Kinh tế - Xã hội - Chương 3: Máy làm đất

Chæång 3. Maïy laìm âáút 45 CHÆÅNG III MAÏY LAÌM ÂÁÚT 3.1 Khaïi niãûm chung vaì muûc âêch cuía viãûc sæí duûng maïy laìm âáút Ngaìy nay, trong thi cäng cäng trçnh xáy dæûng - âæåìng, cäng trçnh dán duûng, cäng nghãûp, caïc cäng trçnh thuíy låüi, vaì caïc cäng trçnh xáy dæûng khaïc êt nhiãöu âãöu phaíi sæí duûng maïy laìm âáút âãø giaíi quyãút pháön låïn cäng taïc âáút. Taûi sao chuïng ta laûi duìng maïy laìm âáút, laì vç âàûc âiãøm cäng taïc laìm âáút laì nàûng nhoüc vaì khäúi læåüng cäng viãûc nhiãöu væåüt quaï sæïc lao âäüng cuía cäng nhán. Ngoaìi ra, sæí duûng maïy moïc vaìo thi cäng âáút coìn mang laûi låüi êch kinh tãú cao vaì ruït ngàõn thåìi gian thi cäng vaì cäng trçnh âáút âaût cháút læåüng cao. ÅÍ vuìng Âäöng Bàòng Säng Cæíu Long, trong nhæîng nàm gáön âáy vaì trong tæång lai, säú læåüng cäng trçnh xáy dæûng coï qui mä låïn gia tàng våïi khäúi læåüng cäng taïc laìm âáút cæûc kyì låïn. Âiãöu naìy âàût ra cho ngæåìi kyî sæ ngaình xáy dæûng, thuíy cäng, cáöu âæåìng,... phaíi nghiãn cæïu caïch sæí duûng thiãút bë hiãûn coï taûi caïc cäng ty xáy dæûng vaì caïc thiãút bë måïi khaïc seî xuáút hiãûn mäüt khi caïc cäng ty xáy dæûng næåïc ngoaìi måí räüng thë træåìng hoaût âäüng tæì caïc thaình phäú låïn nhæ TP. Häö Chê Minh vãö khu væûc Âäöng Bàòng Säng Cæíu Long. Váún âãö cå baín chuí yãúu cáön giaíi quyãút laì sæí duûng maïy nhæ thãú naìo âãø coï hiãûu quaí kinh tãú ( coï låìi trong thi cäng) maì váøn âaím baío täút yãu cáöu kyî thuáût vaì an toaìn. Âãø giaíi quyãút váún âãö naìy ngæåìi kyî sæ xáy dæûng phaíi hoaìn thaình caïc cäng viãûc sau: - Âaím baío sæû âäöng bäü trong âäüi maïy: säú læåüng caïc loaûi maïy phaíi phuì håüp. - Bäú trê dáy chuyãön hoaût âäüng: nåi naìo thi cäng træåïc, maïy naìo træåïc maïy naìo sau. - Täø chæïc quaín lyï kyî thuáût âäüi maïy thi cäng: váût tæ, baío dæåîng vaì lëch laìm viãûc. - Nhæîng âiãöu kiãûn âëa cháút thuíy vàn aính hæåíng âãún hoaût âäüng cuía thiãút bë. - An toaìn trong quaï trçnh thi cäng taûi cäng træåìng. Cäng taïc laìm âáút thäng thæåìng bao gäöm caïc cäng viãûc sau: Chæång 3. Maïy laìm âáút 46 - Âaìo âáút - Váûn chuyãøn âáút tæì nåi naìy sang nåi khaïc - Âáöm âáút Tuìy theo tênh cháút cäng viãûc cuìng våïi tênh cháút cuía âáút maì chuïng ta choün loüc maïy naìo vaìo cäng viãûc thi cäng cuía mçnh cho håüp lyï. Âãø coï thäng tin cho quyãút âënh choün maïy chuïng ta cuìng nhau nghiãn cæïu mäüt säú maïy laìm âáút tiãu biãøu âang âæåüc duìng taûi næåïc ta vaì mäüt säú næåïc khaïc coï cuìng âiãöu kiãûn âëa cháút cäng trçnh nhæ Viãût Nam. 3.2 Maïy xuïc âáút gáöu âån Maïy âaìo mäüt gáöu laì mäüt trong nhæîng loaûi maïy âaìo chuí âaûo trong cäng taïc laìm âáút. Maïy âaìo laìm nhiãûm vuû khai thaïc âáút räöi âäø vaì phæång tiãûn váûn chuyãøn , hoàûc chuïng tæû âaìo vaì váûn chuyãøn âáút trong cuû ly ngàõn nhæ âaìo âàõp kãnh mæång. Ngoaìi chæïc nàng âaìo xuïc âáút, khi thay caïc bäü pháûn cäng taïc trãn maïy cå såí coï thãø thæûc hiãûn nhiãöu chæïc nàng cuía caïc maïy khaïc nhæ cáön truûc, buïa âoïng coüc, nhäø gäúc cáy ... Maïy âaìo mäüt gáöu laì mäüt loaûi maïy laìm viãûc theo chu kyì gäöm caïc nguyãn cäng âaìo têch âáút vaìo gáöu náng lãn vaì âäø vaìo phæång tiãûn hoàûc âäø thaình âäúng. 