Kết quả điều trị sỏi trong gan với phẫu thuật nội soi so sánh với mổ mở có kết hợp kỹ thuật tán sỏi điện thủy lực

Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Nghieân cöùu Y hoïc KEÁT QUAÛ ÑIEÀU TRÒ SOÛI TRONG GAN VÔÙI PHAÃU THUAÄT NOÄI SOI SO SAÙNH VÔÙI MOÅ MÔÛ COÙ KEÁT HÔÏP KYÕ THUAÄT TAÙN SOÛI ÑIEÄN THUÛY LÖÏC Ñoã Troïng Haûi * TOÙM TAÉT Ñaët vaán ñeà: Vôùi nhöõng tieán boä cuûa caùc kyõ thuaät vaø phöông tieän môùi trong chaån ñoaùn vaø ñieàu trò, hieän nay ngoaøi phaãu thuaät kinh ñieån, caùc thaày thuoác ngoaïi khoa gan maät ñaõ coù trong tay nhieàu vuõ khí hôn ñeå ñieàu trò soûi trong gan (STG) nhö phaãu thuaät noäi soi OMC, noäi soi ñöôøng maät ngöôïc doøng (ERCP), noäi soi ñöôøng maät xuyeân gan qua da, laáy soûi qua ñöôøng haàm Kehr, taùn soûi thuûy ñieän löïc... Tuy nhieân moãi phöông phaùp ñieàu trò ñeàu coù nhöõng öu ñieåm vaø chæ ñònh khaùc nhau. Vieäc aùp duïng nhöõng phöông phaùp naøy tuøy thuoäc vaøo nhieàu ñieàu kieän nhö vaán ñeà trang bò phöông tieän, kyõ thuaät vaø trình ñoä kinh nghieäm cuûa thaày thuoác chuyeân khoa taïi moãi cô sôû. Muïc tieâu nghieân cöùu nhaèm ñaùnh giaù keát quaû cuûa vieäc ñieàu trò soûi trong gan baèng phaãu thuaät NS so saùnh vôùi moå môû vaø coù keát hôïp taùn soûi ñieän thuûy löïc veà tæ leä laáy saïch soûi, tæ leä töû vong vaø bieán chöùng. Phöông phaùp: hoài cöùu, moâ taû caét ngang. Maãu nghieân cöùu goàm 94 BN soûi ñöôøng maät trong gan ñöôïc moå noäi soi hoaëc moå môû coù keát hôïp söû duïng caùc kyõ thuaät ñieàu trò ít xaâm phaïm nhö noäi soi ñöôøng maät trong moå laáy soûi, laáy soûi qua ñöôøng haàm Kehr vaø laáy soûi qua da taïi BV ÑHYD TP.HCM töø thaùng 11 naêm 2001 ñeán thaùng 11 naêm 2004. Caùc BN ñöôïc chia laøm 2 nhoùm: nhoùm moå noäi soi (41BN) vaø nhoùm moå môû (53BN). Keát quaû: Hai nhoùm BN töông ñoàng veà tuoåi, giôùi vaø vò trí cuõng nhö soá löôïng soûi. Tæ leä heïp ñöôøng maät cuõng töông ñoàng ôû 2 nhoùm. Thôøi gian moå trung bình laø 100,1 phuùt ôû nhoùm moå NS vaø 121,5 phuùt ôû nhoùm moå môû. Noäi soi ñöôøng maät taùn soûi thöôøng ñöôïc thöïc hieän ngay trong moå ôû nhoùm moå mô û(62,3%), coøn moå NS thöôøng chæ aùp duïng taùn soûi qua Kehr sau moå (65,8%). Tæ leä soùt soûi chuû ñoäng cuûa 2 nhoùm laø 70,7% (moå NS) vaø 47,1% (moå môû). Soûi soùt ñöôïc laáy qua ñöôøng haàm Kehr hoaëc/vaø laáy soûi xuyeân gan qua da. ÔÛ nhoùm moå môû trung bình 2,3 laàn qua Kehr/BN vaø nhoùm moå NS laø 2,7 laàn qua Kehr/BN vaø 9 BN phaûi laáy soûi qua da (4,1 laàn/BN). Khoâng coù töû vong sau moå. Bieán chöùng cuûa nhoùm moå NS chaûy maùu 6 ca, tuï dòch döôùi hoaønh 5 ca, tuï maùu gan 3 ca. So saùnh vôùi nhoùm moå môû bao goàm chaûy maùu 8 ca, tuï