Kế toán các khoản đầu tư vào công ty liên kết

CHUAÅN MÖÏC SOÁ 07 KEÁ TOAÙN CAÙC KHOAÛN ÑAÀU TÖ VAØO COÂNG TY LIEÂN KEÁT Quy ñònh chung 01. Muïc ñích cuûa chuaån möïc naøy laø quy ñònh vaø höôùng daãn caùc nguyeân taéc vaø phöông phaùp keá toaùn caùc khoaûn ñaàu tö cuûa nhaø ñaàu tö vaøo coâng ty lieân keát, goàm: Keá toaùn caùc khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty lieân keát trong baùo caùo taøi chính cuûa rieâng nhaø ñaàu tö vaø trong baùo caùo taøi chính hôïp nhaát laøm cô sôû ghi soå keá toaùn, laäp vaø trình baøy baùo caùo taøi chính. 02. Chuaån möïc naøy aùp duïng cho keá toaùn caùc khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty lieân keát cuûa nhaø ñaàu tö coù aûnh höôûng ñaùng keå trong coâng ty lieân keát. 03. Caùc thuaät ngöõ trong chuaån möïc naøy ñöôïc hieåu nhö sau: Coâng ty lieân keát: Laø coâng ty trong ñoù nhaø ñaàu tö coù aûnh höôûng ñaùng keå nhöng khoâng phaûi laø coâng ty con hoaëc coâng ty lieân doanh cuûa nhaø ñaàu tö. Aûnh höôûng ñaùng keå: Laø quyeàn tham gia cuûa nhaø ñaàu tö vaøo vieäc ñöa ra caùc quyeát ñònh veà chính saùch taøi chính vaø hoaït ñoäng cuûa beân nhaän ñaàu tö nhöng khoâng kieåm soaùt caùc chính saùch ñoù. Kieåm soaùt: Laø quyeàn chi phoái caùc chính saùch taøi chính vaø hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp nhaèm thu ñöôïc lôïi ích kinh teá töø hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp ñoù. Coâng ty con: Laø moät doanh nghieäp chòu söï kieåm soaùt cuûa moät doanh nghieäp khaùc (goïi laø coâng ty meï). Phöông phaùp voán chuû sôû höõu: Laø phöông phaùp keá toaùn maø khoaûn ñaàu tö ñöôïc ghi nhaän ban ñaàu theo giaù goác, sau ñoù ñöôïc ñieàu chænh theo nhöõng thay ñoåi cuûa phaàn sôû höõu cuûa nhaø ñaàu tö trong taøi saûn thuaàn cuûa beân nhaän ñaàu tö. Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh phaûi phaûn aùnh phaàn sôû höõu cuûa nhaø ñaàu tö trong keát quaû kinh doanh cuûa beân nhaän ñaàu tö. Phöông phaùp giaù goác: Laø phöông phaùp keá toaùn maø khoaûn ñaàu tö ñöôïc ghi nhaän ban ñaàu theo giaù goác, sau ñoù khoâng ñöôïc ñieàu chænh theo nhöõng thay ñoåi cuûa phaàn sôû höõu cuûa nhaø ñaàu tö trong taøi saûn thuaàn cuûa beân nhaän ñaàu tö. Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh chæ phaûn aùnh khoaûn thu nhaäp cuûa nhaø ñaàu tö ñöôïc phaân chia töø lôïi nhuaän thuaàn luyõ keá cuûa beân nhaän ñaàu tö phaùt sinh sau ngaøy ñaàu tö. Taøi saûn thuaàn: Laø giaù trò cuûa toång taøi saûn tröø (-) nôï phaûi traû. Noäi dung chuaån möïc Nhaø ñaàu tö coù aûnh höôûng ñaùng keå 04. Neáu nhaø ñaàu tö naém giöõ tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp thoâng qua caùc coâng ty con ít nhaát 20% quyeàn bieåu quyeát cuûa beân nhaän ñaàu tö thì ñöôïc goïi laø nhaø ñaàu tö coù aûnh höôûng ñaùng keå, tröø khi coù quy ñònh hoaëc thoaû thuaän khaùc. Ngöôïc laïi neáu nhaø ñaàu tö naém giöõ tröïc tieáp hay giaùn tieáp thoâng qua caùc coâng ty con ít hôn 20% quyeàn bieåu quyeát cuûa beân nhaän ñaàu tö, thì khoâng ñöôïc goïi laø nhaø ñaàu tö coù aûnh höôûng ñaùng keå, tröø khi coù quy ñònh hoaëc thoaû thuaän khaùc. 