Tài liệu Luận văn Điều tra thảm thực vật và thành phần loài của rừng phòng hộ Núi Dài – huyện Tri Tôn tỉnh An Giang: BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH
Trần Thị Biên
ĐIỀU TRA THẢM THỰC VẬT VÀ THÀNH PHẦN
LOÀI CỦA RỪNG PHÒNG HỘ NÚI DÀI – HUYỆN
TRI TÔN TỈNH AN GIANG
Chuyên ngành: Sinh thái học
Mã số: 60 42 40
LUẬN VĂN THẠC SĨ SINH HỌC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS. TS. Trần Hợp
Thành Phố Hồ Chí Minh – 2007
LỜI CẢM ƠN
Sự hoàn thành của đề tài có sự đóng góp và hổ trợ rất nhiều về tinh thần cũng như
vật chất. Xin được gửi lời cảm ơn chân thành đến:
- Thầy trực tiếp hướng dẫn đề tài: PGS. TS. Trần Hợp.
- Sự chỉ dẫn, đóng góp, động viên và tạo điều kiện thuận lợi của:
+ Quí thầy cô khoa Sinh trường ĐH Sư Phạm TP.HCM.
+ Quí thầy cô trường ĐH Khoa Học Tự Nhiên TP.HCM.
+ Phòng KHCN sau đại học – trường ĐH SP TP.HCM.
+ Sở giáo dục và đào tạo An Giang – Ban giám hiệu, thầy cô và các bạn đồng
nghiệp trường THPT Xuâ...
106 trang |
Chia sẻ: hunglv | Lượt xem: 1427 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang mẫu tài liệu Luận văn Điều tra thảm thực vật và thành phần loài của rừng phòng hộ Núi Dài – huyện Tri Tôn tỉnh An Giang, để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
BOÄ GIAÙO DUÏC ÑAØO TAÏO
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM TP. HOÀ CHÍ MINH
Traàn Thò Bieân
ÑIEÀU TRA THAÛM THÖÏC VAÄT VAØ THAØNH PHAÀN
LOAØI CUÛA RÖØNG PHOØNG HOÄ NUÙI DAØI – HUYEÄN
TRI TOÂN TÆNH AN GIANG
Chuyeân ngaønh: Sinh thaùi hoïc
Maõ soá: 60 42 40
LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ SINH HOÏC
NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC:
PGS. TS. Traàn Hôïp
Thaønh Phoá Hoà Chí Minh – 2007
LÔØI CAÛM ÔN
Söï hoaøn thaønh cuûa ñeà taøi coù söï ñoùng goùp vaø hoå trôï raát nhieàu veà tinh thaàn cuõng nhö
vaät chaát. Xin ñöôïc göûi lôøi caûm ôn chaân thaønh ñeán:
- Thaày tröïc tieáp höôùng daãn ñeà taøi: PGS. TS. Traàn Hôïp.
- Söï chæ daãn, ñoùng goùp, ñoäng vieân vaø taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cuûa:
+ Quí thaày coâ khoa Sinh tröôøng ÑH Sö Phaïm TP.HCM.
+ Quí thaày coâ tröôøng ÑH Khoa Hoïc Töï Nhieân TP.HCM.
+ Phoøng KHCN sau ñaïi hoïc – tröôøng ÑH SP TP.HCM.
+ Sôû giaùo duïc vaø ñaøo taïo An Giang – Ban giaùm hieäu, thaày coâ vaø caùc baïn ñoàng
nghieäp tröôøng THPT Xuaân Toâ – Tònh Bieân – An Giang.
+ OÂng Nguyeãn Ñöùc Thaéng – phoù Chi cuïc tröôûng Chi cuïc kieåm laâm An Giang.
+ OÂng Lyù Vónh Ñònh – Phoù Haït tröôûng Haït kieåm laâm Tri Toân – An Giang.
Vaø caùn boä coâng nhaân vieân chöùc Chi cuïc kieåm laâm An Giang, Haït kieåm laâm Tri Toân.
+ Thö vieän tænh An Giang.
+ Sôû Khoa hoïc coâng ngheä, Sôû Taøi nguyeân moâi tröôøng tænh An Giang.
+ TS. Phaïm Quang Khaùnh, chò Trònh Thò Nga (tröôûng khoa phaân tích ñaát), Caùn boä coâng
nhaân vieân chöùc Phaân vieän Quy hoaïch vaø Thieát keá noâng nghieäp TP. HCM.
+ Th.S Trònh Thò Laâm, Caùn boä coâng nhaân vieân chöùc Vieän sinh hoïc nhieät ñôùi TP.
HCM.
- Söï cöu mang giuùp ñôõ cuûa gia ñình Baùc Sui ôû soá nhaø 12 – 14 ñöôøng Döông Baù Cung,
phöôøng An Laïc A, Quaän Bình Taân TP.HCM.
- Beân caïnh ñoù laø söï chia seû, hoå trôï raát lôùn cuûa gia ñình vaø caùc baïn beø giuùp toâi hoaøn thaønh
ñeà taøi.
Ngöôøi thöïc hieän ñeà taøi
Traàn Thò Bieân
1
MUÏC LUÏC
Trang phuï bìa
Lôøi caûm ôn
Muïc luïc Trang 1
Danh muïc caùc baûng 3
Danh muïc caùc hình 4
MÔÛ ÑAÀU
1. Cô sôû khoa hoïc vaø thöïc tieãn cuûa ñeà taøi 5
2. Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi 6
3. Muïc tieâu cuûa ñeà taøi 7
4. Phöông phaùp nghieân cöùu 7
5. Haïn cheá cuûa ñeà taøi 8
Chöông 1: TOÅNG QUAN
1.1. Caùc noäi dung ñaõ nghieân cöùu 9
1.2. Moät soá ñaëc ñieåm töï nhieân vaø daân sinh kinh teá 10
1.2.1. Ñòa giôùi haønh chính – daân soá 10
1.2.2. Ñòa hình ñoài nuùi 11
1.2.3. Keânh ñaøo 16
1.2.4. Khe suoái 16
1.2.5. Khí haäu 17
1.2.6. Moät soá ñaëc ñieåm ñòa chaát – khoaùng saûn 19
1.2.7. Taøi nguyeân khoaùng saûn 20
1.2.8. Taøi nguyeân ñaát 21
1.2.9. Taøi nguyeân röøng 22
1.2.10. Noâng nghieäp 22
1.3. Ñieàu kieän töï nhieân vaø daân sinh kinh teá huyeän Tri Toân 24
Chöông 2: KEÁT QUAÛ VAØ THAÛO LUAÄN
2.1. Quan ñieåm vaø nguyeân taéc phaân boá 27
2
2.2. Caùc kieåu thaûm thöïc vaät röøng nuùi Daøi – Tri Toân – An Giang 28
2.2.1. Kieåu röøng chính 28
2.2.2. Kieåu phuï thaûm thöïc vaät röøng 28
2.2.3. Xaõ hôïp thöïc vaät 29
2.3. Ñaëc ñieåm caáu truùc thaûm thöïc vaät röøng 30
2.3.1. Kieåu röøng kín thöôøng xanh möa aåm nhieät ñôùi 30
2.3.1.1. Kieåu phuï thöù sinh do taùc ñoäng cuûa con ngöôøi 30
2.3.1.2. Kieåu phuï gaây troàng nhaân taïo haøng naêm 33
2.3.2. Kieåu röøng kín nöûa ruïng laù – ruïng laù hôi aåm nhieät ñôùi 39
2.4. Xaây döïng danh luïc thöïc vaät röøng 46
2.4.1. Phöông phaùp 46
2.4.2. Baûng danh luïc thöïc vaät röøng nuùi Daøi – huyeän Tri Toân tænh An Giang 47
2.4.3. Phaåu ñoà traéc dieän quaàn theå thöïc vaät 69
2.4.4. Tieâu baûn thöïc vaät 70
2.4.5. Keát quaû baûng xaây döïng danh luïc 71
2.4.6. Moät soá loaøi thöïc vaät ngoaøi danh luïc thöïc vaät ñaõ ñieàu tra tröôùc ñaây 75
2.4.7. Keát quaû phaân tích ñaát 83
KEÁT LUAÄN VAØ YÙ KIEÁN ÑEÀ XUAÁT 84
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 89
PHUÏ LUÏC 92
Phaåu ñoà traéc dieän vaø chieáu taùn thöïc vaät
3
DANH MUÏC CAÙC BAÛNG
Baûng 1.1: Caùc nuùi chính ôû An Giang (2000) 13
Baûng 1.2: Moät soá suoái lôùn trong vuøng ñoài nuùi Tri Toân – Tònh Bieân 16
Baûng 2.1: Danh luïc thöïc vaät röøng (xeáp theo heä thoáng tieán hoaù) 48
Baûng 2.2: Thöïc vaät röøng quyù hieám nuùi Daøi (theo saùch ñoû vieät nam) 74
Baûng 2.3: Moät soá loaøi thöïc vaät ngoaøi danh luïc thöïc vaät ñaõ ñieàu tra
trong caùc taøi lieäu tröôùc ñaây 75
4
DANH MUÏC CAÙC HÌNH
Hình 1.1: Baûn ñoà haønh chính tænh An Giang. 15
Hình 2.1: Baûn ñoà thaûm thöïc vaät röøng Nuùi Daøi – Tri Toân – An Giang. 44
Hình 2.2: Tyû leä % caáu truùc toå thaønh loaøi theo daïng soáng thöïc vaät. 76
5
MÔÛ ÑAÀU
1.CÔ SÔÛ KHOA HOÏC VAØ THÖÏC TIEÃN CUÛA ÑEÀ TAØI
Töø caùc chuyeân ñeà ñaõ tìm hieåu vaø töø vieäc khaûo saùt tình hình thöïc teá cuûa tænh An
Giang ñöôïc bieát, caùc caáp chính quyeàn trong tænh An Giang ñaõ raát quan taâm ñeán coâng taùc
baûo veä nhöõng dieän tích röøng töï nhieân coøn laïi, vaø khoâi phuïc troàng röøng caây goã laâm nghieäp
vaø caây aên traùi treân nhöõng dieän tích ñaát röøng ñaõ bò maát vaø ñaõ thu ñöôïc nhöõng keát quaû khaû
quan. Vaø ñaây laïi laø moät vaán ñeà laâu daøi.
Coâng vieäc ñieàu tra thaûm thöïc vaät vaø thaønh phaàn thöïc vaät ôû moät khu vöïc cuï theå,
moät caùch roõ raøng cuõng seõ goùp phaàn vaøo vieäc ñeà xuaát caùc noäi dung baûo toàn taøi nguyeân
thöïc vaät röøng cuûa tænh An Giang.
Chuùng toâi tieán haønh trieån khai thöïc hieän ñeà taøi: “Ñieàu tra thaûm thöïc vaät vaø
thaønh phaàn loaøi cuûa röøng phoøng hoä Nuùi Daøi – huyeän Tri Toân tænh An Giang”.
Nhöõng gì ñaït ñöôïc sau khi hoaøn thaønh ñeà taøi, ngoaøi yù nghóa veà maët khoa hoïc, coøn
coù yù nghóa veà maët thöïc tieãn, goùp phaàn vaøo vieäc baûo toàn taøi nguyeân thöïc vaät röøng cuûa tænh
An Giang.
Veà maët khoa hoïc:
- Boå sung xaây döïng boä taøi lieäu khoa hoïc veà thaûm thöïc vaät; danh luïc thöïc vaät röøng
vaø boä tieâu baûn thöïc vaät röøng cuûa tænh An Giang.
- Laøm cô sôû khoa hoïc cho vieäc baûo toàn taøi nguyeân thieân nhieân, ña daïng sinh hoïc;
ñoàng thôøi coù theå phuïc vuï cho coâng taùc nghieân cöùu khoa hoïc, tham quan vaø du lòch cuûa
tænh An Giang.
Veà maët thöïc tieãn:
- Phuïc vuï trong vieäc giaûng daïy ôû caùc tröôøng phoå thoâng vaø chuyeân nghieäp, tham
quan du lòch.
- Ñeà xuaát heä thoáng giaûi phaùp kyõ thuaät vaø ñaàu tö nhaèm quy hoaïch baûo toàn, phaùt
trieån, khai thaùc hôïp lyù taøi nguyeân röøng cuûa Nuùi Daøi noùi rieâng vaø cuûa tænh An Giang noùi
chung.
6
2. TÍNH CAÁP THIEÁT CUÛA ÑEÀ TAØI
Do moâi tröôøng sinh thaùi coù nhöõng thay ñoåi lôùn trong gaàn 200 naêm qua, töø choã röøng
raäm raïp, khe suoái nhieàu,… ñeán röøng caïn kieät vaø suoái khe khoâ caïn nhö hieän nay, ñòa hình
ñoài nuùi An Giang ñaõ coù nhieàu thay ñoåi.
Tröôùc heát, do maát daàn lôùp thaûm phuû thöïc vaät ñieàu hoøa toác ñoä doøng chaûy, daãn ñeán
hình thaønh luõ queùt ngaøy caøng gia taêng laøm suït lôû ñaát nuùi, laáp khe suoái vaø caùc caùnh ñoàng
ven nuùi, keùo theo toác ñoä söôøn nuùi cuõng bò bieán daïng. Caùc hieän töôïng naøy xaûy ra maïnh
meõ taïi khu vöïc nuùi Daøi, nuùi Caám,…
Caùc hoaït ñoäng khai thaùc ñaù xaây döïng trong suoát nhieàu naêm qua taïi nuùi Saäp, nuùi
Sam, nuùi Coâ Toâ,… ñaõ khoeùt saâu vaøo chaân nuùi vaø söôøn nuùi treân quy moâ lôùn, laøm cho hình
daïng cuûa caùc nuùi naøy coù nhieàu ñoåi thay, maát veõ ñeïp töï nhieân cuûa chuùng vaø taùc ñoäng xaáu
ñeán caûnh quan moâi tröôøng sinh thaùi xung quanh.
Ñeå khaéc phuïc caùc tình traïng treân, trong nhöõng naêm gaàn ñaây An Giang ñaõ coù nhieàu
bieän phaùp tích cöïc nhö ñình chæ khai thaùc ñaù taïi nuùi Sam, nuùi Saäp; troàng röøng, xaây döïng
caùc hoà chöùa nöôùc, phaùt trieån giao thoâng, thuûy lôïi,… treân vuøng ñoài nuùi Tri Toân – Tònh
Bieân.
Nuùi Daøi, ñaây laø nôi coù nhieàu thöïc vaät quí hieám nhöng do söï taùc ñoäng cuûa ngöôøi
daân neân nhöõng loaøi thöïc vaät quyù hieám naøy coøn raát ít vaø raûi raùc. Phaàn lôùn ñaõ bò chaët phaù
do söï hieåu bieát chöa roõ raøng cuûa nhöõng ngöôøi khai thaùc röøng vaø chöa coù bieän phaùp baûo
veä ñuùng ñaén. Ñaây laø toån thaát lôùn ñoái vôùi Laâm nghieäp cuûa tænh An Giang noùi chung vaø
cuûa chính ngöôøi daân ñang sinh soáng ôû ñaây noùi rieâng. Ñeà taøi: “Ñieàu tra thaûm thöïc vaät
vaø thaønh phaàn loaøi cuûa röøng phoøng hoä Nuùi Daøi – huyeän Tri Toân tænh An Giang”
nhaèm phuïc hoài vaø baûo veä kòp thôøi nguoàn taøi nguyeân thöïc vaät cuûa khu vöïc naøy.
3. MUÏC TIEÂU CUÛA ÑEÀ TAØI
- Ñieàu tra thaûm thöïc vaät röøng cuûa vuøng Nuùi Daøi.
- Ñieàu tra thaønh phaàn loaøi thöïc vaät röøng cuûa vuøng Nuùi Daøi.
- Moâ taû loaøi thöïc vaät röøng cuûa vuøng Nuùi Daøi.
7
- Phaân chia thaûm thöïc vaät röøng cuûa vuøng Nuùi Daøi.
- Phaân chia kieåu thöïc vaät röøng cuûa vuøng Nuùi Daøi.
- Boå sung boä tieâu baûn thöïc vaät (öu tieân caùc loaøi caây quyù hieám, ñaëc höõu, coù giaù trò
kinh teá, coù hoa, quaû,… hieän coù cuûa vuøng Nuùi Daøi).
- Phaân tích, tính toaùn toång hôïp caùc keát quaû nghieân cöùu, ruùt ra keát luaän khoa hoïc veà
thöïc vaät röøng vuøng Nuùi Daøi, kieán nghò caùc giaûi phaùp kyõ thuaät vaø ñaàu tö baûo toàn phaùt
trieån röøng cuûa Nuùi Daøi – An Giang theo höôùùng oån ñònh vaø beàn vöõng.
- Xaây döïng boä tieâu baûn aûnh maøu in maøu treân giaáy A4.
4. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU
ÑIEÀU TRA NGOAÏI NGHIEÄP:
♦ Chuû yeáu laø ñieàu tra theo tuyeán:
- Tuyeán cô giôùi theo ñòa baøn.
- Tuyeán ngaãu nhieân theo ñöôøng moøn.
♦ Ñieàu tra theo oâ tieâu chuaån:
- Laäp oâ tieâu chuaån theo traïng thaùi röøng – thaûm thöïc vaät.
- Laäp oâ tieâu chuaån theo ñòa hình.
- Veõ phaåu ñoà caét ngang vaø chieáu taùn.
- Chia theo daïng soáng vaø taùi sinh: Caây thaân goã, caây buïi, daây leo, coû.
- Thöïc hieän tieâu baûn veà thaønh phaàn loaøi aùp duïng phöông phaùp hình thaùi so saùnh.
+ Laøm tieâu baûn thöïc vaät.
+ Chuïp aûnh.
+ Phaân loaïi theo hình thaùi.
COÂNG TAÙC NOÄI NGHIEÄP:
- Xaùc ñònh kieåu röøng qua oâ tieâu chuaån.
- Ñònh danh loaøi, saép xeáp theo heä thoáng phaân loaïi: Ngaønh – Boä – Hoï – Chi –
Loaøi.
8
5. HAÏN CHEÁ CUÛA ÑEÀ TAØI
Do thôøi gian coù haïn, chuùng toâi chæ choïn moät khía caïnh cuûa noäi dung ngaønh hoïc vaø
nghieân cöùu ôû moät phaïm vi nhaát ñònh:
- Khu vöïc Nuùi Daøi thuoäc thò traán Ba Chuùc – huyeän Tri Toân – tænh An Giang. Nuùi
Daøi coù dieän tích: 2.839 ha, Ñoä cao: 554 m, chu vi: 21.625 m. Laø nuùi coù dieän tích lôùn vaø
ñoä cao ñöùng thöù ba sau nuùi Caám vaø nuùi Coâ Toâ. Ñöôøng leân nuùi doác töø 25 ñoä ñeán 35 ñoä, coù
nhieàu ñænh cao thaáp khaùc nhau,…
- Nghieân cöùu veà thöïc vaät baäc cao.
9
CHÖÔNG 1
TOÅNG QUAN
1.1. CAÙC NOÄI DUNG ÑAÕ NGHIEÂN CÖÙU
- Taøi lieäu veà “Thöïc vaät chí Ñoâng Döông” ñaõ thu maãu thöïc vaät vuøng Baûy Nuùi cuûa
tænh An Giang.
- Baùo caùo keát quaû ñieàu tra “Ñaëc ñieåm phaân boá thaûm thöïc vaät vaø xaây döïng danh
luïc thöïc vaät röøng vuøng ñaát quy hoaïch cho Laâm nghieäp ôû tænh An Giang” – Phaân vieän
Ñieàu tra Quy hoaïch Röøng II (Boä Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân).
