Kết quả khảo sát nhận thức về phát triển bền vững (Trong giới chuyên môn tại Hà Nội)

.ӂT QUҦ KHҦO SÁT NHҰN THӬC Vӄ PHÁT TRIӆN BӄN VӲNG (Trong giͣi chuyên môn t̩i Hà N͡i) PGS.TS. Trӏnh Duy Luân Vi͏n Xã h͡i h͕c I. GIӞI THIӊU Vӄ CUӜC KHҦO SÁT Phát triӇn bӅn vӳng (PTBV) là mӝt quan ÿLӇm và mӝt cách tiӃp cұn quan trӑng trong thӡi ÿҥi ngày nay. Trong lƭnh vӵc xây dӵng và quҧn lý ÿô thӏ, phát triӇn bӅn Yӳng cNJng là mӝt chӫÿӅÿang ÿѭӧc nhiӅu ngѭӡi trong Giӟi chuyên môn (GCM) quan tâm. Cuӝc khҧo sát này nhҵm tìm hiӇu bѭӟc ÿҫu vӅ nh̵n thͱc cͯa các nhà chuyên môn v͉ Phát tri͋n b͉n vͷng và Phát tri͋n ÿô th͓ b͉n vͷngӣ ViӋt Nam và thành phӕ Hà Nӝi hiӋn nay. Nӝi dung này ÿѭӧc triӇn khai thành nhӳng phҫn nhѭ: nhұn thӭc chung vӅ PTBV, vӅ phát triӇn ÿô thӏ bӅn vӳng, nhӳng yӃu tӕ cӫa PTĈTBV vӅ môi trѭӡng và vӅ xã hӝi, nhӳng khó khăn, thách thӭc cùng các ÿӅ xuҩt nhҵm thӵc hiӋn PTĈTBV tҥi Hà Nӝi trong tѭѫng lҥi. Ĉây cNJng chính là nhӳng nӝi dung chính ÿѭӧc trình bày trong Báo cáo KӃt quҧ khҧo sát này. Khҧo sát ÿѭӧc tiӃn hành bӣi mӝt Nhóm các KiӃn trúc sѭ (KTS) quy hoҥch thuӝc ViӋn KiӃn trúc và Quy hoҥch Ĉô thӏ - Nông thôn (Bӝ Xây dӵng), các nhà xã hӝi Kӑc thuӝc ViӋn Xã hӝi hӑc (ViӋn KHXH ViӋt Nam) cùng vӟi 2 nhà khoa hӑc - giҧng viên cӫa Ĉҥi hӑc Lund, Thөy ĈLӇn. 0үu nghiên cӭu ÿѭӧc xác ÿӏnh bao gӗm 100 nhà chuyên môn hiӋn ÿang làm viӋc tҥi hѫn 10 loҥi cѫ quan tә chӭc khác nhau tҥi Hà Nӝi. Ĉó là các chuyên gia vӅ xây dӵng, kiӃn trúc, quy hoҥch tҥi các ViӋn nghiên cӭu; các nhà khoa hӑc xã hӝi, kinh WӃ, báo chí; Giҧng viên các trѭӡng Ĉҥi hӑc; Lãnh ÿҥo mӝt sӕ cѫ quan quҧn lý nhà Qѭӟc cҩp thành phӕ ; Lãnh ÿҥo các Công ty xây dӵng, tѭ vҩn thiӃt kӃ, ÿҫu tѭ; Các doanh nghiӋp vӅ vұt liӋu xây dӵng,. &ѫ cҩu và các ÿһc trѭng nhân khҭu xã hӝi cӫa mүu nghiên cӭu ÿѭӧc cho trong các Bҧng dѭӟi ÿây. 1. Giӟi tính 7ҫn suҩt 7ӹ lӋ % Nam 77 77.0 1ӳ 23 23.0 7әng 100 100.0 2. Nhóm tuәi 7ҫn suҩt 7ӹ lӋ % 'ѭӟi 35 tuәi 32 32.0 7ӯ 36-55 tuәi 51 51.0 Trên 55 tuәi 12 12.0 7әng 95 95.0 Missing System 5 5.0 7әng 100 100.0 3. Hӑc vҩn 7ҫn suҩt 7ӹ lӋ % Ĉҥi hӑc 40 40.0 Sau ĈH 54 54.0 7әng 94 94.0 Missing System 6 6.0 7әng 100 100.0 4. Thâm niên công tác 7ҫn suҩt 7ӹ lӋ % 'ѭӟi 10 năm 35 35.0 7ӯ 11-20 năm 37 37.0 Trên 20 năm 26 26.0 7әng 98 98.0 Missing System 2 2.0 7әng 100 100.0 5. Theo nhóm ngành ÿang công tác 7ҫn suҩt 7ӹ lӋ % 1 Nghiên cӭu/ Báo chí/ giҧng dҥy 22 22.0 2 7ѭ vҩn 37 37.0 3 Quҧn lý Nhà nѭӟc 14 14.0 4 Xây dӵng, Ĉҫu tѭ, Quҧn lý 23 23.0 5 9ұt liӋu 4 4.0 7әng 100 100.0 6. Theo nhóm nghành ÿѭӧc ÿào tҥo 7ҫn suҩt 7ӹ lӋ % 1 KiӃn trúc sѭ 45 45.0 2 Xây dӵng dân dөng 22 22.0 3 KT/ XHH/ Báo chí 14 14.0 4 Khác 16 16.0 Missing System 3 3.0 7әng 100 100.0 Phѭѫng pháp nghiên cӭu là phӓng vҩn trӵc tiӃp bҵng Bҧng hӓi bán cҩu trúc vӟi nhiӅu câu hӓi mӣ cho phù hӧp vӟi ÿӕi tѭѫng nghiên cӭu. Thӡi gian thӵc hiӋn phӓng vҩn các nhà chuyên môn: tӯ Tháng 5 ÿӃn Tháng 7/2011. ;ӱ lý sӕ liӋu và thông tin thu ÿѭӧc: Tháng 8/2011 Phân tích sӕ liӋu và viӃt Báo cáo kӃt quҧ khҧo sát: Tháng 9/2011 Chúng tôi xin chân thành cҧm ѫn sӵ cӝng tác cӫa các nhà chuyên môn trong viӋc cung cҩp các thông tin cho cuӝc khҧo sát này. Ĉây là bҧn thҧo Báo cáo vӅ mӝt sӕ kӃt quҧ chính rút ra tӯ cuӝc khҧo sát. Chúng tôi rҩt mong nhұn ÿѭӧc các kiӃn ÿóng góp và bình luұn tӯ nhӳng ngѭӡi có quan tâm ÿӃn nhӳng nӝi dung và kӃt quҧ cӫa cuӝc khҧo sát này. II. NHҰN THӬC CHUNG Vӄ PHÁT TRIӆN BӄN VӲNG Phát triӇn bӅn vӳng (PTBV) là mӝt cөm tӯÿã khá quen thuӝc vӟi công chúng ViӋt Nam, ÿһc biӋt trong giӟi chuyên môn (GCM) trong nhiӅu thұp kӹ qua. Trên các phѭѫng tiӋn truyӅn thông ÿҥi chúng (TTĈC), sách báo khoa hӑc, văn kiӋn chính sách,.. ÿӅu ÿã thѭӡng xuyên sӱ dөng cөm tӯ này. Vì vұy trong cuӝc khҧo sát này, không có gì ngҥc nhiên là GCM tҥi Hà Nӝi (bao gӗm cӫa Hà Nӝi và cӫa Trung ѭѫng trên ÿӏa bàn thӫÿô Hà Nӝi) ÿӅu ÿa tӯng nghe và biӃt ÿӃn cөm tӯ PTBV, mһc dù có thӇ ngѭӡi ta không biӃt xuҩt sӭ tӯ này tӯÿâu và nӝi hàm ÿҫy ÿӫ cӫa khái niӋm nay là gì. 2.1. KHÁI NIӊM PHÁT TRIӆN BӄN VӲNG VÀ CÁC LƬNH VӴC HӦP THÀNH Theo khҧo sát 99% GCM ÿѭӧc hӓi ý kiӃn ÿӅu khҷn ÿӏnh ÿã tӯng nghe ÿӃn cөm Wӯ PTBV, bҩt kӇ nhӳng khác nhau trong chuyên ngành ÿào tҥo hay vӏ trí công tác hiӋn nay cӫa hӑ. ChӍ duy nhҩt có mӝt chuyên gia (CG) hay nhà tѭ vҩn chѭa nghe tӯ này (?). Ĉi sâu hѫn vào nӝi dung cӫa khái niӋm, ÿa sӕ trong GCM ÿӅu biӃt tӟi 3 lƭnh Yӵc chính cӫa PTBV, nhѭng nhiӅu nhҩt là vӅ môi trѭӡng (MT), sau ÿó là vӅ xү hӝi (XH) và kinh tӃ (KT). Ĉây là mӝt cҧm nhұn chung cӫa mӑi: ngѭӡi khi nhҳc ÿӃn tӯ PTBV, ngѭӡi ta thѭӡng nghƭ ngay ÿӃn nӳng vҩn ÿӅ môi trѭӡng &ө thӇ 92,8% GCM nhҳc ÿӃn lƭnh vӵc môi trѭӡng, 88,7% nhҳc ÿӃn lƭnh vӵc xã Kӝi và 83,5% nhҳc ÿӃn lƭnh vӵc kinh tӃ nhѭ là 3 lƭnh vӵc chӫ yӃu nhҩt mà PTBV ÿӅ Fұp ÿӃn Nhóm KTS có sӵ hiӇu biӃt “lӋch” hѫn nhóm “KT, XHH, báo chí”, khi tӹ lӋÿӅ Fұp ÿӃn 3 lƭnh vӵc khác nhau tѭѫng ÿӕi xa; MT 93,3%, XH 82,2%, KT 75,6%. Còn mӝt cách truyӅn thӕng thì nhóm “Nghiên cӭu/ Giҧng dҥy/ Báo chí”, ÿѭӧc Jӑi tҳt là nhóm “Hàn lâm” thѭӡng có hiӇu biӃt ÿҫy ÿӫ và cҩn ÿӕi hѫn, khi hӑ nhҳc tӟi Fҧ 3 lƭnh vӵc khá cao và ÿӗng ÿӅu, trong ÿó không mӝt ai quên lƭnh vӵc xã hӝi (100%), còn 2 lƭnh vӵc KT và MT ÿӅu là 95,5%. %̫ng 1. Bi͇t PTBV bao g͛m nhͷng khía c̩nh / lƭnh v͹c nào Ngành ÿѭӧc ÿào tҥo Tәng KiӃn trúc sѭ Xây dӵng KT/XHH/ Khác dân dөng Báochí Count 34 19 14 14 81 Kinh tӃ 75.6 86.4 100.0 87.5 83.5 Xã hӝi 82.2 90.9 100.0 93.8 88.7 Môi trѭӡng 93.3 95.5 100.0 81.3 92.8 Ĉӏnh hѭӟng phát triӇn bӅn vӳng nhѭ thӃ nào ÿӕi vӟi 3 lƭnh vӵc chӫ yӃu này ? Ĉây là câu hӓi mà có sӵ sӵ phân tán ÿáng kӇ trong ý kiӃn trҧ lӡi cӫa GCM. 1Ӄu xӃp theo thӭ hҥng ѭu tiên, ѭu ÿҫu tiên, sӕ 1, ÿã chia GCM thành 3 phҫn Wѭѫng ÿӕi ÿӅu giӳa 3 lƭnh vӵc này (xem Bҧng ): 30,2% chӑn KT là lƭnh vӵc ѭu tiên 1 trong ÿӏnh hѭӟng PTBV, 30,2% khác chӑn lƭnh vӵc XH. 39,6% chӑn lƭnh vӵc Môi trѭӡng. Ĉúng nhѭÿã nhұn xét ӣ trên, lƭnh vӵc MT luôn ÿѭӧc sӵ chú ý cao hѫn trong Vӕ 3 lƭnh vӵc chính cӫa PTBV. Ĉһc biӋt là nhóm KTS, 52% các KTS ÿã chӑn MT là ѭu tiên sӕ 1, trong khi nhóm XHH/BC 50% chӑn lƭnh vӵc XH, còn nhóm XD DD 46,7% chӑn lƭnh vӵc KT. Vӟi ѭu tiên 2, MT lҥi rѫi vào yӃu tӕ thӭ yӃu (15,1%). Thay vào ÿó, lƭnh vӵc XH (43,4%) và lƭnh vӵc KT (41,5%) ÿѭӧc chӑn. Còn vӟi ѭu tiên 3, lҥi thҩy lһp lҥi thӭ tӵ cӫa ѭu tiên 1, tӭc là MT có tӹ lӋÿѭӧc chӑn cao nhҩt rӗi ÿӃn KT và XH ngang bҵng nhau. ChӍ khác là ӣѭu tiên 3 khoҧng cách tӹ lӋ chӑn giӳa MT và 2 lƭnh vӵc còn lҥi lӟn hѫn: MT 45,3%, KT 28,3% và XH 26,4%. %̫ng 2. Các ÿ͓nh h˱ͣng ˱u tiên phát tri͋n 3 lƭnh v͹c cͯa PTBV Thӭ Kҥng ѭu tiên /ƭnh vӵc Ngành ÿѭӧc ÿào tҥo 7әngKiӃn trúc Vѭ Xây Gӵng dân dөng KT/XHH/ Báo chí Khác 1 Kinh tӃ 20.0 46.7 16.7 42.9 30.2 Xã hӝi 28.0 26.7 50.0 28.6 30.2 Môi trѭӡng 52.0 26.7 33.3 28.6 39.6 2 Kinh tӃ 44.0 46.7 33.3 28.6 41.5 Xã hӝi 44.0 40.0 50.0 42.9 43.4 Môi trѭӡng 12.0 13.3 16.7 28.6 15.1 3Kinh tӃ 36.0 6.7 50.0 28.6 28.3 Xã hӝi 28.0 33.3 .0 28.6 26.4 Môi trѭӡng 36.0 60.0 50.0 42.9 45.3 # Phát triӇn ÿӗng ÿӅu cҧ 3 44.4 31.8 57.1 56.3 45.4 Các lƭnh vӵc ѬT1 ѬT2 ѬT3 Kinh tӃ 30.2 41.5 28.3 Xã hӝi 30.2 43.4 26.4 Môi trѭӡng 39.6 15.1 45.3 Nhѭ vұy trong cҧ 3 phѭѫng án ÿӏnh hѭӟng phát triӇn ѭu tiên, trұt tӵ MT => XH => KT có vҿÿѭӧc nhiӅu ngѭӡi trong GCM chӑn, ÿһc biӋt nhóm XD DD. Tromg các thӭ tӵѭu tiên này, lƭnh vӵc MT ÿѭӧc nhiӅu ngѭӡi quan tâm hѫn cҧ (ӣ 2 phѭѫng án ѭu tiên 1 và ѭu tiên 3). Vӟi phѭѫng án ÿӏnh hѭӟng phát triӇn hài hòa, ÿӗng thӡi cҧ 3 lƭnh vӵc, có gҫn mӝt Qӱa CG trong GCM lӵa chӑn, nhiӅu nhҩt là nhóm KT/ XHH/BC, nhóm ”Hàn lâm”. Ĉӕi diӋn vӟi nhóm này, cNJng gҫn mӝt nӱa sӕ CG khác, lҥi chӑn các ÿӏnh hѭӟng phát triӇn ѭu tiên