Khảo sát yếu tố nguy cơ dãn mạch vành trong bệnh Kawasaki ở trẻ em tại Bệnh viện Nhi đồng I

Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003 Nghieân cöùu Y hoïc KHAÛO SAÙT YEÁU TOÁ NGUY CÔ DAÕN MAÏCH VAØNH TRONG BEÄNH KAWASAKI ÔÛ TREÛ EM TAÏI BEÄNH VIEÄN NHI ÑOÀNG I Ñoã Nguyeân Tín1, Vuõ Minh Phuùc2, Hoaøng Troïng Kim3 TOÙM TAÉT Muïc tieâu nghieân cöùu: khaûo saùt caùc yeáu toá nguy cô daõn maïch vaønh trong beänh Kawasaki. Phöông phaùp vaø beänh nhaân: tieàn cöùu, moâ taû. Nghieân cöùu tieán haønh töø thaùng 6/2001 ñeán thaùng 12/2002. Toång soá coù 80 beänh nhaân ñöôïc chaån ñoaùn Kawasaki, trong ñoù 22 beänh nhaân (27,5%) bò daõn maïch vaønh vaø 56 beänh nhi (70%) ñöôïc truyeàn gamma globulin vôùi lieàu 2g/kg. Keát quaû: Nhöõng beänh nhi khoâng ñöôïc truyeàn gamma globulin coù tyû leä daõn maïch vaønh cao (50% so vôùi 17.8%; p=0.003). Neáu khoâng duøng gamma globulin, caùc yeáu toá nguy cô daõn maïch vaønh goàm: trong giai ñoaïn caáp Hct 100mg/l (44.7% so vôùi 3%; p<0.0001) vaø daáu hieäu CRP taêng keùo daøi treân 30 ngaøy (70% so vôùi 35.7%; p=0.045). Ñoái vôùi nhöõng beänh nhi ñöôïc duøng gamma globulin, caùc yeáu toá nguy cô daõn maïch vaønh goàm: khoâng ñaùp öùng vôùi gamma globulin (57.1% so vôùi 12.2%; p=0.004), theå khoâng ñieån hình (60% so vôùi 13.7%; p=0.01), soát keùo daøi hoaëc soát taùi phaùt sau truyeàn gamma globulin (100% so vôùi 16.3%; p=0.03), CRP > 100mg/l trong giai ñoaïn caáp (33.3% so vôùi 0%; p=0.001). Nhöõng treû coù ñieåm Asai > 9 (77.8% so vôùi 12.9%; p<0.001) hoaëc Harada ≥ 4 (36.2% so vôùi 4.5%; p=0.005) coù nguy cô toån thöông maïch vaønh cao. Keát luaän: Chæ soá Asai vaø Harada coù giaù trò ñaùnh giaù nguy cô toån thöông maïch vaønh trong beänh Kawasaki. Neân truyeàn gamma globulin cho nhöõng treû bò Kawasaki ñeå laøm giaûm nguy cô toån thöông maïch vaønh. Caàn löu yù nhöõng treû Kawasaki theå khoâng ñieån hình vaø nhöõng treû khoâng ñaùp öùng vôùi gamma globulin vì coù nguy cô toån thöông maïch vaønh cao. ABSTRACT INVESTIGATE THE RISK FACTORS OF CORONARY ARTERY ANEURYSM IN KAWASAKI DISEASE IN CHILDREN AT PEDIATRIC HOSPITAL N01 Do Nguyen Tin*, Vu Minh Phuc*, Hoang Trong Kim* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol.7 * Supplement of No 1: 106 - 111 Objection: investigate the risk factors of coronary artery aneurysm in Kawasaki disease. Methods and Patients: prospective, descriptive study. Study was performed from June 2001 to December 2002. 