3.2.1 Phán loaûi maïy xuïc âáút gáöu âån Maïy âaìo mäüt gáöu coï thãø phán loaûi theo hçnh daïng bäü cäng taïc, theo cå cáúu di chuyãøn, theo hãû dáùn âäüng, theo dung têch gáöu. - Theo hçnh daïng bäü cäng cäng taïc: maïy âaìo gáöu ngæîa, maïy âaìo gáöu sáúp, maïy âaìo gáöu ngoaûm, maïy âaìo gáöu quàng (gáöu dáy) vaì maïy âaìo gáöu baìo. - Theo dung têch gáöu xuïc: Maïy xuïc loaûi nhoí; maïy xuïc loaûi trung bçnh; maïy xuïc loaûi låïn - Theo cå cáúu di chuyãøn: maïy âaìo baïnh läúp, baïnh xêch, baïnh sàõt (di chuyãøn trãn ráy), di chuyãøn bàòng cå cáúu tæû bæåïc, maïy âaìo âàût trãn phao näøi. - Theo hãû dáùn âäüng: maïy âaìo dáùn âäüng bàòng cå khê, thuíy læûc hoàûc kãút håüp giæîa cå khê vaì thuíy læûc hay khê neïn. Hiãûn nay Chæång 3. Maïy laìm âáút 47 háöu hãút caïc maïy âaìo coï dung têch gáöu nhoí hoàûc trung bçnh âãöu âæåüc dáùn âäüng thuíy læûc. Thiãút bë cäng taïc thay thãú âæåüc láúp vaïo maïy âaìo. a)maïy xuïc gáöu thuáûn; b)gáöu nghëch; c) gáöu quàng; d) cáön truûc d) ngáöu ngaûm; e) baût coí; g,h) âàût âæåìng äúng; i) nhäø goïc cáy k) âoïng coüc; l) baût ta luy; m) xuïc váût liãûu; n) âáöm leìn 3.2.2 Maïy âaìo gáöu ngæía (gáöu thuáûn) Maïy âaìo gáöu ngæía thæåìng duìng âãø âaìo âáút åí mæïc cao hån màût bàòng maïy âæïng, phuûc vuû cho viãûc khai thaïc âáút, âaï, xuïc váût liãûu råìi, . . .Caïc thäng säú cå baín cuía maïy âaìo gáöu ngæía laì baïn kênh âaìo nhoí nháút R1, baïn kênh âaìo låïn nháút R2; baïn kênh xaí âáút låïn nháút R3; chiãöu cao náng gáöu låïn nháút Hmax; chiãöu cao xaí âáút lån nháút H. Trong xáy dæûng sæí duûng loaûi maïy âaìo coï dung têch 3.2m3 khi dáùn âäüng cå khê, dung têch 1.6m3 khi dáùn âäüng thuyí læûc. Chæång 3. Maïy laìm âáút 48 3.2.3 Maïy âaìo gáöu sáúp (gáöu nghëch) Maïy âaìo gáöu sáúp thæåìng duìng âãø âaìo raính, kãnh mæång, häú moïng, . . .nåi maì âáút âaìo tháúp hån màût bàòng maïy âæïng. Maïy âaìo gáöu Chæång 3. Maïy laìm âáút 49 sáúp dáùn âäüng thuyí læûc âæåüc sæí duûng räüng raîi hån so våïi maïy âaìo gáöu sáúp âiãöu khiãøn bàòng caïp vaì dung têch gáöu tåïi 3.3m3 Caïc thäng säú laìm viãûc cå baín cuía maïy âaìo gáöu sáúp laì baïn kênh âaìo R1, chiãöu cao âäø H2 vaì chiãöu sáu âaìo h 3.2.4 Maïy âaìo gáöu quàng: maïy âaìo gáöu quàng coìn goüi laì maïy âaìo gáöu dáy hay gáöu keïo, thæåìng duìng âãø âaìo âáút, naûo veït ao, häö säng kãnh, raûch âaìo häú moïng räüng,. . . hoàûc âãø gom váût liãûu tháúp hån màût bàòng maïy âæïng. Maïy âaìo gáöu quàng thæåìng coï dung têch 0.3 âãún 3m3. thåìi gian laìm viãûc cuía maïy âaìo gáöu quàng thæåìng låïn hån maïy âaìo gáöu ngæía khoaíng 8 âãún 12% âäúi våïi maïy âaìo cäng suáút nhoí, khoaíng 15 âãún 20% âäúi våïi maïy âaìo xáy dæûng. 3.2.5 Maïy âaìo gáöu ngoaûm: thæåìng duìng âãø âaìo âáút mãöm, âaìo häú moïng, âaìo giãúng, veït kãnh mæång, xuïc váût liãûu vaì duìng phäø biãún trong khai thaïc caït xáy dæûng. 3.2.6 Maïy âaìo gáöu baìo: thæåìng duìng baìo san caïc chäø máúp mä trãn bãö màût thi cäng. Âãø laìm bàòng vaì doün saûch màût bàòng ngæåìi ta coï thãø duìng gáöu coï miãûng räüng khäng coï ràng, khi áúy coï thãø thæûc hiãûn cäng viãûc âaìo, bäúc dåî haìng thäng thæåìng. Caïc thäng säú cå baín cuía maïy âaìo gáöu baìo laì Rmax, chiãöu sáu âaìo H’max vaì chiãöu cao âaìo täúi âa H’’max vaì chiãöu cao âäø täúi âa. 3.2.7 Nàng suáút cuía maïy âaìo mäüt gáöu Nàng suáút thæûc tãú cuía maïy âaìo mäüt gáöu âæåüc xaïc âënh N = 3600. q. ckt 1 . tgx d kk k . (m3/h) q- dung têch gáöu (m3) kâ- hãû säú âáöy gáöu( laì tyí säú giæîa thãø têch âáút âaï thæûc tãú xuï âæåüc vaì thãø têch hçnh hoüc cuía gáöu) kx- hãû säú tåi xäúp cuía âáút ktg- hãû säú sæí duûng thåìi gian + Âäúi våïi maïy suïc gáöu thuáûn âäø vaìo ä tä ktg = 1.07 + âäúi våïi maïy suïc gáöu quàng âäø vaìo ätä ktg= 1.15 tck- thåìi gian mäüt chu kyì laìm viãûc (s) Chæång 3. Maïy laìm âáút 50 3.2.8 Täø chæïc thi cäng maïy xuïc mäüt gáöu 3.2.8a Choün loaûi maïy xuïc Viãûc choün loaûi maïy xuïc cho thi cäng laì nhiãûm vuû quan troüng cuía ngæåìi phuû traïch täø chæïc thi cäng. Nàng suáút coï cao, hiãûu suáút sæí duûng maïy coï täút hay khäng laì mäüt pháön do ngæåìi caïn bäü kyî thuáût træûc tiãúp quaín lê sæí duûng maïy coï nàõm væîng tênh nàng kyî thuáût vaì âiãöu kiãûn sæí duûng maïy âãún mæïc naìo. Âäúi våïi viãûc choün læûa maïy xuïc ta cáön chuï yï âãún mäüt säú yãúu täú: khäúi læåüng cäng taïc, daûng cäng taïc, loaûi âáút, âiãöu kiãûn chuyãn chåí, thåìi haûn thi cäng. Maïy suïc gáöu thuáûn coï kãút cáúu bäü cäng taïc ráút chàõc chàõn, cho nãn âaìo khoeí, duìng coï låüi khi âaìo âáút vaì âäø vaìo xe váûn taíi âãø chuyãøn âi xa. Maïy suïc gáöu thuáûn chè laìm viãûc täút khi nãön âáút chäø maïy âæïng khä raïo. Maïy xuïc gáöu dáy coï cáön daìi nãn coï thãø âäø âáút tæì häú âaìo âi khaï xa. Noï âæïng tæì trãn cao âãø âäø nhæîng häú sáu( 10 âãún 20m) vaì âaìo âáút åí nhæîng nåi coï næåïc nhæ veït buìn,. . . so våïi maïy xuïc gáöu thuáûn thç maïy xuïc gáöu dáy coï nàng suáút tháúp hån( nãúu cuìng mäüt dung têch gáöu) vç khoï hæåïng cho gáöu âäø âuïng vaìo phæång tiãûn váûn chuyãøn, thao taïc âãø suïc âáöy gáöu khoï hån gáöu thuáûn. Duìng maïy suïc gáöu dáy âaìo räöi âäø thaình âäúng hoàûc âäø træûc tiãúp vaìo nåi cáön âäø thç nàng suáút cao. Maïy xuïc gáöu nghëch chè âaìo âæåüc nhæîng häú näng(dung têch gáöu 0.5m3 thç chiãöu sáu âaìo täúi âa laì 5.5m). duìng maïy suïc gáöu nghëch âãø âaìo mæång maïng nhoí, âaìo raính âàût âæåìng äúng, âæåìng dáy caïp âiãûn, . . .ngæåìi ta thæåìng choün maïy suïc gáöu nghëch coï dung têch gáöu q= 0.15; 0.25; 0.35; 0.5m3. Khi âaìo nhæîng häú sáu vaì âáút tæång âäúi mãöm bàòng maïy xuïc gáöu thuáûn, thæåìng phaíi âaìo thãm nhæîng con âæåìng lãn xuäúng cho maïy xuïc vaì caïc phæång tiãûn váûn chuyãøn, khäúi læåüng âáút âaìo cuía cäng taïc naìy cuîng khaï låïn nãn trong træåìng håüp naìy coï thãø thi cäng bàòng maïy xuïc gáöu dáy seî kinh tãú hån. Theo kinh nghiãûm viãûc choün maïy xuïc coìn dæûa vaìo khäúi læåüng âáút cáöìn khai thaïc. Khi khäúi læåüng âáút âaìo låïn thç nãn duìng loaûi maïy xuïc coï dung têch gáöu låïn. Chæång 3. Maïy laìm âáút 51 3.2.8b Caïc så âäö thi cäng maïy xuïc mäüt gáöu * Âäúi våïi maïy xuïc gáöu thuáûn thæåìng coï caïch âaìo sau: - Âaìo doüc âäø bãn - Âaìo doüc