tӯng lƭnh vӵc nhѭÿã phân tích ӣ trên. Song mӛi nhóm lҥi có sӵ lӵa chӑn Fӫa riêng nhóm mình: Nhóm KTS thiên vӅ MT, nhóm XDDD thiên vӅ KT, còn nhóm KT/XHH/ BC thiên vӅ lƭnh vӵc XH ! Trong GCM, các nӳ CG có quan ÿLӇm thiên vӅ phát triӇn ÿӗng ÿӅu, hài hòa nhiӅu hѫn (69,6%) so vӟi các nam CG (36,4%). Trong các phѭѫng án ѭu tiên, sӵ phân tác các lӵa chӑn dѭӡng nhѭ cho thҩy có Vӵ do dӵ nào ÿó trong GCM, khi chѭa biӃt chҳc lƭnh vӵc nào cҫn ѭu tiên hѫn lƭnh vӵc nào. Dù sao, theo kӃt quҧ khҧo sát, MT giӳ vӏ trí thӭ nhҩt (trong 2 phѭѫng án ѭu tiên 1); KT thѭӡng giӳ vӏ trí ѭu tiên thӭ 2 (trong cҧ 3 phѭѫng án ѭu tiên); còn XH giӳ vӏ trí thӭ 3 (trong 2 phѭѫng án ѭu tiên 3). Ѭu tiên 1: MT=>KT=> XH Ѭu tiên 2: XH=>KT=> MT Ѭu tiên 3: MT=>KT=> XH KӃt quҧ dѭӡng nhѭ cho thҩy có mӝt trұt tӵѭu tiên chung là: MT => KT => XH. ĈLӅu này cNJng sӁÿѭӧc làm rõ hѫn (vӅ vӏ trí cӫa lƭnh vӵc XH trong PTBV), khi phân tích nhұn thӭc cӫa GCM vӅ PTBV vӅ mһt xã hӝi), trong các phҫn sau cӫa báo cáo. Mһt khác, tình hình này cNJng phҧn ánh V͹ÿa d̩ng trong nh̵n thͱc vӅ PTBV hiӋn nay, cҧ nӝi dung cNJng nhѭ vӅ vӏ trí, vai trò và các ÿӏnh hѭӟng phát triӇn ÿӕi vӟi 3 lƭnh vӵc cѫ bҧn cӫa khái niӋm này. 2.2. ĈӎNH HѬӞNG CHIӂN LѬӦC PTBV CӪA CHÍNH PHӪ VÀ CӪA NGÀNH XÂY DӴNG ”Ĉӏnh hѭӟng ChiӃn lѭӧc phát triӇn bӅn vӳng ӣ ViӋt Nam” (còn có tên gӑi khác là Chѭѫng trình Nghӏ sӵ 21 – viӃt tҳc là Agenda 21, hay A 21) ÿã ÿѭӧc Thӫ tѭӟng Chính phӫ phê duyӋt và ban hành tҥi QuyӃt ÿӏnh sӕ 153/2004/QĈ-TTg ngày 17 tháng 8 năm 2004. Ĉây là mӝt chiӃn lѭӧc khung bao gӗm nhӳng ÿӏnh hѭӟng lӟn làm cѫ sӣ pháp lý ÿӇ các Bӝ, ngành và ÿӏa phѭѫng, các tә chӭc, cá nhân xây dӵng chiӃn lѭӧc, kӃ hoҥch phӕi hӧp các mһt kinh tӃ, xã hӝi, văn hóa, bҧo vӋ tài nguyên và môi trѭӡng nhҵm bҧo ÿҧm phát triӇn bӅn vӳng ÿҩt nѭӟc. Sau hѫn 6 năm thӵc hiӋn, tháng 1 năm 2011, Hӝi nghӏ tәng kӃt viӋc thӵc hiӋn Ĉӏnh hѭӟng chiӃn lѭӧc PTBV ViӋt Nam giai ÿRҥn 2005- 2010 ÿã ÿѭӧc tiӃn hành và hiӋn nay, Hӝi ÿӗng PTBV Quӕc gia (do Phó thӫ tѭӟng NguyӉn ThiӋn Nhân làm Chӫ tӏch) ÿang chuҭn bӏ văn bҧn ”Ĉӏnh hѭӟng PTBV ViӋt Nam giai ÿRҥn 2011-2015” ÿӇ trình Thӫ tѭӟng Chính phӫ phê duyӋt. Ĉây là văn kiӋn pháp lý tҫm quӕc gia vӅ PTBV. Vì vұy, trong cuӝc khҧo sát này, ngoài khái niӋm PTBV, chúng tôi ÿã nêu ra cho GCM tҥi Hà Nӝi 2 câu hӓi liên quan ÿӃn văn kiӋn này. Thͱ nh̭t, hӑ có nghe và biӃt ÿӃn văn bҧn ”Ĉӏnh hѭӟng ChiӃn lѭӧc phát triӇn bӅn vӳng ӣ ViӋt Nam” (Chѭѫng trình Nghӏ sӵ 21) này không ?; Thͱ hai, có bao nhiêu lƭnh vӵc ѭu tiên ÿӇ bҧo ÿҧm PTBV, ÿѭӧc nêu ra trong văn kiӋn này ?. KӃt quҧ khҧo sát là nhѭ sau. Giӟi chuyên môn biӃt ÿӃn ”Chѭѫng trình Nghӏ sӵ 21” nhѭ thӃ nào ? 6ӕ liӋu khҧo sát cho thҩy: tính chung, chӍ có hѫn mӝt nӱa (53,6%) GCM ÿѭӧc Kӓi ý kiӃn khҷng ÿӏnh ÿã tӯng nghe nói ÿӃn văn kiӋn này (A21). Trong ÿó, nhóm ”Hàn lâm”, nhóm QLNN, và nhóm KT/XHH/BC có vҿÿѭӧc tiӃp xúc nhiӅu hѫn, và do vұy biӃt nhiӅu hѫn (71-86%.) vӅ khái niӋm này so vӟi các nhóm thӵc tӃ, “kӻ thuұt”, (QLNN, XD/ĈT, TV,..). Nhóm KTS biӃt ӣ mӭc trung bình, các nhóm tѭ vҩn, XDDD, VLXD có tӹ lӋ biӃt văn kiӋn A21 này thҩp hѫn nhiӅu (xem bҧng/ biӇu ÿӗ). Có sӵ khác biӋt vӅ giӟi ӣÿây: các chuyên gia nӳ nghe và biӃt nhiӅu hѫn vӅ văn kiӋn A21 so vӟi các chuyên gia nam (Nam 48,2%; Nӳ 69,6%; TB 53). Các lƭnh vӵc ѭu tiên cӫa Chѭѫng trình nghӏ sӵ 21 Trong văn bҧn ”Ĉӏnh hѭӟng ChiӃn lѭӧc phát triӇn bӅn vӳng ӣ ViӋt Nam” ÿã nêu ra tҩt cҧ 19 lƭnh vӵc ѭu tiên ÿӕi 3 lƭnh vӵc trө cӝt cӫa PTBV là Kinh tӃ (5 lƭnh vӵc ѭu tiên), Xã hӝi (5 lƭnh vӵc ѭu tiên) và Môi trѭӡng (9 lƭnh vӵc ѭu tiên) theo công thӭc 19= 5+5+91 KӃt quҧ khҧo sát cho thҩy GCM tҥi Hà Nӝi biӃt rҩt ít vӅ thông tin này: chӍ có khoҧng 19% trong sӕ hӑ biӃt chính xác có 19 lƭnh vӵc ѭu tiên trong văn bҧn A21. Mӝt vài ý kiӃn ”nói ÿҥi” là có 10 lƭnh vӵc !  1Ыkinh–ЪǡcóͻŽÂnh˜х…р—tiên: ǦDuytrì–£ngtrዛዖngkinh–ዅnhanhvàዐ¯ዋnh ǦThay¯ዐ‹môhìnhvàcôngnghዉ•኷xuኸt,môhìnhtiêudùng•኶chŠዓvàthânthiዉ˜ዔ‹môitrዛዕng, ǦThዠ…hiዉquátrình"côngnghiዉ’hóa•኶ch",xây†ዠng዆"côngnghiዉ’xanh". ǦPháttri዇nôngnghiዉ’vànôngthôn„዆˜ዟng. ǦPháttri዇„዆˜ዟngvùngvàxây†ዠngcác…ዒng¯ዏng¯ዋƒphዛዓngpháttri዇„዆˜ዟng.  ЫxãŠзi,cóͻŽÂnh˜х…р—tiên: ǦXóa¯ói,gi኷nghèo,–኶‘thêmviዉ…làm;. ǦGi኷„ዔ–•ዜ…ép…ዚƒ•ዠgia–£ngdân•ዎ¯ዎ‹˜ዔ‹›–ዅvàch£sóc•ዜ…khው‡nhândân, Ǧ0ዋnhŠዛዔngquátrình¯Øthዋhóavàdidânnhኾpháttri዇„዆˜ዟngcác¯ØthዋǢ ǦNângcaochኸ–Žዛዘnggiáo†ዙc. ǦNângcaochኸ–Žዛዘngcác†ዋch˜ዙ›–ዅvàch£sóc•ዜ…khው‡nhândân  Ыtàinguyên-môitrркng,cóͿŽÂnh˜х…р—tiên ǦChዎngthoáihóa,•ዞ†ዙnghiዉ—qu኷và„዆˜ዟngtàinguyên¯ኸt. Ǧ኷‘˜ዉmôitrዛዕngዛዔ…và•ዞ†ዙng„዆˜ዟngtàinguyênዛዔc. ǦKhaithácŠዘ’lývà•ዞ†ዙngtiዅ–kiዉm,„዆˜ዟngtàinguyênkhoáng•኷n. Ǧ኷‘˜ዉmôitrዛዕngbi዇n,venbi዇n,Š኷‹¯኷‘vàpháttri዇tàinguyênbi዇n. Ǧ኷‘˜ዉvàpháttri዇”ዝng. ǦGi኷Ønhiወkhôngkhíዖcác¯Øthዋvàkhucôngnghiዉp. ǦQu኷lýcóhiዉ—qu኷chኸ–th኷‹”ኽvàchኸ–th኷‹nguyŠ኶i. Ǧ኷‘–ዏ¯ƒ†኶ngsinhŠዌc. ǦGi኷nhዂvàŠ኶chዅnhዟng኷nhŠዛዖngcóŠ኶‹…ዚƒbiዅ¯ዐ‹khíŠኼ—gópphኹphòng,chዎngthiêntai. “Chѭѫng trình Nghӏ sӵ 21” cӫa ngành Xây dӵng Theo ”Báo cáo Tәng kӃt thӵc hiӋn Ĉӏnh hѭӟng chiӃn lѭӧc PTBV ӣ ViӋt Nam giai ÿRҥn 2005-2010 và Ĉӏnh hѭӟng giai ÿRҥn 2011-2015”, tính ÿӃn cuӕi năm 2009, mӝt Vӕ Bӝ ngành ÿã xây dӵng Ĉӏnh hѭӟng PTBV ngành nhѭ: Công nghiӋp, Tài nguyên và Môi trѭӡng, Thӫy sҧn, Xây dӵng.”...2 Theo thông tin này, chúng tôi cNJng nêu câu hӓi cho GCM tҥi Hà Nӝi vӅ viӋc ngành Xây dӵng ÿã có Ĉӏnh hѭӟng PTBV cӫa ngành hay chѭa. KӃt quҧ cho thҩy, hѫn 1/3 sӕ ngѭӡi (36,5%) trong GCM ÿѭӧc hӓi ý kiӃn khҷng ÿӏnh ”ngành xây dӵng ÿã có Ĉӏnh hѭӟng PTBV cӫa ngành mình”. Tӹ lӋ khҷng ÿӏnh cao nhҩt thuӝc vӅ nhóm XHH/BC và nhóm ”Hàn lâm”. Nhóm QLNN có tӹ lӋ biӃt và khҷng ÿӏnh thҩp nhҩt – chӍ có 18,2%. Nhóm KTS, tѭ vҩn và XD cNJng không khá hѫn, chӍ có 20% hoһc 28% ý kiӃn khҷng ÿӏnh. %̫ng 3. Bi͇t v͉ Ch˱˯ng trình ngh͓ s͹ 21 cͯa Chính phͯ và cͯa ngành xây d͹ng (theo ngành ÿ˱ͫc ÿào t̩o) Ngành ÿѭӧc ÿào tҥo TotalKiӃn trúc Vѭ Xây dӵng dân dөng KT/XHH/ Báochí Khác Ĉã tӯng nghe 55.6 31.8 71.4 62.5 53.6 10 lƭnh vӵc 4.0 1.9 19 lƭnh vӵc 4.0 60.0 30.0 19.2 Ngành XD ÿã có CTNS 21 20.0 28.6 70.0 50.0 36.5 %̫ng 3a. Bi͇t v͉ Ch˱˯ng trình ngh͓ s͹ 21 cͯa Chính phͯ và cͯa ngành xây d͹ng (theo ngành làm vi͏c) Nhóm ngành 7әngNC/ BC/GD 7ѭ vҩn QLNN XD/ĈT/ QL VLXD Ĉã tӯng nghe 86.4 40.5 78.6 30.4 25.0 53.0 10 lƭnh vӵc 5.3 1.9   2 Bӝ KH và ĈT, Chѭѫng trình Phát triӇn Liên hӧp quӕc (UNDP). Báo cáo Tәng kӃt thӵc hiӋn Ĉӏnh hѭӟng chiӃn Oѭӧc PTBV ӣ ViӋt Nam giai ÿRҥn 2005-2010 và Ĉӏnh hѭӟng giai ÿRҥn 2011-2015. Hà Nӝi, Tháng 1 năm 2011. tr.9 19 lƭnh vӵc 36.8 18.2 14.3 18.9 Ngành XD ÿã có CTNS 21 52.6 20.0 18.2 42.9 100.0 35.8 Nhìn chung, kӃt quҧ khҧo sát ÿã cho thҩy mӝt bӭc tranh vӅ nhұn thӭc chung cӫa GCM tҥi Hà Nӝi ÿӕi vӟi khái niӋm / cөm tӯ PTBV, các lƭnh vӵc chӫ yӃu cӫa PTBV, trұt tӵ và các chӫÿӅѭu tiên phát triӇn cӫa chúng, vӅ sӵ hiӋn diӋn cӫa Ĉӏnh hѭӟng PTBV cӫa ngành xây dӵng ViӋt Nam hiӋn nay. Có thӇ nói GCM tҥi Hà Nӝi mӟi chӍ nhұn thӭc rõ nhҩt vӅ khái niӋm PTBV vӟi 3 lƭnh vӵc trө cӝt và các ѭu tiên phát triӇn cӫa 3 lƭnh vӵc này theo cҧm tính. Nhӳng chi tiӃt cө thӇ hѫn vӅ các vҩn ÿӅѭu tiên trong 3 lƭnh vӵc chѭa ÿѭӧc nhiӅu CG biӃt ÿӃn. Còn Ĉӏnh hѭӟng PTBV cӫa ngành (Xây dӵng) thì vүn còn là mӝt hình dung khá Pѫ hӗ (ÿáng tiӃc là cҧ ӣ cҩp quӕc gia, cҩp ngành, lүn sӵ quan tâm , hiӇu biӃt cӫa GCM !). GCM thѭӡng chӍ ÿi sâu vào nhӳng lƭnh vӵc, nhӳng chӫ ÿӅ cӫa ngành minh công tác, ít chú ý tìm hiӇu thêm các lƭnh vӵc và các vҩn ÿӅ cӫa ngành khác, ӣ quy mô / tҫm quӕc gia. PTBV, vӅ mһt nhұn thӭc cҫn nhiӅu hѫn thӃ. Ít nhҩt là cҫn biӃt ÿӃn văn Eҧn pháp quy quan trӑng nhҩt cӫa quoc sgia, cӫa ngành cNJng nhѭ nhӳng ÿӏnh hѭӟng ѭu tiên phát triӇn trong 3 lƭnh vӵc trө cӝt cӫa PTBV nhѭÿã phân tích ӣ trên. III. NHҰN THӬC Vӄ QUI HOACH / PHÁT TRIӆN ĈÔ THӎ BӄN VӲNG ChuyӇn sang chӫÿӅ vӅ phát triӇn ÿô thӏ bӅn vӳng (PTĈTBV), khҧo sát ÿã ÿi sâu tìm hiӇu nhұn thӭc cӫa GCM tҥi Hà Nӝi vӅ nhӳng lƭnh vӵc và chӫÿӅ chính có liên quan ÿӃn bҧo vӋ môi trѭӡng và phát triӇn xã hӝi nhҵm bҧo ÿҧm sӵ PTBV cӫa các ÿô thӏ. Ӣÿây, chúng ta có thêm các khái niӋm ÿѭӧc cө thӇ hóa nhѭ PTBV vӅ môi tr˱ͥng, PTBV vӅ xã h͡i hay PTBV vӅ kinh t͇ ÿӇ phân biӋt vӟi khái niӋm PTBV nói chung. 