông maïi: + TDTM laø tín duïng giöõa nhöõng ngöôøi SXKD: Tuy laø hình thöùc tín duïng phaùt trieån roäng raõi nhöng khoâng phaûi laø moät hình thöùc tín duïng chuû yeáu cuûa neàn kinh teá, söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa noù döïa treân söï tín nhieäm cuõng nhö moái quan heä veà cung caáp haøng hoaù, dòch vuï giöõa nhöõng ngöôøi SXKD vôùi nhau. + Ñoái töôïng cuûa TDTM laø haøng hoaù chöù khoâng phaûi laø tieàn teä. + Söï vaän ñoäng vaø phaùt trieån cuûa TDTM bao giôø cuõng phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn saûn xuaát vaø trao ñoåi haøng hoaù: Khi saûn xuaát haøng hoaù phaùt trieån môû roäng thì TDTM cuõng ñöôïc môû roäng vaø ngöôïc laïi khi saûn xuaát thu heïp thì TDTM cuõng bò thu heïp. 3 1.1.2.2 - Tín duïng ngaân haøng Laø quan heä tín duïng giöõa caùc ngaân haøng vôùi caùc xí nghieäp, toå chöùc kinh teá , caùc toå chöùc vaø caù nhaân ñöôïc thöïc hieän döôùi hình thöùc ngaân haøng ñöùng ra huy ñoäng voán baèng tieàn vaø cho vay ñoái vôùi caùc ñoái töôïng coù nhu caàu. Tín duïng ngaân haøng laø hình thöùc tín duïng chuû yeáu, chieám vò trí ñaëc bieät quan troïng trong neàn kinh teá . Tín duïng ngaân haøng ra ñôøi vaø phaùt trieån cuøng vôùi söï ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa heä thoáng ngaân haøng, khaùc vôùi tín duïng thöông maïi, TDNH laø hình thöùc tín duïng chuû yeáu cuûa neàn kinh teá, hoaït ñoäng cuûa noù heát söùc ña daïng vaø phong phuù. - Ñaëc ñieåm cuûa tín duïng ngaân haøng: + Ñoái töôïng cuûa tín duïng ngaân haøng laø voán tieàn teä: nghóa laø ngaân haøng huy ñoäng voán vaø cho vay baèng tieàn. + Trong TDNH, caùc chuû theå cuûa noù ñöôïc xaùc ñònh moät caùch roõ raøng: Ngaân haøng vöøa laø ngöôøi cho vay ñoàng thôøi cuõng laø ngöôøi ñi vay, coøn caùc doanh nghieäp, caùc toå chöùc, caù nhaân laø ngöôøi ñi vay ñoàng thôøi cuõng laø ngöôøi cho NHTM vay döôùi hình thöùc göûi voán tieàn teä taïm thôøi nhaøn roãi vaøo taøi khoaûn ôû NHTM. + Quaù trình vaän ñoäng vaø phaùt trieån cuûa tín duïng ngaân haøng khoâng hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi quaù trình phaùt trieån cuûa saûn xuaát vaø löu thoâng haøng hoaù: vì tín duïng ngaân haøng vöøa laø tín duïng mang tính chaát SXKD gaén vôùi hoaït ñoäng SXKD cuûa caùc doanh nghieäp, vöøa laø tín duïng tieâu duøng khoâng gaén vôùi hoaït ñoäng SXKD cuûa caùc doanh nghieäp. 1.1.2.3 - Tín duïng nhaø nöôùc Tín duïng nhaø nöôùc laø quan heä tín duïng giöõa nhaø nöôùc (Bao goàm Chính phuû Trung öông, Chính quyeàn ñòa phöông… ) vôùi caùc ñôn vò vaø caù nhaân trong xaõ hoäi, trong ñoù chuû yeáu laø nhaø nöôùc ñöùng ra huy ñoäng voán cuûa caùc toå chöùc, caù nhaân baèng caùch phaùt haønh traùi phieáu ñeå söû duïng vì muïc ñích vaø lôïi ích chung cuûa toaøn 4 xaõ hoäi. Tín duïng nhaø nöôùc coù theå ñöôïc thöïc hieän baèng hieän vaät ( Thoùc, Gaïo, Traâu, Boø… ) hoaëc baèng hieän kim ( Tieàn, Vaøng… ) nhöng trong ñoù tín duïng baèng tieàn laø chuû yeáu. - Ñaëc ñieåm cuûa tín duïng nhaø nöôùc: + Theå hieän lôïi ích kinh teá mang tính töï nguyeän, tính cöôõng cheá vaø tính chính trò, xaõ hoäi. + Hình thöùc tín duïng ña daïng, phaïm vi huy ñoäng voán roäng. + Vieäc huy ñoäng vaø söû duïng voán coù söï keát hôïp giöõa caùc nguyeân taéc tín duïng vaø caùc chính saùch taøi chính tieàn teä cuûa nhaø nöôùc. 1.1.3 - Vai troø cuûa TDNH ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá - Goùp phaàn thuùc ñaåy saûn xuaát vaø löu thoâng haøng hoaù phaùt trieån: Tín duïng ngaân haøng coù theå môû roäng cho moïi ñoái töôïng trong xaõ hoäi, noù coù theå xaâm nhaäp vaøo caùc ngaønh, vôùi nhieàu loaïi hình vaø qui moâ hoaït ñoäng lôùn, vöøa vaø nhoû, khoâng nhöõng xaâm nhaäp vaøo lónh vöïc saûn xuaát kinh doanh, maø coøn xaâm nhaäp vaøo nhieàu lónh vöïc nhö dòch vuï, ñôøi soáng. Vì vaäy coù theå khaúng ñònh vai troø to lôùn cuûa tín duïng ngaân haøng trong vieäc thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá. Tín duïng ngaân haøng khoâng bò giôùi haïn veà qui moâ, coù nghóa laø trong tín duïng ngaân haøng coù theå cung öùng voán cho neàn kinh teá vôùi soá löôïng raát lôùn, vôùi nhieàu thôøi haïn khaùc nhau, nhôø ñoù giuùp caùc doanh nghieäp khoâng nhöõng coù voán ñeå kinh doanh, maø coøn coù voán ñeå môû roäng ñaàu tö, ñoåi môùi thieát bò nhaém naâng cao naêng löïc saûn xuaát, do ñoù TDNH ñaåy nhanh toác ñoä phaùt trieån cuûa neàn kinh teá. - Goùp phaàn oån ñònh tieàn teä, oån ñònh giaù caû: Tín duïng ñaõ goùp phaàn laøm giaûm khoái löôïng tieàn phaùt haønh trong löu thoâng, ñaëc bieät laø tieàn maët trong tay caùc taàng lôùp daân cö, laøm giaûm aùp löïc laïm phaùt, nhôø vaäy goùp phaàn laøm oån ñònh tieàn teä. Maët khaùc do cung öùng voán tín duïng , taïo ñieàu kieân cho caùc toå chöùc kinh teá cung öùng ngaøy caøng nhieàu caùc saûn phaåm haøng hoaù 5 dòch vuï, ñaùp öùng nhu caàu ngaøy caøng taêng cuûa xaõ hoäi, do ñoù tín duïng ngaân haøng goùp phaàn laøm oån ñònh giaù caû thò tröôøng trong nöôùc. - Goùp phaàn taïo coâng aên vieäc laøm, oån ñònh ñôøi soáng traät töï XH: Tín duïng ngaân haøng ñaõ taïo ra khaû naêng khai thaùc caùc tieàm naêng saün coù trong xaõ hoäi veà taøi nguyeân thieân nhieân, veà lao ñoäng, ñaát, röøng … Do ñoù coù theå thu huùt nhieàu löïc löôïng lao ñoäng cuûa xaõ hoäi ñeå taïo ra löïc löôïng saûn xuaát môùi thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá, oån ñònh ñôøi soáng vaø traät töï xaõ hoäi. - Taïo ñieàu kieän môû roäng quan heä kinh teá ñoái ngoaïi vaø giao löu quoác teá: Trong boái caûnh Vieät Nam ñang töøng böôùc gia nhaäp neàn kinh teá theá giôùi vaø khu vöïc, TDNH ñaõ trôû thaønh coâng cuï quan troïng giuùp cho caùc nöôùc coù theå taêng cöôøng moái quan heä kinh doanh, hôïp taùc thoâng qua vieäc ñaàu tö tín duïng, thöïc hieän chuyeån giao coâng ngheä töø ñoù taïo tieàn ñeà ñeå môû roäng giao löu treân caùc lónh vöïc kinh teá – vaên hoaù moät caùch toaøn dieän. 1.2 – Ruûi ro tín duïng trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHTM 1.2.1 – Hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHTM trong neàn KTTT Nhìn chung caùc NHTM hoaït ñoäng kinh doanh treân 3 nghieäp vuï chính: - Nghieäp vuï nguoàn voán (nghieäp vuï thuoäc taøi saûn nôï) - Nghieäp vuï tín duïng vaø ñaàu tö (nghieäp vuï thuoäc taøi saûn coù sinh lôøi) - Nghieäp vuï kinh doanh dòch vuï ngaân haøng Vieäc nghieân cöùu caùc nghieäp vuï kinh doanh cô baûn cuûa moät NHTM thöïc chaát phaûn aùnh toång quaùt tình hình söû duïng voán vaø nguoàn voán hoaït ñoäng taïi moät thôøi ñieåm nhaát ñònh. 1.2.1.1. Nghieäp vuï nguoàn voán Ñaây laø nghieäp vuï khôûi ñaàu, nhaèm taïo laäp nguoàn voán hoaït ñoäng cuûa NHTM. Nguoàn voán cuûa moät NHTM bao goàm: 6 * Voán chuû sôû höõu: laø voán rieâng coù cuûa NHTM khi thaønh laäp vaø ñöôïc boå sung trong quaù trình hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHTM. Voán chuû sôû höõu cuûa NHTM goàm: - Voán ñieàu leä (voán phaùp ñònh): Ñaây laø voán cuûa NHTM khi ñöôïc thaønh laäp vaø ñöôïc ghi vaøo ñieàu leä cuûa ngaân haøng. Trong quaù trình hoaït ñoäng kinh doanh, voán ñieàu leä ñöôïc boå sung nhôø vieäc phaùt haønh coå phieáu hoaëc ñöôïc keát chuyeån töø quyõ döï tröõ boå sung. - Caùc quyõ cuûa ngaân haøng: Caùc NHTM ñöôïc trích laäp quyõ döï tröõ boå sung voán ñieàu leä theo tyû leä qui ñònh (khoaûng 5%). Ngoaøi ra, caùc NHTM coøn ñöôïc trích laäp caùc quyõ: quyõ ñaàu tö phaùt trieån, quyõ döï phoøng, quyõ khen thöôûng, phuùc lôïi… * Voán huy ñoäng: Laø taøi saûn baèng tieàn cuûa caùc khaùch haøng maø NHTM ñang taïm thôøi quaûn lyù vaø söû duïng. Ñaây laø nguoàn voán chuû yeáu vaø chieám tyû troïng lôùn nhaát trong toång nguoàn voán cuûa caùc NHTM. Nguoàn voán huy ñoäng naøy coù vai troø raát quan troïng ñoái vôùi neàn kinh teá xaõ hoäi vì caùc NHTM seõ söû duïng nguoàn voán naøy vaøo caùc yeâu caàu cuûa neàn kinh teá. Voán huy ñoäng bao goàm: - Tieàn göûi khoâng kyø haïn: laø loaïi tieàn göûi maø khaùch haøng coù theå ruùt ra baát cöù luùc naøo vaø linh hoaït söû duïng. Ñoái vôùi khoaûn tieàn göûi naøy, laõi suaát khoâng phaûi laø coâng cuï chính ñeå thu huùt nguoàn voán naøy maø coâng cuï chính haáp daãn khaùch haøng laø caùc dòch vuï maø ngaân haøng cung caáp. Muïc ñích cuûa khaùch haøng göûi tieàn khoâng kyø haïn nhaèm ñaûm baûo an toaøn veà taøi saûn vaø thöïc hieän caùc khoaûn thanh toaùn qua ngaân haøng. - Tieàn göûi ñònh kyø: laø loaïi tieàn göûi maø khaùch haøng chæ ñöôïc ruùt ra khi ñaùo haïn. Muïc ñích cuûa khaùch haøng göûi tieàn ñònh kyø laø ñeå höôûng laõi, vì vaäy ngaân haøng coù theå chuû ñoäng söû duïng nguoàn voán naøy. Nguoàn voán huy ñoäng ñònh kyø laø nguoàn voán oån ñònh vì vaäy noù coù theå ñöôïc söû duïng ñeå caáp tín duïng ngaén haïn, trung daøi haïn. 7 Nguoàn voán huy ñoäng laø nguoàn voán chuû yeáu vaø chieám tyû troïng lôùn trong caùc NHTM. Ñaây laø taøi saûn baèng tieàn cuûa cuûa caùc chuû sôû höõu neân vieäc huy ñoäng vaø söû duïng nguoàn voán naøy phaûi tuaân thuû 3 nguyeân taéc cô baûn: hoaøn traû, bí maät vaø traû laõi. * Voán ñi vay: Nguoàn voán naøy chieám vò trí quan troïng trong toång nguoàn voán cuûa moät NHTM. Caùc NHTM coù theå vay voán töø Ngaân haøng Trung öông, caùc NHTM khaùc, caùc toå chöùc taøi chính trung gian vaø coâng chuùng. - Vay cuûa Ngaân haøng Trung öông: Baát kyø moät NHTM naøo khi ñöôïc Ngaân haøng Trung öông cho pheùp thaønh laäp ñeàu ñöôïc pheùp vay tieàn taïi NHTW trong tröôøng hôïp caàn boå sung voán thoâng qua nghieäp vuï chieát khaáu vaø taùi chieát khaáu hoaëc cho vay laïi theo hoà sô tín duïng maø NHTM xuaát trình. - Vay cuûa caùc NHTM vaø caùc toå chöùc taøi chính khaùc: trong quaù trình hoaït ñoäng caùc NHTM coù theå vay, cho vay laãn nhau thoâng qua thò tröôøng lieân ngaân haøng nhaèm ñieàu hoøa nhu caàu voán khaû duïng vaø ñaûm baûo nguoàn voán löu chuyeån lieân tuïc trong toaøn heä thoáng ngaân haøng. - Vay töø coâng chuùng: thoâng qua vieäc phaùt haønh caùc chöùng töø coù giaù nhö phaùt haønh caùc phieáu nôï, kyø phieáu ngaân haøng… * Voán tieáp nhaän: Laø nguoàn voán tieáp nhaän töø caùc nhaø taøi trôï cuûa Chính phuû, toå chöùc taøi chính hoaëc tö nhaân ñeå taøi trôï theo caùc chöông trình döï aùn veà phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi. Thoâng thöôøng nhöõng ngaân haøng lôùn, coù uy tín vaø coù maïng löôùi roäng khaép môùi coù ñuû ñieàu kieän ñeå ñöôïc chæ ñònh tieáp nhaän nguoàn voán naøy. * Voán khaùc: Laø voán phaùt sinh trong quaù trình hoaït ñoäng kinh doanh khoâng thuoäc caùc nguoàn voán noùi treân nhö voán phaùt sinh trong quaù trình laøm ñaïi lyù chuyeån tieàn, thanh toaùn, coâng nôï chöa ñeán haïn phaûi traû… 1.2.1.2. Nghieäp vuï tín duïng vaø ñaàu tö 8 Toaøn boä nguoàn voán cuûa NHTM sau khi ñaõ duøng ñeå ñaàu tö vaøo taøi saûn coá ñònh, coâng cuï lao ñoäng vaø phaàn daønh cho döï tröõ thanh khoaûn (tieàn maët, tieàn göûi taïi caùc NHTM, tieàn göûi taïi caùc ngaân haøng khaùc, traùi phieáu ngaén haïn…) thì phaàn coøn laïi ñöôïc xem laø voán khaû duïng cuûa NHTM vaø ngaân haøng ñöôïc toaøn quyeàn söû duïng vaøo caùc nghieäp vuï tín duïng vaø ñaàu tö ñeå taïo ra thu nhaäp. @ Nghieäp vuï tín duïng: Nghieäp vuï tín duïng laø nghieäp vuï cô baûn haøng ñaàu cuûa caùc NHTM. Ñaây laø nghieäp vuï trong ñoù NHTM thoaû thuaän vôùi khaùch haøng (qua hôïp ñoàng tín duïng) ñeå khaùch haøng söû duïng moät khoaûn tieàn nhaát ñònh, trong moät thôøi gian nhaát ñònh, coù laõi suaát vaø phaûi hoaøn traû. Ñeå giaûm thieåu ruûi ro, khi thöïc hieän nghieäp vuï tín duïng phaûi tuaân thuû caùc nguyeân taéc sau: - Hoaøn traû ñuùng haïn caû voán vaø laõi. - Söû duïng voán tín duïng ñuùng muïc ñích cam keát vaø coù hieäu quaû. - Tieàn vay phaûi ñöôïc baûo ñaûm baèng taøi saûn. Treân cô sôû thöïc hieän caùc nguyeân taéc noùi treân, nghieäp vuï tín duïng ñöôïc thöïc hieän döôùi caùc loaïi hình sau ñaây: * Cho vay tröïc tieáp Theo loaïi hình naøy, ngöôøi xin vay tieán haønh caùc thuû tuïc vay voán, ngaân haøng sau khi thaåm ñònh kieåm tra hoà sô vay voán cuûa khaùch haøng, neáu nhu caàu vay voán hôïp leä coù khaû