- Baùo caùo ñeà taøi khoa hoïc “Ñieàu tra thaûm thöïc vaät röøng tænh An Giang” – Chi cuïc
kieåm laâm An Giang”.
1.2. ÑIEÀU KHIEÄN TÖÏ NHIEÂN VAØ DAÂN SINH KINH TEÁ TÆNH AN GIANG
1.2.1. Ñòa giôùi haønh chính – daân soá:
An giang laø tænh ôû mieàn Taây Nam Boä, thuoäc vuøng Ñoàng baèng soâng Cöûu Long, moät
phaàn naèm trong vuøng Töù giaùc Long Xuyeân, laø tænh bieân giôùi coù nhieàu daân toäc vaø toân
giaùo, nhaân daân giaøu loøng yeâu nöôùc, ñöôïc Nhaø nöôùc phong taëng danh hieäu “Anh huøng löïc
löôïng vuõ trang nhaân daân” ngaøy 02/10/2000.
An Giang coù dieän tích töï nhieân 3.535 km2, daân soá 2.194.218 ngöôøi, maät ñoä daân soá
621 ngöôøi/km2. Coù 4 daân toäc chuû yeáu, ngöôøi Kinh ñoâng nhaát chieám khoaûng 91% daân soá
toaøn tænh, ngöôøi Hoa chieám khoaûng 4 – 5%, Khmer chieám 4,3%, ngöôøi Chaêm chieám
khoaûng 0,6%.
Caùc ñôn vò tröïc thuoäc goàm: Thaønh phoá Long Xuyeân, thò xaõ Chaâu Ñoác vaø 9 huyeän,
coù 154 ñôn vò haønh chính cô sôû ( 122 xaõ, 15 phöôøng, 17 thò traán).
Phía Taây Baéc giaùp Campuchia daøi 104 km, Taây Nam giaùp tænh Kieân Giang 69,789
km; Nam giaùp tænh Caàn Thô 44,734 km; Ñoâng Nam giaùp tænh Ñoàng Thaùp 107,628 km.
Ñieåm cöïc Baéc treân vó ñoä 10057/ (xaõ Khaùnh An, huyeän An Phuù), cöïc Nam treân vó
ñoä 10012/ (xaõ Thoaïi Giang, huyeän Thoaïi Sôn), cöïc Taây treân kinh ñoä 104046/ (xaõ Vónh
Gia, huyeän Tri Toân), cöïc Ñoâng treân kinh ñoä 105035/ (xaõ Bình Phöôùc Xuaân, huyeän Chôï
Môùi).
10
Trình ñoä daân cö töøng böôùc ñöôïc naâng cao, An Giang ñaït chuaån quoác gia veà xoùa
muø chöõ vaø phoå caäp tieåu hoïc töø naêm 1998. löïc löôïng lao ñoäng raát doài daøo, nhöng chaát
löôïng lao ñoäng thaáp. Lao ñoäng kyõ thuaät so vôùi nhu caàu xaõ hoäi coøn thieáu nhieàu; toác ñoä
ñaøo taïo chöa ñaùp öùng vôùi yeâu caàu phaùt trieån. Naêm 2000 tyû leä lao ñoäng qua ñaøo taïo ñaït
12%, ñeán 2005 khoaûng 19%.
Ñôøi soáng xaõ hoäi: ñôøi soáng ngöôøi daân trong tænh ñaõ ñöôïc caûi thieän ñaùng keå, möùc
soáng daân cö coøn theå hieän qua caùc chæ tieâu veà höôûng thuï dòch vuï. Trong nhöõng naêm qua
caùc chæ tieâu veà tyû leä duøng ñieän, duøng nöôùc saïch, caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng ñeàu
taêng raát nhanh.
1.2.2. Ñòa hình ñoài nuùi :
Ñoài nuùi ôû An Giang goàm nhieàu ñænh coù hình daïng, ñoä cao vaø ñoä doác khaùc nhau,
phaân boá theo vaønh ñai caùnh cung keùo daøi gaàn 100 km; khôûi ñaàu töø xaõ Phuù Höõu, huyeän
An Phuù, qua xaõ Vónh teá, Thò xaõ Chaâu Ñoác, bao truøm leân gaàn heát dieän tích hai huyeän Tònh
Bieân vaø Tri Toân, veà taän xaõ Voïng Theâ vaø Voïng Ñoâng roài döøng laïi ôû thò traán Nuùi Saäp cuûa
huyeän Thoaïi Sôn.
- Daïng nuùi: Ñöùng treân goùc ñoä ñòa hình, coù theå chia ñoài nuùi An Giang thaønh hai
daïng chính: daïng nuùi cao vaø doác, daïng nuùi thaáp vaø thoaûi.
+ Daïng nuùi cao vaø doác: ñöôïc hình thaønh trong caùc thôøi kyø taïo sôn maõnh lieät. Do
ñoù hình daïng cuûa chuùng thöôøng laø cao, coù ñoä doác lôùn treân 250 , caùc thaønh taïo coù nguoàn
goác Magma laø chính, phaàn lôùn laø ñaù cöùng vôùi nhieàu pha taïo laäp khaùc nhau (ñaù nuùi löûa vaø
ñaù Granitoit coù tuoåi Jura thöôïng, ñaù Granite coù tuoåi Creta). Theo keát quaû nghieân cöùu cuûa
ngaønh Ñòa chaát thì ôû An Giang, phaàn nhieàu caùc nuùi lôùn coù ñoä doác vaø ñoä cao vöôït troäi
nhö: nuùi Caám, nuùi Coâ Toâ, Nuùi Daøi,… ñeàu thuoäc daïng naøy.
+ Daïng nuùi thaáp vaø thoaûi: Ñöôïc hình thaønh töø caùc thaønh taïo traàm tích vaø phun traøo
coù tuoåi Trias vaø Creta neân coù ñoä doác nhoû döôùi 150, ñoä cao thaáp vaø ít khe suoái, thaäm chí
moät soá nuùi coù lôùp thaønh taïo beà maët phaàn lôùn laø ñaát. ÔÛ An Giang, phaàn lôùn caùc nuùi thaáp
naèm lieàn hoaëc gaàn keà caùc nuùi lôùn nhö Nam Qui, Saø Lon, nuùi Ñaát,… ñeàu thuoäc daïng naøy.
11
- Ñoä cao nuùi: xuaát phaùt töø khoa hoïc ñòa lyù cho raèng caùc nuùi noåi treân maët ñaát coù ñoä
cao khaùc nhau laø phaàn noåi cuûa caùc cuïm nuùi lôùn chìm ngaàm trong loøng ñaát. Choïn moät soá
nuùi lôùn laøm trung taâm vaø gaén caùc nuùi thaáp nhoû gaàn keà thaønh töøng khoái, ñoài nuùi An Giang
ñöôïc phaân thaønh saùu cuïm vaø hai nuùi ñoäc laäp (baûng 1.1).
Ngoaøi ñaëc ñieåm trong moãi cuïm nuùi bao goàm nhieàu nuùi lieân keát hoaëc ñöùng ñoäc laäp
rôøi raïc, coøn thaáy ngay moãi taïi nuùi laïi coù nhieàu ñænh vôùi ñoä cao thaáp khaùc nhau.
Caùc cuïm nuùi Caám, nuùi Daøi, Phuù Cöôøng vaø Coâ Toâ lieân keát thaønh moät maïch nuùi
lieân tuïc traûi daøi 35 km vaø roäng 17 km vôùi dieän tích gaàn 600 km2, laø vuøng ñaát ñòa linh
“Baûy Nuùi – Thaát Sôn” vôùi nhieàu di tích lòch söû, vaên hoùa, toân giaùo vaø huyeàn thoaïi bí aån.
12
Baûng 1.1: CAÙC NUÙI CHÍNH ÔÛ AN GIANG (2000)
Thöù
Töï
Teân
Cuïm
Nuùi Vaø
Nuùi
Ñoäc
Laäp
Teân Nuùi
Ñoä
Cao
(m)
Chu
Vi
(m)
Vò Trí Nuùi (gaén vôùi xaõ, thò
traán hieän nay)
1 Nuùi Saäp Thoaïi Sôn 85 3800 Nuùi Saäp, huyeän Thoaïi Sôn
2 Nuùi Nhoû 76 2200 Nuùi Saäp, huyeän Thoaïi Sôn
3 Nuùi Baø 55 280 Nuùi Saäp, huyeän Thoaïi Sôn
1
4
Nuùi
Saäp
Nuùi Caäu 34 240 Voïng Theâ, huyeän Thoaïi Sôn
5 Ba Theâ 221 4220 Voïng Theâ, huyeän Thoaïi Sôn
6 Nuùi Nhoû 63 700 Voïng Ñoâng, huyeän Thoaïi Sôn
7 Nuùi Töôïng 60 970 Voïng Ñoâng, huyeän Thoaïi Sôn
8 Nuùi Troïi 21 400 Voïng Ñoâng, huyeän Thoaïi Sôn
2
9
Ba
Theâ
Nuùi Choùc 19 550 Voïng Ñoâng, huyeän Thoaïi Sôn
3 10
Ñoäc
laäp
Nuùi Noåi 10 320 Phuù Höõu, huyeän An Phuù
4 11
Ñoäc
laäp
Nuùi Sam Hoïc Laõnh
Sôn
228 5200 Vónh Teá, thò xaõ Chaâu Ñoác
12 Phuù Cöôøng Baïch Hoå Sôn 282 9500 An Noâng, huyeän Tònh Bieân
13 Nuùi Daøi Nguõ Hoà Sôn 265 8751 An Phuù, huyeän Tònh Bieân
14 Nuùi Keùt Anh Vuõ Sôn 266 5250 Thôùi Sôn, huyeän Tònh Bieân
15 Nuùi Roâ 149 2250 An Cö, huyeän Tònh Bieân
16 Traø Sö Kyø Laân Sôn 146 1750 Nhaø baøn, huyeän Tònh Bieân
17 Baø Vaûi 146 1400 Nhôn Höng, huyeän Tònh Bieân
18 Ñaát Lôùn 120 2120 Nhôn Höng, huyeän Tònh Bieân
19 Baø Ñaét 103 1075 Vaên Giaùo, huyeän Tònh Bieân
5
20
Phuù
Cöôøng
Nuùi Caäu 100 1900 Xuaân Toâ, huyeän Tònh Bieân
13
21 Ñaát Nhoû 80 450 Nhôn Höng, huyeän Tònh Bieân
22 Mo Taáu 80 270 Nhôn Höng, huyeän Tònh Bieân
23 Nuùi Chuøa 60 380 Nhôn Höng, huyeän Tònh Bieân
24 Taø Nung 59 1450 Xuaân Toâ, huyeän Tònh Bieân
25
Nuùi Caám Thieân Caám
Sôn
705 28600 An Haûo, huyeän Tònh Bieân
26 Baø Ñoäi 261 6075 Taân Lôïi, huyeän Tònh Bieân
27 Nam Qui 213 8875 Chaâu Laêng, huyeän Tri Toân
28 Baø Kheït 129 1380 Chi Laêng, huyeän Tri Toân
29 Taø Loït 69 870 Chaâu Laêng, huyeän Tri Toân
30 Ba Xoaøi 58 550 An Cö, huyeän Tònh Bieân
6
31
Nuùi
Caám
Caø Lanh 41 1225 An Haûo, huyeän Tònh Bieân
32 Nuùi Daøi Ngoïa Long Sôn 554 21625 Leâ Trì, huyeän Tri Toân
33 Nuùi Töôïng Lieân Hoa Sôn 145 3825 Ba Chuùc, huyeän Tri Toân
34 Saø Lon 102 2325 Löông Phi, huyeän Tri Toân
7
35
Nuùi
Daøi
Nuùi Nöôùc Thuûy Ñaøi Sôn 54 1070 Ba Chuùc, huyeän Tri Toân
36
Coâ Toâ Phuïng
Hoaøng Sôn
614 14375 Coâ Toâ, huyeän Tri Toân
8
37
Coâ Toâ
Taø Paï 102 10225 An Töùc, huyeän Tri Toân
14
Hình 1.1: BAÛN ÑOÀ HAØNH CHÍNH TÆNH AN GIANG.
15
1.2.3. Keânh ñaøo:
Toaøn boä heä thoáng keânh ñaøo caùc caáp keát hôïp vôùi heä thoáng soâng chính vaø raïch töï
nhieân taïo neân moät maïng löôùi giao thoâng – thuûy lôïi – phaân boá daân cö ngaøy caøng hoaøn
thieän, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå An Giang khai thaùc hôïp lyù vaø coù hieäu quaû cao taøi
nguyeân thieân nhieân, maø tröôùc heát laø taøi nguyeân ñaát vaø nöôùc phuïc vuï söï nghieäp coâng
nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa noâng nghieäp vaø noâng thoân cuûa tænh.
1.2.4. Khe suoái:
Baûng 1.2: MOÄT SOÁ SUOÁI LÔÙN TRONG VUØNG ÑOÀI NUÙI TRI TOÂN – TÒNH BIEÂN
Thöù
Töï
Teân suoái
Dieän
tích
löu
vöïc
(km2)
Chieàu
daøi
suoái
(km)
Ñoä doác
loøng
suoái
(%)
Ñoä doác
söôøn
nuùi
(%)
Möùc
ñoä che
phuû
(%)
Löu
löôïng
trung
bình
(m3/s)
Löu
löôïng
lôùn
nhaát
(m3/s)
1 OÂ Thum 3.61 2.88 7.90 22.6 27.5 0.482 3.97
2 Soaøi So 1.46 2.25 35.0 17.5 25.0 0.108 1.56
3 An Haûo 6.31 4.25 6.70 14.5 35.5 0.812 2.39
4 Suoái Tieân 3.12 3.62 10.5 12.9 27.5 0.333 5.23
5 OÂ Töùc Xa 2.80 4.00 27.5 15.0 25.0 0.391 4.23
6 Taø Soùc 4.00 2.50 6.40 18.8 55.0 0.428 3.06
7 Suoái Vaøng 2.44 2.00 8.00 17.0 55.0 0.218 0.69
8 Khe Ñaù 1.62 2.50 11.1 15.5 45.0 0.199 2.07
1.2.5. Khí haäu:
- Ñieàu kieän ñòa lyù:
An Giang naèm gaàn vôùi xích ñaïo, neân thôøi gian maët trôøi chieáu saùng daøi, khoaûng
caùch giöõa hai laàn maët trôøi ñi qua ñænh ñaàu xa nhau, neân caùc quaù trình dieãn bieán cuûa nhieät
16
ñoä cuõng nhö löôïng möa ñeàu gioáng vôùi khí haäu xích ñaïo, maø cuï theå laø moãi naêm caùc yeáu
toá naøy xuaát hieän hai laàn coù trò soá cao vaø hai laàn coù trò soá thaáp.
- Ñieàu kieän hoaøn löu khí quyeån:
An Giang chòu aûnh höôûng cuûa hai muøa gioù laø gioù muøa Taây Nam vaø gioù muøa Ñoâng
Baéc.
Taây Nam vôùi ñaëc ñieåm maùt vaø aåm neân gaây ra muøa möa Chaâu AÙ, trong ñoù coù löu
vöïc soâng Meâ Koâng, maø An Giang laø moät boä phaän hôïp thaønh.
Gioù muøa Ñoâng Baéc thoåi vaøo An Giang khoâng phaûi xuaát phaùt töø vuøng cöïc ñôùi luïc
ñòa Siberi nôi coù baêng tuyeát vónh cöûu, maø noù xuaát phaùt töø bieån nhieät ñôùi phía Trung
Quoác, neân coù nhieät ñoä cao hôn vaø coù ñoä aåm lôùn hôn, khoâng taïo ra reùt, maø chæ hôi hanh
khoâ vaø coù phaàn naéng noùng.
- Caùc yeáu toá khí töôïng chính:
+ Maây: Löôïng maây ôû An Giang töông ñoái ít. Trong muøa khoâ do ñoä aåm khoâng khí
thaáp vaø hoaït ñoäng cuûa ñoái löu nhieät yeáu ôùt neân maây khoâng nhöõng ít veà löôïng maø veà
daïng maây cuõng chæ laø nhöõng ñaùm maây moûng daïng tô sôïi ôû raát cao, vaø vì keát caáu bôûi
nhöõng tinh theå baêng neân noù ñeå loït aùnh saùng maët trôøi, do ñoù coù khi trôøi coù maây nhöng vaãn
raát naéng. Trong muøa möa, do ñoä aåm cao neân löôïng maây thöôøng nhieàu hôn. Löôïng maây
trung bình thaùng cuûa caùc thaùng muøa möa laø 6,9/10 (10 maây che khuaát toaøn boä baàu trôøi).
+ Naéng: do ôû vó ñoä thaáp vaø coù moät muøa khoâ keùo daøi töø thaùng 12 ñeán thaùng 4 naêm
sau neân An Giang coù moät muøa naéng choùi chang, trôû thaønh ñòa phöông coù soá giôø naéng
trong naêm lôùn tôùi möùc kyû luïc cuûa toaøn quoác.
Soá giôø naéng caùc thaùng trong naêm:
Thaùng
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
238,5 221,8 215,6 206,9 207,6 190,1 141,3 169,9 144,2 184,8 168,5 152,3
Nguoàn: Trung taâm Döï baùo Khí töôïng Thuûy vaên An Giang.
+ Nhieät ñoä: An Giang coù vó ñoä thaáp neân nhaän ñöôïc nhieàu naêng löôïng nhieät cuûa
maët trôøi trong suoát naêm. Nhieät ñoä trung bình haøng thaùng ôû An Giang khoâng nhöõng cao
maø coøn raát oån ñònh. Cheânh leäch nhieät ñoä giöõa caùc thaùng trong muøa khoâ chæ hôn keùm
17
nhau khoaûng 1,50 ñeán 30. Coøn trong caùc thaùng muøa möa thì söï cheânh leäch chæ vaøo
khoaûng treân döôùi 10.
Nhieät ñoä trung bình caùc thaùng trong naêm (Ñoä C):
Thaùng
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
25,4 26,8 27,9 29,6 29,1 28,5 27,4 28,2 27,8 28,0 27,5 26,0
Nguoàn: Trung taâm Döï baùo Khí töôïng Thuûy vaên An Giang.
+ Gioù: cheá ñoä gioù ôû An Giang ñöôïc ñaëc tröng bôûi söï luaân phieân taùc ñoäng cuûa caùc
heä thoáng hoaøn löu gioù muøa neân raát oån ñònh. Trong muøa khoâ, gioù thònh haønh laø Ñoâng Baéc,
coøn vaøo muøa möa gioù Taây Nam laïi laø gioù coù taàn suaát xuaát hieän lôùn nhaát. Toác ñoä gioù ôû
An Giang töông ñoái maïnh. ÔÛ haàu heát caùc nôi, toác ñoä gioù trung bình 3m/giaây. Ngoaøi ra ôû
An Giang coøn coù gioù coù nguoàn goác do baõo vaø do loác xoaùy cuïc boä gaây ra.
+ Möa: khí haäu An Giang mang ñaày ñuû nhöõng ñaëc ñieåm cuûa khí haäu nhieät ñôùi gioù
muøa ñieån hình maø ñaëc tröng cô baûn cuûa noù laø moät neàn nhieät ñoä cao vaø ít thay ñoåi quanh
naêm vaø coù moät cheá ñoä möa phong phuù vaø phaân hoùa roõ reät theo hai muøa gioù, maø cuï theå laø
gioù muøa muøa ñoâng töông öùng vôùi muøa khoâ, gioù muøa muøa heø töông öùng vôùi muøa möa.
Löôïng möa caùc thaùng trong naêm (mm):
Thaùng
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
x x 0,1 x 75,4 117,1 240,0 121,8 209,3 342,2 388,6 121,6
Nguoàn: Trung taâm Döï baùo Khí töôïng Thuûy vaên An Giang.
