Kinh tế học Vĩ mô - Chương 8: Lạm phát - Lê Phương Thảo Quỳnh

.,1+7ӂ+Ӑ&9Ƭ0Ð ThS. Lê 3KѭѫQJ 7KҧR 4XǤQK Khoa Kinh WӃ 4XӕF WӃ - WҫQJ 2 nhà B Mobile: 0987027398 Email: phuongthaoquynhle@yahoo.com.vn &+ѬѪ1*/Ҥ03+È7 ,.+È,1,ӊ09¬Ĉ2/ѬӠ1* 1. Khái QLӋP: - /ҥP phát (inflation) là Vӵ gia WăQJ liên WөF FӫD PӭF giá chung. - /ҥP phát còn ÿѭӧF KLӇX là Vӵ PҩW giá WUӏ WKӏ WUѭӡQJ hay JLҧP VӭF mua FӫD ÿӗQJ WLӅQ - *LҧP phát (deflation) là Vӵ suy JLҧP liên WөF FӫD PӭF giá chung, WKѭӡQJ [XҩW KLӋQ khi QӅQ KT suy thoái. 2. ĈR OѭӡQJ OҥP phát ‡ 7ӹ OӋ OҥP phát: ‡ : 7ӹ OӋ OҥP phát FӫD WKӡL NǤ t (có WKӇ theo tháng, quý KRһF QăP) ‡ Pt: 0ӭF giá FӫD WKӡL NǤ t ‡ P(t-1): 0ӭF giá FӫD WKӡL NǤ WUѭӟF ÿy.  tS tP  t1P t1P u100%  S 2. ĈR OѭӡQJ OҥP phát ‡ 0ӭF giá chung có WKӇ ÿR EҵQJ CPI KRһF FKӍ Vӕ ÿLӅX FKӍQK GDP. ‡ &K͡ Vͩ ÿL͙X FK͡QK GDP(GDP Deflator): SKҧQ ánh Vӵ thay ÿәL FӫD PӭF giá trong GDP QăP nghiên FӭX so YӟL QăP JӕF. ‡ &K͡ Vͩ giá tiêu dùng (Consumer Price Index-CPI) ÿR OѭӡQJ PӭF giá trung bình FӫD JLӓ hàng hóa và GӏFK Yө mà PӝW QJѭӡL tiêu dùng ÿLӇQ hình mua. /ҥP phát ӣ 9LӋW Nam 2002 - 2012 3. Phân ORҥL OҥP phát ‡ /ҥP phát YӯD SKҧL (moderate inflation) ‡ /ҥP phát phi mã (galloping inflation) ‡ Siêu OҥP phát (hyper inflation) /ҥP phát YӯD SKҧL ‡ Khái QL͟P: ĈһF WUѭQJ EӣL giá Fҧ WăQJ FKұP và có WKӇ Gӵ ÿRiQ WUѭӟF ÿѭӧF (ÿӕL YӟL các QѭӟF ÿDQJ phát WULӇQ, Wӹ OӋ OҥP phát ͷ P΁F ǴͳL 10% PͱW QăP) ‡ ̺QK ḰͷQJ: Ĉk\ là PӭF OҥP phát bình WKѭӡQJ PӝW QӅQ kinh WӃ SKҧL WUҧL qua, không có ҧQK KѭӣQJ QKLӅX WӟL QӅQ kinh WӃ và ÿӡL VӕQJ FӫD QJѭӡL dân. 9ӟL Wӹ OӋ OҥP phát QKѭ Yұ\, PӑL QJѭӡL YүQ VҹQ sàng JLӳ WLӅQ ÿӇ WKӵF KLӋQ giao GӏFK và KӧS ÿӗQJ theo ÿӗQJ QӝL WӋ. /ҥP phát phi m㠇 Khái QL͟P: 0ӭF OҥP phát WѭѫQJ ӭQJ YӟL WӕF ÿӝ WăQJ giá trong SKҥP vi hai KRһF ba FKӳ Vӕ PӝW QăP WKѭӡQJ ÿѭӧF JӑL là OҥP phát phi mã, QKѭQJ YүQ WKҩS KѫQ siêu OҥP phát. ‡ ̺QK ḰͷQJ: Khi kéo dài, OҥP phát phi mã