naêng traû nôï, coù taøi saûn ñaûm baûo (neáu khoâng ñöôïc vay baèng tín chaáp) thì ngaân haøng seõ thöïc hieän vieäc cho vay. Khaùch haøng muoán nhaän ñöôïc voán vay ñeàu phaûi kyù vaøo kheá öôùc. Khi ñeán haïn, khaùch haøng vay voán traû nôï goác vaø laõi cho ngaân haøng, neáu ñeán haïn khaùch haøng khoâng traû nôï thì ngaân haøng ñöôïc quyeàn phaùt maõi taøi saûn hoaëc aùp duïng caùc cheá taøi khaùc ñeå thu nôï. Nghieäp vuï naøy 9 coøn ñöôïc goïi laø cho vay tröïc tieáp vì ngöôøi ñi vay vaø ngöôøi traû nôï laø moät chuû theå. Cho vay tröïc tieáp laø moät loaïi hình nghieäp vuï tín duïng phoå bieán cuûa NHTM. - Neáu caên cöù vaøo thôøi haïn, cho vay ñöôïc chia laøm 2 loaïi: + Cho vay ngaén haïn: laø loaïi cho vay maø thôøi haïn cho vay ñeán 12 thaùng vaø ñöôïc söû duïng ñeå buø ñaép söï thieáu huït voán löu ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp vaø caùc nhu caàu chi tieâu ngaén haïn cuûa caù nhaân. + Cho vay trung daøi haïn: laø loaïi cho vay maø thôøi haïn cho vay treân 12 thaùng vaø ñöôïc söû duïng ñeå ñaàu tö mua saém taøi saûn coá ñònh, caûi tieán, ñoåi môùi maùy moùc thieát bò coâng ngheä. - Neáu caên cöù vaøo tính chaát baûo ñaûm cuûa khoaûn vay, cho vay ñöôïc chia laøm 2 loaïi: + Cho vay khoâng coù ñaûm baûo baèng taøi saûn: laø loaïi cho vay khoâng coù taøi saûn theá chaáp, caàm coá hoaëc baûo laõnh cuûa beân thöù 3, maø vieäc cho vay chuû yeáu döïa vaøo uy tín cuûa baûn thaân khaùch haøng. + Cho vay coù ñaûm baûo baèng taøi saûn (theá chaáp, caàm coá, baûo laõnh): laø loaïi cho vay döïa treân cô sôû caùc baûo ñaûm nhö theá chaáp, caàm coá hoaëc phaûi coù baûo laõnh cuûa beân thöù 3. - Neáu caên cöù vaøo tính chaát söû duïng voán, cho vay ñöôïc chia laøm 2 loaïi: + Cho vay saûn xuaát kinh doanh: laø loaïi cho vay hoã trôï voán cho vieäc saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp vaø caù theå. + Cho vay tieâu duøng: laø loaïi cho vay sinh hoaït, cho vay ñeå mua haøng tieâu duøng. * Cho vay giaùn tieáp Laø khoaûn cho vay ñöôïc thöïc hieän baèng caùch chieát khaáu chöùng töø coù giaù hoaëc mua laïi caùc chöùng töø nôï thöông maïi theo thoaû thuaän giöõa ngaân haøng vôùi caùc khaùch haøng. Cho vay giaùn tieáp ñöôïc thöïc hieän döôùi caùc loaïi hình sau: 10 - Chieát khaáu thöông phieáu vaø caùc chöùng töø coù giaù: Vieäc ngaân haøng mua caùc thöông phieáu vaø caùc chöùng töø coù giaù ngaén haïn chöa ñeán haïn thanh toaùn goïi laø chieát khaáu. Neáu khaùch haøng laø ngöôøi chuû sôû höõu caùc thöông phieáu vaø chöùng töø coù giaù chöa ñeán haïn thanh toaùn, caàn phaûi coù tieàn ngay thì coù theå ñeán ngaân haøng xin chieát khaáu, töùc laø xin nhaän tieàn tröôùc theo caùch khaáu tröø tieàn laõi vaø phaûi chuyeån quyeàn sôû höõu chöùng töø cho ngaân haøng chieát khaáu. Khi chöùng töø ñeán haïn ngaân haøng seõ xuaát trình cho ngöôøi traû tieàn vaø ngöôøi traû tieàn thanh toaùn toaøn boä soá tieàn theo chöùng töø cho ngaân haøng chieát khaáu. - Nghieäp vuï bao thanh toaùn: T thoâng qua coâng ty con cuûa mình) seõ ñöùng ra mu ang laïi khoaûn thu nhaäp ñaùng keå cho caùc NHTM, ñöôïc chi eân doanh trong vaø ngoaøi nöôùc; mua coå phaàn cuûa c tö vaøo traùi phieáu Chính phuû vaø traùi phieáu cuûa NHT vuï ngaân haøng rong nghieäp vuï naøy NHTM ( a nôï treân cô sôû hoaù ñôn, chöùng töø cuûa ngöôøi baùn haøng ( giaù mua bao giôø cuõng nhoû hôn giaù trò thöïc cuûa khoaûn nôï ), nhôø ñoù ngöôøi baùn( ngöôøi chuû nôï) coù ñöôïc tieàn ngay ñeå ñaùp öùng nhu caàu. Khi ñeán haïn ngöôøi mua (con nôï) phaûi thanh toaùn toaøn boä soá tieàn cho ngaân haøng ( ngöôøi mua nôï – chuû nôï môùi). Thöïc ra bao thanh toaùn gaàn gioáng vôùi nghieäp vuï chieát khaáu – nhöng soá tieàn khaáu tröø trong nghieäp vuï bao thanh toaùn cao hôn nhieàu so vôùi nghieäp vuï chieát khaáu, bôûi vì bao thanh toaùn coù ruûi ro cao hôn. @ Nghieäp vuï ñaàu tö Ñaây laø nghieäp vuï m a laøm 2 loaïi: - Ñaàu tö tröïc tieáp: huøn voán li aùc coâng ty, ñôn vò kinh teá; mua coå phaàn cuûa caùc NHTM coå phaàn khaùc; goùp voán thaønh laäp caùc coâng ty con. - Ñaàu tö taøi chính: Ñaàu W; ñaàu tö vaøo traùi phieáu coâng ty. 1.2.1.3. Nghieäp vuï kinh doanh dòch 11 Ñaây laø nghieäp vuï trung gian, thoâng qua nghieäp vuï naøy cuõng seõ taïo ra moät phaàn h vuï ngaân quyõ, chuyeån tieàn, thanh toaùn, thu hoä, mua baùn hoä, dòch vuï uûy th h vuï tö vaán taøi chính, ñaàu tö phaùt trieån, thaåm ñònh döï aùn, cung caáp thoâng ti ï kinh doanh ngoaïi hoái, vaøng baïc, ñaù quyù, thanh toaùn theû tín duïng * ng neàn KTTT laø hoaït ñoäng kinh doanh vôùi muïc ñích laø í cho thueâ taøi toaùn vaø ngaân quyõ: thu laõi tieàn göûi, dòch vuï thanh toaùn, dòc ùc: thu laõi goùp voán, mua coå phaàn; thu veà mua baùn chö khoaûn thu khaùc baát thöôøng thu nhaäp khaù lôùn vôùi chi phí thaáp. Nghieäp vuï trung gian naøy khoâng aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán nghieäp vuï nguoàn voán hay nghieäp vuï tín duïng vaø ñaàu tö cuûa moät NHTM. Treân thöïc teá , caùc dòch vuï maø ngaân haøng cung caáp cho khaùch haøng goàm: - Dòc aùc. - Dòc n, baûo laõnh. - Caùc dòch vu - Dòch vuï nhaän vaø chi traû kieàu hoái, thu ñoåi ngoaïi teä … 1.2.1.4. Keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHTM Thu nhaäp cuûa NHTM Hoaït ñoäng cuûa NHTM tro lôïi nhuaän. Muoán thu ñöôïc lôïi nhuaän cao thì vaán ñeà then choát laø quaûn lyù toát caùc khoaûn muïc taøi saûn Coù, nhaát laø khoaûn muïc cho vay vaø ñaàu tö, cuøng caùc hoaït ñoäng trung gian khaùc. Thu nhaäp cuûa NHTM bao goàm 4 khoaûn muïc lôùn sau: - Thu veà hoaït ñoäng tín duïng: thu laõi cho vay, thu laõi chieát khaáu, ph chính, phí baûo haønh… - Thu veà dòch vuï thanh h vuï ngaân quyõ… - Thu töø caùc hoaït ñoäng kha ùng khoaùn; thu veà kinh doanh ngoaïi teä, vaøng baïc ñaù quùy; thu veà nghieäp vuï uyû thaùc, ñaïi lyù; thu dòch vuï tö vaán; thu kinh doanh baûo hieåm; thu dòch vuï ngaân haøng khaùc… - Caùc 12 * Chi phí cuûa NHTM Chi phí cuûa NHTM ñöôïc phaân loaïi thaønh 5 nhoùm sau: õi tieàn tieát kieäm; traû laõi tieà ân quyõ: chi veà dòch vuï, ngaân quyõ; cöôùc phí böu chöùng khoaùn; chi kinh doanh ngo phí,leä phí… ho caùn boä, nhaân vieân; trang phuïc,baûo hoä lao 2 chæ tieâu: – Toång chi phí nhaäp thôøi giaûm chi phí óa cuûa vieäc naâng cao lôïi nhuaän NH aùnh hieäu quaû trong HÑKD cuûa caùc - Chi veà hoaït ñoäng huy ñoäng voán: traû laõi tieàn göûi; traû la n vay; traû laõi kyø phieáu, traùi phieáu… - Chi veà dòch vuï thanh toaùn vaø nga ñieän, maïng vieãn thoâng; chi veà dòch vuï khaùc… - Chi veà caùc hoaït ñoäng khaùc: chi veà mua baùn aïi teä, vaøng baïc ñaù quyù. - Chi noäp thueá,caùc khoaûn - Chi cho nhaân vieân: löông, phuï caáp c ñoäng; baûo hieåm xaõ hoäi, baûo hieåm y teá, kinh phí coâng ñoaøn; trôï caáp khoù khaên, trôï caáp thoâi vieäc; chi veà coâng taùc xaõ hoäi… * Lôïi nhuaän cuûa NHTM Lôïi nhuaän cuûa NHTM goàm - Lôïi nhuaän tröôùc thueá = Toång thu nhaäp - Lôïi nhuaän sau thueá = Lôïi nhuaän tröôùc thueá – Thueá thu Muoán taêng lôïi nhuaän cuûa NHTM caàn phaûi taêng thu nhaäp, ñoàng . Taêng thu nhaäp baèng caùch môû roäng tín duïng, taêng cöôøng ñaàu tö vaø ña daïng hoaù caùc hoaït ñoäng dòch vuï ngaân haøng. Giaûm chi phí cuûa NHTM bao goàm nhieàu loaïi, trong ñoù taäp trung quaûn lyù vaø tieát kieäm chi phí nhaân vieân vaø caùc khoaûn chi phí khaùc. * YÙ ngh Lôïi nhuaän laø chæ tieâu kinh teá chuû yeáu, phaûn NHTM. Naâng cao lôïi nhuaän cuûa NHTM coù yù nghóa voâ cuøng quan troïng, taïo ñieàu kieän cho ngaân haøng coù nguoàn taøi chính maïnh ñeå ñaàu tö cô sôû vaät chaát, naâng cao trình ñoä chuyeân moân cuûa caùn boä, nhaân vieân, môû roäng, ña daïng hoaù caùc hoaït 13 ñoäng kinh doanh ngaân haøng, ñaûm baûo ngaân haøng hoaït ñoäng an toaøn khi coù ruûi ro xaûy ra… 1.2.2 - Ruûi ro tín duïng 1.2.2.1 - Khaùi nieäm veà ruûi ro Ruûi ay moät tình traïng baát oån. Tuy nhieân khoâng pha án coá khoâng mong ñôïi cho neân ngöôøi ta khoâng theå naøo loaïi tröø ñöôïc haún Caùc loaïi ruûi ro xaåy ra trong HÑKD cuûa NHTM Tro ng chuyeån hoùa thaønh tieàn cuûa caùc loaïi taøi saûn coù. Taøi saûn c ro xuaát hieän trong tröôøng hôïp ngaân haøng thieáu ro laø moät söï khoâng chaéc chaén h ûi söï khoâng chaéc chaén naøo cuõng laø ruûi ro. Chæ coù nhöõng tình traïng khoâng chaéc chaén naøo coù theå öôùc ñoaùn ñöôïc xaùc suaát xaûy ra môùi ñöôïc xem laø ruûi ro. Coøn tình traïng khoâng chaéc chaén naøo chöa töøng xaûy ra vaø khoâng theå öôùc ñoaùn ñöôïc xaùc suaát chæ ñöôïc xem nhö laø söï baát traéc chöù khoâng phaûi laø ruûi ro. Ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh ngaân haøng laø nhöõng bie khi xaûy ra daãn ñeán söï toån thaát veà taøi saûn cuûa ngaân haøng, giaûm suùt lôïi nhuaän thöïc teá so vôùi döï kieán hoaëc phaûi boû ra theâm moät khoaûn chi phí ñeå hoaøn thaønh moät nghieäp vuï taøi chính nhaát ñònh. Ruûi ro laø moät yeáu toá khaùch quan maø chæ coù theå haïn cheá söï xuaát hieän cuûa chuùng cuõng nhö nhöõng taùc haïi do chuùng gaây ra. 1.2.2.2 - ng HÑKD cuûa NHTM thöôøng xaåy ra caùc loaïi ruûi ro sau: a. Ruûi ro thanh khoaûn Thanh khoaûn laø khaû naê où ñöôïc xem laø coù tính chaát thanh khoaûn cao khi khaû naêng chuyeån hoùa thaønh tieàn cao vôùi chi phí chuyeån hoùa thaáp. Ruûi ro thanh khoaûn laø loaïi ruûi khaû naêng chi traû hoaëc khoâng chuyeån ñoåi kòp caùc loaïi taøi saûn ra tieàn theo yeâu caàu cuûa caùc hôïp ñoàng thanh toaùn. 14 Moät trong nhöõng nhieäm vuï quan troïng cuûa baát kyø ngaân haøng naøo laø baûo ñaûm khaû naêng thanh khoaûn ñaày ñuû. Ñieàu naøy coù nghóa laø ngaân haøng phaûi coù löôïng voán khaû duïng trong tay, hoaëc coù theå tieáp caän deã daøng caùc nguoàn voán vay möôïn beân ngoaøi vôùi chi phí hôïp lyù vaø ñuùng thôøi ñieåm caàn ñeán hoaëc coù theå nhanh troùng baùn bôùt moät soá taøi saûn ôû möùc giaù thoûa ñaùng. Hieän töôïng thieáu huït thanh khoaûn, thöôøng laø moät trong nhöõng daáu hieäu ñaàu tieân cho thaáy ngaân haøng ñang ôû trong tình traïng khoù khaên nghieäm troïng veà taøi chính. Ñieàu ñoù coù theå daãn ñeán haäu quaû laø ngaân haøng maát daàn caùc khoaûn tieàn göûi cuõ vì aùp löïc ruùt tieàn ngaøy caøng gia taêng, khoâng theå thu huùt theâm caùc khoaûn tieàn göûi môùi do thaùi ñoä deø daët cuûa coâng chuùng. Moät soá ngaân haøng khaùc trong heä thoáng thì ôû trong tình theá phaûi cho vay hoã trôï moät caùch mieãn cöôõng vôùi laõi suaát cao hôn. Vieäc naøy caøng laøm suy giaûm hôn nöõa lôïi nhuaän cuûa ngaân haøng coù vaán ñeà. Tình traïng thieáu huït thanh khoaûn ôû möùc ñoä lôùn laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân ø loaïi ruûi ro do söï bieán ñoäng cuûa laõi suaát. Loaïi ruûi ro naøy phaùt ruûi ro phaùt sinh do söï bieán ñoäng tyû giaù laøm aûnh höôûng ñeán giaù trò kyø voïng trong töông lai. Ruûi ro tyû giaù coù theå phaùt sinh trong nhieàu hoaït ñöa ñeán phaù saûn moät ngaân haøng. b. Ruûi ro laõi suaát Ruûi ro laõi suaát la sinh trong quaù trình quan heä tín duïng cuûa toå chöùc tín duïng. Theo ñoù TCTD coù nhöõng khoaûn ñi vay vaø cho vay theo laõi suaát thaû noåi. Neáu ngaân haøng ñi vay theo laõi suaát thaû noåi, khi laõi suaát thò tröôøng taêng khieán chi phí traû laõi cuûa ngaân haøng taêng theo. Ngöôïc laïi, neáu ngaân haøng cho vay theo laõi suaát thaû noåi, khi laõi suaát thò tröôøng xuoáng thaáp khieán thu nhaäp laõi cho vay cuûa ngaân haøng giaûm. Ruûi ro laõi suaát ñaëc bieät quan troïng khi ngaân haøng huy ñoäng voán thoâng qua phaùt haønh traùi phieáu, hoaëc ñaàu tö taøi chính khaù lôùn theo laõi suaát thò tröôøng. c. Ruûi ro tyû giaù Ruûi ro tyû giaù laø 15 ñoäng aû ñöôïc nôï, nghóa laø kho haøng khoâng coù khaû naêng hoaëc an haønh “qui ñònh veà phaân loaïi nôï, trích laäp vaø söû duïng döï phoøn chaát giaùn tieáp: töø nguyeân nhaân laø trong quan heä tín duïng, ngaân haøng c g trong moät thôøi gian nhaát ñònh n khaùc nhau cuûa ngaân haøng. Nhöng nhìn chung baát cöù hoaït ñoäng naøo maø ngaân löu thu phaùt sinh baèng moät ñoàng tieàn trong khi ngaân löu chi phaùt sinh baèng moät ñoàng tieàn khaùc ñeàu chöùa ñöïng nguy cô ruûi ro tyû giaù. d. Ruûi ro