Hướng dẫn ôn thi môn Chủ nghĩa xã hội khoa học

HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 1 HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 2 TRUNG TÊM BÖÌI DÛÚÄNG CAÁN BÖÅ GIAÃNG DAÅY LYÁ LUÊÅN MAÁC - LÏNIN VAÂ TÛ TÛÚÃNG HÖÌ CHÑ MINH HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC (Taái baãn coá sûãa chûäa, böí sung) NHAÂ XUÊËT BAÃN ÀAÅI HOÅC QUÖËC GIA HAÂ NÖÅI NÙM 2000 HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 3 TÊÅP THÏÍ TAÁC GIAÃ PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG (CHUÃ BIÏN) PTS. PHAÅM VÙN HUÂNG HAÂ NGOÅC KIÏÅU PGS. TRÊÌN VÙN SINH PTS. DÛÚNG VÙN DUYÏN PTS. PHAÅM VÙN CHÑNH TRÕNH TRÑ THÛÁC NGUYÏÎN THANH HAÃI Taái baãn coá sûãa chûäa, böí sung Ngûúâi thûåc hiïån: PTS. Phaåm ngoåc thanh PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 4 MUÅC LUÅC LÚÂI NHAÂ XUÊËT BAÃN.................................................................................................................... 7 1. CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHÖNG TÛÚÃNG ÀAÄ RA ÀÚÂI NHÛ THÏË NAÂO VAÂ CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CHUÃ YÏËU CUÃA NOÁ?................................................................................. 8 2. ÀÊU LAÂ GIAÁ TRÕ LÕCH SÛÃ CUÃA CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHÖNG TÛÚÃNG - PHÏ PHAÁN ÀÊÌU THÏË KYÃ XIX?........................................................................................................................ 9 3. ÀÊU LAÂ SÛÅ RA ÀÚÂI VAÂ CAÁC GIAI ÀOAÅN PHAÁT TRIÏÍN CHUÃ YÏËU CUÃA CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC? .................................................................................................................. 11 4. ÀÊU LAÂ ÀÖËI TÛÚÅNG VAÂ PHÛÚNG PHAÁP NGHIÏN CÛÁU CUÃA CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC?................................................................................................................................. 15 5. ÀÊU LAÂ CÚ SÚÃ KHAÁCH QUAN QUY ÀÕNH SÛÁ MÏÅNH LÕCH SÛÃ CUÃA GIAI CÊËP CÖNG NHÊN? LIÏN HÏÅ VÚÁI GIAI CÊËP CÖNG NHÊN VIÏÅT NAM? ................................................ 16 6. VÒ SAO NOÁI ÀAÃNG CÖÅNG SAÃN LAÂ NHÊN TÖË BAÃO ÀAÃM CHO GIAI CÊËP CÖNG NHÊN THÛÅC HIÏÅN THÙÆNG LÚÅI SÛÁ MÏÅNH LÕCH SÛÃ CUÃA MÒNH?................................................ 19 7. TAÅI SAO NOÁI CAÁCH MAÅNG XAÄ HÖÅI CHUÃ NGHÔA LAÂ CON ÀÛÚÂNG TÊËT YÏËU CUÃA QUAÁ TRÒNH THÛÅC HIÏÅN SÛÁ MÏÅNH LÕCH SÛÃ CUÃA GIAI CÊËP CÖNG NHÊN? ................ 21 8. CAÁCH MAÅNG XAÄ HÖÅI CHUÃ NGHÔA COÁ NHÛÄNG ÀÙÅC ÀIÏÍM GÒ?.................................... 22 9. LYÁ LUÊÅN CAÁCH MAÅNG KHÖNG NGÛÂNG CUÃA CHUÃ NGHÔA MAÁC - LÏNIN COÁ NÖÅI DUNG GÒ? ÀAÃNG CÖÅNG SAÃN VIÏÅT NAM ÀAÄ VÊÅN DUÅNG LYÁ LUÊÅN ÀOÁ VAÂO QUAÁ TRÒNH CAÁCH MAÅNG NÛÚÁC TA NHÛ THÏË NAÂO? ................................................................. 23 10. ÀÊU LAÂ TÑNH TÊËT YÏËU CUÃA XAÄ HÖÅI XAÄ HÖÅI CHUÃ NGHÔA VAÂ NHÛÄNG ÀÙÅC TRÛNG CÚ BAÃN CUÃA NOÁ?....................................................................................................................... 26 11. ÀÊU LAÂ TÑNH TÊËT YÏËU, THÛÅC CHÊËT VAÂ ÀÙÅC ÀIÏÍM CUÃA THÚÂI KYÂ QUAÁ ÀÖÅ LÏN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI? ................................................................................................................ 27 12. TAÅI SAO NOÁI QUAÁ ÀÖÅ LÏN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI ÚÃ VIÏÅT NAM LAÂ MÖÅT TÊËT YÏËU LÕCH SÛÃ?...................................................................................................................................... 29 HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 5 13. HAÄY TRÒNH BAÂY NHÛÄNG MUÅC TIÏU VAÂ PHÛÚNG HÛÚÁNG CÚ BAÃN CUÃA THÚÂI KYÂ QUAÁ ÀÖÅ LÏN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI ÚÃ VIÏÅT NAM LAÂ GÒ? .................................................... 30 14. HÏÅ THÖËNG CHÑNH TRÕ XAÄ HÖÅI CHUÃ NGHÔA LAÂ GÒ? BAÃN CHÊËT CUÃA HÏÅ THÖËNG ÀOÁ?................................................................................................................................................ 33 15. CAÁC TÖÍ CHÛÁC CHÑNH TRÕ TRONG HÏÅ THÖËNG CHÑNH TRÕ XAÄ HÖÅI CHUÃ NGHÔA COÁ VAI TROÂ NHÛ THÏË NAÂO? ......................................................................................................... 34 16. ÀÊU LAÂ SÛÅ KHAÁC NHAU VÏÌ CHÊËT GIÛÄA HÏÅ THÖËNG CHÑNH TRÕ XAÄ HÖÅI CHUÃ NGHÔA VÚÁI HÏÅ THÖËNG CHÑNH TRÕ TÖÌN TAÅI TRONG CAÁC XAÄ HÖÅI TRÛÚÁC ÀOÁ? ......... 35 17. THÏË NAÂO LAÂ DÊN CHUÃ VAÂ DÊN CHUÃ XAÄ HÖÅI CHUÃ NGHÔA? BAÃN CHÊËT DÊN CHUÃ XAÄ HÖÅI CHUÃ NGHÔA LAÂ GÒ? ..................................................................................................... 37 18. NÖÅI DUNG ÀÖÍI MÚÁI HÏÅ THÖËNG CHÑNH TRÕ VAÂ DÊN CHUÃ XAÄ HÖÅI ÚÃ NÛÚÁC TA TRONG GIAI ÀOAÅN HIÏÅN NAY LAÂ GÒ?................................................................................... 39 19. THÏË NAÂO LAÂ CÚ CÊËU GIAI CÊËP CUÃA XAÄ HÖÅI VAÂ VÕ TRÑ CUÃA NOÁ? XU HÛÚÁNG PHAÁT TRIÏÍN CUÃA CÚ CÊËU GIAI CÊËP TRONG THÚÂI KYÂ QUAÁ ÀÖÅ LÏN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI ÚÃ NÛÚÁC TA LAÂ GÒ? ............................................................................................................ 41 20. TÑNH TÊËT YÏËU, NÖÅI DUNG CUÃA LIÏN MINH GIÛÄA GIAI CÊËP CÖNG NHÊN VÚÁI GIAI CÊËP NÖNG DÊN VAÂ TÊÌNG LÚÁP TRÑ THÛÁC ÚÃ VIÏÅT NAM TRONG GIAI ÀOAÅN HIÏÅN NAY LAÂ GÒ?.................................................................................................................................. 42 21. CÛÚNG LÔNH VÏÌ VÊËN ÀÏÌ DÊN TÖÅC CUÃA CHUÃ NGHÔA MAÁC - LÏNIN COÁ NÖÅI DUNG GÒ? PHÛÚNG HÛÚÁNG CÚ BAÃN ÀÏÍ CUÃNG CÖË VAÂ TÙNG CÛÚÂNG KHÖËI ÀAÅI ÀOAÂN KÏËT DÊN TÖÅC ÚÃ NÛÚÁC TA TRONG GIAI ÀOAÅN HIÏÅN NAY LAÂ GÒ? .......................................... 45 22. ÀÊU LAÂ BAÃN CHÊËT, NGUÖÌN GÖËC VAÂ TÑNH CHÊËT CUÃA TÖN GIAÁO? NHÛÄNG QUAN ÀIÏÍM CHÓ ÀAÅO TRONG VIÏÅC GIAÃI QUYÏËT VÊËN ÀÏÌ TÖN GIAÁO VAÂ NHIÏÅM VUÅ CÖNG TAÁC TÖN GIAÁO ÚÃ NÛÚÁC TA TRONG GIAI ÀOAÅN HIÏÅN NAY LAÂ GÒ?................................ 48 23. GIA ÀÒNH COÁ VAI TROÂ NHÛ THÏË NAÂO TRONG XAÄ HÖÅI? ÀÊU LAÂ NHÛÄNG CHÛÁC NÙNG CUÃA GIA ÀÒNH TRONG THÚÂI KYÂ QUAÁ ÀÖÅ LÏN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI?............... 51 24. ÀÊU LAÂ CÚ SÚÃ CUÃA CHÏË ÀÖÅ HÖN NHÊN VAÂ GIA ÀÒNH MÚÁI TRONG CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI?........................................................................................................................................ 54 25. VÒ SAO PHAÃI PHAÁT HUY NHÊN TÖË CON NGÛÚÂI TRONG QUAÁ TRÒNH XÊY DÛÅNG CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI? ................................................................................................................ 56 PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 6 26. ÀÊU LAÂ NHÛÄNG PHÛÚNG HÛÚÁNG CHUÃ YÏËU NHÙÇM PHAÁT HUY NHÊN TÖË CON NGÛÚÂI TRONG SÛÅ NGHIÏÅP ÀÖÍI MÚÁI ÚÃ NÛÚÁC TA HIÏÅN NAY?........................................ 58 27. DÛÅA TRÏN CÚ SÚÃ NAÂO ÀÏÍ PHÊN CHIA LÕCH SÛÃ LOAÂI NGÛÚÂI THAÂNH CAÁC THÚÂI ÀAÅI KHAÁC NHAU? THÚÂI ÀAÅI NGAÂY NAY LAÂ GÒ? ................................................................. 61 28. ÀÊU LAÂ NÖÅI DUNG CÚ BAÃN CUÃA THÚÂI ÀAÅI VAÂ ÀÙÅC ÀIÏÍM NÖÍI BÊÅT CUÃA NOÁ TRONG GIAI ÀOAÅN HIÏÅN NAY?.............................................................................................. 62 HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 7 LÚÂI NHAÂ XUÊËT BAÃN Àïí phuåc vuå viïåc giaãng daåy vaâ hoåc têåp caác böå mön Lyá luêån chñnh trõ Maác Lïnin trong hïå thöëng trûúâng Àaåi hoåc, cao àùèng vaâ trung hoåc chuyïn nghiïåp. Nhaâ xuêët baãn Àaåi hoåc quöëc gia Haâ Nöåi taái baãn, coá sûãa chûäa vaâ böí sung cuöën Hûúáng dêîn ön thi mön chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc. Saách do Trung têm Böìi dûúäng caán böå giaãng daåy lyá luêån Maác - Lïnin vaâ tû tûúãng Höì Chñ Minh, Nhaâ xuêët baãn Tû tûúãng - Vùn hoaá trûúác àêy töí chûác biïn soaån vaâ Nhaâ xuêët baãn Chñnh trõ quöëc gia taái baãn. Saách àûúåc trònh baây dûúái daång hoãi - àaáp vúái nöåi dung àaãm baão tñnh hïå thöëng, coá troång àiïím, saát yïu cêìu cuãa chûúng trònh böå mön Chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc. Chuáng töi rêët mong nhêån àûúåc yá kiïën phï bònh cuãa baån àoåc àïí nêng cao chêët lûúång saách. Thaáng 3 nùm 2000 NHAÂ XUÊËT BAÃN ÀAÅI HOÅC QUÖËC GIA HAÂ NÖÅI PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 8 1. Chuã nghôa xaä höåi khöng tûúãng àaä ra àúâi nhû thïë naâo vaâ caác giai àoaån phaát triïín chuã yïëu cuãa noá? a) Chuã nghôa xaä höåi khöng tûúãng laâ nhûäng tû tûúãng, nhûäng hoåc thuyïët biïíu hiïån dûúái daång chûa àêìy àuã, chûa chñn muöìi nhûäng nguyïån voång cuãa quêìn chuáng nhên dên muöën xoaá boã aáp bûác, boác löåt vaâ moåi bêët cöng cuãa xaä höåi, mong muöën xêy dûång möåt xaä höåi cöng bùçng, bònh àùèng, baác aái, moåi ngûúâi söëng tûå do, haånh phuác. Nhûäng tû tûúãng àêìu tiïn cuãa chuã nghôa xaä höåi khöng tûúãng xuêët hiïån tûâ thúâi cöí àaåi phaãn aánh sûå phêîn uêët cuãa quêìn chuáng àöëi vúái nhûäng haânh vi aáp bûác, boác löåt cuãa giai cêëp thöëng trõ vaâ mú ûúác cuãa hoå vïì möåt xaä höåi cöng bùçng, töët àeåp hún. Chuã nghôa xaä höåi khöng tûúãng vúái tñnh caách laâ möåt hoåc thuyïët ra àúâi vaâo thúâi kyâ hònh thaânh chuã nghôa tû baãn, phï phaán xaä höåi àûúng thúâi vaâ hûúáng túái möåt xaä höåi cöng bùçng khöng coá aáp bûác, boác löåt. b) Chuã nghôa xaä höåi khöng tûúãng àaä traãi qua caác giai àoaån chuã yïëu sau: - Giai àoaån hònh thaânh nhûäng tû tûúãng àêìu tiïn cuãa caác hoåc thuyïët vïì xaä höåi keáo daâi tûâ thúâi kyâ chiïëm hûäu nö lïå àïën hïët thúâi trung cöí (khoaãng tûâ thïë kyã V trûúác cöng nguyïn àïën thïë kyã XV). + Thúâi kyâ chiïëm hûäu nö lïå tûâ thïë kyã V trûúác cöng nguyïn àïën thïë kyã V sau cöng nguyïn xuêët hiïån nhûäng truyïìn thuyïët, huyïìn thoaåi dên gian noái lïn têm traång bêët bònh cuãa quêìn chuáng nhên dên vúái chïë àöå àûúng thúâi vaâ thi võ hoaá nhûäng aão voång vïì quaá khûá cuãa "kyã nguyïn hoaâng kim", àaä qua - thúâi àaåi cöång saãn nguyïn thuyã. + Thúâi kyâ trung cöí tûâ khoaãng thïë kyã V àïën thïë kyã XV: thúâi kyâ naây àaä bùæt àêìu hònh thaânh nïìn kinh tïë haâng hoaá vaâ tiïìn tïå, àùåc biïåt laâ sau thïë kyã X àaä xuêët hiïån nhûäng trung têm cöng nghiïåp, thuã cöng nghiïåp vaâ thûúng nghiïåp. Xuêët hiïån nhûäng tû tûúãng phï phaán xaä höåi àûúng thúâi vaâ nïu lïn nhûäng bêët bònh cuãa quêìn chuáng HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 9 nhên dên vúái xaä höåi luác àoá. Nhûng nhûäng tû tûúãng xaä höåi chuã nghôa luác êëy vêîn mang nùång thïë giúái quan tön giaáo. - Giai àoaån tûâ thïë kyã XVI àïën thïë kyã XVIII: chuã nghôa tû baãn ra àúâi vaâ phaát triïín maånh, àaánh dêëu möåt bûúác tiïën quan troång trong lõch sûã xaä höåi loaâi ngûúâi nhûng àöìng thúâi cuäng àeã ra nhûäng bêët cöng xaä höåi vaâ nhûäng hònh thûác boác löåt múái, nùång nïì vaâ taân baåo hún so vúái trûúác. Xuêët hiïån möåt loaåt caác hoåc thuyïët xaä höåi phaãn aánh nguyïån voång cuãa nhên dên, mú ûúác àïën möåt xaä höåi nhên àaåo hún, con ngûúâi àûúåc tön troång hún, möåt xaä höåi lyá tûúãng maâ úã àoá khöng coá sûå bêët cöng v.v.. Nhûäng nhaâ tû tûúãng tiïu biïíu cuãa giai àoaån naây laâ: Tömaát Morú (1478-1535) ngûúâi Anh, Tömaàö Campanenla (1568-1639) ngûúâi Italia vaâ Grùæc Babúáp (1760- 1779) ngûúâi Phaáp... - Chuã nghôa xaä höåi khöng tûúãng - phï phaán thïë kyã XIX Àêìu thïë kyã XIX úã caác nûúác Têy Êu, chuã nghôa tû baãn àaä àaåt àûúåc nhûäng bûúác phaát triïín múái. Thúâi kyâ naây chuã nghôa xaä höåi khöng tûúãng àaåt túái àónh cao vïì mùåt lyá luêån, mang tñnh phï phaán sêu sùæc vaâ chûáa àûång nhiïìu dûå kiïën thiïn taâi vïì möåt xaä höåi tûúng lai. Nhûäng àaåi biïíu xuêët sùæc cuãa chuã nghôa xaä höåi khöng tûúãng cuãa thúâi kyâ naây laâ C.H. Xanh Ximöng (1760 - 1825) ngûúâi Phaáp, S. Phuriï (1772-1837) ngûúâi Phaáp vaâ R.Öoen (1771-1858) ngûúâi Anh. - Tûâ giûäa thïë kyã XIX khi hoåc thuyïët cuãa C.Maác vaâ Ph.