Luận văn Chiến lược công tác quản lý và sử dụng tài sản cố định tại điện lực An Giang

GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN SINH VIÊN THỰC HIỆN TS NGUYỄN TRI KHIÊM PHẠM THANH HÀ MSSV: DTC004475 LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP HIỆU QUẢ CỔ PHẦN HÓA DNNN: TRƯỜNG HỢP CÔNG TY CỔ PHẦN XÁNG CÁT AN GIANG TRƯỜNG ĐẠI HỌC AN GIANG KHOA KINH TẾ – QUẢN TRỊ KINH DOANH LỜI CẢM TẠ -]U^- Qua thời gian thực tập tại Công ty Cổ phần Xáng cát An Giang, nhờ sự giúp đỡ của các thầy cô ở trường và Ban Giám đốc Công ty, em đã hoàn thành luận văn đồng thời hiểu một cách cụ thể về những kiến thức đã học ở trường. Em xin chân thành cảm ơn gia đình, các thầy cô, bạn bè trường Đại học An Giang, nhất là khoa Kinh tế – Quản trị kinh doanh đã truyền đạt nhiều kiến thức quý giá cho em trong những năm qua. Đặc biệt, em xin chân thành cảm ơn thầy TS Nguyễn Tri Khiêm đã tận tình hướng dẫn em trong suốt thời gian thực tập. Em xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc, anh Lực phòng tổ chức đã giúp đỡ, giải thích cặn kẽ mọi thắc mắc của em và tạo điều kiện cho em hoàn thành tốt khoá luận. u những ý kiến đánh giá, nhận xét của các thầy cô cũng như của Công ty để đề tài được hoàn thiện hơn. An Giang, ngày 01 tháng 05 năm Sinh viên thực hiện Phạm Thanh Hà # ......................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. An Giang, ngày .... tháng .... năm 2004 NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP -] U ^- ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. An Giang, ngày .... tháng .... năm 2004 NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN -] U ^- # ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. An Giang, ngày .... tháng .... năm 2004 NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN -]U^- # MỤC LỤC -] U ^- PHẦN MỞ ĐẦU Chương I: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI ............................................................. 1 1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI ...................................................................................... 1 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ............................................................................... 2 1.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU....................................................................... 2 1.3.1. Phương pháp thu thập dữ liệu ..................................................................... 2 1.3.2. Phương pháp phân tích dữ liệu ................................................................... 3 1.4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU.................................................................................. 3 PHẦN NỘI DUNG Chương II: CƠ SỞ LÝ LUẬN .................................................................. 5 2.1. SƠ LƯỢC VỀ CỔ PHẦN HOÁ DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC.................... 5 2.1.1. Một số khái niệm cơ bản............................................................................. 5 2.1.1.1. Công ty cổ phần .................................................................................. 5 2.1.1.2. Cổ đông ............................................................................................... 6 2.1.1.3. Cổ phần ............................................................................................... 6 2.1.1.4. Cổ phiếu .............................................................................................. 6 2.1.1.5. Trái phiếu ............................................................................................ 6 2.1.1.6. Cổ tức .................................................................................................. 6 2.1.2. Mô hình cổ phần hoá của Việt Nam ........................................................... 6 2.1.3. Tình hình cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước ở các nước trên thế giới............................................................................... 7 2.1.4. Tình hình cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước ở Việt Nam ...................... 8 2.2. CHỦ TRƯƠNG CỦA ĐẢNG VÀ NHÀ NƯỚC VỀ CỔ PHẦN HOÁ DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC...................................... 9 2.2.1. Chủ trương của Đảng Cộng sản Việt Nam ............................................... 10 2.2.2. Quan điểm của tỉnh Đảng bộ tỉnh An Giang............................................. 13 2.3. CÁC CHỈ TIÊU PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CỦA DOANH NGHIỆP ........................................ 13 2.3.1. Tỷ số thanh toán........................................................................................ 14 2.3.1.1. Tỷ số thanh toán hiện thời................................................................. 14 2.3.1.2. Tỷ số thanh toán nhanh ..................................................................... 15 2.3.2. Tỷ số về cơ cấu tài chính........................................................................... 16 2.3.2.1. Tỷ số nợ............................................................................................. 16 2.3.2.2. Tỷ số thanh toán lãi vay .................................................................... 17 2.3.2.3. Đảm bảo nợ ....................................................................................... 18 2.3.3. Tỷ số hoạt động......................................................................................... 19 2.3.3.1. Kỳ thu tiền bình quân........................................................................ 19 2.3.3.2. Vòng quay tồn kho............................................................................ 20 2.3.3.3. Hiệu suất sử dụng tài sản cố định...................................................... 20 2.3.3.4. Vòng quay tổng tài sản...................................................................... 21 2.3.4. Tỷ số lợi nhuận.......................................................................................... 22 2.3.4.1. Doanh lợi tiêu thụ.............................................................................. 22 2.3.4.2. Tỷ lệ lãi gộp ...................................................................................... 22 2.3.4.3. Doanh lợi tài sản ............................................................................... 23 2.3.4.4. Doanh lợi vốn tự có........................................................................... 24 Chương III: GIỚI THIỆU CÔNG TY CỔ PHẦN XÁNG CÁT AN GIANG 25 3.1. LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CÔNG TY ............................... 25 3.1.1. Lịch sử hình thành..................................................................................... 25 3.1.2. Quá trình phát triển ................................................................................... 28 3.2. CƠ CẤU TỔ CHỨC, QUẢN LÝ ..................................................................... 29 3.3. QUY MÔ PHƯƠNG TIỆN SẢN XUẤT ......................................................... 32 3.4. THUẬN LỢI, KHÓ KHĂN VÀ XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN ........................ 32 3.4.1. Thuận lợi ................................................................................................... 32 3.4.2. Khó khăn ................................................................................................... 33 3.4.3. Xu hướng phát triển .................................................................................. 33 Chương IV: THỰC TRẠNG CỦA CÔNG TY TRƯỚC KHI CỔ PHẦN HOÁ 35 4.1. TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH ................................................... 35 4.2. ĐÓNG GÓP NGÂN SÁCH.............................................................................. 37 4.3. NHÂN SỰ......................................................................................................... 38 4.4. TỶ SUẤT LỢI NHUẤN SAU THUẾ TRÊN NGUỒN VỐN.......................... 39 Chương V: PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG CỦA CÔNG TY SAU KHI CỔ PHẦN HOÁ 41 5.1. KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÔNG TY .......................... 41 5.1.1. Tình hình doanh thu của Công ty.............................................................. 41 5.1.1.1. Doanh thu từ hoạt động kinh doanh.................................................. 43 5.1.1.2. Thu nhập khác................................................................................... 45 5.1.2. Tình hình chi phí của Công ty................................................................... 46 5.1.2.1. Chi phí nhiên liệu.............................................................................. 48 5.1.2.2 . Chi phí nhân công ............................................................................ 48 5.1.2.3. Chi phí sửa chữa................................................................................ 49 5.1.2.4. Chi phí cẩu và vận chuyển ................................................................ 49 5.1.2.5. Chi phí khấu hao ............................................................................... 49 5.1.2.6. Chi phí quản lý.................................................................................. 50 5.1.2.7. Chi phí thuế tài nguyên ..................................................................... 50 5.1.3. Tình hình lợi nhuận của Công ty............................................................... 51 5.2. TỶ SỐ TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY.............................................................. 54 5.2.1. Tỷ số thanh toán........................................................................................ 54 5.2.1.1. Tỷ số thanh toán hiện thời................................................................. 54 5.2.1.2. Tỷ số thanh toán nhanh ..................................................................... 57 5.2.2. Tỷ số về cơ cấu tài chính........................................................................... 60 5.2.2.1. Tỷ số nợ............................................................................................. 60 5.2.2.2. Tỷ số thanh toán lãi vay .................................................................... 63 5.2.2.3. Đảm bảo nợ ....................................................................................... 65 5.2.3. Tỷ số hoạt động......................................................................................... 68 5.2.3.1. Kỳ thu tiền bình quân........................................................................ 68 5.2.3.2. Vòng quay tồn kho............................................................................ 70 5.2.3.3. Hiệu suất sử dụng tài sản cố định...................................................... 73 5.2.3.4. Vòng quay tổng tài sản...................................................................... 76 5.2.4. Tỷ số lợi nhuận.......................................................................................... 79 5.2.4.1. Doanh lợi tiêu thụ.............................................................................. 79 5.2.4.2. Tỷ lệ lãi gộp ...................................................................................... 82 5.2.4.3. Doanh lợi tài sản ............................................................................... 84 5.2.4.4. Doanh lợi vốn tự có........................................................................... 87 Chương VI: HIỆU QUẢ CHỦ TRƯƠNG CỔ PHẦN HOÁ DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC..................................... 91 6.1. HOẠT ĐỘNG KINH DOANH......................................................................... 