dòch döôùi hoaønh 4 ca, tuï maùu gan 5 ca. Tæ leä töû vong vaø tai bieán khoâng khaùc nhau giöõa 2 nhoùm nhöng ôû nhoùm moå NS traùnh ñöôïc bieán chöùng nhieãm truøng veát moå vaø BN mau hoài phuïc hôn. Thôøi gian naèm vieän trung bình laø 37 ngaøy ôû nhoùm moå NS vaø 45 ngaøy ôû nhoùm moå môû. Keát luaän: PTNS coù theå ñieàu trò toát beänh soûi trong gan an toaøn vaø hieäu quaû coù theå so saùnh vôùi phaãu thuaät moå môû kinh ñieån vaø coøn ñem laïi nhöõng lôïi ích cuûa kyõ thuaät ñieàu trò ít xaâm phaïm laøm taêng chaát löôïng ñieàu trò. Tuy nhieân caàn trang bò ñuû phöông tieän noäi soi vaø maùy taùn soûi thuûy ñieän löïc vaø PTV phaûi thaønh thaïo kyõ naêng noäi soi vaø taùn soûi. * Boä moân Ngoaïi TQ ÑHYD - Tröôûng khoa Ngoaïi BV ÑHYD TPHCM Chuyeân ñeà Ngoại Saûn 62 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 SUMMARY EVALUATING THE RESULTS OF LAPAROSCOPIC VERSUS OPEN SURGERY ASSOCIATED MINIMAL INVASIVE TECHNIQUES FOR TREATMENT OF INTRAHEPATIC BILE DUCT STONES Do Trong Hai * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 62 – 66 Background: Nowadays, with the improvement of mordern techniques and equipments, surgeons have more new methods for diagnosis and treatment of intrahepatic stones, such as laparoscopic choledochotomy, endoscopic retrograde cholangioscopy (ERCP), stone removal via T tube, percutaneous transhepatic cholangioscopy, electrohydraulic lithotripsy (EHL)...However, every method has other benefits and indications. The application of these techniques depends on equipments supply, experience of surgeons and experts. The objectives of research aims to prepare the results of treatment of intrahepatic stones between laparoscopic and open surgery about stone removal, complications and mortality. Methods: The management for intrahepatic duct stones (with laparoscopic or open surgery) was retrospective studied on 94 patients from Nov. 2001 to Nov. 2004 at the University Medical Center. The patients were divided into 2 groups: laparoscopic surgery (41 patients) and open surgery (53 patients) for comparision. Results: Two groups were same about the age, sex of patients, site and number of stones. The bile duct stricture rate was also not different in two groups. The mean operative time were 100,1 min. in the lap. and 121,5 min. in the open group. Intraoperative cholangioscopy and lithotripsy were underwent in the open group (62,3%), but in the lap. group lithotripsy were often underwent postoperatively via T tube channel (65,8%). The active retained stone rate of 2 groups were 70,7% (lap.group) and 47,1% (open group). They would be removed postoperatively via T tube or percutaneous transhepatic