âäø sau - Âaìo ngang så âäö âaìo doüc däø bãn: 1-troüng tám cuía vèa âaìo; 2- chäø âæïng cuía maïy xuïc; 3- cåì hiãûu âãø ätä âäø Så âäö âaìo ngang Chæång 3. Maïy laìm âáút 52 Så âäö âaìo doüc âäø sau a)màût càõt âæïng b) màût chiãúu bàòng 1- cåì hiãûu;2- troüng tám cuía vèa traïi; 3- troüng tám cuía vèa phaíi;4- chäø maïy xuïc âæïng * Âäúi våïi maïy xuïc gáöu nghëch Våïi khäúi læåüng âaìo khäng låïn, tênh cháút cäng viãûc khäng phæïc taûp, loaûi âáút khäng ràõn làõm, dung têch gáöu thæåìng nhoí; ta duìng maïy xuïc gáöu nghëch laì tiãûn låûi vaì kinh tãú khi âaìo vaì âäø âáút sang bãn caûnh häú âaìo. Khi áúy maïy xuïc âæïng âaìo doüc våïi raính âaìo vaì âäø âáút sang hai bãn raính âaìo hoàûc mäüt bãn raính âaìo. Chæång 3. Maïy laìm âáút 53 Så âäö âaìo doüc âäø bãn cuía maïy xuïc gáöu nghëch * Âäúi våïi maïy xuïc gáöu quàng Så âäö laìm viãûc maïy xuïc gáöu quàng âaìo vaì âäø âáút vaìo ä tä tæû âäø: 1- truûc âæåìng ä tä;2- truûc di chuyãøn maïy xuïc;3- chán ta luy;4- troüng tám cuía vèa âaìo;5 vaì 6- vë trê maïy xuïc âæïng âaìo;7- cäüt baïo hiãûu ä tä âäø;8- raính thoaït næåïc Chæång 3. Maïy laìm âáút 54 Så âäö âaìo con thoi: 1- vë trê âæïng cuía maïy xuïc;2- truûc di chuyãøn cuía maïy xuïc;3- cåì hiãûu ä tä âäø;4- âæåìng dic huyãøn cuía ä tä;5- goïc quay âäø trung bçnh;6- âæåìng truûc maïy âæïng træåïc 3.3 Maïy xuïc nhiãöu gáöu ( tham khaío taìi liãûu) 3.4 Maïy âaìo chuyãøn âáút: Maïy âaìo chuyãøn âáút laì nhæîng maïy trong quaï trçnh di chuyãøn âäöng thåìi càõt âáút thaình tæìng låïp vaì mang âáút âoï âãún nåi cáön san láúp 3.4.1 Maïy uíi: maïy uíi laì maïy chuí yãúu trong cäng taïc laìm âáút, noï coï thãø laìm viãûc âäüc láûp hay phäúi håüp våïi nhæîng maïy khaïc. Khi laìm viãûc moüt mçnh noï coï nhiãûm vuû: san bàòng, uíi nhæîng goì âáút cao, láúp häú vaì chuyãön âáút thæìa âi nåi khaïc, âàõp âáút nãön cao tæì 1.0 âãún 1.5m, âaìo häú âaìo raính bäúc thæûc váût, . . . Theo cå cáúu læåíi ben vaì khaí nàng thay âäøi vë trê cuía læåíi ta coï hai loaûi maïy uíi: loaüi maïy uíi thæåìng coï læåíi vaì khung làõp cäú âënh; loaûi maïy uíi vaûn nàng coï cå cáúu læåíi ben vaì khung âáøy khäng cäú âënh, caïc maïy uíi vaûn nàng làõp ben thàóng goïc våïi hæåïng chuyãøn âäüng cuía maïy keïo vaì âiãöu chènh cáúp goïc càõt cuía læåíi nhæ maïy uíi khäng quay. Ngoaìi ra maïy uíi vaûn nàng coìn coï khaí nàng quay læåíi ben åí trong hai màût phàóng: màût phàóg ngang vaì màût phàóng thàóng âæïng. Chæång 3. Maïy laìm âáút 55 Maïy uíi âiãöu khiãøn bàòng cå hoüc, ben haû xuäúng nhåì sæïc nàûng cuía chênh baín thán cuía noï, coìn âãø náng ben thäng qua cå cáúu truyãön âäüng giæîa caïp vaì tåìi. Ben cuía maïy uíi naìy khäng thãø âiãöu chènh chiãöu dáöy låïp âaìo âæåüc vç váûy noï bë haûn chãú täúc âäü khi thi cäng âáút cæïng Maïy uíi âiãöu khiãøn bàòng thuyí læûc, viãûc náng haû ben hoaìn toaìn âiãöu khiãøn bàòng cå thuyí læûc. Do váûy coï thãø thay âäøi chiãöu dáöy låïp âáút daìo theo yï muäún, täúc âäü náng chuyãøn ben khoaíng tæì 0.15 âãún 0.25m/s, båm dáöu cao aïp cuía bäü pháûn âiãöu khiãøn thæåìng làõp åí phêa sau maïy keïo. Chæång 3. Maïy laìm âáút 56 Nàng suáút cuía maïy uíi trong cäng taïc âaìo vaì chuyãøn âáút N = ckx gddtg kk kkkV . ...3600 (m3/h) Trong âoï: kd- hãû säú kãø âãún âäü däúc khi maïy âaìo âáút Ktg- hãû säú sæí duûng thåìi gian( ktg= 0.75 âãún 0.85) v- thãø têch khäúi âáút træåïc læåíi uíi (m3) v= xktg HL ).