93 6.2. TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH................................................................................. 94 6.2.1. Về khả năng thanh toán............................................................................. 94 6.2.2. Về tỷ số cơ cấu tài chính ........................................................................... 96 6.2.3. Về tỷ số hoạt động .................................................................................... 98 6.2.4. Về tỷ số doanh lợi ..................................................................................... 98 Chương VII: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CỔ PHẦN HOÁ DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC............................. 100 7.1. ĐỐI VỚI CÔNG TY CỔ PHẦN XÁNG CÁT AN GIANG ...........................100 7.1.1. Hội đồng quản trị và Ban Giám đốc ........................................................101 7.1.2. Bộ phận văn phòng ..................................................................................102 7.1.2.1. Bộ phận kế hoạch.............................................................................102 7.1.2.2. Bộ phận kế toán................................................................................102 7.1.2.3. Bộ phận tổ chức ...............................................................................102 7.1.3. Bộ phận sản xuất kinh doanh ...................................................................103 7.1.3.1. Bộ phận xáng guồng và xáng cẩu ....................................................103 7.1.3.2. Bộ phận công trình...........................................................................103 7.1.3.3. Bộ phận cơ khí .................................................................................103 7.1.3.4. Bộ phận máy bơm ............................................................................103 7.2. ĐỐI VỚI CƠ QUAN NHÀ NƯỚC .................................................................104 7.2.1. Về phương pháp định giá doanh nghiệp ..................................................104 7.2.2. Về tư tưởng của Giám đốc doanh nghiệp nhà nước.................................104 PHẦN KẾT LUẬN Chương VIII: KẾT LUẬN......................................................................107 CHƯƠNG I GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI 1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Khu vực kinh tế Nhà nước luôn chiếm vị trí chủ đạo, hoạt động trong lĩnh vực then chốt trong nền kinh tế nước ta. Trong điều kiện hiện nay, quá trình mở cửa và hội nhập với các nền kinh tế của các nước trên thế giới đã và đang đặt ra nhiều thách thức đối với nền kinh tế của nước ta nói chung và đối với khu vực kinh tế nhà nước nói riêng. Xu thế hội nhập này tạo cơ hội bình đẳng cho tất cả các doanh nghiệp, song nó cũng đặt các doanh nghiệp vào một cuộc chơi với quy luật “mạnh thắng, yếu thua”. Đặc biệt là đối với các doanh nghiệp nhà nước vốn được biết đến là thành phần kinh tế có cơ chế quản lý thiếu chặt chẽ; trình độ công nghệ sản xuất lạc hậu; thiếu năng động trong kinh doanh; bộ máy quản lý cồng kềnh... từ nhiều năm nay. Trước thực trạng đó, Đảng và Nhà nước ta đã chủ trương đổi mới và sắp xếp lại doanh nghiệp nhà nước nhằm tăng khả năng cạnh tranh và hoạt động có hiệu quả hơn, mà Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ ba (Khóa IX) đã khẳng định: “Đẩy mạnh cổ phần hóa những doanh nghiệp nhà nước mà Nhà nước không cần giữ 100% vốn, xem đó là khâu quan trọng để tạo chuyển biến cơ bản trong việc nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước”. Thực hiện chủ trương đổi mới và sắp xếp lại doanh nghiệp nhà nước, tỉnh An Giang đã tiến hành thí điểm và triển khai cổ phần hoá một số doanh nghiệp nhà nước từ năm 1998. Tuy gặp nhiều khó khăn nhưng tỉnh An Giang được đánh giá là có tiến trình cổ phần hóa đạt yêu cầu so với kế hoạch đề ra. Qua khảo sát thực tế, hầu hết các doanh nghiệp đều có mức tăng trưởng khá về sản xuất, kinh doanh, lợi nhuận, nộp ngân sách... Điều này cho thấy việc sắp xếp và đổi mới doanh nghiệp nhà nước tại tỉnh An Giang là giải pháp đúng đắn và rất cần thiết đối với tiến trình phát triển kinh tế xã hội tại địa phương. Nhằm hiểu hơn về hiệu quả của chủ trương cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước đã đem lại ở tỉnh An Giang, tôi đã chọn đề tài “HIỆU QUẢ CỔ PHẦN HÓA DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC: TRƯỜNG HỢP CÔNG TY CỔ PHẦN XÁNG CÁT AN GIANG” để nghiên cứu thực tập và làm luận văn tốt nghiệp. 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU Qua việc chọn đề tài này để nghiên cứu, tôi muốn đánh giá hiệu quả cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước trong những năm qua, mà ở đây là trường hợp Công ty Cổ phần Xáng cát An Giang. Từ đó, đề ra những giải pháp góp phần đẩy mạnh hiệu quả hoạt động ở Công ty, cũng như công tác cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước trong thời gian tới ở tỉnh An Giang. Để đạt được mục đích của đề tài đã đề ra, nội dung nghiên cứu của đề tài sẽ tập trung vào các vấn đề sau: ƒ Tìm hiểu thực trạng của doanh nghiệp trước khi tiến hành cổ phần hoá. ƒ Phân tích kết quả hoạt động kinh doanh và tình hình tài chính của Công ty sau khi cổ phần hóa. ƒ Đánh giá hiệu quả của chủ trương cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước tại Công ty Cổ phần Xáng cát An Giang. 1.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1.3.1. Phương pháp thu thập dữ liệu Để có được dữ liệu sơ cấp phục vụ cho việc nghiên cứu đề tài, tôi đã trực tiếp đến phỏng vấn Ban Giám đốc, Phòng Kế hoạch, Phòng Hành chính và Phòng Kế toán của Công ty Cổ phần Xáng cát An Giang. Ngoài những dữ liệu sơ cấp thu thập được, tôi còn sử dụng các dữ liệu thứ cấp sau: ƒ Nghị quyết Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp hành Trung Ương Đảng khóa IX. ƒ Nghị định số 64/2002/NĐ-CP của Chính phủ về việc chuyển doanh nghiệp nhà nước thành Công ty cổ phần. ƒ Các bài viết về Cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước trên các báo và tạp chí trong nước. ƒ Bảng cân đối kế toán, Bảng kết quả kinh doanh của Công ty Cổ phần Xáng cát An Giang. 1.3.2. Phương pháp phân tích dữ liệu Do đề tài có phạm vi nghiên cứu trong một lĩnh vực mới nên việc phân tích dữ liệu được thực hiện với nhiều phương pháp: ƒ Phương pháp so sánh được sử dụng trong phân tích kết quả kinh doanh và phân tích tỷ số tài chính thông qua việc so sánh các chỉ số của năm này với năm khác. Từ đó, nhận thấy được xu hướng biến động về tình hình kinh doanh cũng như tình hình tài chính của Công ty là tốt hay xấu qua các năm, nhằm đề ra những giải pháp thích hợp trong kỳ kinh doanh tiếp theo. ƒ Phương pháp tỷ lệ thường được sử dụng kết hợp với phương pháp so sánh trong quá trình phân tích nhằm thấy được sự thay đổi về tỷ lệ phần trăm của các chỉ số qua các năm, giúp ta dễ dàng nhận ra được hiệu quả từng nội dung cần nghiên cứu. ƒ Phương pháp chuyên gia cùng với việc phân tích các dữ liệu thu thập được, tôi còn tham khảo ý kiến của các chuyên gia về cổ phần hóa để đưa ra các nhận định, rút ra kết luận có tính chính xác hơn. 1.4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU Do thời gian nghiên cứu ngắn, phạm vi và lĩnh vực nghiên cứu mới nên tôi chỉ tập trung vào việc phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh và tình hình tài chính của Công ty Cổ phần Xáng cát An Giang – doanh nghiệp nhà nước được cổ phần hoá đầu tiên trong tỉnh – để rút ra tính hiệu quả của chủ trương cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước. Để có được cái nhìn bao quát, tôi đã thu thập số liệu của Công ty từ khi được thành lập (năm 1998) cho đến nay để tiến hành nghiên cứu. CHƯƠNG II CƠ SỞ LÝ LUẬN 2.1. SƠ LƯỢC VỀ CỔ PHẦN HÓA DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC 2.1.1. Một số khái niệm cơ bản 2.1.1.1. Công ty cổ phần (Điều 51, Luật Doanh nghiệp) ¾ Công ty cổ phần là doanh nghiệp, trong đó: ƒ Vốn điều lệ được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần; ƒ Cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về nợ và các nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã góp vào doanh nghiệp; ƒ Cổ đông có quyền tự do chuyển nhượng cổ phần của mình cho người khác, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 55 và khoản 1 Điều 58 của Luật này; ƒ Cổ đông có thể là tổ chức, cá nhân; số lượng cổ đông tối thiểu là ba và không hạn chế số lượng tối đa. ¾ Công ty cổ phần có quyền phát hành chứng khoán ra công chúng theo quy định của pháp luật về chứng khoán. ¾ Công ty cổ phần có tư cách pháp nhân kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. 2.1.1.2. Cổ đông: là một pháp nhân hoặc thể nhân chủ sở hữu phần vốn cổ phần của công ty cổ phần. 2.1.1.3. Cổ phần: là phần vốn góp tối thiểu mà mỗi cổ đông tham gia đầu tư vào công ty cổ phần. Đối với Việt Nam, giá trị của một cổ phần là 100.000 đồng. 2.1.1.4. Cổ phiếu: là giấy chứng nhận cổ phần. Được phát hành dưới hai hình thức: chứng chỉ và bút toán ghi sổ. Nó xác nhận quyền hợp pháp của người có cổ phiếu đối với tài sản và vốn của công ty cổ phần. 2.1.1.5. Trái phiếu: là một hợp đồng vay nợ, được phát hành dưới dạng chứng chỉ hoặc bút toán ghi sổ, xác nhận nghĩa vụ thanh toán nợ của nhà phát hành đối với người sở hữu trái phiếu. 2.1.1.6. Cổ tức: là lợi tức của cổ phần, là phần lợi nhuận ròng của công ty phân phối cho cổ đông theo tỷ lệ cổ phiếu sở hữu. 2.1.2. Mô hình cổ phần hóa của Việt Nam Quá trình chuyển đổi doanh nghiệp nhà nước sang công ty cổ phần là rất phức tạp. Nó dẫn đến hàng loạt những thay đổi trong doanh nghiệp như: cơ cấu tổ chức, cơ cấu vốn, hình thức sở hữu... Vì vậy, Nhà nước đã đề ra 3 mô hình cổ phần hóa cơ bản sau: ƒ Giữ nguyên giá trị thuộc vốn nhà nước hiện có tại doanh nghiệp, phát hành thêm cổ phiếu nhằm huy động thêm vốn của xã hội để đầu tư vào sản xuất kinh doanh. Hình thức này áp dụng cho các doanh nghiệp mà Nhà nước cần giữ một tỷ lệ cổ phần nhất định trong doanh nghiệp và doanh nghiệp đang hoạt động có hiệu quả, cần vốn để mở rộng sản xuất kinh doanh. ƒ Bán bớt phần vốn nhà nước hiện có tại doanh nghiệp cho người lao động trong doanh nghiệp và các nhà đầu tư khác để chuyển thành công ty cổ phần. Hình thức này được áp dụng cho các doanh nghiệp chưa cần huy động thêm vốn, mà chỉ cơ cấu lại quyền sở hữu về vốn và biện pháp quản lý doanh nghiệp. ƒ Bán toàn bộ phần vốn nhà nước hiện có tại doanh nghiệp, áp dụng cho các doanh nghiệp mà Nhà nước không cần nắm giữ cổ phần chi phối. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện tuỳ từng hoàn cảnh của mỗi doanh nghiệp mà có thể áp dụng hình thức nào hoặc kết hợp linh hoạt giữa các hình thức trên. Nhưng vấn đề quan trọng là làm sao để người lao động chiếm giữ một tỷ lệ cổ phần nhất định trong doanh nghiệp sau khi tiến hành cổ phần hoá, tạo điều kiện để người lao động làm chủ thực sự doanh nghiệp, tạo động cơ để họ nâng cao hiệu quả sản xuất và kinh doanh. 