VӁ gây ra QKӳQJ ELӃQ GҥQJ kinh WӃ nghiêm WUӑQJ. ĈӗQJ WLӅQ VӁ Eӏ PҩW giá UҩW nhanh cho nên PӑL QJѭӡL ít PXӕQ JLӳ QӝL WӋ trong QJѭӡL, Kӑ có xu KѭӟQJ tích WUӳ hàng hóa, mua EҩW ÿӝQJ VҧQ và Vӱ GөQJ vàng KRһF QJRҥL WӋ ÿӇ tích WUӳ tài VҧQ KRһF làm SKѭѫQJ WLӋQ thanh toán trong các giao GӏFK có giá WUӏ OӟQ. Siêu OҥP phát ‡ Khái QL͟P: Siêu OҥP phát là ORҥL OҥP phát còn OҥL, [ҧ\ ra khi giá Fҧ WăQJ ÿӝW ELӃQ YӟL WӕF ÿӝ cao (50%/tháng WUӣ lên, hay 13000%QăP. ‡ Siêu OҥP phát là ORҥL OҥP phát không có xu KѭӟQJ cân EҵQJ WUӣ OҥL, OҥP phát ngày PӝW WăQJ YӟL WӕF ÿӝ cao theo WKӡL gian. ‡ VD: ĈӭF (1921-1923); Zimbabwe (2008-2009), Trung 4XӕF (1948-1949), Chil3 (1973 -1975)« ‡ ҦQK KѭӣQJ: Phá Kӫ\ QӅQ KT, gây EҩW әQ an ninh chính WUӏ trong QѭӟF. 0ͱW Vͩ ÿL͙X NL͟Q F˿ E̻Q gây ra siêu O̹P phát: ‡ 1. +LӋQ WѭӧQJ này FKӍ [XҩW KLӋQ trong các KӋ WKӕQJ Vӱ GөQJ WLӅQ pháp ÿӏQK ‡ 2. 1KLӅX FXӝF siêu OҥP phát có xu KѭӟQJ [XҩW KLӋQ vào NKRҧQJ WKӡL gian sau FKLӃQ tranh, QӝL FKLӃQ KRһF cách PҥQJ do Vӵ FăQJ WKҷQJ ngân sách chính SKӫ. ‡ 3. Vào QKӳQJ QăP 1980, FXӝF siêu OҥP phát ӣ PӝW Vӕ QѭӟF 0ӻ/Dtinh có nguyên nhân Wӯ các cú VӕF bên ngoài và FXӝF NKӫQJ KRҧQJ Qӧ FӫD WKӃ JLӟL WKӭ ba. ,,&È&1*8<Ç11+Æ1*Æ<5$/Ҥ03+È7 1. Trong QJҳQ KҥQ: Trong QJҳQ KҥQ chúng ta coi ELӇX KLӋQ FӫD OҥP phát FKӍ là Vӵ gia WăQJ FӫD PӭF giá. - /ҥP phát do FҫX kéo - /ҥP phát do chi phí ÿҭ\ - /ҥP phát Ǥ (NǤ YӑQJ) /ҥP phát do FҫX kéo (Demand pull inflation) ‡ /̹P phát do F̿X kéo [̻\ ra do WͭQJ F̿X WăQJ, ÿ͏F EL͟W khi V̻Q ÓͻQJ ÿm ÿ̹W KR͏F ÝͻW quá P΁F WL͙P QăQJ. AD = C + I + G + NX ‡ Nguyên nhân WăQJ AD: 9 Các hãng và +*Ĉ OҥF quan thái quá vào QӅQ KT 9 Chính SKӫ WăQJ chi tiêu 9 XK WăQJ PҥQK /ҥP phát do FҫX kéo (Demand pull inflation) /ҥP phát do chi phí ÿҭ\ (Cost push inflation) ‡ /̹P phát do chi phí ÿ́\ [̻\ ra khi PͱW Vͩ OR̹L chi phí ÿͫQJ OR̹W WăQJ lên trong PͱW Q͙Q kinh W͗. 