80 patients were diagnosed Kawasaki disease, 22 patients (27,5%) were suffered coronary aneurysm, 56 patients (70%) were used intravenous gamma globulin with dose of 2g/kg. Results: Patients who didn’t receive intravenous gamma globulin have trend toward a greater rate of coronary aneurysm (50% vs 17.8%; p=0.003). In group without gamma glogulin therapy, risk factors of coronary aneurysm include hematocrit 100mg/l (44.7% vs 3%; p1 month (45.8% vs 19.6%; p=0.016). In group with gamma glogulin therapy, risk factors of coronary aneurysm include non-responsiveness to intravenous gamma globulin (57.1% vs 12.2%; p=0.004), atypic Kawasaki (60% vs 13.7%; p=0.01), prolonged febrile course > 14 days or recurrence of fever after intravenous gamma globulin (100% vs 16.3%; p=0.03), CRP 1. BS Boä moân Nhi - Tröôøng Ñaïi Hoïc Y Döôïc TP Hoà Chí Minh. 2. TS, BS Boä moân Nhi - Tröôøng Ñaïi Hoïc Y Döôïc TP Hoà Chí Minh. 3. PGS, TS, BS CK2 Chuû nhieäm Boä moân Nhi - Tröôøng Ñaïi Hoïc Y Döôïc TP Hoà Chí Minh. Chuyeân ñeà Nhi û 106 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003 > 100mg/l in acute phase (33.3% vs 0%; p=0.001). Patients who have Asai score > 9 (77.8% vs 12.9%; p<0.001) or Harada score ≥ 4 (36.2% vs 4.5%; p=0.005) wuold be considered to be at high risk of coronary aneurysm. Conclusion: Asai and Harada score are useful to identify Kawasaki’s patients with coronary aneurysm. Intravenous gamma globulin should be used in order to reduce the risk of coronary aneurysm. Pay attention to atypic Kawasaki and non-responsiveness to intravenous gamma globulin because of high risk of coronary aneurysm. ÑAËT VAÁN ÑEÀ: Kawasaki laø beänh vieâm khoâng ñaëc hieäu caùc maïch maùu kích thöôùc nhoû ñeán trung bình. Beänh thöôøng xaûy ra ôû treû < 4 tuoåi, bieåu hieän baèng soát caáp tính vaø coù caùc trieäu chöùng khaùc ñi keøm nhö phaùt ban, löôõi daâu, phuø chi, ñoû maét, haïch coå(1,7). Beänh coù theå gaây bieán chöùng daõn vaø heïp ñoäng maïch vaønh raát naëng neà vaø laø moái quan taâm cho caùc nhaø tim maïch nhi(6). Do cô cheá beänh sinh chöa ñöôïc hieåu roõ, neân vieäc tieân ñoaùn nguy cô daõn maïch vaønh coøn nhieàu khoù khaên(8). Coù nhieàu coâng trình nghieân cöùu veà caùc yeáu toá nguy cô daõn maïch vaønh ñaõ ñöôïc coâng boá(15). Tuy nhieân, caùc yeáu toá naøy coøn khaùc nhau giöõa caùc taùc giaû vaø giaù trò cuûa chuùng vaãn chöa ñeà caäp ñaày ñuû vaø chính xaùc. Trong nghieân cöùu naøy, chuùng toâi muoán khaûo saùt caùc yeáu toá nguy cô daõn maïch vaønh ôû treû bò beänh Kawasaki taïi Beänh Vieän Nhi Ñoàng I theo tieâu chuaån cuûa Asai vaø Harada (baûng 1 vaø 2) vaø moät soá yeáu toá khaùc. Baûng 1: tieâu chuaån ASAI(12) 0 1 2 Giôùi Nöõ Nam Tuoåi  1 > 1 Thôøi gian soát (ngaøy) 15 Soát taùi phaùt khoâng coù Ban taùi phaùt khoâng coù Baïch caàu/ mm3 (ngaøn) 30 Hb  10g/dl khoâng coù VS 100 VS / CRP taêng keùo daøi (thaùng) 1 Tim to khoâng coù Loaïn nhòp khoâng coù Daáu hieäu thieáu maùu cô tim. khoâng coù Vieâm maøng ngoaøi tim khoâng coù Traøn dòch Neáu > 9 ñieåm: nguy cô cao bò toån thöông maïch vaønh Baûng 2: Tieâu chuaåtn HARADA(5) 1) Baïch