Khảo sát những ảnh hưởng về mặt xã hội và nghề nghiệp của chứng tăng tiết mồ hôi tay

Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc 24 KHAÛO SAÙT NHÖÕNG AÛNH HÖÔÛNG VEÀ MAËT XAÕ HOÄI VAØ NGHEÀ NGHIEÄP CUÛA CHÖÙNG TAÊNG TIEÁT MOÀ HOÂI TAY Hoà Nam*, Cao Vaên Thònh* TOÙM TAÉT TOÅNG QUAN VAØ ÑAËT VAÁN ÑEÀ: Chöùng taêng tieát moà hoâi tay laø do gia taêng hoaït ñoäng cuûa heä thaàn kinh giao caûm. Beänh khoâng nguy hieåm ñeán tính maïng nhöng gaây ra nhöõng aûnh höôûng ñaùng keå veà maët lao ñoäng - vieäc laøm vaø hoïc taäp, trong cuoäc soáng sinh hoaït, giao tieáp vaø taâm lyù cuûa beänh nhaân. Treân theá giôùi cuõng nhö ôû Vieät Nam ñaõ coù nhieàu nghieân cöùu veà chöùng taêng tieát moà hoâi tay nhöng chöa coù nhöõng phaân tích cuï theå veà nhöõng taùc haïi cuûa beänh ñoái vôùi cuoäc soáng cuûa beänh nhaân. MUÏC TIEÂU: khaûo saùt nhöõng ñaëc ñieåm cuûa nhoùm Bn, möùc ñoä vaø bieåu hieän cuûa nhöõng aûnh höôûng töø chöùng taêng tieát moà hoâi tay treân caùc maët lao ñoäng, sinh hoaït, giao tieáp vaø taâm lyù cuûa beänh nhaân. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU: Tieàn cöùu, caét ngang. Beänh nhaân laø caùc tröôøng hôïp coù chöùng taêng tieát moà hoâi tay ñöôïc khaùm vaø ñieàu trò taïi Bv Bình Daân TP.HCM trong moät naêm (9/2002 – 8/2003). KEÁ` T QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU: Coù gaëp 250 Bn taêng tieát moà hoâi tay, vôùi tæ leä nam vaø nöõ ngang nhau, ñoä tuoåi trung bình 24-25 tuoåi. Phaàn lôùn Bn maéc beänh töø nhoû, soá coøn laïi trung bình ñaõ maéc beänh ñöôïc 10-11 naêm. 50% caùc Bn ñi khaùm vaø ñieàu trò qua vieäc naém ñöôïc caùc thoâng tin töø baùo vaø caùc taïp chí y khoa. 29.6 % Bn trong gia ñình coù töø 2 ngöôøi maéc beänh trôû leân. Ña soá caùc Bn ñaõ töøng ñöôïc ñieàu trò baèng caùc phöông phaùp Ñoâng vaø Taây y. ¼ caùc Bn coù nhöõng hieåu bieát sô boä veà phaãu thuaät noäi soi maëc duø coù 62% tröôøng hôïp ñi khaùm chuyeân khoa ngay khi coù thoâng tin lieân quan ñeán vieäc ñieàu trò beänh.98,8% caùc Bn ghi nhaän beänh coù nhöõng aûnh höôûng ñaùng keå ñeán vieäc laøm vaø hoïc taäp; 87,6% caùc Bn coù nhöõng aûnh höôûng cuûa beänh ñeán sinh hoaït vaø cuoäc soáng, vaø taát caû caùc Bn (100%) ñeàu coù nhöõng aûnh höôûng trong giao tieáp vaø taâm lyù. BAØN LUAÄN VAØ KEÁT LUAÄN: Nhìn chung tôùi nay coù raát ít caùc nghieân cöùu phaân tích ñoäc laäp veà nhöõng aûnh höôûng cuûa chöùng TT/MH/T ñoái vôùi beänh nhaân. Bn coù chöùng taêng tieát moà hoâi tay chuû yeáu ñang ôû ñoä tuoåi lao ñoäng, tæ leä Bn nam vaø nöõ ngang nhau. Phaàn lôùn Bn coù thôøi gian maéc beänh keùo daøi vaø 29.6% Bn maéc beänh coù tính chaát gia ñình. Caùc phöông tieän thoâng tin ñaõ coù vai troø quan troïng trong tuyeân truyeàn ñieàu trò beänh. Maëc duø chæ coù ¼ soá caùc Bn hieåu bieát veà phaãu thuaät noäi soi nhöng 62% Bn ñi khaùm chuyeân khoa ngay khi coù thoâng tin veà ñieàu trò beänh. Nhöõng ghi nhaän veà aûnh höôûng cuûa beänh lieân quan ñeán lao ñoäng, sinh hoaït, giao tieáp vaø taâm lyù gaëp ôû haàu heát caùc Bn. Caùc bieåu hieän veà nhöõng taùc haïi cuûa beänh khaù phong phuù vaø ôû möùc ñoä ñaùng keå ñoái vôùi ngöôøi beänh. Nghieân cöùu cho thaáy neáu vieäc chaån ñoaùn vaø ñieàu trò chöùng TT/MH/T coù hieäu quaû seõ coù yù nghóa lôùn khoâng nhöõng veà maët söùc khoûe cho Bn maø coøn coù nhaèm caûi thieän veà maët quan heä xaõ hoäi vaø taâm lyù cuûa ngöôøi beänh. SUMMARY STUDY ON SOCIAL AND OCCUPATIONAL EFFECTS OF HYPERHIDROSIS Ho Nam, Cao Van Thinh* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 8 * Supplement of No 1 * 2004: 163 – 171 BACKGROUND: Hyperhidrosis is a disorder characterized by excessive sweating caused by a malfunction in the sympathetic nervous system. The disease is not dangerous but can hamfer ones’ activities of daily living. They are many studies on hyperhidrosis worldwide and some in Viet Nam. But it doesn’t have concret analysis * Boä moân Ngoaïi toång quaùt TTÑT – Khoa loàng ngöïc - maïch maùu BV Bình Daân TP.HCM. Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004 163 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 on harmful affects of patients with hyperhidrosis. AIM: Assessment of characteristies and unfavored effects of hyperhidrosis on the fields of working, activities and psychology of patients. METHOD: Prospective– crossectional study on patients with hyperhidrosis examed and treated in Binh Dan Hospital from 9/2002 to 8/2003. RESULT: We got 25 patient with ratio of male on female =1, the average age =24-25. Most of them have got the disease when they were is in childhood. 50% of patients went to see doctors and got treatment when they got information of hyperhidrosis from media communication and newspapers. 