channel. No deaths after operation. The complications in the open group included bleeding (8 cases), subphrenic fluid collection (4 cases) intrahepatic hepatoma (5 cases) compared with 6 cases, 5 cases and 3 cases in the lap.group. The mortility and complication rate were not different in 2 groups, but lap. surgery avoided wound infection and helped patients to recover faster. The mean hospital stay was 37 days in lap. group and 45 days in open group. Conclusions: Laparoscopic surgery was safe and efficacy in the management of intrahepatic bile duct stones. It not only could be compared with open surgery but gave patients advantages of minimal invasive therapy and enhanced the quatity of treatment. However, it needed expensive endoscopic equipments, electrohydraulic lithotriptor and experienced laparoscopic surgeons. ÑAËT VAÁN ÑEÀ Trong thaäp kyû gaàn ñaây, vieäc ñieàu trò ngoaïi khoa beänh soûi maät ñaõ coù nhieàu thay ñoåi sau nhöõng thaønh coâng cuûa phaãu thuaät noäi soi. Caét tuùi maät noäi soi haàu nhö ñaõ hoaøn toaøn thay theá (treân 90%) kyõ thuaät moå môû kinh ñieån vaø nhöõng nghieân cöùu gaàn ñaây cuõng ñaõ xaùc ñònh ñoä an toaøn vaø hieäu quaû cuûa caét tuùi maät noäi soi. Ñoái vôùi soûi ñöôøng maät cuõng ñaõ coù moät soá coâng trình baùo caùo nhöõng thaønh coâng vôùi phaãu thuaät noäi soi môû OMC laáy soûi(9). Tuy nhieân trong tröôøng hôïp soûi gan neáu moå noäi soi caàn phaûi coù nhöõng phöông tieän vaø kyõ thuaät cao nhö noäi soi ñöôøng maät, taùn soûi ñieän thuûy löïc, sieâu aâm trong moå... vaø PTV caàn coù nhieàu kinh nghieäm. Caùc coâng trình nghieân cöùu veà vaán ñeà naøy trong nöôùc cuõng nhö ôû nöôùc ngoaøi khoâng nhieàu. Do vaäy trong xu theá phaùt trieån cuûa caùc kyõ thuaät ñieàu trò ít xaâm haïi, chuùng toâi ñaõ aùp duïng nhöõng kyõ thuaät Ngoaïi Toång Quaùt 63 Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Nghieân cöùu Y hoïc môùi naøy taïi BV ÑHYD TPHCM trong ñieàu trò soûi trong gan vaø böôùc ñaàu cho keát quaû khích leä. MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU Ñaùnh giaù hieäu quaû vaø möùc ñoä an toaøn cuûa phaãu thuaät noäi soi coù keát hôïp noäi soi ñöôøng maät taùn soûi sau moå trong ñieàu trò soûi gan. So saùnh keát quaû ñieàu trò cuûa 2 phöông phaùp moå noäi soi vaø moå môû.. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Thieát keá nghieân cöùu Hoài cöùu, moâ taû caét ngang. Ñòa ñieåm nghieân cöùu BV ÑHYD TPHCM. Thôøi gian nghieân cöùu Töø 11/2001 ñeán 11/2004. Ñoái töôïng nghieân cöùu Choïn beänh: BN soûi ñöôøng maät trong gan ñôn thuaàn vaø keát hôïp ñöôïc moå noäi soi hoaëc moå môû coù keát hôïp noäi soi ñöôøng maät taùn soûi ñieän thuûy löïc trong vaø sau moå. BN ñöôïc chia laøm 2 nhoùm: (a) BN moå môû (b) BN moå noäi soi. Loaïi tröø: (a) BN soûi gan ñieàu trò baèng ERCP & ES laáy soûi (b) BN soûi gan ñieàu trò baèng kyõ thuaät laáy soûi xuyeân gan qua da ñôn thuaàn. Kyõ thuaät PTNS môû OMC ñöôïc thöïc hieän vôùi kyõ thuaät 4 trocar: 3 trocar nhö moå caét tuùi maät noäi soi nhöng trocar thöôïng vò thöôøng ñaët thaáp hôn ñeå deã khaâu OMC vaø 1 trocar ôû HSP ñeå ñaët keàm Randall vaø oáng soi ñöôøng maät. Ñaây cuõng laø vò trí ñaët oáng Kehr. Chuïp hình ñöôøng maät ñöôïc thöïc hieän ñeå xaùc ñònh vò trí, soá löôïng soûi vaø nhöõng vò trí heïp, giaõn cuûa heä thoáng oáng maät. Ñoâi khi sieâu aâm ñöôøng maät trong moå cuõng ñöôïc söû duïng khi ñöôøng maät khoâng hieän hình treân X quang. OMC ñöôïc môû doïc ôû ñoaïn treân taù traøng nhö moå môû vôùi moùc ñoát vaø keùo. Nhöõng soûi naèm ngay OMC hoaëc ñoaïn gaàn cuûa oáng gan ñöôïc laáy baèng keàm Randall vaø boû vaøo bao cao su. Duøng kyõ thuaät noäi soi ñöôøng maät trong moå vôùi roï Dormia laáy caùc soûi gan coù theå laáy ñöôïc, ñoâi khi taùn soûi nhöng haïn cheá vì soûi vuïn traøo ra rôi vaõi vaøo oå buïng khoù kieåm soaùt ñöôïc. Caùc soûi naèm saâu trong caùc oáng maät haï phaân thuøy ñöôïc ñeå laïi chuû ñoäng, seõ laáy sau qua ñöôøng haàm Kehr. Ngoaøi ra noäi soi cuõng giuùp ñaùnh giaù tình traïng heïp ñöôøng maät vaø heïp cô voøng Oddi. Oáng Kehr soá 18 ñöôïc ñaët daãn löu OMC vaø ñeå taïo ñöôøng haàm taùn soûi noäi soi sau 3 tuaàn. Taùn soûi qua Kehr coù khi phaûi thöïc hieän nhieàu laàn (TB 2,7 laàn/BN). Tröôøng hôïp coù heïp ñöôøng maät khoâng ñöa oáng soi leân ñöôïc phaûi duøng kyõ thuaät nong ñoàng truïc hoaëc laáy soûi xuyeân gan qua da. Tuùi maät ñöôïc caét khi coù keøm soûi. Sau khi huùt vaø lau saïch döôùi gan, moät oáng daãn löu ñöôïc ñaët döôùi gan vaø caùc loã ñaët Trocar ñöôïc khaâu laïi. Taäp hôïp döõ lieäu vaø phaân tích thoáng keâ. Döõ lieäu ñöôïc thaâu thaäp theo maãu beänh aùn chung vaø xöû lyù baèng caùc pheùp toaùn thoáng keâ. KEÁT QUAÛ Trong thôùi gian töø 11/2001 ñeán 11/2004 taïi beänh vieän Ñaïi Hoïc Y Döôïc TP. HCM, chuùng toâi coù 94 tröôøng hôïp soûi trong gan (trong toång soá 339 BN soûi ñöôøng maät – tæ leä 27,7%) ñöôïc moå noäi soi hoaëc moå môû coù keát hôïp noäi soi ñöôøng maät taùn soûi trong hoaëc sau moå. BN ñöôïc chia laøm 2 nhoùm: Nhoùm beänh nhaân moå noäi soi (41 BN) Nhoùm beänh nhaân moå môû kinh ñieån (53 BN) Chaån ñoaùn tröôùc moå döïa vaøo beänh caûnh laâm saøng vaø hình aûnh sieâu aâm hoaëc XQ ñöôøng maät (PTC, ERCP). Chaån ñoaùn ñöôïc xaùc ñònh trong moå vôùi XQ vaø NS ñöôøng maät trong moå. Moät soá ít tröôøng hôïp ñöôïc sieâu aâm ñöôøng maät trong