caàu > 12.000/mn 2) Tieåu caàu < 350.000/mn 3) CRP taêng > 100mg/l 4) Hematocrit < 35% 5) Albumin huyeát thanh < 35 g/dl 6) Tuoåi < 12 thaùng 7) Treû nam Neáu ≥ 4/7 tieâu chuaån xeáp vaøo nhoùm nguy cô cao. Muïc tieâu nghieân cöùu Muïc tieâu toång quaùt Khaûo saùt yeáu toá nguy cô daõn maïch vaønh ôû treû bò beänh Kawasaki taïi khoa tim maïch Beänh Vieän Nhi Ñoàng I Muïc tieâu chuyeân bieät Ñaùnh giaù nguy cô daõn maïch vaønh theo tieâu chuaån cuûa Asai vaø Harada Ñaùnh giaù nguy cô daõn maïch vaønh theo moät soá yeáu toá khaùc. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Thoáng keâ moâ taû, tieàn cöùu. Ñoái töôïng nghieân cöùu Taát caû caùc treû Kawasaki nhaäp BV Nhi Ñoàng I töø 6/2001- 12/2002. Caùch tieán haønh - Taát caû caùc treû ñöïôc chaån ñoaùn beänh Kawasaki theo tieâu chuaån chaån ñoaùn cuûa AHA vaø CDC. - Taát caû treû ñeàu ñöôïc khaùm laâm saøng caån thaän vaø caùc xeùt nghieäm caän laâm saøng caàn thieát trong giai ñoaïn caáp vaø caùc giai ñoaïn sau ñoù. - Taát caû treû ñeàu ñöôïc duøng aspirin vaø coù hoaëc khoâng duøng gamma globulin. Chuyeân ñeà Nhi 107 Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003 Nghieân cöùu Y hoïc - Thu thaäp soá lieäu vaø xöû lyù thoáng keâ theo phaàn meàm SPSS. KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU Nghieân cöùu tieán haønh trong 18 thaùng (töø thaùng 6/2001 ñeán 12/2002) coù toång soá 80 beänh nhi ñöôïc chaån ñoaùn Kawasaki, trong ñoù 22 beänh nhi bò daõn maïch vaønh, 58 beänh nhi khoâng bò daõn maïch vaønh. Coù 56 beänh nhi ñöôïc truyeàn gamma globulin vaø 24 beänh nhi khoâng ñöôïc truyeàn gamma globulin do nhieàu nguyeân nhaân. Vai troø cuûa töøng yeáu toá nguy cô (Baûng 3) vaø theo Asai vaø Harada (Baûng 4). Baûng 3: Vai troø cuûa caùc yeáu toá nguy cô daõn maïch vaønh trong beänh Kawasaki Toång soá (n = 80) Nhoùm khoâng duøng γ globulin (n= 24) Nhoùm coù duøng γ globulin (n = 56) Khoâng daõn ÑMV Daõn ÑMV P Khoâng daõn ÑMV Daõn ÑMV P Khoâng daõn ÑMV Daõn ÑMV P Coù duøng γ globulin Khoâng duøng γ globulin 46 12 10 12 χ2 = 8.7 p = 0.003 Ñaùp öùng γ globulin Khoâng ñaùp öùng γ glob 43 3 6 4 χ2 = 8.4 p = 0.004 Tuoâi < 12 thaùng Tuoåi  12 thaùng 21 37 8 14 χ2 = 0.001 p = 0.98 2 10 5 7 χ2 = 1.8 p = 0.178 19 27 3 7 χ2 = 0.44 p = 0.5 Gioùi nam Giôùi nöõ 40 18 18 4 χ2 = 1.3 p = 0.25 7 5 9 3 χ2 = 0.75 p = 0.386 33 13 9 1 χ2 = 1.46 p = 0.227 Theå ñieån hình Theå khoâng ñieån hình 50 8 13 9 χ2 = 7 p = 0.008 6 6 6 6 P = 1 44 2 7 3 χ2 = 6.647 p = 0.01 Soát > 14 ngaøy/ taùi phaùt Soát < 14 ngaøy 5 53 9 13 χ2 = 11.5 p = 0.001 5 7 8 4 χ2 = 1.5 p = 0.219 0 46 1 9 χ2 = 4.68 p = 0.03 Hb < 10g% Hb  10g% 7 51 5 17 χ2 = 1.42 p = 0.233 3 9 2 10 χ2 = 0.253 p = 0.165 4 42 3 7 χ2 = 3.4 p = 0.065 Hct <35% Hct  35% 31 27 17 5 χ2 = 3.772 p = 0.044 5 7 10 2 χ2 = 4.444 p = 