tín duïng: nghieân cöùu saâu hôn ôû muïc 1.2.2.3 1.2.2.3 - Ruûi ro tín duïng vaø caùc ñaëc ñieåm cuûa noù Ruûi ro tín duïng laø loaïi ruûi ro do khaùch haøng khoâng tr âng hoaøn thaønh ñöôïc nghóa vuï traû nôï cuûa hoï. khaùch khoâng saün saøng thöïc hieän nghóa vuï traû nôï cuûa mình. Khaû naêng khoâng traû ñöôïc nôï cuûa khaùch haøng gaây ra toaøn boä hay moät phaàn loã cuûa khoaûn tieàn cho vay cuûa ngöôøi cho vay. Trong quyeát ñònh soá 493/2005/QÑ – NHNN ngaøy 20/04/2005 cuûa thoáng ñoác NHNNVN veà vieäc b g ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng trong hoaït ñoäng ngaân haøng cuûa TCTD”, ñònh nghóa “Ruûi ro tín duïng laø khaû naêng xaûy ra toån thaát trong hoaït ñoäng ngaân haøng cuûa TCTD do khaùch haøng khoâng thöïc hieän hoaëc khoâng coù khaû naêng thöïc hieän nghóa vuï cuûa mình theo cam keát”. - Ñaëc ñieåm cuûa ruûi ro tín duïng + Ruûi ro tín duïng mang tính Ñaëc ñieåm naøy xuaát phaùt huyeån giao quyeàn söû duïng voán cho khaùch haøn eân nhöõng thieät haïi, thaát thoaùt veà voán xaûy ra tröôùc heát laø trong quaù trình söû duïng voán cuûa khaùch haøng do ñoù ngaân haøng thöôøng bieát sau cuõng nhö khoâng ñaày ñuû vaø chính xaùc nhöõng khoù khaên, thaát baïi trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa khaùch haøng coù theå gaây ra ruûi ro tín duïng. + Ruûi ro tín duïng coù tính taát yeáu: 16 Thoâng tin khoâng caân xöùng laø nguyeân nhaân khieán cho caùc nhaø kinh teá cuõng nhö ca vì moái lieân heä giaùn tieáp vô cuûa NHTM hu hoài ñöôïc nôï (goác, laõi vaø caùc loaïi phí) laøm ch haû naêng thanh toaùn, laøm maát loøng tin cuûa ngöôøi göûi tieàn vaø hoï oà aït ruùt tieàn veà gaây uoác gia coù lieân quan ñeán heä thoáng , xaõ hoäi vaø caù nhaân trong neàn kinh teá. Do ñoù neáu ùc NHTM cho raèng kinh doanh ngaân haøng thöïc chaát laø quaûn lyù ruûi ro ôû möùc phuø hôïp vaø ñaït ñöôïc lôïi nhuaän töông öùng. Do khoâng theå coù ñöôïc thoâng tin caân xöùng veà vieäc söû duïng voán vay trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa khaùch haøng ñi vay, neân baát cöù moät khoaûn cho vay naøo cuõng tieàm aån nhöõng nguy cô ruûi ro ñoái vôùi NHTM nhö khoâng thu hoài ñöôïc voán, thu hoài khoâng ñuùng haïn, khoâng ñaày ñuû. + Ruûi ro tín duïng coù tính chaát ña daïng vaø phöùc taïp: Ñaëc ñieåm naøy cuõng laø heä quaû cuûa ñaëc ñieåm thöù nhaát ùi ruûi ro tín duïng khieán söï ña daïng vaø phöùc taïp cuûa ruûi ro tín duïng ñoái vôùi ngaân haøng caøng theå hieän hôn. Nhaän thöùc ñaëc ñieåm naøy, khi thöïc hieän phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro caàn aùp duïng ñoàng boä nhieàu bieän phaùp. 1.2.2.4 - Taùc ñoäng cuûa RRTD ñeán hoaït ñoäng kinh doanh - Ñoái vôùi ngaân haøng bò ruûi ro: + Veà maët taøi chính: do khoâng t o nguoàn voán ngaân haøng bò thaát thoaùt, trong khi ngaân haøng vaãn phaûi chi traû tieàn laõi cho nguoàn voán huy ñoäng, laøm cho lôïi nhuaän bò giaûm suùt. Neáu ngaân haøng bò thaát thoaùt voán vay vôùi moät soá löôïng lôùn thì coù theå laøm cho ngaân haøng bò phaù saûn. + Veà maët xaõ hoäi: Ruûi ro tín duïng ngaân haøng coù theå daãn ñeán ngaân haøng maát k taâm lyù hoang mang vaø baát oån trong xaõ hoäi. - Ñoái vôùi heä thoáng ngaân haøng: Hoaït ñoäng cuûa moät ngaân haøng trong moät q ngaân haøng vaø caùc toå chöùc kinh teá moät ngaân haøng coù keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh xaáu, thaäm chí daãn ñeán maát khaû naêng thanh toaùn vaø phaù saûn thì seõ coù nhöõng taùc ñoäng daây truyeàn aûnh höôûng xaáu ñeán caùc ngaân haøng vaø caùc boä phaän kinh teá khaùc. Neáu khoâng coù söï 17 can thieäp kòp thôøi töø ngaân haøng nhaø nöôùc thì taâm lyù sôï maát tieàn seõ laây lan ñeán toaøn boä ngöôøi göûi tieàn vaø hoï seõ ñoàng loaït ruùt tieàn taïi caùc ngaân haøng khaùc laøm cho caùc ngaân haøng khaùc voâ hình chung cuõng rôi vaøo tình traïng maát khaû naêng thanh toaùn. Nhöõng haäu quaû khoâng mong ñôïi treân cho thaáy söï caàn thieát phaûi phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng. àu taùc ñoäng xaáu ñeán keát quaû HÑKD, trong ñoù RRTD thöôø D. Haïn cheá ñöôïc RRTD ôû möùc ø heát söùc quan troïng, laø keânh daãn voán chuû yeáu ñaùp öùng cho söï phaùt trieån 1.2.3 - YÙ nghóa cuûa vieäc haïn cheá ôû möùc ñoä thaáp nhaát veà RRTD trong HÑKD cuûa caùc NHTM Hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc NHTM luoân chöùa ñöïng vaø ñoái maët vôùi nhieàu ruûi ro. Caùc loaïi ruûi ro ñe ng chieám tyû troïng cao vaø aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán lôïi nhuaän cuûa NHTM. Vì vaäy trong quaûn trò ngaân haøng, vieäc tìm caùc giaûi phaùp ñeå haïn cheá ôû möùc thaáp nhaát veà ruûi ro tín duïng seõ coù yù nghóa ñaëc bieät quan troïng. - Ñoái vôùi HÑKD cuûa NHTM: Caùc NHTM chæ coù theå haïn cheá ôû möùc ñoä thaáp nhaát, khoâng theå loaïi boû hoaøn toaøn RRTD trong HÑK ñoä thaáp nhaát laø NHTM ñaõ chuû ñoäng trong vieäc ñoái phoù vaø xöû lyù nhöõng taùc ñoäng xaáu do RRTD gaây ra. Ñieàu naøy coù yù nghóa raát quan troïng vì NHTM ñaõ coù theå öôùc ñoaùn ñöôïc nhöõng toån thaát ôû möùc ñoä thaáp nhaát coù theå xaûy ra, ñaõ haïn cheá ôû möùc ñoä thaáp nhaát chi phí do RRTD gaây ra, ñieàu naøy cuõng ñoàng nghóa vôùi vieäc NHTM ñaït ñöôïc lôïi nhuaän ôû möùc ñoä cao nhaát. Ñoàng thôøi, haïn cheá RRTD coøn taïo ñieàu kieän cho caùc NHTM chuû ñoäng trong vieäc söû duïng nguoàn voán trong HÑKD cuûa mình. - Ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá: trong neàn kinh teá, ngaønh ngaân haøng ñoùng vai tro cuûa neàn kinh teá. Ngaønh ngaân haøng hoaït ñoäng oån ñònh, an toaøn, goùp phaàn ñaùng keå vaøo söï phaùt trieån oån ñònh cuûa neàn kinh teá. Haïn cheá RRTD trong HÑKD 18 cuûa caùc NHTM vöøa taïo taâm lyù an taâm cho khaùch haøng, ñoàng thôøi caùc NHTM cuõng maïnh daïn hôn trong vieäc cung caáp voán cho söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá. - Ñoái vôùi vaán ñeà an ninh kinh teá, traät töï xaõ hoäi: neáu RRTD xaûy ra nghieâm troïng trong HÑKD cuûa caùc NHTM coù theå gaây ra taâm lyù hoang mang cho khaùch haøng Ñeà taøi ñaõ heä thoáng hoaù cô sôû lí luaän nhöõng vaán ñeà cô baûn veà tín duïng vaø ruûi ro tín duïng trong hoaït ñoäng ki TM. Ñeà taøi ñaõ nghieân cöùu baûn laø caùc doanh nghieäp, toå chöùc, caù nhaân trong xaõ hoäi. Cho neân haïn cheá ôû möùc ñoä thaáp nhaát veà RRTD vöøa taïo ñieàu kieän cho caùc NHTM chuû ñoäng trong söû duïng nguoàn voán, vöøa taïo taâm lyù an taâm cho caùc doanh nghieäp, toå chöùc, caù nhaân vay voán môû roäng qui moâ SXKD, taïo ra nhieàu vieäc laøm goùp phaàn oån ñònh an ninh kinh teá, traät töï xaõ hoäi. Keát luaän chöông I nh doanh cuûa caùc NH chaát, caùc hình thöùc tín duïng trong neàn KTTT, chæ ra vai troø cuûa tín duïng ngaân haøng ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá. Ñoàng thôøi, ñeà taøi ñaõ ñi saâu nghieân cöùu caùc loaïi ruûi ro trong HÑKD cuûa caùc NHTM, trong ñoù coù RRTD. Ñeà taøi ñaõ trình baøy roõ baûn chaát, caùc ñaëc ñieåm cuûa RRTD, taùc ñoäng cuûa RRTD ñeán HÑKD cuûa NHTM vaø neâu roõ yù nghóa cuûa vieäc haïn cheá ôû möùc ñoä thaáp nhaát veà RRTD trong HÑKD cuûa NHTM. Nhöõng noäi dung naøy laø cô sôû lí luaän quan troïng ñeå taùc giaû tieáp tuïc nghieân cöùu chöông 2. 19 CHÖÔNG II THÖÏC TRAÏNG RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI CAÙC NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI TREÂN ÑÒA BAØN TÆNH BÌNH PHÖÔÙC 2.1 - Ñaëc ñieåm, vò trí cuûa tænh Bình Phöôùc trong söï phaùt trieån chung cuûa neàn kinh teá quoác daân 2.1.1 - Ñieàu kieän töï nhieân * Vò trí ñòa lyù Bình phöôùc laø moät tænh mieàn nuùi, naèm ôû phía Taây cuûa Mieàn Ñoâng Nam Boä vaø tieáp giaùp Taây Nguyeân; coù dieän tích töï nhieân laø 6857,35 km2; phía Ñoâng giaùp tænh: Laâm Ñoàng vaø Ñoàng Nai; phía Taây giaùp tænh Taây Ninh vaø Campuchia; phía Nam giaùp tænh Bình Döông; phía Baéc giaùp tænh Ñaéc noâng vaø Campuchia. Bình phöôùc coù 240 km ñöôøng bieân giôùi vôùi nöôùc baïn Campuchia, coù ñöôøng quoác loä 13, 14 ñi qua tænh. * Ñaëc ñieåm ñòa hình Ñòa hình vuøng laõnh thoå Bình phöôùc laø cao nguyeân ôû phía Baéc vaø Ñoâng Baéc, daïng ñòa hình ñoài nuùi, thaáp daàn veà phía Taây vaø Taây Nam. * Khí haäu Bình phöôùc naèm trong vuøng mang ñaëc tröng khí haäu nhieät ñôùi caän xích ñaïo gioù muøa, chia 2 muøa roõ reät, muøa möa vaø muøa khoâ. Nhieät ñoä bình quaân trong naêm cao, ñeàu vaø oån ñònh töø 25,80 – 26,20 C, löôïng möa bình quaân naêm 2.45 mm, ñoä aåm trung bình trong naêm 81%, höôùng gioù chuû ñaïo Taây – Taây nam vaø Baéc – Ñoâng baéc quanh naêm ít coù baõo thuaän lôïi cho ñôøi soáng con ngöôøi vaø ñoäng thöïc vaät. * Ñaëc ñieåm haønh chính, xaõ hoäi: 20 Toaøn tænh coù 94 xaõ, phöôøng, thò traán thuoäc thò xaõ Ñoàng xoaøi vaø 7 huyeän khaùc (huyeän Ñoàng Phuù, Chôn Thaønh, Loäc Ninh, Bình Long, Phöôùc Long, Buø Ñaêng, Buø Ñoáp). Daân soá toaøn tænh ñeán cuoái naêm 2006 gaàn 838,8 ngaøn ngöôøi, maät ñoä daân soá töông ñoái thaáp so vôùi nhöõng tænh Ñoàng Baèng ( 122 ngöôøi/ km2). Daân soá Bình phöôùc goàm 41 daân toäc sinh soáng, trong ñoù daân toäc ít ngöôøi chieám khoaûng 20% , ngöôøi Kinh chieám ña soá vôùi khoaûng 80%. * Taøi nguyeân thieân nhieân - Taøi nguyeân ñaát Tænh Bình phöôùc coù toång dieän tích töï nhieân laø 6.855,99 km2, theo phaân loaïi ñaát coù chaát löôïng cao trôû leân coù 420.213 ha, chieám 61.17% toång dieän tích ñaát töï nhieân, ñaát coù chaát löôïng trung bình chieám 36,78% vaø ñaát coù chaát löôïng keùm chieám 1,15% toång dieän tích ñaát laâm nghieäp. - Taøi nguyeân röøng Toång dieän tích ñaát laâm nghieäp cuûa tænh Bình phöôùc chieám 351.629 ha baèng 51,3% toång dieän tích ñaát toaøn tænh. Trong ñoù ñaát coù röøng laø 165.701 ha, baèng 47,12% so dieän tích ñaát laâm nghieäp. Röøng cuûa tænh Bình phöôùc ñoùng vai troø heát söùc quan troïng trong vieäc baûo veä moâi tröôøng sinh thaùi cuûa vuøng Ñoâng Nam Boä, coù taùc duïng tham gia ñieàu hoøa doøng chaûy cuûa caùc con soâng. - Taøi nguyeân khoaùng saûn Ñaõ phaùt hieän ñöôïc 91 moû, ñieåm quaëng, ñieåm khoaùng saûn coù tieàm naêng trieån voïng thuoäc 4 nhoùm: nguyeân lieäu phaân boùn, kim loaïi, phi kim loaïi, ñaù quyù vaø baùn quyù. Trong ñoù nguyeân vaät lieäu xaây döïng, cao lanh, ñaù voâi… laø loaïi khoaùng saûn coù trieån voïng vaø quan troïng nhaát cuûa tænh. 2.1.2 – Tieàm naêng kinh teá 21 Bình phöôùc coù ñieàu kieän töï nhieân, khí haäu, ñaëc bieät laø ñaát coù chaát löôïng cao chieám tôùi 61% dieän tích, raát phuø hôïp vôùi caùc loaïi caây coâng nghieäp coù giaù trò cao nhö Cao Su, Ñieàu, Tieâu, Caø Pheâ vaø moät soá caây troàng haøng naêm nhö Baép, Mì, Ñaäu, Ñoã. Ñaây laø yeáu toá cô baûn nhaèm taïo ra nguoàn nguyeân lieäu phong phuù ñeå phaùt trieån coâng nghieäp cheá bieán, xuaát khaåu. Coù nguoàn taøi nguyeân khoaùng saûn, trong ñoù ñaùng löu yù laø moû ñaù voâi Taø Thieát cung caáp nguyeân lieäu cho saûn xuaát xi maêng, caolanh, ñaù xaây döïng, gaïch, ngoùi… ñaûm baûo cho nhu caàu phaùt trieån trong tænh. Tænh coù tieàm naêng lôùn veà röøng vaø ñaát röøng coù theå phaùt trieån vaø khai thaùc coù hieäu quaû tieàm naêng naøy. Bình phöôùc coù vò trí ñòa lyù, coù ñieàu kieän keát caáu haï taàng tuy môùi böôùc ñaàu hình thaønh (vieãn thoâng, ñieän, giao thoâng… ) nhöng töông ñoái thuaän lôïi cho phaùt trieån. Bình phöôùc coù ñöôøng ñieän 500 KV ñi qua, coù thuûy ñieän Thaùc Mô coâng suaát 150 KW vaø thuûy ñieän Caàn Ñôn coâng suaát 72 KW ñang baét ñaàu xaây döïng. Veà giao thoâng, ngoaøi caùc tuyeán noäi tænh khaù thuaän lôïi, coøn hai ñöôøng quoác loä lôùn xuyeân suoát vaø noái lieàn tænh Bình phöôùc vôùi caùc tænh trong caû nöôùc, nöôùc baïn Campuchia vaø ñaëc bieät laø môû ra höôùng giao löu kinh teá xaõ hoäi vôùi caùc vuøng Taây Nguyeân vaø vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam. Ñoù laø nhöõng lôïi theá so saùnh noåi troäi cuûa tænh, tieàn ñeà cho tænh phaùt trieån vöõng chaéc. 