moå. Coù 40 BN (42,5%) coù tieàn caên moå maät. Baûng 1: Tuoåi trung bình vaø giôùi BN ôû 2 nhoùm Moå noäi soi Moå môû Tuoåi trung bình 45,2 55,1 Nam 14 (34,1%) 20 (36,4%) Nöõ 27 (65,9%) 33 (63,6%) Chuyeân ñeà Ngoại Saûn 64 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Baûng 2: Vò trí vaø soá löôïng soûi gan ôû 2 nhoùm Moå noäi soi Moå môû TC Soûi gan (P) 4 (9,8%) 11 (20,8%) 15 (15,9%) Soûi gan (T) 18 (43,9%) 14 (26,4%) 32 (34%) Soûi gan 2 beân 19 (46,3%) 28 (52,8%) 47 (50%) Soá löôïng soûi nhieàu (> 5 vieân) 30 (73,2%) 36 (67,9%) 66 (70,2%) Heïp ñöôøng maät 9 (21,9%) 11 (20,7%) 20 (21,3%) Soûi gan ñôn thuaàn 67 BN (71,3%) Soûi gan keát hôïp 27 BN (28,7%) Hai nhoùm töông ñoàng veà tuoåi, giôùi, vò trí vaø soá löôïng soûi. Tæ leä BN coù heïp ñöôøng maät cuõng töông ñoàng ôû 2 nhoùm (P>0,05) Baûng 3: Phöông phaùp ñieàu trò STG ôû 2 nhoùm Moå noäi soi Moå môû Thôøi gian moå TB (phuùt) 100,1 121,5 Môû OMC laáy soûi ñaët Kehr 41 52 Môû nhu moâ gan laáy soûi - 1 Caét thuøy gan (T) - 1 Caét gan (T) - 1 Caét phaân thuyø sau - 1 Môû quai ñeán hoãng traøng laáy soûi - 1 Taùn soûi EHL trong moå 5 33 (62,3%) Baûng 4: Keát quaû ñieàu trò STG ôû 2 nhoùm Moå noäi soi Moå môû Töû vong 0 0 Chaûy maùu do taùn soûi 6 8 Tuï dòch döôùi hoaønh 5 4 Tuï maùu trong gan 3 5 Nhieãm truøng veát moå 0 6 Soùt soûi chuû ñoäng 29 (70,7%) 25 (47,1%) Soáâ laàn LSQK TB/BN 2,7 laàn (20BN) 2,3 laàn (25 BN) Soá laàn LSQD TB/BN 4,1(9BN) 0 Thôøi gian naèm vieän trung bình (ngaøy) 5,6 7,7 Thôøi gian ñieàu trò saïch soûi (ngaøy) 37 45 Tæ leä töû vong, tai bieán, bieán chöùng vaø thôøi gian ñieàu trò cuûa 2 nhoùm khoâng khaùc bieät. Rieâng tæ leä soùt soûi chuû ñoäng cuûa nhoùm moå NS cao hôn cuûa nhoùm moå môû vaø bieán chöùng NTVM thì ngöôïc laïi. Khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ vôùi p<0,05. BAØN LUAÄN Soûi trong gan (STG) laø moät beänh thöôøng gaëp ôû Vieät Nam. Ñaõ coù nhieàu coâng trình nghieân cöùu cuûa caùc taùc giaû trong nöôùc veà loaïi beänh lyù naøy(2,3,6,9,10). Veà ñaëc ñieåm beänh lyù, STG laø loaïi soûi nguyeân phaùt, cô cheá beänh sinh coù lieân quan ñeán tình traïng nhieãm truøng ñöôøng maät, nhieãm kyù sinh truøng vaø öù ñoïng maät. STG daãn ñeán nhieàu bieán chöùng nguy hieåm, khôûi ñaàu laø nhieãm truøng ñöôøng maät, coù theå daãn ñeán vieâm maät quaûn muû, aùp xe maät quaûn, chaûy maùu ñöôøng maät, heïp ñöôøng maät vaø cuoái cuøng laø söï huûy hoaïi gan, xô gan vaø taêng aùp löïc tónh maïch cöûa. Beänh STG raát khoù ñieàu trò trieät ñeå. Tyû leä soùt soûi vaø taùi phaùt soûi sau moå raát cao khoaûng 50 – 80%(1,5,6). Theo nghieân cöùu cuûa chuùng toâi, tyû leä soûi gan laø 27,7% (94/339 BN soûi ñöôøng maät). Trong