+ Boác hôi: haøng naêm löôïng möa rôi xuoáng treân ñòa baøn An Giang khaù phong phuù.
Tuy vaäy, löôïng nöôùc hao huït vì boác hôi cuõng nhieàu. Trong muøa khoâ do naéng nhieàu, ñoä
aåm khoâng khí thaáp neân löôïng boác hôi raát lôùn, bình quaân 110 mm/thaùng. Trong muøa möa,
löôïng boác hôi thaáp hôn, bình quaân 85 mm/thaùng.
+ Ñoä aåm: ôû An Giang, vì nhieät ñoä quanh naêm thay ñoåi ít neân söï bieán ñoåi cuûa ñoä
aåm chæ coøn phuï thuoäc chuû yeáu vaøo löôïng möa.
Ñoä aåm trung bình caùc thaùng trong naêm (%):
18
Thaùng
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
78,0 80,0 73,0 74,0 80,0 84,0 85,0 81,0 84,0 83,0 82,0 77,0
Nguoàn: Trung taâm Döï baùo Khí töôïng Thuûy vaên An Giang.
- Moät soá hieän töôïng khí töôïng khaùc caàn löu yù:
+ Loác xoaùy – voøi roàng – möa ñaù
+ Haïn Baø Chaèn
+ Elnino vaø Lanina
1.2.6. Moät soá ñaëc ñieåm ñòa chaát khoaùng saûn:
An Giang laø moät trong hai tænh ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Long coù ñoài nuùi, haàu heát
ñeàu taäp trung ôû phía Taây Baéc cuûa tænh thuoäc hai huyeän Tònh Bieân vaø Tri Toân. Ñaây laø
cuïm nuùi cuoái cuøng cuûa daõy Tröôøng Sôn neân ñaëc ñieåm ñòa chaát cuõng coù nhöõng neùt töông
ñoàng vôùi vuøng Nam Tröôøng Sôn bao goàm caùc thaønh taïo traàm tích vaø magma.
- Caùc vaät lieäu traàm tích loøng soâng nhö saïn soûi, caùt, buøn, seùt töø thöôïng löu ñaõ ñöôïc
doøng nöôùc mang xuoáng laáp ñaày phaàn ñaùy cuûa thung luõng, taïo neân nhoùm traàm tích ñaùy
loøng soâng (Giai ñoaïn Pleistocene). Daáu tích cuûa thôøi kyø naøy coøn ñeå laïi caùc baäc theàm
bieån coå ôû nhöõng vuøng quanh nuùi Caám, nuùi Daøi, nuùi Phuù Cöôøng,…
- Loaït traàm tích coù tuoåi Holocene trung coù nguoàn goác traàm tích bieån: Maët caét kieåu
theàm bieån coù thaønh phaàn chuû yeáu laø caùt haïng trung – mòn laãn boät seùt vaø chöùa ít soûi saïn.
Traàm tích coù maøu xaùm saùng, phôùt vaøng, phaàn gaàn treân maët ôû moät soá nôi coù maøu loang
loå, vaøng, ñoû thaåm, traéng (do bò phong hoùa). Treân phaïm vi ñòa baøn tænh An Giang, caùc
traàm tích xeáp vaøo phaân vò naøy loä treân maët döôùi daïng caùc daûi theàm heïp vôùi beà ngang thay
ñoåi töø 1 – 2 km tôùi 4 – 5 km vieàn quanh caùc khoái nuùi ôû khu vöïc Tri Toân, Ba Theâ, nuùi
Saäp.
- Ngoaøi ra, thaønh phaàn traàm tích goàm seùt, boät, muøn thöïc vaät phaân huûy keùm, than
buøn coøn coù maët khoâng nhieàu ôû Ba Chuùc (Holocene trung – thöôïng phaàn treân coù nguoàn
goác soâng – ñaàm laày).
19
- Traàm tích soâng – ñaàm laày: chuû yeáu phaân boá ôû Vónh Gia , Ba Chuùc, An Töùc, Taø
Ñaûnh treân ñoä cao ñòa hình 1 – 2 m taïo thaønh caùc daûi keùo daøi theo phöông Taây Baéc –
Ñoâng Nam hoaëc phöông keânh tuyeán (Holocene thöôïng). Thaønh phaàn chuû yeáu cuûa taàng
naøy laø than buøn, xaùc thöïc vaät, raát ít seùt,… laáp ñaày loøng soâng coå.
1.2.7. Taøi nguyeân khoaùng saûn:
- So vôùi caùc tænh trong vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long, An Giang coù taøi nguyeân
khoaùng saûn khaù phong phuù, vôùi tröõ löôïng: ñaù granit treân 7 tyû m3; ñaù caùt keát 400 trieäu m3;
seùt gaïch ngoùi 40 trieäu m3; cao lanh 2,5 trieäu taán; than buøn 16,4 trieäu taán; voû soø 30 – 40
trieäu m3; ngoaøi ra coøn caùc loaïi puzdan, fenspat, bentonite, caùt, soûi,…
- Rieâng ôû Tri Toân:
+ Loaïi ñaù phun traøo: nuùi Daøi, nuùi Phuù Cöôømg, nuùi Saø Lon, phía Nam nuùi Caám,…
ñaù coù maøu xanh ñen thuoäc nhoùm phun traøo nuùi löûa, cöôøng ñoä chòu löïc khoâng cao nhöng
laïi khoù vôõ vaø söû duïng toát cho caùc coâng trình daân duïng. Moû ñaù nuùi daøi thuoäc xaõ Chaâu
Laêng – Tri Toân; toaøn boä dieän tích ñöôïc caáu thaønh bôûi andesit, tuf andesit (dieän tích khai
thaùc 70 ha, tröõ löôïng öôùc tính khoaûng 28,6 trieäu m3).
+ Ñaát seùt bentonite (söû duïng laøm chaát taåy röûa daàu nhôùt vaø laøm dung dòch trong
caùc gieáng khoan daàu khí, tìm thaáy ôû xaõ Leâ Trì – Tri Toân (tröõ löôïng khaù lôùn).
+ Coù moäi nöôùc khoaùng thieân nhieân nuùi Daøi vaø Coâ Toâ (Soaøi So ngaøy nay).
+ Khu moäi Tri Toân (nhieàu gieáng trong khu vöïc chôï Tri Toân).
+ Diatomite: ñaát daïng boät mòn maøu traémg, coù ñoä xoáp kyø laï (voû cuûa moät loaïi Khueâ
taûo coù teân Diatomite): ôû Leâ Trì (Tri Toân) (tröõ löôïng khoaûng 800.000 – 1 trieäu taán): söû
duïng trong coâng nghieäp nhö loïc hoaït tính (bia, röôïu, daàu aên).
1.2.8. Taøi nguyeân ñaát:
Töø nhöõng keát quaû nghieân cöùu, ñaát ñai ôû An Giang chia ra thaønh 3 nhoùm chính:
nhoùm ñaát pheøn, nhoùm ñaát phuø sa vaø nhoùm ñaát ñoài nuùi.
Ñaát ñoài nuùi ôû An Giang chuû yeáu phaân boá ôû Tri Toân vaø Tònh Bieân.
20
ÔÛ Tri Toân: 20.252 ha laø ñaát pheøn vaø ñoài nuùi (ñaát yeám phuø sa, ñaát doïc theo raõnh
nuùi vaø khe nuùi).
An Giang coù 37 loaïi ñaát khaùc nhau, hình thaønh 6 nhoùm chính, trong ñoù chuû yeáu laø
nhoùm ñaát phuø sa 151.600 ha chieám 44,5% dieän tích ñaát töï nhieân; nhoùm ñaát phuø sa coù
pheøn 93.800 ha chieám 27,5% nhoùm ñaát phaùt trieån taïi choã vaø ñaát phuø sa coã 24.700 ha
chieám7,3%; coøn laïi laø ñaát pheøn vaø caùc nhoùm khaùc.
Heä thoáng soâng raïch tænh An Giang ñaõ goùp phaàn hình thaønh 72% dieän tích ñaát phuø
sa hoaëc coù nguoàn goác phuø sa do boài ñaép haøng naêm. Ñòa hình baèng phaúng, ñoä thích nghi
ñoái vôùi caùc loaïi caây troàng khaù roäng. Dieän tích ñaát noâng nghieäp töø 289.316 ha naêm 1976,
bình quaân khoaûng 0,212 ha/ngöôøi, ñeán naêm 2005 coøn 281.862,48 ha coøn thaáp hôn nhieàu
tænh trong vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long.
1.2.9. Taøi nguyeân röøng:
An giang coù treân 583 ha röøng töï nhieân thuoäc loaïi röøng aåm nhieät ñôùi, ña soá laø caây
laù roäng. Sau 1975 moät thôøi gian daøi dieän tích röøng bò thu heïp, nhöõng naêm ñaàu cuûa thaäp
nieân 90 trôû ñi tænh ñaõ chuù yù nhieàu tôùi vieäc gaây laïi voán röøng. Naêm 2000 ñaát röøng 11.789
ha, ñeán 2005 ñaát röøng 13.847,47 ha, ñoä che phuû khoaûng 19% trong ñoù ñaát röøng saûn xuaát
2.463,40 ha; ñaát röøng phoøng hoä 11.169,07 ha; ñaát röøng ñaëc duïng 209,00 ha. Ñoäng vaät
röøng An Giang cuõng khaù phong phuù vaø coù nhieàu loaøi quyù hieám. Röøng taäp trung chuû yeáu
ôû vuøng Baûy Nuùi taïo neân nhieàu phong caûnh ñeïp cuøng vôùi nhöõng di tích vaên hoùa lòch söû,
goùp phaàn phaùt trieån kinh teá ñòa phöông ña daïng.
1.2.10. Noâng nghieäp:
Nhìn chung giai ñoaïn 2001 – 2005 ngaønh noâng nghieäp beân caïnh giöõ vöõng toác ñoä
phaùt trieån cao, ñaåy maïnh chuyeån dòch cô caáu caây troàng, vaät nuoâi; tuy coøn chaäm nhöng
theo höôùng tích cöïc, ñuùng ñònh höôùng cuûa tænh ñeà ra; ña daïng hoùa caây troàng vaät nuoâi,
taêng tyû troïng chaên nuoâi vaø nuoâi troàng thuûy saûn, giaûm tyû troïng troàng troït. Coù theå noùi xeùt
21
veà maët cô caáu noäi ngaønh thì chuyeån dòch khoâng ñaùng keå nhöng veà maët haï giaù thaønh vaø
naâng cao chaát löôïng saûn phaåm ñaõ coù bieåu hieän roõ neùt.
Luùa khoâng nhöõng taêng veà soá löôïng, chuû yeáu laø taêng luùa vuï 3 (taêng 39% so vôùi
naêm 2001), maø coøn taêng veà chaát löôïng haøng hoùa xuaát khaåu (69,9 trieäu USD naêm 2001
leân 94 trieäu USD naêm 2004). Toâm laø moâ hình chuyeån ñoåi maïnh trong saûn xuaát noâng
nghieäp.
Chaên nuoâi: soá löôïng ñaøn traâu, boø, heo ñeàu taêng; saûn löông thòt cuõng taêng.
Thuûy saûn: töøng böôùc giaûm soá löôïng beø vaø duy trì ôû möùc hôïp lyù, taêng dieän tích
nuoâi,… {25}, {30}, {32}
1.3. ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN VAØ DAÂN SINH KINH TEÁ HUYEÄN TRI TOÂN
Tri Toân laø huyeän mieàn nuùi, daân toäc, ña toân giaùo, coù ñöôøng bieân giôùi Vieät Nam –
Campuchia daøi 17,2 km, dieän tích ñaát töï nhieân 600,30 km2, trong ñoù ñaát saûn xuaát noâng
nghieäp chieám 74,48% dieän tích, ñaát laâm nghieäp 8,89%, soá coøn laïi laø ñaát ôû, ñaát chuyeân
duøng khaùc. Ñòa hình raát ña daïng vöøa coù ñoài nuùi, vöøa coù ñoàng baèng vôùi nhieàu keânh
möông lôùn nhoû chaïy doïc ngang theo quy hoaïch vuøng saûn xuaát, vöøa ñaûm baûo phuïc vuï saûn
xuaát, vöøa ñaùp öùng nhu caàu sinh hoaït cuûa nhaân daân.
Huyeän coù 13 xaõ, 2 thò traán daân soá 122.090 ngöôøi trong ñoù daân toäc Khmer chieám
38,42% daân soá, taäp trung ôû 10 xaõ – thò traán ven chaân ñoài nuùi, ñôøi soáng kinh teá chuû yeáu
döïa vaøo saûn xuaát noâng nghieäp, caùc ngaønh ngheà coâng nghieäp, tieåu thuû coâng nghieäp,
thöông maïi, dòch vuï töøng böôùc phaùt trieån.
Trình ñoä daân trí coøn thaáp so vôùi maët baèng chung cuûa tænh; trong huyeän coù nhieàu
ñeàn chuøa vaø caùc khu di tích lòch söû – vaên hoùa vôùi nhieàu ñòa danh: ñoài Töùc Duïp, OÂ Taø
Soùc, caàu saét Vónh Thoâng,… khu nhaø moà Ba Chuùc gaén lieàn vôùi truyeàn thoáng ñaáu tranh
caùch maïng cuûa nhaân daân An Giang noùi chung, Tri Toân noùi rieâng trong suoát thôøi kì khaùng
chieán choáng thöïc daân Phaùp, choáng ñeá quoác Mó vaø chieán tranh bieân giôùi Taây Nam vaø
trong thôøi kì xaây döïng baûo veä ñaát nöôùc. Caùc daân toäc kinh, Hoa, Khmer ñaõ ñoaøn keát moät
loøng, phaùt huy truyeàn thoáng yeâu nöôùc, ñaõ duõng caûm kieân cöôøng, baát khuaát ñaùnh thaéng
moïi keû thuø xaâm löôïc giaønh ñoäc laäp daân toäc. Truyeàn thoáng toát ñeïp ñoù ñaõ ñöôïc nhaø nöôùc
22
phong taëng danh hieäu Anh Huøng Löïc Löôïng Vuõ Trang Nhaân Daân vaø boán xaõ anh huøng :
Ba Chuùc, Löông Phi, An Töùc vaø OÂ Laâm.
Töø sau mieàn Nam hoaøn toaøn giaûi phoùng, thoáng nhaát ñaát nöôùc (30/4/1075) Ñaûng boä
vaø nhaân daân Tri Toân ra söùc töøng böôùc khaéc phuïc haäu quaû chieán tranh, vöøa taäp trung ñaåy
maïnh phaùt trieån kinh teá, vaên hoùa, xaõ hoäi, oån ñònh ñôøi soáng nhaân daân, ñaàu tö xaây döïng cô
sôû haï taàng noâng thoân, phaùt trieån vaên hoùa, chaêm lo thöïc hieän toát caùc chính saùch xaõ hoäi,
giöõ vöõng an ninh chính trò, traät töï an toaøn xaõ hoäi taêng cöôøng coâng taùc vaän ñoäng quaàn
chuùng. Cuûng coá vaø naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng cuûa caû heä thoáng chính trò.
Töø 1986 – 2005 thöïc hieän ñöôøng loái ñoåi môùi cuûa Ñaûng, tieán haønh coâng nghieäp hoùa
hieän ñaïi hoùa noâng nghieäp noâng thoân, Ñaûng boä vaø nhaân daân Tri Toân phaùt huy truyeàn
thoáng yeâu nöôùc, ñoaøn keát, baèng caû taâm huyeát vaø söùc löïc cuûa mình phaán ñaáu vaø ñöa Tri
Toân töøng böôùc phaùt trieån toaøn dieän vaø beàn vöõng.
Trong lónh vöïc phaùt trieån kinh teá baèng nhieàu giaûi phaùp thích hôïp, tieán haønh khai
hoang môû roäng dieän tích saûn xuaát noâng nghieäp 53217 ha, ñaåy maïnh chuyeån dòch cô caáu
kinh teá, cô caáu noâng nghieäp, thöïc hieän toát chöông trình khuyeán noâng, baûo veä thöïc vaät,
öùng duïng tieán boä khoa hoïc kó thuaät coâng ngheä sinh hoïc vaø saûn xuaát. Töø ñoù goùp phaàn
naâng giaù trò saûn xuaát, taïo ra nhieàu saûn phaåm coù chaát löôïng cao. Ngaønh chaên nuoâi cuõng
khaù phaùt trieån nhaát laø ñaøn boø: 20.593 con, ñaøn lôïn: 22087 con, gia caàm caùc loaïi cuõng khaù
phaùt trieån; nhieàu moâ hình kinh teá mang laïi hieäu quaû kinh teá cao.
Caùc ngaønh coâng nghieäp, tieåu thuû coâng nghieäp tieáp tuïc ñaàu tö phaùt trieån giaù trò saûn
xuaát ngaøy caøng taêng; nhieàu xí nghieäp, coâng ty, doanh nghieäp nhaø nöôùc vaø tö nhaân phaùt
trieån maïnh nhö: xí nghieäp khai thaùc ñaù, nhaø maùy gaïch Tynen thu huùt haøng naêm töø 2000
– 3000 lao ñoäng tham gia goùp phaàn giaûi quyeát vieäc laøm oån ñònh. Ñaåy maïnh khai thaùc
tieàm naêng, kieâu goïi ñaàu tö ñeå phaùt trieån caùc ngaønh coâng nghieäp nhö: nhaø maùy cheá bieán
haït ñieàu, cöa xeû goã,… thu huùt ngaøy caøng nhieàu lao ñoäng tham gia.
Ñaàu tö xaây döïng cô sôû haï taàng ñöôïc quan taâm nhaát laø heä thoáng giao thoâng noâng
thoân ñöôïc naâng caáp laùng nhöïa ñaûm baûo giao thoâng thuaän tieän, heä thoáng keânh möông
ñöôïc naïo veùt thöôøng xuyeân, heä thoáng tröôøng lôùp ñöôïc kieân coá khang trang saïch ñeïp; caùc
23
coâng trình, truï sôû haønh chính, traïm y teá, chôï noâng thoân ñieän nöôùc ñaûm baûo phucï vuï nhaân
daân,…
Trong lónh vöïc vaên hoùa xaõ hoäi coù nhieàu tieán boä caùc chöông trình y teá quoác gia
chaêm soùc söùc khoûe coäng ñoàng ñöïoc quan taâm, trang bò duïng cuï y teá, phöông tieän chuaån
ñoaùn, ñieàu trò ngaøy caøng hieän ñaïi, naâng cao chaát löôïng khaùm chöõa beänh ñaåy luøi caùc dòch
beänh,… heä thoáng giaùo duïc toaøn huyeän, phong traøo xaõ hoäi hoùa giaùo duïc ngaøy caøng ñi vaøo
chieàu saâu, coâng taùc choáng löu ban boû hoïc ñöôïc ñaåy maïnh, chaát löôïng giaùo duïc ñöôïc ñaûm
baûo,… goùp phaàn naâng cao daân trí trong toaøn huyeän,…
Veà cô baûn Tri Toân coù böôùc phaùt trieån khaù toaøn dieän, vöõng chaéc treân taát caû caùc lónh
vöïc cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi. Ñaây chính laø ñieàu kieän, laø cô sôû, laø ñoäng löïc ñeå Tri Toân töøng
böôùc thöïc hieän thaéng lôïi söï nghieäp coâng ngieäp hoùa hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Ñieàu quan
troïng laø phaûi tieáp tuïc phaùt huy maïnh meõ truyeàn thoáng yeâu nöôùc, ñoaøn keát thoáng nhaát
giöõa caùc daân toäc cuøng soáng treân ñòa baøn, phaùt huy söùc maïnh toång hôïp cuûa toaøn daân, khai
thaùc toát tieàm naêng lôïi theá, taêng cöôøng cuûng coá heä thoáng chính trò vöõng maïnh ñeå tieán tôùi
goùp phaàn cuøng Ñaûng boä An Giang hoaøn thaønh muïc tieâu “ daân giaøu, nöôùc maïnh, xaõ hoäi
coâng baèng, daân chuû, vaên minh ”. {25},{30}
24
CHÖÔNG 2
KEÁT QUAÛ THAÛO LUAÄN
2.1. QUAN ÑIEÅM VAØ NGUYEÂN TAÉC PHAÂN BOÁ
Theo quan ñieåm cuûa A.G.Tansley thì thaûm thöïc vaät röøng hieåu ñuùng theo nghóa
roäng laø goàm caû thaûm thöïc vaät nguyeân sinh vaø thaûm thöïc vaät thöù sinh nhaân taùc hieän coøn
toàn taïi treân phaàn laõnh thoå, ñaát Laâm nghieäp quaûn lyù hoaït ñoäng. Khoâng nhöõng chæ goàm
nhöõng kieåu röøng kín raäm caây goã lôùn maø goàm caû nhöõng quaàn thuï caây goã nhoû, nhöõng kieåu
röøng thöa, traûng coû, nhöõng truoâng gai vaø caû nhöõng hoang maïc töï nhieân hay vuøng ñaát trô
troïc do con ngöôøi phaù huûy lôùp thöïc bì treân maët.