2.1.3 - Aûnh höôûng cuûa tænh Bình phöôùc ñeán söï phaùt trieån chung cuûa neàn kinh teá Bình phöôùc laø tænh thuoäc Vuøng Kinh Teá Troïng Ñieåm Phía Nam vaø Ñoâng Nam Boä, laø tænh bieân giôùi taây nam cuûa toå quoác giaùp vôùi Campuchia, coù ñöôøng bieân giôùi daøi 240 km. Vò trí cöûa ngoõ phía Baéc vaø Taây baéc vuøng Ñoâng Nam Boä vaø trung taâm khu vöïc phía nam cuûa ñaát nöôùc. Vôùi tieàm naêng veà ñaát, röøng, soâng ngoøi… Bình phöôùc thuaän lôïi cho vieäc phaùt trieån ngaønh noâng – laâm nghieäp vôùi lôïi theá troàng caây coâng nghieäp daøi ngaøy coù giaù trò kinh teá cao nhö: Cao Su, Tieâu, Ñieàu, Caø Pheâ… 22 Toång saûn phaåm treân ñòa baøn (GDP) taêng bình quaân haøng naêm laø 13,39%, thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi ñaït 322 USD/naêm, cô caáu kinh teá coù söï chuyeån dòch theo höôùng taêng tyû troïng ngaønh coâng nghieäp, thöông maïi, dòch vuï, giaûm daàn tyû troïng ngaønh noâng nghieäp. Tuy nhieân ñeán naêm 2006, tyû troïng ngaønh noâng laâm nghieäp vaãn chieám khoaûng 54,33% ( naêm 2002 laø 61,35% ) vaø coù yù nghóa quyeát ñònh ñeán taêng tröôûng kinh teá nhöng luoân phuï thuoäc vaøo caùc ñieàu kieän töï nhieân (thôøi tieát, giaù caû, thò tröôøng tieâu thuï noâng saûn) cho thaáy neàn kinh teá Bình Phöôùc vaãn döïa vaøo saûn xuaát noâng laâm nghieäp laø chuû yeáu. Lónh vöïc coâng nghieäp töøng böôùc ñöôïc cuûng coá, coâng nghieäp taêng tröôûng vôùi toác ñoä khaù cao, bình quaân haøng naêm laø 26,58%. Tuy nhieân ñeán naêm 2006, tyû troïng ngaønh coâng nghieäp – xaây döïng chæ chieám khoaûng 17,83% (naêm 2002 laø 10,51% ), coâng nghieäp chöa phaùt trieån theo chieàu saâu, phaàn lôùn saûn phaåm coøn ôû daïng sô cheá, haøm löôïng coâng ngheä thaáp. 2.2 - Söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa heä thoáng NHTM tænh Bình phöôùc 2.2.1 - Söï hình thaønh Naêm 1997 tænh Bình Phöôùc ñöôïc thaønh laäp treân cô sôû taùch ra töø tænh Soâng Beù. Sau 11 naêm xaây döïng vaø phaùt trieån heä thoáng NHTM ñaõ khoâng ngöøng lôùn maïnh veà maïng löôùi vaø hoaït ñoäng phuø hôïp vôùi ñaø phaùt trieån cuûa caùc hoaït ñoäng kinh teá – xaõ hoäi Bình phöôùc. Caùc loaïi hình NHTM theo hình thöùc sôû höõu nhö sau: Loaïi hình Ngaân haøng thöông maïi nhaø nöôùc: - Chi nhaùnh NHTM nhaø nöôùc caáp 1 coù 4 ñôn vò, goàm: Ngaân Haøng Noâng Nghieäp & Phaùt Trieån Noâng Thoân, Ngaân Haøng Coâng Thöông, Ngaân Haøng Ñaàu Tö Vaø Phaùt Trieån, Ngaân Haøng Chính Saùch Xaõ Hoäi, Ngaân Haøng Phaùt Trieån. Loaïi hình Ngaân haøng Thöông maïi Coå phaàn: - Ñeán cuoái naêm 2007, veà loaïi hình Ngaân haøng Thöông maïi Coå phaàn treân ñòa baøn tænh Bình phöôùc goàm: Chi nhaùnh caáp 1 cuûa Ngaân Haøng Thöông Maïi Coå 23 Phaàn Saøi Goøn Thöông Tín, Ngaân Haøng Coå Phaàn Ñoâng Aù, Ngaân Haøng Coå Phaàn Nam Aù, Ngaân Haøng Coå Phaàn An Bình, truï sôû giao dòch ñaët taïi thò xaõ Ñoàng Xoaøi. 2.2.2 - Tình hình hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn tænh Bình phöôùc Cuøng vôùi nhöõng tín hieäu khaû quan cuûa neàn kinh teá Vieät Nam trong thôøi kyø hoäi nhaäp WTO, hoïat ñoäng kinh doanh cuûa heä thoáng NHTM treân ñòa baøn tænh Bình phöôùc ñaõ coù nhöõng böôùc phaùt trieån ñaùng keå, haàu heát caùc NHTM treân ñòa baøn tænh ñaõ vöôït qua ñöôïc khoù khaên, thöû thaùch, töøng böôùc hoäi nhaäp vôùi neàn kinh teá thò tröôøng, khaúng ñònh laø keânh daãn voán quan troïng goùp phaàn ñaùng keå cho söï phaùt trieån kinh teá cuûa tænh Bình phöôùc. @ Veà tình hình cung caáp caùc loaïi hình saûn phaåm, dòch vuï Trong caùc naêm gaàn ñaây cuøng vôùi söï phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi cuûa tænh, ñôøi soáng vaät chaát cuûa ngöôøi daân khoâng ngöøng ñöôïc naâng leân, caùc NHTM treân ñòa baøn tænh ñaõ ñöa caùc saûn phaåm, dòch vuï ngaân haøng hieän ñaïi nhö dòch vuï thanh toaùn theû, ruùt tieàn töï ñoäng töø maùy ATM, dòch vuï nhaän vaø chi traû kieàu hoái, dòch vuï baûo laõnh, thanh toaùn chuyeån tieàn ñieän töû trong vaø ngoaøi nöôùc, ñaëc bieät töø 1/1/2008 phaùt trieån dòch vuï traû löông qua taøi khoaûn cuûa caùc ñôn vò haønh chính söï nghieäp. Maëc duø dòch vuï söû duïng theû ATM ñaõ xuaát hieän treân ñòa baøn tænh, song caùc NHTM cuõng chöa thaät söï quan taâm nhieàu ñeán saûn phaåm dòch vuï naøy. Cho ñeán thôøi ñieåm naøy caùc NHTM coù cung caáp dòch vuï söû duïng theû ATM treân ñòa baøn goàm: Ngaân haøng Noâng nghieäp vaø phaùt trieån noâng thoân, Ngaân haøng Coâng thöông vaø Ngaân haøng coå phaàn Ñoâng aù. Caùc NHTM treân ñòa baøn lieân tuïc quaûng baù, tieáp thò, ñeán taän nôi caùc ñôn vò haønh chính söï nghieäp ñeå giôùi thieäu, ñaëc bieät laø caùc khu vöïc tröôøng hoïc, beänh vieän. Maëc duø caùc NHTM treân ñòa baøn tænh Bình phöôùc ñaõ coù söï quan taâm phaùt trieån ña daïng caùc loaïi hình dòch vuï nhaèm taêng thu nhaäp, giaûm thieåu ruûi ro trong 24 kinh doanh, nhöng thu nhaäp töø dòch vuï vaãn chieám tyû troïng nhoû trong toång thu nhaäp cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn (Ñeán 30/6/2007 laø 3,7%). Thu nhaäp töø laõi cho vay vaãn luoân chieám tyû troïng raát cao trong toång thu nhaäp (Naêm 2002 laø 97.3%, ñeán 30/6/2007 laø 96.3%). Ñaây laø ñieåm haïn cheá cuûa NHTM trong nöôùc noùi chung vaø cuûa tænh Bình phöôùc noùi rieâng, vì hoaït ñoäng tín duïng luoân tieàm aån nhieàu ruûi ro. Bieåu 2.1 Keát quaû thu nhaäp cuûa caùc NHTM Bình phöôùc (Giai ñoaïn 2002 - 30/6/2007) (ÑVT: Tyû ñoàng, %) Chæ tieâu 2002 2003 2004 2005 2006 30/6/2007 1.Toång thu nhaäp 185 246 275 481 606 485 - Taêng so naêm tröôùc 61 29 206 125 - % Taêng so naêm tröôùc 33.0% 11.8% 74.9% 26.0% 2. Thu laõi cho vay 180 239 267 471 588 467 - Tyû leä/Toång thu nhaäp 97.3% 97.2% 97.1% 97.9% 97.0% 96.3% - Taêng so naêm tröôùc 59 28 204 117 - % Taêng so naêm tröôùc 32.8% 11.7% 76.4% 24.8% 3.Thu dòch vuï 5 7 8 10 18 18 - Tyû leä/Toång thu nhaäp 2.7% 2.8% 2.9% 2.1% 3.0% 3.7% - Taêng so naêm tröôùc 2 1 2 8 - % Taêng so naêm tröôùc 40.0% 14.3% 25.0% 80.0% Nguoàn: NHNNVN chi nhaùnh tænh Bình phöôùc 25 Bieåu ñoà 2.1 Keát quaû thu nhaäp cuûa caùc NHTM Bình phöôùc THU NHAÄP CUÛA CAÙC NHTM QUA CAÙC NAÊM 180 239 267 467 485 606 481 275246 185 588 471 0 100 200 300 400 500 600 700 20 02 20 03 20 04 20 05 20 06 30 /6/ 20 07 Toång thu nhaäp Thu laõi cho vay Qua soá lieäu treân cho thaáy, maëc duø thu nhaäp töø dòch vuï coù xu höôùng taêng daàn caû veà soá tuyeät ñoái vaø tyû troïng song vaãn chieám moät tyû leä raát thaáp trong toång thu nhaäp cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn tænh Bình phöôùc. 2.2.2.1 - Veà tình hình huy ñoäng voán Haàu heát caùc NHTM treân ñòa baøn tænh ñeàu söû duïng nhieàu bieän phaùp tích cöïc ñeå khai thaùc nguoàn voán nhaøn roãi cuûa caù nhaân vaø toå chöùc nhö: caûi tieán ñôn giaûn thuû tuïc göûi vaø ruùt tieàn, traû laõi linh hoaït (traû laõi tröôùc, traû laõi thaùng, traû laõi sau), thöïc hieän ña daïng caùc loaïi hình dòch vuï (thu chi hoä khaùch haøng, kieåm ngaân, nhaän hoaëc giao tieàn taïi nhaø), aùp duïng nhieàu bieän phaùp khuyeán maõi (tieát kieäm döï thöôûng, tieát kieäm baäc thang), huy ñoäng döôùi nhieàu hình thöùc (huy ñoäng traùi phieáu daøi haïn 2 naêm, 3 naêm, phaùt haønh caùc loaïi kyø phieáu kyø haïn 6 thaùng, 1 naêm), môû roäng ñòa baøn hoaït ñoäng xuoáng caùc vuøng noâng thoân, vuøng saâu, vuøng xa… Do ñoù nguoàn voán huy ñoäng taêng daàn qua caùc naêm. 26 Nguoàn voán huy ñoäng cuûa heä thoáng caùc NHTM treân ñòa baøn ñeán 30/6/2007 ñaït 1.405.782 trieäu ñoàng, chieám 35,12% toång nguoàn voán; taêng gaàn 673.039 trieäu ñoàng, taêng hôn 91% so vôùi naêm 2002, chieám tyû troïng 36,8% toång dö nôï cho vay khaùch haøng. Bieåu 2.2 Tình hình huy ñoäng voán cuûa caùc NHTM Bình phöôùc (Giai ñoaïn 2002 -30/6/2007) (Ñôn vò tính: Trieäu ñoàng,%) Trong ñoù: Nguoàn voán huy ñoäng taïi choã Toång nguoàn voán Tieàn göûi TCKT Tieàn göûi daân cö Toång coäng Naêm Tyû troïng/ ΣNV Tyû troïng Tyû troïng Tyû troïng Soá tieàn Soá tieàn Soá tieàn Soá tieàn 2002 2,445,738 100% 588,173 80.27% 144,570 19.73% 732,743 29.96% 2003 2,578,155 100% 716,691 78.35% 198,039 21.65% 914,730 35.48% 2004 3,075,886 100% 798,870 79.62% 204,484 20.38% 1,003,354 32.62% 2005 3,537,652 100% 956,884 77.86% 272,096 22.14% 1,228,980 34.74% 2006 4,333,726 100% 1,180,186 77.63% 340,085 22.37% 1,520,271 35.08% 30/6/2007 4,002,795 100% 1,066,145 75.84% 339,637 24.16% 1,405,782 35.12% Nguoàn: NHNNVN chi nhaùnh tænh Bình phöôùc Bieåu ñoà 2.2 NVHÑ cuûa caùc NHTM Bình phöôùc GÑ 2002 – 30/6/2007 NGUOÀN VOÁN HUY ÑOÄNG CUÛA CAÙC NHTM BÌNH PHÖÔÙC 732 914 1,003 1,228 1,405 1,520 588 716 798 956 1,180 1,066 0 200 400 600 800 1,000 1,200 1,400 1,600 20 02 20 03 20 04 20 05 20 06 30 /6/ 20 07 NVHÑ TG TCKT 27 @ Cô caáu nguoàn voán huy ñoäng theo loaïi hình toå chöùc, caù nhaân göûi tieàn Tieàn göûi cuûa daân cö döôùi caùc hình thöùc tieàn göûi tieát kieäm, kyø phieáu, traùi phieáu vaø caùc loaïi giaáy tôø coù giaù khaùc ñeán 30/6/2007 laø 339.637 trieäu ñoàng, chieám tyû troïng 24,16% trong toång nguoàn voán huy ñoäng taïi choã. Nguoàn voán naøy taêng caû veà soá tuyeät ñoái vaø tyû troïng. Naêm 2002 laø 144.570 trieäu ñoàng, chieám 19,73%; ñeán 30/6/2007 laø 339.637 trieäu ñoàng, chieám 24,16% trong toång nguoàn voán huy ñoäng. Tieàn göûi cuûa caùc toå chöùc kinh teá ñeán 30/6/2007 laø 1.066.145 trieäu ñoàng. Nguo g theo kyø haïn B TM Bình phöôùc phaân theo kyø haïn (Ñôn vò tính: Trieäu ñoàng,%) Trong ñoù: Nguoàn voán àn naøy quan troïng vaø chuû yeáu, chieám 75,84% trong toång nguoàn voán huy ñoäng. Nguoàn voán naøy coù xu höôùng taêng veà soá tuyeät ñoái nhöng giaûm veà tyû troïng qua caùc naêm. Naêm 2006 laø 1.180.186 trieäu ñoàng, taêng gaàn 1.1 laàn so vôùi naêm 2002 (558.173 trieäu ñoàng). @ Cô caáu nguoàn voán huy ñoän ieåu 2.3 Tình hình huy ñoäng voán cuûa caùc NH (Giai ñoaïn 2002 -30/6/2007) huy ñoäng taïi choã Toång nguoàn voán Ngaén äng haïn Trung daøi haïn Toång coNaêm Soá tieàn troïng Soá û troïng S troïng So û á tieàn Ty troïn oá tieàn Tyû tieàn Ty Tyû g /ΣNV 2002 2 3 61.88% 732,743 2,445,738 100% 279,322 8.12% 453,421 9.96% 2003 2,578,155 100% 379,887 41.53% 534,842 58.47% 914,730 35.48% 2004 3,075,886 100% 604,822 60.28% 398,532 39.72% 1,003,354 32.62% 2005 3,537,652 100% 702,485 57.16% 526,495 42.84% 1,228,980 34.74% 2006 4,333,726 100% 923,565 60.75% 596,706 39.25% 1,520,271 35.08% 4,002,795 100% 980,252 69.73% 425,530 30.27% 1,405,782 35.12%30/6/2007 Nguoàn: NHNNV nh phöôùc N chi nhaùnh tænh Bì 28 Nguoàn voán ngaén haïn cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn coù xu höôùng taêng maïnh caû veà caùc NHTM treân ñòa baøn coù xu ùc kinh teá , haàu heát caùc NHTM .2.2 - Veà tình hình söû duïng voán eá cuûa khu vöïc Ñoâng Nam Boä, na aây cuøng vôùi toác ñoä taêng tröôûng kinh teá cao cuûa tænh Bình phöôùc soá tuyeät ñoái vaø tyû troïng trong toång nguoàn voán huy ñoäng taïi choã. Tính ñeán 30/6/2007 laø 980.252 trieäu ñoàng, taêng gaàn 2,5 laàn so vôùi naêm 2002, chieám tyû troïng 69,73% trong toång nguoàn voán huy ñoäng. Nguoàn voán coù kyø haïn töø 12 thaùng trôû leân cuûa höôùng giaûm daàn veà tyû troïng. Naêm 2002 laø 453.421 trieäu ñoàng, chieám tyû troïng 61,88%; ñeán 30/6/2007 tyû troïng giaûm xuoáng coøn 30,27%. Ngoaøi nguoàn voán huy ñoäng töø daân cö vaø caùc toå chö nhaø nöôùc treân ñòa baøn tænh ñaõ phaûi boå sung nguoàn voán cuûa mình baèng voán ñieàu hoøa cuûa NHTMNN trung öông, nguoàn voán naøy thöôøng coù laõi suaát ñaàu vaøo cao do phaûi chòu theâm phí trung gian, laøm giaûm hieäu quaû kinh doanh cuûa caùc NHTM. 2.2 Bình phöôùc laø tænh coøn nhieàu tieàm naêng kinh t èm trong Vuøng Kinh Teá Troïng Ñieåm Phía Nam, nhöng ñeå khai thaùc coù hieäu quaû caùc tieàm naêng ñoù caàn phaûi coù nhöõng ñoäng löïc thuùc ñaåy caàn thieát, trong ñoù khôi taêng nguoàn voán tín duïng ngaân haøng ñeå ñaùp öùng nhu caàu ñaàu tö phaùt trieån kinh teá laø giaûi phaùp raát quan troïng. Nhaän thöùc ñöôïc vaán ñeà naøy, thôøi gian qua caùc NHTM treân ñòa baøn tænh ñaõ coù nhieàu coá gaéng thu huùt voán vaø ñaàu tö tín duïng cho neàn kinh teá. Hoaït ñoäng tín duïng khoâng ngöøng ñöôïc môû roäng. @ Veà doanh soá cho vay Nhöõng naêm gaàn ñ , nhu caàu voán ñaùp öùng cho neàn kinh teá cuõng khoâng ngöøng ñöôïc môû roäng. Khung phaùp lyù