3.1. PHÁT TRIӆN ĈÔ THӎ BӄN VӲNG Vӄ MÔI TRѬӠNG. Ít nhҩt có 5 yӃu tӕ tҥo nên sӵ PTĈTBV vӅ môi trѭӡng ÿã ÿѭӧc ÿѭa ra ÿӇ lҩy ý kiӃn GCM vӟi các kӃt quҧÿánh giá nhѭ sau: %̫ng 4. Nh̵n bi͇t v͉ các y͇u t͙ cͯa PTĈT BV v͉ môi tr˱ͥng Các yӃu tӕ Ngành ÿѭӧc ÿào tҥo 7әngKiӃn trúc sѭ Xây dӵng D/ D KT/XHH/ Báo chí 1. Phát triӇn ÿô thӏ gҳn liӅn vӟi bҧo vӋ môi trѭӡng 82.2 86.4 92.9 87.6 2. Chú trӑng tiӃt kiӋm năng lѭӧng 68.9 77.3 71.4 71.1 3. Sӱ dөng hiӋu quҧ tài nguyên, vұt liӋu có thӇ tái tҥo 80.0 77.3 71.4 76.3 4. Ѭu tiên các hoҥt ÿӝng sҧn xuҩt vӟi công nghӋ sҥch 64.4 72.7 78.6 69.1 5. Giҧm ô nhiӉm 71.1 77.3 85.7 74.2 Nhìn chung viӋc hiӇu vӅ PTĈT BV vӟi ít nhҩt 5 yӃu tӕ nhѭ trên là nkhá quen thuӝc và dӉÿѭӧc chҩp nhұn trong GCM. Vì vұy ý kiӃn cӫa hӑÿѭӧc phân bӕ tѭѫng ÿӕi ÿӅu theo các nhóm nghӅÿѭӧc ÿào tҥo, cNJng nhѭ nhóm công viӋc ÿang làm hiӋn nay. Tӹ lӋ ý kiӃn ÿӕi vӟi các yêu tӕ là khá cao, chiӃm tӯ 2/3 ÿӃn 3/4 tәng sӕ ngѭӡi trҧ Oӡi. Hҫu hӃt các yӃu tӕ trên ÿây ÿӅu là nhӳng chӫÿӅѭu tiên vӅ kinh tӃ và môi trѭӡng trong sӕ 19 ѭu tiên ÿѭӧc ghi trong văn kiӋn A21. Chҷng hҥn, yӃu tӕ thӭ 4 ӣ bҧng trên – ѭu tiên sӱ dөng ”công nghӋ sҥch” ÿã ÿѭӧc nhҳc ÿӃn cҧ trong lƭnh vӵc kinh tӃ lүn Oƭnh vӵc môi trѭӡng cӫa văn kiӋn A 21. 1ăng lѭӧng tái tҥo NLTT là mӝt yӃu tӕ tҥo nên sӵ PTBV cҧ vӅ 3 phѭѫng diӋn MT, KT và XH. Ĉây là khái niӋm không mӟi, tuy nhiên ÿi vào ViӋt Nam khá muӝn và cho ÿӃn nay, trong GCM, nhұn thӭc vӅ NLTT vүn còn nhiӅu ÿLӅu chѭa thӕng nhҩt. Bên cҥnh ÿó, các giҧi pháp kiӃn trúc và xây dӵng nhҵm tiӃt kiӋm năng lѭӧng (TKNL) cNJng là mӝt bӝ phұn trong chiӃn lѭӧc PTBV vӅ sӱ dөng năng lѭӧng, ÿôi khi còn gӑi là “xây dӵng xanh” (green building). VӅ sӵ phӕ cұp cӫa khái niӋm NLTT hiӋn nay trong GCM, cuӝc khҧo sát cho thҩy: 82,5% NĈH ÿã có nghe ÿӃn NLTT, song chӍ có 14,4% “có biӃt” vӅ loҥi hình Qăng lѭӧng này. Tӭc là vӅ cѫ bҧn có nghe, nhѭng “biӃt” vӅ NLTT thì còn khá hҥn chӃ. Trong GCM, nhӳng ngѭӡi làm nghӅ XD, ÿҫu tѭ, QL, tѭ vҩn ÿã nghe nói nhiӅu Kѫn vӅ NLTT, nhѭng “biӃt” thì nhóm QLNN, “hàn lâm” nҳm rõ hѫn vӅ NLTT. 9Ӆ sӵ cҫn thiӃt sӱ dөng NLTT trong các công trình xây dӵng ÿô thӏ ӣ ViӋt Nam, ý kiӃn GCM là khá thӕng nhҩt. Khoҧng mӝt nӱa cho là ”rҩt cҫn thiӃt” (tӭc là ӣ Gҥng có nhu cҫu bӭc thiӃt), mӝt nӱa khác cho là “cҫn thiӃt”. Tích cӵc nhҩt trong vҩn ÿӅ này là nhóm QLNN và nhóm KTS. Nhóm XDDD và VLXD tӓ ra thұn trӑng hѫn Yӟi loҥi hình NLTT này. Cө thӇ hѫn, khoҧng 1/3 GCM ÿã biӃt ÿӃn các Dӵ án / Giҧi pháp có sӱ dөng NLTT (nhóm KTS, TV, VLXD biӃt nhiӅu hѫn). Song sӕ ngѭӡi ÿã tӯng tӯng tham gia vào các Dӵ án / Giҧi pháp này lҥi khá khiêm tӕn – chӍ có 14% trong GCM khҷng ÿӏnh nhѭ vұy. Còn vӟi các dӵ án/ giҧi pháp TKNL thì mӟi chӍ có khoҧng 30% GCM có biӃt ÿӃn (nhóm TV, KTS biӃt nhiӅu hѫn), và 11,3% trong sӕ hӑÿã trӵc tiӃp tham gia vào các dӵ án / giҧi pháp nhѭ vұy (nhóm VLXD tham gia nhiӅu hѫn). Trên thӭc tӃ thì lӧi ích cӫa NLTT và các giҧi pháp TKNL ÿã ÿѭӧc nhiӅu ngѭӡi nhұn ra, nhѭng áp dөng vào ViӋt Nam thì còn nhiӅu ÿLӅu phҧi cân nhҳc do nhӳng hҥn chӃ cӫa nó. Mӝt sӕ khó khăn, cҧn trӣ viӋc áp dөng NLTT và vұt liӋu TKNL ÿã ÿѭӧc GCM chӍ ra trong nghiên cӭu này là nhѭ sau. %̫ng 5. M͡t s͙ y͇u t͙ c̫n trͧ vi͏c áp dͭng công ngh͏ / Y̵t li͏u TKNL trong xây d͹ng hi͏n nay Ngành ÿѭӧc ÿào tҥo TәngKiӃn trúc 6ѭ Xây dӵng dân dөng KT/XHH/ Báo chí Khác 1. Công nghӋ chѭa thích hӧp 26.7 54.5 21.4 43.8 35 2. Giá thành cao 75.6 90.9 35.7 93.8 77 3. Làm chұm tiӃn ÿӝ xây dӵng 8.9 9.1 .0 6.3 8 4. Giҧm tính cҥnh tranh trong cѫ chӃ thӏ trѭӡng 13.3 13.6 7.1 12.5 14 5. Nhұn thӭc vӅ PTBV và sӵ chҩp nhұn XH còn thҩp 55.6 68.2 64.3 56.3 59 6. ThiӃu thông tin trên các phѭѫng tiӋn truyӅn thông 40.0 40.9 57.1 31.3 41 Trong sӕ 6 yӃu tӕ - nguyên nhân nêu trên, có 3 yӃu tӕ - nguyên nhân chính là: 1) Giá thành cao (77% ý kiӃn, trong ÿó các nhóm XD, QLNN khҷng ÿӏnh rõ nhҩt); 2) Nhұn thӭc vӅ PTBV và sӵ chҩp nhұn cӫa xã hӝi thҩp (59% ý kiӃn, trong ÿó nhóm XD, XHH, ĈTQL chú ý nhҩt); và 3) ThiӃu thông tin tӯ các phѭѫng tiӋn truyӅn thông (41%, trong ÿó các nhóm XHH, VLXD nhҳc ÿӃn nhiӅu hѫn). Công nghӋ và tiӃn ÿӝ thӡi gian thi công không phҧi là vҩn ÿӅ lӟn khiӃn mà GCM e ngҥi trong áp dөng thӵc WӃ NLTT và các giҧi pháp TKNL. Nhѭ vұy, ӣ ÿây có thӇ kӃt luұn là nhұn thӭc và hiӇu biӃt vӅ NLTT, giҧi pháp TKNL trong GCM là khá cao, song viӋc tham gia trӵc tiӃp vào các dӵ án / giҧi pháp thӵc tӃ cNJng nhѭ triӇn vӑng áp dөng chúng trong xây dӵng ÿô thӏ ViӋt Nam còn khá Kҥn chӃ. Mӝt sӕ yӃu tӕ kinh tӃ (giá thành cao) hay vӅ sӵ chҩp nhұn xã hӝi là nhӳng nguyên nhân chính tҥo ra sӵ hҥn chӃ này. Không gian xanh Không gian xanh (KGX) trong ÿô thӏ là mӝt yӃu tӕ môi trѭӡng và cҧnh quan quan trӑng, tham gia bҧo ÿҧm sӵ PTBV các ÿô thӏ vӅ môi trѭӡng và xã hӝi. HiӇu biӃt này vӅ KGX là ÿѫn giҧn ÿӕi vӟi GCM, ÿһc biӋt nhóm KTS quy hoҥch ÿô thӏ. Vì thӃ, ý kiӃn cӫa GCM thuӝc các nhóm ngành ÿào tҥo và hiӋn nay ÿӅu khá thӕng nhҩt. 93% ý kiӃn ÿánh giá tҫm quan trӑng cӫa KGX nhѭ là yӃu tӕ phòng ngӯa ô nhiӉm môi trѭӡng. Khoҧng 2/3 ý kiӃn ÿánh giá cao vai trò cӫa KGX trong giӳ gìn Fҧnh quan môi trѭӡng ÿô thӏ. Và ÿӇ giӳ gìn và phát triӇn thêm KGX ÿô thӏ nhѭ Hà Nӝi, mӝt sӕ giҧi pháp ÿѭӧc ÿѭa ra và ÿã ÿѭӧc GCM ÿӗng ý vӟi các tӹ lӋ nhѭӣ Bҧng dѭӟi ÿây. %̫ng 6. Có th͋ làm gì ÿ͋ có thêm không gian xanh ͧÿô th͓ ? Ngành ÿѭӧc ÿào tҥo 7әngKiӃn trúc sѭ Xây dӵng dân dөng KT/XHH/ Báo chí Khác 1. Quy hoҥch dành ÿӫ ÿҩt cho không gian xanh 88.9 81.8 100.0 93.8 89.7 2. Trӗng cây xanh hè phӕ, ven sông, hӗ 42.2 86.4 78.6 50.0 58.8 3. Có thêm nhiӅu công viên, 46.7 72.7 78.6 43.8 56.7 quҧng trѭӡng, vѭӡn hoa 4. Bҧo vӋ cây xanh hiӋn có trong quy hoҥch xây dӵng/ cҧi tҥo ÿô thӏ 55.6 81.8 71.4 56.3 63.9 5. Nâng cao nhұn thӭc cӫa mӑi ngѭӡi vӅ vai trò cӫa không gian xanh 68.9 72.7 92.9 56.3 71.1 Ba giҧi pháp quan trӑng hàng ÿҫu ÿѭӧc GCM ÿánh giá là: 1) Quy hoҥch dành ÿӫ ÿҩt cho KGX (89,7%; nhóm XHH/BC chú ý nhiӅu hѫn); 2) Nâng cao nhұn thӭc cӫa ngѭӡi dân (71,1%, nhóm XHH/BC chú ý nhҩt); và 3) Bҧo vӋ KGX hiӋn có trong QH xây dӵng và cҧi tҥo ÿô thӏ (63,9%, nhóm XDDD chú ý nhҩt). Hai giҧi pháp tiӃp theo “trӗng thêm cây xanh” và “có thêm nhiӅu công viên, vѭӡn hoa” cNJng ÿѭӧc tӯ 50-60% GCM ghi nhұn. Không gian mһt nѭӟc Không gian mһt nѭӟc trong ÿô thӏ Hà Nӝi khá phong phú. Tuy nhiên chӭc năng Fӫa nó ÿang bӏ biӃn ÿәi. Và ÿLӅu này có ҧnh hѭӣng ÿáng kӇÿӃn PTĈTBV cӫa thành phӕ. Nhұn thӭc cӫa GCM vӅ chӭc năng cӫa các loҥi sông, hӗӣ Hà Nӝi cho thҩy khá rõ vҩn ÿӅ này. %̫ng 7. Chͱc năng cͯa các sông và h͛ͧ Hà N͡i hi͏n nay Ngành ÿѭӧc ÿào tҥo 7әngKiӃn trúc sѭ Xây dӵng dân dөng KT/XHH/ Báo chí Khác 1. ĈLӅu hòa khí hұu 75.6 81.8 78.6 87.5 79.4 2. Chӭa nѭӟc mѭa 71.1 81.8 78.6 75.0 75.3 3. Phòng chӕng ngұp lөt 55.6 72.7 71.4 62.5 62.9 4. Kinh tӃ (nuôi cá,..) 