(2 . 2 ρ tck- thåìi gian mäüt chu kyì laìm viãûc (s) kgâ- hãû säú giæí âáút xaïc âënh theo kinh nghiãûm thæûc tãú kgâ = 1-0.005L( L cæû li váûn chuyãøn âáút, m) kx- hãû säú tåi xäúp âáút( phuû thuäüc vaìo loaûi âáút) Âáút loaûi I II III IV kx 1.09 1.18 1.22 1.28 Nàng suáút cuía maïy san bàòng âëa hçnh N = )( )sin(3600 qt v l n lbL + −φ ktg (m2/h) Trong âoï: l- quaíng âæåìng san (m) b- bãö räüng truìng nhau giæîa hai vãût san (m) v- váûn täúc san (m/s) n- säú láön san taûi mäüt chäø L- chiãöu daìi læåíi uíi (m) φ- goïc giæîa læåíi uíi vaì hæåïng chuyãøn âäüng cuía maïy khi uíi âáút vãö mäüt phêa 3.4.2 Maïy caûp :duìng âaìo chuyãøn âáút trong caïc cäng trçnh dán duûng, cäng nghiãûp, giao thäng váûn taíi, . . .caûp,âaìo vaì âàõp våïi khäúi læåüng âáút låïn, tæång âäúi táûp trung nãn hiãûu kinh tãú cao. Theo hçnh thæïc di chuyãøn ta chia laìm 2 loaûi: maïy caûp tæû haình vaì maïy caûp khäng tæû haình. * Loaûi maïy caûp khäng tæû haình: loaûi maïy naìy coï hai bäü pháûn riãng biãût, bäü pháûn keïo vaì bäü pháûn thuìng caûp chuyãøn Chæång 3. Maïy laìm âáút 57 Så âäö cáúu taûo maïy caûp khäng tæû haình âiãöu khiãøn bàòng cå hoüc Så âäö cáúu taûo maïy caûp khäng tæû haình âiãöu khiãøn bàòng thuyí læûc 1- moïc näúi; 2- caìng âäø; 3- xi lanh thuyí læûc; 4- khung näúi; 5- cå cáúu tay quay baín lãö; 6- thuìng chæïa âáút; 7- khung giæî thuìng; 8- læåîi càõt âáút. * Loaûi maïy caûp tæû haình: loaûi naìy khaïc våïi loaûi khäng tæû haình åí chäø khäng coï bäü pháûn âáöu keïo taïch riãng Chæång 3. Maïy laìm âáút 58 Så âäö maïy caûp cáúu taûo tæû haình 1- âáöu maïy keïo;2- truû âåí caìn; 3- caìng quay;4- xi lanh thuyí læûc náng haû thuìng chæïa; 5- cæía âoïng måí; 6- thuìng chæïa;7- thaình sau thuuìng chæïa; 8-xi lanh thuyí læûc måí cæía thuìng chæïa; 9- baïnh sau xe Så âäö quaï trçnh laìm viãûc maïy caûp a) Quaï trçnh âaìo vaì têch âáút vaìo thuìng chæïa b) Quaï trçnh váûn chuyãøn c) Quaï trçnh âäø âáút vaì san bàòng Chæång 3. Maïy laìm âáút 59 * Caïch âaìo âáút Så âäö càõt âáút cuía maïy caûp a) loaûi âáút ràõn; b) loaûi âáút cæïng trung bçnh; c) loaûi âáút mãöm * Caïc så âäö di chuyãøn Så âäö di chuyãøn hçnh elip Chæång 3. Maïy laìm âáút 60 Så âäö di chuyãøn hçnh chæí chi * Nàng suáút cuía maïy caûp N = ckx tgd tk kkq . ...3600 (m3/h) Trong âoï: q- dung têch thuìng xuïc chuyãøn (m3) Kâ- hãû säú laìm âaìy thuìng Kx- hãû säú tåi xäúp cuía âáút tck- thåìi gian mäüt chu kyì laìm viãûc( âaìo- têch âáút- váûn chuyãøn- âäø âáút- quay vãö nåi âaìo) (giáy) 3.4.3 Maïy san âáút: Maïy san laì mäüt trong nhæîng maïy cå baín trong cäng taïc laìm âáút, thæåìng duìng âãø bäúc låïp áøm thæûc váût coï chiãöu daìy 10 âãúm 30cm kãø caí váûn chuyãøn trong phaûm vi 10 âãún 20m ; doün màût bàòng, âaìo, san làõp häú, raính, baût ta luy, san nãön âæåìng, sán bay, . . . Dæûa vaìo tênh nàng hoaût âäüng, ngæåìi ta chia ra loaûi maïy san tæû haình vaì loaûi maïy san khäng tæû haình Chæång 3. Maïy laìm âáút 61 May san khäng tæû haình 1- chäø ngäöi âiãöu khiãøn;2- cå cáúu âiãöu khiãøn goïc nghiãng baïnh sau xe; 3- cå cáúu âiãöu khiãøn læåíi san;4- khung;5- khung keïo chênh; 6- thanh näúi våïi maïy keïo;7- khung quay læåíi san;8- læåîi san Maïy san tæû haình 1-pháön chæïa âäüng cå;2-häüp âiãöu khiãøn;3-khung âåí chênh; 4-baïn dáùn hæåïng;5- ràng xåïi âáút;6- thanh keïo;7- mám quay;8- læåíi san; 9-truûc truyãön læûc cho baïnh xe chuí âäüng * Thao taïc chênh cuía maïy san a) Quay læåíi san æïng våïi caïc goïc quay trong màût phàóng ngang b) Taûo læåíi san coï goïc càõt γ c) Taûo læåíi san nghiãng mäüt goïc bãn våïi goïc β âãø baût ta luy d) Duìng maïy san âãø vun âäúng váût liãûu e) Khi duìng maïy san âãø taûo raính, hoàûc væìa âaìo væìa âàõp âæåìng Chæång 3. Maïy laìm âáút 62 Goïc âäü håüp lê âãø làõp læåíi san Loaûi cäng taïc Goïc làõp læåíi san Goïc äm (β ) Goïc càõt (γ) Goïc nghiãng(α) Càõt âáút loaûi TB chæa xåïi lãn Càõt âáút loaûi TB âaî âæåüc xåïi Di chuyãøn âáút San phàóng màût âáút san bàòng moïng loìng âæåìng Baût ta luy Di chuãøn váût liãûu 30÷40 35÷40 35÷50 60÷70 50÷60 60÷65 35÷40 40 45 40÷45 60 40÷45 35 45 10÷15 8÷13 3÷5 0 0÷5 60÷70 2÷3 Chæång 3. Maïy laìm âáút 63 Så âäö san bàòng vaì baût ta luy bàòng maïy san 1- læåîi san coï thiãút bë baût ta luy;2- maïy san âàût læåîi san nghiãng theo maïy däúc; 3- maïy san màût bàòng vaì màût nghiãng * Nàng suáút cuía maïy san N = xck tg kt kv . .3600 (m3/h) Trong âoï: v- thãø têch khäúi âáút træåïc læåîi san (m3) T- thåìi gian laìm viãûc trong mäüt ca (giåì) Ktg- hãû säú sæí duûng thåìigian ( ktg= 0.8 âãún 0.95) tck- thåìi gan mäüt chu kyì laìm viãûc ( giáy) kx- hãû säú tåi xäúp cuía âáút( giäúng nhæ maïy uíi) Nàng suáút theo m2 N = )( )sin(3600 qt v l n lbL + −φ ktg (m2/h) Trong âoï: l- quaíng âæåìng san b- bãö räüng truìng nhau giæîa hai vãût san v- váûn täúc san n- säú láön san taûi mäüt chäø L- chiãöu daìi læåíi san φ- goïc giæîa læåíi san vaì hæåïng chuyãøn âäüng cuía maïy khi uíi âáút vãö mäüt phêa 3.4.4 Maïy âáöm âáút: Lu baïnh cæïng trån, Lu chán cæìu, Lu baïnh läúp, lu rung tæû âäüng, maïy âáöm âäüng, maïy âáöm rung Chæång 3. Maïy laìm âáút 64 Âáút sau khi âæåüc âaìo âàõp âãø laìm nãön moïng cho cäng trçnh xáy dæûng, cáöu âæåìng, thuíy låüi ... thæåìng khäng âaím baío âäü chàût cáön thiãút. Âáöm âáút laìm cho âáút âæåüc neïn chàût laûi, khäúi læåüng riãng vaì âäü bãön chàût cuía âáút tàng lãn âãø âuí sæïc chëu taïc duûng cuía taíi troüng, giaím âäü luïn, chäúng tháúm ... Khi sæí duûng maïy âáöm caïc loaûi âãø âáöm âáút, laìm cho âáút chàût laûi âæåüc goüi laì âáöm nhán taûo. Âáöm tæû nhiãn laì do ngæåìi, maïy moïc âi laûi vaì mæa taïc duûng. Kiãøu âáöm naìy thæåìng coï thåìi gian âáöm daìi vaì âäü chàût khäng theo yï muäún. Cháút læåüng cuía nãön âáút sau khi âáöm phuû thuäüc vaìo ba yãúu täú chênh: læûc, thåìi gian âáöm vaì âäü áøm cuía âáút trong quaï trçnh âáöm. Do âoï chuïng ta phaíi cán nhàõt sæû læûa choün thiãút bë âáöm sao cho khi âáöm æïng suáút sinh ra trong luïc âáöm khäng væåüt quaï æïng suáút cho pheïp cuaí tæìng loaûi âáút. Song, trong quaï trçnh âáöm, sæû biãún daûng cuía âáút cuîng tiãún