ñoù, soûi gan ñôn thuaàn chieám 71,3% (67/94BN), soûi gan keát hôïp soûi ngoaøi gan 28,7% (27/94). Veà vò trí, soûi gan traùi (79/94) gaëp nhieàu hôn soûi gan phaûi (62/94) moät ít (84,1% so vôùi 65,9%), 50% tröôøng hôïp soûi ôû caû hai beân(47/94). Khaûo saùt caùc thöông toån ñöôøng maät vaø gan cho thaáy tyû leä heïp ñöôøng maät trong gan laø 21,3% (20/94 ca). Ñeå chaån ñoaùn soûi vaø nhöõng thöông toån cuûa heä thoáng gan maät, phöông phaùp chaån ñoaùn baèng hình aûnh chieám moät vai troø quan troïng. Tröôùc moå, sieâu aâm coù giaù trò ñònh höôùng vaø chaån ñoaùn sôùm, coù theå duøng ngay trong caáp cöùu vôùi ñoä chính xaùc töø 80-90%. Caùc taùc giaû Vuõ Quang Ngoï, Ñoã Kim Sôn cuõng ñaõ nhaán maïnh giaù trò cuûa sieâu aâm trong chaån ñoaùn soûi maät(3). Tuy nhieân ñoái vôùi STG, X quang ñöôøng maät qua da (PTC) coù giaù trò chaån ñoaùn raát chính xaùc (97,3%). Ngoaøi vieäc cho thaáy vò trí, soá löôïng soûi coøn giuùp ñaùnh giaù toaøn boä heä thoáng ñöôøng maät trong vaø ngoaøi gan, nhöõng choã giaõn nôû vaø chít heïp cuûa ñöôøng maät. Khi khoâng coù X quang ñöôøng maät tröôùc moå, chuùng toâi chuïp X quang vôùi C-arm vaø noäi soi ñöôøng maät trong moå. Sieâu aâm trong moå cuõng ñoâi khi ñöôïc thöïc hieän.. Molina, Hiken, Nora vôùi caùc phöông phaùp naøy ñaõ haï ñöôïc tyû leä soùt soûi xuoáng coøn 2-4%(1). Hieän nay, vôùi nhöõng tieán boä cuûa kyõ thuaät moå noäi soi, noäi soi ñöôøng maät, taùn soûi thuûy ñieän löïc ñöôïc söû duïng keát hôïp trong vaø sau moå, chuùng toâi ñaõ aùp duïng phaãu thuaät môû OMC laáy soûi qua noäi soi oå buïng ñeå ñieàu trò STG. Nhöõng soûi ôû gaàn coù theå laáy deã daøng ngay trong moå vôùi keàm Randall hoaëc roï Dormia qua soi ñöôøng maät. Nhöõng soûi ôû saâu hoaëc khoù laáy ñöôïc ñeå laïi Ngoaïi Toång Quaùt 65 Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Nghieân cöùu Y hoïc chuû ñoäng. Sau moå 3 tuaàn, noäi soi ñöôøng maät vaø taùn soûi thuûy ñieän löïc seõ ñöôïc thöïc hieän qua ñöôøng haàm Kehr cho tôùi saïch soûi. Trong tröôøng hôïp coù heïp ñöôøng maät trong gan chuùng toâi choïn caùch nong ñoàng truïc qua noäi ssoi vôùi C-arm hoã trôï. Coù 9 tröôøng hôïp chuùng toâi phaûi thöïc hieän laáy soûi xuyeân gan qua da vì heïp ñöôøng maät döôùi soûi. So saùnh vôùi phöông phaùp moå môû kinh ñieån, PTNS giuùp BN mau hoài phuïc, ít ñau, seïo moå nhoû thaåm myõ. Tæ leä tai bieán, bieán chöùng vaø thôøi gian moå cuõng nhö thôøi gian ñieàu trò khoâng khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ. Rieâng tæ leä ñeå laïi soûi chuû ñoäng coù cao hôn so vôùi moå môû (p<0,05). Nhöng vaán ñeà naøy ñöôïc khaéc phuïc nhôø hieäu quaû cuûa vieäc laáy soûi qua ñöôøng haàm Kehr