29,6% cases got ≥ 2 members with hyperhidrosis in the family. Most of patients are treated by modern and traditional medicine. ¼ cases have knowledge about endoscopic transthoracic sympathetic (TES), 62% cases examed by specialists. 98,8% patients reported that hyperdrosis have effected to their jobs and learning. 87,6% have been hampered on their activities and their life. All of them have a psychological problem. DISCUSSION AND CONCLUSION: So far, there are few studies on this field. Most of patients with hyperhidrosis are on ages of working. Rate of male and female is equal. Duration acquired diseases is long. 29,6% cases have genetic factors. Media communication has a role in treatment of disease. 62% of patients examed by specialists immediatelly after got information about hyperhidrosis. Effects of hypehidrosis are plentiful and rather significant to the patients. If patients are informed and treated early, they will be improved not only for their health but also in the social and psychological fields. MÔÛ ÑAÀU Chöùng taêng tieát moà hoâi quaù möùc ôû loøng baøn tay, ôû maët, löng ... vaø ñoû maët quaù möùc do gia taêng hoaït ñoäng cuûa heä thaàn kinh giao caûm – moät heä thoáng thaàn kinh maø chuùng ta khoâng kieåm soaùt ñöôïc. Heä thoáng thaàn kinh naøy trôû neân taêng hoaït ñoäng vôùi nhöõng haønh ñoäng ñöôïc coi troïng ñaëc bieät, nhaát laø khi caùc haønh ñoäng naøy lieân quan ñeán nhöõng ngöôøi khaùc, chaúng haïn coù söï boái roái, xaáu hoå... Taêng tieát moà hoâi tay ñöôïc coi laø moät beänh khoâng nguy hieåm ñeán tính maïng nhöng gaây nhieàu phieàn toaùi ñoái vôùi ngöôøi beänh trong lao ñoäng, sinh hoaït vaø giao tieáp xaõ hoäi. Beänh ñeå laïi nhöõng haäu quaû ñaùng keå veà maët taâm lyù. Chính vì vaäy, vôùi ña soá caùc Bn nhu caàu ñieàu trò beänh ñaõ trôû neân caáp thieát. Taêng tieát moà hoâi quaù möùc ôû loøng baøn tay coù theå gaëp ôû moïi löùa tuoåi, tuy nhieân ñoái töôïng taäp trung nhieàu nhaát, cuõng nhö coù nhu caàu ñieàu trò cao nhaát laø nhöõng ngöôøi ñang trong ñoä tuoåi lao ñoäng... Theo moät soá nghieân cöùu ôû caùc nöôùc, taàn suaát maéc beänh taêng tieát moà hoâi quaù möùc ôû loøng baøn tay chieám töø 0,6% ñeán 1% trong coäng ñoàng, tuy nhieân ôû Vieät Nam chöùa coù nghieân cöùu naøo veà vaán ñeà naøy(4,8). Treân theá giôùi vieäc nghieân cöùu vaø ñieàu trò chöùng taêng tieát moà hoâi quaù möùc ôû loøng baøn tay baét ñaàu ñöôïc löu yù nhieàu töø thaäp nieân 60 (4,6). Ñaõ coù khaù nhieàu phöông phaùp ñieàu trò beänh ñöôïc aùp duïng(4,5,8,11). Nhöõng naêm gaàn ñaây ngöôøi ta ñaõ tieán haønh caét thaàn kinh giao caûm ngöïc 2 beân qua ngaû noäi soi coù gaây meâ toaøn thaân(1,8). ÔÛ Vieät Nam taêng tieát moà hoâi quaù möùc ôû loøng baøn tay ñöôïc ñieàu trò ngoaïi khoa töø nhöõng naêm 1970 taïi Beänh vieän Vieät Ñöùc Haø Noäi baèng phaãu thuaät hôû, caét haïch giao caûm ngöïc hoaëc tieâm nöôùc noùng ñun soâi vaøo haïch giao caûm ngöïc(11), phöông naøy cuõng ñöôïc öùng duïng vaø theo doõi nghieân cöùu ôû moät soá trung taâm y teá khaùc nhö BV 175... vaøo nhöõng naêm 1980. Töø cuoái naêm 1996 taïi Beänh vieän Bình Daân TP.HCM ñaõ aùp duïng phöông phaùp phaãu thuaät caét thaàn kinh giao caûm ngöïc qua ngaû noäi soi ñeå ñieàu trò chöùng taêng tieát moà hoâi quaù möùc ôû loøng baøn tay(4,8). Nhöõng naêm gaàn ñaây kyõ thuaät naøy ñaõ ñöôïc aùp duïng ôû nhieàu trung taâm ngoaïi khoa khaùc trong caû nöôùc vaø ñaõ coù nhöõng caûi tieán veà phöông dieän gaây meâ hoài söùc, tö theá beänh nhaân...(5,8). Aûnh höôûng noåi baät cuûa chöùng taêng tieát moà hoâi tay laø gaây cho beänh nhaân nhieàu söï phieàn toaùi trong lao ñoäng, sinh hoaït, giao tieáp... Chính caùc böùc xuùc xuaát phaùt töø nhöõng phieàn phöùc do beänh gaây ra ñaõ thoâi thuùc Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004 164 Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc ngöôøi beänh ñi khaùm vaø quyeát taâm ñieàu trò beänh. Ñeå coù theå ñaùnh giaù cuï theå hôn caùc taùc haïi cuûa chöùng taêng tieát moà hoâi quaù möùc ôû loøng baøn tay veà maët ñôøi soáng xaõ hoäi, caàn tieán haønh nghieân cöùu ñoäc laäp nhöõng aûnh höôûng cuûa beänh treân caùc khía caïnh coâng vieäc lao ñoäng, sinh hoaït, giao tieáp vaø taâm lyù ngöôøi beänh. Treân cô sôû ñoù thuùc ñaåy caùc nghieân cöùu khaùc nhaèm hoaøn thieän vieäc chaån ñoaùn vaø ñieàu trò beänh. Döïa vaøo lyù luaän vaø thöïc tieãn treân chuùng toâi nghieân cöùu ñeà taøi naøy. MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU Muïc tieâu toång quaùt Khaûo saùt nhöõng ñaëc ñieåm vaø möùc ñoä aûnh höôûng cuûa chöùng taêng tieát moà hoâi quaù möùc ôû loøng baøn tay treân caùc maët lao ñoäng (ngheà nghieäp), sinh hoaït, giao tieáp vaø taâm lyù cuûa beänh nhaân. Muïc tieâu cuï theå Neâu nhöõng ñaëc ñieåm chung cuûa caùc beänh nhaân coù taêng tieát moà hoâi quaù möùc ôû loøng baøn tay gaëp taïi Beänh vieän Bình Daân TP.HCM. Xaùc ñònh möùc ñoä aûnh höôûng vaø nhöõng bieåu hieän cuûa chöùng taêng tieát moà hoâi quaù möùc ôû loøng baøn tay trong lao ñoäng-ngheà nghieäp, sinh hoaït, giao tieáp vaø taâm lyù cuûa beänh nhaân. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Daân soá nghieân cöùu Daân soá nghieân cöùu goàm taát caû caùc beänh nhaân coù taêng tieát quaù möùc moà hoâi ôû loøng baøn tay tôùi Beänh vieän Bình Daân khaùm vaø ñieàu trò trong thôøi gian moät naêm (töø 9/2002 ñeán 8/2993). Thôøi gian nghieân cöùu Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän theo 3 giai ñoaïn Giai ñoaïn I: Taäp hôïp vaø tham khaûo taøi lieäu lieân quan ñeán ñeà taøi nghieân cöùu. Laäp hoà sô ng/ cöùu, ñoàng thôøi baét ñaàu thu thaäp Bn ñeå hoaøn thieän beänh aùn maãu. Giai ñoaïn II: Thu thaäp soá lieäu theo beänh aùn maãu ñaõ ñieàu chænh vaø caên cöù vaøo caùc tieâu chuaån choïn beänh cuûa nghieân cöùu. Giai ñoaïn III: Xöû lyù soá lieäu vaø laäp baùo caùo nghieäm thu ñeà taøi. Tieâu chuaån choïn beänh vaø loaïi tröø Beänh nhaân ñuû tieâu chuaån tham gia nghieân cöùu goàm: Caùc beänh nhaân coù chöùng taêng tieát moà hoâi quaù möùc ôû loøng baøn tay (keøm theo, ngöôøi beänh coù theå coù bò taêng tieát quaù möùc moà hoâi ôû löng, naùch, chaân...). Beänh nhaân ñoàng yù hôïp taùc, töï nguyeän tham gia nghieân cöùu (cuï theå laø beänh nhaân coù söï hôïp taùc ñeå nhoùm nghieân cöùu hoaøn thaønh caùc thoâng tin cuûa beänh aùn maãu vaø moät soá vaán ñeà khaùc lieân quan). Moät löu yù cuûa nghieân cöùu: ñaây laø nghieân cöùu khaûo saùt, thaêm doø tình traïng Beänh nhaân ôû giai ñoaïn tröôùc moå. Do ñoù vieäc thaêm khaùm vaø hoûi beänh ñöôïc thöïc hieän taïi phoøng khaùm chuyeân khoa hoaëc taïi phoøng tieàn phaãu. Nghieân cöùu cuõng chöa ñaët vaán ñeà ñaùnh giaù dieãn bieán phaãu thuaät vaø theo doõi sau moå. Beänh nhaân bò loaïi tröø khoûi nghieân cöùu Beänh nhaân khoâng ñoàng yù tham gia nghieân cöùu, khoâng hôïp taùc vôùi nhoùm nghieân cöùu trong vieäc thaêm khaùm beänh vaø hoaøn thaønh beänh aùn nghieân cöùu. Beänh nhaân khoâng coù khaû naêng traû lôøi caùc caâu hoûi thaêm doø lieân quan ñeán beänh vaø lieân quan ñeán nghieân cöùu. Côõ maãu döï kieán vaø thöïc teá Theo döï kieán ban ñaàu, trong thôøi gian moät naêm soá beänh nhaân coù theå thu thaäp ñöôïc toái thieåu laø 100 trôû leân. Thöïc teá nghieân cöùu, soá Beänh nhaân ñuû tieâu chuaån tham gia nghieân cöùu ñaït 250 beänh nhaân, ñaûm baûo veà soá maãu nghieân cöùu Thieát keá nghieân cöùu Nghieân cöùu caét ngang moâ taû. Tieàn cöùu laâm saøng. Xöû lyù soá lieäu Nhaäp döõ lieäu treân maùy ñieän toaùn vôùi chöông trình Excel. Trình baøy baèng caùc baûng phaân tích döõ lieäu. KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU Trong thôøi gian moät naêm, töø 9/2002 ñeán 8/2003, taïi khoa phaãu thuaät loàng ngöïc Bv Bình Daân TP.HCM, Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004 165 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 ñaõ gaëp 250 beänh nhaân coù chöùng taêng tieát moà hoâi quaù möùc ôû loøng baøn tay, ñuû tieâu chuaån choïn beänh tham gia nghieân cöùu. Ñaëc ñieåm chung cuûa nhoùm beänh nhaân coù chöùng taêng tieát moà hoâi quaù möùc ôû loøng baøn tay ñöôïc khaùm vaø ñieàu trò taïi Bv Bình Daân TP.HCM. Toång soá Beänh coù chöùng taêng tieát moà hoâi quaù möùc ôû loøng baøn tay laø 250. trong ñoù coù : - 128 Beänh nhaân nam (51,2%). - 122 Beänh nhaân nöõ (48,8%). - Tæ leä Bn nam/nöõ = 1,05. Tuoåi trung bình cuûa caùc Beänh nhaân coù chöùng taêng tieát moà hoâi quaù möùc ôû loøng baøn tay laø 24,72 tuoåi. - Ngöôøi lôùn nhaát laø 68 tuoåi. - Ngöôøi nhoû nhaát 13 tuoåi. Thôøi gian maéc beänh, qua lôøi khai cuûa Beänh nhaân, cho thaáy 155 Beänh nhaân (62%) bò maéc beänh töø nhoû nhöng khoâng xaùc ñònh roõ thôøi gian cuï theå. Soá Beänh nhaân coøn laïi (95 Beänh nhaân, chieám 38%), xaùc ñònh ñöôïc thôøi gian maéc beänh.Thôøi gian maéc beänh trung bình cuûa nhoùm naøy laø 10,87 naêm. Baûng 1. Khoaûng thôøi gian Bn ñaõ maéc beänh: Soá beänh nhaân Tæ leä Bn maéc beänh töø nhoû nhöng khoâng xaùc ñònh ñöôïc thôøi gian cuï theå. 155 62% Xaùc ñònh ñöôïc thôøi gian maéc beänh. 