05. Nhaø ñaàu tö coù aûnh höôûng ñaùng keå thöôøng ñöôïc theå hieän ôû moät hoaëc caùc bieåu hieän sau: (a) Coù ñaïi dieän trong Hoäi ñoàng quaûn trò hoaëc caáp quaûn lyù töông ñöông cuûa coâng ty lieân keát; (b) Coù quyeàn tham gia vaøo quaù trình hoaïch ñònh chính saùch; (c) Coù caùc giao dòch quan troïng giöõa nhaø ñaàu tö vaø beân nhaän ñaàu tö; (d) Coù söï trao ñoåi veà caùn boä quaûn lyù; (e) Coù söï cung caáp thoâng tin kyõ thuaät quan troïng. Phöông phaùp voán chuû sôû höõu 06. Theo phöông phaùp voán chuû sôû höõu, khoaûn ñaàu tö ñöôïc ghi nhaän ban ñaàu theo giaù goác. Sau ñoù, giaù trò ghi soå cuûa khoaûn ñaàu tö ñöôïc ñieàu chænh taêng hoaëc giaûm töông öùng vôùi phaàn sôû höõu cuûa nhaø ñaàu tö trong laõi hoaëc loã cuûa beân nhaän ñaàu tö sau ngaøy ñaàu tö. Khoaûn ñöôïc phaân chia töø beân nhaän ñaàu tö phaûi haïch toaùn giaûm giaù trò ghi soå cuûa khoaûn ñaàu tö. Vieäc ñieàu chænh giaù trò ghi soå cuõng phaûi ñöôïc thöïc hieän khi lôïi ích cuûa nhaø ñaàu tö thay ñoåi do coù söï thay ñoåi voán chuû sôû höõu cuûa beân nhaän ñaàu tö nhöng khoâng ñöôïc phaûn aùnh treân Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh. Nhöõng thay ñoåi trong voán chuû sôû höõu cuûa beân nhaän ñaàu tö coù theå bao goàm nhöõng khoaûn phaùt sinh töø vieäc ñaùnh giaù laïi TSCÑ vaø caùc khoaûn ñaàu tö, cheânh leäch tyû giaù quy ñoåi ngoaïi teä vaø nhöõng ñieàu chænh caùc cheânh leäch phaùt sinh khi hôïp nhaát kinh doanh. Phöông phaùp giaù goác 07. Theo phöông phaùp giaù goác, nhaø ñaàu tö ghi nhaän ban ñaàu khoaûn ñaàu tö theo giaù goác. Nhaø ñaàu tö chæ haïch toaùn vaøo thu nhaäp treân Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh khoaûn ñöôïc chia töø lôïi nhuaän thuaàn luyõ keá cuûa beân nhaän ñaàu tö phaùt sinh sau ngaøy ñaàu tö. Caùc khoaûn khaùc maø nhaø ñaàu tö nhaän ñöôïc ngoaøi lôïi nhuaän ñöôïc chia ñöôïc coi laø phaàn thu hoài caùc khoaûn ñaàu tö vaø ñöôïc ghi nhaän laø khoaûn giaûm tröø giaù goác ñaàu tö. Baùo caùo taøi chính cuûa rieâng nhaø ñaàu tö 08. Trong baùo caùo taøi chính cuûa rieâng nhaø ñaàu tö, khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty lieân keát ñöôïc keá toaùn theo phöông phaùp giaù goác. Baùo caùo taøi chính hôïp nhaát 09. Trong baùo caùo taøi chính hôïp nhaát cuûa nhaø ñaàu tö, khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty lieân keát ñöôïc keá toaùn theo phöông phaùp voán chuû sôû höõu, tröø khi: (a) Khoaûn ñaàu tö naøy döï kieán seõ ñöôïc thanh lyù trong töông lai gaàn (döôùi 12 thaùng); hoaëc (b) Coâng ty lieân keát hoaït ñoäng theo caùc quy ñònh haïn cheá khaét khe daøi haïn laøm caûn trôû ñaùng keå vieäc chuyeån giao voán cho nhaø ñaàu tö. Tröôøng hôïp naøy, caùc khoaûn ñaàu tö ñöôïc phaûn aùnh theo giaù goác trong baùo caùo taøi chính hôïp nhaát cuûa nhaø ñaàu tö. 10. Vieäc ghi nhaän thu nhaäp döïa treân cô sôû lôïi nhuaän ñöôïc chia coù theå khoâng phaûn aùnh ñaày ñuû thu nhaäp maø nhaø ñaàu tö ñöôïc höôûng töø khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty lieân keát vì khoaûn lôïi nhuaän ñöôïc chia ñoù coù theå khoâng