sau moå. Vôùi PNNS ñieàu trò STG, keát quaû raát khích leä. Khoâng coù töû vong, tyû leä bieán chöùng thaáp goàm coù chaûy maùu do taùn soûi (6/41 ca = 14.6%); tuï dòch döôùi hoaønh (5/41ca = 12.2%), tuï maùu trong gan (3/41 ca = 7.3%). Caùc tröôøng hôïp naøy ñieàu trò noäi khoûi khoâng phaûi moå laïi. Thôøi gian naèm vieän trung bình laø 5,6 ngaøy. Thôøi gian ñieàu trò saïch soûi trung bình laø 37 ngaøy. Thôøi gian naøy tuøy thuoäc vaøo soá löôïng soûi vaø tình traïng heïp ñöôøng maät. KEÁT LUAÄN PTNS coù theå ñieàu trò toát beänh soûi trong gan an toaøn vaø hieäu quaû, coù theå so saùnh vôùi phaãu thuaät moå môû kinh ñieån. Tuy thôøi gian moå coù laâu hôn moå môû moät chuùt nhöng noù laïi laøm taêng chaát löôïng ñieàu trò, giaûm tæ leä bieán chöùng nhieãm truøng veát moå, BN ít ñau sau moå vaø thôøi gian naèm vieän ngaén. Vôùi quan ñieåm vaø xu theá ñieàu trò ít xaâm nhaäp hieän nay, neáu phaãu thuaät vieân coù kinh nghieäm, vaø cô sôû trang bò ñuû phöông tieän noäi soi vaø maùy taùn soûi thuûy ñieän löïc vaãn coù theå chæ ñònh moå noäi soi ñieàu trò STG vôùi ñieàu kieän phaûi ñaùnh giaù kyõ löôõng caùc thöông toån ñöôøng maät, vò trí vaø soá löôïng soûi... TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1 Choi T. K., Wong J., Ong G. B. (1982) The Surgical Management of Primary Intrahepatic Stones. Br. J. Surg., Vol. 69, 86-90. 2 Ñaëng Taâm. (2001) Taùn soûi thuûy ñieän löïc döôùi noäi soi xuyeân gan qua da trong ñieàu trò soûi ñöôøng maät. Ngoaïi khoa, 46 (6), 10-16. 3 Ñoã Kim Sôn vaø cs.: (1985) Phaãu thuaät soûi ñöôøng maät taïi beänh vieän Vieät Ñöùc trong 10 naêm (1976-1985) 1139 tröôøng hôïp. CT NCKH BV Vieät Ñöùc, 1976-1985. 4 Ñoã Kim Sôn, Ñoã Tuaán Anh. (19961) Ñieàu trò phaãu thuaät soûi trong gan. Ngoaïi khoa, 26 (2), 10-12.. 5 Fan S. T., Choi T. K., Lo C. M.:(1991) Treatment of Hepatholithiasis: Improvement or Result by a Systematic Approach. Surg. Vol. 109, 474-477. 6 Nguyeãn Ñình Hoái, Ñoã Ñöùc Vaân. (1997) Nhaän xeùt 368 tröôøng hôïp soûi trong gan. CT NCKH BV Vieät Ñöùc (1963-1977). 7 Nguyeãn Ñình Hoái. (2000) Beänh soûi ñöôøng maät ôû Vieät Nam. Nhöõng vaán ñeà ñang ñaët ra. Ngoaïi khoa, soá 2, 1- 13. 8 Nguyeãn Ñình Hoái. (2000) Goùp phaàn toång quan chuïp ñöôøng maät vaø noäi soi ñöôøng maät. Ngoaïi khoa, soá 5, 1- 16. 9 Nguyeãn Hoaøng Baéc vaø cs. (2001) Phaãu thuaät noäi soi ñieàu trò soûi ñöôøng maät. Kyû yeáu Hoäi nghò ngoaïi khoa coâng ngheä tuoåi treû laàn thöù 17, Tröôøng Ñaïi Hoïc Y Döôïc TP.HCM, 232-235. 10 Phaïm Vaên Phuùc (1995) Goùp phaàn nghieân cöùu ñieàu trò phaãu thuaät soûi trong gan. Luaän aùn PTS Khoa hoïc Y Döôïc, Tröôøng Ñaïi Hoïc Y Haø Noäi. Chuyeân ñeà Ngoại Saûn 66