0.035 26 20 7 3 χ2 = 0.617 p = 0.432 BC > 12000/mm3 BC  12000/mm3 44 14 17 5 χ2 = 0.018 p = 0.895 8 4 9 3 χ2 = 0.2 p = 0.653 36 10 8 2 χ2 = 0.015 p = 0.903 TC < 350000/mm3 TC  350000/mm3 44 14 15 7 χ2 = 0.486 p = 0.486 10 2 9 3 χ2 = 0.253 p = 0.615 34 12 6 4 χ2 = 0.779 p = 0.377 Albumin < 35g% Albumin  35g% 30 28 8 14 χ2 = 1.509 p = 0.219 7 5 4 8 χ2 = 1.51 p = 0.219 23 23 4 6 χ2 = 0.329 p = 0.566 VS gñ caáp > 100mm VS gñ caáp  100mm 28 30 15 7 χ2 = 2.542 p = 0.111 5 7 7 5 χ2 = 0.667 p = 0.141 23 23 8 2 χ2 = 2.99 p = 0.084 CRP gñ caáp > 100mg/l CRP gñ caáp  100mg/l 26 32 21 1 χ2 = 16.86 p < 0.001 6 6 11 1 χ2 = 5 p = 0.025 20 26 10 0 χ2 = 10.55 p = 0.001 VS taêng > 30 ngaøy VS taêng  30 ngaøy 27 31 16 6 χ2 = 4.396 p = 0.056 6 6 9 3 χ2 = 1.6 p = 0.2 21 25 7 3 χ2 = 1.948 p = 0.163 CRP taêng > 30 ngaøy CRP taêng < 30 ngaøy 13 45 11 11 χ2 = 5.78 p = 0.016 3 9 7 5 χ2 = 2.753 p = 0.045 10 36 4 6 χ2 = 1.46 p = 0.227 Chuyeân ñeà Nhi û 108 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003 Baûng 4: Ñaùnh giaù nguy cô daõn maïch vaønh theo chæ soá Harada vaø Asai Toång soá (n = 80) Nhoùm khoâng duøng γ globulin (n= 24) Nhoùm coù duøng γ globulin (n = 56) Khoâng daõn ñmv Daõn ñmv P Khoâng daõn ñmv Daõn ñmv P Khoâng daõn ñmv Daõn ñmv P Chæ soá Harada 4 Chæ soá Harada < 4 37 21 21 1 χ2 = 8.02 p = 0.005 5 7 12 0 χ2 = 9.88 p = 0.002 32 14 9 1 χ2 = 1.75 p = 0.186 Ñieåm Asai  9 Ñieåm Asai < 9 4 54 14 8 χ2 = 29.44 p <0.001 2 10 7 5 χ2 = 4.444 p = 0.035 2 44 7 3 χ2 = 26.2 p <0.001 BAØN LUAÄN Hieäu quaû cuûa truyeàn gamma globulin trong vieäc laøm giaûm nguy cô toån thöông maïch vaønh ôû beänh nhaân Kawasaki ñaõ ñöôïc chöùng minh. Theo Junichiro Fukushige(7), neáu khoâng duøng gamma globulin, tyû leä daõn maïch vaønh khoaûng 20-25% so vôùi 3% neáu coù duøng. Durongpisitkul K vaø coäng söï(4) phaân tích ña bieán nhieàu coâng trình nghieân cöùu töø naêm 1967- 1973, ñaõ ñöa ra tyû leä daõn maïch vaønh thay ñoåi töø 2.3 – 22.8% tuyø theo coù duøng gamma globulin hay khoâng. Trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi, gamma globulin cuõng laøm giaûm ñaùng keå tyû leä daõn maïch vaønh (50% so vôùi 17.8%; p=0.003). Do ñoù, nhöõng treû khoâng ñöôïc truyeàn gamma globulin seõ laø moät yeáu toá nguy cô bò daõn maïch vaønh. Vì truyeàn gamma globulin laøm giaûm ñaùng keå tyû leâ daõn maïch vaønh, neân ñeå khaûo saùt chính xaùc hôn möùc ñoä aûnh höôûng cuûa caùc yeáu toá nguy cô, chuùng toâi chia daân soá nghieân cöùu ra laøm 2 nhoùm: nhoùm coù duøng gamma globulin vaø nhoùm khoâng duøng gamma globulin ñeå traùnh khaû naêng gaây nhieãu do truyeàn gamma globulin. Tuoåi caøng nhoû nguy cô daõn maïch vaønh caøng cao(7). Theo Melish ME vaø Rowley AH(10,14), treû döôùi 1 tuoåi duø ñaõ duøng gamma globulin ñuùng, tyû leä daõn maïch vaønh