Quaàn theå thöïc vaät röøng vuøng ñaát Laâm nghieäp tænh An Giang quaûn lyù, ñang hoaït
ñoäng cuõng naèm trong khu heä thöïc vaät vuøng khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa. Nhöng do ñaëc
ñieåm veà yeáu toá töï nhieân maø chuû yeáu laø yeáu toá ñòa hình, ñòa chaát, khí haäu thuoäc vuøng caän
xích ñaïo hôi aåm ñaõ hình thaønh kieåu röøng kín nöûa ruïng laù vaø ruïng laù hôi aåm nhieät ñôùi.
Kieåu röøng kín nöûa ruïng laù ôû An Giang cuõng ñaõ coù moät soá taøi lieäu tröôùc ñaây ñaõ ñeà caäp
tôùi. Töø kieåu röøng kín nöûa ruïng laù naøy vôùi söï hoaït ñoäng maïnh meõ cuûa con ngöôøi trong
nhieàu naêm vaø quy luaät dieãn theá, hình thaønh caùc xaõ hôïp thöïc vaät cuûa caùc kieåu röøng kín
thöôøng xanh vaø röøng kín ruïng laù hôi aåm khaùc nhau.
Treân cô sôû caùc tieâu chuaån phaân loaïi thaûm thöïc vaät röøng Vieät Nam do GS.TS. Thaùi
Vaên Tröøng ñeà nghò naêm 1978 vaø naêm 1998 ñaõ ñöôïc vaän duïng ñeå phaân loaïi thaûm thöïc vaät
ôû Vieät Nam. {26}, {31}
2.2. CAÙC KIEÅU THAÛM THÖÏC VAÄT RÖØNG NUÙI DAØI – TRI TOÂN – AN GIANG
Söï phaân chia naøy chæ mang tính chaát töông ñoái vì laø moät vuøng nhoû, ñòa hình ñoài
nuùi ñôn ñoäc, phaân taùn,… cho neân moät soá yeáu toá veà khí haäu vaø ñaát ñai aùp duïng ñeå phaân
chia cuõng chöa ñöôïc ñaëc tröng hoaëc theå hieän chöa roõ raøng veà söï töông ñoàng vôùi caùc
thaûm thöïc vaät.
Quaàn theå thöïc vaät röøng treân vuøng ñaát Laâm nghieäp tænh An Giang ñeàu laø röøng thöù
sinh nhaân taùc do hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi taïo thaønh bao goàm hai loaïi khaùc nhau, ñoù laø
25
quaàn theå thöïc vaät röøng töï nhieân vaø quaàn theå thöïc vaät röøng troàng vôùi caùc thaûm thöïc vaät
nhö sau:
2.2.1. Kieåu röøng chính:
Coù hai kieåu röøng chính:
- Kieåu röøng kín thöôøng xanh möa aåm nhieät ñôùi: Kieåu röøng naøy coù 12 xaõ hôïp thöïc
vaät, trong ñoù coù 3 xaõ hôïp thöïc vaät röøng töï nhieân vaø 9 xaõ hôïp thöïc vaät röøng troàng thuoäc 4
kieåu phuï thaûm thöïc vaät khaùc nhau.
- Kieåu röøng kín nöûa ruïng laù, ruïng laù hôi aåm nhieät ñôùi: Do ñieàu kieän ñòa hình, khí
haäu, ñaát ñai vaø dieän tích nhoû, caùc yeáu toá töï nhieân ñeå phaân chia 2 kieåu röøng kín nöûa ruïng
laù vaø ruïng laù khoâng theå hieän ñöôïc roõ raøng. Cho neân gheùp chung laøm moät, laáy teân laø röøng
kín nöûa ruïng laù ñeán ruïng laù hôi aåm nhieät ñôùi thì phuø hôïp vôùi khí haäu cuûa tænh An Giang
mang tính chaát khí haäu Caän xích ñaïo hôi aåm. Kieåu röøng naøy coù 3 xaõ hôïp thöïc vaät röøng töï
nhieân thuoäc 3 kieåu phuï mieàn thöïc vaät khaùc nhau.
2.2.2. Kieåu phuï thaûm thöïc vaät röøng:
Coù 4 kieåu phuï chính laø:
- Kieåu phuï mieàn thöïc vaät: kieåu phuï naøy coù 4 kieåu khaùc nhau treân cô sôû caùc luoàng
thöïc vaät di cö vaøo tænh An Giang.
- Kieåu phuï thöù sinh nhaân taùc, do hoaït ñoäng phaù hoaïi cuûa con ngöôøi.
- Kieåu phuï gaây troàng nhaân taùc, do hoaït ñoäng xaây döïng cuûa con ngöôøi.
- Kieåu phuï thoå nhöôõng. Kieåu phuï naøy cuõng coù 2 daïng khaùc nhau treân cô sôû laäp ñòa
khaùc nhau.
2.2.3. Xaõ hôïp thöïc vaät:
Coù khoaûng 14 xaõ hôïp thöïc vaät röøng khaùc nhau thuoäc 2 kieåu röøng chính trong ñoù coù
5 xaõ hôïp thöïc vaät röøng töï nhieân vaø 9 xaõ hôïp thöïc vaät röøng troàng.
26
2.3. ÑAËC ÑIEÅM CAÁU TRUÙC THAÛM THÖÏC VAÄT RÖØNG
2.3.1. Kieåu röøng kín thöôøng xanh möa aåm nhieät ñôùi:
Coù dieän tích vaøo khoaûng 3.300 ha chieám 15% dieän tích töï nhieân cuûa vuøng ñaát laâm
nghieäp quaûn lyù, naèm treân 2 kieåu ñòa hình, vuøng ñoài vaø vuøng nuùi ôû ñoä cao töø 10 – 710 m
so vôùi maët bieån vôùi 2 loaïi röøng töï nhieân thöù sinh ngheøo kieät vaø röøng troàng, coù tyû leä caây
ruïng laù muøa khoâ döôùi 15%. Kieåu röøng naøy coù 3 kieåu phuï laø:
2.3.1.1. Kieåu phuï thöù sinh do taùc ñoäng cuûa con ngöôøi:
Kieåu phuï naøy coù 3 xaõ hôïp thöïc vaät:
♦ Öu hôïp Sung (Ficus) + Bôøi lôøi (Litsea) treân ñaát nguyeân traïng. Öu hôïp thöïc vaät
naøy ñöôïc hình thaønh sau khai thaùc choïn goã cuûi haøng naêm ñang ñöôïc phuïc hoài, phaân boá
thaønh nhöõng vaït nhoû, khoâng lieân tuïc ôû treân caùc doâng, söôøn vaø khe suoái coù ñoä doác nhoû,
taàng ñaát coøn daøy, toát.
Caùc trị số khảo sát ghi nhận được như sau:
+ Hiện trạng rừng: IIa
+ Độ taøn che laâm phần: 0,3 – 0,4
+ N/ha: 496 caây
+ D1.3: 14,4 cm
+ H: 10 m
+ D1.3 treân 40 cm: khoâng coù
+ Số loaøi caây ruïng laù: 7/40 loaøi coù trong laâm phaàn bằng 17,5%.
+ Soá caây ruïng laù: 50/496 caây/ha = 10,1%
Về cấu truùc laâm phần được thể hiện qua caùc yếu tố sau: đaõ coù 40 loaøi caây goã ñöôïc
khaûo saùt, trong ñoù coù 10 loaøi hoaëc chi caây öu theá coù toå thaønh soá löôïng caù theå loaøi (4%):
+ Chi Sung (Ficus) 1,4%
+ Chi Bời Lời (Listsea) 10,7%
+ Bưởi bung (Acronychia pedunculata) 10,7%
+ Săng maây (Sageraea elliptica) 7,4%
27
+ Maõi taùp (Randia) 5,8%
+ Traâm: 4,15; Boâng bệt: 4,1%; Daââu da: 4,1%; Soøi tía: 4,1% vaø Bứa: 4,1%.
♦ Ưu hợp Dầu song naøng (Dipterocarpus dyeri) + Moø cua (Altomia scholaris) treân
đất nguyeân trạng. Ưu hợp thực vật naøy hiện nay diện tích chỉ coøn khoảng 2 – 5 ha ở nơi
thấp, ít dốc, đất coøn tốt ở khu vực nuùi Daøi vaø Vồ đầu của nuùi Cấm. Qua tìm hiểu daân địa
phương thì trước đâây laø Dầu song naøng (Dipterocarpus dyeri) hỗn giao với một số caây gỗ
thường xanh khaùc, với diện tích cũng khaù rộng. Sau qua nhiều năm khai thaùc chọn lấy gỗ
gia dụng của daân địa phương, caây Dầu song naøng lớn vaø caùc caâây gỗ coù giaù trị kinh tế
khaùc khoâng coøn nữa maø chỉ coøn lại caùc caây Dầu nhỏ coù đường kính < 30 cm vaø caây Moø
cua (Altomia scholaris) thuộc họ Truùc ñaøo (Apocynaceae) được caùc chủ hộ daân quản lyù
chăm soùc bảo vệ vaø troàng xen vaøo những khoảng trống caây Sao đen (Hopea odorata)
cuøng một số caây ăn traùi khaùc như Mít, Vuù sữa, Maõng cầu, vaø caây noâng nghiệp, rau xanh
nhất nieân,… Vì vậy hầu hết caùc caây Dầu coøn lại hiện nay đều bị phaùc tỉa caønh leân đến gần
ngọn caây ñể lấy aùnh saùng cho caây trồng noâng nghiệp dưới taùn.
Caùc trò soá khaûo saùt ghi nhaän ñöôïc nhö sau:
+ Hieän traïng laâm phaàn: IIb – IIIA1
+ Ñoä taøn che laâm phaàn: 0,3
+ N/ha: 360 caây ( Daàu song naøng 120 caây, Moø cua 60 caây)
+ D1.3: 21,6 cm (Daàu 22,0 cm)
+ H: 16,9 m (Daàu 19,6 m)
Toå thaønh caây öu theá coù:
+ Daàu song naøng (Diptterocarpus dyeri): 33,3%
+ Moø cua (Alstomia scholaris): 16,7%
+ Sao ñen (Hopea odorata): 11,1%
Ngoaøi ra coøn coù moät soá caây töï nhieân khaùc nhö Bôøi lôøi (Litsea), Goäi (Aglaia), Thieát
ñinh laù beï (Markhamia), Soùc thon (Glochidion) vaø moät soá loaøi caây aên traùi khaùc: Vuù söõa
(Chrysophyllum), Saàu rieâng (Durio), Mít (Artocarpus), Daâu da xen keõ vôùi DaÀu, Sao.
28
Caây haï moäc, thaûm töôi vaø caây taùi sinh haàu nhö khoâng coù do haøng naêm ñeàu phaùc
doïn ñeå troàng rau vaø caây coâng nghieäp.
♦ Öu hôïp thöïc vaät Duoái (Streblus) + Saàm (Memecylon) + Nhaõn taø (Dimocarpus)
treân ñaát thoaùi hoaù, ñaù loä ñaàu nhieàu:
Coù phaân boá ôû caùc ñoài ñôn ñoäc vaø söôøn nuùi gaàn ñöôøng giao thoâng vaø daân cö, coù ñoä
doác lôùn, ñaát khoâ caèn trô soûi ñaù hoaëc ñaù loä ñaàu nhieàu (> 50%).
Do ñieàu kieän ñòa hình , ñaát ñai khaéc nghieät, khí haäu hôi aåm cuøng vôùi hình thöùc
khai thaùc troïc theo kieåu gaëm nhaém ñeå haøng naêm laáy goã cuûi ñoát than,… cuûa daân ṇ̃ia
phöông neân quaàn theå thöïc vaät ôû ñaây chæ coøn laïi haàu heát laø caùc loaøi caây buïi, daây leo, coû
vaø moät vaøi loaøi caây goã taùi sinh choài chòu haïn phaân boá thöa thôùt treân caùc khe, hoác ñaù coù
ñaát coù theå toàn taïi laâu daøi maø khoù coù theå phaùt trieån hay phuïc hoài thaønh laâm phaàn röøng goã
toát ñöôïc.
Caùc trò soá khaûo saùt ñöôïc ghi nhaän nhö sau:
+ Hieän traïng laâm phaàn: Ib, coù caây goã raûi raùc.
+ N/ha: 1.100 caây
+ D1.3: 1,5 – 2 m
+ H: 1,2 – 3,0 m
Caáu truùc thaønh phaàn loaøi caây coù khoaûng 15 – 20 loaøi khaùc nhau vôùi caùc loaøi öu
theá:
+ Duoái (Streblus) chieám 14,0%
+ Saàm (Memecylon) chieám 11,6%
29
+ Coø ke (Grewia tomentosa) chieám 9,3%
+ Thaønh ngaïnh (Cratocylon) chieám 9,3%
+ Gaêng (Randia) chieám 9,4% (?)
+ Tai ngheù (Aporusa) chieám 7,0 %
+ Caùch hoa (Cleistanthus) chieám 7,0%
+ Bôøi lôøi (Litsea) chieám 7,0%
+ Nhaõn taø (Dimocarpus longan var. obtanus) chieám 7,0%
+ Loøng möùc (Wright) chieám 7,0%
2.3.1.2. Kieåu phuï gaây troàng nhaân taïo haøng naêm:
Kieåu phuï naøy coù 8 xaõ hôïp thöïc vaät gaây troàng laø:
♦ Quaàn hôïp thöïc vaät Daàu raùi (Dipterocarpus alatus) + Sao ñen (Hopea odorata):
Coù dieän tích khoaûng 3.226 ha troàng ôû caùc nuùi Caám, nuùi daøi, nuùi Nam Quy, nuùi Taø
Paï, nuùi coâ Toâ,… ôû treân caùc vuøng chaân söôøn, ven khe suoái coù ñòa hình ít doác, ñaát coøn toát
vaø ñöôïc troàng töø 1990 trôû laïi ñaây vôùi 2 loaøi caây troàng chính laø:
- Daàu raùi (Dipterocarpus alatus) coù toå thaønh 47,2%
- Sao ñen (Hopea odorata) coù toå thaønh 52,8%
Caùc trị số khảo sát ghi nhận được như sau:
+ Hieän traïng laân phaàn: röøng troàng
+ Ñoä taøn che laâm phaàn: 0,5 – 0,6
+ N/ha: 500 caây
+ D1.3: 13,33 cm (Sao: 12,6 cm; Daàu: 13,9 cm)
+ H: 10,1 m (Sao:9,4 m; Daàu: 10,5 cm).
Caû 2 loaøi Daàu, sao ñeàu ñöôïc troàng cuøng thôøi ñieåm vaø caû hai ñeàu coù söï sinh tröôûng
vaø phaùt trieån toát.
♦ Öu hôïp thöïc vaät Traàm höông (Aquilaria crssna) + Keo laù traøm (Acacia
ariculaeformis):
30
Öu hôïp thöïc vaät naøy ñöôïc troàng trong döï aùn thöïc nghieäm nghieân cöùu Traàm höông
cuûa toå chöùc röøng möa nhieät ñôùi (TRP) vôùi Sôû Khoa hoïc Coâng ngheä & Moâi tröôøng An
giang (naêm 1998).
Vôùi dieän tích vaøo khoaûng 3 – 5 ha treân caùc vuøng ñaát ít doác, ít coù ñaù loä ñaàu, ñaát
coøn toát ôû treân nuùi Daøi huyeän Tri Toân vôùi caây troàng chính laø Traàm höông (Aquilaria
crssna). Coøn caây Keo laù traøm (Acacia ariculaeformis) chæ laø caây phuø trôï che boùng maùt
ban ñaàu vaø caûi taïo ñaát.
Caû hai loaøi Traàm vaø Keo ñeàu sinh tröôûng vaø phaùt trieån toát. Caây Traàm ñaõ coù traùi
cho gioáng ñeå gieo öôm taïi ñòa phöông vaø laø caây baûn ñòa cuûa ñòa phöông ñang coù nguy cô
bò tuyeät chuûng ôû daïng töï nhieân.
Caùc trị số khảo sát ghi nhận được như sau:
+ Hieän traïng laâm phaàn : röøng troàng.
+ Ñoä taøn che laâm phaàn: 0,6 – 0,7
+ N/ha: 2.240 caây (Traàm: 1245 caây; Keo: 457 caây)
+ D1.3: 10 cm (Traàm: 2 – 5 cm; Keo: 10,5 cm)
+ H: 8,6 m (Traàm: 4 –5 m; Keo: 9,6m).
Ngoaøi hai loaøi caây troàng treân thì coù moät soá caây goã töï nhieân khaùc khi troàng röøng
coøn ñeå laïi nhö: Loâi (Crypteromia paniculata), Caåm lai (Dalbergia), Baèng laêng
(Lagerstromia), Xaêng maùu (Horsfieldia), Tröôøng (Mischocarpus), Coùc (Spondias),… phaân
boá raûi raùc khoâng ñeàu.
31
♦ Quaàn hôïp Muoàng ñen (Cassia siamense) + Keo laù traøm (Acacia
auriculaeformis):
Coù dieän tích töø 15 – 20 ha ñöôïc troàng nhieàu treân hai nuùi Coâ Toâ vaø Taø Paï (1997)
treân ñòa hình ít doác, ñaát coøn khaù toát, ít coù ñaù loä ñaàu. Vôùi 2 loaøi caây troàng treân thì caây
Muoàng ñen (Cassia siamense) laø caây chính, coøn keo laù traøm chæ laø phuø trôï ban ñaàu. Caû
hai loaøi caây ñeàu sinh tröôûng vaø phaùt trieån toát.
Caùc trị số khảo saùt ghi nhận được như sau:
+ Hieän traïng laâm phaàn: röøng troàng
+ Ñoä taøn che laâm phaàn: 0,5 – 0,6
+ N/ha: 1.260 caây (Muoàng: 760 caây; Keo: 420 caây)
+ D1.3: 12 cm ( Muoàng: 11,7 cm; Keo: 12,0 cm)
+ H: 12,3 m (Muoàng: 12.2 m; Keo: 12,6 m).