Ùngghen xuêët hiïån, nhû Maác vaâ Ùngghen àaä nhêån xeát rùçng, yá nghôa lõch sûã cuãa chuã nghôa xaä höåi khöng tûúãng laâ tyã lïå nghõch vúái sûå phaát triïín cuãa lõch sûã nhên loaåi. 2. Àêu laâ giaá trõ lõch sûã cuãa chuã nghôa xaä höåi khöng tûúãng - phï phaán àêìu thïë kyã XIX? Àêìu thïë kyã XIX xuêët hiïån ba nhaâ xaä höåi khöng tûúãng - phï phaán vô àaåi úã chêu Êu: C.H. Xanh Ximöng (1760-1825). S. Phuriï (1772- 1837) úã Phaáp vaâ R.Öoen (1771-1858) úã Anh. - Giaá trõ lõch sûã vaâ cöëng hiïën lúán lao cuãa caác nhaâ khöng tûúãng - PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 10 phï phaán laâ úã chöî: + Hoå àaä nghiïm khùæc lïn aán sûå bêët cöng vaâ vaåch ra nhûäng töåi aác do chuã nghôa tû baãn gêy ra. + Caác nhaâ xaä höåi khöng tûúãng - phï phaán àaä àïì xuêët viïåc xêy dûång möåt xaä höåi múái thûåc sûå cöng bùçng vaâ tiïn àoaán möåt caách thiïn taâi nhiïìu chên lyá maâ tñnh àuáng àùæn cuãa noá àaä àûúåc Maác vaâ Ùngghen chûáng minh bùçng khoa hoåc. Àoá laâ: xoaá boã naån ngûúâi boác löåt ngûúâi, lïn aán chïë àöå tû hûäu (Öoen), biïën nhaâ nûúác thaânh cú quan thuêìn tuyá quaãn lyá saãn xuêët vaâ phaát triïín saãn xuêët theo möåt kïë hoaåch húåp lyá, laâm haâi hoaâ caác quan hïå xaä höåi, taåo àiïìu kiïån cho con ngûúâi phaát triïín toaân diïån, xoaá boã sûå àöëi lêåp giûäa thaânh thõ vaâ nöng thön, giaãi phoáng phuå nûä. + Nhòn chung, tû tûúãng cuãa caác nhaâ xaä höåi chuã nghôa khöng tûúãng vaâ nhêët laâ khöng tûúãng - phï phaán àêìu thïë kyã XIX àaä mang nhûäng yïëu töë cuãa chuã nghôa nhên àaåo coá taác duång thûác tónh yá thûác àêëu tranh cuãa quêìn chuáng lao àöång trong möåt thúâi kyâ lõch sûã nhêët àõnh. - Bïn caånh nhûäng cöëng hiïën lúán lao, caác nhaâ xaä höåi chuã nghôa khöng tûúãng - phï phaán coân coá nhûäng haån chïë lõch sûã nhêët àõnh: + Tuy coá phï phaán gay gùæt chuã nghôa tû baãn nhûng hoå àaä khöng vaåch ra àûúåc baãn chêët vaâ caác quy luêåt vêån àöång cuãa noá. + Khöng thêëy àûúåc lûåc lûúång xaä höåi coá khaã nùng xoaá boã chuã nghôa tû baãn vaâ xêy dûång chuã nghôa cöång saãn laâ giai cêëp cöng nhên hiïån àaåi. + Con àûúâng caãi taåo xaä höåi tû baãn chuã nghôa, xêy dûång chïë àöå xaä höåi múái cuãa hoå mang tñnh chêët caãi lûúng, aão tûúãng, bùçng tuyïn truyïìn, thuyïët phuåc hoùåc bùçng thûåc nghiïåm xaä höåi. - Nguyïn nhên cuãa nhûäng haån chïë lõch sûã àoá laâ do: + Thúâi kyâ êëy phûúng thûác saãn xuêët tû baãn chuã nghôa chûa phaát triïín àïën àöå chñn muöìi, do àoá, chûa böåc löå hïët nhûäng mùåt baãn chêët HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 11 sêu xa vaâ nhûäng mêu thuêîn vöën coá cuãa noá. + Giai cêëp cöng nhên hiïån àaåi chûa phaát triïín vúái tû caách laâ möåt giai cêëp àaä trûúãng thaânh, cuöåc àêëu tranh cuãa hoå coân úã trònh àöå tûå phaát. + Caác nhaâ khöng tûúãng naây àïìu xuêët thên tûâ têìng lúáp trïn, chûa thoaát khoãi hïå tû tûúãng tû saãn. Tuy coân coá nhûäng haån chïë, nhûng chuã nghôa xaä höåi khöng tûúãng - phï phaán thïë kyã XIX vêîn àûúåc thûâa nhêån laâ nguöìn göëc lyá luêån cuãa chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc do Maác vaâ Ùngghen saáng lêåp. Chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc ra àúâi vaâ trúã thaânh vuä khñ lyá luêån cuãa giai cêëp cöng nhên trong cuöåc àêëu tranh chöëng giai cêëp tû saãn. Tûâ àoá vïì sau moåi sûå tuyïn truyïìn chuã nghôa xaä höåi mang tñnh chêët khöng tûúãng àïìu trúã thaânh laåc hêåu, thêåm chñ laâ phaãn àöång àöëi vúái phong traâo àêëu tranh cuãa giai cêëp cöng nhên chöëng laåi sûå thöëng trõ vaâ boác löåt cuãa giai cêëp tû saãn. 3. Àêu laâ sûå ra àúâi vaâ caác giai àoaån phaát triïín chuã yïëu cuãa chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc? a) Nhûäng àiïìu kiïån vaâ tiïìn àïì ra àúâi cuãa chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc. Chuã nghôa Maác noái chung vaâ chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc noái riïng ra àúâi trïn nhûäng tiïìn àïì vaâ àiïìu kiïån sau: - Nhûäng tiïìn àïì kinh tïë - xaä höåi quyïët àõnh cho sûå ra àúâi cuãa chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc laâ sûå phaát triïín cuãa phûúng thûác saãn xuêët tû baãn chuã nghôa vaâ sûå trûúãng thaânh cuãa giai cêëp cöng nhên. + Vaâo nhûäng nùm 40 cuãa thïë kyã XIX, nïìn àaåi cöng nghiïåp úã nhiïìu nûúác tû baãn chuã nghôa àaä phaát triïín maånh, chuã nghôa tû baãn àaä böåc löå roä baãn chêët vaâ nhûäng mêu thuêîn vöën coá cuãa noá. Àoá laâ mêu thuêîn giûäa lûåc lûúång saãn xuêët àaä àûúåc xaä höåi hoaá cao vúái chïë àöå chiïëm hûäu tû nhên tû baãn chuã nghôa vïì tû liïåu saãn xuêët. Mêu thuêîn àoá ngaây caâng trúã nïn khöng àiïìu hoaâ vaâ àûúåc biïíu hiïån ra ngoaâi xaä höåi laâ PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 12 mêu thuêîn giûäa giai cêëp cöng nhên vaâ giai cêëp tû saãn ngaây caâng gay gùæt. + Trong thúâi kyâ naây, giai cêëp vö saãn àaä trûúãng thaânh vaâ bûúác lïn vuä àaâi vúái tû caách laâ möåt lûåc lûúång chñnh trõ àöåc lêåp trong cuöåc àêëu tranh chöëng giai cêëp tû saãn. Tiïu biïíu laâ nhûäng cuöåc khúãi nghôa cuãa cöng nhên Liöng úã Phaáp nùm 1831-1834, cöng nhên dïåt Xilïdi úã Àûác nùm 1844 vaâ àùåc biïåt laâ phong traâo Hiïën chûúng úã Anh (1838-1848) laâ phong traâo caách maång to lúán àêìu tiïn, thêåt sûå coá tñnh chêët quêìn chuáng vaâ coá hònh thûác chñnh trõ. Nhûäng phong traâo àoá àaä cung cêëp nhûäng baâi hoåc cho sûå khaái quaát lyá luêån, àöìng thúâi cuäng àùåt ra yïu cêìu bûác thiïët phaãi xêy dûång möåt hïå thöëng lyá luêån khoa hoåc, caách maång àïí soi àûúâng cho sûå phaát triïín cuãa phong traâo. - Tiïìn àïì tû tûúãng - lyá luêån: Ba traâo lûu tû tûúãng xuêët hiïån vaâo thïë kyã XIX nhû triïët hoåc cöí àiïín Àûác, kinh tïë chñnh trõ hoåc Anh vaâ chuã nghôa xaä höåi khöng tûúãng - phï phaán Phaáp laâ nhûäng tiïìn àïì lyá luêån cho sûå ra àúâi cuãa chuã nghôa Maác. Maác vaâ Ùngghen àaä tiïëp thu möåt caách coá phï phaán caác lyá luêån naây, khùæc phuåc nhûäng haån chïë cuãa chuáng vaâ chûáng minh bùçng khoa hoåc caác tiïn àoaán thiïn taâi cuãa caác võ tiïìn böëi. - Tiïìn àïì khoa hoåc: nhûäng phaát kiïën vïì khoa hoåc tûå nhiïn, àùåc biïåt laâ hoåc thuyïët vïì tïë baâo, àõnh luêåt baão toaân vaâ chuyïín hoaá nùng lûúång, thuyïët tiïën hoaá cuãa Àaácuyn àaä cung cêëp nhûäng cú súã khoa hoåc àïí khùèng àõnh thïm nhûäng nguyïn lyá cuãa chuã nghôa duy vêåt biïån chûáng vaâ chuã nghôa duy vêåt lõch sûã. - Ngoaâi nhûäng tiïìn àïì khaách quan, chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc ra àúâi coân do cöng lao cöëng hiïën cuãa Maác vaâ Ùngghen. Vúái quan niïåm duy vêåt vïì lõch sûã vaâ hoåc thuyïët giaá trõ thùång dû cuãa Maác, chuã nghôa xaä höåi àaä tûâ khöng tûúãng trúã thaânh khoa hoåc. Nhûäng tû tûúãng cú baãn cuãa chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc àaä àûúåc Maác vaâ Ùngghen trònh baây trong "Tuyïn ngön cuãa Àaãng cöång saãn" HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 13 - vùn kiïån coá tñnh chêët cûúng lônh àêìu tiïn cuãa phong traâo cöång saãn vaâ cöng nhên quöëc tïë. b) Nhûäng giai àoaån phaát triïín chuã yïëu cuãa chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc. Chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc phaát triïín qua ba giai àoaån chuã yïëu sau àêy: - Giai àoaån Maác - Ùngghen (tûâ giûäa nhûäng nùm 40 àïën 1894): + Hai öng àaä àùåt nïìn moáng vaâ phaát triïín nhûäng nguyïn lyá cú baãn cuãa chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc: lyá luêån vïì sûá mïånh lõch sûã cuãa giai cêëp vö saãn, vïì vïì caách maång xaä höåi chuã nghôa, vïì chuyïn chñnh vö saãn, vïì caác giai àoaån cuãa hònh thaái kinh tïë - xaä höåi cöång saãn chuã nghôa, vïì vêën àïì dên töåc, tön giaáo...Nhúâ cöng lao cuãa hai öng, chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc àaä xêm nhêåp vaâo phong traâo cöng nhên, àûa àïën sûå ra àúâi cuãa Quöëc tïë I (1864 - 1876), Quöëc tïë II (1889 - 1914), caác àaãng cöång saãn vaâ cöng nhên úã caác nûúác tû baãn chuã nghôa - haåt nhên laänh àaåo phong traâo caách maång úã caác nûúác vaâ phong traâo caách maång quöëc tïë. - Giai àoaån Lïnin (1894 - 1924): Thúâi kyâ naây, chuã nghôa tû baãn àaä phaát triïín sang giai àoaån àïë quöëc chuã nghôa. + Lïnin, möåt mùåt, àêëu tranh khöng khoan nhûúång chöëng laåi moåi chuã nghôa cú höåi vaâ xeát laåi, mùåt khaác, phaát triïín nhiïìu luêån àiïím cuãa Maác trong àiïìu kiïån lõch sûã múái. Àoá laâ lyá luêån vïì caách maång xaä höåi chuã nghôa trong thúâi àaåi àïë quöëc chuã nghôa, vïì caách maång khöng ngûâng, nhûäng vêën àïì vïì chiïën lûúåc, saách lûúåc caách maång cuãa phong traâo cöång saãn vaâ cöng nhên quöëc tïë. + Sau Caách maång Thaáng Mûúâi, Lïnin phaát triïín lyá luêån vïì thúâi kyâ quaá àöå, nhûäng nguyïn lyá vïì caãi taåo vaâ xêy dûång chuã nghôa xaä höåi, hoåc thuyïët vïì xêy dûång àaãng kiïíu múái, lyá luêån vïì nhaâ nûúác xaä höåi chuã nghôa vaâ dên chuã xaä höåi chuã nghôa. Cöëng hiïën cuãa Lïnin trong viïåc phaát triïín lyá luêån cuäng nhû biïën PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 14 noá thaânh hiïån thûåc àûúåc thûâa nhêån nhû möåt bûúác phaát triïín múái cuãa chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc. - Giai àoaån tûâ sau khi Lïnin mêët cho àïën nay: + Trong giai àoaån naây, caác àaãng cöång saãn vaâ cöng nhên, phong traâo caách maång cuãa giai cêëp cöng nhên úã caác nûúác tû baãn chuã nghôa vaâ phong traâo giaãi phoáng dên töåc àaä phaát triïín röång raäi, chuã nghôa xaä höåi àaä vûúåt ra khoãi phaåm vi möåt nûúác vaâ trúã thaânh hiïån thûåc úã chêu Êu, AÁ, Phi vaâ Myä Latinh. Lyá luêån chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc tiïëp tuåc àûúåc böí sung, phaát triïín vaâ vêån duång vaâo àiïìu kiïån cuå thïí tûâng nûúác trong quaá trònh àêëu tranh caách maång vaâ xêy dûång chuã nghôa xaä höåi. + Nhûng, do bïånh chuã quan duy yá chñ, khöng biïët kïë thûâa nhûäng thaânh tûåu tiïën böå maâ nhên loaåi àaä taåo ra trong thúâi àaåi tû baãn khöng tön troång quy luêåt khaách quan, muöën àöët chaáy giai àoaån phaát triïín, nïn viïåc cuå thïí hoaá vaâ àûa lyá luêån cuãa chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc vaâo cuöåc söëng khöng phaãn aánh àuáng nhûäng tû tûúãng cuãa Maác, Ùngghen vaâ Lïnin. Vò vêåy àaä taåo nïn nhûäng mö hònh chuã nghôa xaä höåi hiïån thûåc mang nùång tñnh quan liïu, bao cêëp, têåp trung cûáng nhùæc keáo daâi nhiïìu nùm. Àöìng thúâi lyá luêån chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc cuäng khöng àûúåc phaát triïín kõp vúái sûå thay àöíi nhanh choáng vaâ ngaây caâng phûác taåp cuãa tònh hònh thïë giúái vaâ sûå phaát triïën cuãa thúâi àaåi. Àoá chñnh laâ nguyïn nhên sêu xa dêîn àïën sûå khuãng hoaãng, keáo daâi àïí cuöëi cuâng dêîn àïën sûå suåp àöí úã möåt söë nûúác xaä höåi chuã nghôa nhû Liïn Xö nhûäng nûúác xaä höåi chuã nghôa úã Àöng ÊU trong nhûäng nùm 80 thïë kyã XX. Ngaây nay trong giai àoaån caách maång thïë giúái taåm thúâi úã thúâi kyâ thoaái traâo, chuã nghôa xaä höåi àang àûáng trûúác nhûäng khoá khùn, thûã thaách gay gùæt, tònh hònh àoá àoâi hoãi caác àaãng cöång saãn vaâ giai cêëp cöng nhên möîi nûúác phaãi tûå àöíi múái, khöng ngûâng nêng cao trònh àöå lyá luêån, nùæm vûäng phûúng phaáp luêån vaâ vêån duång saáng taåo HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 15 nhûäng luêån àiïím cú baãn cuãa chuã nghôa Maác-lïnin vaâo thûåc tiïîn àïí giaãi quyïët nhûäng nhiïåm vuå àang àùåt ra cuãa caách maång nûúác mònh. 4. Àêu laâ àöëi tûúång vaâ phûúng phaáp nghiïn cûáu cuãa chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc? a) Chuã nghôa Maác-lïnin bao göìm ba böå phêån húåp thaânh: triïët hoåc Maác - Lïnin, kinh tïë chñnh trõ Maác-Lïnin vaâ chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc. Triïët hoåc vaâ kinh tïë chñnh trõ hoåc laâ cú súã lyá luêån cuãa chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc, coân chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc laâ sûå phaát triïín têët yïëu, húåp lögñc cuãa hai böå phêån trïn. + Àiïím chuã yïëu nhêët cuãa chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc laâ laâm saáng