triãøn theo thåìi gian. Khi taïc duûng læûc âäüt ngäüt, thåìi gian âáút åí traûng thaïi neïn quaï êt so våïi thåìi gian cáön cho âáút biãún daûng hoaìn toaìn cho nãn trong quaï trçnh âáöm cáön taïc duûng læûc láu hay nhiãöu láön. Cuäúi cuìng laì âäü áøm cuía âáút trong luïc âáöm phaíi åí gáön âäü m täúi thuáûn (åí âäü áøm naìy âäü chàût cuía âáút täút nháút cho mäüt cäng âáöm). Âäi khi chuïng ta phaíi tæåïi næåïc hay phåi khä âáút æåït. Cháút læåüng âáöm âáút seî âæåüc kiãøm tra thäng qua caïc chè tiãu cå lyï sau: khäúi læåüng riãng, âäü bãön, vaì mämen biãún daûng. * Phán loaûi maïy âáöm leìn Pháön låïn caïc loaûi maïy âáöm âiãöu dæûa trãn phæång phaïp âáöm âáút cå baín: âáöm neïn do tènh læûc, âáöm do rung âäüng, âáöm do læûc âäüng. Âáöm neïn bàòng læûc ténh: âáút âæåüc âáöm laì do troüng læåüng baín thán cuía maïy âáöm truyãön qua quaí làn cæïng trån, lu chán cæìu hay lu baïnh håi chuyãøn âäüng trãn bãö màût låïp âáút raíi våïi âäü daìy nháút âënh. Trong quaï trçnh âáöm âáút læûc âáöm khäng âäøi. Chæång 3. Maïy laìm âáút 65 Âáöm âáút bàòng taíi troüng âäüng, âáút âæåüc âáöm chàût nhåì âäüng nàng cuía quaí âáöm khi råi. Læûc taïc duûng lãn âáút thay âäøi theo thåìi gian. Âáöm làn rung âäüng, maïy âáöm truyãön dao âäüng cho âáút laìm caïc haût âáút di chuyãøn tæång âäúi våïi nhau, vaì liãn kãút chàût laûi. Khaïc våïi hai træåìng håüp trãn, laì táön säú rung låïn, nhæng nàng læåüng âáöm neïn nhoí. * Lu baïnh cæïng trån( baïnh theïp): laì loaûi maïy lu âån giaín nháút, coï thãø keïo theo hoàûc tæû haình. Lu baïnh cæïng trån coï chiãöu sáu âáöm nhoí 0.15 âãún 0.2m, bãö màût âáút âàõp sau khi lu thæåìng nhàón mën laìm cho låïp âáút âàõp tiãúp theo khoï kãút dênh våïi låïp cuí. Sæïc baïm cuía maïy keïm, cäöng kãönh, nàûng vaì cháûm chè phuì håüp khi âáöm màût âáút coï láøn âaï, trong thi cäng âæåìng ä tä, âáöm nhæïng låïp âáút hoaìn thiãûn kãø caí låïp aïo âæåìng bãtäng nhæûa. Cáúu taûo lu baïnh theïp tæû haình 1- âäüng cå; 2- khung maïy( xaït xi); 3- baïnh theïp dáùn hæåïng;4- âeìn pha; 5- thiãút bë gaût âáút baïm; 6- voí xe maïy;7- thuìng nhiãn liãu; 8- häüp âiãöu khiãøn; 9- cäüt chäúng maïy che cho ngæåìi âiãöu khiãøn;10- tay laïi; 11- ghãú ngäöi âiãöu khiãøn; 12- hoìm âæûng duûng cuû phuû tuìng; 13- baïnh theïp chuí âäüng; 14- häüp säú Chæång 3. Maïy laìm âáút 66 * Lu chán cæìu: Lu chán cæìu thæåìng laì loaûi keïo theo. Khaïc våïi lu trån laì trãn bãö màût coï haìn váúu våïi säú læåüng vaì trçnh tæû nháút âënh, váúu âáöm hçnh chán cæìu. Chiãöu sáu aính hæåíng låïn so våïi lu baïnh trån vaì lu baïnh läúp, âàûc biãût hiãûu quaí khi lu âáút dênh nhæng âäü áøm âæåüc qui âënh chàût cheî. Loaûi naìy duìng nhiãöu trong thuyí låüi nhæ âáöm leìn åí caïc âoaûn âã, âáûp låïn âaím baío âäü chàût vaì âäü oín âënh cuía nãön âàõp tæång âäúi cao. Ngoaìi ra lu chán cæìu coï cáúu taûo âån giaín, reí tiãön vaì nàng suáút âáöm tæång âäúi cao. Âãø thi cäng åí nhæîng màût bàòng räüng, ngæåìi ta thæåìng näúi nhiãöu thiãút bë âáöm laûi våïi nhau, laìm nhæ thãú seî tàng nàng suáút vaì cháút lwongj âáöm leìn. Så âäö cáúu taûo chán cæìu 1- chán cæìu; 2- thuìng chæïa troüng váût; 3- caìng keïo; 4- chán