22.2 27.3 28.6 43.8 27.8 5. Cҧnh quan thành phӕ 75.6 90.9 78.6 68.8 78.4 6. Du lӏch, nghӍ ngѫi giҧi trí 57.8 68.2 64.3 50.0 59.8 Các nhóm trong GCM ÿӅu khá nhҩt trí vӅ nhӳng chӭc năng/ công dөng chӫ yӃu Fӫa các sông, hӗӣ Hà Nӝi hiӋn nay. Tӯ 60-80% GCM chӍ ra các công dөng: ĈLӅu hòa khí hұu, chӭa nѭӟc mѭa, tҥo cҧnh quan thành phӕ và phòng chӕng ngұp lөt. Chӭc Qăng làm nѫi du lӏch, nghӍ nghӍ ngѫi giҧi trí, có gҫn 60% ý kiӃn nhҳc ÿӃn. Còn chӭc Qăng kinh tӃ (nhѭ dùng ÿӇ nuôi cá) chӍ có chѭa ÿӃn 30% CG ÿӅ cұp. Không có nhiӅu khác biӋt vӅ nhӳng nhұn thӭc / ÿánh giá này giӳa các nhóm CG khác nhau vӅ ngành nghӅÿào tҥo hay công viӋc ÿang làm Có thӇ nói ÿây cNJng là nhӳng kiӃn thӭc phә thông ÿӕi vӟi GCM, cNJng vӟi thӵc tiӉn sinh sӕng tҥi Hà Nӝi nhӳng thұp niên vӯa qua. Vì vұy, dӉ có sӵ nhҩt trí trong nhұn thӭc và ÿánh giá cho dù trong mүu nghiên cӭu, GCM bao gӗm không chӍ các KTS, quy hoҥch, tѭ vҩn, xây dӵng và QLĈT, mà còn bao gӗm cҧ mӝt sӕ nhóm khác nhѭ KT/XHH/ Báo chí, nghiên cӭu/ giҧng dҥy, Nhѭ là hұu quҧ cӫa viӋc phá hӓng chӭc năng ÿLӅu hòa cӫa các sông, hӗ trong thành phӕ, tình trҥng ngұp lөt ÿã diӉn ra thѭӡng xuyên tҥi Hà nӝi trong nhӳng năm Yӯa qua. Ĉi tìm nguyên nhân cӫa hiӋn tѭӧng này, GCM ÿѭӧc hӓi ý kiӃn cho biӃt các ÿánh giá có phҫn khác biӋt hѫn so vӟi viӋc hiӇu các chӭc năng cӫa hӋ thӕng mһt nѭӟc ÿã nói ӣ trên. %̫ng 8. Nguyên nhân Hà n͡i th˱ͥng b͓ ng̵p lͭt Nhóm ngành làm viӋc hiӋn nay 7әngNC/ BC/GD 7ѭ vҩn QLNN XD/ĈT/ QL VLXD 1. Hӗ ao bӏ san lҩp 72.7 56.8 78.6 78.3 50.0 68.0 2. Bê tông hóa ÿô thӏ 63.6 40.5 28.6 39.1 50.0 44.0 3. Xây dӵng không theo QH 72.7 45.9 57.1 47.8 25.0 53.0 4. Cѫ sӣ hҥ tҫng yӃu kém 100.0 83.8 85.7 87.0 100.0 89.0 5. BiӃn ÿәi khí hұu 9.1 24.3 35.7 21.7 25.0 22.0 Nhóm “Hàn lâm” tӓ ra “nhҥy cҧm” hѫn vӟi các vҩn ÿӅ có liên quan ÿӃn “vҩn Qҥn” này, vì vұy tӹ lӋ ý kiӃn cӫa hӑ thѭӡng cao hѫn ӣ tҩt cҧ các nguyên nhân, so vӟi các nhóm khác nhѭ TV, XDĈTQL, VLXD và cҧ nhóm QLNN. Riêng nguyên nhân “biӃn ÿәi khí hұu” thì các nhóm kӻ thuұt, quҧn lý và tѭ vҩn Oҥi ÿӅ cao hѫn. Có vҿ nhѭ hӑ muӕn nhҩn mҥnh hѫn nhӳng nguyên nhân “khách quan”, Eҩt khҧ kháng, ÿһc biӋt là nhóm quҧn lý. Các phѭѫng tiӋn giao thông ÿô thӏӣ Hà Nӝi +ѫn ai hӃt, GCM trong lƭnh vӵc quy hoҥch và quҧn lý ÿô thӏ hiӇu rõ thӵc trҥng và nhӳng vҩn ÿӅ vӅ giao thông ÿô thӏ (GTĈT) tҥi Hà Nӝi hiӋn nay. Chúng tôi muӕn qua khҧo sát này thҩy rõ hѫn nhӳng ý tѭӣng, sӵÿánh giá và phân loҥi ѭu tiên cӫa các CG trong lƭnh vӵc này, và ÿһc biӋt tӯ giác ÿӝ PTBV vӅ kinh tӃ, xã hӝi và môi trѭӡng Vӟi thӵc trҥng phѭѫng tiӋn giao thông (PTGT) ÿang sӱ dөng hiӋn nay, ngay GCM cNJng ÿang hòa mình vào xu hѭӟng chung cӫa sӵ phә biӃn xe máy, sӵ gia tăng xe ô tô cá nhân, sӵ trì trӋ kém hiӋu quҧ cӫa phѭѫng tiӋn xe bus công cӝng, cùng vӟi nhӳng mong ÿӧi vӅ các PTGT ÿô thӏ mӟi cӫa Hà Nӝi trong tѭѫng lai nhѭ tàu ÿLӋn trên cao, tàu ÿLӋn ngҫm. Trong thӵc tӃ, các loҥi PTGT chӫ yӃu cӫa Hà nӝi hiӋn nay là xe máy, ô tô con, xe bus, xe ÿҥp và ÿi bӝ. Trѭӟc hӃt, nói ÿӃn ÿánh giá cӫa GCM vӅ nhӳng thuұn lӧi và hҥn chӃ cӫa các PTGT thông dөng hiӋn nay ӣ Hà Nӝi. Dѭӟi ÿây là bҧng tәng hӧp ý kiӃn các CG vӅ các ѭu ÿLӇm cӫa tӯng loҥi PTGT, xét trên 4 tiêu chí: sӵ tiӋn dөng, tӕc ÿӝ hay là thӡi gian ÿi lҥi, chi phí, và mӭc ÿӝ gây ô nhiӅm môi trѭӡng. 97% sӕ ngѭӡi ÿѭӧc phӓng vҩn trong khҧo sát này ÿang sӱ dөng xe máy thѭӡng xuyên trong thành phӕ, thì cNJng bҵng tӹ lӋ này, hӑÿã coi sӵ thuұn tiӋn cӫa viӋc sӱ Gөng xe máy là mӝt ѭu ÿLӇm trong viӋc ÿi lҥi tҥi Hà Nӝi. Xe máy cNJng ÿѭӧc trên 90% CG cho là có tӕc ÿӝ di chuyӇn nhanh (vӟi tӹ lӋÿnahs giá cao hѫn gҩp ÿôi so vӟi tӹ lӋ ÿánh giá vӅ xe ô tô con). 90% ý kiӃn khác cNJng cho là xe máy có chi phí hӧp lý. Duy nhҩt tiêu chí thӭ 4, ít gây ô nhiӉm môi trѭӡng thì xe máy ÿѭӧc các CG xӃp hҥng thҩp nhҩt vӅѭu ÿLӇm này, hay nói cách khác, ÿa sӕ CG cho rҵng xe máy là mӝt tác nhân gây ô nhiӉm môi trѭӡng ÿô thӏ. (Trong khi ÿó, tӹ lӋ ý kiӃn cho rҵng xe ô tô con gây ôn nhiӉm môi trѭӡng ít hѫn 3 lҫn so vӟi xe máy !). 9ӟi xe ô tô con, các ÿánh giá vӅ ѭu ÿLӇm chӫ yӃu rѫi vào sӵ thuұn tiӋn (61,4%), ѭu ÿLӇm vӅ tӕc ÿӝ chӍ có 41% ý kiӃn ghi nhұn (dѭӟi mӝt nӱa so vӟi ghi nhұn YӅѭu ÿLӇm cӫa xe máy). VӅ chi phí và môi trѭӡng thì nhӳng hҥn chӃ cӫa ô tô con là Oӟn hѫn nhiӅu so vӟi ѭu ÿLӇm. Ĉáng chú ý nhҩt là các ÿánh giá cӫa GCM vӅ xe bus. 100% ý kiӃn ÿѭӧc tұp trung cho 1 ѭu ÿLӇm duy nhҩt cӫa xe bus là chi phí (tiӅn vé) cho ÿi lҥi. Không có 1 ѭu ÿLӇm nào ÿѭӧc các CG ghi nhұn vӅ tӕc ÿӝ di chuyӇn hay vӅ bҧo vӋ môi trѭӡng cӫa xe bus. ChӍ có 16,5 ÿLӇm /100 cho sӵ thuұn tiӋn cӫa loҥi PTGT công cӝng này. Hai loҥi phѭѫng tiӋn xe ÿҥp và ÿi bӝ có ѭu ÿLӇm tuyӋt ÿӕi vӅ chi phí và môi trѭӡng, song vӅ tӕc ÿӝ và sӵ thuұn tiӋn thì quá thҩp nên khó trӣ nên thông dөng ӣ mӝt thành phӕ nhѭ Hà Nӝi hiӋn nay. Nhӳng ÿánh giá này không hoàn toàn mӟi và bҩt ngӡÿӕi ngѭӡi dân nӝi thành Hà Nӝi (trong ÿó có GCM ÿѭӧc phӓng vҩn). Ĉó chӍ là sӵ lѭӧng hóa các ÿánh giá, và trong chӯng mӵc nhҩt ÿӏnh, có bao hàm mӝt sӕ cách nhín riêng cӫa GCM. Ngoài ra còn mӝt sӕ ý kiӃn khác, bә sung cho các ÿánh giá trên, nhѭ sau: - Xe ô tô: có14 ý kiӃn khác vӅ các ѭu ÿLӇm: và hҥn chӃ. - An toàn ( 5 ý kiӃn) - Thuұn tiӋn : tӕt cho sӭc khӓe, tránh mѭa nҳng (6 ý kiӃn) - ThiӃu chӛÿӛ xe, ÿѭӡng ÿông, tҳc ÿѭӡng (4 ý kiӃn) - Xe máy: có 11 ý kiӃn vӅѭu ÿLӇm và hҥn chӃ: - Nhӓ gӑn, dӉ luӗn lách, phù hӧp vӟi HN (4 ý kiӃn) - Bөi, nҳng mѭa, không an toàn (11 ý kiӃn) - Quá nhiӅu, gây tҳc ÿѭӡng (2 ý kiӃn) - Xe Bus: - Chen chúc, mҩt văn hóa, không an toàn, xe quá cNJ (3 ý kiӃn) %̫ng 9. ˰u ÿL͋m cͯa m͡t s͙ lo̩i PTGT ÿang ÿ˱ͫc s͵ dͭng trong thành ph͙ Loҥi phѭѫng tiӋn (sӕ ngѭӡi hiӋn ÿang sӱ Gөng) Thuұn tiӋn 7ӕc ÿӝ/ thӡi gian di chuyӇn nhanh Chi phí Kӧp lý Ít gây ô nhiӉm môi trѭӡng 1.Ô tô con (44 ng.) 61,4 40,9 18,2 29,5 2. Xe máy (97 ng.) 97,5 92,6 88,9 11,9 3. Xe ÿҥp (5 ng.) 100 25,0 100 100 4. Ĉi bӝ (4) 20 0 100 100 5. Xe buýt (5) 16,7 0 100 0 6Ӂ rҩt lý thú ÿӇ xem các CG ÿӅ xuҩt cҫn ѭu tiên các loҥi PTGT nào cho Hà Nӝi trong 10 năm tӟi. (Hѫn nӳa, nhiӅu CG ÿã biӃt rҩt rõ nhӳng quy hoҥch trong lƭnh vӵc này ÿã ÿѭӧc làm và ÿang ÿѭӧc ÿҭy nhanh tiӃn ÿӝ xây dӵng). Các loҥi PTGT cҫn ÿѭӧc ѭu tiên ӣ Hà Nӝi trong 10 năm tӟi Trong 10 năm tӟi, ÿӇ góp phҫn phát triӇn thành phӕ bӅn vӳng, Hà Nӝi cҫn mӝt ÿӏnh hѭӟng ѭu tiên hӧp lý trong phát triӇn các loҥi PTGT ÿô thӏ. Theo ý kiӃn GCM, chúng ta thҩy ÿó nên là nhӳng ѭu tiên nào. %̫ng 10. Các PTGT Hà N͡i c̯n ˱u tiên phát tri͋n trong 10 năm tͣi Ѭu tiên ѬT1 ѬT2 ѬT3 Ô tô con 3.1 5.2 9.3 Xe máy 1.0 2.1 6.2 Xe ÿҥp 2.1 5.2 17.5 Ĉi bӝ 1.0 1.0 9.3 Xe Bus 47.4 19.6 17.5 Tàu ÿLӋn trên cao 21.6 46.4 12.4 Tàu ÿLӋn ngҫm 23.7 20.6 27.8 7әng 97 97 97 100.0 100.0 100.0 9ӟi ѭu tiên 1, ý kiӃn các chuyên gia, tұp trung vào 3 loҥi PTGT công cӝng gӗm xe bus, tàu ÿLӋn trên cao và tàu ÿLӋn ngҫm. Tӹ lӋ lӵa chӑn ѭu tiên cӫa 3 loҥi PTGT này tѭѫng ӭng là 47,4%, 21,6% và 23,7%. NӃu cӝng tӹ lӋ cӫa cҧ 3 ѭu tiên 1, 2 và 3 thì 3 loҥi PTGT này có các tӹ lӋ lӵa chӑn tѭѫng ӭng là 84,5%, 80,4% và 72,1%. Ngay ӣѭu tiên 2, 3 PTGT công cӝng này cNJng ÿѭӧc lӵa chӑn lһp lҥi, vӟi tӹ lӋ ý kiӃn thҩp hѫn ӣ xe bus và tàu ÿLӋn ngҫm. Còn ӣ phѭѫng án ѭu tiên 3, tàu ÿLӋn ngҫm ÿѭӧc chӑn vӟi tӹ lӋ 27,8%, sau ÿó là xe máy (17,5%), xe bus (17,5%) và tàu ÿLӋn trên cao (12,4%) Các loҥi PTGT cá nhân, tӯ xe ÿҥp, xe máy ÿӃn xe ô tô con ÿӅu có tӹ lӋ lӵa chӑn rҩt thҩp tӯ các CG. Cao nhҩt là 17,5% cho xe ÿҥp trong ѭu tiên 3 và thҩp nhҩt là 1,0% cho xe máy trong ѭu tiên 1. Nghiên cӭu này không ÿһt ra mөc tiêu tìm lӡi giҧi cho bài toán PTGT cӫa Hà 1ӝi, vì vұy chúng tôi sӁ không phân tích gì vӅ các giҧi pháp. Các sӕ liӋu khҧo sát này chӍ cho thҩy nhͷng ÿ͓nh h˱ͣng r̭t rõ trong nhұn thӭc và tҫm nhìn cӫa GCM trong Oƭnh vӵc GTĈT ӣ Hà Nӝi, gҳn liӅn vӟi PTBV nhѭ mӝt quan ÿLӇm xuyên suӕt, chӫÿҥo trong chiӃn lѭӧc phát triӇn cӫa mӝt ÿô thӏ nhѭ Hà Nӝi. 5ҩt lý thú ÿӇ dүn ra rҵng, tuyӋt ÿҥi ÿa sӕ (97%) GCM ÿѭӧc phӓng vҩn hiӋn ÿang sӱ dөng PTGT cá nhân (xe máy và ô tô con) ÿӇÿi lҥi trong thành phӕ. Nhѭÿã phân tích ӣ trên, hӑ cNJng ÿánh giá cao nhiӅu ѭu ÿLӇm cӫa 2 loҥi PTGT cá nhân này. Tuy nhiên, khi cҫn lӵa chӑn các loҥi PTGT cho Hà Nӝi 10 năm tӟi, hҫu nhѭ không ai hoһc rҩt ít CG ӫng hӝ 2 loҥi phѭѫng tiӋn ÿó. Thay vào ÿo, hӑѭu tiên, ӫng hӝ các PTGT công cӝng. ChӍ báo này cho thҩy chuyӇn biӃn rҩt rõ trong nh̵n thͱc (và có thӇ trong quyӃt tâm) cӫa GCM. Vҩn ÿӅ còn lҥi là hành ÿӝng và hiӋn thӵc hóa nhұn thӭc này trong thӵc tiӉn, bҵng cách thӭc chuyên nghiӋp, chuyên môn sâu sҳc nhҩt cӫa hӑ. Ĉѭѫng nhiên, các phѭѫng án vӅѭu tiên phát triӇn PTGT công cӝng cҫn phҧi Qҵm trong hӋ thӕng các giҧi pháp tәng thӇ vӅ giao thông ÿô thӏ, gҳn vӟi qui hoҥch phát triӇn kinh tӃ - xã hӝi và không gian cӫa Hà nӝi. Ĉó chính là phѭѫng diӋn thӇ chӃ và cѫ chӃ quҧn lý cӫa vҩn ÿӅ. Nhӳng yӃu tӕ gây ô nhiӉm môi trѭӡng Hà Nӝi hiӋn nay Các chuyên gia ÿánh giá nhѭ thӃ nào vӅ nhӳng yӃu tӕ góp phҫn gây ô nhiӉm môi trѭӡng thành phӕ Hà Nӝi hiӋn nay ? Bҧng sӕ liӋu dѭӟi ÿây cho thҩy kӃt quҧ khҧo sát ÿói vӟi câu hӓi này. %̫ng 11. Nhͷng y͇u t͙ gây ô nhi͍m môi tr˱ͥng thành ph͙ Hà N͡i Mͱc ÿ͡ gây ô nhi͍m Các y͇u t͙ H/toàn không 5ҩt nhiӅu 9ӯa phҧi Ít Không biӃt / KTL 1. %өi xây dӵng 81.4 15.5 3.1 2. Khí thҧi phѭѫng tiӋn giao thông cѫ giӟi 88.7 10.3 0 1.0 3. Rác thҧi sinh hoҥt 57.7 33.0 9.3 4. Rác thҧi công nghiӋp 1.0 24.7 49.5 21.6 3.1 5. Nѭӟc thҧi sinh hoҥt 49.5 39.2 11.3 6. Nѭӟc và khí thҧi công nghiӋp 1.0 43.3 34.0 18.6 Theo các chuyên gia, nhӳng yӃu tӕ gây ô nhiӉm môi trѭӡng chӫ yӃu (mӭc ÿӝ Uҩt nhiӅu) cӫa Hà nӝi là Bөi xây dӵng (81,4% ý kiӃn); Khí thҧi PTGT cѫ giӟi (88,7%); Rác thҧi sinh hoҥt (57,7%); Nѭӟc thҧi sinh hoҥt (49,9%); Nѭӟc và khí thҧi công nghiӋp (43,3%). Rác thҧi công nghiӋp cNJng có 24,7% chuyên gia ÿánh giá ӣ mӭc ÿӝ “rҩt nhiӅu” và 49,5% xӃp mӭc ÿӝ “vӯa phҧi”. Bên cҥnh ÿó, có mӝt sӕ ý kiӃn ÿánh giá tiӃng ӗn, hѫi nóng, rác thҧi y tӃ cNJng là nhӳng tác nhân có ҧnh hѭӣng ÿӃn môi trѭӡng Vӕng cӫa Hà Nӝi. ;ӱ lý chҩt thҧi Ĉánh giá vӅ chҩt lѭӧng quҧn lý rác và nѭӟc thҧi ӣ Hà Nӝi hiӋn nay, phҫn lӟn các CG ÿѭa ra ý kiӃn xӃp loҥi ӣ mӭc “không tӕt” và “rҩt kém” vӟi tәng tӹ lӋ lҫn lѭӧt là 52,1% cho quҧn lý rác thҧi và 70,6% cho quҧn lý nѭӟc thҧi. ChӍ có khoҧng 1/3 ý kiӃn xӃp loҥi “trung bình” cho chҩt lѭӧng quҧn lý rác thҧi và 23,2% - cho chҩt lѭӧng quҧn lý nѭӟc thҧi. Ĉây có lӁ là sӵÿánh giá phҧn ánh gҫn sát tình hình thӵc tӃ hiӋn nay ӣ Hà Nӝi. %̫ng 12. Ch̭t l˱ͫng qu̫n lý rác th̫i và n˱ͣc th̫i ͧ Hà N͡i hi͏n nay STT Mͱc ÿ͡ Qu̫n lý rác th̫i Qu̫n lý n˱ͣc th̫i 1 5ҩt tӕt 2 7ӕt 6,3 2,1 3 Trung bình 39,6 23,2 4 Không tӕt 35,4 40,0 5 5ҩt kém 16,7 30,6 6 Không biӃt/ KTL 2,1 2,1 Phân loҥi rác sinh hoҥt Trong khi ÿánh giá chҩt lѭӧng thҩp cӫa viӋc xӱ lý rác thҧi ӣ Hà Nӝi, phҫn lӟn GCM cNJng ÿӅ cao các tác dөng cӫa viӋc phân loҥi rác thҧi nhѭ mӝt biӋn pháp xӱ lý hiӋu quҧ, nhiӅu chiӅu. 89,7% ý kiӃn cho rҵng viӋc này cho phép tұn dөng phӃ liӋu, chҩt thҧi ÿӇ tái sӱ dөng (khía cҥnh kinh tӃ). 81,4% ÿӅ cұp ÿӃn khía cҥnh môi trѭӡng do rác thҧi sinh hoҥt sӁÿѭӧc xӱ lý tӕt hѫn, và nhӡÿó bҧo vӋ môi trѭӡng sӕng cӫa thành phӕ tӕt hѫn. Mӝt tác ÿӝng khác vӅ mһt văn hóa - lӕi sӕng, ÿó là tҥo thói quen, QӃp sӕng văn minh ÿô thӏ. Tuy nhiên cNJng cҫn thӯa nhұn rҵng tӯ nhұn thӭc cӫa GCM, ÿӃn nhұn thӭc cӫa ngѭӡi dân, rӗi chuyӇn thành hiӋn thӵc trong ÿӡi sӕng còn có mӝt khoҧng cách khá xa và ÿang cҫn nhiӅu thӡi gian, công sӭc hѫn nӳa. %̫ng 13. Tác dͭng cͯa vi͏c phân lo̩i rác sinh ho̩t STT Tác dͭng % ý ki͇n 1 7ұn dөng phӃ liӋu, chҩt thҧi ÿӇ tái sӱ dөng 89.7 2 Giúp xӱ lý chҩt thҧi tӕt hѫn 81.4 3 %ҧo vӋ môi trѭӡng sӕng tӕt hѫn 74.2 4 7ҥo thói quen, nӃp sӕng văn minh 66.0 3.2. PHÁT TRIӆN ĈÔ THӎ BӄN VӲNG Vӄ Xà HӜI Nhӳng nӝi dung ѭu tiên ÿӇ PTĈT bӅn vӳng vӅ xã hӝi TiӃp sau nhӳng nӝi dung vӅ PTĈT BV vӅ môi trѭӡng, chúng tôi sӁ trình bày các kӃt quҧ khҧo sát vӅ nhұn thӭc cӫa GCM vӅ PTĈT BV vӅ xã hӝi. Chúng tôi ÿã ÿѭa ra 6 nӝi dung hoҥt ÿӝng ÿӇ các CG lӵa chӑn theo nhӳng ѭu tiên 1, 2, 3 - cҫn thӵc hiӋn ÿӇ bҧo ÿҧm phát tri͋n ÿô th͓ b͉n vͷng v͉ m̿t xã h͡i. Danh sách các nӝi dung và kӃt quҧ lӵa chӑn cӫa các CG ÿѭӧc cho ӣ bҧng dѭӟi ÿây. %̫ng 14. Nhͷng n͡i dung c̯n ˱u tiên th͹c hi͏n ÿ͋ b̫o ÿ̫m PTĈT BV v͉ m̿t xã h͡i (3 ˱u tiên) Các ѭu tiên Ѭu tiên 1 Ѭu tiên 2 Ѭu tiên 3 7ҥo viӋc làm 52.6 2.1 An sinh xã hӝi 33.0 34.0 2.1 &ҧi thiӋn CSHT 11.3 39.2 20.6 Giҧm phân hoá giàu nghèo 1.0 13.4 14.4 Quan tâm nhóm xã hӝi yӃu thӃ 9.3 11.3 /ұp quy hoҥch có sӵ tham gia cӫa cӝng ÿӗng 2.1 3.1 46.4 Khác 1.0 3.1 7әng 97 97 97 100.0 100.0 100.0 Trong 6 nӝi dung cҫn ѭu tiên nói trên, Tҥo viӋc làm là nӝi dung ÿѭӧc quá nӱa Vӕ CG lӵa chӑn và xӃp vào ѭu tiên 1. Ĉây cNJng là tӹ lӋÿѭӧc lӵa chӑn cao nhҩt trong Wҩt cҧ các nӝi dung và thӭ tӵѭu tiên. ĈLӅu này có cѫ sӣ thӵc tӃӣ tình trҥng thҩt nghiӋp và thiӃu viӋc làm cao, tính thiӃu әn ÿӏnh cӫa viӋc làm và thu nhұp ӣ các ÿô thӏ hiӋn nay. Hà Nӝi năm 2009 có 45,7 ngàn ngѭӡi thҩt nghiӋp, phҫn lӟn là thanh niên. 30% trong tәng sӕ gҫn 1,6 triӋu lao ÿӝng cӫa Hà Nӝi thuӝc khu vӵc kinh tӃ không chính thӭc, nѫi thu nhұp, viӋc làm không әn ÿӏnh.3 Trong sӕ các nhóm ngành cӫa GCM, nhóm QLNN là nhҥy cҧm nhҩt và vì vұy có tӟi 64,3% lӵa chӑn nӝi dung Tҥo viӋc làm cho ѭu tiên 1 cӫa mình. Thӭ hai là nӝi dung An sinh xã hӝi vӟi 33,0% CG lӵa chӑn nhѭ là ѭu tiên 1 và 34,0% trong ѭu tiên 2. Nӝi dung này gҫn ÿây thѭӡng xuyên ÿѭӧc các nhà lãnh ÿҥo quӕc gia nhҳc ÿӃn trong cөm tӯ “әn ÿӏnh kinh tӃ vƭ mô, bҧo ÿҧm an sinmh xã hӝi” – nhѭ mӝt câu nói cӱa miӋng. Có lӁÿLӅu này cNJng có ҧnh hѭӣng nhҩt ÿӏnh ÿӃn công chúng, ngay cҧ mӝt công chúng khó tính nhѭ GCM. Nhѭng nӃu ÿi sâu vào khái niӋm này, chúng ta sӁ thҩy quҧ thӵc, cùng vӟi viӋc làm, ASXH là nhӳng công cө hӳu hiӋu làm әn ÿӏnh ÿӡi sӕng xã hӝi cӫa bҩt kǤ mӝt ÿӏa phѭѫng nào, nhҩt là các ÿô thӏ lӟn nhѭ Hà Nӝi. Trong GCM, nhóm “hàn lâm” dành quan tâm ѭu tiên 1 cho cҧ 2 nӝi dung Tҥo viӋc làm và ASXH vӟi tӹ lӋ 45,5% và 40,9%, cho thҩy mӝt nhұn thӭc rõ ràng (tӯ góc ÿӝ lý thuyӃt ?) cӫa cӫa nhóm ÿӕi vӟi 2 nӝi dung này. 1ӝi dung “Lұp quy hoҥch có sӵ tham gia cӫa cӝng ÿӗng” là mӝt công cө quҧn lý góp phҫn tҥo sӵ dân chӫ, công bҵng, công khai trong xã hӝi. Nó ÿѭӧc tұp trung cao ӣѭu tiên 3 vӟi tӹ lӋ 46,4% ý kiӃn cӫa GCM. Sӵ tұp trung này thӵc sӵ lý thú. Thӭ nhҩt, nó phҧn ánh nhұn thӭc chung cӫa GCM vӅ V͹ c̯n thi͇t cӫa nӝi dung này nhѭ Pӝt yӃu tӕ bҧo ÿҧm PTĈTBV. Nhѭng viӋc ÿһt nó ӣѭu tiên 3 cNJng tѭѫng ӭng vӟi các ÿánh giá và xӃp thӭ tӵѭu tiên ÿӕi vӟi lƭnh vӵc xã hӝi trong nhұn thӭc chung vӅ PTBV ÿã phân ntichs ӣ trên. Có thӇ nói, dù sao, ÿây cNJng là mӝt chuyӇn biӃn tích cӵc, tuy còn chұm. Sӵ quan tâm nәi bұt ӣÿây vүn là nhóm “hàn lâm” vӟi tӹ lӋ lӵa chӑn nӝi dung này là 59,1% và cӫa nhóm XD/ĈT/QL, vӟi tӹ lӋ lӵa chӑn 52,2% trong ѭu tiên 3.  3TheoTCTK.Báocáo¯‹዆—tralao¯ዒngviዉ…làmViዉ–Nam2009ƬKhu˜ዠ…kinh–ዅphichínhthዜ…ዖHàዒ‹vàTPዏChíMinh.2010. Ngoài ba nӝi dung trên, viӋc cҧi thiӋn CSHT ÿѭӧc 39,2% GCM xӃp loҥi ѭu tiên 2, 20,6% xӃp loҥi ѭu tiên 3 và 11,3% xӃp loҥi ѭu tiên 14. Hai nӝi dung “Giҧm phân hóa giҫu nghèo” và “Quan tâm tӟi các nhóm xã hӝi \Ӄu thӃ” chӍÿѭӧc khoҧng trên 10% CG lӵa chӑn nhѭ là các ѭu tiên 2 và 3. ĈLӅu này cho thҩy nhұn thӭc vӅ vai trò cӫa các nhân tӕ gián tiӃp làm nên sӵәn ÿӏnh xã hӝi ӣÿô thӏ còn chѭa ÿѭӧc quan tâm ÿúng mӭc. Tuy nhiên, vӅ bҧn chҩt cӫa các mӕi liên hӋ, các giҧi pháp khác nhѭ tҥo viӋc làm, an sinh xã hӝi, cҧi thiӋn CSHT, lұp qui hoҥch có Vӵ tham gia cӫa cӝng ÿӗng, cNJng có thӇ góp phҫn thӵc hiӋn hai nӝi dung này ӣ mӝt Pӭc ÿӝ nhҩt ÿӏnh. Nói tóm lҥi, vӟi 6 nӝi dung cҫn ѭu tiên thӵc hiӋn ÿҿ bҧo ÿҧm PTĈT bӅn vӳng YӅ xã hӝi, GCM ÿã cho chúng ta mӝt trұt tӵѭu tiên có nhiӅu nét hӧp lý, song cNJng còn không ít bҩt cұp, xét theo mӭc ÿӝ hài hòa và nhân văn cӫa các nӝi dung hoҥt ÿӝng. 6ӵ tham gia cӫa cӝng ÿӗng 0ӝt trong nhӳng hình thӭc cӫa sӵ tham gia cӝng ÿӗng trong quy hoҥch và quҧn lý ÿô thӏ là viӋc ngѭӡi dân ÿѭӧc mӡi tham gia ÿóng góp ý kiӃn cho các công trình xây dӵng, cҧi tҥo ÿô thӏ hay các chính sách, quy ÿӏnh vӅ quҧn lý ÿô thӏ. ĈLӅu này Jҫn ÿây ÿã ÿѭӧc chính quyӅn thành phӕ Hà Nӝi thӵc hiӋn khá thѭӡng xuyên. Vҩn ÿӅ còn tranh luұn là vào thӡi ÿLӇm nào và ӣ các cҩp quy hoҥch nào, thành phӕ cҫn tiӃn hành lҩy ý kiӃn ÿóng góp tӯ cӝng ÿӗng dân cѭÿô thӏ. Câu hӓi này ÿã ÿѭӧc cuӝc khҧo sát nêu ra cho GCM. .