2.1.3. Tình hình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước ở các nước trên thế giới Quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước ở các nước trên thế giới đã diễn ra sôi nổi ngay từ những năm đầu của thập kỷ 80, đặc biệt là ở các nước Châu Âu(1). Điển hình: ƒ Ở Anh, từ năm 1979 đến năm 1988, Chính phủ đã bán ra 22,25 tỷ USD cổ phần Nhà nước trong các Ngành: bưu chính viễn thông, đóng tàu, hàng không... ƒ Ở Pháp, từ năm 1986 đến năm 1991, Chính phủ đã bán được 66 doanh nghiệp và ngân hàng của Nhà nước với tổng trị giá 275 tỷ Frăng. ƒ Ở CHLB Nga, từ năm 1991 đến năm 1996, Chính phủ đã chuyển đổi được 122.000 doanh nghiệp nhà nước. Gần đây là Trung Quốc với quan điểm “tiến hành chuyển đổi sở hữu từ từ, không nhanh, không chậm và luôn tỉnh táo, thận trọng”, tiến trình CPH đã diễn ra một cách bài bản với nhiều giai đoạn khác nhau từ năm 1978 đến năm 1997, kết quả Chính phủ đã cổ phần hóa được hơn 100.000 doanh nghiệp nhà nước. Nhìn lại chặng đường hơn 20 năm thực hiện mô hình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước của các nước trên thế giới, hầu hết các nước đều đạt được mục tiêu đề ra và đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu cho các nước đi sau. Bên cạnh những thành công vẫn còn tồn tại không ít những bất cập đặt ra cho các nước như một thách thức cần phải giải quyết như: tình trạng lao động dôi dư, việc định giá doanh nghiệp... để quá trình cổ phần hóa thành công hơn. Nhằm đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa ở nước ta trong thời gian tới, việc nghiên cứu ứng dụng những bài học kinh nghiệm và khắc phục những mặt trái, những tồn tại còn vứng mắc ở các nước vào điều kiện cụ thể ở nước ta là việc làm cần thiết. 2.1.4. Tình hình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước ở Việt Nam Ở nước ta, công cuộc cổ phần hóa bắt đầu trong bối cảnh tiến trình cổ phần hóa của các nước trên thế giới đang diễn ra hết sức sôi nổi. Tuy chậm hơn so với các nước nhưng đây cũng là một lợi thế, vì có thể ứng dụng được nhiều bài học kinh nghiệm của các nước vào hoàn cảnh cụ thể ở nước ta hiện nay. Sau hơn 10 năm tiến hành thí điểm và triển khai thực hiện, ta đã xây dựng được một khung pháp lý tương đối hoàn chỉnh, làm cơ sở để các doanh nghiệp nhà nước chuyển đổi sang công ty cổ phần. Qua đó đã nổi lên một số doanh nghiệp với cách làm bài bản, hoàn chỉnh đã trở thành mô hình điển hình cho các doanh nghiệp khác học tập. Tính đến 12/2001, cả nước đã có 772 doanh nghiệp và bộ phận doanh nghiệp nhà nước – chiếm khoảng 13% tổng số doanh nghiệp hiện có trong cả nước – đã hoàn thành chương trình cổ phần hóa (2). Đây là một thành công, điều này đã khẳng định chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước ta. Biểu hiện qua một số thành công: ƒ Hầu hết các doanh nghiệp sau khi tiến hành cổ phần hóa đều hoạt động có hiệu quả. ƒ Huy động được thêm nguồn vốn của xã hội. ƒ Vai trò của người lao động và thu nhập của họ được tăng lên đáng kể. ƒ Trình độ công nghệ sản xuất của doanh nghiệp được hiện đại hóa hơn. Bên cạnh những thành công đáng kể đó vẫn còn không ít những vướng mắc cần giải quyết để công cuộc cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước diễn ra nhanh hơn và thành công hơn. Một số vấn đề còn tồn tại: ƒ Cần hoàn thiện hơn hệ thống pháp lý và bộ máy chỉ đạo tiến trình cổ phần hóa. ƒ Nhà nước vẫn còn giữ một lượng lớn cổ phần trong doanh nghiệp nhằm chi phối hoạt động của doanh nghiệp. Điều này đã làm hạn chế khả năng tự chủ và giảm đi tính năng động của doanh nghiệp trong việc ra quyết định, hoạch định chiến lược sản xuất kinh doanh... ƒ Đa số các doanh nghiệp của ta thuộc loại vừa và nhỏ nên không đủ điều kiện để tham gia thị trường chứng khoán, làm hạn chế khả năng huy động vốn của doanh nghiệp. ƒ Việc xác định giá trị của doanh nghiệp và việc giải quyết tình trạng lao động dôi dư khi chuyển sang cổ phần hóa còn khó khăn. Để chương trình cổ phần hóa hoàn thành cơ bản vào năm 2005, vẫn còn nhiều việc phải giải quyết nhằm khắc phục những tồn tại trong thời gian qua và những năm tới. Đồng thời, cần tiếp tục phát huy những thành quả đã đạt được thông qua việc nhân rộng ra trong cả nước các mô hình cổ phần hóa thành công. Chặng đường sắp tới sẽ không thể diễn suôn sẻ, đòi hỏi chúng ta phải có quyết tâm cao, cố gắng lớn và luôn linh hoạt trước khó khăn, thử thách. 2.2. CHỦ TRƯƠNG CỦA ĐẢNG VÀ NHÀ NƯỚC VỀ CỔ PHẦN HÓA DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC 2.2.1. Chủ trương của Đảng Cộng sản Việt Nam Sau 30/4/1975, nền kinh tế nước ta được xây dựng và phát triển theo mô hình kinh tế kế hoạch hóa tập trung. Hai thành phần kinh tế: doanh nghiệp nhà nước và hợp tác xã gánh trọng trách duy trì sự phát triển của toàn bộ nền kinh tế, sản xuất và cung cấp hàng hóa cho nhân dân cả nước. Tuy nhiên do cơ chế quản lý không phù hợp, trình độ công nghệ lạc hậu và nhiều nguyên nhân khác đã dẫn đến hậu quả, vào những năm đầu của thập kỷ 80 nền kinh tế Việt Nam rơi vào tình trạng khủng hoảng trầm trọng, cung không đủ cầu, đời sống nhân gặp rất nhiều khó khăn. Trước thực trạng đó, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI đã mở ra con đường phát triển kinh tế theo cơ chế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa, có sự quản lý của Nhà nước. Nền kinh tế thị trường với sự cạnh tranh khốc liệt giữa nhiều thành phần kinh tế khác nhau ở trong và ngoài nước đã đòi hỏi doanh nghiệp nhà nước phải đổi mới để tăng khả năng kinh doanh và để tồn tại. Vì vậy, việc chuyển đổi một số doanh nghiệp nhà nước thành các công ty cổ phần là việc làm cần thiết và là xu hướng tất yếu để kiện toàn hơn vai trò chủ đạo trong nền kinh tế của khu vực kinh tế nhà nước. Chủ trương này của Đảng và Nhà nước ta được thể hiện xuyên suốt qua các kỳ Đại hội Đảng. Cụ thể: ƒ Nghị quyết Hội nghị Trung ương 2 Khóa VII (12-1991) “Chuyển một số doanh nghiệp quốc doanh có điều kiện thành công ty cổ phần và thành lập một số công ty quốc doanh cổ phần mới, phải làm thí điểm chỉ đạo chặt chẽ, rút kinh nghiệm chu đáo trước khi mở rộng trong phạm vi thích hợp”. ƒ Nghị quyết Hội nghị Đại biểu giữa nhiệm kỳ Khóa VII “Để thu hút thêm các nguồn vốn, tạo thêm động lực, ngăn chặn tiêu cực, thúc đẩy doanh nghiệp nhà nước làm ăn hiệu quả, cần thực hiện các hình thức cổ phần hóa ở mức độ phù hợp với tính chất và lĩnh vực sản xuất, kinh doanh; trong đó sở hữu nhà nước chiếm tỷ lệ cổ phần chi phối”. “Thí điểm việc bán một phần cổ phần, cổ phiếu của một số doanh nghiệp nhà nước cho các tổ chức và cá nhân ngoài doanh nghiệp”. ƒ Nghị quyết số 10/NQ-TW (17-3-1995) “Tuỳ tính chất loại hình doanh nghiệp nhà nước mà tiến hành bán một số tỷ lệ cổ phần cho cán bộ công nhân viên chức... và cá nhân ngoài doanh nghiệp”. ƒ Nghị quyết Đại hội VIII (7-1996) “Triển khai tích cực và vững chắc việc cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước để huy động thêm vốn, tạo thêm động lực thúc đẩy doanh nghiệp làm ăn có hiệu quả, làm cho tài sản nhà nước ngày càng tăng, không phải để tư nhân hóa. Bên cạnh những doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước sẽ có nhiều doanh nghiệp nhà nước nắm đa số hay nắm tỷ lệ cổ phần chi phối. Gọi thêm cổ phần hay bán cổ phần cho người lao động tại doanh nghiệp, cho các tổ chức và cá nhân ngoài doanh nghiệp tuỳ từng trường hợp cụ thể, vốn huy động được phải dùng để đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh”. ƒ Thông báo ý kiến của Bộ chính trị Khóa VIII/Số 63-TB/TW (04-04-1997) “Cổ phần hóa phải xuất phát từ yêu cầu phát triển của doanh nghiệp nhà nước, nhằm huy động thêm vốn của cả bên trong và bên ngoài doanh nghiệp để mở rộng ngành nghề, hiện đại hóa công nghệ, tạo thêm việc làm, phân công lại lao động, phát triển sản xuất, tích luỹ cho doanh nghiệp, đóng góp cho ngân sách và thu nhập cho người lao động. Cổ phần hóa phải làm tiềm lực kinh tế của Nhà nước tăng lên, hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp ngày càng cao, góp phần đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa ”. ƒ Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 Khóa VIII (12-1997) “Đối với các doanh nghiệp mà Nhà nước không cần nắm giữ 100% vốn, cần lập kế hoạch cổ phần hóa để tạo động lực phát triển, thúc đẩy làm ăn có hiệu quả. Sửa đổi, bổ sung các quy định, kiện toàn tổ chức chỉ đạo cổ phần hóa các cấp. Thí điểm việc bán cổ phần cho người nước ngoài. Khuyến khích nông dân sản xuất nguyên liệu, tham gia mua cổ phần ở các doanh nghiệp chế biến nông sản”. “Phân định loại doanh nghiệp công ích và doanh nghiệp kinh doanh; xác định danh mục loại doanh nghệp cần nắm giữ 100% vốn nhà nước; loại doanh nghiệp nhà nước cần nắm giữ tỷ lệ cổ phần chi phối; loại doanh nghiệp nhà nước chỉ cần giữ tỷ lệ cổ phần ở mức thấp”. ƒ Nghị quyết Đại hội IX (4-2001) “Thực hiện tốt chủ trương cổ phần hóa và đa dạng hóa sở hữu đối với những doanh nghiệp mà Nhà nước không cần nắm giữ 100% vốn”. “Hoàn thành cơ bản việc cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước mà Nhà nước không cần nắm giữ 100% sở hữu vốn. Ưu tiên bán cổ phần cho người lao động, mở rộng việc bán cổ phần cho nhà đầu tư trong nước và nước ngoài”. ƒ Nghị quyết Hội nghị Trung ương 3 Khóa IX (8-2001) “Mục tiêu cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước là nhằm tạo ra loại hình doanh nghiệp có nhiều chủ sở hữu, trong đó có đông đảo người lao động, để sử dụng có hiệu quả vốn, tài sản của Nhà nước và huy động thêm vốn xã hội vào phát triển sản xuất kinh doanh, tạo động lực mạnh mẽ và có cơ chế quản lý năng động, có hiệu quả cho doanh nghiệp nhà nước; phát huy vai trò làm chủ thực sự của người lao động, của cổ đông và tăng cường giám sát của xã hội đối với doanh nghiệp; bảo đảm hài hoà lợi ích của Nhà nước, doanh nghiệp và người lao động. Cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước không được biến thành tư nhân hóa doanh nghiệp nhà nước ”. “Đối tượng cổ phần hóa là những doanh nghiệp nhà nước hiện có mà Nhà nước không cần nắm giữ 100% vốn, không phụ thuộc vào thực trạng kết quả sản xuất kinh doanh. Cơ quan nhà nước có thẩm quyền căn cứ vào định hướng sắp xếp, phát triển doanh nghiệp nhà nước và điều kiện thực tế của từng doanh nghiệp mà quyết định chuyển doanh nghiệp nhà nước hiện có thành công ty cổ phần, trong đó Nhà nước có cổ phần chi phối, cổ phần đặc biệt, cổ phần ở mức thấp hoặc Nhà nước không giữ cổ phần”. 2.2.2. Quan điểm của tỉnh Đảng bộ tỉnh An Giang Chủ trương sắp xếp doanh nghiệp nhà nước thành các công ty cổ phần ở An Giang được thực hiện từ năm 1998. Đây là nhiệm vụ tương đối quan trọng trong phát triển kinh tế của địa phương, khi mà thành phần kinh tế doanh nghiệp nhà nước đang gặp khó khăn. Chủ trương này đã được Đảng bộ tỉnh An Giang chỉ đạo xuyên suốt từ năm 1996 cho đến nay qua các Kỳ Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh: ƒ Đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch 5 năm 1996-2000 “Việc đổi mới phương thức quản lý doanh nghiệp chuyển biến chậm. Khu vực kinh tế nhà nước chậm được sắp xếp, cổ phần hóa một số doanh nghiệp thiếu năng động trong sản xuất kinh doanh”. ƒ Phương hướng, nhiệm vụ, mục tiêu phát triển thời kỳ 2001-2005 “Thực hiện nhanh cổ phần hóa và từng bước hoàn thiện cơ chế chính sách quản lý các doanh nghiệp cổ phần”. ƒ Kế hoạch phát triển kinh tế xã hội 5 năm 2001-2005 “Đổi mới và sắp xếp doanh nghiệp nhà nước là hợp lực để phát huy thế mạnh và tăng cường sức cạnh tranh trong kinh doanh. Nghiên cứu thành lập một hoặc hai tổng công ty chuyên ngành trong lĩnh vực xây dựng và xuất khẩu, đồng thời tiến hành cổ phần hóa những doanh nghiệp kém hiệu quả và những doanh nghiệp cần tăng vốn đầu tư để mở rộng hoạt động kinh doanh”. 2.3. CÁC CHỈ TIÊU PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CỦA DOANH NGHIỆP Quản trị tài chính là việc nghiên cứu các mối quan hệ tài chính phát sinh trong phạm vi hoạt động sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp. Để từ đó có thể đưa ra các quyết định tài chính nhằm những mục tiêu khác nhau như tối đa hóa lợi nhuận, tối đa hóa giá trị doanh nghiệp và các mục tiêu khác. Việc hoạch định tài chính của một doanh nghiệp là việc làm cần thiết nhằm đề ra một kế hoạch tốt và hiệu quả trong việc điều hành sản xuất kinh doanh. Nó có thể được thực hiện bằng nhiều hình thức khác nhau nhưng phải dựa trên điều kiện thực tế của doanh nghiệp. Một việc làm thường xuyên của các nhà quản trị tài chính là phân tích các tỷ số tài chính của doanh nghiệp, nó không những đáp ứng được nhu cầu của nhà quản trị mà còn giúp cho các chủ thể khác hiểu hơn về tình hình tài chính của doanh nghiệp khi quan tâm đến. Các tỷ số tài chính thường được chia làm 4 loại sau: 2.3.1. Tỷ số thanh toán (thanh khoản) Chỉ tiêu này đo lường khả năng đáp ứng các nghĩa vụ tài chính ngắn hạn của doanh nghiệp. Đây là mối quan tâm hàng đầu của các nhà đầu tư là liệu doanh nghiệp có khả năng trả các khoản nợ khi chúng đến hạn hay không, căn cứ vào đây nhà đầu tư quyết định cho doanh nghiệp vay vốn hay không. 