95 38% Toång 250 100% Veà chaån ñoaùn phaùt hieän beänh: vôùi caùc daáu hieäu taêng tieát moà hoâi quaù möùc ôû loøng baøn tay, Beänh nhaân ñaõ tieáp caän khaùm vaø ñieàu trò beänh baèng “phaãu thuaät caét thaàn kinh giao caûm ngaû noäi soi loàng ngöïc” nhieàu caùch khaùc nhau, vaø moät Bn coù theå coù 2 lyù do cuøng luùc khieán Bn ñi khaùm vaø ñieàu trò chuyeân khoa. Baûng 2. Lyù do Bn tôùi khaùm chuyeân khoa. Lyù do Bn ñi khaùm chuyeân khoa Beänh nhaân Tæ leä Ñoïc baùo hay taïp chí y khoa 125 50% Coù ngöôøi beänh ñaõ ñöôïc ñieàu trò höôùng daãn 90 36% Ñi khaùm beänh vaø Bs giôùi thieäu khaùm chuyeân khoa 85 34% Moät soá lyù do khaùc 24 9,6% Vôùi 250 Beänh nhaân maéc chöùng taêng tieát moà hoâi quaù möùc ôû loøng baøn tay coù 74 tröôøng hôïp trong gia ñình coù töø 2 ngöôøi maéc beänh trôû leân, chieám tæ leä 29,6%. Quaù trình ñieàu trò beänh Baûng 3. Beänh nhaân ñaõ ñöôïc ñieàu trò baèng caùc phöông phaùp Caùc phöông phaùp ñieàu trò Soá Beänh nhaân Tæ leä Duøng thuoác Taây y 74 29.6% Duøng thuoác Ñoâng y 124 49,6% Ñieàu trò baèng chaâm cöùu 27 10,80% Caùc phöông phaùp khaùc** 35 14,00% Khoâng gaëp caùc tröôøng hôïp ñaõ moå trieät haïch giao caûm ngöïc hay ñaõ phaãu thuaät noäi soi loàng ngöïc caét thaàn kinh giao caûm. Baûng 4. Nhöõng hieåu bieát cuûa Bn veà ñieàu trò beänh baèng phaãu thuaät noäi soi loàng ngöïc caét thaàn kinh giao caûm. Soá Beänh nhaân Tæ leä Bn coù hieåu bieát nhaát ñònh veà phaãu thuaät noäi soi. 61 24,4% Bn coù caûm giaùc sôï moå 102 40,80% Beänh nhaân khaùm chuyeân khoa sôùm. 155 62,00% Beänh nhaân ñaõ khaùm chuyeân khoa nhöng chöa ñieàu trò ngay. 76 30,40% Nhöõng aûnh höôûng cuûa chöùng taêng tieát moà hoâi quaù möùc ôû loøng baøn tay ñeán lao ñoäng (vieäc laøm, hoïc taäp), sinh hoaït, taâm lyù vaø giao tieáp cuûa Beänh nhaân. Baûng 5. Nhöõng aûnh höôûng cuûa chöùng taêng tieát moà hoâi tay. Nhöõng aûnh höôûng cuûa beänh* Soá beänh nhaân Tæ leä AÛnh höôûng ñeán lao ñoäng 247 98,8% Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004 166 Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc (vieäc laøm vaø hoïc taäp) AÛnh höôûng ñeán sinh hoaït (trong cuoäc soáng haøng ngaøy) 219 87,6% AÛnh höôûng ñeán giao tieáp (trong ngheà nghieäp vaø sinh hoaït) 250 100% AÛnh höôûng ñeán taâm lyù Ñoái vôùi Bn. Ñoái vôùi vôï (hoaëc choàng)... Ñoái vôùi ngöôøi khaùc. 250 (10/77Bn) - 100% 13% - Tuy nhieân trong N/C naøy chöa khai thaùc vaø phaân loaïi ñöôïc möùc ñoä (naëng, trung bình, nheï) cuûa töøng aûnh höôûng töø chöùng TT/MH/T. Nhöõng bieåu hieän cuï theå cuûa aûnh höôûng töø chöùng taêng tieát moà hoâi tay ñeán lao ñoäng (vieäc laøm, hoïc taäp), sinh hoaït, taâm lyù vaø giao tieáp cuûa Beänh nhaân Nhöõng bieåu hieän cuûa aûnh höôûng töø chöùng taêng tieát moà hoâi tay ñeán lao ñoäng (vieäc laøm vaø hoïc taäp). Qua khaûo saùt ñaõ phaùt hieän ñöôïc nhöõng bieåu hieän sau Vôùi caùc ñoái töôïng söû duïng vieát, phaán hay maùy vi tính...Bn caûm thaáy Khoù caàm vaø söû duïng toát caây vieát, phaán.. Deã laøm nhoøe chöõ vieát möïc, laøm dô baøn phím. Laøm vieäc khoù khaên do phaûi duøng keøm theo giaáy thaám, khaên thaám... Ñoâi khi gaëp moät soá bieán coá nhö : laøm hoûng hoaù ñôn giao haøng, bò ñieän giaät Khi ñuïng vaøo phaàn caùc phích noái cuûa maùy Ñoái vôùi caùc coâng vieäc khaùc Ngöôøi laùi xe caàm caàn laùi luoân öôùt vaø khoù chòu. Ngöôøi laøm ngheà trang ñieåm coâ daâu khoù haønh ngheà do bò khaùch haøng traùch. Ngöôøi laøm ngheà in (giaáy, vaûi) ñeå thaám nhoøe hö saûn phaåm. Ngöôøi laøm ngheà may ñoàng phuïc phaûi laøm theâm coâng ñoaïn (gaët ñoà saïch cho khaùch haøng tröôùc khi giao haøng) ... Moät soá haäu quaû ñaùng keá Thaát nghieäp (chöa xin ñöôïc vieäc laøm) do e ngaïi, khoâng tin mình coù theå tham gia ñöôïc caùc coâng vieäc chaân tay. Khoâng xin ñöôïc vieäc laøm theo ñuùng ngaønh ngheà mình yeâu thích (söû duïng maùy vi tính, veõ, ñieâu khaéc). Boû coâng vieäc laøm vì luoân gaëp nhöõng khoù khaên (töø baûn thaân coâng vieäc hay töø ngöôøi quaûn lyù). Buoäc loøng phaûi chuyeån vieäc khaùc do beänh taêng tieát moà hoâi quaù möùc ôû loøng baøn tay maø khoâng ñaûm ñöông ñöôïc coâng vieäc. Nhöõng bieåu hieän cuûa aûnh höôûng töø chöùng taêng tieát moà hoâi tay ñeán sinh hoaït (trong cuoäc soáng haøng ngaøy). Qua khaûo saùt cho thaáy Bn ghi nhaän vì coù TT/MH/T ñaõ gaây caûn trôû caùc hoaït ñoäng trong sinh hoaït cuoäc soáng haøng ngaøy Khoù caàm caùc ñoà vaät trong gia ñình (naáu aên, caàm caùc vaät duïng...). Khaâu vaù (duøng kim chæ) khoù khaên. Luoân ñeå laïi nhöõng daáu aán (daáu veát, veát dô) treân caùc ñoà vaät. Moät soá bieán coá vaø haäu quaû ñaùng keå Deã bò ñieän giaät khi sôø vaøo phích ñieän. Deã tuoät tay laøm vôõ caùc ñoà vaät. Vôùi phuï nöõ gaëp khoù khaên ñeå töï trang ñieåm khi caàn thieát. Vôùi caùc tröôøng hôïp taêng tieát moà hoâi tay keøm vôùi taêng tieát moà hoâi chaân .. khi mang deùp moät quai deã teù ngaõ. Nhöõng bieåu hieän cuûa aûnh höôûng töø chöùng taêng tieát