roä vai troâ lõch sûã cuãa giai cêëp cöng nhên. + Vïì tñnh thöëng nhêët cuãa ba böå phêån cêëu thaânh cuãa chuã nghôa Maác-Lïnin: tñnh thöëng nhêët thïí hiïån úã haåt nhên cuãa chuã nghôa Maác- Lïnin laâ pheáp biïån chûáng duy vêåt, úã tñnh thöëng nhêët vïì muåc àñch àïìu nhùçm luêån chûáng toaân diïån cho vai troâ lõch sûã cuãa giai cêëp cöng nhên. + Caác böå phêån coá tñnh àöåc lêåp tûúng àöëi, möîi böå phêån coá àöëi tûúång nghiïn cûáu, phûúng phaáp nghiïn cûáu caác phaåm truâ, quy luêåt riïng cuãa mònh. b) Àöëi tûúång nghiïn cûáu cuãa chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc. - Phên biïåt àöëi tûúång nghiïn cûáu cuãa mön chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc vúái nhûäng mön khoa hoåc khaác. + Chuã nghôa duy vêåt lõch sûã nghiïn cûáu nhûäng quy luêåt chung cuãa xaä höåi loaâi ngûúâi vaâ nhûäng biïíu hiïån cuãa chuáng úã nhûäng hònh thaái kinh tïë - xaä höåi khaác nhau. Coân chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc chó têåp trung nghiïn cûáu nhûäng quy luêåt chñnh trõ - xaä höåi cuãa riïng hònh thaái - kinh tïë cöång saãn chuã nghôa. + Kinh tïë chñnh trõ hoåc Maác - Lïnin vaâ chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc àïìu nghiïn cûáu quaá trònh phaát sinh, hònh thaânh vaâ phaát triïín cuãa hònh thaái kinh tïë - xaä höåi cöång saãn chuã nghôa, nhûng kinh tïë chñnh trõ hoåc nghiïn cûáu nhûäng quy luêåt kinh tïë, coân chuã nghôa xaä höåi PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 16 khoa hoåc nghiïn cûáu nhûäng quy luêåt chñnh trõ - xaä höåi. + Caác khoa hoåc chuyïn ngaânh khaác nghiïn cûáu nhûäng mùåt riïng leã cuãa hònh thaái kinh tïë - xaä höåi cöång saãn chuã nghôa, coân chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc nghiïn cûáu nhûäng quy luêåt chñnh trõ - xaä höåi mang tñnh töíng quaát, do vêåy noá laâ cú súã phûúng phaáp luêån cho caác khoa hoåc chuyïn ngaânh. - Àöëi tûúång nghiïn cûáu cuãa chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc laâ nhûäng quy luêåt vaâ tñnh quy luêåt cuãa cuöåc àêëu tranh giai cêëp cuãa giai cêëp cöng nhên nhùçm giaânh chñnh quyïìn vaâ xêy dûång chuã nghôa xaä höåi, laâ nhûäng quy luêåt chñnh trõ - xaä höåi cuãa quaá trònh phaát sinh, hònh thaânh vaâ phaát triïín cuãa hònh thaái kinh tïë - xaä höåi cöång saãn chuã nghôa. c) Phûúng phaáp nghiïn cûáu cuãa chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc. + Triïët hoåc Maác - Lïnin laâ cú súã phûúng phaáp luêån cuãa chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc. + Phûúng phaáp töíng húåp: sûå luêån chûáng toaân diïån vïì triïët hoåc, kinh tïë hoåc vaâ chñnh trõ hoåc nhùçm laâm saáng toã vai troâ lõch sûã cuãa cêëp cöng nhên; tûâ nhûäng hiïån tûúång, quaá trònh... àûúåc töíng húåp laåi vaâ khaái quaát thaânh lyá luêån. + Kïët húåp lögñc vaâ lõch sûã, sûã duång röång raäi caác phûúng phaáp xaä höåi hoåc. 5. Àêu laâ cú súã khaách quan quy àõnh sûá mïånh lõch sûã cuãa giai cêëp cöng nhên? Liïn hïå vúái giai cêëp cöng nhên Viïåt Nam? a) Giai cêëp cöng nhên trong chuã nghôa tû baãn laâ giai cêëp cú baãn àöëi lêåp vúái giai cêëp tû saãn; hoå khöng coá tû liïåu saãn xuêët, phaãi baán sûác lao àöång cho nhaâ tû baãn àïí kiïëm söëng; hoå àaåi diïån cho lûåc lûúång saãn xuêët tiïn tiïën cuãa xaä höåi. - Khi nghiïn cûáu xaä höåi tû baãn C.Maác vaâ Ph.Ùngghen àaä vaåch roä mêu thuêîn cú baãn cuãa xaä höåi tû baãn gùæn liïìn vúái phûúng thûác saãn xuêët tû baãn chuã nghôa. Mêu thuêîn têët yïëu dêîn àïën caách maång xaä höåi HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 17 chuã nghôa, thiïët lêåp phûúng thûác saãn xuêët cöång saãn chuã nghôa. ÚÃ àêy giai cêëp cöng nhên laâ ngûúâi thûåc hiïån sûá mïånh lõch sûã êëy. Sûá mïånh àoá laâ lêåt àöí giai cêëp tû saãn, thuã tiïu chïë àöå tû baãn chuã nghôa, xoaá boã chïë àöå ngûúâi boác löåt ngûúâi, xêy dûång xaä höåi cöång saãn chuã nghôa trïn phaåm vi möåt nûúác cuäng nhû trïn phaåm vi toaân thïë giúái. - Àïí hoaân thaânh sûá mïånh lõch sûã êëy, giai cêëp cöng nhên phaãi tiïën haânh caách maång thöng qua caác giai àoaån sau: + Giai cêëp cöng nhên phaãi tûå töí chûác ra chñnh àaãng cuãa mònh, lêåt àöí sûå thöëng trõ cuãa giai cêëp tû saãn, giaânh lêëy chñnh quyïìn, thiïët lêåp chuyïn chñnh vö saãn. + Tiïën haânh cöng cuöåc caãi taåo xaä höåi cuä vaâ xêy dûång xaä höåi múái theo nhûäng nguyïn tùæc cuãa chuã nghôa xaä höåi vaâ chuã nghôa cöång saãn. b) Vò sao giai cêëp cöng nhên hiïån àaåi coá thïí thûåc hiïån sûá mïånh lõch sûã êëy? - Giai cêëp cöng nhên hiïån àaåi coá thïí thûåc hiïån thùæng lúåi sûá mïånh lõch sûã êëy cuãa mònh laâ do àõa võ kinh tïë - xaä höåi cuãa noá quy àõnh. + Sûå phaát triïín cuãa phûúng thûác saãn xuêët tû baãn chuã nghôa laâm xuêët hiïån àöåi nguä giai cêëp cöng nhên, hoå àaåi diïån cho lûåc lûúång saãn xuêët tiïn tiïën cuãa xaä höåi vaâ laâ nhên töë quyïët àõnh trong viïåc thuã tiïu quan hïå saãn xuêët tû baãn chuã nghôa. + Trong xaä höåi tû baãn chuã nghôa, giai cêëp cöng nhên khöng coá tû liïåu saãn xuêët, hoå phaãi baán sûác lao àöång, bõ boác löåt nùång nïì, nhûng hoå laâ lûåc lûúång xaä höåi ngaây caâng lúán maånh vïì söë lûúång vaâ chêët lûúång. Hoå laâ àiïìu kiïån töìn taåi cuãa giai cêëp tû saãn vaâ xaä höåi tû baãn. + Giai cêëp cöng nhên coá lúåi ñch cú baãn nhêët trñ vúái lúåi ñch cuãa toaân thïí nhên dên lao àöång nïn coá thïí thu huát àûúåc àöng àaão quêìn chuáng nhên dên trong quaá trònh thûåc hiïån sûá mïånh lõch sûã cuãa mònh. - Àõa võ kinh tïë - xaä höåi cuãa giai cêëp cöng nhên quy àõnh möåt caách khaách quan nhûäng àùåc àiïím nöíi bêåt cuãa giai cêëp cöng nhên hiïån àaåi. PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 18 Nhûäng àùåc àiïím àoá laâ: + Giai cêëp cöng nhên hiïån àaåi laâ giai cêëp tiïn tiïën nhêët + Laâ giai cêëp coá tinh thêìn triïåt àïí caách maång + Laâ giai cêëp coá tñnh töí chûác vaâ kyã luêåt cao + Laâ giai cêëp coá baãn chêët quöëc tïë. c) Liïn hïå vúái giai cêëp cöng nhên Viïåt Nam - Giai cêëp cöng nhên Viïåt Nam tuy múái ra àúâi, coân non treã, nhûng àaä súám trúã thaânh lûåc lûúång chñnh trõ - xaä höåi àöåc lêåp, thöëng nhêët vïì tû tûúãng vaâ töí chûác, do àoá, súám giaânh àûúåc võ trñ laänh àaåo trong phong traâo àêëu tranh caách maång cuãa toaân dên töåc. Giai cêëp cöng nhên Viïåt Nam coá àûúåc vai troâ nhû vêåy laâ do hoå àaä coá nhûäng àùåc àiïím cuãa giai cêëp cöng nhên quöëc tïë, ngoaâi ra, hoå coân mang nhûäng àùåc àiïím riïng nhû giai cêëp cöng nhên Viïåt Nam kïë thûâa àûúåc truyïìn thöëng yïu nûúác; súám töí chûác ra chñnh àaãng cuãa mònh; gùæn boá mêåt thiïët vúái giai cêëp nöng dên vaâ têìng lúáp trñ thûác, hònh thaânh khöëi liïn minh vûäng chùæc giûäa giai cêëp cöng nhên vúái giai cêëp nöng dên vaâ têìng lúáp trñ thûác: giai cêëp cöng nhên Viïåt Nam gùæn boá mêåt thiïët vúái cuöåc àêëu tranh cuãa giai cêëp cöng nhên quöëc tïë vaâ àaä nhêån àûúåc sûå giuáp àúä moåi mùåt cuãa giai cêëp cöng nhên quöëc tïë. Qua khaão nghiïåm têët caã caác phong traâo yïu nûúác àaä diïîn ra vaâo cuöëi thïë kyã 19 vaâ àêìu thïë kyã 20 úã Viïåt Nam, chuáng ta coá thïí ruát ra kïët luêån; chó coá àûúâng löëi cûáu nûúác theo lêåp trûúâng cuãa giai cêëp cöng nhên dûúái sûå laänh àaåo cuãa Àaãng cöång saãn Viïåt Nam múái àûa cuöåc àêëu tranh giaãi phoáng dên töåc khoãi aách aáp bûác boác löåt thuöåc àõa cuãa thûåc dên Phaáp àïën thaânh cöng. - Giai cêëp cöng nhên Viïåt Nam tûâ khi ra àúâi, nhêët laâ tûâ khi coá chñnh àaãng cuãa mònh àaä trúã thaânh lûåc lûúång chñnh trõ tiïn phong ài àêìu trong cuöåc àêëu tranh giaânh àöåc lêåp dên töåc vaâ xêy dûång chuã nghôa xaä höåi. Trong giai àoaån caách maång hiïån nay, giai cêëp cöng nhên àaä vaâ àang vûún lïn àïí àaáp ûáng nhûäng yïu cêìu cuãa sûå nghiïåp HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 19 àöíi múái theo con àûúâng xaä höåi chuã nghôa, trûúác hïët, phaãi tûâng bûúác phaát triïín caã söë lûúång vaâ chêët lûúång, khùæc phuåc nhûäng haån chïë do àiïìu kiïån vaâ hoaân caãnh lõch sûã àïí laåi nhû keám phaát triïín vïì kinh tïë, trònh àöå chûa cao vïì vùn hoaá, khoa hoåc, kyä thuêåt; taác phong, têåp quaán, thoái quen, têm lyá coân chõu aãnh hûúãng khaá nùång cuãa ngûúâi saãn xuêët nhoã. 6. Vò sao noái Àaãng cöång saãn laâ nhên töë baão àaãm cho giai cêëp cöng nhên thûåc hiïån thùæng lúåi sûá mïånh lõch sûã cuãa mònh? a) Quy luêåt ra àúâi cuãa Àaãng cöång saãn? - Àaãng cöång saãn laâ saãn phêím cuãa sûå kïët húåp chuã nghôa Maác vúái phong traâo cöng nhên. + Tûâ khi hònh thaânh, giai cêëp cöng nhên àaä tiïën haânh cuöåc àêëu tranh quyïët liïåt chöëng laåi giai cêëp tû saãn, nhûng luác àêìu cuöåc àêëu tranh êëy cuäng traãi qua nhûäng töín thêët hoùåc chûa àaåt àûúåc muåc àñch àïì ra cuãa giai cêëp cöng nhên. Möåt trong nhûäng nguyïn nhên cuãa nhûäng thêët baåi àoá laâ khöng coá möåt hoåc thuyïët caách maång dêîn àûúâng. + Chuã nghôa Maác ra àúâi àaä àaáp ûáng àûúåc yïu cêìu vaâ nguyïån voång cuãa cuöåc àêëu tranh êëy, vò vêåy noá àûúåc giai cêëp cöng nhên tiïëp thu vaâ nhanh choáng trúã thaânh hïå tû tûúãng vaâ vuä khñ lyá luêån cuãa giai cêëp cöng nhên, àaãm baão cho cuöåc àêëu tranh cuãa giai cêëp cöng nhên phaát triïín nhaãy voåt vïì chêët. Sûå kïët húåp chuã nghôa Maác vúái phong traâo cöng nhên dêîn àïën sûå ra àúâi cuãa àaãng cöång saãn - chñnh àaãng caách maång cuãa giai cêëp cöng nhên. - ÚÃ nûúác ta, sûå ra àúâi cuãa Àaãng cöång saãn laâ saãn phêím cuãa sûå kïët húåp giûäa chuã nghôa Maác - Lïnin vúái phong traâo cöng nhên vaâ phong traâo yïu nûúác Viïåt Nam. b) Àaãng Cöång saãn - nhên töë àaãm baão cho giai cêëp cöng nhên thûåc hiïån thùæng lúåi sûá mïånh lõch sûã cuãa mònh. PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 20 - Chñnh àaãng cuãa giai cêëp cöng nhên laâ töí chûác vaâ laâ töí chûác cao nhêët cuãa giai cêëp cöng nhên, laâ àöåi tiïìn phong cuãa giai cêëp cöng nhên. Àaãng lêëy chuã nghôa Maác - Lïnin laâm nïìn taãng tû tûúãng, kim chó nam cho haânh àöång cuãa mònh. Khùèng àõnh baãn chêët giai cêëp cöng nhên cuãa àaãng khöng coá nghôa laâ taách rúâi àaãng, giai cêëp vúái caác têìng lúáp nhên dên lao àöång, vúái toaân thïí dên töåc. Àaãng cöång saãn laâ böå tham mûu chiïën àêëu cuãa giai cêëp cöng nhên, àaãng àaåi biïíu trung thaânh cho lúåi ñch cuãa giai cêëp cöng nhên, cuãa nhên dên lao àöång vaâ cuãa caã dên töåc. - Àaãng giûä vai troâ tiïn phong trong chñnh trõ cuäng nhû trong lyá luêån vaâ trong haânh àöång, coá nhiïåm vuå àïì ra muåc tiïu, phûúng hûúáng, àûúâng löëi àuáng àùæn phuâ húåp vúái yïu cêìu phaát triïín khaách quan cuãa àêët nûúác vaâ phêën àêëu, hy sinh cho muåc tiïu àoá. Àöìng thúâi, Àaãng coá vai troâ giaáo duåc, töí chûác, laänh àaåo giai cêëp, toaân dên töåc àêëu tranh cho sûå nghiïåp giaãi phoáng giai cêëp, giaãi phoáng dên töåc, xêy dûång xaä höåi múái. Àaãng Cöång saãn Viïåt Nam laâ àöåi tiïn phong chñnh trõ cuãa giai cêëp cöng nhên Viïåt Nam, àaåi biïíu trung thaânh lúåi ñch cuãa giai cêëp cöng nhên, nhên dên lao àöång vaâ caã dên töåc. Àaãng lêëy chuã nghôa Maác - Lïnin vaâ tû tûúãng Höì Chñ Minh laâm nïìn taãng tû tûúãng, kim chó nam cho haânh àöång, lêëy têåp trung dên chuã laâm nguyïn tùæc töí chûác cú baãn cuãa Àaãng, lêëy phï bònh vaâ tûå phï bònh laâm quy luêåt phaát triïín cuãa Àaãng. Ngay tûâ khi ra àúâi, Àaãng Cöång saãn Viïåt Nam àaä thûåc hiïån vai troâ laänh àaåo vúái tinh thêìn traách nhiïåm cao trûúác giai cêëp vaâ dên töåc. Àaãng àaä laänh àaåo nhên dên ta hoaân thaânh cuöåc caách maång dên töåc dên chuã nhên dên, àûa caã nûúác quaá àöå lïn chuã nghôa xaä höåi. Ngaây nay, Àaãng àang laänh àaåo nhên dên ta tûâng bûúác thûåc hiïån thùæng lúåi cöng cuöåc àöíi múái, ài theo cûúng lônh do Àaãng vaåch ra, xêy dûång àêët nûúác ta trúã thaânh möåt nûúác xaä höåi chuã nghôa phöìn HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 21 vinh. 7. Taåi sao noái caách maång xaä höåi chuã nghôa laâ con àûúâng têët yïëu cuãa quaá trònh thûåc hiïån sûá mïånh lõch sûã cuãa giai cêëp cöng nhên? - Caách maång xaä höåi chuã nghôa laâ sûå caãi biïën xaä höåi möåt caách cùn baãn, àaánh dêëu bûúác chuyïín tûâ chuã nghôa tû baãn lïn chuã nghôa xaä höåi, laâ con àûúâng