Ӄt quҧÿҫu tiên là có 71,0% các CG cho rҵng phҧi lҩy ý kiӃn ngѭӡi dân / cӝng ÿӗng “tr˱ͣc khi l̵p quy ho̩ch”. 27,0% cho rҵng nên thӵc hiӋn viӋc này “trong quá trình l̵p qui ho̩ch”. Chí có 1-2 ý kiӃn (2%) riêng lҿÿӅ nghӏ làm viӋc này “sau khi lұp quy hoҥch”. ĈLӅu này phҧn ánh mӝt xu hѭӟng rҩt rõ là GCM ÿã ÿánh gía rҩt cao ý nghiã và tҫm quan trӑng cӫa công viӋc lҩy ý kiӃn ngѭӡi dân, cho dù cNJng vӟi nӝi dung “lұp kӃ hoҥch có sӵ tham gia cӫa cӝng ÿӗng”, khi lӵa chӑn nhӳng viӋc cҫn làm ÿӇ bҧo ÿҧm PTĈTBV vӅ xã hӝi, lҥi chӍÿѭӧc các CG xӃp vào ѭu tiên thӭ 3 (xem Bҧng)   4 Ĉáng tiӃc là ӣÿây chúng tôi chѭa ghi rõ CSHT xã hӝi chӭ không phҧi CSHT kӻ thuұt. Và ÿLӅu này có thӇҧnh hѭӣng ÿӃn kӃt quҧÿánh giá và lӵc chӑn cӫa các CG Xu hѭӟng chӫÿҥo nói trên (lҩy ý kiên nhân dân trѭӟc khi lұp QH) ÿѭӧc hҫu KӃt nhóm CG ‘hàn lâm”, nhóm VLXD ӫng hӝ vӟi tӹ lӋ tán ÿӗng tѭѫng ӭng là 86,4% và 100,0%. Các nhóm ngành còn lҥi có khoҧng 2/3 CG tán ÿӗng. Chí báo này cho thҩy nhұn thӭc vӅ nӝi dung “lұp quy hoҥch có sӵ tham gia cӫa cӝng ÿӗng” nhѭ là mӝt \Ӄu tӕ cӫa PTĈTBV ÿã ÿѭӧc thҩu hiӇu khá ÿҫy ÿӫ trong GCM. %̫ng 15. Nên ḽy ý ki͇n ng˱ͥi dân khi nào Nhóm ngành 7әngNC/ BC/GD 7ѭ vҩn QLNN XD/ĈT/ QL VLXD Trѭӟc khi lұp QH 86.4 62.2 64.3 69.6 100.0 71.0 Trong khi lұp QH 9.1 37.8 35.7 26.1 0 27.0 Sau khi Lұp QH 4.5 .0 .0 4.3 .0 2.0 7әng 22 37 14 23 4 100 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 Thӵc hiӋn ӣ cҩp quy hoҥch nào ? Ý kiӃn trҧ lӡi cho câu hӓi này cӫa GCM không có sӵ thӕng nhҩt cao nhѭӣ câu Kӓi trѭӟc. Gҫn mӝt nӱa sӕ chuyên gia (49,0%) cho rҵng nên thӵc hiӋn ӣ cҧ 3 cҩp qui hoҥch. 30,0% cho là nên làm chӍӣ cҩp qui hoҥch chung, 20,0% - chӍӣ cҩp qui hoҥch phân khu và 13,0% chӍӣ cҩp qui hoҥch chi tiӃt. Ngoài ra, mӝt vài CG còn chӑn 2 cҩp QH thay vì mӝt hoһc cҧ 3. 6ӵ không thӕng nhҩt ÿѭӧc thӇ hiӋn rõ trong mӑi nhóm CG theo ngành ÿào tҥo hoһc vӏ trí công tác hiӋn nay. Nhóm “hàn lâm” (NC/GD/BC) và nhóm QLNN thiên vӅ ӫng hӝ phѭѫng án “cҧ 3 cҩp” vӟi các tӹ lӋ cao tѭѫng ӭng là 77,3% và 64,3%. Hai nhóm TV và XD/ĈT có tӹ lӋ trên dѭӟi 40% ӫng hӝ phѭѫng án này và phѭѫng án “ӣ Fҩp qui hoҥch chung”. 6ӵ phân tán các ý kiӃn này có lӁ cNJng phҧn ánh nhӳng sӵ “phân vân” nào ÿó trong GCM vӅ nhӳng cái ÿѭӧc và nhӳng khó khăn thách thӭc khi thӵc hiӋn quan ÿLӇm này. ĈLӅu này ÿѭӧc biӃt trong các tài liӋu vӅ các cҩp ÿӝ “tham gia” cӫa ngѭӡi dân và Fӝng ÿӗng trong công tác quy hoҥch. Theo ÿó, có mӝt thang ÿo gӗm 8 cҩp ÿӝ cӫa sӵ tham gia, tùy thuӝc vào nhӳng ÿLӅu kinh tӃ - văn hoá - xã hӝi và kiӃn thӭc chuyên ngành cө thӇ cӫa cӝng ÿӗng dân cѭÿô thӏÿѭӧc nghiên cӭu. Trong mӝt sӕ nghiên cӭu xã hӝi hӑc gҫn ÿây, cӝng ÿӗng dân cѭÿô thӏ ViӋt Nam mӟi có ÿLӅu kiӋn tham gia ӣ Fҩp thӭ 4 trên thang ÿo 8 cҩp nói trên.5 %̫ng 16. Nên ḽy ý ki͇n ng˱ͥi dân ͧ c̭p quy ho̩ch nào ? Nhóm ngành %* 7әng %(*)NC/ BC/GD 7ѭ vҩn QLNN XD/ĈT/ QL VLXD QH chung 4.5 37.8 21.4 39.1 75.0 30.0 QH phân khu .0 13.5 14.3 17.4 50.0 13.0 QH chi tiӃt 13.6 27.0 28.6 8.7 25.0 20.0 &ҧ 3 cҩp QH 77.3 40.5 64.3 34.8 .0 49.0 KB/ KTL 4.5 .0 7.1 .0 .0 2.0 7әng 22 37 14 23 4 100 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 (*)Do ng˱ͥi tr̫ lͥi có quy͉n ch͕n h˯n 1 ý ki͇n nên có th͋ t͝ng lͣn h˯n 100%. 'ѭ luұn xã hӝi '˱ lu̵n xã h͡i hay là các ph̫n bi͏n xã h͡i(PBXH) công khai trên các phѭѫng tiӋn TTĈC ÿӕi vӟi mӝt sӕ quy hoҥch, công trình hay chính sách phát triӇn và quҧn lý ÿô thӏӣ Hà Nӝi thӡi gian vӯa qua là mӝt hiӋn tѭӧng mӟi. Nó ÿóng vai trò gì và có nhͷng tác ÿ͡ng nh˱ th͇ nào tͣi quá trình phát triӇn ÿô thӏ bӅn vӳng vӅ xã hӝi ? Ĉó là câu hӓi chúng tôi ÿһt ra cho GCM, khi viӋn dүn nhӳng trѭӡng hӧp ÿã biӃt vӯa qua nhѭ các dӵ án xây dӵng: Khách sҥn ĈLӋn lӵc bên hӗ Hoàn KiӃm, Khách sҥn 5 sao trong Công viên Thӕng Nhҩt, Chӧ 19-12, Quy ÿӏnh cҩm hàng rong trên mӝt sӕ tuyӃn phӕ, cách thӭc quҧn lý xe máy và các phѭѫng tiӋn giao thông trong thành phӕ, v.v %̫ng 17. Vai trò cͯa d˱ lu̵n xã h͡i ͧ Hà N͡i vͳa qua ÿ͙i vͣi s͹ PTĈTBV v͉ xã K͡i (theo nhóm ngành ÿào t̩o) Ngành ÿѭӧc ÿào tҥo 7әngKiӃn trúc sѭ Xây dӵng dân dөng KT/XHH/ Báo chí Khác   5 Xem: Trӏnh Duy Luân. Xã hӝi hӑc ÿô thӏ. Nxb.Khoa hӑc xã hӝi. Hà Nӝi 2006. 5ҩt tích cӵc 26.7 22.7 35.7 12.5 24.7 Tích cӵc 48.9 50.0 42.9 75.0 52.6 Không có tác ÿӝng gì 24.4 18.2 14.3 12.5 19.6 Khác .0 9.1 7.1 .0 3.1 7әng 45 22 14 16 97 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 %̫ng 17a. Vai trò cͯa d˱ lu̵n xã h͡i ͧ Hà N͡i vͳa qua ÿ͙i vͣi s͹ PTĈTBV v͉ xã K͡i (theo nhóm ngành làm vi͏c) Nhóm ngành 7әngNC/ BC/GD 7ѭ vҩn QLNN XD/ĈT/ QL VLXD 5ҩt tích cӵc 27.3 29.7 28.6 8.7 25.0 24.0 Tích cӵc 59.1 45.9 64.3 56.5 50.0 54.0 Không có tác ÿӝng gì 13.6 24.3 7.1 26.1 .0 19.0 Nhìn chung, các chuyên gia ÿánh giá dѭ luұn xã hӝi có vai trò khá tích cӵc ÿӕi Yӟi sӵ PTĈTBV vӅ xã hӝi. Mӝt phҫn tѭ sӕ CG ÿánh giá vai trò DLXH ӣ mӭc ÿӝ “rҩt tích cӵc” và trên mӝt nӱa ÿánh giá là “tích cӵc”. Ĉây là sӵӫng hӝ mҥnh mӁ cho trào Oѭu cӫa các phҧn biӋn xã hӝi trên cѫ sӣÿòi hӓi cӫa các tҫng lӟp dân cѭ vӅ sӵ dân chӫ, công khai, minh bҥch trong các quyӃt ÿӏnh liên quan ÿӃn quy hoҥch, xây dӵng và quҧn lý ÿô thӏ. Nó cNJng là mӝt yӃu tӕ quan trӑng làm nên sӵәn ÿӏnh xã hӝi tích cӵc, bҧo ÿҧm PTĈTBV vӅ mһt xã hӝi và chính trӏ. Tuy nhiên, có 19,0% ÿánh giá là nhӳng nӝi dung DLXH hay PBXH nhѭ vұy không có tác ÿӝng gì. Ӣÿây có thӇ có 2 chiӅu cҥnh mang tính giҧ thuyӃt: P͡t là, mӝt Vӕ ngѭӡi không tin là ÿLӅu này có thӇ thay ÿәi ÿѭӧc gì trѭӟc cѫ chӃ quҧn lý hiӋn hành; và hai là, có nhӳng CG ÿang làm viӋc trong lƭnh vӵc QLĈT và hӑ cҧm thҩy khó khăn khi phҧi trӵc tiӃp xӱ lý các tình huӕng nhѭ vұy trong công viӋc cӫa hӑ. Nhѭng cho dù lý do gì, ÿa sӕ GCM ÿã ghi nhұn nhӳng tác ÿӝng tích cӵc cӫa DLXH và vì vұy, cҫn có các ÿӏnh hѭӟng tích cӵc tiӃp theo, thay vì cӕ gҳng nhҩn chìm nhӳng làn sóng dѭ luұn xã hӝi này. Ĉáng ngҥc nhiên là Nhóm QLNN có tӹ lӋ cao nhҩt (92,9%) ÿánh giá vai trò tích cӵc và rҩt tích cӵc cӫa DLXH ӣÿây. Trong khi các nhóm khác nhѭ nhóm “hàn lâm”, nhóm TV, nhóm VLXD, nhóm XD/ĈT có tӹ lӋÿánh giá nhѭ vұy thҩp hѫn, chӍ Wӯ 65- 86%. ViӋc GCM ÿánh giá cao vai trò tích cӵc cӫa DLXH ÿӕi vӟi quy hoҥch và quҧn lý ÿô thӏ là mӝt dҩu hiӋu vӅ nhӳng thay ÿәi theo hѭӟng mӣ rӝng vai trò cӫa xã hӝi dân Vӵ trong lƭnh vӵc quҧn lý ÿô thӏӣ Hà Nӝi, cNJng nhѭ vӅ vai trò cӫa các phѭѫng tiӋn truyӅn thông hiӋn nay. Ĉây là mӝt trong nhӳng cѫ sӣ quan trӑng ÿӇ tăng cѭӡng tính dân chӫ, tính công khai, minh bҥch trong quy hoҥch phát triӇn ÿô thӏ, bҧo ÿҧm PTĈT BV vӅ mһt xã hӝi. Nhӳng khó khăn/ thách thӭc trong QH và xây dӵng, PTĈTBV hiӋn nay %ҧng sӕ liӋu dѭӟi ÿây cho thҩy ý kiӃn cӫa GCM (chia theo nhóm ngành) ÿӕi Yӟi 6 nhóm khó khăn/ thách thӭc ÿӕi vӟi viӋc PTĈTBV hiӋn nay. %̫ng 18. Nhͷng khó khăn/ thách thͱc trong PTĈTBV (theo nhóm ngành làm vi͏c) Các khó khăn/ thách thӭc Nhóm ngành 7әngNC/ BC/GD 7ѭ vҩn QLNN XD/ĈT/ QL VLXD 1. Cán bӝ lãnh ÿҥo nh̵n thͱc chѭa rõ vӅ PTBV 50.0 35.1 50.0 56.5 75.0 47.0 2. Thi͇u cán b͡ chuyên môn 45.5 27.0 78.6 52.2 50.0 45.0 3. Xu hѭӟng chҥy theo Wăng tr˱ͧng kinh t͇ trѭӟc mҳt, .. 