khoaûng 15% sau 8 tuaàn. Harada vaø Asai(2,5) cuõng coù nhaän xeùt töông töï. Tuy nhieân trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi khoâng ghi nhaän moái quan heä giöõa tuoåi nhoû vôùi nguy cô daõn maïch vaønh khi tính chung vaø tính rieâng cho töøng nhoùm (Baûng 3). Coù leõ do soá löôïng beänh nhi trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi coøn ít. Theo Harada vaø Asai(2,5): treû nam bò Kawasaki laø yeáu toá nguy cô daõn maïch vaønh, maëc duø cô cheá vaãn chöa bieát roõ. Tuy nhieân, trong nghieân cöùu chuùng toâi khoâng ghi nhaän moái lieân quan naøy cho caû 2 nhoùm coù duøng vaø khoâng duøng gamma globulin (Baûng 3). Theå beänh Kawasaki khoâng ñieån hình coù tyû leä bò toån thöông maïch vaønh cao hôn theå ñieån hình. Ñieàu naøy coù theå do theå Kawasaki khoâng ñieån hình laøm cho chaån ñoaùn khoù khaên, neân can thieäp khoâng kòp thôøi, hôn nöõa theå naøy thöôøng xaûy ra ôû treû < 1 tuoåi vaø coù nguy cô bò daõn maïch vaønh cao(7). Theo Anne H. Rowley vaø Stanford T. Shulman(13), Kawasaki theå khoâng ñieån hình coù tæ leä daõn maïch vaønh 20% so vôùi 7% theå ñieån hình. Chuùng toâi cuõng ghi nhaän keát quaû töông töï nhöõng beänh nhi theå khoâng ñieån hình coù tyû leä daõn maïch vaønh cao hôn so vôùi theå Kawasaki ñieån hình (53% so vôùi 12.6%; p = 0.008), ñieàu naøy cuõng ñuùng duø beänh nhi ñöôïc truyeàn gamma globulin (60% so vôùi 13.7%; p=0.01) Theo Asai (2), soát keùo daøi treân 14 ngaøy hoaëc soát taùi phaùt laø caùc daáu hieäu gôïi yù nguy cô toån thöông maïch vaønh. Trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi, nhöõng beänh nhaân soát keùo daøi hoaëc soát taùi phaùt coù tyû leä daõn maïch vaønh taêng ñaùng keå (63% so vôùi 19,7%; p = 0.001). Ñaëc bieät, nhöõng beänh nhi ñaõ ñöôïc truyeàn gamma globulin, neáu soát vaãn keùo daøi hoaëc soát taùi phaùt cuõng coù tyû leä daõn maïch vaønh cao hôn (100% so vôùi 16.3%; p=0.03). Rieâng nhöõng beänh nhi khoâng truyeàn gamma globulin, thöôøng soát thöôøng keùo daøi > 2 tuaàn, do ñoù chuùng toâi khoâng ghi nhaän moái lieân quan naøy trong nhoùm khoâng duøng gamma globulin. Theo Harada(5), trong giai ñoaïn caáp baïch caàu maùu taêng > 12000/mm3, tieåu caàu < 350000/mm3, albumin huyeát thanh < 35g% laø caùc yeáu toá nguy cô Chuyeân ñeà Nhi 109 Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003 Nghieân cöùu Y hoïc daõn maïch vaønh. Tuy nhieân trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi khoâng ghi nhaän moái lieân quan giöõa caùc yeáu toá naøy vôùi nguy cô daõn maïch vaønh cho caû 2 nhoùm. Thieáu maùu trong giai ñoaïn caáp cuûa beänh phaûn aùnh tình traïng vieâm trong cô theå ñöôïc nhieàu taùc giaû xem laø moät yeáu toá coù lieân quan ñeán nguy cô daõn maïch vaønh(5). Tuy nhieân trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi, nhöõng