phaát triïín têët yïëu cuãa quaá trònh thûåc hiïån sûá mïånh lõch sûã cuãa giai cêëp cöng nhên. - Caách maång xaä höåi chuã nghôa laâ möåt têët yïëu khaách quan bùæt nguöìn tûâ sûå vêån àöång cuãa nhûäng mêu thuêîn cú baãn trong phûúng thûác saãn xuêët tû baãn chuã nghôa, trong xaä höåi tû baãn chuã nghôa. Mêu thuêîn cú baãn cuãa phûúng thûác saãn xuêët tû baãn chuã nghôa laâ mêu thuêîn giûäa lûåc lûúång saãn xuêët mang tñnh chêët xaä höåi hoaá cao vúái quan hïå saãn xuêët mang tñnh chêët tû nhên tû baãn chuã nghôa vïì tû liïåu saãn xuêët kòm haäm sûå phaát triïín cuãa noá. Àêy laâ mêu thuêîn khöng thïí àiïìu hoaâ. Lûåc lûúång saãn xuêët caâng phaát triïín thò tñnh chêët xaä höåi hoaá cuãa noá ngaây caâng cao vaâ do àoá caâng mêu thuêîn gay gùæt vúái quan hïå saãn xuêët tû baãn chuã nghôa. Chñnh tñnh chêët xaä höåi hoaá ngaây caâng cao cuãa lûåc lûúång saãn xuêët àoâi hoãi phaãi xoaá boã súã hûäu tû nhên tû baãn chuã nghôa, thiïët lêåp súã hûäu cöng cöång vïì tû liïåu saãn xuêët dûúái nhiïìu hònh thûác vaâ bûúác ài àïí taåo àõa baân cho lûåc lûúång saãn xuêët tiïëp tuåc phaát triïín tûâng bûúác tûâ thêëp àïën cao. - Mêu thuêîn cú baãn trong phûúng thûác saãn xuêët tû baãn chuã nghôa biïíu hiïån ra vïì mùåt xaä höåi laâ mêu thuêîn giûäa giai cêëp tû saãn vaâ giai cêëp vö saãn. Àêy laâ mêu thuêîn àöëi khaáng khöng thïí àiïìu hoaâ, vò giai cêëp vö saãn laâ lûåc lûúång saãn xuêët chuã yïëu cuãa xaä höåi tû baãn, saãn xuêët ra phêìn lúán cuãa caãi vêåt chêët cho xaä höåi, nhûng laåi bõ giai cêëp tû saãn boác löåt vaâ tûúác mêët quyïìn sûã duång vaâ kiïím soaát viïåc sûã duång nguöìn cuãa caãi do chñnh hoå laâm ra. Sûå vêån àöång cuãa nhûäng mêu thuêîn cú baãn trong phûúng thûác saãn xuêët tû baãn chuã nghôa vaâ xaä höåi tû baãn chuã nghôa àïën möåt luác PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 22 naâo àoá têët yïëu seä nöí ra caách maång xaä höåi chuã nghôa, maâ giai cêëp cöng nhên, do àõa võ kinh tïë - xaä höåi cuãa mònh, seä laâ àöång lûåc chñnh vaâ laâ ngûúâi laänh àaåo cuöåc caách maång àoá. - Hiïån nay, chuã nghôa tû baãn coân coá tiïìm nùng phaát triïín kinh tïë nhúâ ûáng duång nhûäng thaânh tûåu múái cuãa khoa hoåc vaâ cöng nghïå, caãi tiïën phûúng phaáp quaãn lyá, thay àöíi cú cêëu saãn xuêët, àiïìu chónh caác hònh thûác súã hûäu vaâ chñnh saách xaä höåi. Song, nhûäng mêu thuêîn cú baãn cuãa noá vêîn töìn taåi vaâ ngaây caâng trúã nïn gay gùæt. Sûå phaát triïín cuãa nhûäng mêu thuêîn àoá têët seä àïën luác chñn muöìi vaâ chó coá thïí giaãi quyïët àûúåc noá bùçng möåt cuöåc caách maång xaä höåi àûúåc chñnh chuã nghôa tû baãn chuêín bõ möåt caách húåp quy luêåt. - Tuy nhiïn, caách maång xaä höåi chuã nghôa khöng thïí diïîn ra möåt caách tûå phaát, noá laâ kïët quaã cuãa quaá trònh àêëu tranh lêu daâi, gian khöí cuãa giai cêëp vö saãn vaâ nhên dên lao àöång chöëng laåi sûå thöëng trõ cuãa giai cêëp tû saãn. Noá chó coá thïí nöí ra vaâ giaânh thùæng lúåi khi coá àuã tònh thïë, thúâi cú vaâ àiïìu kiïån chñn muöìi cuãa caách maång. Giai cêëp cöng nhên khöng thïí thûåc hiïån àûúåc sûá mïånh lõch sûã cuãa mònh bùçng con àûúâng caãi lûúng. - ÚÃ nhûäng nûúác chûa qua chïë àöå tû baãn chuã nghôa thò quaá trònh thûåc hiïån sûá mïånh lõch sûã cuãa giai cêëp cöng nhên àûúåc diïîn ra qua hai giai àoaån: giai àoaån caách maång dên töåc dên chuã vaâ giai àoaån caách maång xaä höåi chuã nghôa theo lyá luêån caách maång khöng ngûâng cuãa chuã nghôa Maác - Lïnin, trong àoá cuöåc caách maång trûúác laâ tiïìn àïì vaâ àiïìu kiïån cho cuöåc caách maång sau vaâ giûäa hai cuöåc caách maång êëy khöng hïì coá bûác tûúâng naâo ngùn caách caã. 8. Caách maång xaä höåi chuã nghôa coá nhûäng àùåc àiïím gò? Caách maång xaä höåi chuã nghôa coá nhûäng àùåc àiïím nöíi bêåt khaác hùèn caác cuöåc caách maång xaä höåi àaä tûâng diïîn ra trong lõch sûã. Thûá nhêët, caác cuöåc caách maång xaä höåi trûúác àêy chó dêîn àïën viïåc HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 23 thay thïë chïë àöå tû hûäu naây bùçng chïë àöå tû hûäu khaác, hònh thûác aáp bûác, boác löåt naây bùçng hònh thûác aáp bûác, boác löåt khaác. Traái laåi, caách maång xaä höåi chuã nghôa do chöî coá muåc tiïu cuöëi cuâng laâ xoaá boã chïë àöå tû hûäu, xaác lêåp chïë àöå cöng hûäu vïì tû liïåu saãn xuêët chuã yïëu chêëm dûát moåi hònh thûác boác löåt, moåi chïë àöå boác löåt ngûúâi, giaãi phoáng con ngûúâi khoãi tònh traång phên chia giai cêëp vaâ aáp bûác, boác löåt giai cêëp. Vò vêåy, noá cuäng laâ cuöåc caách maång sêu sùæc nhêët trong lõch sûã xaä höåi loaâi ngûúâi. + Thûá hai, caách maång xaä höåi chuã nghôa laâ cuöåc caách maång nhên dên sêu sùæc nhêët trong lõch sûã. Caác cuöåc caách maång xaä höåi trûúác àêy mûu lúåi chuã yïëu cho möåt thiïíu söë, vaâ sau khi giaânh àûúåc chñnh quyïìn, giai cêëp boác löåt thöëng trõ lêåp tûác phaãn böåi laåi nhên dên. Caách maång xaä höåi chuã nghôa mûu lúåi cho àaåi àa söë nhên dên lao àöång, löi cuöën àa söë nhên dên tham gia vaâ ài cuâng nhên dên cho àïën khi giaãi phoáng lao àöång vaâ giaãi phoáng nhên loaåi möåt caách triïåt àïí. Àiïìu àoá coá thïí thûåc hiïån àûúåc do lúåi ñch cuãa giai cêëp cöng nhên - giai cêëp laänh àaåo caách maång - vïì cú baãn thöëng nhêët vúái lúåi ñch cuãa àa söë nhên dên lao àöång. + Thûá ba, caách maång xaä höåi chuã nghôa laâ cuöåc caách maång gay go, phûác taåp vaâ lêu daâi, phaãi traãi qua nhiïìu giai àoaån múái àaåt àûúåc muåc àñch cuöëi cuâng cuãa noá laâ chuã nghôa cöång saãn. Coân caác cuöåc caách maång xaä höåi trûúác àêy, vïì cú baãn, hoaân thaânh sau khi giaânh àûúåc chñnh quyïìn vò phûúng thûác saãn xuêët múái (cuäng dûåa trïn chïë àöå tû hûäu) àaä hònh thaânh khaá vûäng chùæc trong loâng xaä höåi cuä. 9. Lyá luêån caách maång khöng ngûâng cuãa chuã nghôa Maác - Lïnin coá nöåi dung gò? Àaãng Cöång saãn Viïåt Nam àaä vêån duång lyá luêån àoá vaâo quaá trònh caách maång nûúác ta nhû thïë naâo? a) Nöåi dung lyá luêån caách maång khöng ngûâng cuãa chuã nghôa Maác - Lïnin. - Tû tûúãng caách maång khöng ngûâng cuãa C. Maác vaâ Ph. Ùngghen: PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 24 + Xuêët phaát tûâ muåc tiïu caách maång cuãa giai cêëp cöng nhên laâ xoaá boã giai cêëp, C. Maác vaâ Ph. Ùngghen chó ra rùçng, àoá laâ quaá trònh àêëu tranh giai cêëp quyïët liïåt traãi qua nhiïìu giai àoaån, möîi giai àoaån coá yïu cêìu vaâ nöåi dung cuå thïí, sau möîi giai àoaån, tuyâ theo àiïìu kiïån vaâ khaã nùng cuãa mònh thûåc hiïån nhûäng nhiïåm vuå cuãa giai àoaån kïë tiïëp. + Tû tûúãng caách maång khöng ngûâng cuãa C. Maác vaâ Ph. Ùngghen, möåt mùåt, thïí hiïån tñnh giai àoaån vaâ tñnh liïn tuåc cuãa quaá trònh caách maång cuãa giai cêëp cöng nhên. Trûúác hïët, àoá laâ viïåc giai cêëp cöng nhên vúái tñnh caách laâ lûåc lûúång chñnh trõ àöåc lêåp tham gia vaâo cuöåc caách maång dên chuã tû saãn, sau àoá, tiïën haânh àêëu tranh chöëng laåi giai cêëp tû saãn, thûåc hiïån nhiïåm vuå cuãa cuöåc caách maång xaä höåi chuã nghôa; mùåt khaác, tû tûúãng caách maång khöng ngûâng coân thïí hiïån úã chöî, cuöåc caách maång cuãa giai cêëp cöng nhên phaãi phaát triïín cho túái khi "sûå liïn hiïåp cuãa nhûäng ngûúâi vö saãn khöng nhûäng úã trong möåt nûúác maâ caã úã trong têët caã caác nûúác chiïëm àõa võ thöëng trõ trïn thïë giúái" (C. Maác). + C. Maác coân nïu àiïìu kiïån àïí thûåc hiïån caách maång khöng ngûâng laâ phaãi kïët húåp chùåt cheä phong traâo vö saãn vaâ phong traâo nöng dên. - V.I. Lïnin phaát triïín lyá luêån caách maång khöng ngûâng. + Cuöëi thïë kyã XIX àêìu thïë kyã XX, chuã nghôa tû baãn chuyïín sang giai àoaån àïë quöëc chuã nghôa, giai cêëp tû saãn àaä trúã thaânh lûåc lûúång kòm haäm sûå phaát triïín cuãa xaä höåi, giai cêëp cöng nhên trúã thaânh lûåc lûúång chñnh trõ maånh meä. + Lïnin àaä phaát triïín tû tûúãng caách maång khöng ngûâng cuãa Maác, Ùngghen vaâ saáng taåo ra lyá luêån caách maång dên chuã tû saãn kiïíu múái. Trong cuöåc caách maång naây, do tñnh chêët cuãa noá, giai cêëp cöng nhên khöng chó tham gia vaâo quaá trònh caách maång êëy maâ coân laâ lûåc lûúång laänh àaåo caách maång tû saãn kiïíu múái. Sau khi caách maång tû saãn kiïíu múái thaânh cöng, giai cêëp cöng nhên phaãi chuyïín ngay sang thûåc HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 25 hiïån nhûäng nhiïåm vuå cuãa caách maång xaä höåi chuã nghôa maâ dûát khoaát khöng "dûâng laåi úã nûãa àûúâng", Lïnin chó roä möëi quan hïå giûäa caách maång dên chuã tû saãn kiïíu múái vaâ caách maång xaä höåi chuã nghôa. Theo Lïnin, giûäa hai cuöåc caách maång àoá coá möëi quan hïå chùåt cheä vaâ khöng coá bûác tûúâng naâo ngùn caách caã, àoá laâ hai giai àoaån, tuy nöåi dung vaâ muåc àñch khaác nhau, cuãa viïåc thûåc hiïån sûá mïånh lõch sûã cuãa giai cêëp cöng nhên. + Lïnin coân nïu ra caác àiïìu kiïån àïí thûåc hiïån quaá trònh chuyïín tûâ caách maång dên chuã tû saãn kiïíu múái sang caách maång xaä höåi chuã nghôa laâ: phaãi thûåc hiïån quyïìn laänh àaåo cuãa giai cêëp cöng nhên: thûåc hiïån sûå liïn minh chùåt cheä vúái giai cêëp nöng dên: chñnh quyïìn cöng - nöng phaãi chuêín bõ moåi àiïìu kiïån àïí thûåc hiïån nhiïåm vuå cuãa chuyïn chñnh vö saãn. Trong àoá, Lïnin àùåc biïåt nhêën maånh àiïìu kiïån tiïn quyïët àïí thûåc hiïån quaá trònh caách maång khöng ngûâng laâ giai cêëp cöng nhên, thöng qua chñnh àaãng cuãa mònh, phaãi giûä vûäng vai troâ laänh àaåo caách maång. + Lïnin àaä kiïn quyïët chöëng laåi mûu toan thuã tiïu lyá luêån caách maång khöng ngûâng (nhû tû tûúãng caách maång thûúâng trûåc cuãa Tröëtxky). Vaâ chñnh tû tûúãng caách maång khöng ngûâng àaä àûa caách maång Nga àïën thùæng lúåi. b) Sûå vêån duång lyá luêån caách maång khöng ngûâng cuãa Àaãng ta. - Tûâ khi ra àúâi, trong "Luêån cûúng" nùm 1930. Àaãng ta àaä xaác àõnh caách maång Viïåt Nam phaãi traãi qua hai giai àoaån: caách maång tû saãn dên quyïìn vaâ tiïën lïn caách maång xaä höåi chuã nghôa. - Khi nûãa nûúác àûúåc giaãi phoáng (1954), Àaãng ta àaä tiïën haânh caách maång xaä höåi chuã nghôa úã miïìn Bùæc vaâ thûåc hiïån caách maång dên töåc dên chuã nhên dên úã miïìn Nam. - Sau khi caã nûúác thöëng nhêët (1975), thûåc hiïån caách maång xaä höåi chuã nghôa trïn phaåm vi caã nûúác. - Baâi hoåc xuyïn suöët quaá trònh laänh àaåo caách maång cuãa Àaãng ta PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 26 laâ: Nùæm vûäng ngoån cúâ àöåc lêåp dên töåc vaâ chuã nghôa xaä höåi, thïí hiïån quy luêåt vêån àöång cuãa caách maång Viïåt Nam trong thúâi àaåi ngaây nay. 10. Àêu laâ tñnh têët yïëu cuãa xaä höåi xaä höåi chuã nghôa vaâ nhûäng àùåc trûng cú baãn cuãa noá? - Sûå phaát triïín cuãa xaä höåi loaâi ngûúâi laâ möåt quaá trònh lõch sûã - tûå nhiïn. Sûå ra àúâi vaâ töìn taåi cuãa möåt chïë àöå xaä höåi trong möåt giai àoaån lõch sûã nhêët àõnh laâ do sûå taác àöång cuãa caác quy luêåt khaách quan. Sûå thay thïë xaä höåi naây bùçng möåt xaä höåi khaác vùn minh vaâ tiïën böå hún cuäng laâ möåt têët yïëu lõch sûã. - Sûå ra àúâi cuãa chuã nghôa xaä höåi khöng phaãi laâ möåt hiïån tûúång tûå phaát, ngêîu nhiïn, maâ coá nguöìn göëc kinh tïë xaä höåi sêu xa cuãa noá. Àoá laâ mêu thuêîn giûäa lûåc lûúång saãn xuêët xaä höåi hoaá cao vúái quan hïå chiïëm hûäu tû nhên tû baãn chuã nghôa vïì tû liïåu saãn xuêët. Biïíu hiïån vïì mùåt xaä höåi laâ mêu thuêîn giûäa giai cêëp cöng nhên vúái giai cêëp tû saãn ngaây caâng phaát triïín. Cuöåc àêëu tranh cuãa giai cêëp cöng nhên chöëng giai cêëp tû saãn phaát triïín àïën mûác cao laâ caách maång xaä höåi nöí ra. Chïë àöå xaä höåi múái ra àúâi - àoá laâ chïë àöå xaä höåi chuã nghôa, möåt xaä höåi vùn minh vaâ tiïën böå hún xaä höåi tû baãn chuã nghôa. Noá àaáp ûáng àûúåc ûúác mú vaâ nguyïån voång chñnh àaáng cuãa nhên dên lao àöång, mong muöën xoaá boã moåi aáp bûác, bêët cöng, giaãi phoáng xaä höåi, giaãi phoáng con ngûúâi. Muöën coá chuã nghôa xaä höåi têët yïëu phaãi traãi qua möåt thúâi kyâ quaá àöå lêu daâi àïí xêy dûång caã cú súã haå têìng lêîn kiïën truác thûúång têìng múái maâ troång têm laâ xêy dûång cú súã vêåt chêët - kyä thuêåt cuãa chuã nghôa xaä höåi. - Chuã nghôa xaä höåi thay thïë chuã nghôa tû baãn coá nhûäng àùåc trûng cú baãn sau: + Xoaá boã chïë àöå chiïëm hûäu tû nhên vïì tû liïåu saãn xuêët, thiïët lêåp HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 27 chïë àöå súã hûäu cöng cöång vïì tû liïåu saãn xuêët chuã yïëu. + Phaát triïín nïìn saãn xuêët xaä höåi vúái töëc àöå cao, taåo ra nhiïìu cuãa caãi coá thïí thoaã maän nhu cêìu ngaây caâng tùng cuãa xaä höåi. + Thûåc hiïån nguyïn tùæc laâm theo nùng lûåc, hûúãng theo lao àöång. + Con ngûúâi àûúåc phaát triïín toaân diïån. + Phaát triïín coá kïë hoaåch àõnh hûúáng nïìn kinh tïë, vùn hoaá xaä höåi. Chuã nghôa xaä höåi laâ giai àoaån àêìu cuãa möåt xaä höåi vùn minh. - Vêån duång nhûäng tû tûúãng trïn cuãa chuã nghôa Maác, Àaãng ta xaác àõnh xaä höåi xaä höåi chuã nghôa maâ nhên dên ta xêy dûång laâ xaä höåi: + Do nhên dên lao àöång laâm chuã. + Coá möåt nïìn kinh tïë phaát triïín cao dûåa trïn lûåc lûúång saãn xuêët hiïån àaåi vaâ chïë àöå cöng hûäu vïì tû liïåu saãn xuêët chuã yïëu. + Coá nïìn vùn hoaá tiïn tiïën, àêåm àaâ baãn sùæc dên töåc. + Con ngûúâi àûúåc giaãi phoáng khoãi aáp bûác, boác löåt, bêët cöng, laâm theo nùng lûåc, hûúãng theo lao àöång, coá cuöåc söëng êëm no, tûå do, haånh phuác, coá àiïìu kiïån phaát triïín toaân diïån caá nhên. + Caác dên töåc trong nûúác bònh àùèng, àoaân kïët vaâ giuáp àúä lêîn nhau cuâng tiïën böå. + Coá quan hïå hûäu nghõ vaâ húåp taác vúái nhên dên têët caã caác nûúác trïn thïë giúái. 