2.3.1.1. Tỷ số thanh toán hiện thời Chỉ tiêu này cho ta thấy khả năng trả nợ ngắn hạn của doanh nghiệp bằng chính tài sản ngắn hạn của mình. Tỷ số này của doanh nghiệp tốt nhất là nằm trong khoảng từ 1,5 lần đến 2,5 lần. Tỷ số thanh toán hiện thời trung bình Ngành là: 2,0 lần. Được xác định bởi công thức sau: Tỷ số thanh toán hiện thời = Tài sản lưu động và đầu tư ngắn hạn Nợ ngắn hạn Các nhân tố ở công thức trên được xác định như sau: ƒ Tài sản lưu động và đầu tư ngắn hạn là toàn bộ tài sản lưu động và các khoản đầu tư ngắn hạn hiện có của doanh nghiệp đến thời điểm lập báo cáo. Đó là những tài sản có thể chuyển đổi thành tiền trong khoảng thời gian dưới một năm. Cụ thể bao gồm các khoản như: tiền mặt, đầu tư ngắn hạn, các khoản phải thu và tồn kho. ƒ Nợ ngắn hạn là toàn bộ các khoản nợ có thời hạn trả dưới một năm kể từ ngày lập báo cáo. Vì vậy dùng tài sản lưu động và các khoản đầu tư ngắn hạn để trang trải các khoản nợ ngắn hạn là phù hợp. Cụ thể bao gồm các khoản như: các khoản phải trả, vay ngắn hạn, vay tích luỹ và các khoản nợ ngắn hạn khác. Tỷ số này được chấp nhận hay không tuỳ thuộc vào sự so sánh với tỷ số thanh toán trung bình Ngành mà doanh nghiệp đang kinh doanh hoặc so sánh với các năm trước để thấy được sự tiến bộ hay giảm sút. ƒ Nếu tỷ số thanh toán hiện thời giảm cho thấy khả năng thanh toán giảm và cũng là dấu hiệu báo trước những khó khăn về tài chính sẽ xảy ra. ƒ Nếu tỷ số thanh toán hiện thời cao điều đó có nghĩa là doanh nghiệp luôn sẵn sàng thanh toán các khoản nợ. Tuy nhiên, nếu tỷ số thanh toán hiện hành quá cao sẽ làm giảm hiệu quả sử dụng vốn vì doanh nghiệp đã đầu tư quá nhiều vào tài sản lưu động hay nói cách khác là việc quản lý tài sản lưu động không hiệu quả. Ngoài ra, một doanh nghiệp nếu dữ trữ nhiều hàng tồn kho thì sẽ có tỷ số thanh toán hiện thời cao, mà hàng tồn kho là những hàng ứ đọng, hàng có phẩm chất kém. Vì vậy, trong nhiều trường hợp tỷ số thanh toán hiên thời không phản ánh chính xác khả năng thanh toán của doanh nghiệp. 2.3.1.2. Tỷ số thanh toán nhanh Chỉ tiêu này đo lường khả năng trả nợ ngắn hạn bằng các tài sản có tính thanh khoản cao. Tỷ số thanh toán nhanh trung bình ngành là: 1,0 lần. Được xác định bởi công thức sau: Tỷ số thanh toán nhanh = Tài sản lưu động - Hàng tồn kho Nợ ngắn hạn Đó là tỷ lệ của những tài sản lưu động có thể nhanh chóng chuyển đổi thành tiền mặt, bao gồm tất cả tài sản lưu động trừ hàng tồn kho bởi vì hàng tồn kho là tài sản cần phải có thời gian bán chúng và có khả năng mất giá cao – nghĩa là nó có khả năng thanh toán kém nhất. 2.3.2. Tỷ số về cơ cấu tài chính Cơ cấu tài chính được khái niệm như là việc điều hành thông qua các khoản nợ vay để khuếch đại lợi nhuận cho doanh nghiệp. Cơ cấu tài chính được coi như một chính sách tài chính của doanh nghiệp, có vai trò và vị trí quan trọng. 2.3.2.1. Tỷ số nợ Chỉ tiêu này cho thấy tài sản của doanh nghiệp được tài trợ bao nhiêu từ nợ và qua đó đánh giá tình hình nợ vay của doanh nghiệp có hiệu quả không. Đây cũng là căn cứ để nhà đầu tư quyết định có đầu tư vào doanh nghiệp hay không. Tỷ số nợ trung bình Ngành là: 33%. Được xác định bởi công thức sau: Tỷ số nợ = Tổng nợ Tổng tài sản Các nhân tố ở công thức trên được xác định như sau: ƒ Tổng nợ bao gồm toàn bộ các khoản nợ ngắn hạn và dài hạn của doanh nghiệp cho đến thời hạn lập báo cáo. Nợ ngắn hạn như: các khoản phải trả, các khoản nợ tích luỹ, các khoản vay ngắn hạn dưới một năm và các khoản nợ khác. Nợ dài hạn: các khoản nợ vay dài hạn của ngân hàng, nợ do phát hành trái phiếu, do mua hàng trả chậm. ƒ Tổng tài sản là toàn bộ tài sản hiện có cho đến thời điểm lập báo cáo, gồm tài sản lưu động và tài sản cố định. Các chủ nợ thường thích một tỷ số nợ vừa phải, tỷ số nợ càng thấp thì món nợ càng được đảm bảo. Doanh nghiệp sẽ dễ dàng huy động thêm vốn bằng cách đi vay. Nhưng doanh nghiệp lại muốn tỷ số nợ cao, vì việc tăng lợi nhuận bằng cách tăng vốn tự có để đáp ứng như cầu hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp sẽ làm giảm quyền kiểm soát doanh nghiệp; còn việc tăng lợi nhuận bằng cách đi vay nợ để đáp ứng nhu cầu kinh doanh của doanh nghiệp sẽ không ảnh hưởng đến quyền kiểm soát của doanh nghiệp. Và điều này làm hạn chế khả năng huy động thêm vốn cho doanh nghiệp một khi tỷ số nợ của doanh nghiệp cao. 2.3.2.2. Tỷ số thanh toán lãi vay Được dùng để đo lường mức độ mà lợi nhuận phát sinh do việc sử dụng vốn để đảm bảo khả năng trả lãi vay như thế nào. Tỷ số thanh toán lãi vay trung bình Ngành là: 8 lần. Được xác định bởi công thức sau: Tỷ số thanh toán lãi vay = Lợi nhuận trước thuế + Lãi vay Chi phí lãi vay Các nhân tố ở công thức trên được xác định như sau: ƒ Lợi nhuận trước thuế và lãi vay phản ánh số tiền mà doanh nghiệp có thể có để trả lãi vay trong năm. Ở đây phải sử dụng lợi tức trước thuế mà không phải là lãi ròng là vì lãi vay được tính vào tổng chi phí trước khi tính thuế thu nhập. ƒ Chi phí lãi vay là số tiền mà doanh nghiệp phải trả hàng năm cho các khoản vay nợ của mình như: lãi vay ngắn hạn ở ngân hàng, lãi nợ vay do phát hành trái phiếu. Chỉ tiêu này cao cho thấy doanh nghiệp đang sử dụng các khoản nợ vay có hiệu quả, nó là cơ sở để doanh nghiệp dễ dàng huy động thêm vốn vay từ các nhà đầu tư khác. Ngược lại, nếu doanh nghiệp quá yếu về chỉ tiêu này, các chủ nợ có thể nhanh chóng rút lại các khoản đầu tư vào doanh nghiệp và có thể đưa đến việc phá sản doanh nghiệp. 2.3.2.3. Đảm bảo nợ Được dùng để đánh giá khả năng tự chủ về tài chính của doanh nghiệp trong kỳ kế toán. Tỷ số đảm bảo nợ trung bình Ngành là: từ 0% đến 100%. Được xác định bởi công thức sau: Đảm bảo nợ = Tổng nợ Vốn chủ sở hữu Tỷ số đảm bảo nợ cho phép có thể được giới hạn trong khoảng từ 0 đến 1: ƒ Nếu tỷ số đảm bảo nợ = 0, điều đó có nghĩa doanh nghiệp không sử dụng nợ cho việc mua sắm tài sản mà nguồn tài sản của doanh nghiệp được hình thành bởi 100 % vốn chủ sở hữu. ƒ Nếu tỉ số đảm bảo nợ =1, điều đó có nghĩa nguồn tài sản của doanh nghiệp được hình thành bởi 50 % nợ và 50 % vốn chủ sở hữu. Nguồn vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp gồm toàn bộ nguồn vốn và nguồn kinh phí. Nguồn vốn như: nguồn vốn kinh doanh, quỹ đầu tư phát triển, quỹ khen thưởng và phúc lợi... Nguồn kinh phí như: quĩ quản lý của cấp trên, nguồn kinh phí sự nghiệp... 2.3.3 Tỷ số hoạt động (Hiệu suất sử dụng – Doanh thu) Các tỷ số này đo lường hoạt động kinh doanh của một doanh nghiệp. Để nâng cao chỉ số hoạt động, các nhà quản trị phải biết là những tài sản nào chưa dùng hoặc không dùng không tạo ra thu nhập vì thế doanh nghiệp cần phải biết cách sử dụng chúng có hiệu quả hơn hoặc loại bỏ chúng đi. 2.3.3.1. Kỳ thu tiền bình quân Phản ánh số ngày thu tiền bình quân từ khi ghi nhận doanh thu. Kỳ thu tiền bình quân trung bình Ngành là: 20 ngày. Được xác định bởi công thức sau: Kỳ thu tiền bình quân = Các khoản phải thu * 360 Doanh thu thuần Các nhân tố ở công thức trên được xác định như sau: ƒ Các khoản phải thu là những hoá đơn bán hàng chưa thu tiền về do doanh nghiệp thực hiện chính sách bán chịu và các khoản tạm ứng chưa thanh toán, khoản trả trước cho người bán... ƒ Doanh thu thuần là doanh số bán ra của doanh nghiệp trong năm sau khi trừ đi các khoản giảm trừ trong năm như: chiết khấu, giảm giá, hàng bị trả lại và thuế doanh thu. Kỳ thu tiền bình quân cao hay thấp phụ thuộc vào chính sách bán chịu của doanh nghiệp. Về nguyên tắc, tỷ số này càng thấp càng tốt, nếu kỳ thu tiền bình quân của doanh nghiệp thấp thì hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp đó cao do vốn ít bị chiếm dụng trong khâu thanh toán. Nếu kỳ thu tiền bình quân của doanh nghiệp quá cao thì sức cạnh tranh của doanh nghiệp sẽ giảm do các khoản phải thu quá lớn, điều đó có nghĩa chính sách bán chịu của doanh nghiệp quá nhiều_ điều mà thông thường chỉ doanh nghiệp có sức cạnh tranh kém mới thực hiện chính sách này để tiêu thụ hàng hoá. Tuy nhiên, không thể chỉ dựa vào chỉ số kỳ thu tiền trong kỳ mà kết luận tính hiệu quả về khả năng thu hồi vốn mà cần phải xem xét thêm một số yếu tố khác như: đặc điểm Ngành nghề kinh doanh, chiến lược phát triển, chính sách bán hàng của doanh nghiệp... 2.3.3.2. Vòng quay tồn kho Đo lường mức doanh số bán liên quan đến mức độ tồn kho của các loại hàng hóa, thành phẩm, nguyên vật liệu… Đây là chỉ tiêu kinh doanh khá quan trọng vì dự trữ nguyên vật liệu là để sản xuất, sản xuất hàng hoá là để tiêu thụ nhằm đạt mức doanh thu và lợi nhuận cao trên cơ sở đáp ứng nhu cầu thị trường. Quy mô tồn kho của một doanh nghiệp có thể lớn nhưng cũng có thể nhỏ, điều đó phụ thuộc vào ngành nghề kinh doanh của doanh nghiệp và thời gian kinh doanh trong năm. Vòng quay tồn kho trung bình Ngành là: 9 lần. Được xác định bởi công thức sau: Vòng quay tồn kho = Doanh thu thuần Tồn kho Tồn kho là toàn bộ các loại tài sản như: nguyên vật liệu trong khâu dữ trữ, chi phí sản xuất dở dang trong khâu sản xuất và thành phẩm trong khâu lưu thông. 2.3.3.3 . Hiệu suất sử dụng tài sản cố định Chỉ tiêu này được sử dụng để đo lường tính hiệu quả của việc sử dụng tài sản cố định trong kỳ của doanh nghiệp như thế nào. Hiệu suất sử dụng tài sản cố định trung bình Ngành là: 5 lần. Được xác định bởi công thức sau: Hiệu suất sử dụng tài sản cố định = Doanh thu thuần Tài sản cố định Tài sản cố định được xác định trên cơ sở giá trị còn lại của tài sản cố định (tài sản cố định thuần) đến thời điểm lập báo cáo. Nó được xác định căn cứ vào nguyên giá của tài sản cố định sau khi khấu trừ phần khấu hao tích luỹ đến thời điểm lập báo cáo. Tỷ số này càng cao thì càng tốt. Vì khi đó hiệu suất sử dụng tài sản cố định cao cho thấy công suất sử dụng tài sản cố định cao. Nếu hiệu suất sử dụng tài sản cố định của doanh nghiệp không cao thì doanh nghiệp cần xem lại nguyên nhân của việc sử dụng tài sản cố định không hiệu quả, thường là: đầu tư tài sản cố định quá mức cần thiết, tài sản cố định không sử dụng chiếm tỷ trọng lớn, tài sản cố định được sử dụng với công suất thấp hơn công suất được thiết kế. 2.3.3.4. Vòng quay tổng tài sản Chỉ tiêu này phản ánh hiệu suất sử dụng toàn bộ tài sản của doanh nghiệp, nghĩa là trong một năm tài sản của doanh nghiệp quay được bao nhiêu lần. Vòng quay tổng tài sản trung bình Ngành là: 2 lần. Được xác định bởi công thức sau: Vòng quay tổng tài sản = Doanh thu thuần Tổng tài sản Tổng tài sản được xác định báo gồm tài sản cố định và tài sản lưu động của doanh nghiệp đến thời điểm lập báo cáo. Chỉ tiêu này của doanh nghiệp càng cao chứng tỏ doanh nghiệp sử dụng tài sản rất hiệu quả trong một kỳ kinh doanh. Nếu chỉ tiêu này thấp, doanh nghiệp phải xem xét việc sử dụng tài sản cố định và tài sản lưu động có hiệu quả không, bằng cách kết hợp với các chỉ tiêu: tỷ số thanh toán hiện thời, tỷ số thanh toán nhanh và hiệu suất sử dụng tài sản cố định. 2.3.4. Tỷ số lợi nhuận (doanh lợi) Chỉ tiêu này phản ánh kết quả của hàng loạt chính sách và quyết định của doanh nghiệp. Các tỷ số tài chính nói trên cho thấy phương thức mà doanh nghiệp được điều hành, thì các tỷ số về lợi nhuận sẽ cho thấy hiệu năng quản trị