moà hoâi tay ñeán giao tieáp (trong ngheà nghieäp vaø sinh hoaït). Qua khaûo saùt cho thaáy Khi baøn tay öôùt caûn trôû khi thöïc hieän Baét tay ñoàng nghieäp, khaùch haøng, hoaëc ngöôøi thaân. Giao löu vaên ngheä, ca muùa nhaïc... Kieåm tra haøng hoùa Aûnh höôûng trong quan heä gia ñình Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004 167 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Moät soá aûnh höôûng ñaùng keå Bn deã bò thay ñoåi tính tình vaø trôû neân “nhuùt nhaùt” , “deã bò toån thöông”, “haïn cheá giao tieáp vaø quan heä” Bn vaø ngöôøi thaân coù e ngaïi “maéc beänh truyeàn nhieãm”. E ngaïi trong quan heä löùa ñoâi. Giao ñoäng, thieáu chuû ñoäng trong coâng vieäc. Nhöõng bieåu hieän cuûa aûnh höôûng töø chöùng taêng tieát moà hoâi tay ñeán taâm lyù (vôùi Bn, gia ñình vaø ngöôøi khaùc). Qua khaûo saùt cho thaáy Caùc bieåu hieän Ñoái vôùi Bn : Luoân coù caûm giaùc khoù chòu, taâm lyù hoang mang maát töï tin (cho raèng mình bò beänh naëng khoù chöõa, nghó raèng mình ít coù cô hoäi tham gia vaøo caùc coâng vieäc xaõ hoäi...), maëc caûm vôùi moïi ngöôøi chung quanh (nghó mình bò coi nheï, hoaëc trôû neân voâ ích...), Taïo taâm lyù töï ti, töï coâ laäp (xa laùnh baïn beø, ngöôøi thaân, ngaïi giao tieáp, luoân chòu thieät thoøi...). Ñoái vôùi gia ñình vaø nhöõng ngöôøi khaùc: gaây thaéc maéc veà chöùng beänh, thieáu tin töôûng vaøo Beänh nhaân... Moät soá aûnh höôûng ñaùng keå Caûm giaùc beá taéc trong cuoäc soáng. Deã daøng töï chaáp nhaän nhöõng vieäc laøm vaø cuoäc soáng cho duø khoâng öng yù hay khoâng töông xöùng. Ñi khaùm vaø chöõa beänh baèng baát cöù giaù naøo, khi chöa thoûa maõn deã giao ñoäng, khoâng tin vaøo chuyeân moân vaø khoa hoïc. BAØN LUAÄN Taêng tieát moà hoâi quaù möùc ôû loøng baøn tay laø chöùng beänh khoâng nguy hieåm nhöng gaây nhieàu phieàn toaùi cho ngöôøi beänh (4,6). Trong nhöõng naêm gaàn ñaây treân Theá giôùi cuõng nhö ôû Vieät Nam chöùng taêng tieát moà hoâi tay ñöôïc nghieân cöùu treân nhieàu phöông dieän nhö gaây meâ hoài söùc(1), phöông phaùp ñieàu trò(2,4,5,6), nhöõng caûi tieán kyõ thuaät(8)... Tuy nhieân cuõng coøn khaù nhieàu vaán ñeà khaùc chöa ñöôïc ñeà caäp tôùi nhieàu, ñaëc bieät ôû Vieät Nam nhö taàn suaát maéc beänh trong coäng ñoàng, phaân loaïi möùc ñoä maéc beänh, khaûo saùt tính chaát gia ñình cuûa beänh, nghieân cöùu ñoäc laäp nhöõng aûnh höôûng cuûa beänh döôùi caùc khía caïnh khaùc nhau vaø keát quaû laâu daøi sau phaãu thuaät... Trong nghieân cöùu naøy, chuùng toâi thu thaäp döõ lieäu (beänh nhaân) töø moät Beänh vieän coù chuyeân khoa phaãu thuaät noäi soi loàng ngöïc. So vôùi caùc phöông phaùp ñieàu trò chöùng taêng tieát moà hoâi tay khaùc, phaãu thuaät noäi soi loàng ngöïc caét thaàn kinh giao caûm ñaõ ngaøy moät öùng duïng nhieàu hôn vaø hieäu quaû hôn(1,5,8). Xem xeùt nhoùm beänh nhaân taêng tieát moà hoâi tay cho thaáy nhöõng ñaëc ñieåm chung: Vôùi 250 Beänh nhaân thuoäc nhoùm nghieân cöùu coù tæ leä Beänh nhaân nam vaø nöõ gaàn ngang nhau. Ña soá Beänh nhaân ôû ñoä tuoåi lao ñoäng, tuoåi trung bình 24-25 tuoåi. Ñieàu naøy phuø hôïp vôùi nhaän ñònh cuûa caùc nghieân cöùu khaùc(4,8)... Nhö vaäy vôùi nhöõng ñoái töôïng Beänh nhaân ñang ôû tuoåi lao ñoäng seõ coù nhöõng bieåu hieän roõ raøng veà söï aûnh höôûng cuûa beänh veà maët lao ñoäng, cuï theå laø vieäc laøm vaø hoïc taäp. Beân caïnh ñoù cuõng cho thaáy caùc ñoái töôïng ñieàu trò beänh ña soá laø coù söùc khoûe oån ñònh so vôùi caùc nhoùm Beänh nhaân khaùc. Caùc Bn taêng tieát moà hoâi tay coù thôøi gian maéc beänh keùo daøi. Theo baûng 1 coù 62% Bn khai maéc beänh töø nhoû, tuy nhieân khoâng coù moät thôøi gian cuï theå, ñoâi khi chæ laø cha meï Bn moâ taû laïi. Soá coøn laïi (38%) xaùc ñònh ñöôïc thôøi gian maéc beänh vaø thôøi gian maéc beänh trung bình khoaûng 10-11 naêm. Trong moät soá coâng trình nghieân cöùu gaàn ñaây chöa neâu ra thôøi gian Bn maéc beänh(4,6,8)... Coù theå lyù giaûi thôøi gian maéc beänh taêng tieát moà hoâi quaù möùc ôû loøng baøn tay keùo daøi laø do beänh “khoâng thöïc söï gaây nguy hieåm” cho Bn neân khoâng ít tröôøng coá gaéng chòu ñöïng. Beân caïnh ñoù vieäc ñieàu trò beänh trong nhieàu naêm qua chöa mang laïi hieäu quaû ñaùng keå. Ñaõ coù nhieàu Bn traûi qua nhieàu phöông phaùp ñieàu trò, thaäm chí “Ñoâng Taây y keát hôïp”, song cuõng khoâng coù hieäu quaû (baûng 3), hoaëc keát quaû coøn haïn cheá(8,11). Moät ñaëc ñieåm khaùc ñoái vôùi nhoùm Bn coù chöùng taêng tieát moà hoâi tay laø caùc Bn raát quan taâm ñeán Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004 168 Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc nhöõng thoâng tin veà ñieàu trò beänh. Maëc duø chöa coù caùc