phaûn aùnh ñuùng thöïc teá hoaït ñoäng cuûa coâng ty lieân keát. Do nhaø ñaàu tö coù aûnh höôûng ñaùng keå ñoái vôùi coâng ty lieân keát vaø coù traùch nhieäm ñoái vôùi hoaït ñoäng cuûa coâng ty naøy, vì vaäy, nhaø ñaàu tö phaûi trình baøy trong baùo caùo taøi chính hôïp nhaát phaàn sôû höõu cuûa nhaø ñaàu tö trong keát quaû hoaït ñoäng cuûa coâng ty lieân keát. Vieäc aùp duïng phöông phaùp voán chuû sôû höõu seõ cung caáp thoâng tin höõu ích hôn veà taøi saûn thuaàn vaø laõi, loã thuaàn cuûa nhaø ñaàu tö. 11. Nhaø ñaàu tö phaûi ngöøng söû duïng phöông phaùp voán chuû sôû höõu khi: (a) Khoâng coøn aûnh höôûng ñaùng keå trong coâng ty lieân keát nhöng vaãn coøn naém giöõ moät phaàn hoaëc toaøn boä khoaûn ñaàu tö; hoaëc (b) Vieäc söû duïng phöông phaùp voán chuû sôû höõu khoâng coøn phuø hôïp vì coâng ty lieân keát hoaït ñoäng theo caùc quy ñònh haïn cheá khaét khe daøi haïn gaây ra nhöõng caûn trôû ñaùng keå trong vieäc chuyeån giao voán cho nhaø ñaàu tö. Trong tröôøng hôïp naøy, giaù trò ghi soå cuûa khoaûn ñaàu tö töø thôøi ñieåm treân ñöôïc coi laø giaù goác. Aùp duïng phöông phaùp voán chuû sôû höõu 12. Khoaûn ñaàu tö ñöôïc haïch toaùn theo phöông phaùp voán chuû sôû höõu keå töø thôøi ñieåm khoaûn ñaàu tö naøy thoaû maõn ñònh nghóa veà coâng ty lieân keát. Khi mua moät khoaûn ñaàu tö, baát cöù söï cheânh leäch naøo (duø döông hay aâm) giöõa giaù goác cuûa khoaûn ñaàu tö vaø phaàn sôû höõu cuûa nhaø ñaàu tö theo giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn thuaàn coù theå xaùc ñònh ñöôïc cuûa coâng ty lieân keát ñöôïc haïch toaùn phuø hôïp vôùi chuaån möïc keá toaùn “Hôïp nhaát kinh doanh”. Caùc khoaûn ñieàu chænh phuø hôïp ñoái vôùi phaàn sôû höõu cuûa nhaø ñaàu tö trong laõi, loã sau ngaøy mua khoaûn ñaàu tö ñöôïc thöïc hieän cho: (a) Khaáu hao TSCÑ (caên cöù vaøo giaù trò hôïp lyù); (b) Phaân boå daàn caùc khoaûn cheânh leäch giöõa giaù goác cuûa khoaûn ñaàu tö vaø phaàn sôû höõu cuûa nhaø ñaàu tö theo giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn thuaàn coù theå xaùc ñònh ñöôïc. 13. Nhaø ñaàu tö aùp duïng phöông phaùp voán chuû sôû höõu phaûi söû duïng baùo caùo taøi chính hieän haønh cuûa coâng ty lieân keát ñöôïc laäp cuøng ngaøy vôùi baùo caùo taøi chính cuûa nhaø ñaàu tö. Khi khoâng theå thöïc hieän ñöôïc ñieàu ñoù thì caùc baùo caùo taøi chính laäp vaøo nhöõng ngaøy khaùc nhau môùi ñöôïc söû duïng. 14. Khi baùo caùo taøi chính hieän haønh cuûa coâng ty lieân keát ñöôïc laäp khaùc ngaøy vôùi baùo caùo taøi chính cuûa nhaø ñaàu tö, vieäc ñieàu chænh phaûi ñöôïc thöïc hieän cho caùc aûnh höôûng cuûa caùc söï kieän vaø giao dòch troïng yeáu giöõa nhaø ñaàu tö vaø coâng ty lieân keát phaùt sinh giöõa ngaøy laäp baùo caùo taøi chính cuûa nhaø ñaàu tö vaø ngaøy laäp baùo caùo taøi chính cuûa coâng ty lieân keát. 15. Baùo caùo taøi chính cuûa nhaø ñaàu tö phaûi aùp duïng caùc chính saùch keá toaùn thoáng nhaát cho caùc giao dòch vaø söï kieän gioáng nhau phaùt sinh trong caùc tröôøng hôïp töông töï. Tröôøng hôïp coâng ty lieân keát aùp duïng chính saùch keá toaùn khaùc vôùi nhaø ñaàu