9 Giá nguyên YұW OLӋX ÿҫX vào ([ăQJ, GҫX, ÿLӋQ QѭӟF«) WăQJ PҥQK 9 Giá nhân công WăQJ 9 CP WăQJ WKXӃ 9 Thiên tai, GӏFK EӋQK, FKLӃQ tranh« /ҥP phát do chi phí ÿҭ\ (Cost push inflation) /ҥP phát kéo dài ± /ҥP phát Ǥ (inertial inflation) ‡ /ҥP phát có PӭF giá chung WăQJ theo Wӹ OӋ khá әQ ÿӏQK và WѭѫQJ ÿӕL WKҩS trong 1 WKӡL gian dài; có WKӇ coi ÿk\ là Wӹ OӋ OҥP phát cân EҵQJ trong QJҳQ KҥQ và nó ÿѭӧF duy trì cho ÿӃQ khi có cú VӕF nào ÿy tác ÿӝQJ vào QӅQ KT. ‡ Có WKӇ Gӵ ÿRiQ WUѭӟF ÿѭӧF và ÿѭӧF PӑL QJѭӡL tính ÿӃQ trong các +Ĉ cho thuê, vay (OҥP phát NǤ YӑQJ) ‡ Là Vӵ NӃW KӧS FӫD LP FҫX kéo và chi phí ÿҭ\. /ҥP phát kéo dài ± /ҥP phát Ǥ (inertial inflation) 2. Trong dài KҥQ: Cách WLӃS FұQ WLӅQ WӋ YӅ OҥP phát ‡ Milton Friedman: ³/ҥP phát ӣ ÿkX và bao JLӡ FNJQJ là PӝW KLӋQ WѭӧQJ WLӅQ WӋ« và nó FKӍ có WKӇ [XҩW KLӋQ khi cung WLӅQ WăQJ nhanh KѫQ VҧQ OѭӧQJ´. ‡ Lý WKX\͗W Vͩ ÓͻQJ WL͙Q W͟: M*V=P*Y 9 M: OѭӧQJ cung WLӅQ trong QӅQ KT 9 V: WӕF ÿӝ chu FKX\ӇQ WLӅQ WӋ 9 Y: VҧQ OѭӧQJ FӫD QӅQ KT 9 P: PӭF giá chung 2. Trong dài KҥQ: Cách WLӃS FұQ WLӅQ WӋ YӅ OҥP phát ‡ 7ӕF ÿӝ OѭX thông WLӅQ WӋ (V) WѭѫQJ ÿӕL әQ ÿӏQK theo WKӡL gian. Nên M WăQJ VӁ làm P x Y WăQJ WѭѫQJ ӭQJ. ‡ Khi ÿy, OҥP phát (P WăQJ) FKӍ có WKӇ [ҧ\ ra khi OѭӧQJ WLӅQ cung ӭQJ (M) WăQJ nhanh KѫQ VҧQ OѭӧQJ (Y). ‡ 7ӕF ÿӝ WăQJ cung WLӅQ càng cao thì Wӹ OӋ OҥP phát càng cao (khi các nhân Wӕ khác không thay ÿәL). ‡ *LҧP phát [ҧ\ ra (P JLҧP) khi WӕF ÿӝ WăQJ M ít KѫQ WӕF ÿӝ WăQJ Y ‡ Tuy nhiên, FNJQJ có WUѭӡQJ KӧS V thay ÿәL theo chu NǤ KD (V cao khi QӅQ KT Pӣ UӝQJ, V WKҩS khi QӅQ KT thu KҽS). Cách WLӃS FұQ WLӅQ WӋ YӅ OҥP phát   7LӅQ WӋ và OҥP phát /̹P phát F̿X kéo và O̹P phát chi phí ÿ́\ ǴͳL góc nhìn WL͙Q W͟: ‡ /ҥP phát FҫX kéo dài KҥQ: nhân Wӕ có WKӇ WăQJ AD trong dài KҥQ (QKLӅX QăP) là G WăQJ ‡ /ҥP phát chi phí ÿҭ\ dài KҥQ: chính sách әQ ÿӏQK FӫD CP là WăQJ G ÿӇ ÿѭD VҧQ OѭӧQJ YӅ PӭF WLӅP QăQJ => 0ӝW trong QKӳQJ QJXӗQ GӉ dàng ÿӇ tài WUӧ cho G là in thêm WLӅQ. ,,,7È&ĈӜ1*&Ӫ$/Ҥ03+È7 1. ĈͩL YͳL O̹P phát GΉ tính ÿ́ͻF WÚͳF: ‡ 7KXӃ OҥP phát (inflation tax), WKXӃ ÿ~F WLӅQ ‡ Chi phí mòn giày (Shoeleather cost) ‡ Chi phí WKӵF ÿѫQ (Menu cost) ‡ Phân Eә sai QJXӗQ OӵF (Resource misallocation) ‡ %LӃQ GҥQJ QJKƭD Yө QӝS WKXӃ thu QKұS (Inflation induced tax distortion) ‡ 1KҫP OүQ và EҩW WLӋQ (confusion and inconvenience) 2. ĈӕL YӟL OҥP phát không ÿѭӧF Gӵ tính WUѭӟF ‡ /ҥP phát EҩW QJӡ [ҧ\ ra VӁ phân SKͩL O̹L FͿD F̻L JL·D các thành viên trong xã KͱL không theo công lao và nhu F̿X FͿD Kͥ. 6ӵ phân SKӕL OҥL này [ҧ\ ra vì có UҩW QKLӅX NKRҧQ vay ÿѭӧF tính EҵQJ ÿѫQ Yӏ tính toán là WLӅQ. ‡ /ҥP phát WKӵF WӃ OӟQ KѫQ Gӵ NLӃQ: QJѭӡL ÿL vay, FKӫ doanh QJKLӋS, ngân sách chính SKӫ ÿѭӧF OӧL ‡ /ҥP phát WKӵF WӃ QKӓ KѫQ Gӵ NLӃQ: QJѭӡL cho vay, công nhân, QJѭӡL ÿyQJ WKXӃ ÿѭӧF OӧL ,90Ӕ,48$1+ӊ*,Ӳ$/Ҥ03+È79¬ 7+Ҩ71*+,ӊ3 ‡ Ĉ́͵QJ Phillips là ÿѭӡQJ WKӇ KLӋQ PӕL quan KӋ Wӹ OӋ QJKӏFK JLӳD OҥP phát và WKҩW QJKLӋS. ‡ Luôn SKҧL ÿiQK ÿәL JLӳD OҥP phát và WKҩW QJKLӋS. ‡ ĈѭӡQJ Phillips trong QJҳQ KҥQ: WKRҧL WҥL PӭF WKҩW QJKLӋS cao và GӕF WҥL PӭF WKҩW QJKLӋS WKҩS ĈѭӡQJ Phillips dài KҥQ ‡ Là ÿѭӡQJ WKҷQJ ÿӭQJ, ÿL qua Wӹ OӋ WKҩW QJKLӋS Wӵ nhiên (còn JӑL là Wӹ OӋ WKҩW QJKLӋS ko làm gia WăQJ Wӹ OӋ OҥP phát ± NAIRU ± non accelerating inflation rate of unemployment) 0ӕL quan KӋ JLӳD Yӏ trí FӫD ÿѭӡQJ Phillips và Wӹ OӋ OҥP phát Gӵ NLӃQ 7ӹ OӋ OҥP phát Gӵ NLӃQ WăQJ, PC GӏFK FKX\ӇQ sang SKҧL, lúc này Vӵ ÿiQK ÿәL JLӳD OҥP phát và WKҩW QJKLӋS WUӣ nên EҩW OӧL KѫQ do OҥP phát cao KѫQ WҥL PӑL PӭF WKҩW QJKLӋS. 6ӵGӏFK FKX\ӇQ FӫD ÿѭӡQJ Phillips và vai trò FӫD cú VӕF cung ‡ ĈѭӡQJ Phillips QJҳQ KҥQ có WKӇ GӏFK FKX\ӇQ do các cú VӕF cung. ‡ Cú VӕF cung là Vӵ NLӋQ tác ÿӝQJ WUӵF WLӃS vào chi phí VҧQ [XҩW FӫD các doanh QJKLӋS Æ tác ÿӝQJ ÿӃQ giá Fҧ FӫD hàng hoá Æ ÿѭӡQJ WәQJ cung AS và ÿѭӡQJ Phillips GӏFK FKX\ӇQ