beänh nhaân coù Hb< 10g% khoâng lieân quan ñeán tyû leä daõn maïch vaønh (p =0.233), ñieàu naøy khaùc vôùi nhaän ñònh cuûa taùc giaû Asai(2). Nhöng neáu choïn nhöõng beänh nhaân coù Hct < 35% cho thaây tyû leä daõn maïch vaønh cao hôn ñaùng keå (35.4% so vôùi 15.6%; p=0.044), ñieàu naøy phuø hôïp vôùi nhaän ñònh cuûa taùc giaû Harada(5). Do ñoù, vôùi giaù trò Hct <35% coù theå giuùp gôïi yù nguy cô cao bò daõn maïch vaønh. Taêng VS phaûn aùnh tình traïng taêng phaûn öùng vieâm trong cô theå vaø coù lieân quan ñeán nguy cô daõn maïch vaønh trong beänh Kawasaki(7). Theo Asai(2) VS giôø ñaàu trong giai ñoaïn caáp taêng > 100mm vaø taêng keùo daøi > 30 ngaøy hoaëc taêng trôû laïi laø caùc daáu hieäu gôïi yù nguy cô toån thöông maïch vaønh. Trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi, khoâng ghi nhaän moái lieân quan giöõa VS giôø ñaàu > 100mm vaø tình traïng taêng VS keùo daøi > 30 ngaøy vôùi toån thöông maïch vaønh cho caû 2 nhoùm coù vaø khoâng duøng gamma globulin. CRP cuõng laø moät yeáu toá phaûn aùnh tình traïng vieâm vaø coù lieân quan ñeá nguy cô daõn maïch vaønh trong beänh Kawasaki(7,9). CRP taêng > 100mg/l (theo Harada) trong giai ñoaïn caáp, taêng CRP keùo daøi > 30 ngaøy (theo Asai) laø caùc yeáu toá nguy cô daõn maïch vaønh(2,5). Ñieàu naøy phuø hôïp vôùi keát quaû nghieân cöùu cuûa chuùng toâi, nhöõng beänh nhi coù CRP taêng cao > 100mg/l coù tyû leä daõn maïch vaønh cao hôn (44.7% so vôùi 18.9%; p < 0.001). Ñieàu naøy ñuùng cho caû 2 nhoùm coù vaø khoâng duøng thuoác. Tình traïng CRP taêng keùo daøi > 30 ngaøy coù tyû leä daõn maïch vaønh cao hôn (45.8% so vôùi 19.6%; p = 0.016) vaø ñuùng ôû nhoùm khoâng duøng gamma globulin (70% so vôùi 35.7%; p= 0.045). Tuy nhieân, trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi, nhöõng beänh nhi coù duøng gamma globulin, tình traïng CRP taêng keùo daøi khoâng lieân quan ñeán nguy cô toån thöông maïch vaønh (p = 0.227). Ñieàu naøy coù theå do aûnh höôûng cuûa gamma globulin trong vieäc öùc cheá phaûn öùng vieâm vaø laøm giaûm toån thöông maïch vaønh. Theo Carol A.W (3) khoaûng 10% treû khoâng ñaùp öùng vôùi truyeàn gamma globulin, nhöõng treû naøy coù nguy cô bò toån thöông maïch vaønh cao hôn so vôùi nhöõng treû ñaùp öùng vôùi gamma globulin. Fukunishi M vaø Mori M(7,11) ghi nhaän raèng tæ leä daõn maïch vaønh trong giai ñoaïn caáp trong nhoùm ñaùp öùng vôùi gamma globulin (1.4%) thaáp hôn nhieàu so vôùi nhoùm khoâng ñaùp öùng vôùi gamma globulin (38.5%). Chuùng toâi cuõng ghi nhaän keát quaû töông töï, nhöõng beänh nhi khoâng ñaùp öùng vôùi gamma globulin coù tyû leä daõn vaønh cao hôn ñaùng keå so vôùi nhoùm coù ñaùp öùng (57% so vôùi 12%; p = 0.004). Do ñoù, nhöõng beänh nhi ñöôïc truyeàn gamma globulin maø khoâng