tö cho caùc giao dòch vaø söï kieän gioáng nhau phaùt sinh trong caùc tröôøng hôïp töông töï, khi söû duïng baùo caùo taøi chính cuûa coâng ty lieân keát, nhaø ñaàu tö phaûi thöïc hieän caùc ñieàu chænh thích hôïp neáu aùp duïng phöông phaùp voán chuû sôû höõu. Tröôøng hôïp nhaø ñaàu tö khoâng thöïc hieän ñöôïc caùc ñieàu chænh ñoù thì phaûi giaûi trình trong Baûn thuyeát minh baùo caùo taøi chính cuûa mình. 16. Neáu coâng ty lieân keát coù coå phieáu öu ñaõi coå töùc ñöôïc naém giöõ bôûi caùc coå ñoâng beân ngoaøi thì nhaø ñaàu tö phaûi tính toaùn phaàn sôû höõu cuûa mình trong laõi hoaëc loã töø coâng ty lieân keát sau khi ñieàu chænh coå töùc öu ñaõi, keå caû khi vieäc traû coå töùc chöa ñöôïc thoâng baùo. 17. Theo phöông phaùp voán chuû sôû höõu, neáu phaàn sôû höõu cuûa nhaø ñaàu tö trong khoaûn loã cuûa coâng ty lieân keát lôùn hôn hoaëc baèng giaù trò ghi soå cuûa khoaûn ñaàu tö, nhaø ñaàu tö khoâng phaûi tieáp tuïc phaûn aùnh caùc khoaûn loã phaùt sinh sau ñoù treân baùo caùo taøi chính hôïp nhaát tröø khi nhaø ñaàu tö coù nghóa vuï thöïc hieän thanh toaùn thay cho coâng ty lieân keát caùc khoaûn nôï maø nhaø ñaàu tö ñaõ ñaûm baûo hoaëc cam keát traû. Trong tröôøng hôïp naøy, giaù trò khoaûn ñaàu tö ñöôïc trình baøy treân baùo caùo taøi chính laø baèng khoâng (0). Neáu sau ñoù coâng ty lieân keát hoaït ñoäng coù laõi, nhaø ñaàu tö chæ ñöôïc ghi nhaän phaàn sôû höõu cuûa mình trong khoaûn laõi ñoù sau khi ñaõ buø ñaép ñöôïc phaàn loã thuaàn chöa ñöôïc haïch toaùn tröôùc ñaây. Caùc khoaûn toån thaát 18. Neáu coù baèng chöùng laø khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty lieân keát coù theå bò toån thaát, doanh nghieäp phaûi aùp duïng caùc quy ñònh cuûa Chuaån möïc “Toån thaát taøi saûn". Thueá thu nhaäp 19. Thueá thu nhaäp doanh nghieäp phaùt sinh töø khoaûn ñaàu tö trong coâng ty lieân keát (neáu coù) ñöôïc haïch toaùn phuø hôïp vôùi chuaån möïc keá toaùn “Thueá thu nhaäp doanh nghieäp”. Caùc khoaûn muïc ngaãu nhieân 20. Khi coù phaùt sinh khoaûn muïc ngaãu nhieân, nhaø ñaàu tö phaûi trình baøy khoaûn muïc ngoaøi döï tính ñoù phuø hôïp vôùi caùc quy ñònh cuûa Chuaån möïc “Döï phoøng, nôï phaûi traû vaø taøi saûn ngaãu nhieân”. Trình baøy baùo caùo taøi chính 21. Trong baùo caùo taøi chính, nhaø ñaàu tö phaûi trình baøy: (a) Danh saùch caùc coâng ty lieân keát keøm theo caùc thoâng tin veà phaàn sôû höõu vaø tyû leä(%) quyeàn bieåu quyeát, neáu tyû leä naøy khaùc vôùi phaàn sôû höõu; vaø (b) Caùc phöông phaùp ñöôïc söû duïng ñeå keá toaùn caùc khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty lieân keát. 22. Caùc khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty lieân keát haïch toaùn theo phöông phaùp voán chuû sôû höõu phaûi phaân loaïi nhö caùc taøi saûn daøi haïn vaø phaûn aùnh thaønh moät khoaûn muïc rieâng bieät treân Baûng caân ñoái keá toaùn hôïp nhaát. Phaàn sôû höõu cuûa nhaø ñaàu tö veà laõi hoaëc loã cuûa nhöõng khoaûn ñaàu tö ñoù phaûi trình baøy thaønh moät khoaûn muïc rieâng bieät trong Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh hôïp nhaát./. * * *