taïo ñieàu kieän toái ña quyeàn töï chuû cuûa caùc NHTM trong vieäc löïa choïn lónh vöïc ñaàu tö, ñeán nay haàu heát caùc NHTM treân ñòa baøn tænh Bình phöôùc ñaõ daàn chuyeån ñoåi cô caáu ñaàu tö tín duïng theo höôùng taêng daàn tyû troïng cho vay 29 khu vöïc kinh teá ngoaøi quoác doanh, caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, cho vay tieâu duøng. Ñaây laø khu vöïc kinh teá coù nhu caàu veà voán ñang taêng maïnh, kinh doanh naêng ñoäng, hieäu quaû, taïo ra nhieàu vieäc laøm cho xaõ hoäi, ñem laïi nguoàn thu ngaân saùch cho nhaø nöôùc. Môû roäng ñoái töôïng cho vay coøn ñoàng nghóa vôùi vieäc phaân taùn ruûi ro tín duïng, giaûm thieåu nguy cô maát voán do taäp trung vaøo khu vöïc kinh teá quoác doanh hoaït ñoäng keùm hieäu quaû. Caùc NHTM chuû ñoäng tieáp caän vôùi caùc doanh nghieäp, hoä noâng daân phaùt hieän caùc nhu caàu ñaàu tö, döï aùn saûn xuaát kinh doanh, môû roäng maïng löôùi hoaït ñoäng xuoáng taát caû caùc huyeän, ruùt ngaén thôøi gian thaåm ñònh hoà sô vay voán, giaûi quyeát cho vay nhanh choùng… Töø caùc bieän phaùp treân, hoaït ñoäng tín duïng cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn khoâng Bieåu 2.4 Tình hình doanh soá cho vay cuûa caùc NHTM Toång doanh soá cho ngöøng ñöôïc môû roäng, doanh soá cho vay taêng ñeàu qua caùc naêm. (Giai ñoaïn 2002 -30/6/2007) (Ñôn vò tính: Trieäu ñoàng,%) vay Ngaén haïn Toång coäng Trung daøi haïn Naêm Soá oïng S g Soá ïngtieàn Tyû tr oá tieàn Tyû troïn tieàn Tyû tro 2002 1 1 2 ,609,826 56.90% ,219,489 43.10% ,829,315 100.00% 2003 1,871,918 60.63% 1,215,542 39.37% 3,087,460 100.00% 2004 3,506,460 78.84% 940,948 21.16% 4,447,408 100.00% 2005 3,676,458 75.01% 1,224,770 24.99% 4,901,228 100.00% 2006 4,844,284 78.03% 1,364,173 21.97% 6,208,457 100.00% 30/6/2007 5,271,026 84.85% 941,338 15.15% 6,212,364 100.00% Nguoàn: NHNNV N chi nhaùnh tænh Bình phöôùc 30 Bieåu ñoà 2.3 Doanh soá cho vay cuûa caùc NHTM Bình phöôùc giai ñoaïn 2002 – 30/6/2007 2,829 3,087 4,447 4,901 6,208 6,212 0 2,000 4,000 6,000 8,000 2002 2004 2006 DOANH SOÁ CHO VAY CUÛA CAÙC NHTM BÌNH PHÖÔÙC Qua soá lieäu bieåu 2.4 cho thaáy doanh soá cho vay coù xu höôùng taêng naêm sau cao hôn naêm tröôùc vaø taêng daàn tyû troïng cho vay ngaén haïn. Ñieàu naøy hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi kinh teá ñòa phöông chöa coù nhieàu döï aùn lôùn, caùc khu coâng nghieäp thuoäc caùc huyeän Chôn Thaønh, Bình Long, Ñoàng Phuù coøn ñang trong giai ñoaïn xaây döïng chöa thu huùt caùc nhaø ñaàu tö. Do ñoù caùc NHTM treân ñòa baøn ñaåy maïnh cho vay taøi trôï voán ngaén haïn cho caùc doanh nghieäp vaø hoä gia ñình phaùt trieån kinh teá trang traïi, môû roäng cho vay tieâu duøng nhaèm naâng cao möùc soáng, mua phöông tieän ñi laïi, xaây döïng, söûa chöõa nhaø cöûa… Toång doanh soá cho vay ñeán 30/6/2007 laø 6.212.364 trieäu ñoàng, taêng gaàn 1,2 laàn so vôùi naêm 2002. Trong ñoù doanh soá cho vay ngaén haïn laø 5.271.026 trieäu ñoàng, taêng gaàn 2,3 laàn so vôùi naêm 2002 vaø chieám tyû troïng 84,85% toång doanh soá cho vay neàn kinh teá; doanh soá cho vay trung daøi haïn ñaït 941.338 trieäu ñoàng, chieám tyû troïng 15,15% trong toång doanh soá cho vay. 31 @ Veà cô caáu tín duïng phaân theo thôøi haïn cho vay Toång dö nôï cho vay heä thoáng NHTM toaøn ñòa baøn coù xu höôùng taêng daàn qua caùc naêm. Ñeán 30/6/2007 ñaït 3.812.186 trieäu ñoàng, taêng 63,67% so vôùi naêm 2002, theå hieän trong bieåu 2.5 döôùi ñaây: Bieåu 2.5 Tình hình cho vay cuûa caùc NHTM Bình phöôùc (Giai ñoaïn 2002 - 30/6/2007) (Ñôn vò tính: Trieäu ñoàng,%) Toång dö nôï Ngaén haïn Trung daøi haïn Toång coäng Naêm Soá tieàn Tyû troïng Soá tieàn Tyû troïng Soá tieàn Tyû troïng 2002 804,913 34.56% 1,524,361 65.44% 2,329,274 100.00% 2003 935,959 38.12% 1,519,427 61.88% 2,455,386 100.00% 2004 1,753,230 59.85% 1,176,185 40.15% 2,929,415 100.00% 2005 1,838,229 54.56% 1,530,963 45.44% 3,369,192 100.00% 2006 2,422,142 58.69% 1,705,216 41.31% 4,127,358 100.00% 30/6/2007 2,635,513 69.13% 1,176,673 30.87% 3,812,186 100.00% Nguoàn: NHNNVN chi nhaùnh tænh Bình phöôùc Dö nôï ngaén haïn coù xu höôùng taêng leân caû veà soá tuyeät ñoái vaø tyû troïng qua caùc naêm. Tyû troïng cho vay ngaén haïn töø choã chæ chieám 34,56% toång dö nôï, töông öùng 804,913 trieäu ñoàng vaøo naêm 2002, ñeán nay ñaõ taêng leân chieám tyû troïng 69,13% trong toång dö nôï; Dö nôï trung daøi haïn naêm 2002 chieám tyû troïng 65,44% ñeán nay giaûm xuoáng coøn 30,87% trong toång dö nôï. Xu höôùng taêng daàn tyû troïng dö nôï ngaén haïn, giaûm dö nôï trung daøi haïn trong toång dö nôï cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn tænh Bình phöôùc trong thôøi gian qua laø phuø hôïp vôùi tình hình kinh teá ñòa phöông. Taùi laäp tænh naêm 1997, trong nhöõng naêm ñaàu tænh taäp trung cho vieäc xaây döïng cô sôû haï taàng cho neân cho vay trung daøi haïn chieám tyû troïng cao, nhöõng naêm gaàn ñaây taäp trung phaùt trieån kinh teá , ñaëc 32 bieät laø kinh teá hoä gia ñình vôùi hình thöùc kinh teá trang traïi ôû haàu khaép caùc huyeän trong tænh, theá maïnh laø troàng caây coâng nghieäp daøi ngaøy nhö Tieâu, Ñieàu, Cau su, Caø pheâ vaø chaên nuoâi gia suùc nhö Boø, Heo, Deâ…. Beân caïnh ñoù, tænh ñang qui hoaïch nhieàu khu coâng nghieäp taäp trung ôû caùc huyeän Chôn Thaønh, Bình Long, Ñoàng Phuù. Tuy nhieân, hieän nay vaãn coøn ñang trong quaù trình xaây döïng, nhieàu khu coâng nghieäp ñaõ xaây döïng xong nhöng chöa thu huùt ñöôïc caùc nhaø ñaàu tö do cô sôû haï taàng ñöôøng, ñieän, vieãn thoâng coøn nhieàu khoù khaên. @ Veà cô caáu tín duïng phaân theo thaønh phaàn kinh teá Cô caáu tín duïng theo thaønh phaàn kinh teá coù söï chuyeån bieán theo höôùng giaûm tyû troïng loaïi hình kinh teá nhaø nöôùc khaù roõ neùt so vôùi naêm 2002 do saûn xuaát kinh doanh keùm hieäu quaû cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc trong neàn kinh teá thò tröôøng. Dö nôï ñoái vôùi thaønh phaàn kinh teá tö nhaân vaø caù theå coù xu höoùng taêng daàn qua ï cho vay doanh nghieäp nhaø nöôùc trong toång dö nôï naêm 2006 laø 20 caùc naêm roõ reät. Caùc NHTM taêng cöôøng cho vay caùc hoä gia ñình phaùt trieån kinh teá trang traïi, ñoàng thôøi cho vay tieâu duøng phuïc vuï mua saém nhaø ôû vaø phöông tieän ñi laïi. Tyû troïng dö nô ,3% giaûm so vôùi naêm 2002 laø 32,8%. Tyû troïng dö nôï cho vay khu vöïc kinh teá tö nhaân, caù theå trong toång dö nôï naêm 2006 laø 75,2% taêng so vôùi naêm 2002 (58,3%); Tyû troïng dö nôï cho vay thaønh phaàn kinh teá lieân doanh naêm 2006 laø 4,5% taêng so vôùi naêm 2002 (1,1%), tuy nhieân vaãn chieám tyû troïng raát nhoû trong toång dö nôï cho vay neàn kinh teá. 33 Bieåu 2.6 Tín duïng cuûa caùc NHTM Bình phöôùc phaân theo thaønh phaàn kinh teá (Giai ñoaïn 2002 - 2006) (Ñôn vò tính: Trieäu ñoàng,%) NAÊM STT THAØNH PHAÀN KINH TEÁ 2002 2003 2004 2005 2006 I. TOÅNG SOÁ DÖ NÔÏ 2,329,274 2,455,386 2,929,415 3,369,192 4,127,358 1. Thaønh phaàn KT Nhaø nöôùc 764,002 513,176 486,283 427,887 837,854 2. Thaønh phaàn KT Taäp theå 128,110 58,929 202,130 0 0 3. Thaønh phaàn KT Tö nhaân 18,634 152,234 76,165 377,350 387,972 4. Thaønh phaàn KT Caù theå 1,339,333 1,510,062 1,895,332 2,537,002 2,715,802 Thaønh phaàn KT Hoãn hôïp 5. 53,573 191,520 266,577 0 0 Thaønh phaàn KT LD 6 25,622 29,465 2,929 26,954 185,731 TYÛ TROÏNG DÖ NÔÏ II. 1. Thaønh phaàn KT Nhaø nöôùc 32.8% 20.9% 16.6% 12.7% 20.3% 2. Thaønh phaàn KT Taäp theå 5.5% 2.4% 6.9% 0.0% 0.0% 3. Thaønh phaàn KT Tö nhaân 0.8% 6.2% 2.6% 11.2% 9.4% 4. Thaønh phaàn KT Caù theå 57.5% 61.5% 64.7% 75.3% 65.8% Thaønh phaàn KT Hoãn hôïp 2.3% 7.8% 9.1% 0.0% 0.0%5. Thaønh phaàn KT LD 1.1% 1.2% 0.1% 0.8% 4.5%6. Nguoàn: NHNNVN chi nhaùnh tænh Bình phöôùc @ Veà cô caáu tín duïng phaân theo ngaønh kinh teá Cô caáu tín duïng theo ngaønh kinh teá ñaõ coù söï chuyeån dòch ñuùng höôùng theo chieán löôïc phaùt trieån kinh teá cuûa tænh Bình phöôùc. Dö nôï cho vay ngaønh noâng laâm nghieäp tuy vaãn coøn chieám tyû troïng lôùn nhaát trong toång dö nôï chung cuûa toaøn ñòa baøn (56,5%), nhöng tyû leä naøy ñaõ giaûm ñaùng keå so vôùi nhöõng naêm tröôùc (naêm 2002 laø 64,9%). Beân caïnh ñoù, tyû troïng dö nôï cho vay trong toång dö nôï cuûa moät soá ngaønh khaùc nhö : ngaønh thöông maïi, dòch vuï chieám 5,9% naêm 2002 taêng leân ñeán 30,8% naêm 2006. Ngaønh coâng nghieäp cheá bieán, khai thaùc moû coù xu höôùng taêng leân, tuy 34 nhieân ñaây vaãn laø ngaønh coøn chieám tyû troïng nhoû trong neàn kinh teá cuûa tænh, cho thaáy kinh teá cuûa tænh Bình phöôùc vaãn döïa vaøo saûn xuaát noâng nghieäp laø chuû yeáu. Bieåu 2.7 Tín duïng cuûa caùc NHTM Bình phöôùc phaân theo ngaønh kinh teá (Giai ñoaïn 2002 - 2006) (Ñôn vò tính: Trieäu ñoàng,%) NAÊM STT NGAØNH KINH TEÁ 2002 2003 2004 2005 2006 I. TOÅNG SOÁ DÖ NÔÏ 2,329,274 2,455,386 2,929,415 3,369,192 4,127,358 1 Ngaønh noâng, laâm nghieäp 1,511,699 1,726,136 2,065,238 2,078,791 2,331,957 2 Ngaønh CN, CB, khai thaùc moû 72,207 83,483 108,388 262,797 210,495 3 Ngaønh xaây döïng 30,281 387,951 401,330 144,875 206,368 4 Ngaønh Thöông maïi, dòch vuï 137,427 174,332 254,859 461,579 1,271,226 Hoaït ñoäng phuïc vuï caù nhaân 5 9,317 9,822 17,576 417,780 45,401 Hoaït ñoäng khaùc 6 566,014 9,822 17,576 417,780 45,401 TYÛ TROÏNG CAÙC NGAØNH 100% 100% 100% 100% 100%II. 1 Ngaønh noâng, laâm nghieäp 64.9% 70.3% 70.5% 61.7% 56.5% 2 Ngaønh CN, CB, khai thaùc moû 3.1% 3.4% 3.7% 7.8% 5.1% 3 Ngaønh xaây döïng 1.3% 15.8% 13.7% 4.3% 5.0% 4 Ngaønh Thöông maïi, dòch vuï 5.9% 7.1% 8.7% 13.7% 30.8% Hoaït ñoäng phuïc vuï caù nhaân 0.4% 0.4% 0.6% 12.4% 1.1%5 Hoaït ñoäng khaùc 24.3% 0.4% 0.6% 12.4% 1.1%6 Nguoàn: NHNNVN chi nhaùnh tænh Bình phöôùc 2.2.2.3 - Keát quaû kinh doanh Trong caùc naêm gaàn ñaây, cuøng vôùi söï phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi cuûa tænh, qui moâ hoaït ñoäng cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn ngaøy caøng môû roäng, ñoàng thôøi hieäu quaû kinh doanh cuõng khoâng ngöøng taêng leân, theå hieän qua caùc chæ tieâu thu nhaäp, chi phí, lôïi nhuaän döôùi ñaây: 35 Bieåu 2.8 Keát quaû kinh doanh cuûa caùc NHTM Bình phöôùc (Giai ñoaïn 2002 - 30/6/2007) (ÑVT: Tyû ñoàng, %) Chæ tieâu 2002 2003 2004 2005 2006 30/6/2007 1.Toång thu nhaäp 185 246 275 481 606 485 -' Taêng so naêm tröôùc 61 29 206 125 -' % Taêng so naêm tröôùc 33.0% 11.8% 74.9% 26.0% 2. Toång chi phí 165 194 265 435 545 335 -' Taêng so naêm tröôùc 29 71 170 110 -' % Taêng so naêm tröôùc 17.6% 36.6% 64.2% 25.3% 3. lôïi nhuaän 20 52 10 46 61 150 -' Taêng so naêm tröôùc 32 -42 36 15 -' % Taêng so naêm tröôùc 160.0% -80.8% 360.0% 32.6% Nguoàn: NHNNVN chi nhaùnh tænh Bình phöôùc Bieåu ñoà 2.4 Lôïi nhuaän cuûa caùc NHTM Bình phöôùc GÑ 2002 - 30/6/2007 LÔÏI NHUAÄN CUÛA CAÙC NHTM QUA CAÙC NAÊM 20 52 10 46 61 150 0 20 40 60 80 100 120 140 160 20 02 20 03 20 04 20 05 20 06 30 /6/ 20 07 2002 2003 2004 2005 2006 30/6/2007 36 - Toång thu nhaäp cuûa caùc NHTM tænh Bình phöôùc taêng ñeàu qua caùc naêm, möùc taêng cao töø naêm 2005 trôû laïi ñaây. Naêm 2002 thu nhaäp chæ ñaït 185 tyû ñoàng, ñeán naêm 2005 ñaït 481 tyû ñoàng, gaàn baèng 3 laàn thu nhaäp naêm 2002. Ñaëc bieät, saùu thaùng ñaàu naêm 2007 thu nhaäp ñaõ ñaït 485 tyû ñoàng cao hôn caû naêm 2005. Möùc thu nhaäp taêng cao chuû yeáu do taêng thu töø laõi cho vay, ñaây laø ñieåm haïn cheá cuûa caùc NHTM tænh Bình phöôùc do hoaït ñoäng tín duïng luoân tieàm aån nhieàu ruûi ro. - Cuøng vôùi möùc taêng cuûa thu nhaäp, lôïi nhuaän cuõng khoâng ngöøng taêng leân. Naêm 2006 ñaït 61 tyû ñoàng baèng 3 laàn naêm 2002, möùc taêng ñoät bieán ôû 6 thaùng ñaàu naêm 2007 ñaït 150 tyû ñoàng laø do kinh teá caû nöôùc noùi chung, kinh teá cuûa tænh Bình phöôùc noùi rieâng coù toác ñoä taêng tröôûng khaù cao, giaù caû caùc maët haøng noâng saûn nhö : Cao su, Ñieàu, Tieâu, Caø pheâ lieân tuïc taêng cao, caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng trong lónh vöïc noâng nghieäp ngaøy caøng môû roäng qui moâ vaø kinh doanh coù laõi. 2.2.3 - Ruûi ro tín duïng taïi caùc NHTM trong thôøi gian qua 2.2.3.1 - Tình hình nôï