nghieân cöùu tröôùc ñaây saép xeáp qua khai thaùc caùc lyù do khieán beänh nhaân tôùi khaùm chuyeân khoa vaø ñeà nghò phaãu thuaät noäi soi loàng ngöïc, nhöng theo baûng 2, coù tôùi 50% caùc tröôøng hôïp nhaän ñöôïc thoâng tin “ñieàu trò beänh” qua ñoïc baùo vaø caùc taïp chí y khoa; 36% Bn ñöôïc nhöõng ngöôøi ñaõ töøng bò beänh vaø qua ñieàu trò coù hieäu quaû giôùi thieäu; 34% Bn nhôø ñi khaùm toång quaùt roài caùc Baùc só chuyeån khaùm vaø ñieàu trò chuyeân khoa; Ngoaøi ra coøn moät soá tröôøng hôïp khaùc. Chuùng toâi coù gaëp moät nam Bn 25 tuoåi, Bn cho bieát bò beänh töø nhoû, nhöng nhöõng naêm gaàn ñaây caøng ngaøy Bn caøng caûm thaáy “khoù chòu” hôn, coù theå noùi caûm giaùc nhö tình traïng beänh coù taêng leân. Khi Bn quen thaân vôùi “baïn gaùi” luùc ñaàu moïi vieäc ñeàu toát ñeïp, nhöng sau ñoù moãi khi tieáp xuùc “baïn gaùi” phaùt hieän tay Bn luoân öôùt vaø raát lo ngaïi. Raát may coâ “baïn gaùi” ñaõ tôùi tham vaán “Baùc só cuûa mình” , nhôø ñoù hoï ñaõ cuøng nhau tôùi khaùm vaø xin ñieàu trò chuyeân khoa vôùi moät loøng tin chaéc chaén laø beänh seõ thuyeân giaûm vaø “khoâng coù söùt meû gì trong quan heä” löùa ñoâi. Cuõng coøn raát nhieàu hoaøn caûnh khaùc nhau, ví duï tröôøng hôïp moät nöõ nhaân vieân thö kyù coù chöùng taêng tieát moà hoâi tay “luoân laøm öôùt caùc baûn hôïp ñoàng kyù keát” ñaõ ñöôïc thuû tröôûng giôùi thieäu vaø caáp kinh phí ñieàu trò beänh ñuùng chuyeân khoa. Trong nhoùm caùc beänh nhaân naøy chuùng toâi khoâng gaëp caùc tröôøng hôïp moå trieät haïch giao caûm cuõ hay phaãu thuaät noäi soi loàng ngöïc taùi phaùt. Taêng tieát moà hoâi quaù möùc ôû loøng baøn tay laø moät bieåu hieän töông ñoái roõ cuûa cöôøng giao caûm. Moät soá ít caùc nghieân cöùu coù cho thaáy beänh lieân quan ñeán tính chaát gia ñình(4,8). Tuy nhieân vôùi moät soá maãu nghieân cöùu nhoû thì vieäc khaûo saùt tính di truyeàn coøn coù nhöõng khoù khaên nhaát ñònh, hôn nöõa caàn nghieân cöùu ñoäc laäp vaán ñeà naøy vôùi caùc tieâu chuaån choïn beänh chaët cheõ, phaân chia nhoùm Bn theo töøng theá heä vaø caùc moái quan heä khaùc nhau. Nghieân cöùu cuûa chuùng toâi gaëp 29,6% caùc tröôøng hôïp trong gia ñình coù töø 2 ngöôøi maéc beänh trôû leân. Ñaëc bieät coù tröôøng hôïp caû gia ñình (Boá Meï vaø hai con, moät trai, moät gaùi) ñeàu maéc beänh, hoaëc trong 3 theá heä (Oâng Baø, Boá meï, vaø BN) ñeàu coù ngöôøi maéc beänh. Nhö chuùng ta ñaõ bieát phaãu thuaät noäi soi noùi chung vaø phaãu thuaät noäi soi loàng ngöïc noùi rieâng môùi ñöôïc caäp nhaät vaø phaùt trieån ôû Vieät Nam(2,5). Chính vì vaäy kyõ thuaät ñieàu trò chöùng taêng tieát moà hoâi quaù möùc ôû loøng baøn tay cuõng chæ laø giai ñoaïn ñaàu. Tuy nhieân phaãu thuaät noâïi soi loàng ngöïc ñaõ phaùt huy taùc duïng caû trong chaån ñoaùn vaø ñieàu trò beänh (2,4,6,8). Beân caïnh ñoù phaãu thuaät noäi soi noùi chung cuõng coøn coù nhöõng haïn cheá nhaát ñònh, nhö nhöõng khoù khaên trong gaây meâ hoài söùc(1), caàn phaûi coù nhöõng trang bò phuø hôïp vaø taäp huaán kyõ caøng khi thöïc hieän caùc thuû thuaät chuyeân khoa, vaø hieän hay chi phí ñeå phaãu thuaät noäi soi coøn khaù cao so vôùi möùc thu nhaäp chung cuûa ngöôøi daân... Theo baûng 4, coù 24.4% caùc Bn coù nhöõng hieåu bieát sô boä veà noäi soi (nhôø tìm hieåu qua caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chöùng, saùch baùo chuyeân moân, caùc chuyeân gia y teá..). Tuy vaäy cuõng coøn 40,8% Beänh nhaân sôï moå. Ngoaøi ra chuùng toâi gaëp 30,4% caùc Bn ñaõ ñeán khaùm chuyeân khoa ñieàu trò taêng tieát moà hoâi tay baèng phaãu thuaät noäi soi chöa nhaäp vieän phaãu thuaät ngay, maëc duø 62% toång soá caùc caùc Beänh nhaân ñi khaùm chuyeân khoa ngay khi coù ñöôïc caùc thoâng tin veà khaùm vaø ñieàu trò beänh. Nhöõng ñaùnh giaù ñôn leû naøy chöa noùi ñöôïc gì, nhieàu nhöng coù leõ söï môùi meû cuûa phaãu thuaät noäi soi loàng ngöïc, nhöõng giôùi haïn trong ñieàu trò taêng tieát moà hoâi keøm theo ôû naùch, löng, chaân... söï taêng tieát moà hoâi buø tröø, vaø chi phí ñieàu trò ñaõ coù lieân quan nhaát ñònh. Nhöõng aûnh höôûng cuûa chöùng taêng tieát moà hoâi tay ñeán lao ñoäng, sinh hoaït, giao tieáp vaø taâm lyù cuûa beänh nhaân. Maëc duø coù nhieàu nghieân cöùu veà chöùng taêng tieát moà hoâi tay(1,5,6,7), nhöng caùc nghieân cöùu naøy khoâng ñi saâu ñaùnh giaù nhöõng haäu quaû cuûa beänh lieân quan ñeán lao ñoäng vaø cuoäc soáng cuûa ngöôøi beänh. Trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi, coù 98,8% caùc Bn thöøa nhaän chöùng taêng tieát moà hoâi tay coù aûnh höôûng thöôøng xuyeân vaø ñaùng keå ñeán coâng vieäc laøm vaø hoïc taäp. Ñaëc bieät ña soá ñoái töôïng nghieân cöùu ñang ôû ñoä tuoåi, nhöõng nhö