của doanh nghiệp. Trước khi đầu tư vào một doanh nghiệp, các nhà đầu tư thường quan tâm đến các tỷ số về lợi nhuận và sự thay đổi của chỉ tiêu này như thế nào qua quá trình hoạt động kinh doanh bởi vì mức lợi tức sau thuế thu được có ý nghĩa quan trọng đối với các nhà đầu tư. 2.3.4.1. Doanh lợi tiêu thụ Chỉ tiêu này phản ánh mức sinh lời trên doanh thu, chúng ta nên kết hợp chỉ tiêu này với mức sinh lợi tức sau thuế của năm trước để so sánh. Doanh lợi tiêu thụ trung bình Ngành là: 5%. Được xác định bởi công thức sau: Doanh lợi tiêu thụ = Lợi tức sau thuế Doanh thu thuần Lợi tức sau thuế là phần lợi nhuận còn lại của doanh thu thuần sau khi đã khấu trừ tổng chi phí và thuế thu nhập. Chỉ tiêu này cho thấy một đồng doanh thu tạo ra được bao nhiêu đồng lợi nhuận. Vì vậy, chỉ tiêu này càng cao chứng tỏ doanh nghiệp càng hoạt động hiệu quả. Đây cũng là yếu tố để nhà đầu tư quyết định đầu tư vào doanh nghiệp hay không. Nếu chỉ tiêu này không cao có nghĩa là chi phí hoạt động của doanh nghiệp không được hợp lý so với các doanh nghiệp cùng Ngành. Do đó doanh nghiệp cần có biện pháp quản lý các loại chi phí nhằm giảm thấp nhất chi phí để gia tăng mức sinh lời. 2.3.4.2 . Tỷ lệ lãi gộp Chỉ tiêu này phản ánh mức sinh lời trước khi trừ chi phí chung, chi trả lãi vay, thuế thu nhập của doanh nghiệp trên doanh thu. Tỷ lệ lãi gộp trung bình Ngành là: 20%. Được xác định bởi công thức sau: Tỷ lệ lãi gộp = Lãi gộp Doanh thu thuần Lãi gộp được xác định là phần doanh thu thuần của doanh nghiệp còn lại sau khi đã trừ đi giá vốn hàng bán của doanh nghiệp. Chỉ tiêu này của doanh nghiệp cao cho thấy doanh nghiệp đang có chi phí sản xuất sản phẩm ở mức hiệu quả nhất, không ảnh hưởng lớn đến lãi gộp của doanh nghiệp. Nếu tỷ lệ lãi gộp của doanh nghiệp thấp thì doanh nghiệp phải xem lại chi phí sản xuất ra sản phẩm của doanh nghiệp có hiệu quả không so với các doanh nghiệp khác trong cùng Ngành. 2.3.4.3. Doanh lợi tài sản (ROA) Chỉ tiêu này phản ánh kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh, phản ánh hiệu quả của các tài sản được đầu tư hay còn được gọi là khả năng sinh lời của đầu tư. Doanh lợi tài sản trung bình Ngành là: 10%. Được xác định bởi công thức sau: Doanh lợi tài sản = Lợi tức sau thuế Tổng tài sản Doanh lợi tài sản của doanh nghiệp cao thể hiện sự sắp xếp, phân bổ và quản lý tài sản hợp lý và hiệu quả; cho thấy mức độ hiệu quả mà tổng tài sản của doanh nghiệp mang lại. Đồng thời, cũng cho ta thấy hiệu quả của việc sử dụng các khoản lãi vay trong doanh nghiệp đang rất tốt, nó không làm giảm lợi tức sau thuế quá nhiều. Ngược lại, nếu chỉ tiêu này thấp có nghĩa là việc sử dụng tài sản của doanh nghiệp không tốt, tài sản của doanh nghiệp quá lớn trong khi lợi tức sau thuế không đổi, doanh nghiệp cần giảm lượng tài sản không cần thiết sử dụng và nâng cao năng suất sử dụng tài sản trong kỳ của doanh nghiệp. Ngoài ra chi phí lãi vay cũng là nguyên nhân làm giảm lợi tức sau thuế, dẫn đến giảm doanh lợi tài sản. 2.3.4.4. Doanh lợi vốn tự có (ROE) Doanh lợi vốn tự có hay còn gọi là tỷ suất lợi nhuận của vốn cổ đông, chỉ tiêu này phản ánh hiệu quả của vốn tự có, hay chính xác hơn là đo lường mức sinh lời đầu tư của vốn chủ sở hữu. Những nhà đầu tư thường quan tâm đến chỉ tiêu này bởi vì họ quan tâm đến khả năng thu nhận được lợi nhuận so với vốn do họ bỏ ra để đầu tư. Doanh lợi vốn tự có trung bình Ngành là: 15%. Được xác định bởi công thức sau: Doanh lợi vốn tự có = Lợi nhuận sau thuế Vốn tự có Khi đánh giá chỉ tiêu doanh lợi vốn tự có của doanh nghiệp ta thường kết hợp với chỉ tiêu doanh lợi vốn tự có trung bình của Ngành và chỉ tiêu doanh lợi tài sản của doanh nghiệp. Nếu doanh lợi vốn tự có của doanh nghiệp cao hơn trung bình Ngành thì các chủ sở hữu hoàn toàn tin tưởng vào hoạt động của doanh nghiệp. Ngược lại, doanh lợi vốn tự có thấp hơn trung bình Ngành thì sẽ không được các chủ sở hữu tán thành. Tuy nhiên, nếu so sánh với doanh lợi tài sản mà doanh lợi vốn tự có không quá chênh lệch thì ta có thể nhận thấy doanh nghiệp đang sử dụng tỷ số nợ cao hơn mức bình thường. CHƯƠNG III GIỚI THIỆU CÔNG TY CỔ PHẦN XÁNG CÁT AN GIANG 3.1. LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CÔNG TY Tên Công ty : Công ty Cổ phần Xáng cát An Giang. Vốn điều lệ : 1.920.000.000 đồng (Một tỷ chín trăm hai mươi triệu đồng). Địa chỉ : 22/2 Phan Bội Châu, P. Bình Khánh, Tp. Long Xuyên, An Giang. Điện thoại : 076.954211 – 076.954611. Fax : 076.841280. 3.1.1. Lịch sử hình thành Công ty Cổ phần Xáng cát An Giang tiền thân là Bộ phận khai thác kinh doanh cát sông, trực thuộc Công ty Xây lắp và Sản xuất kinh doanh vật liệu xây dựng An Giang (thường gọi là Công ty Xây lắp An Giang – đây là một doanh nghiệp Nhà nước trực thuộc Uỷ ban nhân dân tỉnh An Giang). Lĩnh vực hoạt động của đơn vị là kinh doanh và khai thác cát sông trong phạm vi tỉnh An Giang. Năm 1997, căn cứ vào tình hình sản xuất kinh doanh và phương án thực hiện mục tiêu cổ phần hoá của Uỷ ban nhân dân tỉnh An Giang từ năm 1998 – 2002, Công ty Xây lắp An Giang có đầy đủ điều kiện thực hiện cổ phần hoá bộ phận xáng cát: ƒ Xáng cát không thuộc loại Nhà nước đầu tư nắm giữ 100% vốn sản xuất kinh doanh. ƒ Công ty Xây lắp An Giang luôn hoàn thành vượt mức kế hoạch trên giao, là một trong những đơn vị hoạt động kinh doanh có hiệu quả trong tỉnh. ƒ Điều kiện để phát triển tương đối thuận lợi, xét về tất cả các mặt như: thị trường, kỹ thuật sản xuất, chất lượng sản phẩm, trình độ quản lý và lực lượng nhân công kỹ thuật. ƒ Mức thu nhập bình quân ở Công ty Xây lắp An Giang tương đối cao so với các doanh nghiệp nhà nước trong tỉnh. Khi chuyển bộ phận Xáng cát sang hoạt động dưới hình thức Công ty cổ phần, với cơ chế quản lý tự chủ và có hiệu quả sẽ vẫn đảm bảo thu nhập cho cán bộ công nhân viên chức. ƒ Cán bộ công nhân viên chức của Công ty đã nhận thức được chủ trương cổ phần hoá của Nhà nước, có thái độ ủng hộ và quyết tâm thực hiện ở đơn vị mình. ƒ Tình hình kinh tế ổn định, chỉ số lạm phát ở mức thấp, giá cả được kiềm giữ không biến động lớn... và sự xuất hiện của các công ty kiểm toán và thị trường chứng khoán sắp được thành lập đã tạo cơ sở để mọi người dân, nhất là cán bộ công nhân viên trong Công ty Xây lắp An Giang yên tâm đầu tư vào Công ty. Do vậy, ngày 30/03/1997, bộ phận xáng cát của Công ty Xây lắp An Giang ngừng hoạt động để tiến hành đánh giá lại giá trị tài sản và xây dựng phương án cổ phần hoá theo các căn cứ sau: ƒ Căn cứ vào Nghị định số 28/CP, ngày 07/05/1996 của Thủ tướng Chính phủ về việc chuyển một số doanh nghiệp Nhà nước thành Công ty Cổ phần; ƒ Căn cứ thông tư số 50TC/TCDN, ngày 30/08/1996 của Bộ Tài chính hướng dẫn những vấn đề về tài chính, bán cổ phần và phát hành cổ phiếu trong việc chuyển mốt số doanh nghiệp Nhà nước thành Công ty Cổ phần theo Nghị định 28/CP, ngày 07/05/1996 của Thủ tướng Chính phủ; ƒ Căn cứ Quyết định số 01/CPH, ngày 04/09/1996 của Bộ trưởng Trưởng Ban chỉ đạo Trung ương Cổ phần hoá về ban hành quy trình chuyển doanh nghiệp Nhà nước thành Công ty Cổ phần; ƒ Căn cứ Thông tư số 17/LĐTBXH-TT, ngày 07/09/1996 hướng dẫn về chính sách đối với người lao động khi chuyển doanh nghiệp Nhà nước thành Công ty Cổ phần theo Nghị định 28/CP, ngày 07/05/1996 của Thủ tướng Chính phủ; ƒ Căn cứ Văn bản số 1104/TLĐ, ngày 13/09/1996 của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam hướng dẫn nội dung hoạt động Công đoàn khi chuyển doanh nghiệp Nhà nước thành Công ty Cổ phần theo Nghị định 28/CP, ngày 07/05/1996 của Thủ tướng Chính phủ; ƒ Căn cứ Quyết định số 7506/QĐ-UB ngày 15/12/1997 của UBND tỉnh An Giang về việc thực hiện cổ phần hoá bộ phận xáng cát của Công ty Xây lắp An Giang để thành lập Công ty Cổ phần Xáng cát An Giang; ƒ Căn cứ Bảng cân đối kế toán của bộ phận xáng cát đến ngày 30/03/1997 của Công ty Xây lắp An Giang đã được kiểm toán bởi Cục Quản lý Vốn và Tài sản Nhà nước tại An Giang. Ngày 06/08/1997, phương án cổ phần hoá được Ban chỉ đạo Cổ phần hoá tỉnh An Giang và Uỷ ban nhân dân tỉnh An Giang phê duyệt. Sau đó, từ tháng 09/1997 đến tháng 12/1997, Ban Cổ phần hoá doanh nghiệp đã tiến hành xin Uỷ ban nhân dân được phép bán cổ phần; tiến hành bán cổ phần; tổ chức Đại hội đồng Cổ đông; bầu Hội đồng quản trị; thông qua điều lệ hoạt động của Công ty và tiến hành đăng ký kinh doanh. Ngày 01/01/1998, Công ty Cổ phần Xáng cát An Giang chính thức được thành lập và đi vào hoạt động theo giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh số 064850 do Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh An Giang cấp ngày 14/02/1998. 3.1.2. Quá trình phát triển Công ty Cổ phần Xáng cát An Giang là doanh nghiệp đầu tiên trong tỉnh An Giang được cổ phần hoá từ một bộ phận doanh nghiệp nhà nước nên đã gặp rất nhiều khó khăn về thủ tục thành lập, việc định giá lại giá trị tài sản, phát hành cổ phiếu, tiến hành Đại hội cổ đông, xây dựng điều lệ tổ chức hoạt động cho Công ty... Đồng thời, Hội đồng quản trị và Ban Giám đốc phải tự chịu trách nhiệm quản lý, sử dụng vốn có hiệu quả, trả lương cho cán bộ công nhân viên cũng như về kết quả kinh doanh trước Đại hội đồng cổ đông. Trước những khó khăn và thử thách ban đầu, Công ty đã có những giải pháp kịp thời: ƒ Tranh thủ sự quan tâm giúp đỡ và tạo điều kiện của Uỷ ban nhân dân và các ban ngành trong việc xin giấy phép khai thác cát sông, đấu thầu công trình, hoạch toán sổ sách kế toán... ƒ Quản lý, sắp xếp lại đội ngũ cán bộ công nhân viên trong Công ty nhằm nâng cao năng suất và chất lượng lao động. ƒ Cải tiến kỹ thuật nhằm tiết kiệm chi phí trong việc sửa chữa cũng như hoạt động sản xuất kinh doanh. ƒ Mở rộng phạm vi hoạt động để tìm kiếm khách hàng mới. Bằng sự nỗ lực phấn đấu, phát huy thuận lợi và khắc phục khó khăn của toàn thể cán bộ công nhân viên trong toàn Công ty mà lĩnh vực hoạt động của Công ty ngày càng được mở rộng. Từ một lĩnh vực đăng ký kinh doanh sau khi thành lập là khai thác và kinh doanh cát sông, qua một thời gian hoạt động, do yêu cầu phát triển của Công ty và của thị trường, Công ty đã đăng ký thêm một số lĩnh vực hoạt động khác: ƒ Ngày 21/02/2000, bổ sung hoạt động san lấp mặt bằng. ƒ Ngày 17/10/2000, được bổ sung hoạt động vận tải thuỷ bộ. ƒ Ngày 13/03/2001, được bổ sung hoạt động nạo vét kênh mương. ƒ Ngày 25/08/2002, được bổ sung hoạt động xây dựng cơ bản. Năm 2002, nhằm đáp ứng nhu cầu vốn cho hoạt động kinh doanh – đầu tư mua cần cẩu Unit, cần cẩu Koering 25 tấn và cần cẩu Koering 60 tấn – Công ty đã tăng thêm 50% vốn điều lệ – trị giá 640.500.000 đồng (Sáu trăm bốn mươi triệu năm trăm ngàn đồng) – bằng việc phát hành cổ phiếu phổ thông, nâng tổng số vốn điều lệ của Công ty lên 1.920.000.000 đồng (Một tỷ chín trăm hai mươi triệu đồng). Việc tăng vốn điều lệ chứng tỏ Công ty đã vượt qua được giai đoạn khó khăn ban đầu và từng bước hoạt động có hiệu quả, đầu tư mở rộng lĩnh vực hoạt động sản xuất kinh doanh. Kết quả của việc đẩy mạnh đầu tư được thể hiện rất rõ vào đầu năm 2003, Công ty đã đầu tư phương tiện xe đào (trị giá 340 triệu đồng) và mua đất xây dựng trụ sở mới (trị giá 700 triệu đồng). Hiệu quả của việc đầu tư này là rất cao, phương tiện xe đào giúp cho Công ty chủ động giải quyết nhiều việc trong công tác thi công đê bao, san lấp mặt bằng ở những công trình vừa và nhỏ... góp phần giảm chi phí và thời gian thi công, từ đó, nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường cũng như tăng lợi nhuận. Việc mua đất xây dựng trụ sở Công ty là một hướng đầu tư đúng đắn và nhạy bén, bởi vì, theo giá thị trường bất động sản tự do hiện nay thì giá trị của khu đất đã tăng lên đáng kể. Ngoài ra, Công ty không phải trả tiền thuê mướn văn phòng, tạo điều kiện thuận lợi trong giao dịch với khách hàng cũng như nâng cao uy tín của mình. 