Kĩ thuật lập trình - Chương 2: Cấu trúc của một chương trình C++

Chương 2: CẤU TRÚC CỦA MỘT CHƯƠNG TRÌNH C++Mục tiêuTrình bày cấu trúc của một chương trình C++ đầy đủ; các bước thực hiện chương trình và các thao tác nhập xuất dữ liệu.Nội dungCấu trúc của một chương trình C++Các tập tin thư viện thông dụngKhông gian tênCác bước thực hiện chương trình C++Nhập/Xuất dữ liệu Thông thường một chương trình được viết bằng C++ gồm các phần chính sau: Phần khai báo các tệp nguyên mẫu (tệp tiêu đề) Phần khai báo sử dụng không gian tên Định nghĩa các kiểu dữ liệu Phần khai báo các kiểu dữ liệu, biến, hằng, hàm, do người lập trình định nghĩa và được sử dụng chung trong toàn bộ chương trình Hàm main và thân chương trình Định nghĩa các hàm con (nếu có)Ví dụ: Xét chương trình sau:2.1 Cấu trúc của một chương trình C++#include int binh_phuong(int);int lap_phuong(int);using namespace std;void main(){ cout #include 2.2 Các tập tin thư viện thông dụng Một số tập tin thư viện thông dụngiostream: thư viện chứa các hàm nhập xuất dữ liệu như: cout, cin, string: thư viện chứa các hàm thao tác trên chuỗi ký tự: strcpy(), strcat(), strcmp(), cmath: thư viện chứa các hàm toán học: sqrt(), pow(), fabs(), abs(), iomanip: thư viện chứa các hàm định dạng dữ liệu xuất: setprecision(n), setw(n), setfill(ch), setiosflags(), 2.2 Các tập tin thư viện thông dụng Không gian tên (namespace) là một đặc trưng của ANSI C++, cho phép chúng ta gộp một nhóm các lớp, các đối tượng toàn cục và các hàm dưới một cái tên. Không gian tên là một cơ chế dùng để hạn chế phạm vi sử dụng của một tênCú pháp: namespace Ten_khong_gian_ten{ Thân của namespace}2.3 Không gian tênVí dụ: Định nghĩa không gian tên General như sau:namespace General{ int a, b;}Lúc này, để truy xuất vào các biến a, b ta sử dụng toán tử :: như sau: General::a General::b2.3 Không gian tên C++ có nhiều thư viện có sẵn, mỗi thư viện được phân cấp trong một không gian tên riêng. Theo chuẩn ANSI C++, tất cả định nghĩa của các lớp, đối tượng và hàm của thư viện chuẩn đều được định nghĩa trong namespace std. Để sử dụng một thư viện hay hàm có sẵn thì phải khai báo không gian tên chứa thư viện hay hàm đó. Có hai cách sử dụng không gian tên:Truy xuất bằng toán tử phạm vi ::Dùng chỉ thị using2.3 Không gian tên Truy xuất bằng toán tử phạm viCú pháp: Ten_khong_gian_ten::Dinh_danh;Ví dụ: namespace first{ int a = 5; }namespace second { double a = 2.25; }void main(){ std::coutint main() { std::coutusing namespace std;int main() { cout Báo cho bộ tiền xử lý tìm trong thư mục chuẩn, gọi tập tin tiêu đề iostream.h và chèn nội dung của nó vào chương trình nguồnBộ tiền xử lýChương trình nguồnChương trình nguồn mở rộngTrình biên dịchTiền xử lý Biên dịch chương trình là quá trình biến đổi mã nguồn thành mã máy Trong quá trình biên dịch chương trình nếu có lỗi thì trình biên dịch sẽ thông báo lỗi Nếu không có lỗi thì sẽ cho ra kết quả là một tập tin thực thi ứng dụng có đuôi .exe gọi là chương trình đíchBiên dịch chương trình Các giai đoạn biên dịch chương trìnhViết bằng C++Ngôn ngữ máyNgôn ngữ máyTập tin khả thi .exeTập tin đối tượng .objTập tin nguồn.cppMã khác từ thư viện, Thông qua trình biên dịchThông qua trình liên kếtBiên dịch chương trình Sau khi biên dịch thành công sẽ cho tập tin thực thi (.exe) và các tập tin thư viện khác Có thể thi hành chúng như là một tập tin khả thi bình thườngChạy chương trình Nhập dữ liệu Xuất dữ liệu2.5 Nhập xuất dữ liệu Để nhập dữ liệu vào từ bàn phím ta sử dụng hàm cin và toán tử nhập >> theo cú pháp: cin >> biến 1 ; cin >> biến 2 ; cin >> biến n ; cin>>biến 1>>biến 2 . . . >>biến n; Nhập dữ liệuVí dụ: Để nhập giá trị vào cho biến a và b ta viết: cin>>a; cin>>b;Lưu ý: Khi sử dụng cin Lệnh sẽ bỏ qua không gán các dấu trắng (dấu cách, tab, xuống dòng vào cho các biến. Khi nhập vào dãy byte nhiều hơn cần thiết để gán cho các biến thì số byte còn lại (kể cả dấu xuống dòng) sẽ nằm trong cin. Và nó sẽ tự động gán cho các biến trong lần nhập sau. Nhập dữ liệuVí dụ: Xét đoạn chương trình sauint a;float b;char c;char *s;cin>>a>>b>>c>>sDữ liệu đầu vào:122.54AbcLap trinhDữ liệu ra: a=? b=? c=? s=?Kq: a=12; b=2.54; c=A; s=bc;Nhập dữ liệu Để xuất giá trị của một biểu thức ra màn hình ta sử dụng hàm cout và toán tử xuất Thực thi chương trìnhistreamcinostreamcoutXuất dữ liệu Các giá trị xuất ra màn hình có thể được trình bày dưới nhiều dạng khác nhau thông qua các công cụ định dạng như: các hàm, các cờ, các phương thức định dạng Để sử dụng các hàm và các cờ định dạng ta cần khai báo các thư viện iostream và iomanip Các hàm định dạngsetw(n): setprecision(n):setfill(ch):setiosflags(cờ định dạng):resetiosflags(cờ định dạng): Định dạng dữ liệu xuấtCác cờ định dạng Nhóm căn lề: ios::left: căn tráiios::right: ngầm địnhios::internalĐịnh dạng dữ liệu xuất Các cờ định dạng Định dạng số nguyên:ios::decios::octios::hexĐịnh dạng dữ liệu xuất Các cờ định dạng Định dạng số thực:ios::fixed : dấu phẩy tĩnh (ngầm định)ios::scientific : Dấu phẩy độngios::showpoint : Xuất đủ số lẻ sau phần thập phân.Định dạng dữ liệu xuấtViết chương trình tính và hiển thị ra màn hình chu vi và diện tích của hình chữ nhật. Với độ dài các cạnh được nhập vào từ bàn phím.Giải phương trình bậc nhất với các hệ số a, b, c bất kỳ được nhập vào từ bàn phím.Nhập vào 2 số thực bất kỳ. Tìm và hiển thị ra màn hình giá trị lớn nhất trong 2 số.Nhập vào 3 số nguyên bất kỳ. Tìm và hiển thị ra màn hình giá trị lớn nhất trong 3 số.BÀI TẬP THỰC HÀNH4. Viết chương trình giải phương trình bậc 2 với các hệ số được nhập vào từ bàn phím.Nhập vào 3 số nguyên. Kiểm tra 3 số đó có lập thành 3 cạnh của tam giác hay không? Nếu có thì cho biết đó là tam giác gì?BÀI TẬP THỰC HÀNH