Keát caáu laâm phaàn:
+ Muoàng ñen chieám 62,3%
+ Keo laù traøm: 34,4%
+ Caây töï nhieân khaùc chieám 3,3% (moät soá loaøi caây goã töï nhieân coøn ñeå laïi khi
troàng) nhö: Caåm xe (Xylia xylocarpa), Bình linh (Vitex), Tai ngheù (Aporusa),…
♦ Öu hôïp Keo laù Traøm (Acacia auriculaeformis) + Sao ñen (Hopea odorata):
Öu hôïp thöïc vaät naøy cuõng thuoäc kieåu phuï thöù sinh nhaân taùc do con ngöôøi gaây
troàng töø 10 – 18 naêm nay treân ñaát röøng thöù sinh kieät khoâng coù khaû naêng phuïc hoài thaønh
röøng töï nhieân toát ñöôïc. Vôùi dieän tích ñaát roäng vaøo khoaûng 3.000 ha ñöôïc troàng ôû haàu heát
caùc nuùi coù ñiaï hình doác, ít coù ñaù loä ñaàu ôû caùc ñoài nuùi trong vuøng vôùi phöông thöùc troàng
Keo laù traøm tröôùc, sau khi kheùp taùn thì môùi troàng Sao ñen döôùi taùn caây Keo laù traøm ñeå
thay theá caây Keo sau naøy.
Caùc trị số khảo sát ghi nhận được như sau:
+ Hieän traïng laâm phaàn: röøng troàng
+ Ñoä taøn che Laâm phaàân 0,6 – 0,7
+ N/ha: 1.020 caây (Keo: 580 caây; Sao: 420 caây)
32
+ D1.3 (tính rieâng cho Keo laù traøm): 24,6 cm (Keo: 24,6 cm: Sao: < 4 cm)
+ H: (tính rieâng cho Keo laù traøm): 15,9 (Keo: 15,9 m; Sao: < 7 m).
Chuûng loaïi caây troàng:
+ Keo laù Traøm (Acacia auriculaeformis) chieám 56,9%
+ Sao ñen (Hopea odorata) chieám 41,2%.
Do hai loaøi caây troàng ôû 2 thôøi ñieåm khaùc nhau cho neân keát caáu laâm phaàn cuõng
hình thaønh hai taàng khaùc nhau:
Taàng treân: Keo laù traøm vôùi chieàu cao 15,9 m
Taàng döôùi: Sao ñen vôùi chieàu cao 5,7 m.
Caây haï moäc vaø thaûm töôi coù caùc loaøi: Tai ngheù, Laáu, Côm röôïu, Duoái, Coû, Rieàng
röøng, … coù phaân boá caù bieät döôùi taùn röøng.
♦ Quaàn hôïp thöïc vaät Keo laù traøm (Acacia uuriculaeformis):
Ñaõ coù röøng troàng Keo laù traøm töø 8 – 13 naêm nay, röøng ñang ôû thôøi kyø kheùp taùn
neân chöa troàng Sao ñen ôû döôùi taùn Keo laù Traøm, maø ñang thöïc hieän bieän phaùp tæa thöa
röøng xong, roài môùi tieán haønh troàng caây phoøng hoä chính vaøo röøng Keo.
Caùc trị số khảo sát ghi nhận được như sau:
+ Hieän traïng laâm phaàn: röøng troàng
+ Ñoä taøn che laâm phaàn: 0,4 – 0,5
+ N/ha: 860 caây
+ D1.3: 9,7 cm
+ H: 8,1m
33
♦ Öu hôïp Tre taàm voâng (Bambusa variabilis) + goã raûi raùc:
Quaàn hôïp thöïc vaät naøy, Tre taàm voâng (Bambusa variabilis) ñöôïc gaây troàng treân
ñaát röøng khai thaùc kieät coøn moät vaøi loaøi caây goã phaân boá raûi raùc trong ñoù coù Daùng höông
(Pterocarpus macrocarpus) laø caây goã quyù hieám ñöôïc ñeå laïi vôùi dieän tích khoaûng 15 ha ôû
phía Taây chaân nuùi Daøi, nuùi taø Paï cuûa huyeän Tri Toân nôi coù ñòa hình ít doác vaø ñaù loä ñaàu
ít.
+ Ñoä taøn che laâm phaàn: 0,3 – 0,4
+ N/ha: 840 caây.
Caáu truùc laâm phaàn ñöôïc theå hieän nhö sau:
+ Tre taàm voâng (Bambusa variabilis): 320 buïi chieám 59,3%
+ Daùng höông (Pterocarpus macrocarpus) 120 caây chieám 22,2%
+ Caây khaùc: 100 caây chieám 18,5%.
Ngoaøi ra, coøn coù moät soá loaøi caây buïi phaân boá raûi raùc nhö: Saàm (Memecylon), Tai
ngheù (Aporusa), Gaêng (Raudia), Caùch hoa (Cleistanthus), …
♦ Öu hôïp thöïc vaät Xoaøi (Mangifera indica):
Laø caây aên traùi ñöôïc daân ñòa phöông troàng ôû haàu heát caùc ñoài nuùi nôi ñaát coøn toát,
aåm, ít doác, ít ñaù loä ñaàu vaø thuaän tieän ñöôøng giao thoâng ñi laïi vôùi dieän tích khoaûng 600 –
700 ha. Caây Xoaøi sinh tröôûng toát, coù nhieàu vöôøn do troàng laâu naêm neân ñaõ giaø coãi, cho
naêng suaát thaáp.
Ngoaøi ra thì cuõng coù nhöõng vöôøn ngöôøi daân coøn troàng xen theâm moät soá caây aên traùi
khaùc nhö: Mít (Artocarpus heterophyllus Lank), Vuù söõa (Chrysophyllum cainito L), Maõng
34
caàu (Anona), Oåi (Psidium gujava L),… hoaëc cuõng coøn moät vaøi caây goã töï nhieân coøn ñeå laïi
nhö: Daùng höông, Quao, Tröôøng,…
Trong thôøi gian gaàn ñaây theo chuû tröông cuûa tænh, nhöõng vöôøn caây aên traùi treân ñaát
laân nghieäp quaûn lyù thì phaûi tieán haønh troàng boå sung caây Sao, Daàu döôùi taùn ñeå thay theá
daàn caây aên traùi ñaõ giaø coãi. Do vaäy, hieän nay coù nhieàu vöôøn ñaõ ñöôïc troàng caây Sao ñen
(Hopea odorata) döôùi taùn xoaøi nhöng toác ñoä sinh tröôûng, phat trieån coøn chaäm.
♦ Quaàn hôïp thöïc vaät Ñieàu (Anacardium occidentale):
Laø caây coâng nghieäp cuõng ñöôïc daân ñòa phöông troàng thaønh vöôøn thuaàn loaïi cuõng
nhö ñaát troàng Xoaøi. Caây Ñieàu cuõng ñöôïc troàng nhieàu naêm nay neân haàu heát cuõng ñaõ giaø
coãi cho naêng suaát thaáp. Dieän tích coù khoaûng 200 ha vaø moät soá vöôøn cuõng ñaõ ñöôïc troàng
caây Sao döôùi taùn nhö quaàn hôïp thöïc vaät Xoaøi.
2.3.2. Kieåu röøng kín nöûa ruïng laù – ruïng laù hôi aåm nhieät ñôùi:
Ñaây laø kieåu quaàn theå thöïc vaät röøng töï nhieân ñaõ coù töø laâu treân vuøng ñaát doác, khoâ
caèn coù nhieàu ñaù loä ñaàu ôû ñòa hình vuøng ñoài vaø vuøng nuùi ôû ñoä cao döôùi 500 m so vôùi maët
bieån vaø coù phaân boá ôû caùc nuùi: nuùi Caám, nuùi Daøi, nuùi Coâ Toâ, nuùi Phuù Cöôøng, nuùi Nam
Quy, nuùi taø Paï, nuùi daøi nhoû, nuùi Ñaát, … Haàu heát caùc loaøi caây goã trong kieåu röøng naøy laø
caây goã lôùn ruïng laù muøa khoâ, laø loaøi caây quyù hieám hoaëc coù giaù trò kinh teá thöôøng phaân boá
thaønh nhöõng quaàn theå rieâng bieät vôùi nhöõng loaøi caây öu theá raát roõ reät.
Qua khaûo saùt 47 loaøi caây goã (G +g) vôùi 403 caây thì soáù loaøi vaø soá caây ruïng laù muøa
khoâ ñöôïc theå hieän nhö sau:
Soá loaøi caây ruïng laù coù: 37/47 loaøi chieám 68,1% soá caây ñaõ khaûo saùt.
Soá caây ruïng laù coù 323/407 caây chieám 80,1 % soá caây ñaõ khaûo saùt.
Tæ leä naøy cuõng theo tieâu chuaån qui ñònh soá caây ruïng laù theo kieåu röøng kín ruïng laù
hôi aåm laø treân 75% (Thaûm thöïc vaät Vieät nam – Thaùi vaên tröøng, 1998) thì cuõng thuoäc
kieåu röøng kín ruïng laù hôi aåm nhieät ñôùi. Nhöng do ñieàu kieän ñòa hình, khí haäu vaø dieän tích
nhoû neân ñaõ goäp chung hai kieåu laïi laøm moät ñeå phuø hôïp vôùi thöïc teá hieän nay. Kieåu röøng
35
naøy coù 3 xaõ hôïp thöïc vaät röøng thöù sinh töï nhieân thuoäc kieåu phuï mieàn thöïc vaät di cö, xaâm
nhaäp.
♦ Öu hôïp Caåm lieân (Shorea siamensis) + Caåm xe (Xylia xylocarpa):
Öu hôïp thöïc vaät naøy thuoäc kieåu phuï mieàn thöïc vaät thaân thuoäc vôùi khu heä thöïc vaät di cö
Malaixia – Indonesia vaø khu heä baûn ñòa Vieät Baéc – Hoa Nam vôùi dieän tích khoâng lôùn coù
phaân boá thaønh nhöõng quaàn tuï nhoû treân vuøng söôøn, chaân nuùi Caám, nuùi Phuù Cöôøng, nuùi
Nam Quy, nuùi Daøi nhoû vôùi caùc chuûng loaøi caây hoï Ñaäu (Fabaceae), hoï Daàu
(Dipterocarpaceae), hoï töû vi (Lythraceae), hoï Baøng (Combretaceae),… coù tyû leä loaøi vaø soá
caây ruïng laù muøa khoâ raát cao vôi 75,8% soá caây ruïng laù.
- Caùc trị số khảo sát ghi nhận được như sau:
+ Hieän traïng laâm phaàn: IIb
+ Ñoä taøn che laâm phaàn: 0,3 –0,4
+ N/ha: 915 caây
+ D1.3: 9,0 cm
+ H: 6,6 m
- Caáu truùc laâm phaàn ñöôïc theå hieän nhö sau:
+ Caáu truùc thaønh phaàn loaøi: 28 loaøi caây goã khaùc nhau.
+ Caây goã: 13 loaøi
+ Caây buïi: 10 loaøi
+ Caây daïng coû: 5 loaøi
- Caáu truùc toå thaønh loaøi caây öu theá:
+ Caåm lieân (Shorea siamensis) chieám 20,0%
+ Caåm xe (Xylia xylocarpa) chieám 16,0%
+ Baèng laêng (Lagerstroemia) chieám 10,3%
+ Chieâu lieâu (Terminalia) chieám 10,3%
+ Daùng höông (Pterocarpus) chieám 6,9%
+ Thaønh ngaïnh (Cratoxylon) chieám 6,9%
36
Ngoaøi ra coøn coù Caø na (Bursera serrata Wall. ex Colebr) (5,7%), Troâm (Sterculia)
(5,1%), Muoàng (cassia) (3,4%) toå thaønh soá löôïng caù theå loaøi trong laâm phaàn.
Caây buïi coù moät soá loaøi: Tai ngheù (Aporusa), Gaêng (Randia), Saàm (Memecylon),…
coù phaân boá raûi raùc khoâng ñeàu.
♦ Öu hôïp thöïc vaät hoï Ñaäu (Fabaceae) + hoï Baøng (Combretaceae):
Öu hôïp naøy thuoäc kieåu phuï mieàn thöïc vaät thaân thuoäc vôùi khu heä thöïc vaät baûn ñòa
Vieâät Baéc – Hoa Nam vaø khu heä thöïc vaät di cö Aán Ñoä – Mieán Ñieän coù dieän tích khoâng
lôùn, thöôøng phaân boá thaønh nhöõng quaàn theå nhoû ôû söôøn nuùi Daøi, nuùi Daøi nhoû, nuùi Taø Paï ôû
ñoä cao döôùi 300 m so vôùi maët bieån, coù tyû leä toå thaønh caùc loaøi caây ruïng laù gaàn 75%.
Caùc trị số khảo sát ghi nhận được như sau:
+ Hieän traïng laâm phaàn: IIb
+ Ñoä taøn che laâm phaàn: 0,4 – 0,5
+ N/ha: 765 caây
+ D1.3: 10 cm
+ H: 6m.
Caáu truùc toå thaønh loaøi caây öu theá:
- Hoï ñaäu (Fabaceae) coù 6 loaøi chieám toå thaønh 35,6% trong ñoù:
+ Daùng höông (Pterocarpus) chieám 25,9%
+ Caåm lai (Dalbergia) chieám 3,8%
+ Caåm xe (Xylia xylocarpa) chieám 2,9%
- Hoï Baøng (Combretaceae) chæ coù moät chi Chieâu Lieâu (Terminalia) chieám 8,7%.
- Ngoaøi ra coøn coù Thaàu taáu (19,2%), Coø ke (14,4%), Thaønh ngaïnh (6,7%),… ñeàu laø
nhöõng caây nhoû taùi sinh choài.
Hai xaõ hôïp thöïc vaät treân ñeàu coù ñieàu kieän soáng töï nhieân gaàn töông töï nhau, ñeàu laø
röøng thöù sinh do taùc ñoäng chaët phaù röøng laáy goã, cuûi cuûa daân ñòa phöông trong caùc naêm
tröôùc ñaây neân hieän taïi chæ coøn laïi haàu heát laø caùc caây taùi sinh choài coù ñöôøng kính nhoû vaø
chieàu cao thaáp, ruïng laù muøa khoâ, chòu ñöôïc khoâ haïn vaø ñaát khoâ caèn coù nhieàu ñaù loä ñaàu
37
treân maët. Thaønh phaàn loaøi caây ôû ñaây thöôøng gioáng vôùi nhöõng thaønh phaàn thöôøng coù xuaát
hieän ôû kieåu röøng khoäp ôû tænh Bình Thuaän, Ninh Thuaän vaø caùc tænh Taây Nguyeân.
♦ Öu hôïp thöïc vaät hoï Töû vi (Lytharaceae) + Hoï Goøn ( Bombaceae) + hoï Böùa
(Clusiaceae):
Öu hôïp naøy thuoäc kieåu phuï mieàn thöïc vaät thaân thuoäc vôùi khu heä thöïc vaät di cö Aán
Ñoä – Mieán Ñieän vaø khu heä baûn ñòa Vieät Baéc – Hoa Nam. Ñaây laø öu hôïp cuõng ñaõ coù söï
taùc ñoäng cuûa con ngöôøi khai thaùc choïn trong nhöõng naêm tröôùc ñaây neân coøn laïi dieän tích
khoâng lôùn, coù ôû nuùi Caám, nuùi Daøi, nuùi Coâ Toâ, nuùi Phuù Cöôøng, nuùi Daøi nhoû vaø nuùi Ñaát
treân caùc ñòa hình coù ñoä doác lôùn, coù nhieàu ñaù loä ñaàu. Caùc loaøi caây coøn laïi haàu heát laø caây
öa saùng sinh tröôûng nhanh, chòu haïn, ruïng laù muøa khoâ, coù ñöôøng kính nhoû vaø chieàu cao
thaáp vaø phaân boá khoâng ñeàu thöôøng thaønh nhöõng vaït nhoû khoâng lieân tuïc.
Vôùi 28 loaøi caây goã ñaõ khaûo saùt ñöôïc trong laâm phaàn röøng thì coù 23 loaøi ruïng laù
muøa khoâ, chieám tyû leä 82,1% soá loaøi hieän coù.
- Caùc trị số khảo sát ghi nhận được như sau:
+ Hieän traïng laâm phaàn: IIA – IIb
+ Ñoä taøn che laâm phaàn: 0,3 – 0,4
+ N/ha: 773 caây
+ D1.3: 12,7 cm
+ H: 7,5 m
- Caùc loaøi caây öu theá goàm coù:
+ Baèng laêng (Lagerstroemia) chieám 20,0% soá caây trong laâm phaàn
+ Gaïo (Bombax) chieám 12,7%
+ Thaønh ngaïnh (Cratyxylon) chieám 10,9%
+ Loøng möùc (Wrightia) chieám 9,0%
+ Muoàng (Cassia) chieám 5,5%
+ Bình linh (Vitex) chieám 5,5%
+ Chieâu lieâu (Termianalia) chieám 5,5%
+ Coø ke (Grewia) chieám 3,6%. {26}, {31}
38
Hình 2.1: BAÛN ÑOÀ THAÛM THÖÏC VAÄT RÖØNG NUÙI DAØI – TRI TOÂN –
AN GIANG
[Chi cục Kieåm laâm An Giang thöïc hieän. Bieân taäp vaø in taïi Phaân
vieän Quy hoaïch vaû Thieát keá noâng nghieäp Thaønh phoá Hoà Chí Minh]
39
CHUÙ GIAÛI CAÙC THAÛM THÖÏC VAÄT ÔÛ Baûn ñoà thaûm thöïc vaät röøng Nuùi Daøi – Tri
Toân – An Giang
1: Öu hôïp Sung (Ficus) + Bôøi lôøi (Litsea) treân ñaát nguyeân traïng.
2: Öu hôïp thöïc vaät Duoái (Streblus) + Saàm (Memecylon) + Nhaõn taø (Dimocarpus) treân ñaát
thoaùi hoaù, ñaù loä ñaàu nhieàu.
3: Ưu hợp Dầu song naøng (Dipterocarpus dyeri) + Moø cua (Altomia scholaris) treân đất
nguyeân trạng.
4: Quaàn hôïp thöïc vaät Daàu raùi (Dipterocarpus alatus) + Sao ñen (Hopea odorata).
5: Öu hôïp Keo laù Traøm (Acacia auriculaeformis) + Sao ñen (Hopea odorata).
6: Öu hôïp thöïc vaät Traàm höông (Aquilaria crssna) + Keo laù traøm (Acacia ariculaeformis).
7: Quaàn hôïp Muoàng ñen (Cassia siamense) + Keo laù traøm (Acacia auriculaeformis).
8: Quaàn hôïp thöïc vaät Keo laù traøm (Acacia uuriculaeformis).
9: Öu hôïp Tre taàm voâng (Bambusa variabilis) + goã raûi raùc.
10: Quaàn hôïp thöïc vaät Ñieàu (Anacardium occidentale).
11: Öu hôïp thöïc vaät Xoaøi (Mangifera indica).
13: Öu hôïp thöïc vaät hoï Ñaäu (Fabaceae) + hoï Baøng (Combretaceae).
14: Öu hôïp Caåm lieân (Shorea siamensis) + Caåm xe (Xylia xylocarpa)
15: Öu hôïp thöïc vaät hoï Töû vi (Lytharaceae) + Hoï Goøn ( Bombaceae) + hoï Böùa
(Clusiaceae).
40
2.4. XAÂY DÖÏNG DANH LUÏC THÖÏC VAÄT RÖØNG
2.4.1. Phöông phaùp:
- Danh luïc ñöôïc xaây döïng xeáp theo heä thoáng phaân loaïi tieán hoaù thöïc vaät cuûa vieän
só Lieân Xoâ Armen Takhtaja, theo sô ñoà:
Ngaønh{Boä [Hoï (Chi (Loaøi))]}
- Ñoái vôùi Chi trong trong moãi Hoï thöïc vaät ñöôïc xeáp theo maãu töï α, β vaø baèng kyù
töï in hoa trong baûng chöõ caùi.
- Ñònh danh thöïc vaät ñeán loaøi theo tuaàn töï caùc böôùc vôùi söï hoå trôï cuûa ngöôøi höôùng
daãn khoa hoïc:
+ Ñònh danh sô boä ngoaøi thöïc ñòa qua caùc tuyeán ñieàu tra, qua caùc oâ tieâu chuaån, ghi
cheùp vaøo soå tay ñieàu tra.
+ Giaùm ñònh tieâu baûn thöïc vaät vaø tieâu baûn aûnh caùc loaøi caây thu thaäp ñöôïc qua
ñieàu tra. Neáu caùc loaøi coøn nghi ngôø thì laáy tieâu baûn vaø chuïp hình mang veà vaø giaùm ñònh
trong phoøng thí nghieäm.
+ Xaùc ñònh moät soá tieâu baûn cuûa caùc loaøi nghi laø loaøi chöa ñöôïc phaùt hieän ngay taïi
thöïc ñòa: Neáu chöa xaùc ñònh chính xaùc teân Loaøi thì caàn ghi cheùp, moâ taû chi tieát, cuï theå
caùc ñaëc ñieåm cuûa loaøi nhaát laø ñaëc ñieåm cuûa hoa, quaû vaø caàn chuïp ñöôïc aûnh ñeå vieäc giaùm
ñònh taïi phoøng thí nghieäm thuaän lôïi hôn.
+ Neáu Loaøi naøo khoâng giaùm ñònh ñöôïc tôùi Loaøi thì mang maãu ñoái chieáu ôû Vieän
Baûo taûng thöïc vaät cuûa Vieän Sinh thaùi vaø Taøi nguyeân Sinh vaät thaønh phoá Hoà Chí Minh
hoaëc phoøng tieâu baûn thöïc vaät – Vieän Sinh hoïc nhieät ñôùi – soá 85 Traàn Quoác Toaûn, Q3,
thaønh phoá Hoà Chí Minh.
+ Teân goïi Vieät Nam, teân ñòa phöông vaø teân khoa hoïc cuûa Hoï, Chi, Loaøi thöïc vaät
ñeàu thoáng nhaát söû duïng teân goïi trong taäp caây coû Vieät nam cuûa GS Phaïm Hoaøng Hoä, naêm
1998 ñeå tieän cho vieäc tra cöùu, giaùm ñònh, söû duïng.
Ngaønh Boä Hoï Chi Loaøi
41
Ï Baûng danh luïc thöïc vaät: thoáng keâ toaøn boä caùc loaøi thöïc vaät ñaõ gaëp qua khaûo saùt trong
khu vöïc ñieàu tra nghieân cöùu vaø coù taàm quan trong ñaùng keå cuûa coâng taùc ñieàu tra thöïc
vaät. Baûng ñöôïc xaây döïng coù 5 coät vôùi caùc noäi dung chính nhö sau:
- Coät 1 laø soá thöù töï loaøi: Kí hieäu TT.
- Coät 2 laø teân ñòa phöông (Ngaønh, Boä, Hoï, Chi, Loaøi).
- Coät 3 laø teân khoa hoïc (Ngaønh, Boä, Hoï, Chi, Loaøi).
- Coät 4 laø daïng soáng, coù 7 daïng soáng (theo GS Phaïm Hoaøng Hoä, 1998): kí hieäu
Ds.
- Coät 5 laø coâng duïng: kí hieäu Cd.
2.4.2. Baûng danh luïc thöïc vaät röøng nuùi Daøi – huyeän Tri Toân tænh An Giang:
42
Baûng 2.1: DANH LUÏC THÖÏC VAÄT RÖØNG (XEÁP THEO HEÄ THOÁNG TIEÁN HOAÙ)
T
T
TEÂN VIEÄT NAM TEÂN KHOA HOÏC Ds C.d
A. NGAØNH THAÏCH
TUØNG
LYCOPODIOPHYTA
1. BOÄ THAÏCH TUØNG LYCOPODIALES
1. HOÏ THAÏCH TUØNG LYCOPODIACEAE
1 Thaïch tuøng Trung Quoác Hupezia chinense (Christ) Ching K
B. NGAØNH DÖÔNG XÆ POLYPODIOPHYTA
2. BOÄ BOØNG BONG SCHIZEALES
2. HOÏ BOØNG BONG SCHIZEACEAE
2
3
4
Boøng bong dòu
Boøng bong hôïp
Boøng bong gieù nhoû
Lygodium fleuosum (L) Sw..
Lygodium conforme C.Chr..
Lygodium micotahyum Desv
K
K
K
T
T
3.BOÄ SEÏO GAØ PTERIDALES
3. HOÏ NGUYEÄT XÆ ADIANTACEAE
5
6
7
8
9
Raùng daïi
Raùng hoan xæ
Raùng chaân xæ Henry
Raùng chaân xæ xaùm chì
Daây chaïy (Choaïi)
Acrostichum aureum L..
Hemionotis arifolia (Burm) Moore.
Pteris henryi Christ.
Pteris plumpea Chr..
Stenochlaena palustris (Burm.f.) Bedd.
K
K
K
K
K
T
4. BOÄ DÖÔNG XÆ POLYPODIALES
4. HOÏ RAÙNG ÑA TUÙC POLYPODIACEAE
1
0
1
1
Raùng long cöôùc
Raùng sa lieân
Aglaomorpha coronans (Merr.) Copel.
Sellinguea heterocarpa var lateritium
(Bak.) Tag.
K
K
C
5. HOÏ RAÙNG THÖÏ DÖÏC THELYPTERIDACEAE
43
1
2
Raùng cuø laân hoe Christella sophoroides (Thumb.) Ktze. K
5. BOÄ AÙO KHIEÂN ASPIDIOLES
6. HOÏ CAN XÆ ASPLENIACEAE
1
3
Toå ñieåu (OÅ phuïng) Asplenium nidus L.. K T
7. HOÏ RAÙNG ÑAØ HOA DAVALLIACEAE
1
4
1
5
Thaän laân coù loâng
Raùng thoå xæ
Nephrolepis hirsutula (Forst) Presl.
Humata teyimanni Moore.
K
K
C. NGAØNH THOÂNG PINOPHYTA
6. BOÄ THOÂNG PINALES
8. HOÏ THOÂNG PINACEAE
1
6
Vöông tuøng Araucaria columnaris (G. Forst.)
Hook.
G C
D. NGAØNH TUEÁ CYCADOPHYTA
7. BOÄ TUEÁ CYCADALES
9. HOÏ THIEÂN TUEÁ CYCADACEAE
1
7
1
8
Thieân tueá löôïc
Sôn tueá
Cycas pectinata Griff.
Cycas rumphii Miq..
T
T
T-C
T-C
E. NGAØNH NGOÏC LAN MAGNOLIOPHYTA
E1. LÔÙP HAI LAÙ MAÀM MAGNOLIOPSIDA
8. BOÄ NA ANNONALES
10. HOÏ NA ANNONACEAE
44
1
9
2
0
2
1
2
2
2
3
Maõng caàu ta (Na)
Coâng chuùa laù roäng
Gieù buïi
Quaàn ñaàu hoa nhoû
Saêng maây
Annona squamosa L..
Cananga latifolia (Hook.f. & Thoms.)
Fin. & Gagn.
Desmos dumosa (Roxb.) Safford.
Polyalthia parviflora Ridley.
Sageraea elliptica (A.DC.) Hook.& Th..
T
G
D
T
G
T-Q
11. HOÏ MAÙU CHOÙ MYRISTICACEAE
2
4
2
5
Maùu choù caàu
Maùu choù troän
Knema globularia (Lamk.) Warb.
Knema mixta de Wilde.
T
G
9. BOÄ LONG NAÕO LAURALES
12. HOÏ RE LAURACEAE
2
6
2
7
2
8
2
9
3
0
Queá baïc
Bôøi lôøi Camboát
Bôøi lôøi nhôùt
Bôøi lôøi moät caùnh hoa
Bô
Cinnamomum mairei Levl.
Litsea cambodiana Lec..
Litsea glutinosa (Lour.) R.Br..
Litsea monopetala (Roxb.) Pers..
Persea americana Mill..
G
G
g
g
g
T
T-Q
T
Q
45
10. BOÄ HOÀ TIEÂU PIPERRALES
13. HOÏ TIEÂU PIPERACEAE
3
1
3
2
3
3
Tieâu Chaâu Ñoác (Traàu
röøng)
Laù loát
Tieâu treân ñaù
Piper chaudocanum C.D.C..
Piper saigonensis C.D.C..
Piper saxicola C.D.C..
D
D
C
T
T
11. BOÄ NAÉP AÁM NEPENTHALES
14. HOÏ TRÖ LUNG NEPENTHACEAE
3
4
Bình nöôùc Nepenthes mirabilis (Lour.) Druce. C T
12. BOÄ HOAØNG LIEÂN RANUACULALES
15. HOÏ DAÂY MOÁI MENISPERMACEAE
3
5
3
6
3
7
3
8
3
9
Daây saâm
Hoaøng ñaèng
Daây moái
Loõi tieàn
Thaàn thoâng (Daây Coùc)
Cyclea barbata Miers.
Fibraurea tinctoria Lour..
Stephania japonica (Thunb.) Miers.
var. discolor (Bl.) Forman.
Stephania longa Lour..
Tinospora crispa (L.) Hook.f. &Th..
D
D
D
D
D
T
T
T
T
13. BOÄ CAÅM CHÖÔÙNG CARYOPHYLLALES
16. HOÏ BOÂNG PHAÁN NYCTAGINACEAE
46
4
0
4
1
Nam saâm
Boâng giaáy
Bougainvillea diffusa L.
Bougainvillea brasiliensis Rauesch..
C
T
T
T-C
17. HOÏ LONG COÁT CACTACEAE
4
2
Thanh long Hylocerus undula (Haw.) Britt. &
Rosa.
D T-Q
18. HOÏ RAU DEÀN AMARANTHACEAE
4
3
4
4
Mao vó ñoû
Moàng gaø
Aerva sanguinoienta (L.) Bl..
Celosia argentea L..
C
C
T
T
14. BOÄ PHI LAO CASUARINALES
19. HOÏ PHI LAO CASUARINACEAE
4
5
Döông (Phi lao) Casuarina equisetifolia J.R. & G.
Forts..
g C
15. BOÄ SOÅ DILLENIALES
20. HOÏ SOÅ DILLENIACEAE
4
6
4
7
4
8
Soå aán (Soå baø)
Soå trai (Soå xoan)
Daây chieàu loâng
Dillenia indica L..
Dillenia ovata Wall ex. Hook.f. et. Th..
Tetracera loureiri (Fin. & Gagn.) Craib..
G
g
D
T-C
T
T
16. BOÄ CHEØ THEALES
21. HOÏ COÂI STAPHYLEACEAE
4
9
Coâi nuùi Turpinia montana (Bl.) Kurzt. T
47
22. HOÏ DUNG SYMPLOCACEAE
5
0
5
1
Dung nhö raâu
Dung chuøm
Symplocos pseudobarberina Gnicharos.
Symplocos racemosa Roxb.
g
T
T-Q
23. HOÏ BÖÙA CLUSIACEAE
5
2
5
3
5
4
5
5
5
6
5
7
Muø u
Thaønh ngaïnh nam
Thaønh ngaïnh deïp (ñaøo)
Thaønh ngaïnh ñeïp
Böùa nhaø (Tai chua)
Böùa ít hoa (Böùa nuùi)
Calopyllum inophyllum L..
Cratoxylon cochichinensis (Lour.) Bl..
Cratoxylon formosum Dyer subsp.
prunifolium (Kurz.) Gog..
Cratoxylon formosum (Jack.) Dyer.
Garcinia cochinchinensis (Lour.)
Choisy.
Garcinia oligantha Merr..
G
g
g
g
g
T
T
T-C
T-C
T-C
Q
17. BOÄ MAI VAØNG OCHNALES
24. HOÏ MAI OCHNACEAE
5
8
5
9
Mai ñoû
Mai vaøng
Ochna atropurpurea DC.
Ochna integerrima (Lour.) Merr..
T
T
C
T-C
18. BOÄ LOÄC VÖØNG LECYTHIDALES
25. HOÏ CHIEÁC LECYTHIDACEAE
48
6
0
6
1
6
2
Chieác (Loäc vöøng)
Chieác hoa nhoû
Vöøng (Xoan)
Barringtonia acutangula (L.) Gaertn.
Barringtonia micrantha Gagn..
Careya sphaerica Roxb..
T
g
G
T
19. BOÄ THÒ EBENALES
26. HOÏ THÒ EBENACEAE
6
3
6
4
6
5
Mun (maëc nöa)
Thò nuùi
Thò giung
Diospyros mollis Griff.
Diospyros silvatica Roxb..
Diospyros toposia Buch. – Ham..
g
g
g
T
20. BOÄ SEÁN SAPOTALES
27. HOÏ SEÁN SAPOTACEAE
6
6
Vuù söõa Chrysophyllum cainito L. G T-Q
21. BOÄ TRAÂN CHAÂU PRIMULALES
28. HOÏ ÑÔN NEM MYRSINACEAE
6
7
6
8
Côm nguoäi
Ñôn nem
Ardiria pitardii.
Maesa perlarius (Lour.) Merr..
T
T
T
22. BOÄ HOA TÍM VIOLALES
29. HOÏ HOÀNG QUAÂN FLACOURTIACEAE
6
9
Hoàng quaân
Bom baø
Flacourtia jangomas (Lour.) Raeusch.
Scolopia macrophylla (W. & A.) Clos.
g
g
T
T
49
7
0
30. HOÏ NHAÕN LOÀNG PASSIFLORACEAE
7
1
Nhaõn loàng Passiflora foelida L. D T-R
31. HOÏ ÑU ÑUÛ CARICACEAE
7
2
Ñu ñuû Carica papaya L. T T-Q
23. BOÄÏ BAÀU BÍ CUCURBITALES
32. HOÏ BAÀU BÍ CUCURBITACEAE
7
3
7
4
7
5
7
6
Daây cöùt quaï
Cöùt quaï laù nguyeân
Hoàng bì
Daây laåu xaùc
Gymnopetalum cochinchiensis (Lour.)
Kurz.
Gymnopetalum intergrifolum (Roxb.)
Kurz.
Trichosanthes rubriflos Cayta.
Trichosanthes tricuspidata Lour..
D
D
D
D
T-R
R
24. BOÄ THU HAÛI ÑÖÔØNG BEGONALES
33. HOÏ TUNG DATISCACEAE
7
7
Tung Tetrameles nudiflora R.Br.. G T
25. BOÄ MAØN MAØN CAPPARALES
34. HOÏ CAÙP CAPPARACEAE
7
8
Caùp to
Caùp gai nhoû
Capparis grandis L.f..
Capparis micrantha DC.
T
T
T
50
7
9
8
0
8
1
8
2
8
3
8
4
Maøn maøn tím
Maøn maøn træn
Maøn maøn traéng
Buùn traùi ñoû
Buùn ba laù
Cleome chelidonii L.f..
Cleome viscosa L..
Cleome gynandra L..
Crateva adansonii DC..
Crateva adansonii subsp. trifolia
(Roxb.) Jacq..
C
C
C
C
g
T-R
R
26. BOÄ ÑIEÀU NHUOÄM BIXALES
35. HOÏ XIEÂM PHUÏNG BIXACEAE
8
5
Ñieàu nhuoäm Bixa orellana L.. g T
27. BOÄ BOÂNG MALVALES
36. HOÏ COÂM ELAEOCARPACEAE
8
6
8
7
Coâm laù thon
Maät saâm (Tröùng caù)
Elaeocarpus lanceifolius Roxb..
Muntingia calabura L..
G
g
T-Q
37. HOÏ ÑAY TILIACEAE
8
8
8
9
9
Boà an sp
Coø ke laù seáu
Coø ke
Colona sp.
Grewia celtidifolia Juss..
Crewia tomentosa Roxb. ex DC..
g
T
g
T
T
51
0
38. HOÏ DAÀU DIPTEROCARPACEAE
9
1
9
2
9
3
9
4
9
5
Daàu con raùi
Daàu song naøng
Daàu loâng
Sao ñen
Caåm lieân
Dipterocarpus alatus Roxb..
Dipterocarpus dyeri Pierre.
Dipterocarpus intricatus Dyer.
Hopea odorata Roxb..
Shorea siamensis Miq..
G
G
G
G
G
T-C
C
C
C-T
39. HOÏ TROÂM STERCULIACEAE
9
6
9
7
9
8
9
9
1
0
0
1
0
1
Boâng bai
Doù heïp
Doù troøn
Loøng maùn laù ña daïng
Loøng maùn nhoû
Troâm hoâi
Baûy thöøa seùt
Erioloena candollei Wall..
Helicteres angustifolia L..
Helicteres isora L..
Pterospermum diversifolium Bl..var.
javanicum (R.Br.) Kost..
Pterospermum grewiaefolium Pierre.
Sterculia foetida L..
Sterculia rubiginosa Vent.
g
T
T
G
G
G
T
T
T
T
52
1
0
2
40. HOÏ BOÂNG MALVACEAE
1
0
3
1
0
4
1
0
5
1
0
6
Coái xay
Buïp (Daâm buïp)
Hoaøng manh
Keù ñoàng tieàn (Keù hoa
vaøng)
Abutilon indicum (L.) Sweet.
Hibiscus rosa – sinensis L..
Malvastrum coromandelianum (L.)
Gurcke.
Sida rhombifolia L..
C
T
C
C
T
T
T
41. HOÏ GOØN TA BOMBACACEAE
1
0
7
1
0
8
1
0
9
1
Gaïo hoa ñoû (Gaïo 2 maét)
Goøn röøng
Goøn ta
Saàu rieâng
Bombax ancep Pierre.
Bombax ceiba L..
Ceiba pentandra (L.) Gaertn.
Durio zibethinus Murr..
g
G
G
G
T
T-C
T-Q
53
1
0
28. BOÄ GAI URTICALES
42. HOÏ SEÁU ULMACEAE
1
1
1
Traàn mai (Hu ñen) Trema orientalis (L.) Bl.. T
43. HOÏ DAÂU TAÈM MORACEAE
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
Xa keâ
Mít röøng
Mít chay (Chay)
Mít
Göøa
Sanh, Si
Da cuoáng maûnh
Sung muø u
Da cao su
Ngaùi
Sung
Boà ñeà (Ñeà)
Soäp
Duoái nhaùm
OÂ roâ nuùi
Artocarpus altilis (Park.) Fosb..
Artocarpus chapplasha Roxb..
Artocarpus gomezianus Wall..
Artocarpus heterophyllus Lamk.
Ficus microcarpa L.f..
Ficus beljamina L.
Ficus capillipes Gagn..
Ficus subcordata Bl..
Ficus elastica Roxb. ex Horn.
Ficus fulva Reinw. ex Bl.
Ficus racemosa L..
Ficus religiosa L..
Ficus superba var. japonica Miq..
Streblus asper Lour..
Streblus ilicifolia (Vidal.) Corn..
G
G
G
g
G
G
G
g
T
g
g
G
g
T
T
T-Q
Q
Q
T
T-C
T
T
T-C
T
T
T
44. HOÏ NGÖÙA (GAI) URTICACEAE
1
2
7
1
Gai tuyeát
Gai raùp
Boehmeria nivea (L.) Gaud..
Maoutia puya (Hook.) Wedd..