xaáu giai ñoaïn 2002 – 2004 Töø naêm 2004 trôû veà tröôùc, vieäc xaùc ñònh nôï xaáu caên cöù coâng vaên soá 15/2002/NHNN ngaøy 07/01/2002 cuûa thoáng ñoác NHNN veà vieäc chæ ñaïo moät soá noäi dung cuï theå lieân quan ñeán nghieäp vuï tín duïng cuûa NHNN saùu thaùng ñaàu naêm 2002 vaø ñöôïc nhaéc laïi trong caùc coâng vaên ban haønh sau ñoù. Chaát löôïng tín duïng cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn ñöôïc ñaùnh giaù thoâng qua nôï xaáu bao goàm nôï quaù haïn thoâng thöôøng, khoanh, chôø xöû lyù. 37 Bieåu 2.9 Tình hình nôï xaáu cuûa caùc NHTM Bình phöôùc (Giai ñoaïn 2002 - 2004) (Ñôn vò tính: trieäu ñoàng, %) NAÊM STT CHÆ TIEÂU 2002 2003 2004 Dö nôï cuûa caùc NHTM 2,329,274 2,455,386 2,929,415I. Nôï xaáu 36,337 56,228 30,759 II. Tyû troïng / Toång dö nôï 1.56% 2.29% 1.05% Nôï quaù haïn 6,541 8,434 17,840 1. Tyû troïng / Nôï xaáu 18% 15% 58% Nôï khoanh 21,439 26,990 12,919 2. Tyû troïng / Nôï xaáu 59% 48% 42% Nôï chôø xöû lyù 8,357 15,182 0 3. Tyû troïng / Nôï xaáu 23% 27% 0% Nguoàn: NHNNVN chi nhaùnh tænh Bình phöôùc Bieåu ñoà 2.5 Nôï xaáu cuûa caùc NHTM Bình phöôùc giai ñoaïn 2002 – 2004 1.56% 2.29% 1.05% 0.00% 0.50% 1.00% 1.50% 2.00% 2.50% 2002 2003 2004 NÔÏ XAÁU CUÛA CAÙC NHTM BÌNH PHÖÔÙC GÑ 2002 - 2004 Tyû leä nôï xaáu 38 Nôï xaáu qua caùc naêm coù khuynh höôùng taêng leân. Tyû troïng nôï xaáu chieám trong toång dö nôï naêm 2002 laø 1,56%, naêm 2003 laø 2,29%. Rieâng naêm 2004 tyû leä nôï xaáu giaûm maïnh nhöng phaàn lôùn do caùc ngaân haøng chuyeån caùc khoaûn nôï khoanh ñaõ heát thôøi haïn khoanh vaøo nôï thoâng thöôøng vaø moät phaàn ñöôïc xöû lyù nôï toàn ñoïng theo chuû tröông cuûa Chính phuû. Do ñoù tyû leä nôï xaáu treân toång dö nôï chung ñaàu naêm 2004 laø 2,29% giaûm xuoáng chæ chieám tyû troïng 1,05% vaøo cuoái naêm 2004, so vôùi tyû leä nôï xaáu ñaàu naêm giaûm 1,14%. Cuï theå toång nôï xaáu ñeán 31/12/2004 laø gaàn 30.759 trieäu ñoàng, giaûm gaàn 25.469 trieäu ñoàng, giaûm 45,3%. Chi tieát tình hình nôï xaáu nhö sau: Nôï quaù haïn ñeán cuoái naêm 2004 laø 17.840 trieäu ñoàng, chieám tyû troïng 58% trong toång nôï xaáu. Nôï chôø xöû lyù vaø nôï khoanh cuoái naêm 2004 laø 12.919 trieäu ñoàng, giaûm maïnh gaàn 29.253 trieäu ñoàng so vôùi ñaàu naêm. Phöông phaùp xaùc ñònh nôï xaáu tröôùc naêm 2005 chöa phaûn aùnh ñaày ñuû dö nôï coù vaán ñeà. Ñeán thaùng 4/2005 Thoáng ñoác ban haønh qui ñònh môùi veà phaân loaïi nôï gaàn vôùi thoâng leä quoác teá, neân phaàn naøo phaûn aùnh ñuùng thöïc chaát chaát löôïng tín duïng taïi caùc NHTM. 2.2.3.2 - Tình hình nôï xaáu giai ñoaïn 2005 – 30/6/2007 Ngaøy 22/4/2005 Thoáng ñoác NHNNVN ban haønh qui ñònh veà phaân loaïi nôï, trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng trong hoaït ñoäng ngaân haøng cuûa toå chöùc tín duïng keøm theo quyeát ñònh soá 493/2005/QÑ-NHNN. Theo ñoù dö nôï cuûa caùc TCTD ñöôïc phaân loaïi bao goàm: Nôï nhoùm 1: Nôï ñuû tieâu chuaån (khoâng trích döï phoøng cuï theå ) Nôï nhoùm 2: Nôï caàn chuù yù (trích döï phoøng cuï theå 5%) Nôï nhoùm 3: Nôï döôùi tieâu chuaån (trích döï phoøng cuï theå 20%) Nôï nhoùm 4: Nôï nghi ngôø (trích döï phoøng cuï theå 50%) 39 Nôï nhoùm 5: Nôï coù khaû naêng maát voán (trích döï phoøng cuï theå 100%) Tröôùc ñaây tyû leä nôï quaù haïn ñöôïc duøng ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng tín duïng, do ñoù caùc NHTM ñoái phoù baèng caùch thöôøng xuyeân gia haïn nôï neân tyû leä nôï quaù haïn thaáp. Theo quyeát ñònh 493 qui ñònh nôï xaáu coù theå bao goàm nôï trong haïn neáu TCTD coù ñuû cô sôû ñeå ñaùnh giaù khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng suy giaûm. Ngöôïc laïi khoaûn nôï quaù haïn coù theå khoâng laø nôï xaáu neáu ñöôïc xeáp vaøo nôï nhoùm 2. Qua quaù trình thöïc hieän qui ñònh naøy thöïc teá cho thaáy caùc NHTM treân ñòa baøn ñaõ coù söï chuyeån bieán trong nhaän thöùc, ñaùnh giaù chaát löôïng tín duïng chuaån xaùc hôn. Keát quaû cuï theå nhö sau: Bieåu 2.10 Tình hình nôï xaáu cuûa caùc NHTM Bình Phöôùc (Giai ñoaïn 2005 -30/6/2007) (Ñôn vò tính: Trieäu ñoàng,%) Naêm Chæ tieâu 2005 2006 30/6/2007 Toång dö nôï 3,369,192 4,127,358 3,812,186 1. Nôï ñuû tieâu chuaån 1,035,016 1,174,646 1,061,694 Tyû troïng/ toång dö nôï 30.72% 28.46% 27.85% 2. Nôï caàn chuù yù 1,975,357 2,487,559 2,352,881 Tyû troïng/ toång dö nôï 58.63% 60.27% 61.72% 3. Nôï döôùi tieâu chuaån 43,529 64,729 73,960 Tyû troïng/ toång nôï xaáu 43.58% 43.72% 45.54% 4. Nôï nghi ngôø 47,250 73,816 78,536 Tyû troïng/ toång nôï xaáu 47.31% 49.86% 48.36% 5. Nôï coù khaû naêng maát voán 9,097 9,493 9,912 Tyû troïng/ toång nôï xaáu 9.11% 6.41% 6.10% Nôï xaáu (3+4+5) 99,876 148,038 162,408 Tyû leä nôï xaáu/Toång dö nôï 2.96% 3.59% 4.26% Nguoàn: NHNNVN chi nhaùnh tænh Bình phöôùc 40 Bieåu ñoà 2.6 Nôï xaáu cuûa caùc NHTM Bình phöôùc GÑ 2005 – 30/6/2007 2.96% 3.59% 4.26% 0.00% 1.00% 2.00% 3.00% 4.00% 5.00% 2005 2006 30/6/2007 NÔÏ XAÁU CUÛA CAÙC NHTM BÌNH PHÖÔÙC GÑ 2005-30/6/2007 Tyø leä nôï xaáu Tyû troïng nôï xaáu trong toång dö nôï cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn coù xu höôùng taêng caû veà soá tuyeät ñoái vaø tyû troïng. Tyû troïng nôï xaáu chieám trong toång dö nôï naêm 2005 laø 2,96%, naêm 2006 laø 3,59%, ñeán 30/6/2007 taêng leân 4,26%. Cuï theå toång nôï xaáu ñeán 30/6/2007 laø gaàn 162.408 trieäu ñoàng, taêng 14.370 trieäu ñoàng so vôùi ñaàu naêm (taêng 9,7%). Chi tieát tình hình nôï xaáu nhö sau: Nôï döôùi tieâu chuaån (nhoùm 3) vaø nôï nghi ngôø (nhoùm 4) taêng daàn qua caùc naêm. Ñeán 30/6/2007 toång nôï xaáu cuûa hai nhoùm naøy laø 152.496 trieäu ñoàng taêng gaàn 68% so vôùi ñaàu naêm. Nôï coù khaû naêng maát voán (nhoùm 5) laïi coù xu höôùng giaûm veà tyû troïng trong toång nôï xaáu. Cuoái naêm 2005 tyû troïng nôï nhoùm 5 laø 9,11%, ñeán 30/6/2007 tyû troïng naøy giaûm xuoáng coøn 6,1% trong toång nôï xaáu. Caên cöù ñeå phaân loaïi nôï tröôùc vaø sau khi coù quyeát ñònh 493 laø khaùc nhau ñaõ daãn ñeán keát quaû tyû troïng nôï xaáu trong toång dö nôï cuûa hai giai ñoaïn cheânh leäch khaù roõ reät, cho thaáy caùch xaùc ñònh nôï xaáu theo quyeát ñònh 493 gaàn vôùi thoâng leä quoác teá ñaõ phaàn naøo phaûn aùnh ñuùng thöïc chaát chaát löôïng tín duïng treân ñòa baøn 41 giuùp cho caùc NHTM ñaùnh giaù ñuùng thöïc traïng ruûi ro tín duïng vaø coù bieän phaùp höõu hieäu ñeå ngaên ngöøa vaø haïn cheá. 2.2.3.3 - Tình hình nôï xaáu giai ñoaïn 2002 – 30/6/2007 theo loaïi hình ngaân haøng Xeùt veà hình thöùc sôû höõu thì nôï xaáu cuûa caùc ngaân haøng quoác doanh treân ñòa baøn chieám ñaïi boä phaän, chieám hôn 99% toång nôï xaáu caùc NHTM. Caùc NHTM ngoaøi quoác doanh chieám tyû troïng raát nhoû do môùi môû roäng hoaït ñoäng treân ñòa baøn Bình phöôùc töø naêm 2006 trôû laïi ñaây. Qui moâ tín duïng coøn raát thaáp, danh muïc khaùch haøng vaø lónh vöïc ñaàu tö coøn haïn cheá, do ñoù nôï xaáu chöa phaùt sinh cao so vôùi caùc NHTM quoác doanh. Ñoái vôùi caùc NHTM quoác doanh, ngoaïi tröø ngaân haøng coâng thöông coù tyû leä nôï xaáu khaù lyù töôûng (nhoû hôn 1%), caùc ngaân haøng coøn laïi ñeàu coù tyû leä nôï xaáu treân toång dö nôï raát cao, ñaëc bieät laø Ngaân Haøng Ñaàu Tö, Ngaân Haøng Noâng Nghieäp vaø Phaùt Trieån Noâng Thoân. Ñieåm ñaùng quan taâm laø cuøng vôùi toác ñoä taêng tröoûng tín duïng cao cuûa caùc NHTM thì tyû leä nôï xaáu cuõng ngaøy moät gia taêng. 42 Bieåu 2.10 Nôï xaáu cuûa caùc NHTM Bình phöôùc phaân theo loaïi hình ngaân haøng (Giai ñoaïn 2002 - 30/6/2007) (Ñôn vò tính: Trieäu ñoàng,%) Teân ngaân haøng Naêm Chæ tieâu I. Quoác doanh 2002 2003 2004 2005 2006 30/6/2007 Dö nôï 1,263,126 1,586,306 1,977,717 2,247,924 2,805,908 2,163,091 Nôï xaáu 18,684 39,686 25,779 81,169 61,565 37,254 Nôï xaáu/dö nôï 1.48% 2.50% 1.30% 3.61% 2.19% 1.72% 1. NH NN & PTNT Nôï xaáu/toång nôï xaáu 51.42% 70.58% 83.81% 81.39% 41.55% 22.94% Dö nôï 240,377 221,588 245,669 360,868 448,900 482,797 Nôï xaáu 8,194 7,799 2,175 3,481 74,086 110,821 Nôï xaáu/dö nôï 3.41% 3.52% 0.89% 0.96% 16.50% 22.95% 2. NH Ñaàu tö Nôï xaáu/toång nôï xaáu 22.55% 13.87% 7.07% 3.49% 50.00% 68.24% Dö nôï 700,302 473,771 505,165 520,216 562,286 820,716 Nôï xaáu 6,715 6,697 2,187 3,391 1,230 1,234 Nôï xaáu/dö nôï 0.96% 1.41% 0.43% 0.65% 0.22% 0.15% 3. NH Coâng thöông Nôï xaáu/toång nôï xaáu 18.48% 11.91% 7.11% 3.40% 0.83% 0.76% Dö nôï 125,469 173,721 200,864 240,184 310,264 345,582 Nôï xaáu 2,747 2,047 618 11,678 10,787 12,099 Nôï xaáu/dö nôï 2.19% 1.18% 0.31% 4.86% 3.48% 3.50% 4. NH chính saùch XH Nôï xaáu/toång nôï xaáu 7.56% 3.64% 2.01% 11.71% 7.28% 7.45% Dö nôï 153,200 233,032 Nôï xaáu 504 974 Nôï xaáu/dö nôï 0.33% 0.42% II.Ngoaøi quoác doanh Nôï xaáu/toång nôï xaáu 0.34% 0.60% Toång dö nôï 2,329,274 2,455,386 2,929,415 3,369,192 4,127,358 3,812,186 Toång nôï xaáu 36,337 56,228 30,759 99,728 148,172 162,399 Tyû troïng nôï xaáu / Toång dö nôï 1.56% 2.29% 1.05% 2.96% 3.59% 4.26% Nguoàn: NHNNVN chi nhaùnh tænh Bình phöôùc Nhaän xeùt chung: Keát quaû phaân tích cho thaáy toång nguoàn voán cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn naêm sau cao hôn naêm tröôùc. Trong ñoù nguoàn voán huy ñoäng taïi choã chieám tyû troïng nhoû trong toång nguoàn voán cuûa caùc NHTM, bình quaân haøng naêm chieám gaàn 43 33,83% vaø töông ñoái oån ñònh qua caùc naêm. Nguoàn voán huy ñoäng taïi choã chuû yeáu laø huy ñoäng töø caùc toå chöùc kinh teá (gaàn 78,26%), nguoàn voán huy ñoäng töø tieàn göûi cuûa daân cö coù xu höôùng taêng daàn veà tyû troïng, naêm 2002 laø 29,96% ñeán 30/6/2007 laø 35,12% nguoàn voán huy ñoäng. Veà kyø haïn, huy ñoäng chuû yeáu laø nguoàn voán ngaén haïn, ñeán 30/6/2007 chieám tyû troïng 69,73% nguoàn voán huy ñoäng, taêng hôn nhieàu so vôùi naêm 2002 (38,12%). Toång dö nôï cho vay cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn ñeán 30/6/2007 ñaït 3.812.186 trieäu ñoàng, taêng ñeàu qua caùc naêm. Trong ñoù dö nôï cho vay ngaén haïn taêng maïnh töø naêm 2004, tính ñeán 30/6/2007 dö nôï cho vay ngaén haïn chieám 69,13% toång dö nôï. Cô caáu tín duïng coù söï chuyeån bieán theo höôùng giaûm tyû troïng cho vay thaønh phaàn kinh teá nhaø nöôùc, taêng tyû troïng cho vay thaønh phaàn kinh teá caù theå vaø tö nhaân. Cô caáu tín duïng cuõng chuyeån bieán theo ñuùng chieán löôïc phaùt trieån kinh teá cuûa tænh, theo ñoù taêng daàn tyû troïng ngaønh coâng nghieäp, thöông maïi, dòch vuï, giaûm tyû troïng ngaønh noâng laâm nghieäp. Tuy nhieân, tính ñeán 30/6/2007 dö nôï ngaønh noâng laâm nghieäp vaãn chieám 56,5% toång dö nôï, cho thaáy neàn kinh teá Bình phöôùc coøn phuï thuoäc raát nhieàu vaøo saûn xuaát noâng nghieäp. Nôï xaáu cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn coù xu höôùng taêng leân caû veà soá tuyeät ñoái vaø tyû troïng. Ñeán 30/6/2007 tyû troïng nôï xaáu treân toång dö nôï treân ñòa baøn laø 4,26% taêng hôn nhieàu so vôùi naêm 2002 (1,56%) , cho thaáy ruûi ro tín duïng coøn tieàm aån raát lôùn. Qua phaân tích nôï xaáu ôû 2 giai ñoaïn ta thaáy, vieäc xaùc ñònh nôï xaáu theo QÑ 493 gaàn vôùi thoâng leä quoác teá ñaõ phaàn naøo phaûn aùnh ñuùng thöïc chaát chaát löôïng tín duïng treân ñòa baøn. Tröôùc thöïc traïng nôï xaáu, ruûi ro tín duïng tieàm aån neâu treân daãn ñeán nhöõng haäu quaû xaáu cho caùc NHTM nhö nôï khoù coù khaû naêng thu hoài ngaøy caøng cao, doanh thu vaø lôïi nhuaän giaûm… cho thaáy vieäc xaùc ñònh nguyeân nhaân ñeå coù bieän phaùp phoøng ngöøa vaø haïn cheá trôû leân caáp thieát. 