11. Àêu laâ tñnh têët yïëu, thûåc chêët vaâ àùåc àiïím cuãa thúâi kyâ quaá àöå lïn chuã nghôa xaä höåi? a) Quaá àöå lïn chuã nghôa xaä höåi laâ möåt têët yïëu lõch sûã. Àoá laâ möåt thúâi kyâ caãi biïën caách maång tûâ xaä höåi noå sang xaä höåi kia; laâ möåt thúâi kyâ "sinh àeã" keáo daâi vaâ àau àúán. Thúâi kyâ àoá bùæt àêìu tûâ sau khi caách maång vö saãn thaânh cöng, giai cêëp cöng nhên giaânh àûúåc chñnh quyïìn nhaâ nûúác vaâ kïët thuác khi xêy dûång xong cú súã vêåt chêët - kyä thuêåt cuãa chuã nghôa xaä höåi. PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 28 Caác nhaâ saáng lêåp chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc àaä nïu ra hai kiïíu quaá àöå lïn chuã nghôa xaä höåi: Quaá àöå trûåc tiïëp tûâ chuã nghôa tû baãn lïn chuã nghôa xaä höåi vaâ quaá àöå giaán tiïëp tûâ nhûäng xaä höåi tiïìn tû baãn chuã nghôa lïn chuã nghôa xaä höåi. Duâ laâ trûåc tiïëp hay giaán tiïëp àïìu phaãi traãi qua möåt quaá trònh gay go, phûác taåp vaâ lêu daâi. ÚÃ möîi nûúác do nhûäng àiïìu kiïån lõch sûã, kinh tïë, xaä höåi khaác nhau maâ àöå daâi, ngùæn cuãa thúâi kyâ quaá àöå coá khaác nhau. Cêìn phaãi coá möåt thúâi kyâ quaá àöå lêu daâi àïí àöíi múái nïìn saãn xuêët xaä höåi. Cêìn coá thúâi gian múái thay àöíi cùn baãn trong moåi lônh vûåc cuãa àúâi söëng xaä höåi vaâ phaãi traãi qua möåt cuöåc àêëu tranh quyïët liïåt múái coá thïí thùæng àûúåc sûác maånh to lúán cuãa thoái quen quaãn lyá theo kiïíu tiïíu tû saãn vaâ tû saãn. b) Thûåc chêët cuãa thúâi kyâ quaá àöå lïn chuã nghôa xaä höåi laâ thúâi kyâ àêëu tranh quyïët liïåt giûäa möåt bïn laâ giai cêëp cöng nhên liïn minh vúái caác têìng lúáp nhên dên lao àöång khaác (chuã yïëu laâ nöng dên vaâ têìng lúáp trñ thûác) àïí giaânh chñnh quyïìn, àûa àêët nûúác quaá àöå lïn chuã nghôa xaä höåi: vúái möåt bïn laâ caác giai cêëp boác löåt vaâ caác thïë lûåc phaãn àöång múái bõ àaánh àöí, nhûng chûa hoaân toaân bõ xoaá boã vïì mùåt giai cêëp àang àûúåc boån àïë quöëc vaâ caác thïë lûåc phaãn àöång quöëc tïë giuáp àúä. Chuáng àang hy voång giaânh laåi "caái thiïn àûúâng" àaä mêët. ÚÃ nhûäng nûúác keám phaát triïín, trong thúâi kyâ quaá àöå lïn chuã nghôa xaä höåi, tñnh chêët quyïët liïåt cuãa cuöåc àêëu tranh giai cêëp coân àûúåc biïíu hiïån cuå thïí dûúái daång cuöåc àêëu tranh dai dùèng vaâ quyïët liïåt giûäa hai con àûúâng phaát triïín: con àûúâng phaát triïín lïn chuã nghôa xaä höåi vúái con àûúâng phaát triïín theo chuã nghôa tû baãn. c) Àùåc àiïím nöíi bêåt cuãa thúâi kyâ quaá àöå lïn chuã nghôa xaä höåi laâ nhûäng nhên töë cuãa xaä höåi múái vaâ nhûäng taân dû cuãa xaä höåi cuä töìn taåi àan xen lêîn nhau vaâ àêëu tranh vúái nhau trïn caác lônh vûåc kinh tïë, chñnh trõ, vùn hoaá, tû tûúãng vaâ phong tuåc têåp quaán. HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 29 + Vïì mùåt kinh tïë: laâ nïìn kinh tïë haâng hoaá nhiïìu thaânh phêìn. + Gùæn liïìn vúái caác thaânh phêìn kinh tïë laâ cú cêëu xaä höåi coân nhiïìu giai cêëp vaâ têìng lúáp xaä höåi coá lúåi ñch cùn baãn khaác nhau. + Vïì mùåt xaä höåi, coân coá sûå khaác biïåt cú baãn giûäa thaânh thõ vaâ nöng thön, àöìng bùçng vaâ miïìn nuái, lao àöång trñ oác vaâ lao àöång chên tay, vêën àïì bònh àùèng vaâ cöng bùçng xaä höåi cêìn phaãi àûúåc xaác lêåp dêìn dêìn. + Vïì mùåt vùn hoaá, tû tûúãng: bïn caånh nïìn vùn hoaá múái, löëi söëng múái vûâa xêy dûång, coân töìn taåi nhûäng taân tñch cuãa nïìn vùn hoaá cuä, löëi söëng cuä, tû tûúãng cuä laåc hêåu, thêåm chñ phaãn àöång, gêy caãn trúã khöng nhoã cho con àûúâng ài lïn chuã nghôa xaä höåi cuãa caác dên töåc sau khi múái àûúåc giaãi phoáng. 12. Taåi sao noái quaá àöå lïn chuã nghôa xaä höåi úã Viïåt Nam laâ möåt têët yïëu lõch sûã? a) V.I. Lïnin viïët: têët caã caác dên töåc àïìu seä ài lïn chuã nghôa xaä höåi, àoá laâ àiïìu khöng traánh khoãi, nhûng caác dên töåc tiïën túái chuã nghôa xaä höåi khöng phaãi hoaân toaân giöëng nhau. - Chñnh Maác, Ùngghen vaâ Lïnin àïìu cho rùçng caác nûúác laåc hêåu vïì kinh tïë vêîn coá khaã nùng tiïën thùèng lïn chuã nghôa xaä höåi maâ khöng phaãi traãi qua chïë àöå tû baãn chuã nghôa. - Lõch sûã thïë giúái cuäng àaä coá nhiïìu trûúâng húåp boã qua möåt hònh thaái kinh tïë - xaä höåi löîi thúâi àïí tiïën thùèng lïn hònh thaái kinh tïë - xaä höåi tiïën böå hún. Nhû vêåy, viïåc nûúác ta tiïën thùèng lïn chuã nghôa xaä höåi boã qua chïë àöå tû baãn chuã nghôa, mùåc duâ laâ möåt trûúâng húåp àùåc biïåt, vêîn laâ möåt hiïån tûúång phuâ húåp vúái quy luêåt phaát triïín lõch sûã. b) Thúâi àaåi ngaây nay laâ thúâi àaåi quaá àöå tûâ chuã nghôa tû baãn lïn chuã nghôa xaä höåi trïn phaåm vi thïë giúái. Viïåt Nam lûåa choån con àûúâng xaä höåi chuã nghôa laâ phuâ húåp vúái xu thïë tiïën böå cuãa thúâi àaåi. PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 30 - Thúâi àaåi ngaây nay àùåt ra nhûäng thaách thûác to lúán àöëi vúái caác nûúác laåc hêåu vïì kinh tïë, àöìng thúâi laåi taåo ra nhûäng cú höåi lúán lao àöëi vúái nhûäng nûúác vaâ vuâng laänh thöí naây. Àaâi Loan, Xingapo, Höìng Cöng, Haân Quöëc laâ nhûäng thñ duå vïì sûå phaát triïín nhaãy voåt trong lônh vûåc kinh tïë vaâ cöng nghïå. c) Trong sûå nghiïåp giaãi phoáng dên töåc, chñnh lõch sûã àaä lûåa choån Àaãng Cöång saãn Viïåt Nam laâm ngûúâi àaåi diïån cho dên töåc, laänh àaåo caách maång giaãi phoáng dên töåc; do vêåy, àõnh hûúáng xaä höåi chuã nghôa àaä àûúåc thûâa nhêån ngay tûâ cuöåc caách maång dên töåc dên chuã. - Cuöåc caách maång dên töåc dên chuã nhên dên do Àaãng Cöång saãn Viïåt Nam laänh àaåo giaânh àûúåc thùæng lúåi àaä taåo ra nhûäng tiïìn àïì khaách quan cho sûå quaá àöå lïn chuã nghôa xaä höåi. - Baãn thên nhên dên lao àöång Viïåt Nam àaä coá kinh nghiïåm vaâ hiïíu biïët sêu sùæc vïì chïë àöå thûåc dên tû baãn vúái nhûäng tïå naån xêëu xa cuãa noá trong viïåc aáp bûác boác löåt quêìn chuáng vaâ hoå tûâ chöëi con àûúâng tû baãn chuã nghôa, ài theo con àûúâng xaä höåi chuã nghôa. Nhû vêåy, nûúác ta quaá àöå lïn chuã nghôa xaä höåi khöng qua chïë àöå tû baãn chuã nghôa laâ sûå lûåa choån coá tñnh lõch sûã phuâ húåp vúái lúåi ñch cuãa dên töåc vaâ nhên dên, phuâ húåp vúái xu thïë phaát triïín tiïën böå cuãa thúâi àaåi. d) Trong tònh hònh thïë giúái hiïån nay, trong khi àaánh giaá àêìy àuã nhûäng khoá khùn àang gùåp phaãi, nûúác ta vêîn kiïn trò con àûúâng xaä höåi chuã nghôa vaâ thûåc hiïån cöng cuöåc àöíi múái toaân diïån sûå nghiïåp xêy dûång àêët nûúác. Àûúâng löëi àöíi múái cuãa Àaåi höåi VI, Àaåi höåi VII vaâ Àaåi höåi VIII cuãa Àaãng Cöång saãn Viïåt Nam. Hiïën phaáp 1992 cuãa nûúác ta àaä thïí hiïån sêu sùæc yá chñ àoá cuãa toaân Àaãng, toaân dên töåc trong sûå nghiïåp phaát triïín àêët nûúác. 13. Haäy trònh baây nhûäng muåc tiïu vaâ phûúng hûúáng cú baãn cuãa thúâi kyâ quaá àöå lïn chuã nghôa xaä höåi úã Viïåt Nam laâ gò? - Viïåt Nam tiïën lïn chuã nghôa xaä höåi boã qua chïë àöå tû baãn chuã HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 31 nghôa, tûâ möåt xaä höåi vöën laâ thuöåc àõa nûãa phong kiïën, lûåc lûúång saãn xuêët phaát triïín rêët thêëp nïëu khöng àûúåc nhanh choáng khùæc phuåc seä khoá àuöíi kõp trònh àöå chung thêåm chñ dïî bõ tuåt hêåu. Àêët nûúác traãi qua haâng chuåc nùm chiïën tranh taân phaá nùång nïì. Nhûäng taân dû cuãa chuã nghôa thûåc dên, phong kiïën coân nhiïìu. Chuã nghôa xaä höåi thïë giúái àang lêm vaâo cuöåc khuãng hoaãng nghiïm troång. Trong khi thuác àêíy xêy dûång vaâ phaát triïín kinh tïë theo cú chïë thõ trûúâng, tùng cûúâng giao lûu vaâ höåi nhêåp vúái kinh tïë khu vûåc vaâ thïë giúái thò laåi àïì phoâng nguy cú ài chïåch theo con àûúâng tû baãn chuã nghôa vaâ nhûäng tïå naån tham nhuäng, tha hoaá, biïën chêët gùæn liïìn vúái mùåt traái cuãa cú chïë thõ trûúâng. Khöng nhûäng thïë caác thïë lûåc thuâ àõch laåi thûúâng xuyïn tòm caách phaá hoaåi chïë àöå xaä höåi chuã nghôa vaâ nïìn àöåc lêåp cuãa nhên dên ta. Bùçng nhiïìu thuã àoaån trong àoá coá thuã àoaån diïîn biïën hoaâ bònh. Àoá laâ nhûäng khoá khùn lúán. - Song, chuáng ta cuäng coá nhûäng thuêån lúåi cú baãn. Chñnh quyïìn nhên dên ngaây caâng àûúåc cuãng cöë vaâ tùng cûúâng. Chïë àöå chñnh trõ öín àõnh. Dên töåc ta anh huâng vaâ saáng taåo. Cuöåc caách maång khoa hoåc vaâ cöng nghïå hiïån àaåi cuâng vúái xu thïë quöëc tïë hoaá àúâi söëng kinh tïë thïë giúái àang taåo ra thúâi cú to lúán cho dên töåc ta phaát triïín. - Muåc tiïu töíng quaát phaãi àaåt túái khi kïët thuác thúâi kyâ quaá àöå laâ "xêy dûång xong vïì cú baãn nhûäng cú súã kinh tïë cuãa chuã nghôa xaä höåi, vúái kiïën truác thûúång têìng vïì chñnh trõ vaâ tû tûúãng, vùn hoaá phuâ húåp, laâm cho àêët nûúác ta trúã thaânh möåt nûúác xaä höåi chuã nghôa phöìn vinh". - Quaá àöå lïn chuã nghôa xaä höåi úã nûúác ta laâ quaá trònh lêu daâi, qua nhiïìu chùång àûúâng. Muåc tiïu cuãa chùång àûúâng àêìu laâ: "Thöng qua àöíi múái toaân diïån, xaä höåi àaåt túái traång thaái öín àõnh vûäng chùæc, taåo thïë phaát triïín nhanh úã chùång sau”. Àïí thûåc hiïån muåc tiïu dên giaâu, nûúác maånh, theo con àûúâng xaä höåi chuã nghôa, àiïìu quan troång nhêët laâ phaãi caãi biïën cùn baãn tònh traång kinh tïë - xaä höåi keám phaát triïín, chiïën thùæng nhûäng lûåc lûúång PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 32 caãn trúã viïåc thûåc hiïån muåc tiïu àoá, trûúác hïët laâ caác thïë lûåc thuâ àõch chöëng àöåc lêåp dên töåc vaâ chuã nghôa xaä höåi. - Phûúng hûúáng cú baãn àïí àaåt túái muåc tiïu töíng quaát noái trïn laâ: Möåt laâ, xêy dûång nhaâ nûúác phaáp quyïìn xaä höåi chuã nghôa, nhaâ nûúác cuãa dên, do dên vaâ vò dên, lêëy liïn minh giai cêëp cöng nhên vúái giai cêëp nöng dên vaâ têìng lúáp trñ thûác laâm nïìn taãng, do Àaãng cöång saãn laänh àaåo, thûåc hiïån àêìy àuã quyïìn dên chuã cuãa nhên dên, giûä nghiïm kyã cûúng xaä höåi, chuyïn chñnh vúái moåi haânh àöång xêm phaåm lúåi ñch cuãa Töí quöëc vaâ nhên dên. Hai laâ, phaát triïín lûåc lûúång saãn xuêët, cöng nghiïåp hoaá àêët nûúác theo hûúáng hiïån àaåi, gùæn liïìn vúái phaát triïín möåt nïìn nöng nghiïåp toaân diïån laâ nhiïåm vuå trung têm, nhùçm tûâng bûúác xêy dûång cú súã vêåt chêët - kyä thuêåt cuãa chuã nghôa xaä höåi, khöng ngûâng nêng cao nùng suêët lao àöång xaä höåi vaâ caãi thiïån àúâi söëng nhên dên. Ba laâ, phuâ húåp vúái sûå phaát triïín cuãa lûåc lûúång saãn xuêët thiïët lêåp tûâng bûúác quan hïå saãn xuêët xaä höåi chuã nghôa tûâ thêëp àïën cao, vúái sûå àa daång vïì hònh thûác súã hûäu. Phaát triïín nïìn kinh tïë haâng hoaá nhiïìu thaânh phêìn, theo àõnh hûúáng xaä höåi chuã nghôa, vêån haânh theo cú chïë thõ trûúâng, coá sûå quaãn lyá cuãa Nhaâ nûúác. Böën laâ, tiïën haânh caách maång xaä höåi chuã nghôa trïn lônh vûåc tû tûúãng vaâ vùn hoaá, laâm cho thïë giúái quan Maác - Lïnin, tû tûúãng vaâ àaåo àûác Höì Chñ Minh giûä võ trñ chó àaåo trong àúâi söëng tinh thêìn cuãa nhên dên, kïë thûâa vaâ phaát huy truyïìn thöëng vùn hoaá töët àeåp cuãa têët caã caác dên töåc trong nûúác, tiïëp thu nhûäng tinh hoa vùn hoaá nhên loaåi, xêy dûång möåt xaä höåi dên chuã, vùn minh vò lúåi ñch chên chñnh vaâ phêím giaá con ngûúâi vúái trònh àöå tri thûác, àaåo àûác, thïí lûåc vaâ thêím myä ngaây caâng cao. Nùm laâ, thûåc hiïån chñnh saách àaåi àoaân kïët dên töåc, cuãng cöë vaâ múã röång mùåt trêån thöëng nhêët, têåp húåp moåi lûåc lûúång phêën àêëu vò sûå nghiïåp dên giaâu, nûúác maånh. Thûåc hiïån chñnh saách àöëi ngoaåi hoaâ HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 33 bònh húåp taác hûäu nghõ àöëi vúái têët caã caác nûúác, trung thaânh vúái chuã nghôa quöëc tïë cuãa giai cêëp cöng nhên. Saáu laâ, xêy dûång chuã nghôa xaä höåi vaâ baão vïå Töí quöëc laâ hai nhiïåm vuå chiïën lûúåc cuãa caách maång Viïåt Nam. Baãy laâ, xêy dûång Àaãng trong saåch, vûäng maånh vïì chñnh trõ, tû tûúãng vaâ töí chûác ngang têìm nhiïåm vuå, baão àaãm cho Àaãng laâm troân traách nhiïåm laänh àaåo sûå nghiïåp àöíi múái thùæng lúåi. 14. Hïå thöëng chñnh trõ xaä höåi chuã nghôa laâ gò? Baãn chêët cuãa hïå thöëng àoá? a) Theo nghôa heåp, hïå thöëng chñnh trõ laâ caác töí chûác chñnh trõ xaä höåi nhû caác àaãng chñnh trõ, nhaâ nûúác, caác töí chûác xaä höåi - chñnh trõ khaác, caác phong traâo xaä höåi - chñnh trõ• coá möëi liïn hïå trûåc tiïëp hay giaán tiïëp vúái quyïìn lûåc chñnh trõ. - Hïå thöëng chñnh trõ xaä höåi chuã nghôa laâ möåt cú cêëu xaä höåi bao göìm Àaãng cöång saãn, nhaâ nûúác, caác àoaân thïí vaâ caác töí chûác xaä höåi - chñnh trõ hoaåt àöång dûúái sûå laänh àaåo cuãa Àaãng cöång saãn, nhùçm thûåc hiïån quyïìn lûåc cuãa nhên dên àïí xêy dûång chuã nghôa xaä höåi. - Hïå thöëng chñnh trõ xaä höåi chuã nghôa bùæt àêìu àûúåc hònh thaânh ngay sau thùæng lúåi cuãa caách maång xaä höåi chuã nghôa vaâ noá dêìn dêìn phaát triïín, hoaân thiïån trïn cú súã hònh thaânh vaâ phaát triïín phûúng thûác saãn xuêët xaä höåi chuã nghôa. - Hïå thöëng chñnh trõ xaä höåi chuã nghôa laâ khaái niïåm röång hún "hïå thöëng chuyïn chñnh vö saãn". Hïå thöëng chuyïn chñnh vö saãn chó bao göìm nhûäng töí chûác cú baãn nhêët cuãa hïå thöëng chñnh trõ xaä höåi chuã nghôa. b) Baãn chêët cuãa möåt hïå thöëng chñnh trõ àûúåc quy àõnh búãi hai yïëu töë cú baãn nhêët laâ: quan hïå saãn xuêët naâo àùåc trûng cho xaä höåi vaâ giai cêëp naâo laâ giai cêëp cêìm quyïìn. - Trong chuã nghôa xaä höåi, quan bïå saãn xuêët xaä höåi chuã nghôa àoáng vai troâ chuã àaåo vaâ giai cêëp cöng nhên laâ giai cêëp cêìm quyïìn. Àiïìu àoá PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 34 quy àõnh baãn chêët cuãa hïå thöëng chñnh trõ xaä höåi chuã nghôa vaâ baãn chêët àoá thïí hiïån trïn nhûäng mùåt chuã yïëu nhû sau: Möåt laâ, baãn chêët giai cêëp cuãa hïå thöëng chñnh trõ xaä höåi chuã nghôa thïí hiïån baãn chêët cuãa giai cêëp cöng nhên. Hai laâ, baãn chêët dên chuã cuãa hïå thöëng chñnh trõ xaä höåi chuã nghôa laâ sûå thöëng trõ cuãa àa söë nhên dên lao àöång àöëi vúái thiïíu söë boác löåt. Ba laâ, baãn chêët thöëng nhêët, khöng àöëi khaáng cuãa hïå thöëng chñnh trõ xaä höåi chuã nghôa coá cú súã laâ chïë àöå cöng hûäu xaä höåi chuã nghôa vïì tû liïåu saãn xuêët chuã yïëu vaâ sûå thöëng nhêët vïì lúåi ñch cú baãn cuãa àa söë nhên dên lao àöång. - Vúái baãn chêët àoá, hïå thöëng chñnh trõ xaä höåi chuã nghôa laâ bûúác quaá àöå chñnh trõ tiïën túái xaä höåi cöång saãn chuã nghôa hoaân toaân. 15. Caác töí chûác chñnh trõ trong hïå thöëng chñnh trõ xaä höåi chuã nghôa coá vai troâ nhû thïë naâo? Trong caác nûúác khaác nhau, caác töí chûác chñnh trõ tham gia vaâo hïå thöëng chñnh trõ xaä höåi chuã nghôa cuäng khaác nhau. Caác töí chûác chñnh trõ chuã yïëu trong hïå thöëng chñnh trõ xaä höåi chuã nghôa laâ: Àaãng cöång saãn, nhaâ nûúác vaâ caác töí chûác xaä höåi - chñnh trõ khaác. - Àaãng cöång saãn laâ möåt böå phêån cuãa hïå thöëng chñnh trõ nhûng laåi laâ haåt nhên laänh àaåo cuãa toaân hïå thöëng chñnh trõ. Vai troâ laänh àaåo cuãa Àaãng cöång saãn thïí hiïån trïn caác mùåt chuã yïëu laâ: + Àïì ra cûúng lônh, àûúâng löëi, chiïën lûúåc, chñnh saách vaâ töí chûác thûåc hiïån. + Àaãng thûåc hiïån sûå laänh àaåo thöng qua nhaâ nûúác vaâ caác àoaân thïí, thöng qua hoaåt àöång cuãa caác àaãng viïn. - Nhaâ nûúác laâ cú quan quyïìn lûåc, thûåc hiïån quyïìn lûåc cuãa nhên dên. Àoá laâ nhaâ nûúác cuãa dên, do dên, vò dên, do Àaãng cöång saãn laänh àaåo. + Thöng qua nhaâ nûúác maâ Àaãng cöång saãn thûåc hiïån àûúåc sûå laänh HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 35 àaåo àöëi vúái toaân xaä höåi. + Nhaâ nûúác laâ cú quan quaãn lyá xaä höåi bùçng Hiïën phaáp vaâ phaáp luêåt; noá chõu sûå giaám saát cuãa caác àoaân thïí, caác töí chûác quêìn chuáng. + Nhaâ nûúác xaä höåi chuã nghôa thûåc hiïån hai chûác nùng cú baãn: àöëi nöåi vaâ àöëi ngoaåi. Nhaâ nûúác xaä höåi chuã nghôa têåp trung vaâ thöëng nhêët caác quyïìn lûåc nhûng coá sûå phên cöng roä raâng caác quyïìn lêåp phaáp, haânh phaáp vaâ tû phaáp. - Caác töí chûác xaä höåi - chñnh trõ cuãa quêìn chuáng hoaåt àöång theo nguyïn tùæc tûå nguyïån, tûå quaãn, tuây theo nhûäng àùåc àiïím khaác nhau vïì giúái, lûáa tuöíi, nghïì nghiïåp• + Caác töí chûác naây taåo nïn cú súã chñnh trõ - xaä höåi cuãa nhaâ nûúác vaâ goáp phêìn tùng cûúâng vai troâ laänh àaåo cuãa Àaãng cöång saãn àöëi vúái quêìn chuáng. + Caác töí chûác naây coá hònh thûác, phûúng thûác cöng taác rêët àa daång. Cú chïë hoaåt àöång cuãa hïå thöëng chñnh trõ xaä höåi chuã nghôa laâ: Àaãng laänh àaåo toaân diïån hïå thöëng chñnh trõ nhên dên lao àöång thûåc hiïån quyïìn laâm chuã bùçng nhaâ nûúác vaâ caác töí chûác chñnh trõ - xaä höåi cuãa mònh. 16. Àêu laâ sûå khaác nhau vïì chêët giûäa hïå thöëng chñnh trõ xaä höåi chuã nghôa vúái hïå thöëng chñnh trõ töìn taåi trong caác xaä höåi trûúác àoá? Sûå ra àúâi cuãa chïë àöå xaä höåi chuã nghôa vaâ hïå thöëng chñnh trõ xaä höåi chuã nghôa àaánh dêëu sûå thay àöíi to lúán trong tiïën trònh phaát triïín cuãa xaä höåi loaâi ngûúâi. - Caác chïë àöå xaä höåi trûúác - tûâ chïë àöå chiïëm hûäu nö lïå àïën phong kiïën vaâ tû baãn chuã nghôa, tuy laâ caác chïë àöå xaä höåi rêët khaác nhau vïì mûác àöå vaâ trònh àöå phaát triïín, laâ nhûäng nêëc thang khaác nhau cuãa tiïën böå xaä höåi, nhûng àïìu coá chung möåt baãn chêët laâ duy trò chïë àöå aáp bûác, boác löåt cuãa möåt thiïíu söë àöëi vúái àa söë. Vïì baãn chêët kinh tïë, nhûäng chïë àöå xaä höåi naây laâ nhûäng hònh thaái lõch sûã khaác nhau cuãa PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 36 chïë àöå chiïëm hûäu tû nhên vïì tû liïåu saãn xuêët cuãa xaä höåi. Boác löåt vïì kinh tïë vaâ nö dõch vïì chñnh trõ, vùn hoaá, tinh thêìn laâ hïå quaã têët yïëu phaát sinh tûâ cùn nguyïn kinh tïë. Noá biïíu hiïån thaânh mêu thuêîn àöëi khaáng trong caác quan hïå giai cêëp cuãa xaä höåi. Do àoá hïå thöëng chñnh trõ trong caác xaä höåi naây vêån àöång trong tñnh àöëi lêåp vaâ phên cûåc. Quyïìn lûåc kinh tïë vaâ chñnh trõ cuãa giai cêëp thöëng trõ àûúåc thûåc hiïån trïn cú súã xung àöåt vaâ loaåi trûâ quyïìn lûåc cuãa àa söë ngûúâi lao àöång. Trong möåt söë trûúâng húåp vaâ úã nhûäng thúâi àiïím nhêët àõnh, nïëu xaä höåi àaåt àûúåc möåt söë tiïën böå naâo àoá vïì quyïìn lúåi coá yá nghôa àöëi vúái nhên dên thò àiïìu àoá chuã yïëu laâ kïët quaã àêëu tranh cuãa quêìn chuáng àem laåi. Cuöåc àêëu tranh vò dên chuã, vò hoaâ bònh vaâ caác muåc tiïu khaác cuãa giai cêëp cöng nhên vaâ nhên dên lao àöång trong xaä höåi tû baãn buöåc giai cêëp tû saãn phaãi coá nhûäng nhûúång böå, àiïìu chónh trong chñnh saách vaâ phaáp luêåt laâ möåt vñ duå tiïu biïíu. Tuy vêåy, vïì cú baãn, nhûäng quyïìn lúåi vaâ lúåi ñch cuãa nhên dên trong caác chïë àöå xaä höåi trûúác àêy àïìu àaä bõ cùæt xeán vaâ hònh thûác hoaá. Àoá chñnh laâ haån chïë phöí biïën cuãa têët caã caác chïë àöå xaä höåi trûúác chuã nghôa xaä höåi, khi maâ nhên dên chûa trúã thaânh chuã thïí quyïìn lûåc xaä höåi. - Sûå ra àúâi cuãa chïë àöå xaä höåi chuã nghôa àaä múã ra khaã nùng khùæc phuåc triïåt àïí nhûäng haån chïë àoá bùçng caách xoaá boã tònh traång boác löåt vaâ aáp bûác dûåa trïn chïë àöå chiïëm hûäu tû nhên vïì tû liïåu saãn xuêët, xaác lêåp chïë àöå cöng hûäu. Àoá laâ tiïìn àïì kinh tïë àaãm baão cho quêìn chuáng lao àöång nùæm lêëy quyïìn lûåc xaä höåi, thûåc hiïån muåc tiïu giaãi phoáng ngûúâi lao àöång laâm cho hoå trúã thaânh ngûúâi chuã thûåc sûå cuãa xaä höåi xaä höåi chuã nghôa. Tuy nhiïn, sûå phaát sinh vaâ hoaân thiïån cuãa caác quan hïå kinh tïë, caác quan hïå xaä höåi mang tñnh chêët xaä höåi chuã nghôa diïîn ra trong quaá trònh lõch sûã lêu daâi cho nïn trong möåt thúâi gian nhêët àõnh, hïå thöëng chñnh trõ xaä höåi chuã nghôa chûa böåc löå àêìy àuã baãn chêët cuãa noá, thêåm chñ coân böåc löå nhûäng mùåt non yïëu traái vúái baãn chêët vöën coá cuãa noá. Hïå thöëng chñnh trõ xaä höåi chuã nghôa tuy HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 37 àûúåc hònh thaânh ngay sau thùæng lúåi cuãa cuöåc caách maång chñnh trõ cuãa giai cêëp cöng nhên, nhùçm xaác lêåp vai troâ laänh àaåo cuãa àaãng cöång saãn, nhûng noá chó àûúåc hoaân thiïån dêìn trong quaá trònh xêy dûång chuã nghôa xaä höåi. Tûâ phên tñch sûå khaác nhau vïì chêët cuãa hïå thöëng chñnh trõ xaä höåi chuã nghôa vúái caác hïå thöëng chñnh trõ töìn taåi trong caác xaä höåi trûúác àoá, chuáng ta coá thïí ruát ra mêëy nhêån xeát: - Hïå thöëng chñnh trõ xaä höåi chuã nghôa chó coá thïí phaát huy àûúåc sûác maånh cuãa mònh trïn cú súã tùng cûúâng sûå laänh àaåo cuãa àaãng vaâ hoaåt àöång cuãa têët caã caác thaânh töë, caác töí chûác trong hïå thöëng theo nhûäng chûác nùng àùåc thuâ cuãa noá, nhùçm möåt muåc àñch chung vò lúåi ñch cuãa giai cêëp cöng nhên vaâ cuäng vò lúåi ñch chung cuãa xaä höåi. - Àaãm baão quyïìn dên chuã vaâ laâm chuã cuãa nhên dên lao àöång, tiïën túái nïìn dên chuã xaä höåi chuã nghôa phaát triïín vaâ hoaân thiïån noá vïì moåi mùåt laâ muåc tiïu trûåc tiïëp cuãa hïå thöëng chñnh trõ xaä höåi chuã nghôa. - Hïå thöëng chñnh trõ xaä höåi phaãi àûúåc xêy dûång vaâ thûúâng xuyïn àöíi múái baão àaãm hoaåt àöång coá hiïåu quaã, coá khaã nùng àiïìu chónh vaâ tûå àiïìu chónh àïí khùæc phuåc sûå trò trïå vaâ nhûäng nhûúåc àiïím khöng àaáng coá, phaát huy baãn chêët töët àeåp vöën coá cuãa noá. 17. Thïë naâo laâ dên chuã vaâ dên chuã xaä höåi chuã nghôa? Baãn chêët dên chuã xaä höåi chuã nghôa laâ gò? a) Dên chuã - Dên chuã, trûúác hïët, laâ möåt phaåm truâ chñnh trõ liïn quan àïën quyïìn lûåc cuãa nhên dên, quyïìn tûå do vaâ bònh àùèng cuãa cöng dên. (Dên chuã, theo tiïëng Hy Laåp, göìm hai tûâ gheáp laåi: demos - nhên dên vaâ kratos - sûác maånh, quyïìn lûåc). - Dên chuã vúái tû caách laâ chïë àöå nhaâ nûúác, laâ saãn phêím cuãa quan hïå giai cêëp vaâ àêëu tranh giai cêëp, phaãn aánh baãn chêët cuãa giai cêëp cêìm quyïìn vaâ bõ quy àõnh búãi quan hïå saãn xuêët àùåc trûng cho xaä höåi àoá. Vêën àïì dên chuã bao giúâ cuäng àûúåc àùåt ra laâ: dên chuã vúái giai cêëp naâo, PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 38 têìng lúáp naâo vaâ chuyïn chñnh vúái ai, vúái giai cêëp naâo. - Nhiïìu thaânh quaã dên chuã maâ nhên loaåi àaåt àûúåc trúã thaânh nhûäng giaá trõ nhên vùn chung cuãa quaá trònh giaãi phoáng con ngûúâi vaâ tiïën böå xaä höåi. Àoá laâ nhûäng nöåi dung chuã yïëu cuãa khaái niïåm "dên chuã" úã giaác àöå cuãa mön hoåc. b) Dên chuã xaä höåi chuã nghôa - Dên chuã xaä höåi chuã nghôa ra àúâi nhû laâ kïët quaã têët yïëu cuãa lõch sûã àêëu tranh lêu daâi cuãa nhên dên laoàöång vò sûå nghiïåp giaãi phoáng toaân thïí nhên dên lao àöång. Lêìn àêìu tiïn trong lõch sûã, nïìn dên chuã cho àaåi àa söë nhên dên lao àöång àaä àûúåc hònh thaânh. - Dên chuã xaä höåi chuã nghôa laâ nïìn dên chuã maâ trong àoá moåi quyïìn lûåc thuöåc vïì nhên dên, trûúác hïët laâ nhên dên lao àöång: xaä höåi àûúåc quaãn lyá búãi nhên dên vaâ vò nhên dên thöng qua nhaâ nûúác xaä höåi chuã nghôa do chñnh nhên dên lêåp ra; moåi ngûúâi àïìu àûúåc baão àaãm trïn thûåc tïë quyïìn tûå do, bònh àùèng vaâ caác quyïìn cú baãn khaác. c) Baãn chêët cuãa dên chuã xaä höåi chuã nghôa Baãn chêët cuãa dên chuã xaä höåi chuã nghôa thïí hiïån trïn caác khña caånh sau: - Dên chuã xaä höåi chuã nghôa laâ chïë àöå dên chuã röång raäi nhêët trong lõch sûã nhûng noá vêîn laâ nïìn dên chuã mang tñnh giai cêëp - àoá laâ tñnh giai cêëp cöng nhên, dên chuã ài àöi vúái têåp trung, vúái kyã cûúng, kyã luêåt, traách nhiïåm cuãa cöng dên trûúác phaáp luêåt. - Dên chuã xaä höåi chuã nghôa coá cú súã kinh tïë - xaä höåi baão àaãm, trong àoá chïë àöå súã hûäu cöng cöång vïì tû liïåu saãn xuêët àaãm baão sûå thöëng nhêët lúåi ñch cú baãn giûäa caác giai cêëp, têìng lúáp, caá nhên vúái xaä höåi. Trong caác lônh vûåc cuãa dên chuã xaä höåi chuã nghôa thò dên chuã trong lônh vûåc kinh tïë coá yá nghôa cú baãn. - Dên chuã xaä höåi chuã nghôa phaát huy cao àöå tñnh tûå giaác vaâ nùng HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 39 lûåc saáng taåo cuãa quêìn chuáng trong sûå nghiïåp xêy dûång chuã nghôa xaä höåi vaâ baão vïå Töí quöëc. Dên chuã xaä höåi chuã nghôa khöng àöìng nhêët vúái cú chïë chñnh trõ àa nguyïn, àa àaãng àöëi lêåp: chïë àöå möåt àaãng hay nhiïìu àaãng laâ saãn phêím cuãa nhûäng àiïìu kiïån lõch sûã cuå thïí cuãa tûâng nûúác. 