3.2. CƠ CẤU TỔ CHỨC, QUẢN LÝ Hiện nay, Công ty Cổ phần Xáng cát An Giang tự chịu trách nhiệm về tổ chức, quản lý, tiến hành hoạt động kinh doanh của Công ty nhưng về mặt Đoàn thể, Đảng uỷ và Công đoàn, Công ty vẫn là một đơn vị trực thuộc Công ty Xây lắp An Giang. Ngoài Hội đồng quản trị và Ban Giám đốc, tổng số cán bộ công nhân viên trong Công ty là 43 người, được tổ chức thành 6 bộ phận: bộ phận văn phòng, bộ phận xáng guồng, bộ phận xáng cẩu, bộ phận cơ khí – sửa chữa, bộ phận thi công san lấp công trình, bộ phận thi công bơm cát. (Sơ đồ tổ chức, quản lý của Công ty Cổ phần Xáng Cát An Giang) Nguồn tổng hợp từ Công ty Hội đồng quản trị gồm 7 thành viên: HỘI ĐỒNG GIÁM ĐỐC BAN KIỂM SOÁT PHÓ GIÁM ĐỐC ƒ Chủ tịch Hội đồng quản trị chịu trách nhiệm chung công việc của Hội đồng quản trị, có nhiệm vụ kiểm oạt động của Công ty cũng như tạo mọi điều kiện thuậ quyết, quyết định của Hội đồ ƒ Phó Chủ tịch Hội đồng quản doanh. ƒ Phó Chủ tịch Hội đồng quản BỘ PHẬN XÁNG GUỒNG BỘ PHẬN CƠ KHÍ BỘ PHẬN XÁNG CẨU BỘ PHẬN MÁY BƠM BỘ PHẬN CÔNG TRÌNH PHÓ GIÁM ĐỐC PHÒNG KẾ HOẠCH PHÒNG TỔ CHỨC PHÒNG KẾ TOÁNtra, quản lý, giám sát h n lợi cho Giám đốc tổ chức thực hiện các Nghị ng quản trị. trị phụ trách về lĩnh vực thị trường phát triển kinh trị phụ trách về lĩnh vực đầu tư phát triển. ƒ Các thành viên còn lại thực hiện công việc theo sự phân công của Hội đồng quản trị. Ban Kiểm soát gồm 3 thành viên, trong đó có một thành viên phải có nghiệp vụ tài chính kế toán. Ban Kiểm soát có quyền và trách nhiệm kiểm tra sổ sách kế toán chứng từ trong Công ty. Ban Giám đốc gồm: ƒ Giám đốc có trách nhiệm phụ trách, tổ chức, điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty theo các nghị quyết, quyết định của Hội đồng quản trị. Đồng thời, chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty trước Hội đồng quản trị. ƒ Phó Giám đốc phụ trách về tổ chức, hoạt động kinh doanh. ƒ Phó Giám đốc phụ trách về kỹ thuật. Phòng Tổ chức: tuyển chọn và quản lý nhân sự; có trách nhiệm quan tâm đến đời sống của cán bộ công nhân viên trong Công ty. Phòng Kế hoạch: hoạch định kế hoạch kinh doanh và phương hướng hoạt động của Công ty, có trách nhiệm kiểm tra, đôn đốc các bộ phận khác hoàn thành đúng chỉ tiêu mà kế hoạch đã đề ra. Phòng Kế toán: thực hiện ghi chép chứng từ, hoá đơn, lập báo cáo thuế, báo cáo tài chính... rõ ràng, đúng theo Chuẩn mực kế toán Việt Nam hiện hành. Bộ phận xáng guồng và xáng cẩu: khai thác cát sông trong địa bàn cho phép: Long Xuyên, Mỹ Hoà Hưng, Châu Phú nhằm phục vụ cho việc thi công các công trình của Công ty và bán cho khách hàng. Bộ phận công trình: tiến hành tham gia đấu thầu và thi công các công trình vượt lũ, san lấp mặt bằng. Bộ phận cơ khí: cải tiến và sửa chữa máy móc nhằm đảm bảo cho máy móc được hoạt động liên tục, tiết kiệm được chi phí và mang lại hiệu quả cao. Bộ phận máy bơm: phục vụ cho việc thi công các công trình mà Công ty đã trúng thầu, góp phần hạn chế chi phí thuê ngoài và tăng tính chủ động trong việc đảm báo tiến độ thi công. 3.3. QUY MÔ PHƯƠNG TIỆN SẢN XUẤT Sau hơn 6 năm thành lập, bằng sự nỗ lực của toàn thể cán bộ trong Công ty và sự quan tâm sâu sát, chỉ đạo kịp thời của Hội đồng quản trị mà Công ty đã vượt qua được những thách thức ban đầu, từng bước khẳng định vị thế của mình trên thị trường. Khi mới hình thành, vốn điều lệ của Công ty là 1.279.500.000 đồng, với 3 chiếc xáng hoạt động khai thác và kinh doanh, trụ sở làm việc phải đi thuê. Đến nay, vốn điều lệ của Công ty đã tăng lên 50%, quy mô sản xuất kinh doanh của Công ty không ngừng được mở rộng liên tục gồm: ƒ Mua đất xây dựng trụ sở, trị giá 700 triệu đồng. ƒ 1 cẩu Unit, trị giá 237 triệu đồng. ƒ 1 cẩu Koering 25 tấn, trị giá 285,65 triệu đồng. ƒ 1 cẩu Koering 60 tấn, trị giá 976 triệu đồng. ƒ 1 xe đào, trị giá 340 triệu đồng. ƒ 2 máy bơm, trị giá 126 triệu đồng. Ngoài ra, lĩnh vực hoạt động cũng phát triển tương xứng với quy mô của Công ty, hiện nay Công ty đã đủ sức tham gia đấu thầu và khả năng thi công những công trình có quy mô vừa trên nhiều lĩnh vực khác nhau như: thi công các công trình xây dựng cơ bản, trình vượt lũ, đường nông thôn, khai thác và kinh doanh cát... 3.4. THUẬN LỢI, KHÓ KHĂN VÀ XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN 3.4.1. Thuận lợi Được sự giúp đỡ và tạo điều kiện của các cơ quan ban ngành trong tỉnh. Sự quan tâm thường xuyên, sâu sát và kịp thời của Đảng uỷ Công ty Xây lắp An Giang và của Hội đồng quản trị Công ty. Tập thể cán bộ công nhân viên trong Công ty luôn đoàn kết, xác định tốt trách nhiệm và nhận thức đúng đắn về công việc của mình. Công tác tổ chức quản lý điều hành từng bước có tiến bộ. Phương tiện hoạt động được cải tiến kỹ thuật nên tiết kiệm được chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh cho Công ty. Do vậy, khách hàng của Công ty luôn ổn định và ngày càng mở rộng. 3.4.2. Khó khăn Điều kiện thời tiết thất thường và độ sâu của lòng sông ở một số khu vực hiện nay không còn phù hợp cho việc khai thác, đặc biệt vào mùa nước đổ. Việc hút cát không giấy phép của các cơ sở tư nhân vẫn chưa được cơ quan chức năng hạn chế, làm ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh lành mạnh. Hồ sơ thủ tục xin phép khai thác còn quá khó khăn, do nhiều ngành quản lý. Vì vậy, các bước tiến hành khá chậm, không kịp thời... làm ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh. Phương tiện khai thác cũ và thiếu đồng bộ do sửa chữa chắp vá, làm cho khả năng đáp ứng nhu cầu của khách hàng bị hạn chế. Công ty hoạt động trong điều kiện không có vốn lưu động nên khi sự cố bất thường xảy ra, Công ty không thể giải quyết được kịp thời, đôi lúc ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh. Do đặc điểm hoạt động của Công ty phân tán nên việc tập trung sinh hoạt, giáo dục tư tưởng và nâng cao trách nhiệm đối với cán bộ công nhân viên chỉ tập trung ở một số cán bộ chủ chốt, do đó, nhận thức của toàn bộ cán bộ công nhân viên trong Công ty chưa đều. 3.4.3. Xu hướng phát triển Xuất phát từ những thuận lợi và khó khăn trên, Công ty đã đề ra xu hướng phát triển như sau: ƒ Tiếp tục phát huy những thành công mà Công ty đã đạt được trong thời gian qua. ƒ Từng bước mở rộng quy mô sản xuất đối với các loại hình kinh doanh hiện tại và phát triển thêm các loại hình kinh doanh mới như: kinh doanh xăng dầu, xây dựng cơ sở hạ tầng, xây dựng dân dụng và công nghiệp... ƒ Sắp xếp lại cơ cấu tổ chức theo mô hình gọn nhẹ, có trình độ chuyên môn cao, nhằm phát huy trách nhiệm của từng bộ phận, hạn chế tình trạng đùn đẩy công việc cũng như trách nhiệm khi không hoàn thành nhiệm vụ. Bên cạnh đó, xây dựng chính sách khen thưởng, kỷ luật hợp lý nhằm kích thích thái độ làm việc của cán bộ công nhân viên trong Công ty. ƒ Tăng cường biện pháp kiểm tra, bảo dưỡng và cải tiến máy móc thiết bị nhằm đảm bảo cho các phương tiện hoạt động đều đặn, hết công suất, tiết kiệm chi phí sửa chữa. CHƯƠNG IV THỰC TRẠNG CỦA CÔNG TY TRƯỚC KHI CỔ PHẦN HOÁ Mục tiêu hoạt động sản xuất kinh doanh của bộ phận xáng cát là khai thác tối đa công suất hoạt động của xáng guồng, trên cơ sở đảm bảo có đủ cát cung cấp cho thị trường, nâng cao doanh thu, tiết kiệm chi phí nhằm mang lại lợi nhuận ngày càng cao. Sau đây là khái quát tình hình tài chính của bộ phận xáng cát của Công ty Xây lắp An Giang trước khi tiến hành cổ phần hoá: 4.1. TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH Trước năm 1998, Công ty Cổ phần Xáng cát An Giang là bộ phận trực thuộc Công ty Xây lắp An Giang với nhiệm vụ khai thác và kinh doanh cát sông. Năm 1994, với tài sản là 2 chiếc xáng AG1460 và AG1461, bộ phận xáng cát đã khia thác và tiêu thụ được 151.061 m3, đạt 79,5% công suất thiết kế nên doanh thu đạt 906.907.000 đồng. Sau khi đã trừ đi chi phí hoạt động cũng như thuế lợi tức, lợi nhuận sau thuế của của bộ phận xáng cát đạt 61.007.000 đồng. Có nghĩa là cứ một đồng doanh thu sẽ tạo ra được 0,0673 đồng lợi nhuận ròng. Đến năm 1995, điều kiện hoạt động thuận lợi và ít bị hư hỏng do đã được sửa chữa năm 1994 nên 2 xáng AG1460 và AG1461 hoạt động liên tục, sản lượng sản xuất đạt 204.328 m3 bằng 107,54% công suất thiết kế. Toàn bộ sản lượng khai thác được tiêu thụ hết nên doanh thu năm 1995 là 1.226.000.000 đồng, tăng 35,17% so với năm 1994. Đồng thời, lợi nhuận sau thuế cũng tăng 78,69% so vời cùng kỳ. (Tình hình tài chính của Công ty trước khi cổ phần hoá) Chỉ tiêu ĐVT Năm 1994 Năm 1995 Năm 1996 Quí I/1997 1/. NGUỒN VỐN 1.000đ 1.147.400 1.147.400 1.147.400 1.170.232 a. Vốn cố định 1.000đ 1.147.400 1.147.400 1.147.400 1.170.232 - Ngân sách cấp 1.000đ 690.000 690.000 690.000 690.000 - Vốn tự bổ sung 1.000đ 135.000 - Vốn vay 1.000đ 457.400 457.400 457.400 345.232 - Nhận góp vốn liên doanh b. Vốn xây dựng cơ bản c. Vốn lưu động d. Quỹ phát triển sản xuất 2/. DOANH THU 1.000đ 906.907 1.225.971 1.384.906 508.508 3/. TỔNG CHI PHÍ 1.000đ 825.564 1.080.599 1.348.810 385.085 4/. LN TRƯỚC THUẾ 1.000đ 81.343 145.372 36.095 123.423 5/. THUẾ LỢI TỨC 1.000đ 20.336 36.343 9.024 30.856 6/. LN SAU THUẾ 1.000đ 61.007 109.029 27.071 92.567 7/. NỘP NGÂN SÁCH 1.000đ 317.538 478.122 556.821 197.986 8/. TỶ SUẤT LNST/N.VỐN % 5,31 9,50 2,35 7,40 9/. NHÂN SỰ Người 10 10 12 12 - Biên chế Người 1 1 1 1 - Hợp đồng dài hạn Người 9 9 11 11 10/. TNBQ NGƯỜI/NĂM 1.000đ 7.398 10.010 8.073 2.777 - Lương 1.000đ 6.348 8.580 7.452 1.959 - Thưởng 1.000đ 1.050 1.430 621 818 Nguồn tổng hợp từ Công ty Năm 1996, Công ty xây lắp An Giang đã đầu tư thêm xáng AG1462 vào tháng 4/1996 nhưng 2 xáng AG 1460 và AG1461 hư hỏng liên tục, phải ngưng sản xuất vào 4 tháng cuối năm nên sản lượng khai thác thấp, dẫn đến doanh thu và sản lượng của xáng AG1460 và AG1461 đạt rất thấp so với năm 1995. Mặc dù tổng sản lượng tăng 26.489 m3 so với năm 1995 nhưng lại chỉ đạt 76,93% so với công suất thiết kế, nên dù tiêu thụ hết sản phẩm doanh thu cũng chỉ đạt 1.384.000.000 đồng. Bên cạnh đó, năm 1996 bộ phận xáng cát phải tiến hành sửa chữa xáng AG1460 và AG1461 nên chi phí trong năm tăng, làm cho lợi nhuận sau thuế giảm mạnh và chỉ đạt 27.000.000 đồng. Đến năm 1997, thực hiện chủ trương cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước, bộ phận xáng cát của Công ty chỉ hoạt động đến hết quí I/1997 thì ngừng hoạt động để tiến hành định giá tài sản và xây dựng phương án cổ phần hoá. Thời gian hoạt động chỉ trong 3 tháng nhưng do 3 xáng hoạt động tốt nên doanh thu đạt 516.000.000 đồng và lợi nhuận sau thuế đạt 98.000.000 đồng, tăng so với quí I/1996. Qua nghiên cứu trên, ta có thể kết luận tình hình hoạt động kinh doanh của bộ phận xáng cát có xu hướng phát triển, đây là điều kiện thuận lợi để Công ty Xây lắp An Giang tiến hành cổ phần hoá thành công bộ phận xáng cát của Công ty. 4.2. ĐÓNG GÓP NGÂN SÁCH Nhìn vào bảng số liệu về tình hình tài chính, năm 1994 đóng góp ngân sách của bộ phận xáng cát là 317.538.000 đồng và đến năm 1995, tăng lên 160.584.000 đồng, tăng tương ứng với 50,57% so với năm 1994. Mặc dù năm 1996, tình hình hoạt động kinh doanh gặp nhiều khó khăn nhưng bộ phận xáng cát vẫn hoàn thành nghĩa vụ đối với Nhà nước và tăng 16,46% so với cùng kỳ. Đến hết quí I/1997, cả 3 xáng hoạt động tốt nên nộp ngân sách đạt 197.986.000 đồng, so với quí I/1996 tăng 42,43%. Đồ thị 4.1: Tình hình nộp ngân sách của Công ty trước khi cổ phần hoá Tình hình np ngân sách 0 200 400 1994 1995 1996 1/199 S ố ti n (t ri u đ ồ 600 7 Năm ề ệ n g ) Tình hình np ngân sách ân sách của bộ phận xáng cát ngày càng tăng. Điều này chứng tỏ tính tích cực trong qua Sản lượng khai thác được thị trường chấp nhận và tiêu thụ hết nên thu nhập của người lao động đạt khá cao so với các đơn vị cùng ngành. Cụ thể năm 1994, Nguồn tổng hợp từ Công ty Qua bảng phân tích tình hình tài chính và đồ thị, dễ dàng