44 2.2.4 - Nguyeân nhaân cô baûn daãn ñeán RRTD taïi caùc NHTM Bình phöôùc 2.2.4.1 - Ruûi ro tín duïng töø phía Chính phuû vaø NHNN * Ruûi ro tín duïng do söï yeáu keùm cuûa cô quan phaùp luaät Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, maëc duø luaät ngaân haøng nhaø nöôùc vaø luaät caùc toå chöùc tín duïng ñaõ coù nhieàu thay ñoåi theo höôùng môû roäng, laø moät böôùc tieán vöôït baäc. Tuy nhieân caùc vaên baûn phaùp qui, haønh lang phaùp lyù veà hoaït ñoäng vaø phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng vaãn coøn nhieàu baát caäp, choàng cheùo, khoâng roõ raøng vieäc trieån khai vaø aùp duïng luaät vaøo thöïc teá khoâng ñoàng boä, chaäm vaø gaëp phaûi nhieàu vöôùng maéc, chöa taïo söï thoáng nhaát giöõa caùc ban ngaønh lieân quan. Cuï theå nhö trong tröôøng hôïp khaùch haøng khoâng traû ñöôïc nôï ñeán haïn, neáu caùc beân khoâng coù thoaû thuaän khaùc thì theo khoaûn 2 ñieàu 54 luaät caùc TCTD coù qui ñònh TCTD coù quyeàn baùn taøi saûn caàm coá ñeå thu hoài voán trong moät thôøi haïn nhaát ñònh theo qui ñònh cuûa phaùp luaät. Trong thöïc teá hieäu löïc phaùp lyù veà xöû lyù taøi saûn baûo ñaûm chöa taïo quyeàn töï chuû cho caùc chi nhaùnh NHTM trong tænh, beân caïnh ñoù vieäc phoái hôïp vôùi caùc cô quan nhö toaø aùn, thi haønh aùn xöû lyù taøi saûn baûo ñaûm cuûa khaùch haøng vay chaäm ñöôïc thöïc hieän gaây tình traïng chaây yø cuûa ngöôøi vay cuõng nhö chöa haïn cheá caùc tröôøng hôïp coá tình löøa ñaûo cuûa moät soá khaùch haøng. Trong ñieàu kieän hieän nay, vieäc quaûn lyù caùc nguoàn thu nhaäp cuûa coâng daân coøn khoù khaên, neân ñoái vôùi vieäc cöôõng cheá thi haønh nghóa vuï traû nôï, haàu heát caùc cô quan thi haønh aùn ñeàu aùp duïng bieän phaùp keâ bieân taøi saûn. Keâ bieân taøi saûn thöïc chaát laø vieäc haïn cheá quyeàn ñònh ñoaït veà taøi saûn cuûa ngöôøi phaûi thi haønh aùn, tuy nhieân luaät daân söï qui ñònh nguyeân taéc toân troïng baûo veä quyeàn sôû höõu, caùc quyeàn khaùc ñoái vôùi taøi saûn, vì vaäy taøi saûn sau khi bò keâ bieân veà nguyeân taéc ngöôøi bò thi haønh aùn vaãn ñöôïc pheùp tieáp tuïc sôû höõu. Trong moät soá tröôøng hôïp, vieäc vaãn tieáp tuïc ñöôïc pheùp sôû höõu taøi saûn keâ bieân trôû thaønh lôïi theá cho ngöôøi phaûi thi haønh aùn do taøi saûn keâ bieân raát khoù baùn, thaäm chí taøi saûn khoâng baùn ñöôïc do ngöôøi phaûi thi 45 haønh aùn gaây khoù khaên cho ngöôøi mua taøi saûn. Neáu sau hai laàn giaûm giaù maø taøi saûn vaãn khoâng baùn ñöôïc thì ngöôøi ñöôïc thi haønh aùn coù quyeàn nhaän taøi saûn theo giaù giaûm ñeå thi haønh aùn hoaëc neáu khoâng nhaän thì taøi saûn ñöôïc traû laïi cho ngöôøi phaûi thi haønh aùn vaø aùp duïng bieän phaùp cöôõng cheá khaùc. Qui ñònh hieän taïi taïo ñieàu kieän cho ngöôøi phaûi thi haønh aùn laø coâng daân taän duïng lôïi theá nhaän taøi saûn keâ bieân ñeå thi haønh aùn, nhöng ñoái vôùi caùc NHTM khoâng taän duïng ñöôïc lôïi theá naøy, cho neân keâ bieân taøi saûn chöa baûo veä ñöôïc quyeàn vaø lôïi ích hôïp phaùp cuûa caùc NHTM. Hoaëc veà thuû tuïc ñaêng kyù giao dòch ñaûm baûo: maëc duø ñöôïc qui ñònh khaù chaët cheõ, tuy nhieân vieäc phaân coâng thöïc hieän caùc noäi dung coâng vieäc laïi phaân taùn ôû nhieàu cô quan, caùc cô quan ñöôïc giao nhieäm vuï khoâng coâng boá roäng raõi caùc coâng vieäc thuoäc thaåm quyeàn xöû lyù cuûa mình, caùc hoà sô, taøi lieäu khaùch haøng caàn xuaát trình ñeå xöû lyù coâng vieäc, moái quan heä giöõa caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc vaø cheá ñoä traùch nhieäm khoâng ñöôïc qui ñònh roõ raøng daãn ñeán hieän töôïng ñuøn ñaåy gaây khoù khaên cho khaùch haøng, ngaân haøng trong vieäc hoaøn thieän thuû tuïc caàm coá theá chaáp. * Ruûi ro tín duïng do thanh tra, giaùm saùt chöa hieäu quaû cuûa NHNN tra, giaùm saùt n Beân caïnh nhöõng coá gaéng vaø keát quaû ñaït ñöôïc, hoaït ñoäng thanh gaân haøng vaø ñaûm baûo an toaøn heä thoáng chöa coù söï caûi thieän caên baûn veà chaát löôïng. Naêng löïc caùn boä thanh tra, giaùm saùt chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu, thaäm chí moät soá nghieäp vuï kinh doanh vaø coâng ngheä môùi ngaân haøng coøn chöa theo kòp. Noäi dung vaø phöông phaùp thanh tra, giaùm saùt laïc haäu, chaäm ñöôïc ñoåi môùi. Vai troø kieåm toaùn chöa ñöôïc phaùt huy vaø heä thoáng thoâng tin chöa ñöôïc toå chöùc moät caùch höõu hieäu. Thanh tra ngaân haøng coøn hoaït ñoäng moät caùch thuï ñoäng theo kieåu xöû lyù moät soá vuï vieäc phaùt sinh, ít coù khaû naêng ngaên chaën vaø phoøng ngöøa ruûi ro vaø vi phaïm. Moâ hình toå chöùc cuûa thanh tra ngaân haøng coøn nhieàu baát caäp. Do vaäy 46 maø coù nhöõng sai phaïm cuûa caùc NHTM khoâng ñöôïc thanh tra NHNN caûnh baùo, coù bieän phaùp ngaên chaën ñeå ñeán khi haäu quaû xaûy ra roài môùi can thieäp. * Hoaït ñoäng cuûa heä thoáng thoâng tin phoøng ngöøa RRTD cuûa NHNN chöa hieäu quaû Ngaøy 8/9/2004, qui cheá hoaït ñoäng thoâng tin tín duïng môùi ñaõ ñöôïc thoáng ñoác NHNNVN ban haønh theo quyeát ñònh soá 1117/2004/QÑ-NHNN vaø coù hieäu löïc töø 1/1/2005. Trung taâm phoøng ngöøa ruûi ro cuûa NHNN coù chöùc naêng thu thaäp vaø cung caáp nhöõng thoâng tin veà khaùch haøng vay voán giuùp cho caùc NHTM phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng. Quaù trình hình thaønh vaø hoaït ñoäng treân 10 naêm qua cuûa trung taâm ñaõ giuùp cho caùc toå chöùc tín duïng haïn cheá ñöôïc ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng, tuy nhieân hieäu quaû cuûa thoâng tin coøn haïn cheá veà chaát löôïng cuõng nhö soá löôïng do moät soá nguyeân nhaân sau: Moät soá NHTM chöa baùo caùo hoaëc chöa trieån khai ñeán taát caû caùc chi nhaùnh trong heä thoáng, nguyeân nhaân chính do caùc NHTM chöa nhaän thöùc ñuùng taàm quan troïng cuûa thoâng tin tín duïng, coøn coi nheï trong ñieàu haønh ñoái vôùi coâng taùc naøy do ñoù ñeán nay vaãn chöa trieån khai ñeán heát caùc ñôn vò trong heä thoáng. NHNN chöa coù qui ñònh cheá taøi khi caùc NHTM cung caáp thoâng tin khoâng ñaày ñuû, kòp thôøi, chính xaùc neân thoâng tin khoâng baûo ñaûm cho caùc NHTM khaùc khai thaùc vaø xaùc ñònh ruûi ro tieàm aån trong cho vay ñoái vôùi khaùch haøng. 2.2.4.2 - Ruûi ro tín duïng töø phía caùc NHTM * Thieáu thoâng tin taøi chính, phi taøi chính, thoâng tin thò tröôøng, caùc ngaønh ngheà saûn xuaát kinh doanh cuûa khaùch haøng trong quaù trình thaåm ñònh Ñeå naém ñöôïc tình hình hoaït ñoäng cuûa moät doanh nghieäp caàn phaûi thu thaäp thoâng tin töø nhieàu nguoàn khaùc nhau. Nhöng hieän nay caùc NHTM treân ñòa baøn chuû yeáu döïa vaøo thoâng tin töø doanh nghieäp baùo caùo leân hoaëc qua hoà sô löu tröõ taïi ngaân haøng maø chöa quan taâm ñeán caùc nguoàn thoâng tin khaùc. Taïi caùc NHTM treân 47 ñòa baøn tænh, trong hoà sô vay voán cuûa doanh nghieäp, caùc baùo caùo taøi chính haàu nhö chöa phaûn aùnh trung thöïc keát quaû kinh doanh. Thöïc traïng naøy do caùc baùo caùo taøi chính cuûa nhieàu doanh nghieäp chöa ñöôïc kieåm toaùn moät caùch chính xaùc,moät soá doanh nghieäp tuy coù kieåm toaùn nhöng chaäm so vôùi thôøi gian NHTM caàn coù thoâng tin ñeå söû duïng cho quaù trình phaân tích. Ñoái vôùi khaùch haøng laø caù nhaân, thoâng tin veà thu nhaäp keâ khai khoâng ñaày ñuû laøm cho vieäc xaùc ñònh doøng tieàn thöïc cuûa ngöôøi vay khoâng chính xaùc. Haàu heát caùc NHTM trong tænh sau khi thu hoài nôï goác vaø laõi töø khaùch haøng, chæ tieán haønh taát toaùn khoaûn cho vay vaø thöïc hieän löu tröõ hoà sô vay theo cheá ñoä löu tröõ vaên baûn thoâng thöôøng maø chöa öùng duïng coâng ngheä hieän ñaïi trong löu tröõ thoâng tin lòch söû veà quan heä vay voán cuûa töøng khaùch haøng giuùp cho NHTM deã daøng khai thaùc thoâng tin tín duïng trong quaù khöù cuûa khaùch haøng khi taùi laäp quan heä tín duïng cuõng nhö cung caáp thoâng tin cho trung taâm CIC. Thoâng tin tín duïng cuûa khaùch haøng trong quaù khöù seõ heát söùc quyù giaù ñoái vôùi caùc NHTM trong vieäc thaåm ñònh vaø xaùc laäp quan heä tín duïng vôùi khaùch haøng. Caùc NHTM Bình phöôùc chöa coù boä phaän nghieân cöùu, thu thaäp thoâng tin töø nhieàu nguoàn khaùc nhau cuûa caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng trong caùc ngaønh ngheà khaùc nhau treân ñòa baøn ñeå toång hôïp thaønh caùc luoàng thoâng tin mang tính döï baùo ñoái vôùi töøng ngaønh ngheà cuï theå ñeå coù theå tham khaûo khi thaåm ñònh nhu caàu vay cuûa doanh nghieäp hoaït ñoäng moät trong caùc ngaønh ngheà ñoù. * Cho vay sai qui cheá, khoâng kieåm tra, kieåm soaùt ñöôïc quaù trình söû duïng voán vay cuûa khaùch haøng Caùn boä tín duïng khi thaåm ñònh cho vay thöôøng chuù troïng ñeán khaâu thaåm ñònh tröôùc khi cho vay vaø thöôøng lôi loûng caùc khaâu kieåm tra kieåm soaùt vieäc söû duïng voán cuõng nhö söï luaân chuyeån voán ñeå coù theå can thieäp kòp thôøi ngaên caûn vaø haïn cheá ruûi ro xaûy ra. Theo doõi nôï vay laø moät trong nhöõng traùch nhieäm quan 48 troïng nhaát cuûa caùn boä tín duïng. Vieäc theo doõi hoaït ñoäng cuûa khaùch haøng vay nhaèm tuaân thuû caùc ñieàu khoaûn ñeà ra trong hôïp ñoàng tín duïng giöõa khaùch haøng vaø ngaân haøng. Tuy nhieân trong thôøi gian qua caùc NHTM treân ñòa baøn chöa thöïc hieän toát coâng taùc naøy. Ñieàu naøy moät phaàn do taâm lyù ngaïi gaây phieàn haø cho khaùch haøng cuûa caùn boä tín duïng, moät phaàn do heä thoáng thoâng tin quaûn lyù phuïc vuï kinh doanh taïi caùc doanh nghieäp laïc haäu, khoâng cung caáp ñöôïc kòp thôøi, ñaày ñuû caùc thoâng tin maø ngaân haøng yeâu caàu. - Chöa phaân ñònh roõ giöõa khaâu thaåm ñònh vaø khaâu cho vay; CBTD vöøa laø ngöôøi cho vay vöøa laø ngöôøi thaåm ñònh, sau ñoù qua kieåm soaùt cuûa laõnh ñaïo phoøng tín duïng vaø giaùm ñoác duyeät cho vay; vieäc thu thaäp caùc thoâng tin soá lieäu ñeå laäp tôø trình thöôøng döïa treân thoâng tin khaùch haøng cung caáp, vieäc tham khaûo caùc nguoàn thoâng tin khaùc ñeå kieåm chöùng laïi thoâng tin laø raát ít khi ñöôïc thöïc hieän. Taïi caùc NHTM treân ñòa baøn ñeàu coù ban haønh quy cheá hoäi ñoàng tín duïng, nhöng vieäc hoïat ñoäng cuûa hoäi ñoàng naøy chöa thaät hieäu quaû vì caùc thaønh vieân tham gia hoäi ñoàng thöôøng ít daønh thôøi gian ñeå ñoïc taøi lieäu do CBTD cung caáp, do ñoù keát quaû cuûa cuoäc hoïp thöôøng laø “ñoàng yù cho vay”. - Vieäc thaåm ñònh taøi saûn ñaûm baûo thöôøng theo khung giaù hoaëc theo giaù trò soå saùch ít quan taâm ñeán giaù trò thöïc teá khi phaûi chuyeån nhöôïng ñeå xöû lyù nôï, gaây toån thaát cho caùc NHTM. Vieäc thueâ caùc chuyeân gia tö vaán, ñònh giaù taøi saûn treân thöïc teáâ raát ít khi ñöôïc thöïc hieän do ngaïi söï phöùc taïp toán keùm hôn nöõa phaùp luaät raøng buoäc traùch nhieäm cuûa beân tö vaán chöa ñöôïc chaët cheõ. * Ñaùnh giaù tín duïng vaø xeáp loaïi khaùch haøng giöõa caùc NHTM khoâng thoáng nhaát Vieäc chaám ñieåm tín duïng vaø xeáp loaïi khaùch haøng laø moät qui trình giuùp cho caùc NHTM ñaùnh giaù khaû naêng thöïc hieän caùc nghóa vuï taøi chính cuûa moät khaùch haøng ñoái vôùi NHTM nhaèm xaùc ñònh ruûi ro trong hoaït ñoäng caáp tín duïng. Möùc ñoä 49 ruûi ro thay ñoåi theo töøng khaùch haøng vaø ñöôïc xaùc ñònh thoâng qua ñaùnh giaù baèng thang ñieåm, döïa vaøo caùc thoâng tin taøi chính, phi taøi chính coù saün cuûa khaùch haøng. Chaám ñieåm tín duïng vaø xeáp loaïi khaùch haøng hoã trôï cho caùc NHTM ra quyeát ñònh caáp tín duïng nhö xaùc ñònh haïn möùc, thôøi haïn, laõi suaát, bieän phaùp baûo ñaûm tieàn vay. Ngoaøi ra coøn laø coâng cuï ñeå giaùm saùt vaø ñaùnh giaù khaùch haøng khi khoaûn tín duïng coøn dö nôï, cho pheùp NHTM löôøng tröôùc nhöõng daáu hieäu xaáu veà chaát löôïng khoaûn vay vaø coù nhöõng bieän phaùp öùng phoù kòp thôøi. Hieän nay thoâng tin phuïc vuï cho vieäc ñaùnh giaù, xeáp haïng khaùch haøng vaø quaûn trò ruûi ro tín duïng taïi caùc NHTM treân ñòa baøn chöa ñaày ñuû, kòp thôøi vaø thieáu chính xaùc. Caên cöù ñeå phaân tích, ñaùnh giaù, xeáp loaïi doanh nghieäp haàu nhö chuû yeáu chæ döïa vaøo nguoàn thoâng tin töø doanh nghieäp baùo caùo leân hoaëc qua hoà sô löu tröõ cuûa ngaân haøng. Coøn thoâng tin töø caùc nguoàn khaùc nhö thueá, haûi quan, thoáng keâ, taøi chính, caùc sôû, ban ngaønh luoân coù saün nhöõng thoâng tin coù giaù trò ñoái vôùi vieäc ñaùnh giaù, xeáp haïng doanh nghieäp nhöng thöïc teá nguoàn thoâng tin naøy chöa ñöôïc khai thaùc coù hieäu quaû do chöa thieát laäp ñöôïc quan heä cung caáp thoâng tin laãn nhau. Maët khaùc cô sôû phaùp lyù cho vieäc cung caáp thoâng tin giöõa ngaân haøng vaø caùc cô quan chöa ñöôïc qui ñònh roõ. Vì vaäy, caùc cô quan naøy thöôøng töø choái cung caáp cho ngaân haøng vì lí do loä bí maät thoâng tin. Caùc heä thoáng ñaùnh giaù hieän nay bò giôùi haïn ôû moät soá chæ tieâu, chuû yeáu laø veà tình hình taøi