18. Nöåi dung àöíi múái hïå thöëng chñnh trõ vaâ dên chuã xaä höåi úã nûúác ta trong giai àoaån hiïån nay laâ gò? a) Àöíi múái hïå thöëng chñnh trõ vaâ dên chuã hoaá àúâi söëng xaä höåi laâ möåt trong nhûäng nöåi dung quan troång cuãa Cûúng lônh xêy dûång àêët nûúác trong thúâi kyâ quaá àöå úã nûúác ta. Àïí thûåc hiïån àöíi múái hïå thöëng chñnh trõ vaâ dên chuã hoaá àúâi söëng xaä höåi cêìn chuá yá nhûäng vêën àïì sau àêy: - Cöng cuöåc àöíi múái úã nûúác ta noái chung vaâ àöíi múái hïå thöëng chñnh trõ noái riïng diïîn ra trong böëi caãnh quöëc tïë vö cuâng phûác taåp. - Àöíi múái hïå thöëng chñnh trõ úã nûúác ta laâ möåt yïu cêìu khaách quan. Nhûng àöíi múái hïå thöëng chñnh trõ úã nûúác ta khöng phaãi laâ thay àöíi chïë àöå chñnh trõ, laâ phuã nhêån nhûäng nguyïn lyá maácxñt vïì hïå thöëng chñnh trõ, laâ chaåy theo cú chïë chñnh trõ tû saãn. Àöíi múái hïå thöëng chñnh trõ phaãi àaãm baão thêån troång, tûâng bûúác vûäng chùæc, khöng gêy röëi loaån vaâ töín haåi àïën chïë àöå xaä höåi chuã nghôa. Àöíi múái hïå thöëng chñnh trõ phaãi trïn cú súã àöíi múái coá hiïåu quaã vïì kinh tïë, goáp phêìn tñch cûåc öín àõnh àúâi söëng chñnh trõ - xaä höåi. Àöíi múái hïå thöëng chñnh trõ laâ àöíi múái nöåi dung, phûúng phaáp hoaåt àöång cuãa caác böå phêån húåp thaânh; laâ àöíi múái töí chûác, caán böå; laâ xaác lêåp vaâ phên àõnh húåp lyá chûác nùng, nhiïåm vuå, möëi quan hïå giûäa àaãng, nhaâ nûúác, caác àoaân thïí nhên dên, àöíi múái phûúng thûác laänh àaåo cuãa Àaãng àöëi vúái nhaâ nûúác vaâ caác töí chûác quêìn chuáng, àöëi vúái moåi hoaåt àöång xaä höåi nhùçm àaåt hiïåu quaã töët nhêët, nhiïìu nhêët. b) Nhûäng nhiïåm vuå cuå thïí cêìn thûåc hiïån àïí àöíi múái hïå thöëng chñnh trõ vaâ dên chuã hoaá úã nûúác ta hiïån nay laâ: PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 40 - Phaãi töí chûác, xêy dûång haåt nhên laänh àaåo cuãa hïå thöëng chñnh trõ úã nûúác ta ngang têìm vúái nhiïåm vuå múái. Àaãng phaãi tûå àöíi múái, nêng cao trònh àöå trñ tuïå, trònh àöå laänh àaåo vaâ nùng lûåc töí chûác cuãa mònh. - Xêy dûång vaâ kiïån toaân böå maáy nhaâ nûúác laâm cho nhaâ nûúác thûåc sûå laâ cöng cuå quyïìn lûåc cuãa nhên dên, baão àaãm Nhaâ nûúác laâ cuãa dên, do dên, vò dên. - Mùåt trêån Töí quöëc vaâ caác àoaân thïí nhên dên cêìn àûúåc àöíi múái töí chûác vaâ phûúng thûác hoaåt àöång àïí thûåc sûå goáp phêìn thûåc hiïån dên chuã vaâ àöíi múái àúâi söëng xaä höåi, chùm lo vaâ baão vïå lúåi ñch chñnh àaáng cuãa nhên dên, tham gia caác cöng viïåc quaãn lyá nhaâ nûúác, quaãn lyá xaä höåi, giûä vûäng vaâ tùng cûúâng möëi liïn hïå giûäa Àaãng vaâ caác töí chûác, caác àoaân thïí nhên dên. - Laâm cho toaân Àaãng, toaân dên nhêët laâ nhûäng caán böå laänh àaåo, caán böå quaãn lyá caác cêëp hiïíu vaâ thûåc hiïån àuáng nïëp sinh hoaåt dên chuã. Xêy dûång nïì nïëp, quy tùæc sinh hoaåt dên chuã nhùçm múã röång quyïìn laâm chuã cuãa moåi cöng dên, giaãi quyïët àuáng àùæn möëi quan hïå giûäa dên chuã vaâ têåp trung, dên chuã vúái phaáp chïë, kyã cûúng, chöëng khuynh hûúáng tûå do tuyâ tiïån, vö chñnh phuã, cuåc böå, baãn võ. Toám laåi, àöíi múái hïå thöëng chñnh trõ úã nûúác ta laâ nhùçm xêy dûång vaâ phaát huy nïìn dên chuã xaä höåi chuã nghôa, nêng cao vai troâ laänh àaåo cuãa Àaãng, tùng cûúâng hiïåu lûåc quaãn lyá cuãa Nhaâ nûúác, phaát huy quyïìn laâm chuã vaâ nùng lûåc saáng taåo cuãa nhên dên. Muåc tiïu cú baãn nhêët cuãa àöíi múái hïå thöëng chñnh trõ vaâ tùng cûúâng dên chuã laâ úã chöî taåo ra àöång lûåc töíng húåp cho sûå nghiïåp xêy dûång àêët nûúác trong thúâi kyâ quaá àöå lïn chuã nghôa xaä höåi. HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 41 19. Thïë naâo laâ cú cêëu giai cêëp cuãa xaä höåi vaâ võ trñ cuãa noá? Xu hûúáng phaát triïín cuãa cú cêëu giai cêëp trong thúâi kyâ quaá àöå lïn chuã nghôa xaä höåi úã nûúác ta laâ gò? a) Cú cêëu giai cêëp cuãa xaä höåi laâ cú cêëu xaä höåi bao göìm caác giai cêëp, têìng lúáp àûúåc hònh thaânh trong quaá trònh lõch sûã vaâ möëi quan hïå giûäa caác giai cêëp, têìng lúáp àoá trong moåi lônh vûåc cuãa àúâi söëng xaä höåi. + Cú cêëu kinh tïë cuãa möåt xaä höåi nhêët àõnh quyïët àõnh cú cêëu giai cêëp cuãa xaä höåi àoá. + Cú cêëu giai cêëp coá tñnh àöåc lêåp tûúng àöëi, do àoá sûå biïën àöíi cuãa noá khöng phaãi bao giúâ cuäng àöìng nhêët vúái nhûäng biïën àöíi trong cú cêëu kinh tïë. + Cêìn coá quan àiïím lõch sûã - cuå thïí khi xem xeát vêën àïì cú cêëu giai cêëp. b) Trong cú cêëu xaä höåi thò cú cêëu giai cêëp, tûác laâ hïå thöëng caác giai cêëp, caác têìng lúáp vaâ caác möëi quan hïå giûäa chuáng, coá võ trñ quan troång nhêët vò: - Theo Lïnin, caái chuã yïëu trong sûå phên chia xaä höåi laâ "sûå phên chia giai cêëp". - Cú cêëu giai cêëp liïn quan trûåc tiïëp àïën quan hïå súã hûäu vïì tû liïåu saãn xuêët, àïën àõa võ xaä höåi cuãa möîi ngûúâi, quy àõnh trûåc tiïëp caác quan hïå xaä höåi, chñnh trõ, kinh tïë phaáp lyá, àaåo àûác v.v.. laâ yïëu töë àùåc trûng cho sûå khaác nhau vïì chêët giûäa xaä höåi naây vúái xaä höåi khaác, laâ cöët loäi cuãa toaân böå töí chûác xaä höåi. - Quan hïå giai cêëp bao giúâ cuäng mang tñnh chêët chñnh trõ, tûác laâ noá phaãn aánh möëi quan hïå lúåi ñch khaác nhau cuãa caác giai cêëp, caác lûåc lûúång xaä höåi. c) ÚÃ nûúác ta trong thúâi kyâ quaá àöå lïn chuã nghôa xaä höåi, nïìn kinh tïë haâng hoaá nhiïìu thaânh phêìn àang vêån àöång theo àõnh hûúáng ài lïn chuã nghôa xaä höåi nïn caác giai cêëp, caác têìng lúáp phaát triïín àa daång vaâ phûác taåp. Sûå öín àõnh dêìn cuãa kinh tïë - xaä höåi seä taåo àiïìu kiïån cho PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 42 viïåc tûâng bûúác hònh thaânh cú cêëu giai cêëp trong thúâi kyâ quaá àöå. Àïën giai àoaån cuöëi cuãa thúâi kyâ quaá àöå, caác giai cêëp, caác têìng lúáp seä xñch laåi gêìn nhau hún, liïn minh vúái nhau chùåt cheä vaâ öín àõnh hún, trong àoá, liïn minh cuãa giai cêëp cöng nhên vúái giai cêëp nöng dên vaâ têìng lúáp trñ thûác seä laâ nïìn taãng xaä höåi cuãa nhaâ nûúác xaä höåi chuã nghôa. - Giai cêëp cöng nhên ngaây caâng phaát triïín àa daång caã vïì söë lûúång vaâ chêët lûúång. Sûå phaát triïín àa daång cuãa noá laâ do tñnh chêët cuãa nïìn kinh tïë saãn xuêët haâng hoaá nhiïìu thaânh phêìn àang tham gia vaâo quaá trònh quöëc tïë hoaá. Tuy hiïån nay, vïì söë lûúång chûa nhiïìu vaâ chêët lûúång cuäng coân haån chïë, nhûng àõa võ xaä höåi cuãa giai cêëp cöng nhên ngaây caâng quan troång, laâ lûåc lûúång tiïn phong laänh àaåo àöëi vúái toaân xaä höåi trong sûå nghiïåp xêy dûång chuã nghôa xaä höåi. - Giai cêëp nöng dên ngaây caâng giaãm ài möåt caách tûúng àöëi trong cú cêëu xaä höåi nghïì nghiïåp, nhûng võ trñ cuãa hoå trong àúâi söëng xaä höåi rêët quan troång, hoå laâ ngûúâi baån àöìng minh chiïën lûúåc cuãa giai cêëp cöng nhên trong caách maång xaä höåi chuã nghôa. - Têìng lúáp trñ thûác ngaây caâng coá võ trñ quan troång trong cú cêëu giai cêëp vaâ caác têìng lúáp xaä höåi. Sûå phaát triïín ngaây caâng maånh meä cuãa cuöåc caách maång khoa hoåc vaâ cöng nghïå àoâi hoãi têìng lúáp trñ thûác tham gia ngaây caâng nhiïìu vaâo quaá trònh saãn xuêët cuãa xaä höåi, vò vêåy, hoå phaãi liïn minh chùåt cheä vúái caác giai cêëp cú baãn cuãa xaä höåi. - Caác giai cêëp vaâ caác têìng lúáp khaác tuyâ theo àõa võ kinh tïë - xaä höåi cuãa hoå maâ biïën àöíi trong quaá trònh xêy dûång chuã nghôa xaä höåi theo xu hûúáng haån chïë dêìn nhûäng mùåt tiïu cûåc cuãa hoå vaâ phaát huy mùåt tñch cûåc phuåc vuå cho quaá trònh xêy dûång àêët nûúác trong thúâi kyâ quaá àöå. 20. Tñnh têët yïëu, nöåi dung cuãa liïn minh giûäa giai cêëp cöng nhên vúái giai cêëp nöng dên vaâ têìng lúáp trñ thûác úã Viïåt Nam trong giai àoaån hiïån nay laâ gò? a) Tñnh têët yïëu cuãa liïn minh cöng nhên - nöng dên - trñ thûác. Àïí thûåc hiïån thaânh cöng sûá mïånh lõch sûã cuãa mònh, giai cêëp cöng HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 43 nhên phaãi thûåc hiïån àûúâng löëi liïn minh giai cêëp. Vò vêåy, liïn minh giai cêëp laâ vêën àïì coá yá nghôa chiïën lûúåc àöëi vúái toaân böå tiïën trònh caách maång cuãa giai cêëp cöng nhên. Trong àêëu tranh caách maång, cuâng vúái viïåc xaác àõnh muåc tiïu àuáng àùæn thò viïåc têåp húåp vaâ múã röång lûåc lûúång caách maång coá yá nghôa cûåc kyâ quan troång. Do vêåy, trong liïn minh caách maång thò khöng chó coá liïn minh giai cêëp maâ coân liïn minh xaä höåi, nhùçm àoaân kïët caác giai cêëp, caác têìng lúáp, caác caá nhên ài theo giai cêëp cöng nhên. Trong giai àoaån hiïån nay, Àaãng ta nïu lïn khöng chó liïn minh cöng - nöng maâ coân liïn minh giûäa giai cêëp cöng nhên vúái giai cêëp nöng dên vaâ têìng lúáp trñ thûác. Súã dô nhû vêåy laâ vò: - Trong quaá trònh caách maång úã nûúác ta, viïåc múã röång khöëi liïn minh, àùåc biïåt khi caách maång caâng lúán maånh, àaä àûúåc Àaãng ta töíng kïët thaânh baâi hoåc coá yá nghôa lõch sûã. Liïn minh cöng - nöng - trñ thûác àaãm baão giûä vûäng vai troâ laänh àaåo cuãa Àaãng, àöìng thúâi viïåc múã röång liïn minh caách maång seä goáp phêìn laâm cho lûåc lûúång chuã yïëu cuãa caách maång àûúåc tùng cûúâng vaâ cuãng cöë. - Võ trñ, vai troâ cuãa têìng lúáp trñ thûác àöëi vúái sûå phaát triïín cuãa xaä höåi ngaây caâng to lúán. Cuâng vúái sûå trûúãng thaânh cuãa giai cêëp cöng nhên vaâ nöng dên trong cú cêëu giai cêëp, têìng lúáp trñ thûác ngaây caâng phaát triïín vïì söë lûúång vaâ chêët lûúång vaâ gùæn boá mêåt thiïët vúái giai cêëp cöng nhên vaâ nöng dên. Àöåi nguä trñ thûác coá cú cêëu ngaânh nghïì rêët àa daång, coá tri thûác khoa hoåc trïn têët caã caác lônh vûåc vaâ vúái hònh thûác lao àöång àùåc thuâ: lao àöång trñ oác, lao àöång saáng taåo. Vò vêåy hoå laâ möåt thaânh töë quan troång trong cú cêëu xaä höåi úã nûúác ta. - Ngaây nay, trong cuöåc caách maång khoa hoåc vaâ cöng nghïå, giai cêëp cöng nhên, nöng dên khöng thïí thûåc hiïån àûúåc muåc tiïu caách maång cuãa mònh nïëu khöng coá àöåi nguä trñ thûác vaâ baãn thên giai cêëp cöng nhên vaâ nöng dên khöng dêìn dêìn àûúåc trñ thûác hoaá; mùåt khaác, têìng lúáp trñ thûác chó coá thïí coá àiïìu kiïån phaát huy khaã nùng cuãa mònh khi hoå phuåc vuå àùæc lûåc cho sûå nghiïåp caách maång cuãa giai PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 44 cêëp cöng nhên vaâ nöng dên àùåc biïåt laâ sûå nghiïåp cöng nghiïåp hoaá, hiïån àaåi hoaá, àöìng thúâi coá àuã àiïìu kiïån vêåt chêët àïí thûåc hiïån ûúác mú cuãa mònh. b) Nöåi dung liïn minh cöng nhên - nöng dên - trñ thûác Liïn minh cöng - nöng - trñ thûác laâ khöëi liïn minh toaân diïån trïn têët caã caác lônh vûåc cuãa àúâi söëng xaä höåi. Cuå thïí laâ: - Trïn lônh vûåc chñnh trõ Khöëi liïn minh cöng nhên - nöng dên - trñ thûác laâ cú súã vûäng chùæc cho khöëi àaåi àoaân kïët dên töåc, taåo nïn sûác maånh múái trong sûå nghiïåp xêy dûång vaâ baão vïå Töí quöëc xaä höåi chuã nghôa. Liïn minh trïn lônh vûåc chñnh trõ thïí hiïån têåp trung