heát soát sau 48 giôø coù nguy cô daõn maïch vaønh raát cao. Töø caùc keát quaû treân chuùng toâi nhaän thaáy neáu xeùt rieâng leû töøng caùc yeáu toá nguy cô daõn maïch vaønh trong beänh Kawasaki, keát quaû nghieân cöùu cuûa chuùng toâi coù nhöõng ñieåm khaùc bieät vaø nhöõng ñieåm töông ñoàng vôùi caùc taùc giaû khaùc. Ñieàu naøy coù theå do nghieân cuùu cuûa chuùng toâi soá löôïng beänh nhi coøn ít do ñoù chöa phaûn aùnh chính xaùc vai troø cuûa caùc yeáu toá naøy, hoaëc cuõng coù theå do neáu chæ döïa vaøo töøng yeáu toá rieâng bieät ñeå ñaùnh giaù nguy cô toån thöông maïch vaønh seõ khoù ñaït ñöôïc möùc ñoä chính xaùc cao. Do ñoù ñeå coù theå ñaùnh giaù chính xaùc hôn nguy cô toån thöông maïch vaønh, chuùng toâi thöû ñaùnh gía döïa theo nhieàu yeáu toá nguy cô cuøng luùc theo thang ñieåm cuûa Harada vaø Asai (baûng 1 vaø 2). Vôùi thang ñieåm Asai, chuùng toâi nhaän thaáy nhöõng beänh nhi coù chæ soá Asai > 9 ñieåm coù tyû leä daõn maïch vaønh cao hôn coù yù nghóa thoáng keâ (77,8% so vôùi 12,9%; p < 0.001). Keát quaû naøy cuõng phuø hôïp cho caû 2 nhoùm coù duøng (77% so vôùi 6,3%; p < 0.001) vaø khoâng duøng gamma globulin (77.8% so vôùi 33%; p = 0.035). Ñieàu naøy phuø hôïp vôùi ghi nhaän cuûa Junichiro Fukushige vaø coäng söï(7) nhöõng treû trong nhoùm nguy cô thaáp haàu nhö khoâng bò daõn maïch vaønh trong khi ñoù nhöõng treû trong nhoùm nguy cô cao coù tyû leä daõn maïch vaønh laø 13% ôû treû nam vaø 5.5% ôû treû nöõ duø ñaõ ñöôïc ñieàu trò. tích cöïc. Chuyeân ñeà Nhi û 110 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003 Nhöõng beänh nhi coù chæ soá Harada ≥ 4 ñieåm cuõng coù tyû leä daõn maïch vaønh cao hôn ñaùng keå (36.2% so vôùi 4,5%; p = 0.005). Ñieàu naøy cuõng ñuùng cho nhoùm khoâng duøng gamma globulin (70.5% so vôùi 0% p = 0.002). Tuy nhieân, trong nhoùm coù duøng gamam globulin khoâng ghi nhaän moái lieân quan naøy (p = 0.186). Ñieàu naøy coù theå do hieäu quaû cuûa gamma globulin laøm giaûm tyû teä toån thöông maïch vaønh trong beänh Kawasaki. Töø ñoù chuùng toâi ruùt ra keát luaän, neáu ñaùnh giaù theo baûng ñieåm cuûa Harada vaø Asai coù boå sung seõ cho giuùp tieân löôïng nguy cô daõn maïch vaønh ôû nhöõng beänh nhi chính xaùc hôn neáu chæ döïa vaøo moät vaøi yeáu toá ñôn leû. KEÁT LUAÄN Maëc duø chöa hieåu roõ heát cô cheá beänh sinh cuûa Kawasaki ôû treû em, nhöng coù nhieàu yeáu toá giuùp gôïi yù nguy cô toån thöông maïch vaønh. Trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi vôùi soá löôïng beänh nhi coøn ít, chuùng toâi nhaän thaáy vôùi chæ soá Asai coù boå sung > 9 ñieåm vaø chæ soá Harada ≥ 4 ñieåm coù giaù trò gôïi yù nguy cô toån thöông maïch vaønh ôû nhöõng treû bò Kawasaki. Do ñoù neân duøng 2 thang ñieåm naøy ñeå ñaùnh giaù nguy cô toån thöông maïch vaønh trong beänh