chính cuûa doanh nghieäp, caùc thoâng tin khaùc nhö ñaëc ñieåm cuûa ngaønh, khuynh höoùng phaùt trieån cuûa ngaønh, vò trí cuûa doanh nghieäp trong ngaønh nhö thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm vaø cung caáp caùc yeáu toá ñaàu vaøo, khaû naêng caïnh tranh, uy tín thöông hieäu… chöa ñöôïc ñaùnh giaù ñaày ñuû. Hieän nay caùc NHTM treân ñòa baøn chöa coù boä phaän chuyeân thu thaäp thoâng tin phuïc vuï cho coâng taùc tín duïng neân caùn boä tín duïng phaûi töï thu thaäp töø nhieàu nguoàn khaùc nhau. Chaát löôïng thoâng tin thu thaäp ñöôïc phuï thuoäc vaøo kinh nghieäm 50 vaø moái quan heä xaõ hoäi cuûa caùn boä tín duïng. Ñoái vôùi nhöõng caùn boä tín duïng môùi thì vieäc thu thaäp thoâng tin tín duïng coù chaát löôïng laø voâ cuøng khoù khaên. Haàu heát caùn boä tín duïng chöa ñöôïc trang bò kieán thöùc veà ñaùnh giaù, xeáp haïng tín duïng. Caùch nhìn nhaän vaø ñaùnh giaù ruûi ro cuûa moãi caùn boä tín duïng laø khaùc nhau vì vaäy keát quaû xeáp haïng seõ thieáu ñoä chính xaùc do aûnh höôûng bôûi yeáu toá chuû quan cuûa ngöôøi ñaùnh giaù. * Caùc NHTM gaëp nhieàu khoù khaên trong ñònh giaù TSBÑ Thaåm ñònh giaù trò taøi saûn söû duïng cho muïc ñích caàm coá, theá chaáp, nhö baát ñoäng saûn, nhaø xöôûng, maùy moùc thieát bò, haøng hoaù… laø caên cöù ñeå caùc NHTM quyeát ñònh cho vay, phaùt maïi taøi saûn caàm coá, theá chaáp. Hieän nay, NHNNVN cho pheùp caùc NHTM töï thoaû thuaän vaø töï chòu traùch nhieäm khi xaùc ñònh giaù trò taøi saûn theá chaáp, caàm coá cuûa khaùch haøng, do ñoù vieäc thaåm ñònh giaù trò caùc taøi saûn theo giaù trò thò tröôøng laø moät vaán ñeà khoù khaên cho caùc NHTM. CBTD cuûa caùc NHTM Bình phöôùc chöa ñöôïc trang bò ñaày ñuû khaû naêng chuyeân moân trong ngaønh thaåm ñònh giaù, söï thoâng thaïo veà taøi saûn caàn thaåm ñònh, nhaát laø trong lónh vöïc baát ñoäng saûn, CBTD khoù xaùc ñònh giaù thò tröôøng chính xaùc theo töøng khu vöïc trong tænh taïi moät thôøi ñieåm nhaát ñònh. Ñoái vôùi caùc NHTM chöa coù phoøng thaåm ñònh thì CBTD xaùc ñònh giaù trò taøi saûn baèng kinh nghieäm, caûm tính hoaëc döïa theo baùo caùo giaù trò taøi saûn cuûa khaùch haøng. Ngay caû ñoái vôùi caùc NHTM ñaõ coù phoøng thaåm ñònh giaù thì caùn boä thaåm ñònh khoâng coù trình ñoä chuyeân ngaønh veà taøi saûn caàn thaåm ñònh, neáu coù thì chæ laø caùc taøi saûn laø baát ñoäng saûn. Caùc NHTM phaûi töï gaùnh chòu nhöõng ruûi ro khi thaåm ñònh giaù trò taøi saûn cao hôn giaù trò thò tröôøng hoaëc khoâng ñaûm baûo tính phaùp lyù. Ngoaøi ra nhöõng vuï vieäc tieâu cöïc trong vieäc thaåm ñònh giaù trò taøi saûn theá chaáp, caàm coá cao hôn giaù trò thò tröôøng khoù coù theå haïn cheá ñöôïc. 51 Hieän taïi caùc NHTM chæ tieán haønh ñònh giaù laïi taøi saûn khi phaùt hieän khoaûn vay coù vaán ñeà ñeå tieán haønh thuû tuïc phaùt maïi taøi saûn maø chöa quan taâm vieäc ñaùnh giaù laïi taøi saûn caàm coá, theá chaáp theo ñònh kyø neân xuaát hieän tình traïng giaù trò thanh lyù thaáp hôn so vôùi giaù trò thaåm ñònh ban ñaàu khieán caùc NHTM khoâng thu hoài ñuû nôï vaø laõi vay töø khaùch haøng. * Do haïn cheá cuûa coâng taùc kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä Nhieàu NHTM treân ñòa baøn chöa chuù troïng ñeán coâng taùc kieåm soaùt noäi boä. Vì vaäy, boä phaän kieåm soaùt noäi boä cuõng mang tính hình thöùc. Chæ khi coù söï coá trong tín duïng thì boä phaän naøy môùi tieán haønh kieåm tra thöïc söï, cho thaáy kieåm soaùt noäi boä chöa phaùt huy vai troø cuûa mình laø moät raøo caûn trong vòeäc ngaên ngöøa ruûi ro tín duïng. Maët khaùc, boä phaän naøy cuõng coøn nhieàu haïn cheá veà trình ñoä vaø kinh nghieäm trong vieäc phaùt hieän nhöõng sai phaïm, vì vaäy khoâng ñöa ra ñöôïc nhöõng keát luaän chính xaùc, nhöõng khuyeán caùo kòp thôøi ñeå chaán chænh, hoaëc phaùt hieän ñöôïc caùc sai phaïm nhöng vì moái quan heä vôùi caùn boä tín duïng maø boû qua do kieåm soaùt noäi boä chöa mang tính ñoäc laäp. * Trình ñoä CBTD coøn haïn cheá Theo baùo caùo cuûa NHNN, CBTD taïi caùc NHTM Bình phöôùc chöa coù trình ñoä ñaïi hoïc chieám tyû troïng treân 20% , nhieàu CBTD coù trình ñoä ñaïi hoïc nhöng ñöôïc ñaøo taïo töø thôøi kyø taäp trung, bao caáp. Ngoaøi ra vaãn coøn tình traïng caùc NHTM thu nhaän nhaân vieân khoâng vì naêng löïc maø ña phaàn do thaân quen, göûi gaém hoaëc traùi ngaønh daãn ñeán khoâng ñaùp öùng yeâu caàu coâng vieäc. Maëc duø, moät soá caùn boä ñöôïc boá trí ñi hoïc chuyeån ñoåi hoaëc moät soá NHTM toå chöùc cho ñi hoïc caùc lôùp boài döôõng nghieäp vuï, tuy nhieân vaãn coøn thieáu kieán thöùc veà neàn kinh teá thò tröôøng noùi chung vaø hoaït ñoäng cuûa NHTM trong neàn kinh teá thò tröôøng. Do haïn cheá veà trình ñoä nghieäp vuï, thieáu kieán thöùc kinh teá thò tröôøng neân haïn cheá veà khaû naêng phaân tích cuûa CBTD, nhaát laø khaû naêng ñaùnh giaù caùc döï aùn 52 ñaàu tö, kyõ naêng phaân tích, kyõ naêng laäp baûng löu chuyeån tieàn teä töø ñoù laøm cô sôû cho vieäc aùp duïng phöông thöùc cho vay, möùc cho vay, xaùc ñònh kyø haïn nôï thích hôïp vôùi töøng khaùch haøng. Do trình ñoä, naêng löïc chuyeân moân cuûa CBTD thaáp, laøm vieäc tuyø tieän, thieáu yù thöùc toân troïng caùc qui trình vaø caùc qui ñònh phaùp luaät laø nguyeân nhaân phaùt sinh nôï quaù haïn. 2.2.4.3 - Ruûi ro tín duïng töø phía khaùch haøng vay voán * Do söû duïng voán sai muïc ñích Sau khi nhaän voán vay, khaùch haøng thöôøng coù ñoäng cô söû duïng voán vaøo caùc muïc ñích ruûi ro vôùi möùc sinh lôøi cao. Khaùch haøng cuøng moät luùc quan heä vôùi nhieàu ngaân haøng neân moät soá khoaûn vay raát khoù kieåm soaùt, vieäc söû duïng voán vay choàng cheùo giöõa caùc ngaân haøng laø raát phoå bieán maø ngaân haøng raát khoù phaùt hieän. Ngoaøi ra coøn do taâm lyù yû laïi laø ít khi bò phaùp luaät can thieäp khi vi phaïm hôïp ñoàng neân khaùch haøng coù khaû naêng traû nôï nhöng duøng vaøo muïc ñích khaùc hay gia haïn nôï. * Do khaû naêng toå chöùc saûn xuaát kinh doanh, quaûn lyù yeáu keùm uïng voán vay hieäu haønh cuûa ban laõnh ñaïo coøn nhieàu haïn cheá, chöa ñuû taàm nhìn veà lónh vöïc hoaït Khaùch haøng laø caùc DNNN chöa thaät söï noã löïc trong vieäc söû d quaû. Do doanh nghieäp luoân coù taâm lyù yû laïi vaøo cô cheá xöû lyù cuûa nhaø nöôùc, neáu kinh doanh thua loã doanh nghieäp cuõng vaãn toàn taïi, traû nôï vay khoâng ñöôïc nhaø nöôùc seõ coù cô cheá xöû lyù. Chính vì taâm lyù naøy maø moät soá DNNN thieáu söï caån troïng trong vieäc quyeát ñònh ñaàu tö, chæ caàn coù yù töôûng laø ñeà xuaát phöông aùn vay voán ngaân haøng. Chính töø söï thieáu traùch nhieäm ñaõ daãn ñeán moät soá döï aùn bò thua loã. Coâng taùc quaûn lyù, ñieàu haønh cuûa moät soá DNNN chöa hieäu quaû, naêng löïc ñieàu ñoäng saûn xuaát kinh doanh, khoâng coù chieán löôïc kinh doanh roõ raøng, chöa chuû ñoäng trong vieäc tìm kieám thoâng tin thò tröôøng, ngaønh haøng, thoâng tin veà khaùch haøng, ñoái thuû caïnh tranh… Ña phaàn caùc doanh nghieäp vay voán vôùi muïc 53 ñích môû roäng qui moâ hoaït ñoäng, song laïi khoâng chòu maïnh daïn ñoåi môùi cung caùch quaûn lyù laø nguyeân nhaân daãn ñeán söï phaù saûn cuûa nhieàu DNNN. * Do tình hình taøi chính haïn cheá, thieáu minh baïch Ñoù laø nhöõng tröôøng hôïp coù qui moâ taøi saûn, nguoàn voán nhoû, tyû leä so vôùi voán töï co 2.2.4.3 - Ruûi ro tín duïng töø caùc nguyeân nhaân khaùc * Nguyeân nhaân do moâi tröôøng töï nhieân: daøi, dòch beänh, muøa möa keùo át lôùn ñeán naêng suaát caùc loaïi caây coâng oä ñoàng goaøi vieäc phuï thuoäc vaøo ñieàu kieän töï nhieân, thôøi tieát, khí haäu, saûn xuaát noân aû treân thò tröôøng trong nöôùc vaø theá ù cao, ghi cheùp thieáu chính xaùc, soå saùch keá toaùn chöa tuaân thuû nghieâm chænh vaø trung thöïc. Khi caùn boä ngaân haøng laäp caùc baûn phaân tích taøi chính do doanh nghieäp cung caáp seõ thieáu tính chính xaùc. Nguyeân nhaân naøy laøm cho ngaân haøng xem troïng taøi saûn theá chaáp nhö laø choã döïa cuoái cuøng ñeå phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng. Nhöõng thay ñoåi thôøi tieát, khí haäu nhö: haïn haùn keùo daøi, khoâng oån ñònh… ñeàu coù aûnh höôûng ra nghieäp daøi ngaøy cuûa tænh nhö: Tieâu, Ñieàu, Cao Su, Caø Pheâ … ñieàu naøy laøm giaûm phaàn thu nhaäp chuû yeáu cuûa hoä noâng daân vaø aûnh höôûng xaáu ñeán keát quaû saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng trong lónh vöïc noâng nghieäp. Giai ñoaïn 2002-2004 tröôùc tình hình thôøi tieát dieãn bieán phöùc taïp, chính phuû ñaõ coù chuû tröông khoanh nôï cho caùc doanh nghieäp, caùc hoä noâng daân ngheøo, h baøo daân toäc thieåu soá vaø hoä noâng daân troàng, chaêm soùc, thu mua Tieâu, Ñieàu, Caø pheâ. Caùc ngaân haøng thöông maïi treân ñòa baøn ñaõ thöïc hieän vieäc khoanh nôï cho caùc ñoái töôïng treân. Chuû tröông khoanh nôï ñaõ giaûi quyeát ñöôïc khoù khaên veà voán cho caùc doanh nghieäp, hoä noâng daân, nhöng caùc NHTM khoù khaên trong thu hoài nôï vay. * Nguyeân nhaân do moâi tröôøng kinh teá: N g nghieäp coøn phuï thuoäc raát lôùn vaøo giaù c 54 giôùi. Ñeà taøi ñaõ ñi saâu nghieân cöùu thöïc traïng RRTD taïi caùc NHTM treân ñòa baøn tænh Bình phöôùc giai ñoaïn 2002 – 30/6/2007. Keát quaû phaân tích cho thaáy, cuøng vôùi t Trong thôøi gian qua, giaù caû caùc maët haøng noâng saûn xuaát khaåu chuû löïc cuûa tænh nhö : Tieâu, Ñieàu, Cao su, Caø pheâ luoân coù söï bieán ñoäng thaát thöôøng. Nhieàu doanh nghieäp thu mua Tieâu, Ñieàu, Caø pheâ vôùi giaù cao, khi giaù treân thò tröôøng theá giôùi giaûm xuoáng, caùc doanh nghieäp khoâng theå xuaát khaåu vôùi giaù thaáp hôn ñeå traû nôï cho caùc doanh nghieäp, hoaëc neáu baùn vôùi giaù thaáp hôn ñeå traû nôï thì caùc doanh nghieäp bò thua loã, phaù saûn. Tröôùc tình hình naøy, chính phuû ñaõ coù chæ ñaïo uyû ban nhaân daân tænh giao chæ tieâu taïm tröõ Tieâu, Caø pheâ cho caùc doanh nghieäp, hôïp taùc xaõ vaø ñöôïc vay caùc NHTM ñeå taïm tröõ vôùi öu ñaõi khoâng caàn ñaûm baûo. Chuû tröông cho vay taïm tröõ ñaõ giaûi quyeát khoù khaên cho caùc doanh nghieäp, hôïp taùc xaõ nhöng laïi gaây khoù khaên cho caùc NHTM trong vieäc thu hoài voán. Tuy nhieân vaøi naêm trôû laïi ñaây haàu heát caùc saûn phaåm noâng saûn treân ñòa baøn ñeàu coù giaù trò xuaát khaåu cao, ñaëc bieät laø Cao su. Naêm 2007 laø naêm tænh Bình phöôùc coù nguoàn thu ngoaïi teä töø xuaát khaåu cao nhaát töø tröôùc tôùi nay (gaàn 400 trieäu USD), thì tình hình thu nôï goác vaø laõi cuûa caùc khoaûn tín duïng trong noâng nghieäp coù daáu hieäu khaû quan hôn raát nhieàu. Keát luaän chöông II oác ñoä taêng tröôûng tín duïng nhanh trong nhöõng naêm gaàn ñaây thì RRTD treân ñòa baøn cuõng ngaøy moät gia taêng. Tuy tyû leä nôï xaáu/ toång dö nôï chöa vöôït quaù tyû leä cho pheùp cuûa NHNNVN, song nhöõng tieàm aån laø raát lôùn. Ñoàng thôøi, ñeà taøi ñaõ ñi saâu phaân tích nhöõng nguyeân nhaân cô baûn daãn ñeán RRTD laø caên cöù ñeà xuaát caùc giaûi phaùp haïn cheá RRTD treân ñòa baøn tænh Bình phöôùc ôû chöông tieáp theo. 55 CHÖÔNG III: GIAÛI PHAÙP HAÏN CHEÁ RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI CAÙC NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI TÆNH BÌNH PHÖÔÙC 3.1 - Ñònh höôùng phaùt trieån NHTM Bình phöôùc gaén lieàn vôùi söï phaùt trieån kinh teá ñòa phöông vaø caû nöôùc 3.1.1 - Ñònh höôùng phaùt trieån KT-XH tænh Bình phöôùc ñeán naêm 2010 3.1.1.1- Quan ñieåm phaùt trieån vaø muïc tieâu chuû yeáu Taäp trung moïi nguoàn löïc,naâng cao naêng löïc laõnh ñaïo, khaû naêng thích öùng nhanh nhaïy trong neàn kinh teá thò tröôøng, taän duïng toái ña caùc tieàm naêng vaø lôïi theá, phaùt huy toát noäi löïc chuaån bò caùc ñieàu kieän ñeå ñoùn tröôùc thôøi cô vaø vaän hoäi, taïo döïng moät moâi tröôøng thöïc söï haáp daãn nhaèm thu huùt caùc nguoàn ñaàu tö ñeå phaùt trieån vôùi toác ñoä taêng tröôûng khaù, ñaûm baûo hieäu quaû vaø phaùt trieån beàn vöõng. Giaûm thieåu tình traïng ngheøo naøn, naâng daàn ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa nhaân daân trong tænh, töøng böôùc tieán vaøo giai ñoaïn coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa vaø hoäi nhaäp v