90.9 78.4 78.6 69.6 100.0 80.0 4. Thi͇u ngu͛n l͹c 59.1 40.5 57.1 52.2 50.0 50.0 5. Thi͇u c˯ ch͇ và công cͭ giám sát, ÿánh giá 72.7 45.9 71.4 52.2 75.0 58.0 6. Khác 18.2 21.6 50.0 8.7 0 21 Tәng 22 37 14 23 4 100 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 Theo các chuyên gia, ÿó là các vҩn ÿӅ vӅÿӏnh hѭӟng chiӃn lѭӧc phát triӇn ÿô thӏ, nguӗn lӵc con ngѭӡi và nguӗn lӵc tài chính, và nhӳng yӃu kém trong thӇ chӃ quҧn lý ÿô thӏ. Thách thӭc lӟn nhҩt, mang tính ÿӏnh hѭӟng chiӃn lѭӧc ÿѭӧc 80% GCM khҷng ÿӏnh: ÿó là “xu hѭӟng chҥy theo Wăng tr˱ͧng kinh t͇ trѭӟc mҳt”, bӓ qua nhiӅu mөc tiêu vӅ phát triӇn xã hӝi và bҧo vӋ môi trѭӡng. Trong chӯng mӵc nhҩt ÿӏnh, có ngѭӡi Jӑi ÿây là hӋ quҧ cӫa căn bӋnh thành tích, cӫa “tѭ duy nhiӋm kǤ”, hay các “lӧi ích nhóm”, v.v ÿang chi phӕi xu hѭӟng này. Thách thӭc thӭ hai ÿѭӧc 58% chuyên gia lѭu ý thuӝc vӅ thӇ chӃ và quҧn lý: ÿó là viӋc “Thi͇u c˯ ch͇ và công cͭ giám sát, ÿánh giá” vӅ PTBV. Ĉây cNJng là căn bӋnh quen thuӝc trong quҧn lý ӣ ViӋt Nam, theo cách nói dân dã là “ÿánh trӕng bӓ dùi”, do các cѫ quan chӭc năng bӏ sa ÿà vào quá nhiӅu công viӋc sӵ vө, giҧi quyӃt ÿӕi phó vӟi các tình huӕng hàng ngày. Do ÿó mà không có thӡi gian ÿӇ tѭ duy và triӇn khai và theo sát các hoҥt ÿӝng này mӝt cách hӋ thӕng và khoa hӑc. Hai thách thӭc tiӃp theo liên quan ÿӃn nhұn thӭc và nguӗn lӵc con ngѭӡi bao Jӗm: “nhұn thӭc chѭa sâu cӫa cán bӝ lãnh ÿҥo vӅ PTBV”, và “thiӃu cán bӝ chuyên môn” – có gҫn mӝt nӱa trong GCM ÿӅ cұp ÿӃn. Và cuӕi cùng, viӋc “thi͇u các ngu͛n l͹c” (bao gӗm cҧ nguӗn lӵc con ngѭӡi lүn nguӗn lӵc tài chính, kӻ thuұt,) cNJng ÿѭӧc gҫn mӝt nӱa GCM coi là mӝt khó khăn / thách thӭc trong triӇn khai hoҥt ÿӝng bҧo ÿҧm PTĈTBV. %̫ng 18a. Nhͷng khó khăn / thách thͱc trong PTĈTBV (theo nhóm ngành ÿào W̩o) Các khó khăn/ thách thӭc Ngành ÿѭӧc ÿào tҥo 7әngKiӃn trúc sѭ Xây dӵng dân dөng KT/XHH/ Báo chí Khác 1. Cán bӝ lãnh ÿҥo nh̵n thͱc chѭa rõ vӅ PTBV 40.0 63.6 42.9 56.3 48.5 2. Thi͇u cán b͡ chuyên môn 44.4 59.1 35.7 43.8 46.4 3. Xu hѭӟng chҥy theo Wăng tr˱ͧng kinh t͇ trѭӟc mҳt, .. 84.4 68.2 100.0 62.5 79.4 4. Thi͇u ngu͛n l͹c 44.4 54.5 57.1 56.3 50.5 5. Thi͇u c˯ ch͇ và công cͭ giám sát, ÿánh giá 51.1 68.2 71.4 50.0 57.7 6. Khác (ghi rõ) 24,4 13,6 7,1 37,5 21,6 7әng 45 22 14 16 97 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 Nhóm ‘hàn lâm” và nhóm QLNN tӓ ra nghiêm khҳc nhҩt trong viӋc khҷng ÿӏnh các khó khăn/ thách thӭc nêu trên. Trong khi nhóm TV hҫu nhѭ ít “gay gҳt” nhҩt vӟi các khó khăn này. Khó khăn vӅ “thi͇u cán b͡ chuyên môn”ÿѭӧc nhóm QLNN tӓ ra quan ngҥi nhҩt vӟi tӹ lӋ 78,6% ý kiӃn khҷng ÿӏnh, trong khi tӹ lӋ này ӣ các nhóm CG khác chӍ tӯ 27% ÿӃn 52%. Ngoài ra, các CG còn ÿѭa ra nhiӅu loҥi khó khăn / thách thӭc khác, chiӃm tӟi 21,6% trong sӕ các CG ÿѭӧc phӓng vҩn. Các khó khăn (khác) này ÿѭӧc chúng tôi sѫ Eӝ chia thành thành 5 nhóm nhѭ sau: 1. ThiӃu tiӅm lӵc kinh tӃ, kinh tӃÿҩt nѭӟc chѭa phát triӇn (3/21 ý kiӃn) 2. Trình ÿӝ PTXH, dân trí, XHDS chѭa cao (3/21 ý kiӃn) 3. Quҧn lý KT-XH yӃu kém (6/21 ý kiӃn) 4. Nhұn thӭc cӫa xã hӝi, cӝng ÿӗng, ngѭӡi dân vӅ PTĈTBV còn yӃu (5/21 ý kiӃn) 5. CSHT cNJ nát, chi phí cao, các chӫÿҫu tѭ chӍ chú trӑng lӧi ích kinh tӃ (4/21 ý kiӃn). Các sӕ liӋu cNJng cho thҩy rҵng KTS là nhóm chiӃm tӹ lӋ cao nhҩt, có nhiӅu ý kiӃn vӅ các khó khăn/ thách thӭc khác trong sӕ 5 nhóm ý kiӃn ÿã nêu ӣ trên. Nhu cҫu ÿѭӧc ÿào tҥo / nâng cao kiӃn thӭc vӅ PTĈTBV Nhu cҫu ÿào tҥo vӅ PTĈTBV là khá cao ӣ các nhóm chuyên gia, chiӃm 70% Wәng sӕ ngѭӡi ÿѭӧc phӓng vҩn. Riêng vӟi các nhóm TV, QLNN, XD/ĈT khoҧng 3/4 các chuyên gia có nhu cҫu này. ĈLӅu này cho thҩy nhұn thӭc vӅ PTBV ÿang là ÿòi hӓi ngày mӝt cao ÿói vӟi GCM. Ngay cҧ nhóm nghiên cӭu, giҧng dҥy, báo chí (nhóm “hàn lâm”), vӕn ÿѭӧc xem là am hiӇu vҩn ÿӅ này vӅ mһt lý thuyӃt, cNJng có hѫn mӝt nӱa sӕ CG có nhu cҫu ÿѭӧc ÿào tҥo vӅ PTBV. Theo các nhóm ngành ÿѭӧc ÿào tҥo, khoҧng 2/3 sӕ CG cӫa các các nhóm: XD dân dөng, Kinh tӃ/ XHH/ báo chí có nhu cҫu này. Trong các nhóm còn lҥi, nhu cҫu cNJng có ӣ trên 60% các CG. %̫ng 19. Có nhu c̯u ÿ˱ͫc ÿào t̩o/ nâng cao ki͇n thͱc v͉ PTBV Nhóm ngành 7әng NC/ BC/GD 7ѭ vҩn Quҧn lý NN XD, ĈT, QL VLXD Count 12 28 11 17 2 70 % 54.5 75.7 78.6 73.9 50.0 70.0 Nhӳng nhu cҫu vӯa nói trên ÿã ÿѭӧc cө thӇ hoá trong ý kiӃn tiӃp theo cӫa các CG. Tӯng CG ÿã cho biӃt hӑ muӕn ÿѭӧc nâng cao kiӃn thӭc vӅ Oƭnh v͹c hay chͯÿ͉ / Y̭n ÿ͉ nào. Khoҧng 2/3 (67,0%) các CG có nhu cҫu ÿào tҥo, nâng cao hiӇu biӃt vӅ trҩt nhiӅu Oƭnh vӵc, chӫÿӅ, vҩn ÿӅÿáng quan tâm. Trong tұp hӧp khá phân tán vӅ nӝi dung này, chúng tôi ÿã nhóm gӝp lҥi thành 5 nhóm nӝi dung chính mà GCM có nhu cҫu tìm hiӇu (xem Bҧng.....) %̫ng 20. N͡i dung c̯n ÿ˱ͫc ÿào t̩o/ nâng cao ki͇n thͱc v͉ PTBV Các lƭnh vӵc/chӫÿӅ muӕn nâng cao kiӃn thӭc Ngành ÿѭӧc ÿào tҥo 7әng KTS XDDD KT/ XHH/BC Khác 7ҫn suҩt % 1 Có liên quan ÿӃn PTBV/ Phѭѫng pháp Oұp QH PTBV/ KiӃn trúc PTBV 4 1 3 1 9 9.3 2 Quy hoҥch / QH Ĉô thӏ nông thôn / QH không gian xanh/ Xây dӵng 7 5 3 4 19 19.5 3 Kinh tӃ / Xã hӝi 6 3 3 0 12 12.4 4 Môi trѭӡng 7 3 1 4 15 15.5 5 6ӱ dөng NL/VL tiӃt kiӋm NL 5 4 0 1 10 10.3 7͝ng so có nhu c̯u 29 17 10 10 65 67.0 Không có nhu c̯u 16 6 4 6 32 33.0 7әng 45 22 14 16 97 100 7ӹ lӋ cao nhҩt, gҫn 20% CG có nhu cҫu ÿào tҥo vӅ PTBV, liên quan ÿӃn lӏnh Yӵc qui hoҥch và xây dӵng; 15,5% các CG khác có nhu cҫu hiӇu sâu hѫn các vҩn ÿӅ liên quan ÿӃn môi trѭӡng; 12,4% quan tâm ÿӃn các khía cҥnh kinh tӃ xã hӝi; 10,3% quan tâm ÿӃn vҩn ÿӅ sӱ dөng năng lѭӧng /vұt liӋu TKNL; 9,3% có nhu cҫu tìm hiӇu thêm vӅ các phѭѫng pháp lұp qui hoҥch hay kiӃn trúc theo hѭӟng PTBV 7ҩt cҧ nhӳng con sӕ trên cho thҩy nhu cҫu ÿa dҥng, và trên hӃt, cho thҩy nhұn thӭc cӫa GCM vӅ nhӳng vҩn ÿӅ có liên quan ÿӃn PTBV. Hӑ không chӍ quan tâm ÿӃn nhӳng vҩn ÿӅ trong phҥm vi ngành nghӅ cӫa mình mà ÿã mӣ rӝng tҫm nhìn và kӻ Qăng làm viӋc sang các ngành/ lƭnh vӵc khác. ĈLӅu này gҫn gNJ vӟi cách tiӃp cұn liên ngành mà rҩt cҫn thiӃt cho viӋc thӵc hiӋn PTBV. Chҷng hҥn, KTS là nhóm ÿông nhҩt trong mүu khҧo sát (45 ngѭӡi = 45%), ÿӗng thӡi cNJng là nhóm có tӹ lӋ cao muӕn ÿѭӧc nâng cao kiӃn thӭc vӅ PTBV (29/45 = 64%). Hѫn nӳa nhӳng nӝi dung mà hӑ muӕn tìm hiӇu thêm bao trùm tҩt cҧ các lƭnh vӵc, chӫ ÿӅ, vҩn ÿӅ ÿã ÿѭӧc nêu ra (xem %ҧng...). .Ӄt quҧ khҧo sát này sӁÿһt ra nhiӅu nhiӋm vө cho công tác ÿào tҥo, truyӅn thông, nâng cao hiӇu biӃt vӅ PTBV, PTĈTBV không chӍ cho các nhóm dân cѭ, mà cҧ cho GCM theo nhӳng yêu cҫu và ÿòi hӓi ӣ tҫm mӭc mӟi, cao hѫn cӫa hӑ. Nhӳng ý kiӃn ÿӅ xuҩt ÿӇ Hà Nӝi phát tri͋n b͉n vͷng trong tѭѫng lai Ĉây là nӝi dung thѭӡng có trong các nghiên cӭu, khҧo sát xã hӝi hӑc. Tuy nhiên, ӣ cuӝc khҧo sát này nó chӍ mang tính tham khҧo. Sӕ lѭӧng và chҩt lѭӧng, tính ÿӝc ÿáo và mӟi mҿ cӫa các ÿӅ xuҩt kiӃn nghӏ mang tính chính sách này phө thuӝc rҩt nhiӅu vào nhiӋt tình, trách nhiӋm cӫa các chuyên gia ÿѭӧc phӓng vҩn. Mӝt sӕ chuyên gia cho rҵng, các lãnh ÿҥo sӣ ban ngành, thành phӕÿã biӃt hӃt các vҩn ÿӅ có liên quan ÿӃn PTBV rӗi, nên hӑ không muӕn ÿѭa thêm bҩt kǤ ý kiӃn ÿӅ xuҩt nào khác. Mӝt sӕ khác lҥi hoài nghi kӃt quҧ cӫa các nghiên cӭu và ý kiӃn ÿӅ xuҩt cӫa mình sӁ không ÿѭӧc lҳng nghe. 0һc dù vұy, cuӝc khҧo sát cӫa chúng tôi ÿã ghi nhұn ÿѭӧc 62 ý kiӃn trên tәng Vӕ sӕ 100 chuyên gia ÿѭӧc phӓng vҩn. DӉ hiӇu là nӝi dung các ý kiӃn ÿӅ xuҩt sӁ rҩt phân tán, tùy thuӝc vào mӕi quan tâm, bӭc xúc cӫa mӛi ngѭӡi. Chúng tôi ÿã nhóm Jӝp lҥi thành 6 nhóm ý kiӃn ÿӅ xuҩt nhҵm giúp cho Hà Nӝi PTBV trong tѭѫng lҥi nhѭ sau. %̫ng 21. Các nhóm ÿ͉ xṷt ki͇n ngh͓ÿ͋ Hà N͡i PTBV trong t˱˯ng lai STT Các nhóm ki͇n ngh͓ÿ˱ͫc ÿ͉ xṷt 7ͽ l͏ % 1 Ĉào tҥo nâng cao nhұn thӭc cӫa cán bӝ, ngѭӡi dân Ĉào tҥo cán bӝ Tuyên truyӅn vӅ PTBV 15.5 Nâng cao ý chí lãnh ÿҥo +ӛ trӧ nâng cao ý thӭc ngѭӡi dân. 2 7ăng cѭӡng Chính sách/chӃ tài/luұt/ Tuân thӫ chính sách vӅ QH ChӃ tài chi tiӃt vӅ PTBV Thӵc hiӋn ÿúng hành lang pháp lý Ĉѭa ra tiêu chí cө thӇÿӇÿánh giá, kiӇm tra QH 12.5 3 Quy hoҥch phát triӇn HTCS ÿӗng bӝ Ĉҧm bҧo dân sӕ &ҧi tҥo HTCS thoát nѭӟc và vӋ sinh môi trѭӡng Ĉҫu tѭ nhiӅu hѫn vào HTCS Phát triӇn CSHT bӅn vӳng 8.2 4 Chính quyӅn trong sҥch Chính quyӅn ÿô thӏ Thay ÿәi cѫ chӃ tuyӇn chӑn cán bӝ %ӝ máy quҧn lý phҧi hiӋu quҧ tӯ Thành phӕÿӃn Phѭӡng Ĉѫn vӏ quy hoҥch phҧi là ÿѫn vӏÿӝc lұp. 4.1 5 Xây dӵng và quy hoҥch thành phӕ vӋ tinh Hoàn chӍnh QH xây dӵng ThiӃt kӃ tàu ÿLӋn trên cao ;ӱ lý rác Các mһt phҧi phát triӇn ÿӗng bӝ QH hài hòa, theo ÿúng thiӃt kӃ Có ÿӏnh hѭӟng QH, kiӇm tra QH. 16.4 6 7ә chӭc diӉn ÿàn ÿӕi thoҥi giӳa cӝng ÿӗng và cán bӝ .