nhận thấy mức đóng góp ng n hệ với cơ quan Thuế, nhờ đó sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình cổ phần hoá như: thành lập hồ sơ, thủ tục cổ phần hoá; tiến hành đăng ký kinh doanh… 4.3. NHÂN SỰ Do hoạt động xáng cát chủ yếu là dây chuyền máy móc nên số lượng công nhân viên không nhiều. Năm 1994 và năm 1995, tổng số cán bộ công nhân viên là 10 người, trong đó có 1 người trong biên chế còn lại 9 người hợp đồng dài hạn. Năm 1996, Công ty Xây lắp đầu tư thêm 1 chiếc xáng nên số lượng nhân viên tăng lên 2 người hợp đồng dài hạn. lương ăm 1996, phải tiến hành sửa chữa 2 chiếc xáng nên tiền lương của người lao động bị giảm 13,15%/tháng so với cùng kỳ. Quí I/1997, cả 3 xáng hoạt ới năm 1996, đạt 65 thuế trên nguồn vốn đo lường khả năng tạo ra lợi nhuận ròng trên tổ 6, bộ phận xáng cát tiến hành sửa chữa xáng AG146 bình quân của một lao động là 529.000 đồng/tháng, ngoài ra cuối năm người lao động còn có chế độ khen thưởng từ Công ty là 1.050.000 đồng, nâng tổng thu nhập một năm lên 7.398.000 đồng. Đến năm 1995, do hoạt động có hiệu quả cao nên lương bình quân tăng 186.000 đồng/người/tháng và thưởng cuối năm là 1.430.000 đồng/người. N động tốt nên tiền lương của người lao động đã được cải thiện hơn so v 3.000 đồng/tháng, đồng thời bình quân một lao động còn được thưởng 818.000 đồng. Nhìn chung sau hơn 3 năm hoạt động, nhân sự của bộ phận xáng cát luôn ổn định và thu nhập của người lao động có xu hướng tăng đều, đảm bảo được nhu cầu tái sản xuất sức lao động của bản thân họ. Qua đó, tạo được tâm lý và nhận thức đúng đắn về chủ trương cổ phần hoá trong cán bộ công nhân viên; tạo thuận lợi cho tiến trình cổ phần hoá ở Công ty. 4.4. TỶ SUẤT LỢI NHUẬN SAU THUẾ TRÊN NGUỒN VỐN Tỷ suất lợi nhuận sau ng nguồn vốn đã bỏ ra. Năm 1994, một đồng vốn đưa vào hoạt động kinh doanh tạo ra được 0,0531 đồng lợi nhuận ròng. Đến năm 1995, nguồn vốn không thay đổi nhưng do điều kiện hoạt động kinh doanh thuận lợi nên lợi nhuận sau thuế tăng, do đó chỉ số này tăng 78,91% so với năm 1994. Năm 199 0 và AG1461 nên tổng chi phí tăng làm cho lợi nhuận sau thuế giảm, kéo theo khả năng sinh lời trên nguồn vốn giảm mạnh, chỉ đạt 2,35% trong năm. Tình hình hoạt động kinh doanh có chuyển biến tích cực trong quí I/1997, cả 3 chiếc xáng hoạt động hiệu quả nên sau khi trừ đi tổng chi phí và thuế lợi tức, một đồng vốn được sử dụng đã đem lại 0,074 đồng lợi nhuận ròng. Nếu so sánh tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên nguồn vốn với trung bình ngành là 10%, ta có thể kết luận rằng, trong quá trình hoạt động khả năng đem lại lợi nhuận ròng trên nguồn vốn của bộ phận xáng cát của Công ty Xây lắp An Giang còn thấp, chứng tỏ kết quả kinh doanh chưa thật sự hiệu quả. Nghiên cứu sơ lược về tình hình hoạt động trong năm 1994, 1995, 1996 và quí I/1997 của bộ phận xáng cát của Công ty Xây lắp An Giang, nhận thấy có sự tăng trưởng về doanh thu, đóng góp ngân sách Nhà nước, thu nhập của người lao động… nhưng hiệu quả củ hoạt động kinh doanh lại không thật sự cao. Trước thực trạng đó, Ban Cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước tỉnh An Giang và Ban Giám đốc Công ty Xây lắp An Giang đã tiến hành xây dựng phương án để cổ phần hoá bộ phận xáng cát của Công ty nhằm phát huy những mặt tích cực và khắc phục những mặt còn hạn chế. Mô hình doanh nghiệp mới sẽ hát huy tính tự chủ trong hoạt động kinh doanh, huy động thêm nguồn lực từ các thành phần kinh tế khác tham gia vào quá trình điều hành và quản lý doanh nghiệp, nâng cao trách nhiệm và năng suất của người lao động… từ đó góp phần đẩy mạnh hiệu quả hoạt đ nh của doanh nghiệp sau khi cổ phần hoá. a p ộng kinh doa CHƯƠNG V PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG CỦA CÔNG TY h 2 Do số liệu về hoạt đ ích ố ề DOANH CỦA CÔNG TY 5.1.1. nh doanh thu của Công ty ổ phần Xáng cát An Giang hoạt động kinh doanh trong nhiều lĩnh vực khác nhau nên doanh thu của Công ty được hạch toán chi tiết theo từng loại hình hoạt động kinh doanh như: xáng guồng, xáng cẩu, san lấp mặt bằng, máy bơm... oanh thu của Công ty không ngừng tăng trưởng trong 3 năm qua, cụ thể năm 2001 t nh thu 3.545,5 triệu đồng, năm 2002 Công ty đạt mức doanh thu là 4.118 triệu đ ăng 572,5 triệu đồng, tương ứng với 16,15 so với năm 2001. Vào năm 2003 doanh thu tiếp tục tăng đến 6.844 triệu đồng. So với năm 2002 tăng 2.726 triệu đồng về số tuyệt đối và tăng 66,2% về số tương đối. Bảng 5.1: Tình hình doanh thu của Công ty SAU KHI CỔ PHẦN HOÁ Nhằm đánh giá chính xác kết quả hoạt động của Công ty, tôi đã đi sâu phân tíc lĩnh vực quan trọng là tình hình hoạt động kinh doanh và tình hình tài chính. ộng kinh doanh chỉ được Công ty hạch toán chi tiết từ năm 2001 nên tôi phân t kết quả hoạt động kinh doanh trong 3 năm gần đây là năm 2001, 2002 và 2003. Còn s liệu về tình hình tài chính sẽ được phân tích liên tục trong 6 năm để có cái nhìn cụ thể v hiệu quả tài chính của Công ty. 5.1. KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH Tình hì Công ty C D ổng doa ồng, t ĐVT: triệu đồng Nguồn tổng hợp từ Công ty Năm 2001 Năm 2002 Năm 2003 So sánh 02/01 So sánh 03/02 Chỉ tiêu Số tiền (Tr.đ) T.T (%) Số tiền (Tr.đ) T.T (%) Số tiền (Tr.đ) T.T (%) Số tiền (Tr.đ) % Số tiền (Tr.đ) % A. Doanh thu HĐKD 3.485 98,29 4.076 98,98 6.814 99,56 591 16,96 2.738 67,17 1. Doanh thu xáng cát 1.522 42,93 1.394 33,85 1.060 15,49 (128) (8,41) (334) (23,96) 2. Doanh thu công trình 1.474 41,57 2.270 55,13 4.345 63,49 796 54 2075 91,41 3. Doanh thu xáng cẩu 351 9,9 288 6,99 1.248 18,23 (63) (17,95) 960 333,33 4. Doanh thu máy bơm 56 1,58 124 3,01 161 2,35 68 121,43 37 29,84 5. Doanh thu bán lẻ 82 2,31 (82) (100) B. Thu nhập HĐTC 60 1,69 42 1,02 27 0,4 (18) (30) (15) 35,71 C. Thu nhập bất thường 0,5 0,02 3 0,04 (0,5) (100) 3 100 Tổng cộng 3.545,5 100 4.118 100 6.844 100 572,5 16,15 2.726 66,2 5.1.1.1. Doanh thu từ hoạt động kinh doanh ƒ Doanh thu hoạt động xáng cát Khai thác và kinh doanh cát sông là lĩnh vực hoạt động từ ngày thành lập đến nay, do đó khi hoạt động kinh doanh của bộ phận xáng cát có sự biến động sẽ ảnh hưởng đến doanh thu của toàn Công ty. Năm 2001, nguồn thu từ hoạt động này là 1.522 triệu đồng chiếm tỷ trọng 42,93% trong tổng nguồn thu của Công ty. Đến năm 2002, doanh thu từ hoạt động này là 1.394 triệu đồng giảm 8,41% so với năm 2001, sở dĩ như vậy là do tình trạng khai thác cát trái phép diễn ra tràn lan đã làm ảnh hưởng đến doanh thu của Công ty. Năm 2003, do điều kiện địa lý có sự thay đổi phức tạp nên sản lượng ở những khu vực mà Công ty được phép khai thác có sự giảm sút về sản lượng, đồng thời, Công ty phải cạnh tranh với các nhiều doanh nghiệp như Công ty Phát triền nhà, Công ty Xây dựng thuỷ lợi, DNTN Tân Lê Quang, DNTN Thái Bình... và hàng loạt các hộ kinh doanh cá thể hoạt động trái phép nên doanh thu hoạt động xáng cát tiếp tục giảm là 334 triệu đồng, tương ứng với 23,96% so với cùng kỳ. ƒ Doanh thu công trình Hoạt động san lấp mặt bằng và thi công các công trình được đưa vào khai thác năm 2000, nhưng thật sự đến năm 2001 mới có sự phát triển đáng kể. Năm 2001, doanh thu của hoạt động này là 1.474 triệu đồng chiếm 41,57% trong tổng doanh thu của Công ty. Đến năm 2002, doanh thu tiếp tục tăng 796 triệu đồng, tương ứng 54% so với năm 2001 nhưng tính hiệu quả mang lại không cao vì chi phí thuê cẩu và vận chuyển còn khá cao, chiếm 60% doanh thu trong năm. Năm 2003, Công ty quyết toán công trình vượt lũ Vĩnh Hậu nên doanh thu tăng 2.075 triệu đồng, chiếm 63,49% tổng doanh thu của Công ty trong năm. ƒ Doanh thu xáng cẩu Xáng cẩu là phương tiện mà Công ty đã trích khấu hao từ 3 chiếc xáng guồng để tái đầu tư sản xuất nhằm phục vụ cho việc thi công các công trình san lấp mặt bằng của Công ty. đã đi vào hoạt động năm 2001 và đem lại hiệu quả khá cao, doanh thu xáng cẩu chiếm 9,9% tổng doanh thu trong năm. Năm 2002, Công ty tiếp tục đầu tư thêm cẩu Koering 25 và cẩu Koering 60, nhưng cẩu Koering 25 phải sửa chữa nhiều nên hiệu quả hoạt động không cao, đồng thời, cẩu Koering 60 được đầu tư vào giai đoạn cuối năm nên doanh thu mang lại không đáng kể. Vì vậy, doanh thu xáng cẩu năm 2002 chỉ chiếm 6,99% trong tổng doanh thu toàn Công ty và giảm 63 triệu đồng so với năm 2001. Đến năm 2003, Công ty quyết toán công trình vượt lũ Vàm kênh Vĩnh Hậu và trúng thầu thi công một số công trình khác như: tuyến dân cư vượt lũ Ấp 2, xã Vĩnh Hội Đông, huyện An Phú; tuyến dân cư vượt lũ Kênh 1, xã Vĩnh Mỹ, thị xã Châu Đốc... nên doanh thu xáng cẩu đạt 1.248 triệu đồng, chiếm đến 18,23% trong tổng doanh thu của Công ty, tăng 960 triệu đồng về số tuyệt đối và tăng 333,33% về số tương đối so với năm trước. ƒ Doanh thu máy bơm Đây là phương tiện mới đầu tư được đưa vào hoạt động đầu tháng 9/2001 do đó còn khá nhiều mới mẻ, cán bộ chủ chốt chưa có kinh nghiệm quản lý điều hành nên doanh thu chưa cao, lợi nhuận thấp và còn hư hỏng nhiều. Vì vậy, năm 2001 doanh thu của bộ phận này chỉ chiếm 1,58% trong tổng doanh thu. Đến năm 2002, nhằm phục vụ cho việc thi công công trình Vĩnh Hậu nên Công ty đầu tư thêm 1 chiếc máy bơm ống 140 mm. Việc đầu tư này đã tạo ra sự chủ động trong việc thi công công trình Vĩnh Hậu và các công trình san lấp khác nên hiệu quả kinh doanh năm 2002 khá cao, đạt 124 triệu đồng, tăng 121,43% so với cùng kỳ. Năm 2003, mặc dù doanh thu tăng 29,84% nhưng vẫn không đạt so với kế hoạch mà Công ty đã đề ra. Nguyên nhân chủ yếu là do sự ỉ lại của cán bộ quản lý, chỉ thi công các công trình san lấp mà Công ty đã trúng thầu, không chủ động tìm kiếm các công trình vừa và nhỏ trong dân nên doanh thu chỉ đạt 161 triệu đồng, chiếm 2,35% doanh thu của Công ty. ƒ Doanh thu bán lẻ Năm 2001, doanh thu hoạt động bán lẻ chiếm 2,31% tổng doanh thu, tương ứng 82 triệu đồng. Sau đó, khi Công ty mở thêm lĩnh vực san lấp mặt bằng thì hoạt động khai thác cát sông bán cho khách hàng vãng lai không còn phát triển. Do vậy năm 2002 và năm 2003, hoạt động này không được duy trì vì bộ phận xáng guồng và xáng cẩu khai thác phục vụ cho việc thi công các công trình vượt lũ. 5.1.1.2. Thu nhập khác Ngoài hoạt động kinh doanh, Công ty còn có nguồn thu từ hoạt động tài chính và thu nhập bất thường. Mặc dù nguồn thu này chiếm tỷ trọng không cao trong doanh thu của Công ty nhưng cũng góp phần cải thiện thu nhập của cán bộ công nhân viên. Năm 2001, thu nhập từ hoạt động tài chính là 60 triệu đồng chiếm 1,69% doanh thu trong năm. Đến năm 2002, thu nhập từ hoạt động tài chính giảm 30% tương ứng 18 triệu đồng và Công ty không có thu nhập bất thường trong năm. Năm 2003, tổng thu nhập hoạt động khác của Công ty là 30 triệu đồng, trong đó hoạt động tài chính là 27 triệu động và 3 triệu đồng từ thu nhập bất thường. Đồ thị 5.1: Tình hình doanh thu của Công ty Năm 2001 Doanh thu xáng cát 42,93% Thu nhp bt thưng 0,01% Doanh thu bán l 2,31% Thu nhp hot đng tài chính 1,69% Doanh thu công trình 41,57% Doanh thu cu 9,90% Doanh thu máy bơm 1,58% Năm 2002 Doanh thu máy bơm 3,01% Doanh thu cu 6,99% Doanh thu công trình 55,12% Thu nhp hot đng tài chính 1,02% Doanh thu bán l 0,00% Thu nhp bt thưng 0,00% Doanh thu xáng cát 33,85% Năm 2003 Doanh thu Thu nhp bt thưng 0,04% Doanh thu bán l 0,00% đng tài chính 0,39% Doanh thu cu 18,23% Doanh thu máy bơm 2,35% xáng cát 15,49% Thu nhp hot Doanh thu công trình 63,49% Nguồn tổng hợp từ Công ty 5.1.2. Tình hình chi phí của Công ty Để thực hiện nghĩa vụ lập kế hoạch và kiểm tra, các nhà lãnh đạo cần có thông tin về tổ chức của mình. Xét theo quan điểm kế toán thì thông tin mà nhà quản lý cần biết trước tiên là chi phí, bởi nó giúp nhà quản lý hiểu được tình hình phát sinh chi phí ở đơn vị mình, qua đó có kế hoạch kịp thời nhằm giảm thiểu chi phí và tăng lợi nhuận ngày càng cao. ấy chi phí của Công ty năm 2001 là 2.860 triệu đồng, năm 2 Bảng 5.2: Tình hình chi phí của Công ty ĐVT: triệu đồng Năm 2001 Năm 2002 Năm 2003 So sánh 02/01 So sánh 03/02 Chỉ tiêu Số tiền (Tr.