C
C
T
54
2
8
29. BOÄ THAÀU DAÀU EUPHORBIALES
45. HOÏ BA MAÛNH VOÛ EUPHORBIACEAE
1
2
9
1
3
0
1
3
1
1
3
2
1
3
3
1
3
4
1
3
5
1
3
6
Choøi moøi
Choøi moøi (chua moøi)
Tai ngheù raêng
Daâu ta
Cuø ñeøn hoa raâm
Cuø ñeøn loâng
Cuø ñeøn Thorel
Thöôïng ñeá Silhet
Soùc thon
Ruoái khoâng loâng
Boâng beät (ba beùt nam)
Ba chia ( ba beùt Philip)
Khoai mì (saén)
Chuøm ruoät nuùi
Maân maây (coå ngoãng)
Antidesma acidum Retz..
Antidesma ghaesembilla Gaertn..
Aporusa serrata Gagn..
Baccaurea ramiflora Lour.
Croton cascarilloides Raeusch..
Croton hirtus L,Herit..
Croton thorelii Gagn
Epiprinus silhetianus (H. Baill.) Croiz..
Glochidion lanceolarium (Roxb.)
Voigt..
Mallotus glabriusculus (Kurz.) Pax &
Hoffm..
Mallotus paniculatus (Lamk.) Muell.-
Arg..
Mallotus philippensis (Lamk.) Muell. -
Arg..
Manihot esculenta Crantz..
Phyllanthus emblica L..
Suregada multiflora (Juss.) H. Baill..
T
g
T
g
T
C
T
T
g
g
g
g
T
T
T
T
T
T-Q
T
T
T
T
T
T
T-Q
T
55
1
3
7
1
3
8
1
3
9
1
4
0
1
4
1
1
4
2
1
4
3
30. BOÄ TRAÀM THYMELEALES
46. HOÏ TRAÀM HÖÔNG THYMELEACEAE
1 Traàm höông (Doù) Aquilaria crassna Pierre ex Lec.. g T
56
4
4
31. BOÄ ÑÖÔÙC RHIZOPHORALES
47. HOÏ ÑÖÔÙC VEÏT RHIZOPHORACEAE
1
4
5
1
4
6
Xaêng maõ traâm
Xaêng maõ thon
Carallia eugenioidea King.
Carallia lancaefolia Roxb..
g
g
T
32. BOÄ SIM MYRTALES
48. HOÏ SIM MYRTACEAE
1
4
7
1
4
8
1
4
9
1
5
0
Oåi
Traâm moác
Traâm traéng
Traâm nhuoäm
Psidium gujava L..
Syzygium cumini (L) Druce.
Syzygium chanlos (Gagn.) Merr. &
Perry.
Syzygium tintorium (Gagn.) Merr. &
Perry.
T
G
G
G
T-Q
T
T
49. HOÏ BAØNG COMBRETACEAE
1
5
Chön baàu
Chieâu lieâu nöôùc
Combretum quadrangulare Kurz..
Terminalia calmansanai (Bl.) Roffe.
g
G
T
T
57
1
1
5
2
1
5
3
1
5
4
Baøng
Chieâu lieâu ngheä
Terminalia ctappa L..
Terminalia triptera Stapf..
G
G
T-Q
T
50. HOÏ MUOÂI MELASTOMATACEAE
1
5
5
1
5
6
1
5
7
1
5
8
Muoâi ña huøng
Muoâi Saøi Goøn
Saàm lam
Saàm buïi
Melastoma affine D.Don
Melastoma saigonensis (Kuntze) Merr..
Memecylon caerulaum Jack..
Memecylon fruticosum King
T
T
T
T
T
T
51. HOÏ TÖÛ VI LYTHRACEAE
1
5
9
1
Baèng laêng oåi
Baèng laêng nhieàu hoa
Baèng laêng nöôùc
Lagerstroemia calyculata Kurz..
Lagerstroemia floribunda Jack..
Lagerstroemia speciosa (L.) Pers..
G
g
G
T
T-C
58
6
0
1
6
1
33. BOÄ ÑAÄU FABALES
52. HOÏ ÑAÄU FABACEAE
52a. HOÏ PHUÏ TRINH NÖÕ MIMOSOIDEAE
1
6
2
1
6
3
1
6
4
1
6
5
1
6
6
1
6
7
1
Keo daïi tai töôïng
Keo boâng vaøng
Soáng raéng nhieàu laù
Soáng raéng daøi
Trinh nöõ (Maéc côõ)
Boï cheùt
Me keo
Me keo vieät
Me taây (Coøng)
Caåm xe
Acacia magnum Will..
Acacia auriculaeformis A. Cunn. ex
Benth..
Albizia myriophylla Benth..
Albizia procera (Roxb.) Benth..
Mimosa pudica L.
Leucoena leucocephala (Lamk.) de Wit.
Pithecellobium dulce (Roxb.) Benth..
Pithecellobium vietnamense I. Niels..
Samanea saman (Jacq.) Merr..
Xylia xylocarpa (Roxb.) Taubert..
G
G
D
g
C
T
G
T
G
G
T
T
T
T
T
T-Q
T
T
59
6
8
1
6
9
1
7
0
1
7
1
52b. HOÏ PHUÏ VANG CAESALPINOIDEAE
1
7
2
1
7
3
1
7
4
1
7
5
1
7
6
1
Moùng boø tai voi
Moùng boø ñaøi nhoïn
Ñieäp ta
Muoàng traâu
Muoàng xieâm
Muoàng vaøng
Phöôïng
Xaây
Lim soùng coù loâng (lim
vaøng)
Me
Bauhinia malabarica Roxb..
Bauhinia oxysepala Gagn..
Caesalpinia pulcherrima (L.) Sw..
Cassia alata L..
Cassia siamea Lamk..
Cassia splendida Vogel..
Delonix regia (Hook.) Raf..
Dialium cochinchinensis Pierre..
Peltophorum dasyrrachis (Mig) Kurzt.
Tamarindus indica L..
D
D
T
T
G
T
G
G
G
G
T
T
T
T-R
C
T
T-Q
T-Q
60
7
7
1
7
8
1
7
9
1
8
0
1
8
1
52c. HOÏ CAÙNH BÖÔÙM PAPILIONOIDEAE
1
8
2
1
8
3
1
8
4
1
8
Cöôøm thaûo ñoû
Suïc saïc taùi
Caåm lai
Voâng nem
Chaøm daïi
Daùng höông traùi to
Daäu chæ daây
Abrus precatorius L..
Crotalaria pallida Alston.
Dalbergia cultrata Grah. var fusca
Pierre..
Erythrina variegata L.
Indigofera galegoides DC..
Pterocarpus macrocarpus Kurz..
Teramnus labialis (L.f.) Spreng.
D
C
G
g
C
g
C
T
T
T
T
61
5
1
8
6
1
8
7
1
8
8
34. BOÄ DAÂY KHEÁ CONNARALES
53. HOÏ LOÁP BOÁP CONNARACEAE
1
8
9
Daây tröôøng ñieàu Connarus paniculatus var hainanensis
(Merr) vid.
T
35. BOÄ BOÀ HOØN SAPINDALES
54. HOÏ BOÀ HOØN SAPINDACEAE
1
9
0
1
9
1
1
9
2
Nhaõn taø
Nhaõn Maõ Lai
Daâu tröôøng (Daáu ñaàu)
Tröôøng khoâng loâng
Dimocarpus longan subsp. longan var.
obtusus (Pierr) Leenh..
Dimocarpus longan subsp. maiesianus
Leenh..
Schleichera oleosa (Lour.) Oken..
Xerospermum noronhianum (Bl.) Bl..
g
g
g
g
T-Q
T
62
1
9
3
36. BOÄ CAM RUTALES
55. HOÏ CAM RUTACEAE
1
9
4
1
9
5
1
9
6
1
9
7
1
9
8
1
9
9
Bí baùi (Bai baùi)
Chanh röøng
Ñaàu ñaêng (toan ñaéng)
Chanh saùc
Döông tuøng
Maét traâu cong
Acronichia pedunculata (L.) Miq..
Atalantia citrioides Pierre ex Guill..
Citrus aurantium L..
Citrus hystris DC..
Clausena indica (Dalz.) Oliv..
Micromelum minotum (Forst.f.) W.&A.
T
T
T
g
T
T
T
T
T
T
56. HOÏ THANH THAÁT SIMARUBACEAE
2
0
0
2
Caøng hom (Thanh thaát)
Khoå nam saâm
Baù beänh
Ailanthus triphysa (Dennst.) Alst..
Brucea javanica (L.) Merr..
Eurycoma longifolia Jack subsp
longifolia.
G
T
T
T
T
T
63
0
1
2
0
2
2
0
3
Ña ña (Haûi sôn) Harrisonia perforata (Bl.) Merr.. D T
57. HOÏ CAÀY IRVINGIACEAE
2
0
4
Caày Irvingia malayana Oliv. ex Benn.. G T
58. HOÏ XOAN MELIACEAE
2
0
5
2
0
6
2
0
7
Saàu ñaâu (Neem)
Laùt hoa Ñoàng Nai
Xoan
Azadirachta indica A.Juss..
Chukrasia tabularia A. Juss. var
dongnaiensis Pierre.
Melia azedarach L..
g
G
g
R-T
T
59. HOÏ TRAÙM BURSERACEAE
2
0
8
Traùm traéng (caø na) Canarium album (luor.) Raeusch. G T-Q
64
60. HOÏ XOAØI ANACARDIACEAE
2
0
9
2
1
0
2
1
1
2
1
2
Sôn coùc (Daâu da xoan)
Ñaøo loän hoät
Xoaøi
Coùc röøng
Allospondias lakonensis (Pierre.)
Stapf.
Anacardium occidentale L..
Mangifera indica L.
Spondias pinnata (Koenig & L.f.) Kurz.
G
g
G
G
T-Q
T-Q
T-Q
37. BOÄ ÑAØN HÖÔNG SANTALALES
61. HOÏ CHUØM GÖÛI LORANTHACEAE
2
1
3
2
1
4
Moäc veä seùt
Ghi coù ñoát
Scurrula ferruginea (Jack) Dans..
Viscum articulatum Burm. f..
Ks
Ks
T
38. BOÄ NHO VITALES
62. HOÏ NHO VITACEAE
2
1
5
2
Vaùc
Nho daïi
Cayratia triflolia (L.) Domino.
Vitis flexuosa Thunb..
D
D
T
T
65
1
6
39. BOÄ QUAÊNG CORNALES
63. HOÏ QUAÊNG ALIANGIACEAE
2
1
7
Quaêng loâng Alangium salvifolium (L.f.) Wang in
Engl..
g T-Q
40. BOÄ HOA TAÙN APIALES
64. HOÏ NGUÕ GIA BÌ ARALIACEAE
2
1
8
2
1
9
Chaân chim 8 laù
Chaân chim (Nam saâm)
Schefflera octopbylla (Lour.) Harms.
Schefflera venulosa (W. & Arn.)
Harms.
T
Ps
T
65. HOÏ NGOØ APIACEAE (UMBELLIFERAE)
2
2
0
Rau maù Centella asiatica (L.) Urb. C T-R
41. BOÄ LONG ÑÔÛM GENTIANALES
66. HOÏ MAÕ TIEÀN LOGANIACEAE
2
2
1
Maõ tieàn (Cuû chi) Strychonos nux – vomia L. g T
67. HOÏ CAØ PHEÂ RUBIACEAE
2
2
2
Gaêng daïng caøpheâ
Daønh daønh laùng
Nhaøu
Canthium coffeoides Pierre ex Pit..
Gardenia philastrei Pierre ex Pit
Morinda citrifolia L. var. bracteata
T
T
g
T
66
2
2
3
2
2
4
2
2
5
2
2
6
Gaùo vaøng
Thuùi ñòt
Hook.
Nauclea orientalis (L.) L..
Paederia consimilis Pierre ex Pit..
G
D
T
T
68. HOÏ TRUÙC ÑAØO APOCYNACEAE
2
2
7
2
2
8
2
2
9
2
3
0
2
3
Dang
Moø cua
Boâng döøa
Ñoã troïng traéng
Ba gaïc Camboát
Ba gaïc laù moûng
Ba gaïc thoå
Laøi traâu ít hoa
Baùnh hoûi (Laøi traâu)
Loàng möùc loâng
Loàng möùc nhuoäm
Aganonerion polymorphum Pierre..
Alstonia scholaris (L.) R. Br..
Catharanthus roseus (L.) G.Don.
Parameria laevigata (Juss.) Moid..
Rauvolfia cambodiana Pierre ex Pit..
Rauvolfia membronifolia Kerr.
Rauvolfia vomitoria Afzel ex Spreng.
Tabernaemontana pauciflora Bl..
Tabernaemontana divaricata (L.) R. Br.
Wrightia pubescens R. Br. subsp. lanati
(Bl.).Ngan.
Wrightia tinctoria R. Br..
D
G
C
D
T
T
T
T
T
G
g
T-R
T
T-Q
T
T
T
67
1
2
3
2
2
3
3
2
3
4
2
3
5
2
3
6
2
3
7
69. HOÏ THIEÂN LYÙ ASCLEPIADACEAE
2
3
8
Tieàn quaû Wight Toxocarpus wightianus Hook. & Arn D
42. BOÄ NHAØI OLEALES
70. HOÏ NHAØI OLEACEAE
2
3
Laøi nhieàu hoa Jasminum multiflorum (Burm.f.) Andr.. T T-C
68
9
71. HOÏ CAØ SOLANACEAE
2
4
0
2
4
1
Thuø luø caïnh
Caø noàng
Physalis angulata L..
Solanum torvum Swartz.
C
T
T-R
T-R
43. BOÄ KHOAI LANG CONVOLVULALES
72. HOÏ BÌM BÌM CONVOLVULACEAE
2
4
2
2
4
3
2
4
4
Bìm chaân coïp
Bìm laù nho
Bìm ba raêng
Ipomoea pes – tigridis L.
Merremia vitifolia (Burm.f.) Hall.f..
Xenosteria tridentata (L.) Austin &
Staples.
C
D
C
T-R
T
44. BOÄ VOØI VOI BORAGINALES
73. HOÏ VOØI VOI BORAGINACEAE
2
4
5
Voøi voi Heliotropium indicum L.. C T
45. BOÄ HOA MOÕM CHOÙ SCROPHULARIALES
74. HOÏ QUAO BIGNONIACEAE
2
4
Ñinh laù nguyeân
Markhamia stipulata (Wall.) Seem. ex
Chum. var.
G
69
6
2
4
7
2
4
8
2
4
9
Thieát ñinh laù beï
Ñaït phöôùc
Nuùc naùc
Markhamia stipulata (Wall.)
Millingtonia hortensis L.f..
Oroxylon indicum (L.) Vent.
g
G
G
T
T
75. HOÏ OÂ ROÂ ACANTHACEAE
2
5
0
2
5
1
2
5
2
Noå xaø
Caùt ñaèng thôm
Daây boâng xanh
Ruellia patula Jacq..
Thunbergia fragans Roxb..
Thunbergia grandiflora (Roul.) Roxb..
C
D
D
C
T-C
46. BOÄ HOA MOÂI LAMIALES
76. HOÏ COÛ ROI NGÖÏA VERBENACEAE
2
5
3
2
5
Ngoïc nöõ chaân vòt
Baïch ñoàng nöõ
Thôm oåi
Nguõ traûo coù raêng
Clerodendrum palmatilobatum P. Dop.
Clerodendrum philippinum Schauer
f.multiples.
Lantana camara L.
Vitex cannabifoliaSieb. & Zucc..
T
T
T
T
T
T
T-C
70
4
2
5
5
2
5
6
2
5
7
2
5
8
2
5
9
Bình linh ñaù
Bình linh caùnh
Maét caùo
Vitex pierrena P.Dop.
Vitex pinnata Var. pilota (Dop) n. stat.
Vitex tripinnata (Lour.) Merr..
g
G
g
T
77. HOÏ HUÙNG LAMIACEAE
2
6
0
2
6
1
EÙ lôùn ñaàu
Sö nhó
Hyptis rhomboidea Mart. & Gal..
Leonotis neoitifolia (L.). R.Br..
C
C
T
E2. LÔÙP MOÄT LAÙ MAÀM LILIOPSIDA
47. BOÄ HAØNH LILIALES
78. HOÏ LÖÔÕI ÑOÀNG IRIDACEAE
2
6
Löôõi ñoàng Belacamda japonica Thunb.. C C
71
2
79. HOÏ LAN HUEÄ AMARYLLIDACEAE
2
6
3
2
6
4
Toûi lôi
Lan hueä
Crinum asiaticum L.
Hippeastrum equestre Herb.
C
C
T-C
T-C
48. BOÄ CUÛ NAÂU DIOSCOREALES
80. HOÏ KHOAI NGOÏT DIOSCOREACEAE
2
6
5
2
6
6
Töø 5 laù
Töø nhaùm
Dioscorea pentaphylla L..
Dioscorea triphylla L. var reticulata
Prain & Burk..
C
D
T-R
49. BOÄ DÖÙA BROMELIALES
81. HOÏ KHOÙM BROMELICEAE
2
6
7
Thôm Ananas comosus (L.) Merr.. C T-Q
50. BOÄ GÖØNG ZINGIBERALES
82. HOÏ CHUOÁI MUSACEAE
2
6
8
2
6
Chuoái hoang nhoïn
Chuoái giaø luøn
Chuoái
Musa acuminata Colla.
Musa nana Lour..
Musa paradisiaca L..
T
T
T
T
T-Q
T-Q
72
9
2
7
0
83. HOÏ GÖØNG ZINGIBERACEAE
2
7
1
2
7
2
2
7
3
2
7
4
2
7
5
Rieàng göøng
Choùc (Caùt loài)
Ñòa lieàn
Ngaûi chuùa
Göøng gioù
Alpinia comchigera Griff..
Costus speciosus (Koenig) Smith.
Kaempferia galanga L.
Kempferia elegans Wall..
Zingiber zerumbet (L.) J.E.Sm..
C
C
C
C
C
T
T-C
T
T
84. HOÏ HUYØNH TINH MARANTACEAE
2
7
6
Luøn nöôùc Schumannianthus dichotomus Gagn.. C
51. BOÄ RAU TRAI COMMELINALES
85. HOÏ RAU TRAI COMMELINACEAE
2
7
Trai thöôøng
Boân taït
Commelina communis L..
Pollia secundiflora (Bl.) Bakh. f..
C
C
T
73
7
2
7
8
52. BOÄ CHAÏNH LÖÔNG RESTTONALES
86. HOÏ MAÂY NÖÔÙC FLAGELLARIACEAE
2
7
9
Maây nöôùc Flagellaria indica L. D T
53. BOÄ COÛ POALES
87. HOÏ COÛ POACEAE
2
8
0
2
8
1
2
8
2
2
8
3
2
8
4
2
Tre gai röøng
Tre la ngaø (Tre gai)
Tre môõ
Tre taàm voâng
Coû chæ
Coû maàn traàu
Ñeá (Lau)
Coû tranh
Le
Saäy
Lau, Laùch
Bambusa bambos (L.) Voss.
Bambusa blumeana Schultes.
Bambusa vulgaris Schrader ex Wendl..
Bambusa variabilis Munro.
Cynodon dactylon (L.) Pers. var.
dactylon..
Eleusine indica (L.) Gaertn..
Erianthus arundinaceus (Retz.)
Jeswiel.
Imperata cylindrica (L.) P. Beauv. var.
Hubb..
Oxytenanthera hosseusii Piger.
Phragmites vallatoria (L.) Veldk.
Saccharum spontaneum L.
g
g
T
T
C
C
C
C
T
C
C
T
T
T
T
T
74
8
5
2
8
6
2
8
7
2
8
8
2
8
9
2
9
0
54. BOÄ CAU ARECALES
88. HOÏ CAU DÖØA ARECACEAE
2
8
1
2
9
2
2
Cau röøng
Thoát noát
Maây song
Maây maät
Ñuûng ñænh moät buoàng
Döøa
Maät caät gai
Areca triandra Roxb.