caàu veà vieäc laøm vaø cô hoäi hoïc taäp laø nhöõng vaán ñeà raát ñaùng quan taâm. Coù leõ chính vì vaäy maø coù tôùi 62% caùc tröôøng hôïp maéc beänh quyeát ñònh ñi Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004 169 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 khaùm chuyeân khoa ngay sau khi coù ñöôïc thoâng tin lieân quan ñeán ñieàu trò beänh baèng phaãu thuaät noäi soi loàng ngöïc (baûng 4). Thöïc teá beân caïnh vieäc tìm caùch ñieàu trò beänh, ña soá caùc Bn “töï thích nghi” baèng caùch söû duïng caùc loaïi giaáy thaám, khaên thaám vaø thaän troïng khi tieáp xuùc vôùi caùc ñoà vaät khi lao ñoäng. Vôùi cuoäc soáng haøng ngaøy, 87,6% caùc Beänh nhaân gaëp nhöõng caûn trôû ôû nhieàu lónh vöïc khaùc nhau. Ñaëc bieät ñoái vôùi phuï nöõ, töø nhöõng coâng vieäc sinh hoaït bình thöôøng trong gia ñình ñeán nhöõng coâng vieäc rieâng nhö trang ñieåm khi caàn thieát... ñeàu bò aûnh höôûng(3,7,9). Nhöõng giao tieáp trong ngheà nghieäp vaø sinh hoaït, nhöõng aûnh höôûng caêng thaúng veà maët taâm lyù gaëp trong taát caû caùc tröôøng hôïp (baûng 5). Tuy nhieân möùc ñoä aûnh höôûng coù khaùc nhau tuøy theo tính chaát cuûa coâng vieäc laøm (phaûi thöôøng xuyeân tieáp xuùc vôùi ñoái taùc, khaùch haøng ... hay nhöõng coâng vieäc ñoäc laäp ít tieáp xuùc vôùi nhöõng ngöôøi khaùc)(9), hoaëc tuøy theo ñieàu kieän soáng sinh hoaït cuûa töøng ñoái töôïng Bn. Nhöng veà maët taâm lyù ñeàu coù thay ñoåi vôùi chính baûn thaân Bn vaø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi chung quanh. Trong soá 77 Bn coù chöùng taêng tieát moà hoâi tay ñaõ coù gia ñình, chuùng toâi ghi nhaän 10 tröôøng hôïp (chieám 13%) coù ít nhieàu aûnh höôûng trong “quan heä vôï choàng”. Nghieân cöùu naøy chöa tìm hieåu ñöôïc nhöõng aûnh höôûng taâm lyù cuï theå cuûa töøng lónh vöïc nhö taâm lyù xaõ hoäi, taâm lyù ngheà nghieäp, nhöõng thay ñoåi veà taâm lyù ôû nam vaø nöõ(3,7,9). Nhöõng bieåu hieän cuûa aûnh höôûng töø chöùng taêng tieát moà hoâi tay: Nhìn chung nhöõng bieåu hieän treân töøng lónh vöïc (lao ñoäng, sinh hoaït, giao tieáp vaø taâm lyù) do haäu quaû töø chöùng taêng tieát moà hoâi tay raát ña ñaïng. Nhieàu nghieân cöùu tröôùc ñaây ít moâ taû veà vaán ñeà naøy vaø cuõng chöa thoáng nhaát caùch phaân loaïi möùc ñoä hay caùc bieåu hieän cuûa beänh. Tuy nhieân nhöõng ghi nhaän veà caùc bieåu hieän gaây aûnh höôûng töø beänh vaø ñaëc bieät laø nhöõng haäu quaû ñaùng keå ñaõ noùi leân möùc ñoä ñaùng quan taâm, höôùng tôùi vieäc ñieàu trò beänh sôùm, hieäu quaû cho ngöôøi beänh(3,7,9). Vôùi coâng vieäc laøm vaø hoïc taäp, chöùng taêng tieát moà hoäi tay coù theå laøm cho ngöôøi beänh gaëp nhieàu thaùch thöùc trong coâng vieäc, khoù coù cô hoäi theo ñoåi nhöõng coâng vieäc maø mình yeâu thích.. hoaëc phaûi thuyeân chuyeån coâng vieäc, maát vieäc laøm. Trong cuoäc soáng haøng ngaøy, ngöôøi beänh gaëp nhieàu caûn trôû khi phaûi caàm naém caùc vaät duïng, deã gaëp caùc tröïc traëc do baøn tay (hoaëc keát hôïp caû löng, chaân) aåm öôùt gaây ra. Phuï nöõ gaëp nhieàu khoù khaên trong coâng vieäc noäi trôï... Bn coù nhöõng bieåu hieän nhuùt nhaùt, deã bò toån thöông vaø duït deø trong giao tieáp, ñöông nhieân maát ñi tính chuû ñoäng, maïnh baïo cuûa tuoåi thanh thieáu nieân. Beänh keùo daøi vaø aûnh höôûng nhieàu treân dieän roäng ñaõ gaây ra nhöõng saùo troân taâm lyù moät caùch ñaùng keå. Bn coù theå coù caûm beá taéc trong cuoäc soáng, thieáu töï tin, thieáu chuû ñoäng keå caû trong ñieàu trò beänh. Chuùng toâi coù theå daãn chöùng yù kieán cuûa moät vaøi Bn than phieàn veà nhöõng aûnh höôûng cuûa loaïi beänh lyù naøy: Thö vieát töø QN, ngaøy 14/5/2000 “Chaùu teân laø Ñ.D.A., sinh naêm 1973, hieän ñang soáng vaø laøm vieäc taïi thaønh phoá B.Ñ. Chaùu bò beänh ra moà hoâi tay chaân ñaõ laâu, ñieàu trò nhieàu thuoác Ñoäng Taây vaãn khoâng bôùt. Caên beänh quaùi aùc naøy theo ñuoåi chaùu suoát bao naêm nay, ñaõ aûnh höôûng raát nhieàu ñeán vieäc hoïc taäp, coâng taùc, cuõng nhö sinh hoaït haøng ngaøy cuûa chaùu...”. Haûi Döông ngaøy10/5/2000: “Teân chaùu laø V.K. 28 tuoåi, ôû tænh H.D. maéc beänh ra moà hoâi chaân tay ñaõ 13 naêm nay. Hieän nay beänh tình khaù naëng. Tay chaùu luùc naøo cuõng ra moà hoâi nhieàu khoâng theå laøm ñöôïc vieäc gì caû (tröø luùc ñi nguû thì khoâng ra moà hoâi). Khi tay chaùu bò ra moà hoâithì ngöôøi luoân coù caûm giaùc hoài hoäp, tay chaùu noùng nhö löûa ñoát, khoù chòu vaø thöôøng bò ruøng mình, sôûn gai oác (noåi da gaø) khi caàm phaûi vaät laïnh nhö coác cheùn thuûy tinh...”