Kawasaki. Ngoaøi caùc trieäu chöùng trong tieâu chuaån Harada vaø Asai ra, caùc yeáu toá khaùc cuõng coù vai troø gôïi yù nguy cô toån thöông maïch vaønh nhö Kawasaki theå khoâng ñieån hình, khoâng ñöôïc truyeàn gamma globulin, khoâng ñaùp öùng vôùi truyeàn gamma globulin. Do ñoù neân truyeàn gamma globulin cho nhöõng treû bò Kawasaki ñeå laøm giaûm nguy cô toån thöông maïch vaønh. Caàn löu yù nhöõng treû Kawasaki theå khoâng ñieån hình vaø nhöõng treû khoâng ñaùp öùng vôùi gamma globulin vì coù nguy cô toån thöông maïch vaønh cao. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1 AS Dajani, KA Taubert, MA Gerber, ST Shulman, P Ferrieri, M Freed, M Takahashi, FZ Bierman, AW Karchmer, and W Wilson: Diagnosis and therapy of Kawasaki disease in children. Circulation 87: 1776- 1780. 2 Asai T: study of heart disease in Kawasaki disease. Jpn J Pediatr Med 1976;9:1086. 3 Carol A. Wallace: Initial intravenous Gamma globulin treatment failure in Kawasaki disease. Pediatrics 2000;105(6). 4 Durongpisitkul K,, Gururaj V J, Park J M, Martin C F: The prevention of coronary artery aneurysm in Kawasaki disease: a meta-analysis on the efficacy of aspirin and immunoglobulin treatment. Pediatrics - 1995 Dec; 96(6): 1057-61. 5 Harada K 1990. Kawasaki disease and gamma globulin: the indication of intravenous gamma globulin. Prog. Med 1990; 10:23-7. 6 Hirohisa Kato, Tetsu Sugimura, Teiji Akagi, Noboru Sato, Kanoko Hashino, Yasuki Maeno, Takeyo Kazue, Genzyu Eto, and Rumi Yamakawa: Long-term Consequences of Kawasaki Disease: A 10- to 21-Year Follow-up Study of 594 Patients. Circulation 94: 1379- 1385. 7 Junichiro Fukushige, Michael R. Nihill 1998. Kawasaki disease. Arthus Garson. The science and practice of pediatric cardiology 1998; vol2 1741-1758.Williams & Wilkins. 8 Hoaøng Troïng Kim, Vuõ Minh Phuùc, Ñoã Nguyeân Tín: Toång quan veà beänh Kawasaki ôû treû em. Thôøi söï Tim Maïch Hoïc. Soá 50 thaùng 5/2002. 9 Martha L. Clabby and Angela M. Sharkey: Coronary Artery Aneurysm in Kawasaki's Disease. Circulation 96: 2078. 10 Melish ME: Kawasaki syndrome. Pediatr Rev - 1996 May; 17(5): 153-62. 11 Mori M: Predictors of coronary artery lesions after intravenous gamma-globulin treatment in Kawasaki disease. J Pediatr - 2000 Aug; 137(2): 177-80. 12 Neches W.H 2002. Kawasaki disease. Robert H Anderson. Pediatric cardiology, 2nd Edition, Vol 2: 1683-1696. Churchill Livingstone. 13 Rowley AH, Shunlman ST: The search for the etiology of Kawasaki disease. Pediatr Infect Dis J 6:506- 508,1987. 14 Rowley AH: Kawasaki syndrome. Pediatr Clin North Am - 1999 Apr; 46(2): 313-29. 15 Yanagawa H: Epidemiologic pictures of Kawasaki disease in Japan: from the nationwide incidence survey in 1991 and 1992. Pediatrics-1995 Apr; 95(4): 475-9. Chuyeân ñeà Nhi 111