Borassus flabellifer L.
Calamus rudentum Lour..
Calamus tetradactylus Hance.
Caryota monostachya Becc..
Cocos nucifera L.
Licuala spinosa Wurmb.
T
g
D
D
g
g
T
T
T-Q
T
T
TCQ
T-C
75
9
3
2
9
4
2
9
5
2
9
6
2
9
7
55. BOÏ DÖÙA DAÏI PENDANALES
89. HOÏ DÖÙA GAI PENDANACEAE
2
9
8
Döùa daïi (Baéc) Pandanus tonkinensis Mart. ex Stone T T
56. BOÄ RAÙY ARALES
90. HOÏ RAÙY ARACEAE
2
9
9
3
0
0
3
Nöa thaùi
Moân nöôùc
Nöa Lacous
Traàu baø
Traàu baø röøng
Amorphophallus panomensis Gagn..
Colocasia esculenta (L.) Schort..
Pseudodracuntium lacourii N.E Br.
Scindapsus annamicus Gagn.
Scindapsus officinalis (Roxb.) Schort..
C
C
C
D
D
T
T
T
T
76
0
1
3
0
2
3
0
3
[4], [26], [31]
Chuù Daãn:
- Daïng soáng thöïc vaät: Ds
+ Goã lôùn: G
+ Goã nhoû: g
+ Tieåu moäc, caây buïi: T
+ Daây leo: D
+ Coû: C
+ Khuyeát thöïc vaät: K
+ Phuï sinh: Ps; Kyù sinh: Ks; Thuyû sinh: Ts
- Coâng duïng: Cd
+ Caây thuoác: T
+ Caây caûnh: C
+ Caây aên quaû: Q
+ Caây laøm rau: R
77
2.4.3. Phaåu ñoà traéc dieän quaàn theå thöïc vaät:
Döïa vaøo phöông phaùp moâ taû caùc quaàn theå thöïc vaät röøng nhieät ñôùi vôùi bieåu ñoàtraéc
dieän cuûa Richards P.W. vaø T.A. Davin (1993).
- Choïn oâ tieâu chuaån (40 m x 40 m) – aùp duïng ñoái vôùi kieåu röøng thöa vaø röøng
thuaàn loaïi ñôn giaûn.
- Bieåu ñoà traéc dieän quaàn theå cuûa Richards P.W. vaø nhöõng ñieåm boå sung do vaän
duïng luaän ñieåm sinh thaùi phaùt sinh quaàn theå:
Treân loaïi giaáy keû milimet:
+ ÔÛ phía treân ñeå veõ bieåu ñoà traéc dieän cuûa daûi röøng trong khu tieâu chuaån hình thaùi,
thaønh phaàn loaøi theo tyû leä nhö Richards P.W. ñaõ duøng, töùc laø 1 cm baèng 200 cm treân thöïc
ñòa (tyû leä 1/200). Tuy nhieân ôû ñaây ñeå cho ñôn giaûn neân khoâng veõ theo caùc taàng.
+ Ñeå theå hieän thaønh phaàn loaøi caây cuûa quaàn theå, treân hình veõ cuûa nhöõng taùn laù
cuûa caùc loaøi caây ñaùnh daáu baèng soá thöù töï (1), (2),...
+ Baûng chuù thích teân caùc loaøi caây ñöôïc ghi treân hình veõ vôùi teân ñòa phöông vaø teân
khoa hoïc, vieát vaøo beân phaûi trang giaáy.
+ Phaàn coøn laïi ôû döôùi bieåu ñoà traéc dieän veõ bieåu ñoà chieáu taùn cuûa quaàn theå caây,
taùn caây bò che khuaát ñöôïc theå hieän vôùi nhöõng chaám ôû phaàn bieåu ñoà traéc dieän.
- Phaåu ñoà ñöùng cho ta thaáy hình daïng taùn cuûa töøng loaøi vaø ñoä taøn che cuûa röøng
(maët caét doïc). Trong oâ tieâu chuaån ñaõ choïn moät laù caét baèng caïnh cuûa oâ tieâu chuaån vaø
chieàu saâu 20 m (40 m x 20 m). Caây gaàn veõ tröôùc, caây xa veõ sau, neân khi theå hieän treân
giaáy keû ly, nhöõng caây ñöùng phía tröôùc coù taùn neùt lieàn vaø nhöõng caây bò khuaát ôû phía sau
coù taùn neùt veõ rôøi.
+ Xaùc ñònh vò trí ngoïn caây.
+ Xaùc ñònh vò trí taùn traân maët phaúng.
+ Quan saùt hình daïng caây thaân caây, caønh caây vaø taùn laù ñeå theå hieän hình veõ treân
giaáy gaàn gioáng voùi thöïc teá. [15]
78
2.4.4. Tieâu baûn thöïc vaät:
- Thu maãu:
+ Choïn maãu coù caùc ñaëc ñieåm: Laù to laãn laù nhoû, laù giaø, laù non, laù keøm, hoa, quaû,...
+ Toát nhaát laø sau khi thu maãu, söûa maãu caån thaän roài xeáp ngay ngaén vaøo caëp maãu.
- Eùp vaø laøm khoâ maãu vaät:
+ Vuoát thaúng maãu, giöõ hình daùng töï nhieân, ñaët vaøo giöõa hai tôø baùo (khoå lôùn gaáp
ñoâi laïi). Tröôøng hôïp maãu daøi hoaëc roäng hôn khoå baùo, ta coù theå beû gaáp khuùc laïi moät hai
ñieåm, nhöng caùc laù, caønh khoâng ñöôïc choàng cheùo leân nhau. Xeáp maãu vaøo tôø baùo sao cho
thaáy ñöôïc caû hai maët laù, cuoáng laù vaø choùp laù, sau ñoù xeáp leân maãu 4 – 5 tôø baùo khaùc ñeå
taïo ñoä caùch giöõa caùc maãu vaø coù khaû naêng huùt aåm. Xeáp tieâu baûn leân treân caëp goã vôùi soá
löôïng vöøa ñuû (15 – 20 cm), duøng daây sieát chaët caëp goã laïi.
Sau khi eùp xong ñem maãu ra phôi naéng vaø thöôøng xuyeân thay giaáy ñeå maãu mau
khoâ.
Sau khi maãu ñaõ khoâ, coù theå ñem khaâu keát ñeå coá ñònh maãu. Giaáy duøng khaâu keát laø
loaïi giaáy bìa cöùng coù maøu xanh nhaït coù khoå laø (30 cm x 42 cm).
Beân goùc traùi cuûa tieâu baûn, daùn eâtyket coù kích thöôùc (7 cm x 10 cm), ghi teân
tröôøng, teân ñòa phöông, teân khoa hoïc, ngaøy thu maãu, ngöôøi thu maãu vaø ngöôøi giaùm ñònh.
[2]
2.4.5. Keát quaû baûng xaây döïng danh luïc:
- Ngaønh thöïc vaät: 5 ngaønh.
- Boä: 56 boä.
- Hoï: 93 hoï , trong ñoù coù 2 hoï phuï.
- Chi: 217 chi.
- Vôùi 303 loaøi thöïc vaät röøng ñöôïc xaây döïng danh luïc ôû nuùi Daøi – Tri Toân, An
Giang.
+ Tieâu baûn aûnh maøu (laø cô sôû chính):
79
+ Tieâu baûn aûnh maøu ñöôïc in treân giaáy A4: 53 loaøi trong danh luïc vaø 20 loaøi ngoaøi
danh muïc ñaõ ñieàu tra trong caùc taøi lieäu tröôùc ñaây.
- Thöïc vaät quyù hieám, ñaëc höõu nuùi Daøi:
(1) Caåm lai.
(2) Caêm xe.
(3) Caåm lieân
(4) Daùng höông.
(5) Traàm höông.
(6) Laùt hoa.
(7) Xaây.
(8) Mun.
(9) Muoàng ñen.
(10) Baèng laêng.
- Thaûm thöïc vaät röøng:
Nuùi Daøi – Tri Toân, An Giang coù 14 xaõ hôïp thöïc vaät röøng thöù sinh thuoäc 2 kieåu
röøng chính vaø 4 kieåu phuï thaûm thöïc vaät trong ñoù coù 5 xaõ hôïp thöïc vaät röøng töï nhieân vaø 9
xaõ hôïp thöïc vaät röøng troàng.
- Caáu truùc toå thaønh loaøi theo daïng soáng thöïc vaät:
Vôùi 303 loaøi thöïc vaät röøng ñöôïc xaây döïng danh luïc ôû nuùi Daøi – Tri Toân, An
Giang.
+ Caây goã lôùn (G): 62 loaøi (20,46 % trong toång soá loaøi ñieàu tra khaûo saùt ñöôïc).
+ Caây goã nhoû (g): 63 loaøi (20,79 %).
+ Caây buïi, tieåu moäc (T): 75 loaøi (24,75 %).
+ Daây leo (D): 35 loaøi (11,55 %).
+ Caây daïng coû (C): 50 loaøi (16,50 %).
+ Caây daïng khuyeát thöïc vaät (K): 15 loaøi (4,95 %).
+ Thöïc vaät kyù sinh, phuï sinh (Ks, Ps): 3 loaøi (1 %).
80
Tuy laø röøng thöù sinh nhöng veà caáu truùc quaàn theå thöïc vaät coøn raát phong phuù vaø ña
daïng.
G
g
T
D
C
K, Ks, Ps
Hình 2.2: Tyû leä % caáu truùc toå thaønh loaøi theo daïng soáng thöïc vaät
- Veà nhoùm döôïc lieäu caây thuoác:
Vôùi 187 loaøi thöïc vaät thuoäc nhoùm döôïc lieäu caây thuoác:
Caây goã (G + g): 80 loaøi (42,78 % trong toång soá caây thuoác).
Caây buïi (T): 43 loaøi (23 %).
Daây leo (D): 23 loaøi (12,30 %).
Caây coû (C): 36 loaøi (19,25 %).
Khuyeát thöïc vaät (K): 4 loaøi (2,14 %).
Thöïc vaät phuï sinh, kyù sinh (Ps, Ks): 1 loaøi (0,53 %).
Ngoaøi ra coøn coù khoaûng 31 loaøi caây laøm caûnh, 32 loaøi caây aên traùi vaø 13 loaøi thöïc
vaät laøm rau xanh phaân boá raûi raùc.
- Thöïc vaät röøng quyù hieám nuùi Daøi (theo saùch Ñoû Vieät Nam):
81
Baûng 2.2: THÖÏC VAÄT RÖØNG QUYÙ HIEÁM NUÙI DAØI (THEO SAÙCH ÑOÛ VIEÄT
NAM)
TT
TEÂN VIEÄT
NAM
TEÂN KHOA HOÏC TEÂN HOÏ
GIAÙ TRÒ
SÖÛ DUÏNG
CAÁP ÑAÙNH GIAÙ E: ÑANG NGUY CAÁP
1
2
3
4
5
6
Traàm höông
Mun
Laùt hoa
Muoàng ñen
Caåm lai
Cuû chi (Maõ
tieàn)
Aquilaria crassna.
Diospyros mollis.
Chukrasia tabularia.
Cassia siamea.
Dalbergia cultrata.
Strychonos nux – vomia.
Thymeleaceae
Ebenaceae
Meliaceae
Caesalpinoideae
Papilionoideae
Loganiaceae
C.nghieäp
Goã
Goã
Goã
Goã
Goã
CAÁP ÑAÙNH GIAÙ R: HIEÁM
7
8
9
Caåm xe
Xaây
Daùng höông
Xylia xylocarpa.
Dialium cochinchinensis.
Pterocarpus macrocarpus
Mimosoideae
Caesalpinoideae
Papilionoideae
Goã
Goã
Goã
CAÁP ÑAÙNH GIAÙ T: BÒ ÑE DOÏA
10
11
12
13
14
Caåm lieân
Chaân chim 8 laù
Laøi traâu
(Baùnh hoûi)
Ñoã troïng traéng
Quaêng loâng
Shorea siamensis.
Schefflera octopbylla.
Tabernaemontana
divaricata.
Parameria laevigata.
Alangium salvifolium.
Dipterocarpaceae
Araliaceae
Apocinaceae
Apocinaceae
Alangiaceae
Goã
Thuoác
Thuoác
Thuoác
Goã
2.4.6. Moät soá loaøi thöïc vaät ngoaøi danh luïc thöïc vaät ñaõ ñieàu tra trong caùc taøi lieäu
tröôùc ñaây:
Baûng 2.3: MOÄT SOÁ LOAØI THÖÏC VAÄT NGOAØI DANH LUÏC THÖÏC VAÄT ÑAÕ ÑIEÀU
TRA TRONG CAÙC TAØI LIEÄU TRÖÔÙC ÑAÂY
82
TT
TEÂN VIEÄT
NAM
TEÂN KHOA HOÏC TEÂN HOÏ Ds
1
2
Queá
Bôøi lôøi
Cinamomum cassia (Nees) et
Eberth.
Litsea sp.
Lauraceae
G
G
3 Thò Diospyros decandra Lour Ebenaceae G
4 Coø ke laù roäng Grewia abutilifolia Vent. ex Juss. Tiliaceae G
5
6
Buùn
Buùn moät oâ
Crateva religiosa Forst. f..
Crataeva unilocularis Buch. –
Ham.
Capparaceae
G
G
7
8
9
10
11
Keo
Moùng boø ñoû
Boø caïp nöôùc
Voâng ñoàng
Huyeân thaûo tim
Acacia harmandiana (Pierre)
Gagn..
Bauhinia purpurea L.
Cassia fistula L.
Erythrina fusca Lour..
Uraria cordifolia Wall..
Fabaceae
G
g
g
G
T
12 Xoan ba laù Allophylus cobbe (L.) Roeusch. Sapindaceae G
13 Cam nuùi Citrus macroptera Montr. var.
Kerrii Sw.
Rutaceae
G
14 Maêng roâ WalSura poilanei Pell. Meliaceae G
15 Caùt ñaèng ñoû Thunbergia coccinea Wall. ex
G. Don
Acanthaceae
D
16 Böôùm moät hoa Aphenandra uniflora (G.Don)
Brem.
Rubiaceae
C
17
18
Nguõ traûo
Bình linh loâng
Vitex negundo L.
Vitex pinnata L.
Verbenaceae.
g
G
19 Ngheä Curcuma aromatica Salisb. Zingiberaceae. C
20 Haø thuû oâ Streptocaulon griffithii Hook. f. Asclepiadaceae. D
83
21 Goái haïc, cuû roái Leea rubra Bl. ex Spreng. Leeaceae T
22 Chuøm ngaây Moringa oleifera Lamk. Moringaceae. G
23 Buø keát (Chuøm
keát)
Gleiditsia australis Hemsl. ex
Foxb. & Hemsl..
Caesalpinoideae.
G
♦ Moâ taû:
- Queá: Cinamomum cassia (Nees) et Eberth.
Hoï Queá: Lauraceae.
Coøn goïi laø Queá ñôn, Queá bì. Caây goã lôùn cao 15 m; voû nhaùnh xanh roài naâu dôït.
Phieán laù troøn daøi to 15 – 30 x 2,5 – 6 cm, thôm, maët treân laùng, maët döôùi hôi moác, gaân loài.
Hoa coù chuøm tuï taùn 12 – 15 cm ôû naùch laù; hoa coù loâng raát mòn; tieåu nhuïy thuï 12, tieåu
nhuïy leùp 4, chæ khoâng loâng; noaõn saøo khoâng loâng. Traùi troøn daøi, daøi 12 – 13 mm treân moät
ñaáu nguyeân.
Queá daøy (ñeán 9 mm); giuùp tieâu hoùa, tuaàn hoaøn, laøm co ruùt töû cung, saùt truøng,
choáng ung, choáng dò öùng.
- Thò: Diospyros decandra Lour.
Hoï Thò: Ebenaceae.
Caây goã lôùn; nhaùnh non coù nhieàu loâng seùt vaøng. Phieán laù baàu duïc thon, 4 –9 x 3 –
3,5 cm, ñaùy troøn hay nhoïn nhoïn, moûng, maët treân khoâng loâng, maët döôùi coù loâng ôû gaân
chính, gaân phuï 6 caëp, maûnh. Taùn ít hoa ñöïc; ñaøi coù loâng seùt; tieåu nhuïy 16. Chuïm hoa caùi
ñaày loâng vaøng. Traùi troøn (Thò oåi), hay beïp (ôû caây treû, Thò ñoàng tieàn, Thò baàn, Thò chaàm
khoâng hoät) to ñeán 5 –7 cm, luùc non coù loâng mòn vaøng; hoät daøi 3 cm; phoâi nhuõ khoâng
nhaên.
Traùi raát thôm, naïc vaøng lôït, laït; coù taùc duïng traán an; trò saùn laõi, coïng vaø ñaøi ôû traùi
trò khoù thôû, ho.
- Coø ke laù roäng: Grewia abutilifolia Vent. ex Juss..
Hoï Ñay: Tiliaceae.
84
Caây goã nhoû 2 m; nhaùnh non coù loâng hình sao naâu naâu. Laù coù phieán xoan roäng
troøn, coù khi coù thuøy caïn, coù loâng hình sao thöa, gaân ôû ñaùy 3; cuoáng 1 –2 cm. Hoa daïng
chuøm daøy; caùnh hoa cao baèng 1/3 daøi, coù voøng loâng quanh dóa maät; noaõn saøo ñaày loâng.
Traùi 4 hay 2 – 3 caïnh, ít loâng; 2 – 4 nhaân 1 – 2 hoät.
- Buùn: Crateva religiosa Forst. f..
Hoï Caùp: Capparaceae.
Caây goã to cao ñeán 15 m, coù laù luùc troå boâng; nhaùnh to, coù bì khaåu to. Laù do 3 laù
phuï gaàn nhö khoâng cuoáng phuï, moûng, doøn khi khoâ, 2 maët moät maøu, choùt coù muõi, daøi 6 –
16 cm, gaân phuï 7 – 11 caëp. Phaùt hoa ôû choùt nhaùnh; laù ñaøi cao 4 – 10 mm; caùnh hoa daøi 2
–3 cm, treân coïng daøi ñeán 2 cm, maøu ngaø coù khi cam; tieåu nhuïy 13 – 18, daøi ñeán 11 cm,
chæ ñoû hay tím. Traùi troøn hay troøn daøi 6 – 20 x 5,5 – 9,5 cm, treân thö ñaøi daøi 6 – 14 cm;
hoät trong naïc ngaø, daøi 10 – 19 mm.
Laù ñaéng, boå, boå bao töû, trò kinh phong, kieát; ôû Chaâu Phi duøng nhö lôïi söõa.
- Keo: Acacia harmandiana (Pierre) Gagn..
Hoï ñaäu: Fabaceae.
Caây goã to coù laù ruïng theo muøa, cao ñeán 20 m; gai ñen, daøi ñeán 2,5 cm, laâu ruïng.
Soùng 7 cm, 3 tuyeán; thöù dieäp 2 – 4 caëp, daøi 2,5 – 12 cm. Chuøm tuï taùn ôû naùch laù; hoa ñaàu
mang hoa khoâng coïng, taïp phaùi; vaønh dính, cao 2 mm, tieåu nhuïy 15 – 22. Traùi cong
queïo, daøi 10 – 13 cm, hoät hình thaáu kính troøn troøn, nuùm troøn.
- Voâng ñoàng: Erythrina fusca Lour..
Hoï Ñaäu: Fabaceae.
Caây goã lôùn cao 10 – 12
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- LVSHSTH001.pdf