Ӄt hӧp chính quyӅn và ngѭӡi dân /ҳng nghe ý kiӃn chuyên gia Tham khҧo ý kiӃn cӫa các hiӋp hӝi khoa hӑc +ӑc tұp kinh nghiӋm Singapore 5.2 Trong sӕ 6 nhóm này, có tӟi 4 nhóm ý kiӃn ÿӅ xuҩt liên quan ÿӃn các lƭnh vӵc “phi công trình” (gӗm 37 ý kiӃn ÿӅ xuҩt). Ĉó là các nhóm ý kiӃn ÿѭӧc ÿһt tên tҥm thӡi nhѭ sau: - Nhóm ý kiӃn 1: Ĉào tҥo nâng cao ý thӭc, nhұn thӭc vӅ PTBV trong nhân dân và cán bӝ. - Nhóm ý kiên 2: Tăng cѭӡng các chính sách, thӇ chӃ, chӃ tài ÿӇ báo ÿҧm PTBV. - Nhóm ý kiӃn 4: Xây dӵng bӝ máy chính quyӅn ÿo thӏ hiӋu quҧ, trong sҥch - Nhóm ý kiӃn 6: Tә chӭc kӃt nӕi chính quyӅn vӟi ngѭӡi dân, chuyên gia, giӟi khoa hӑc Hai nhóm ý kiӃn còn lҥi, ÿӅ cұp nhiӅu hѫn ÿӃn các bӝ phұn, lƭnh vӵc vұt chҩt/ Nӻ thuұt cӫa thành phӕ (gӗm 25 ý kiӃn ÿӅ xuҩt), ÿó là: - Nhóm ý kiӃn 2: Cҧi tҥo, ÿҫu tѭ phát triӇn CSHT - Nhóm ý kiӃn 5: Hoàn chӍnh quy hoҥch xây dӵng thành phӕ Bó qua nhóm các ý kiӃn ÿӅ xuҩt thӭ hai, chúng tôi chú ý ÿӃn tӹ lӋ hѫn hҷn cӫa nhóm các ý kiӃn thӭ nhҩt vӅ sӕ lѭӧng. Còn vӅ nӝi dung, nhóm ý kiӃn này cho thҩy GCM ӣ thành phӕÿang hѭӟng tӟi (và kǤ vӑng) nhiӅu hѫn vào các giҧi pháp chính sách, cѫ chӃ tә chӭc quҧn lý và ÿLӅu hành cӫa chính quyӅn thành phӕ, cùng các cѫ quan chӭc năng cӫa nó. Các yӃu tӕ vӅ tә chӭc và thӇ chӃÿѭӧc nhҳc ÿӃn nhiӅu hѫn trong các ý kiӃn này. Ĉây là mҧng nӝi dung mà GCM vӅ kӻ thuұt còn ít ÿӅ cұp tӟi, ÿôi khi xem nó là không có liên quan gì ÿӃn chuyên môn kӻ thuұt / thiӃt kӃ cӫa mình. Nhѭng thӵc ra, tҩt cҧÿӅu có quan hӋ mұt thiӃt, chһt chӁ, thұm chí quyӃt ÿӏnh hoҥt ÿӝng chuyên môn cӫa các chuyên gia. Nói tóm lҥi, cҩu trúc các ÿӅ xuҩt kiӃn nghӏ nói trên cho thҩy nhiӅu ÿLӅu vӅ chuyӇn ÿӝng cӫa tѭ duy, nhұn thӭc và hành ÿӝng cӫa GCM. Và ÿLӅu này ÿang có lӧi cho xu thӃÿҭy mҥnh áp dөng quan ÿLӇm PTBV, ÿһc biӋt vӅ kinh tӃ và xã hӝi tҥi thành phӕ Hà Nӝi. IV. KӂT LUҰN 1. Ĉây là khҧo sát ÿҫu tiên trên chӫÿӅ nhұn thӭc vӅ PTBV và PTĈTBV trong GCM ӣ ViӋt Nam. KӃt quҧÿem lҥi nhi͉u hi͋u bi͇t mͣi và lý thú. 2. GCM ÿã có nhӳng nhұn thͱc chung v͉ PTBV khá t͙t. Ĉã nghe vӅ khái niӋm PTBV, biӃt tӟi 3 lƭnh vӵc chӫ yӃu và các lӵa chӑn trұt tӵѭu tiên cho 3 lƭnh vӵc này (hoһc phát triӇn hài hòa, ÿӗng thӡi), mһc dù còn nhiӅu sӵ khác biӋt, hoһc chѭa thӕng nhҩt trong lӵa chӑn giӳa các nhóm CG. Trong GCM, có mӝt chút thiên nhi͉u h˯n v͉ lƭnh v͹c môi tr˱ͥng khi nói vӅ PTBV, so vӟi 2 lƭnh vӵc xã Kӝi và kinh tӃ. 3. HiӇu biӃt Fͭ th͋ h˯n v͉ PTBV cӫa GCM, qua các văn bҧn pháp lý chính thӭc còn h̩n ch͇. Chҷng hҥn nhѭ viӋc biӃt ÿӃn văn bҧn CTNS 21 cӫa Chính phӫ và Fӫa ngành xây dӵng. 4. Tình hình nói trên cNJng lһp lҥi ӣ phҫn nhұn thӭc vӅ PTĈTBV vӅ môi trѭӡng. GCM bi͇t h̯u h͇t các y͇u t͙ t̩o nên s͹ PTBV v͉ môi tr˱ͥng, biӃt ÿӃn và khҷng ÿӏnh sӵ F̯n thi͇t ph̫i s͵ dͭng NLTT, TKNL. Song viӋc biӃt Fͭ th͋ÿ͇n các d͹ án ho̿c gi̫i pháp có sӱ dөng NLTT hoһc TKNL thì còn hҥn chӃ. Tӹ lӋ các CG có tham gia vào các dӵ án/ giҧi pháp này còn thҩp hѫn nӳa. ĈLӅu này không hҷn là do sӵ hҥn chӃ trong nhұn thӭc cӫa các CG, mà chӫ yӃu phҧn ánh viӋc áp dөng các giҧi pháp và công nghӋ mӟi theo hѭӟng PTBV, xây dӵng xanh còn h̩n ch͇ӣ ViӋt Nam. Ĉánh giá cӫa GCM vӅ nhӳng khó khăn hҥn chӃ viӋc áp dөng NLTT và giҧi pháp TKNL vӯa có ý nghƭa vӅ nhұn thӭc vӯa có ý nghiã cho công tác thӵc tӃ trong lƭnh vӵc này. 5. Các nhұn ÿӏnh và ÿánh giá cӫa GCM vӅ môi trѭӡng và HTCS cӫa Hà Nӝi nhѭ các tác nhân gây ô nhiӉm môi trѭӡng, không gian xanh, mһt nѭӟc, tình trҥng bê tông hóa và ngұp lөt ӣ Hà Nӝi, cùng các nguyên nhân và giҧi pháp ÿã ÿѭӧc các CG làm rõ và E͝ sung thêm nhi͉u thông tin mͣi. 6. Nhӳng ý kiӃn ÿánh giá và lӵa chӑn ѭu tiên cӫa cGCM vӅ các loҥi PTGT ÿô thӏ Fӫa Hà Nӝi là Ṷt b͝ ích và lý thú. Ĉҥi ÿa sӕ GCM ÿѭӧc phӓng vҩn hiӋn ÿang Vӱ dөng xe máy và ô tô con ÿӇÿi lҥi, nhѭng hҫu nhѭ không m͡t ai ͯng h͡ 2 lo̩i PTGT cá nhân này trong 10 năm tӟi. Ѭu tiên cao cӫa GCM là giành cho các PTGT công cӝng ÿang có nhiӅu hӭa hҽn nhѭ tàu ÿLӋn trên cao, tàu ÿLӋn ngҫm, xe bus. ĈLӅu này khҷng ÿӏnh nhͷng chuy͋n bi͇n r̭t rõ trong nh̵n thͱc (và có thӇ trong quyӃt tâm) cӫa GCM vӅ lƭnh vӵc GTĈT ӣ Hà Nӝi. 7. GCM cNJng ÿã có sӵ lӵa chӑn ѭu tiên ÿӕi vӟi các nӝi dung / hoҥt ÿӝng nhҵm Eҧo ÿҧm PTĈT BV vӅ xã hӝi. CNJng tѭѫng tӵ nhѭ nhұn thӭc vӅ PTĈTBV vӅ môi trѭӡng, GCM Ṷt ͯng h͡ các gi̫i pháp tr͹c ti͇p góp ph̯n ͝n ÿ͓nh ÿͥi V͙ng xã h͡iӣÿô thӏ nhѭ tҥo viӋc làm và ASXH. Còn nhұn thӭc vӅ các nhân tӕ gián tiӃp tҥo nên sӵәn ÿӏnh xã hӝi ӣÿô thӏ thì hӑ chѭa có sӵ quan tâm ÿúng Pӭc. Tuy nhiên GCM ÿã ÿѭa ra nhͷng tr̵t t͹˱u tiên có nhi͉u nét hͫp lý, ÿӗng thӡi chӍ ra nhiӅu bҩt cұp trong viӋc bҧo ÿҧm sӵ hài hòa và tính nhân văn trong PTĈT BV vӅ xã hӝi ӣ Hà Nӝi. 8. Sӵ tham gia cӫa cӝng ÿӗng trong lұp quy hoҥch phát triӇn ÿô thӏÿѭӧc GCM nhìn nhұn nhѭ P͡t y͇u t͙ giúp th͹c hi͏n PTĈTBV. BiӇu hiӋn qua sӵ ÿӗng thuұn cao cӫa các nhóm CG trong viӋc phҧi lҩy ý kiӃn ngѭӡi dân trѭӟc hoһc trong khi lұp quy hoҥch. Còn viӋc nên lҩp ý kiӃn ӣ cҩp quy hoҥch này thì GCM có sӵ phân tán ý kiӃn. ĈLӅu này phҧn ánh nhӳng “phân vân” nào ÿó trong GCM vӅ nhӳng cái ÿѭӧc và nhӳng khó khăn thách thӭc khi thӵc hiӋn yêu cҫu này. 9. Ĉánh giá cӫa GCM vӅ tác ÿӝng cӫa DLXH hay các PBXH ÿӕi vӟi công tác quy hoҥch xây dӵng và quҧn lý ÿô thӏӣ Hà Nӝi vӯa qua là Ṷt tích c͹c. ĈLӅu này tҥo ÿLӅu kiӋn cho sӵ gia tăng vai trò cͯa các t͝ chͱc xã h͡i dân s͹, ÿáp ӭng nhӳng yêu cҫu vӅ công khai, minh b̩ch và dân chͯ trong quy hoҥch và quҧn lý ÿô thӏ hiӋn nay. 10. Theo GCM, nhӳng khó khăn / thách thӭc trong quy hoҥch và PTĈT Hà Nӝi theo hѭӟng bӅn vӳng nҵm ӣ các vҩn ÿӅ vӅ ÿ͓nh h˱ͣng chi͇n l˱ͫc phát tri͋n ÿô th͓, ngu͛n l͹c con ng˱ͥi và ngu͛n l͹c tài chính, và nhͷng y͇u kém trong th͋ ch͇ qu̫n lý ÿô th͓. “Xu hѭӟng chҥy theo Wăng tr˱ͧng kinh t͇ trѭӟc mҳt”; “Thi͇u c˯ ch͇ và công cͭ giám sát, ÿánh giá”; “Thi͇u cán b͡ chuyên môn” là 3 khó khăn / thách thӭc ÿѭӧc nhiӅu CG ÿӅ cұp ÿӃn. 11. Tӯ thӵc trҥng nhұn thӭc và thӵc tiӉn nói trên, nhu c̯u ÿ˱ͫc ÿào t̩o/ nâng cao hi͋u bi͇t v͉ PTĈTBV là khá cao, chiӃm 70% các CG ÿѭӧc phӓng vҩn. Nӝi dung các chӫÿӅ, lƭnh vӵc cҫn ÿѭӧc nâng cao kiӃn thӭc Ṷt ÿa ÿ̩ng. KӃt quҧ này ÿһt ra nhiӅu vҩn ÿӅ cho hoҥt ÿӝng ÿào tҥo, truyӅn thông, nâng cao hiӇu biӃt vӅ PTBV, PTĈTBV không chӍ cho ngѭӡi dân, mà cҧ cho GCM theo nhӳng yêu cҫu riêng cӫa hӑ. 9ӟi các ÿӅ xuҩt kiӃn nghӏÿӇ Hà Nӝi PTBV trong tѭѫng lai, GCM dѭӡng nhѭÿang Kѭӟng tӟi (và kǤ vӑng) nhiӅu hѫn vào các gi̫i pháp chính sách, c˯ ch͇ t͝ chͱc qu̫n lý và ÿL͉u hành cͯa chính quy͉n, cùng các c˯ quan chͱc năng cͯa thành ph͙. ĈLӅu này cNJng cho thҩy nhӳng chuyӇn ÿәi trong tѭ duy, nhұn thӭc và hành ÿӝng cӫa GCM theo hѭӟng hӛ trӧ cho viӋc tăng cѭӡng áp dөng quan ÿLӇm PTBV, ÿһc biӋt vӅ mһt kinh tӃ và xã hӝi cӫa Hà Nӝi