chäúng; 5- khung âåí; 6- cå cáúu gaût âáút dênh. * Lu baïnh läúp( coìn goüi laì lu baïnh håi): gäöm lu baïnh läúp tæû haình vaì khäng tæû haình. så âäö cáúu taûo lu baïnh läúp khäng tæû haình 1- khung chênh; 2- cå cáúu näúi våïi maïy keïo; 3- chäút näúi vaìo maïy keïo; Chæång 3. Maïy laìm âáút 67 4- chán chäúng; 5- xaït xi; 6- baïnh läúp; 7- táöm gaût âáút dênh; 8- uû âåí sau; 9- baïnh läúp dæû træî; 10- troüng váût Så âäö cáúu taûo lu baïnh läúp tæû haình Lu baïnh läúp coï æu âiãøm laì thêch æïng våïi moüi loaûi âáút, coï thãø thay âäøi âæåüc troüng læåüng vaì aïp suáút håi cuía baïnh läúp. Cháút læåüng âáöm täút, váûn chuyãøn dãø daìng, chiãöu sáu aính hæåíng låïn tæì 40 âãún 45cm * Maïy âáöm âäüng(maïy âáöm råi): cå cáúu cäng taïc cuía maïy laì mäüt quaí âáöm. Quaí âáöm trong caïc maïy âáöm råi phäø biãún laì gang vaì bãtäng cäút theïp. Chiãöu sáu âáöm âáút dênh hoàûc khäng dênh theo tæìng låïp, sáu 1 âãún 1.5m vaì khäng âoìi hoíi chàût cheí làõm âáút khä, âáút æåït âãöu âáöm âæåüc nhæng nàng suáút tháúp. Maïy âáöm âäüng 1- häüp giaím täúc; 2- thanh dáùn hæåïng; 3- váût råi Chæång 3. Maïy laìm âáút 68 * Maïy âáöm rung Nhåì læûc rung do kãút cáúu maïy taûo ra åí bäü pháûn gáy rung. Bäü pháûn naìy do coï âéa lãûch tám( hoàûc truûc lãûch tám hay hai truûc tyì lãn nhau bë lãûch tám). Khi sæí duûng loaûi maïy naìy âoìi hoíi âäü áøm cuía âáút phaíi lån hån khi sæí duûng caïc loaûi âáöm tènh vaì âäüng khoaíng 10 âãún 12%. Loaûi maïy âáöm naìy coï hiãûu quaí âäúi våïi âáút råìi coï kêch thæåïc haût khaïc nhau vaì læûc liãn kãút nhoí, vç váûy noï thêch håüp cho caïc loaûi âáút caït, âaï caït, âaï dàm nhoí,. . . * Nàng suáút maïy âáöm - Âäúi våïi maïy âáöm tènh vaì maïy âáöm rung coï thãø tênh nàng suáút theo cäng thæïc Q = 1000(B-h). h. n v (m3/h) Trong âoï: B- chiãöu räüng vãût âáöm bàòng chiãöu räüng maïy lu, chiãöu räüng baìn âáöm (m) b- khoaíng caïch truìng nhau giæîa hai vãût âáöm (b = 0.1 âãún 0.15m) h- chiãöu sáu taïc duûng cuía âáöm (m) v- täúc âäü di chuyãøn maïy khi âáöm (km/h) n- säú láön âáöm taûi mäüt chäø - Âäúi våïi âáöm âäüng hoüc( âáöm råi) Q = 60. m. (a - b)2. n h (m3/ph) Trong âoï: m- säú láön råi cuía âáöm trong mäüt phuït (1/ph) Chæång 3. Maïy laìm âáút 69 a- kêch thæåïc vãût âáöm (m) h- chiãöu sáu taïc duûng âáöm (m) n- säú láön råi cuía âáöm taûi mäüt âiãøm Taíi troüng xe ätä tæû âäø(táún) theo dung têch gáöu(m3) Dung têch gáöu(m3) Cæû ly váûn chuyãøn(km) 0.4 0.65 1.0 1.25 1.6 2.5 4.6 0.5 4.5 4.5 7 7 10 - - 1.0 7 7 10 10 10 12 27 1.5 7 7 10 10 12 18 27 2.0 7 10 10 12 18 18 27 3.0 7 10 12 12 18 27 40 4.0 10 10 12 18 18 27 40 5.0 10 10 12 18 18 27 40 Âàûc tênh kyî thuáût cuía xe lu trån Thäng säú DY- 50 DY- 48A VW7706 KD-7610 2YJ6/8 Chiãöu räüng vãût âáöm(m) 1.8 1.85 1.99 2.04 1.65 Aïp læûc tuyãún tênh(N/cm) 50 75 60 80 50 Täúc âäü laìm viãûc(Km/h) 2.73 1.9-4.23 2.1-8 2.5-10 2-7 Truyãön âäüng Cå khê Thuyí læûc - - - Kêch thæåïc bao(m) Daìi 4.38 5.2 5.32 5.18 4.305 Räüng 1.8 1.85 1.5 2.04 1.762 Cao 2.6 2.6 2.5 1.92 2.580 Khäúi læåüng maïy(kg) Coï gia taíi 8000 12000 8800 12500 8000 Khäng gia taíi 6000 9400 6600 10000 6000 Næåïc saín xuáút nga nga nháût nháût TQ