. Nhö vaäy caùc bieåu hieän veà taùc haïi töø chöùng taêng tieát moà hoâi tay laø raát phong phuù, nhöng ñeàu aûnh höôûng ñaùng keå ñeán cuoäc soáng taâm lyù ... ngöôøi beänh. KEÁT LUAÄN Qua nghieân cöùu 250 Bn coù chöùng taêng tieát moà hoâi quaù möùc ôû loøng baøn tay, trong thôøi gian moät naêm taïi Bv Bình Daân TP.Hoà chí Minh, Maëc duø soá lieäu coøn Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004 170 Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc haïn cheá nhöng chuùng toâi coù theå ñöa ra moät soá keát luaän sau: Ñaëc ñieåm chung cuûa caùc Bn coù chöùng taêng tieát moà hoâi tay : Soá löôïng Bn nam vaø nöõ ngang nhau. Ñoä tuoåi trung bình laø 24-25tuoåi, chuû yeáu Bn ñang ôû ñoä tuoåi lao ñoäng. Gaàn 2/3 tröôøng hôïp bò beänh töø nhoû vaø khoâng xaùc ñònh ñöôïc cuï theå thôøi gian maéc beänh. Vôùi soá Bn coøn laïi, thôøi gian maéc beänh trung bình 10,87 naêm. 29,6% caùc Bn trong gia ñình coù töø 2 ngöôøi bò beänh trôû leân. Caùc Bn ñi khaùm chuyeân khoa vaø ñeà nghò ñöôïc phaãu thuaät noäi soi loàng ngöïc caét thaàn kinh giao caûm, phaàn lôùn laø nhôø caùc thoâng tin coù töø baùo vaø taïp chí y khoa, hay baûn thaân nhöõng ngöôøi bò beänh ñaõ ñieàu trò giôùi thieäu, hoaëc Bn tôùi khaùm toång quaùt roài ñöôïc giôùi thieäu khaùm chuyeân khoa. Phaãu thuaät noäi soi noùi chung vaø phaãu thuaät noäi soi loàng ngöïc noùi rieâng coøn môùi laï vôùi ña soá ngöôøi beänh. Chæ coù 24,4% Bn coù nhöõng hieåu bieát sô boä veà phaãu thuaät noäi soi. 62% caùc Bn sau khi bieát ñöôïc thoâng tin “chöùng taêng tieát moà hoâi tay ñöôïc ñieàu trò hieäu quaû baèng phaãu thuaät noäi soi loàng ngöïc caét thaàn kinh giao caûm“ ñaõ quyeát ñònh ñi khaùm vaø ñieàu trò ngay. Tuy nhieân coù theå coù nhieàu lyù do maø 30,4% Bn ñaõ tôùi khaùm beänh nhöng chöa nhaäp vieän phaãu thuaät ngay. Nhöõng aûnh höôûng vaø bieåu hieän cuûa chöùng taêng tieát moà hoâi tay, khaûo saùt cho thaáy Taêng tieát moà hoâi quaù möùc ôû loøng baøn tay ñaõ aûnh höôûng ñeán haàu heát caùc Bn veà maët lao ñoäng; cuoäc soáng sinh hoaït; giao tieáp vaø taâm lyù (98,8%-89,6%-100%). Nhöõng bieåu hieän do taùc haïi cuûa beänh mang laïi raát ña daïng : Tuøy theo tính chaát coâng vieäc maø möùc ñoä vaø bieåu hieän aûnh höôûng cuï theå coù khaùc nhau. Nhìn chung beänh ñaõ laøm toån haïi ñeán chaát löôïng, söï beàn vöõng vaø khoù tieáp caän coâng vieäc. Beänh coù aûnh höôûng ñeán sinh hoaït haøng ngaøy, vôùi caùc bieåu hieän töông öùng vôùi hoaït ñoäng cuûa töøng Bn. Bn gaëp nhöõng caûn trôû trong giao tieáp vaø sa suùt veà maët taâm lyù. Bn deã trôû neân nhuùt nhaùt, deã bò toån thöông, haïn cheá trong giao tieáp vaø quan heä, coù caûm giaùc beá taéc trong cuoäc soáng, phaûi chaáp nhaän nhöõng vieäc laøm khoâng vöøa yù. Trong ñieàu trò beänh deã giao ñoäng, ít tin töôûng vaøo chuyeân moân. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Nguyeãn Vaên Chöøng, Nguyeãn Vaên Chính (2002), “Tình hình gaây meâ hoài söùc trong moå noäi soi vaø bieän phaùp caûi tieán ñeå naâng cao hieäu quaû”, Y Hoïc TP.HCM, Phuï baûn cuûa Taäp 6, Soá 2, Tr 463-472. 2. JOSEPH B. S. et al (1997), “Thoracoscopy” in Sabiston- Textbook of Surgery, David C. Sabiston, Jr., W.B. Sounders company, pp 1806-1812. 3. JEFFREY L. BOONE & JOHN F. CHRISTENSEN (1997), “Stress and disease”, Behavioral Medicine in Primary Care –A Practical Guide, Appleton & Lange, Stamford. Connecticut, pp 256-276. 4. Hoà Nam (1999), Ñieàu trò chöùng taêng tieát moà hoâi tay baèng phaãu thuaät caét thaàn kinh giao caûm ngöïc qua ngaû noäi soi, Luaän aùn thaïc só Y Hoïc, Ñaïi hoïc Y Döôïc TP.Hoà Chí Minh. 5. Nguyeãn Thieän Khaùnh, Nguyeãn Hoaøi Nam, Nguyeãn Ñöùc Trí, Nguyeãn Anh Duõng, Traàn Nhö Höng Vieät, Nguyeãn Theá Hieäp (2001), “Böôùc ñaàu thöïc hieän phaãu thuaät noäi soi loàng ngöïc taïi BV Nhaân Daân Gia Ñònh”, Y Hoïc TP.HCM, PB soá 4, Taäp 5, Tr 8-10. 6. LIN C.C, WU H.H (1999), “Thoracoscopic T2- Sympathetic Block by Clamping in Treatment of Hyperhidrosis Palmaris – Results of 831 Cases”, 8th International Meeting of Laparoendoscopic Surgeons, SLS Annual meeting, Endo Expo ’99, New York City, December 1999. 7. Nguyeãn Sinh Phuùc (1998), “Stress vaø vaán ñeà veä sinh taâm lyù”, Taâm lyù hoïc, Nhaø XB Y Hoïc Haø Noäi, Tr 365 - 418. 8. Vaên Taàn Vaø Cs (1999), “Keát quaû nghieân cöùu caûi tieán phaãu thuaät noäi sao loàng ngöïc ñeå ñieàu trò chöùng taêng tieát moà hoâi tay”, Hoäi nghò Ngoaïi khoa Vieät Nam laàn thöù X, Taäp 2, Tr 191-194. 9. Nguyeãn Vaên Truyeàn Vaø Cs (1998), “Taâm lyù beänh nhaân”, Taâm lyù hoïc, nhaø XB giaùo duïc – ÑHY Döôïc TP.HCM, Tr 156-181. 10. Nguyeãn Thöôøng Xuaân (1998), “Tieâm huyeát thanh noùng vaøo haïch giao caûm ngöïc treân trong ñieàu trò beänh chaûy nhieàu moà hoâi”, Hoäi thaûo chuyeân ñeà Ngoaïi thaàn kinh. Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004 171