đ) T.T (%) Số tiền (Tr.đ) T.T (%) Số tiền (Tr.đ) T.T (%) Số tiền (Tr.đ) % Số tiền (Tr.đ) % 1. Chi phí nhiên liệu 262 9,16 396 11,74 617 10,59 134 51,15 221 55,81 2. Chi phí nhân công 168 5,88 282 8,36 401 6,88 114 67,86 119 42,2 3. Chi phí sửa chữa 383 13,39 437 12,96 519 8,91 54 14,1 82 18,76 4. Chi phí cẩu, vận chuyển 1.175 41,09 1.441 42,74 3.184 54,65 266 22,64 1.743 120,96 5. Chi phí khấu hao 210 7,34 262 7,77 438 7,52 52 24,76 176 67,18 6. Chi phí quản lý 610 21,33 488 14,47 589 10,11 (122) (20) 101 20,7 7. Chi phí thuế TN 52 1,81 66 1,96 78 1,34 14 26,92 12 18,18 Tổng cộng 2.860 100 3.372 100 5.826 100 512 17,9 2.454 72,78 Qua bảng phân tích nhận th 002 tổng chi phí tăng 17,9% và năm 2003 chi phí hoạt động kinh doanh của Công ty là 5.826 triệu đồng tăng 72,785 so với năm 2002. 5.1.2.1. Chi phí nhiên liệu Chi phí nhiên liệu là chi phí gắn liền với hoạt động kinh doanh của Công ty. Năm 2001, chi phí này là 262 triệu đồng. Năm 2002, chi phí nhiên liệu lên đến 396 triệu đồng, tăng 134 triệu đồng, về số tương đối là 51,15%. Năm 2003, Công ty đã chi 617 triệu đồng cho chi phí nhiên liệu, so với năm 2002 tăng 55,81%. Vì các bộ phận của Công ty như xe đào, cẩu, máy bơm... không thể hoạt động nếu như không có nhiên liệu, do đó khi hoạt động kinh doanh càng phát triển thì số lượng nhiên liệu cần sử dụng tăng là tất yếu, đồng thời trong những năm gần đây giá chi phí nhiên liệu tăng cũng là nguyên nhân làm cho tổng chi phí nhiên liệu tăng. Tuy nhiên, Công ty không thể tiết kiệm chi phí nhiên liệu để giảm hư vậy sẽ ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của Công ty. Hiệ uất ng năm. Năm 2001, chi phí nhân công chiếm 5,88% tổng chi phí của Công ty và tăng 114% vào năm 200 nhân công là do Công ty mở rộng kinh doanh ở nhiều lĩnh vực nê n cao. Năm 2001, chi phí sửa chữa là 383 triệu đồng, chiếm 13,39% tổng chi phí của Công ty. Năm 2002, chi phí ơng ứng 14,1% và tiếp tục tăng 18,76% trong năm 2003. a 5.1.2.4. Chi phí cẩu và vận chuyển chi phí toàn Công ty, vì n n nay, chi phí nhiên liệu tăng trong khi đó tài sản sử dụng cho hoạt động sản x kinh doanh tăng, đồng thời lợi nhuận của doanh nghiệp không bị ảnh hưởng nên việc tăng chi phí nhiên liệu là chấp nhận được. 5.1.2.2. Chi phí nhân công Chi phí nhân công của Công ty bao gồm các khoản tiền lương, tiền công và các khoản phụ cấp có tính chất tiền lương phải trả cho người lao động khi tham gia vào hoạt động kinh doanh của Công ty. Tiền lương của người lao động trong Công ty phụ thuộc vào kết quả hoạt động kinh doanh và chịu ảnh hưởng lớn bởi chi phí tro 2, sở dĩ có sự tăng chi phí n số lượng lao động tăng lên. Năm 2003, chi phí nhân công là 401 triệu đồng, tăng 42,2% so vói cùng kỳ. Mặc dù chi phí nhân công tăng lên hàng năm nhưng doanh thu vẫ tăng đều chứng tỏ chi phí không ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh. 5.1.2.3. Chi phí sửa chữa Hoạt động kinh doanh của Công ty chủ yếu dựa trên tài sản cố định là chủ yếu, đồng thời, các bộ phận kinh doanh của Công ty hoạt động không tập trung nên việc bảo quản tài sản gặp nhiều khó khăn, chi phí sửa chữa thường xuyên khá sửa chữa tăng 54 triệu đồng, tăng tư Chi phí sửa chữa tăng cùng với việc tăng tài sản cố định là điều tất yếu đối với Công ty, tuy nhiên, Công ty cũng cần có biện pháp nhằm tối thiểu hoá chi phí sửa chữ như gắn trách nhiệm quản lý tài sản đối với người có trách nhiệm. Chi phí cẩu và vận chuyển thường gắn với hoạt động san lấp mặt bằng của Công ty, do vậy những năm Công ty thi công các công trình vượt lũ thì chi phí cẩu và vận chuyển thường cao. Năm 2001, chi phí này là 1.175 triệu đồng, chiếm 41,09% tổng chi phí 2, chi phí vận chuyển tăng 266 triệu đồng và tiếp tục tăng 1.743 i ình sản xu ời gian, tài sản cố định sẽ bị hao mòn hữu hình và vô hình nên Côn khấu hao hằng năm theo đúng quy định để tái đầu tư. Do vậy chi ph hiếm 21,33% trong tổng chi phí. Đến năm 2002, chi phí này giảm 122 triệu đồng, tương ứng 20% so với kỳ trước. Điề của cán bộ trong Công ty đã được nâng lên nên chi phí nà không thể giảm trong Công ty, vì cấu thành nên chi phí tài nguyên là mức phí khai thác cá hà nước ấn định và tổng sản lượng khai thác được. Do đó, chi phí tài nguyên tăng qua các năm thể hiện tình hình hoạt động kinh doanh của Công ty đang rất thuận lợi. của Công ty. Đến năm 200 triệu đồng vào năm 2003. Sở dĩ chi phí vận chuyển tăng 120,96% trong năm 2003 là do Công ty tiến hành thi công công trình Vĩnh Mỹ. 5.1.2.5. Chi phí khấu hao Năm 2001, chi phí khấu hao của Công ty là 210 triệu đồng chiếm 7,34% trong tổng chi phí và tăng 24,76% vào năm 2002. Đến năm 2003, tài sản cố định của Công ty tăng nên chi phí khấu hao cũng tăng lên 438 triệu đồng trong năm đó. Tài sản có định đóng va trò quan trọng, là một trong những yếu tố tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào quá tr ất kinh doanh. Qua th g ty phải tiến hành trích í khấu hao không thể giảm trong tổng chi phí của Công ty, ngược lại chi phí khấu hao tăng nhưng không làm ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh lại là yếu tố tích cực. 5.1.2.6. Chi phí quản lý Chi phí quản lý của Công ty năm 2001 là 610 triệu đồng, c u này cho thấy khả năng quản lý y giảm, góp phần nâng cao lợi nhuận trước thuế của Công ty. Năm 2003, chi phí quản lý tăng 20,7% tương ứng 101 triệu đồng so với năm 2002. 5.1.2.7. Chi phí thuế tài nguyên Chi phí thuế tài nguyên là loại chi phí t do N Đồ thị 5.2: Tình hình chi phí của Công ty Năm 2001 Chi phí nhiên liu 9,16% Chi phí thutài nguyên 1,82% Chi phí khu hao 7,34% Chi phí qun lý 21,33% Chi phí nhân công 5,87% Chi phí sa cha 13,39%Chi phí cu, vn chuyn 41,08% Năm 2002 hí khu công 8,36% Chi phí sa cha ,96 Chi phí cu, vn chuyn 42,73% Chi phí nhiên liu 11,74% Chi phí thutài nguyên 1,96% Chi p Chi phí qun lý 14,47% Chi phí nhân hao 7,77% 12 % Năm 2003 Chi phí cu, vn chuyn 5 % i ph cha 91 phí công 88 hí qun lý Chi phí khu 7,52% í th i uy ,34 hí n liu ,59 4,65 Ch í sa 8, % Chi nhân 6, % Chi p 10,11% hao Chi ph utà ng 1 ên % Chi p hiên 10 % Nguồn t ợ Công ty .1.3. Tình hình lợi nhuận của Công ty Lợi nhuận của Công ty là s hu và tổng chi phí trong oạt động kinh doanh. Lợi nhuận là kết quả tài chính cuối cùng của Công ty, là chỉ tiêu hất lượng, tổng hợp phản ảnh kết quả kinh tế của mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của Bảng 5.3: Tình hình doanh thu – chi phí – lợi nhuận của Công ty ĐVT: triệu đồng Năm So sánh 02/01 So sánh 03/02 ổng h p từ 5 ố chênh lệch giữa tổng doanh t h c doanh nghiệp. Chỉ tiêu 2001 2002 2003 Số tiền % Số tiền % 1. Tổng doanh thu 3.545,5 4.118 6.844 572,5 16,15 2.726 66,2 2. Tổng chi phí 2.860 3.372 5.826 512 17,9 2.454 72,78 3. Tổng lợi nhuận trước thuế 685,5 746 1.018 60,5 8,83 272 36,46 - Lợi nhuận HĐKD 625 704 987 79 12,64 283 40,2 - Lợi nhuận HĐTC 60 42 28 (18) (30) (14) (33,33) - Lợi n ận bất thường 0,5 3 (0,5) (100) 3 100 hu 4. Thuế TNDN 171 239 326 68 39,77 87 36,4 5. Lợi nhuận sau thuế 514,5 507 692 (7,5) (1,46) 185 36,49 Nguồn tổng hợp từ Công ty Đồ thị 5.3: So sánh tình hình doanh thu – chi phí – lợi nhuận 0 2.000 4.000 2001 2002 2003 Năm S ố tiề 6.000 8.000 u đ ồn g n (t ri ệ ) Tng doanh thu Tng chi phí Li nhun sau thu Nguồn tổng hợp từ Công ty Năm 2001, tổng doanh thu của Công ty là 3.545,5 triệu đồng sau khi đã trừ đi chi ô ận trước thuế bao gồm 91,17% lợi nhuận uần từ hoạt động kinh doanh; 8,75% từ hoạt động tài chính và 0,33% từ hoạt động bất thường ủa Công ty vẫn tăng ới năm 2001. Tuy nhiên, lợi nhuận trước thuế năm 2002 t nh doanh còn lợi nhuận từ hoạt động tài chính giảm 30% và không có l ăm. Mức thuế thu nhập doanh nghiệp đánh trên doanh thu của Công ty nên khi doanh thu tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp cũng tăng đồng thời mức thuế thu nhập % nên lợi nhu ảm về lợi nh ng năm không thể hiện sự kém hiệu quả trong hoạt động kinh doanh, sự sụt giảm về lợi nhuận năm 2002 là do việc tăng tỷ lệ thuế thu nhập doanh nghiệp. phí, C ng ty thu được 685,5 triệu đồng lợi nhu th . Với mức thuế thu nhập doanh nghiệp là 171 triệu đồng, lợi nhuận sau thuế của Công ty là 514,5 triệu đồng. Năm 2002, tổng doanh thu tăng 572,5 triệu đồng về số tuyệt đối và tăng 16,15% về số tương đối. Đồng thời chi phí của Công ty năm 2002 tăng 512 triệu đồng, mức tăng doanh thu cao hơn mức tăng về chi phí nên lợi nhuận trước thuế c 60,5 triệu đồng, tương ứng 8,83% so v ăng là do doanh thu từ hoạt động ki ợi nhuận bất thường trong n doanh nghiệp năm 2002 tăng từ 25% lên 32 ận sau thuế giảm 1,46%. Sự sụt gi uận sau thuế tro Đến năm 2003, tổng chi phí là 5.826 triệu đồng, tăng 2.454 triệu đồng so với năm 2002 nhưng doanh thu tăng 2.726 triệu đồng nên lợi nhuận trước thuế tăng 272 triệu đồng, tương ứng 36,46%, trong đó, chủ yếu lợi nhuận hoạt động kinh doanh tăng. Sau khi trừ i chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp, lợi nhuận sau thuế của Công ty là 692 triệu đồng, tăng 185 triệu đồng, tương ứng 36,49% so với năm 2002. Nhìn chung, qua phân tích về tình hình kinh doanh của Công ty ta có thể kết luận ợi nhuận sau thuế của Công ty luôn ng hàng năm. Để có cái nhìn chính xác hơn về hiệu quả hoạt động của Công ty, ta cần ghiên cứu thêm về các tỷ số tài chính của Công ty từ ngày thành lập đến nay. 5.2. SỐ A CÔNG TY tí ố là h c q í từ đó rút ta những điểm cần phải khắc phục trong kỳ vừa qua, trong một giai đoạn phát ỗi doanh nghiệ đưa ra c các quyết định chính xác trong ho ng c hiệp trong kỳ tiế theo. Đồng thời, đây c ng là cơ Công ty có thể huy đ vốn từ ngân hàng nhằm phục vụ cho hoạt động kinh doanh của mình và dựa vào đây ông ty có thể đánh giá được tính hiệu quả trong kỳ kinh doanh. a 5.2.1.1. Tỷ số thanh toán hiện thời Đư xá ôn hức s Tỷ số thanh toán hiện thời = n l ộ ư n Nợ ngắn hạn đ Công ty đang hoạt động có hiệu quả, doanh thu và l tă n TỶ TÀI CHÍNH CỦ Phân ch tỷ s tài chính việc làm t ường thấy ủa các nhà uản trị tài ch nh để triển của m p và đượ ạt độ ủa doanh ng p ũ sở để ộng C 5.2.1. Tỷ số th nh toán ợc c định bởi c g t au: Tài sả ưu đ ng và đầu t ngắ hạn Bảng 5.4: Tỷ số thanh toán hiện thời của Công ty Chênh lệch 1999/1998 Chênh lệch 2000/1999 Chênh lệch 2001/2000 Chênh lệch 2002/2001 Chênh lệch 2003/2002 Chỉ tiêu Số tiền (đồng) % Số tiền (đồng) % Số tiền (đồng) % Số tiền (đồng) % Số tiền (đồng) % TSLĐ 548.550.214 269,30 (240.636.526) 32 61.896.186 12,1 1.044.923.832 182,2 (249.392.663) (15,41) NNH 0 / 0 / 249.484.694 / 1.611.042.353 645,75 263.889.521 14,18 TSTTHT / / / / / / / (62,17) / (26,44) Nguồn tổng hợp từ Công ty ần và năm 2003 là 0,64 lần. Chỉ tiêu ĐVT Năm 1998 Năm 1999 Năm 2000 Năm 2001 Năm 2002 Năm 2003 Tài sản lưu động đồng 203.702.492 752.252.706 511.616.180 573.512.366 1.618.436.198 1.369.043.535 Nợ ngắn hạn đồng 0 0 0 249.484.694 1.860.527.047 2.124.416.568 TSTTHT lần / / / 2,30 0,87 0,64 Tỷ số thanh toán hiện thời cho thấy khả năng trả nợ ngắn hạn bằng các tài sản có tính thanh khoản cao. Năm 1998,1999 và 2000, Công ty không sử dụng nợ ngắn hạn nên tỷ số thanh toán hiện thời không xác định được. Đến năm 2001, chỉ số này là 2,30 lần và giảm dần vào 2 năm tiếp theo, cụ thể năm 2002 chỉ số này là 0,87 l Đồ ị th 5.4: Tỷ số thanh toán hiện thời của Công ty 0,5 1 1,5 2 2,5 Lần 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Năm T s thanh toán hin thi Nguồn tổng hợp từ Công ty Chỉ số thanh toán hiện thời cao hay th n xuất kinh doanh, như hoặc lớn hơn 2 được xem là tốt. Như vậy, năm 2001 Công ty có khả năng thanh toán hiện thời tốt nhất, k Công ty chưa tốt, khả năng trả nợ ngắn hạn sẽ gặp nhiều khó khăn và Công ty không thể đáp ứng yêu cầ