nhêët úã nhaâ nûúác cuãa giai cêëp cöng nhên, liïn minh naây nhùçm giûä vûäng vai troâ laänh àaåo cuãa giai cêëp cöng nhên phaát huy cao àöå sûác maånh laâm chuã cuãa nhên dên lao àöång maâ noâng cöët laâ cöng nhên, nöng dên vaâ têìng lúáp trñ thûác. - Trïn lônh vûåc kinh tïë + Liïn minh trïn lônh vûåc kinh tïë nhùçm phaát huy cao àöå nhêët khaã nùng cuãa caác giai cêëp, caác têìng lúáp trong lônh vûåc saãn xuêët cuãa caãi vêåt chêët cho xaä höåi. Giai cêëp cöng nhên vaâ nöng dên laâ nhûäng giai cêëp trûåc tiïëp saãn xuêët ra cuãa caãi vêåt chêët cho xaä höåi, baão àaãm àiïìu kiïån vêåt chêët cho caác têìng lúáp xaä höåi khaác hoaåt àöång nghïì nghiïåp cuãa mònh. Têìng lúáp trñ thûác laâ ngûúâi àem laåi nhûäng tri thûác, thaânh tûåu cuãa khoa hoåc cho caác lônh vûåc saãn xuêët vêåt chêët cuäng nhû tinh thêìn cuãa xaä höåi. + Àïí cuãng cöë khöëi liïn minh cöng - nöng - trñ thûác trïn lônh vûåc kinh tïë cêìn coá chñnh saách giaãi quyïët thoaã àaáng lúåi ñch cuãa caác giai cêëp vaâ têìng lúáp trong xaä höåi. + Liïn minh vïì kinh tïë coân laâ cú súã àïí thûåc hiïån liïn minh trïn caác lônh vûåc khaác. Noá coá yá nghôa quyïët àõnh cho sûå thùæng lúåi cuãa chuã nghôa xaä höåi. HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 45 - Trïn lônh vûåc vùn hoaá - xaä höåi. Liïn minh trïn lônh vûåc naây nhùçm xêy dûång möåt nïìn vùn hoaá vaâ caác chuêín mûåc xaä höåi trïn lêåp trûúâng cuãa giai cêëp cöng nhên, kïët húåp haâi hoaâ baãn sùæc dên töåc vúái tñnh tiïn tiïën vaâ hiïån àaåi. Trïn lônh vûåc vùn hoaá - xaä höåi, trñ thûác coá vai troâ trûåc tiïëp trong viïåc nêng cao dên trñ cho nhên dên lao àöång, trûúác hïët laâ giai cêëp cöng nhên vaâ nöng dên; àem laåi cho ngûúâi lao àöång nhûäng giaá trõ cuãa vùn hoaá truyïìn thöëng vaâ tinh hoa vùn hoaá thïë giúái. Toám laåi, liïn minh giûäa giai cêëp cöng nhên vúái giai cêëp nöng dên vaâ têìng lúáp trñ thûác vûâa laâ nguyïn tùæc, vûâa laâ vêën àïì coá yá nghôa chiïën lûúåc trong àûúâng löëi xêy dûång àêët nûúác vaâ baão vïå Töí quöëc xaä höåi chuã nghôa úã nûúác ta. 21. Cûúng lônh vïì vêën àïì dên töåc cuãa chuã nghôa Maác - Lïnin coá nöåi dung gò? Phûúng hûúáng cú baãn àïí cuãng cöë vaâ tùng cûúâng khöëi àaåi àoaân kïët dên töåc úã nûúác ta trong giai àoaån hiïån nay laâ gò? a) Nöåi dung cûúng lônh cuãa chuã nghôa Maác — Lïnin vïì vêën àïì dên töåc. Dûåa trïn nhûäng quan àiïím Maác-xñt vïì vêën àïì dên töåc, dûåa trïn sûå phên tñch hai xu hûúáng lõch sûã cuãa phong traâo dên töåc gùæn liïìn vúái quaá trònh phaát triïín cuãa chuã nghôa tû baãn vaâ dûåa vaâo sûå töíng kïët kinh nghiïåm cuãa phong traâo caách maång thïë giúái vaâ caách maång Nga trong viïåc giaãi quyïët vêën àïì dên töåc. Lïnin àaä àûa ra cûúng lônh dên töåc vúái nhûäng nöåi dung sau: - Caác dên töåc hoaân toaân bònh àùèng + Caác dên töåc hoaân toaân bònh àùèng coá nghôa laâ caác dên töåc duâ lúán hay nhoã (kïí caã böå töåc vaâ chuãng töåc), khöng phên biïåt trònh àöå phaát triïín cao hay thêëp, àïìu coá nghôa vuå vaâ quyïìn lúåi ngang nhau, khöng möåt dên töåc naâo àûúåc giûä àùåc quyïìn, àùåc lúåi vïì àõa võ kinh tïë, chñnh trõ, vùn hoaá v.v., trong quan hïå xaä höåi cuäng nhû trong quan hïå quöëc tïë, khöng möåt dên töåc naâo coá quyïìn ài aáp bûác, boác löåt dên töåc khaác. PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 46 + Àêy laâ quyïìn thiïng liïng cuãa caác dên töåc, laâ muåc tiïu phêën dêëu cuãa caác dên töåc, laâ cú súã àïí thûåc hiïån quyïìn dên töåc tûå quyïët vaâ xêy dûång möëi quan hïå hûäu nghõ, húåp taác giûäa caác dên töåc. + Trong quöëc gia coá nhiïìu thaânh phêìn dên töåc, quyïìn bònh àùèng giûäa caác dên töåc khöng nhûäng laâ vêën àïì yá thûác tû tûúãng, maâ coân phaãi àûúåc phaáp luêåt baão vïå vaâ àûúåc thïí hiïån sinh àöång trong moåi lônh vûåc cuãa àúâi söëng xaä höåi, trong àoá viïåc phêën àêëu àïí khùæc phuåc sûå chïnh lïåch vïì trònh àöå phaát triïín kinh tïë, vùn hoaá coá yá nghôa cú baãn. - Caác dên töåc àûúåc quyïìn tûå quyïët + Quyïìn dên töåc tûå quyïët trûúác hïët laâ quyïìn tûå quyïët vïì chñnh trõ, laâ quyïìn tûå quyïët àõnh thaânh lêåp möåt quöëc gia dên töåc àöåc lêåp, khöng phuå thuöåc vaâo quöëc gia dên töåc khaác. + Quyïìn dên töåc tûå quyïët coân laâ quyïìn tûå nguyïån liïn hiïåp vúái dên töåc khaác thaânh möåt liïn bang caác dên töåc thöëng nhêët trïn cú súã hoaân toaân bònh àùèng caã vïì nghôa vuå vaâ quyïìn lúåi. + Àêy cuäng laâ quyïìn cú baãn, thiïng liïng cuãa caác dên töåc. Thûåc chêët cuãa quyïìn dên töåc tûå quyïët laâ thûåc hiïån quyïìn laâm chuã cuãa möîi dên töåc àöëi vúái vêån mïånh cuãa mònh; laâ giaãi phoáng cho caác nûúác thuöåc àõa vaâ phuå thuöåc khoãi aách thöëng trõ cuãa chuã nghôa thûåc dên. + Cêìn phaãi àûáng vûäng trïn lêåp trûúâng cuãa giai cêëp cöng nhên àïí xem xeát vaâ giaãi quyïët vêën àïì quyïìn dên töåc tûå quyïët; triïåt àïí uãng höå caác phong traâo dên töåc tiïën böå; kiïn quyïët àêëu tranh chöëng moåi êm mûu, thuã àoaån lúåi duång chiïu baâi "dên töåc tûå quyïët" àïí can thiïåp vaâo cöng viïåc nöåi böå cuãa caác nûúác, giuáp àúä caác thïë lûåc phaãn àöång vaâ dên töåc chuã nghôa (sövanh, heåp hoâi). - Liïn hiïåp cöng nhên têët caã caác dên töåc + Àêy laâ nöåi dung quan troång trong cûúng lônh vïì vêën àïì dên töåc cuãa chuã nghôa Maác - Lïnin, phaãn aánh sûå thöëng nhêët vïì baãn chêët cuãa phong traâo àêëu tranh giaãi phoáng dên töåc vaâ giaãi phoáng giai cêëp. + Àoaân kïët, liïn hiïåp cöng nhên caác dên töåc laåi laâ cú súã baão àaãm HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 47 cho sûå àoaân kïët nhên dên lao àöång caác nûúác, caác dên töåc trong cuöåc àêëu tranh giaãi phoáng giai cêëp giaãi phoáng dên töåc. + Liïn hiïåp cöng nhên caác dên töåc laåi khöng chó laâ khêíu hiïåu chiïën lûúåc, maâ coân laâ muåc tiïu phêën àêëu àïí giai cêëp, cöng nhên thïë giúái coá àuã sûác maånh hoaân thaânh sûá mïånh lõch sûã cuãa mònh. b) Phûúng hûúáng cú baãn àïí cuãng cöë vaâ tùng cûúâng khöëi àaåi àoaân kïët dên töåc úã nûúác ta trong giai àoaån hiïån nay. - Dûåa trïn quan àiïím cuãa chuã nghôa Maác - Lïnin vïì vêën àïì dên töåc vaâ tû tûúãng Höì Chñ Minh vïì caách maång giaãi phoáng dên töåc, tûâ thûåc tiïîn lõch sûã àêëu tranh xêy dûång vaâ baão vïå Töí quöëc cuãa caác dên töåc Viïåt Nam, Àaãng vaâ Nhaâ nûúác ta ngay tûâ àêìu thaânh lêåp àaä coi vêën àïì dên töåc vaâ xêy dûång khöëi àoaân kïët dên töåc coá têìm quan troång haâng àêìu, àaä coi viïåc giaãi quyïët àuáng àùæn vêën àïì dên töåc laâ möåt nhiïåm vuå coá tñnh chêët chiïën lûúåc cuãa caách maång Viïåt Nam. - Dûåa vaâo quan àiïím cuãa chuã nghôa Maác - Lïnin vaâ tû tûúãng Höì Chñ Minh coi vêën àïì quan troång nhêët trong chñnh saách dên töåc laâ àoaân kïët dên töåc vaâ nêng cao àúâi söëng nhên dên, nhêët laâ àöëi vúái nhên dên vuâng dên töåc thiïíu söë, xuêët phaát tûâ nhiïåm vuå cêëp baách cuãa sûå nghiïåp àöíi múái hiïån nay, Àaãng vaâ Nhaâ nûúác ta chuã trûúng taåo ra möåt quan hïå múái giûäa caác dên töåc trong àiïìu kiïån phaát triïín kinh tïë haâng hoaá song song vúái viïåc phaát huy tiïìm lûåc kinh tïë vuâng dên töåc vaâ baão töìn vöën quyá vùn hoaá, àùåc thuâ dên töåc vaâ truyïìn thöëng àoaân kïët cuãa caác dên töåc Viïåt Nam. Cuå thïí laâ: + Tiïëp tuåc phaát huy truyïìn thöëng àoaân kïët vaâ àêëu tranh caách maång kiïn cûúâng, duäng caãm cuãa caác dên töåc nhùçm cuãng cöë khöëi àoaân kïët caác dên töåc phuåc vuå muåc tiïu xêy dûång àêët nûúác giaâu maånh. + ÚÃ caác vuâng dên töåc thiïíu söë, phaát triïín möëi quan hïå töët àeåp, gùæn boá giûäa caác dên töåc vaâ ngûúâi tûâ núi khaác àïën trïn tinh thêìn PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 48 àoaân kïët, bònh àùèng, giuáp àúä lêîn nhau cuâng phaát triïín kinh tïë, vùn hoaá, xaä höåi. + Tùng cûúâng àêìu tû cuãa nhaâ nûúác kïët húåp vúái tinh thêìn tûå lûåc tûå cûúâng cuãa nhên dên caác dên töåc nhùçm phaát huy thïë maånh cuãa kinh tïë vuâng dên töåc thiïíu söë, ûu tiïn öín àõnh àúâi söëng àöìng baâo caác dên töåc vuâng cao, biïn giúái. + Tön troång tònh caãm, têm lyá, lúåi ñch, truyïìn thöëng töët, vùn hoaá, ngön ngûä, têåp quaán tñn ngûúäng cuãa àöìng baâo caác dên töåc, phaát triïín baãn sùæc dên töåc, tñnh àa daång vùn hoáa cuãa caác dên töåc thiïíu söë. + Tùng cûúâng böìi dûúäng vaâ àaâo taåo àöåi nguä caán böå dên töåc thiïíu söë. Àoá laâ nhûäng phûúng hûúáng cú baãn nhùçm tùng cûúâng, cuãng cöë khöëi àaåi àoaân kïët dên töåc úã nûúác ta trong giai àoaån hiïån nay. Àoá cuäng laâ nhûäng phûúng hûúáng nhùçm giuáp caác dên töåc thiïíu söë nhanh choáng khùæc phuåc nhûäng khoá khùn trong cuöåc söëng, tiïën kõp trònh àöå vùn minh chung cuãa cöång àöìng dên töåc Viïåt Nam. 22. Àêu laâ baãn chêët, nguöìn göëc vaâ tñnh chêët cuãa tön giaáo? Nhûäng quan àiïím chó àaåo trong viïåc giaãi quyïët vêën àïì tön giaáo vaâ nhiïåm vuå cöng taác tön giaáo úã nûúác ta trong giai àoaån hiïån nay laâ gò? a) Baãn chêët, nguöìn göëc vaâ tñnh chêët cuãa tön giaáo - Baãn chêët cuãa tön giaáo: tön giaáo laâ möåt hònh thaái yá thûác xaä höåi ra àúâi rêët súám trong lõch sûã, noá laâ sûå phaãn aánh hû aão vaâo trong àêìu oác con ngûúâi nhûäng sûác maånh úã bïn ngoaâi chi phöëi cuöåc söëng haâng ngaây cuãa hoå. Sûå phaãn aánh maâ caác lûåc lûúång úã thïë gian mang maâu sùæc siïu thïë gian. - Nguöìn göëc tön giaáo. Tön giaáo ra àúâi do caác nguöìn göëc sau: + Nguöìn göëc nhêån thûác: do khaã nùng nhêån thûác cuãa con ngûúâi àöëi vúái moåi hiïån tûúång (tûå nhiïn vaâ xaä höåi) rêët haån chïë nïn hoå phaãn aánh sai laåc baãn chêët caác hiïån tûúång êëy, ài àïën thêìn thaánh hoaá noá. + Nguöìn göëc xaä höåi: àoá laâ do tñnh tûå phaát cuãa caác möëi quan hïå xaä HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 49 höåi cuãa con ngûúâi vaâ chïë àöå aáp bûác boác löåt ngûúâi. Tön giaáo ra àúâi coân coá nguöìn göëc têm lyá: têm lyá súå sïåt, yïëu àuöëi, thiïëu sûác maånh cuãa lyá trñ taåo ra nhûäng xuác caãm tiïu cûåc, taåo àiïìu kiïån naãy sinh yá thûác tön giaáo. - Tñnh chêët cuãa tön giaáo + Tñnh lõch sûã: Tön giaáo laâ möåt phaåm truâ coá tñnh lõch sûã, nghôa laâ noá ra àúâi vaâ töìn taåi trong möåt giai àoaån lõch sûã nhêët àõnh. Do àoá noá töìn taåi vaâ seä mêët ài trïn cú súã àiïìu kiïån sinh hoaåt vêåt chêët àaä phaát triïín úã trònh àöå nhêët àõnh cuãa xaä höåi. + Tñnh chñnh trõ: Trong xaä höåi coá giai cêëp àöëi khaáng, möåt mùåt, laâ sûå phaãn khaáng tiïu cûåc cuãa quêìn chuáng bõ aáp bûác boác löåt: mùåt khaác, tön giaáo bõ caác giai cêëp thöëng trõ lúåi duång, chuáng biïën tön giaáo thaânh cöng cuå thöëng trõ aáp bûác, boác löåt vaâ mï hoùåc quêìn chuáng. + Tñnh quêìn chuáng: Tön giaáo thêm nhêåp vaâo quêìn chuáng nhên dên vaâ löi keáo möåt böå phêån khöng nhoã nhên dên vaâo caác tön giaáo, biïën tön giaáo thaânh àûác tin, löëi söëng vaâ leä söëng cuãa möåt böå phêån dên cû, trúã thaânh nhu cêìu giaãi phoáng, nhu cêìu haånh phuác cuãa möåt söë ngûúâi. b) Nhûäng quan àiïím chó àaåo trong viïåc giaãi quyïët vêën àïì tön giaáo - Trong chuã nghôa xaä höåi, möåt xaä höåi múái thoaát thai tûâ chuã nghôa tû baãn, nhûäng nguyïn nhên naãy sinh vaâ töìn taåi cuãa tön giaáo chûa coá thïí khùæc phuåc àûúåc nïn vêîn coân lyá do àïí tön giaáo töìn taåi. Cuå thïí laâ: + Trònh àöå vùn hoaá, khoa hoåc, kyä thuêåt cuãa con ngûúâi chûa cho pheáp con ngûúâi coá thïí nùæm àûúåc vaâ chïë ngûå caác lûåc lûúång cuãa tûå nhiïn vaâ xaä höåi taác àöång thûúâng xuyïn túái cuöåc söëng cuãa con ngûúâi. + Cuöåc àêëu tranh giai cêëp, àêëu tranh dên töåc coân tiïëp tuåc vaâ gay gùæt: nhûäng taân dû cuãa chïë àöå cuä vêîn coân töìn taåi: caác thïë lûåc phaãn àöång luön êm mûu khuyïën khñch nhûäng taân dû laåc hêåu, lúåi duång tön giaáo àïí chöëng laåi chuã nghôa xaä höåi, ài ngûúåc laåi lúåi ñch cuãa nhên dên PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 50 vaâ cuãa dên töåc. + Tön giaáo laâ hònh thaái yá thûác xaä höåi coá tñnh chêët baão thuã, do àoá, töìn taåi khaá lêu ngay caã khi àiïìu kiïån kinh tïë - xaä höåi àaä coá nhiïìu biïën àöíi. - Viïåc giaãi quyïët vêën àïì tön giaáo dûúái chuã nghôa xaä höåi cêìn quaán triïåt nhûäng quan àiïím cú baãn sau: + Tön giaáo vaâ tñn ngûúäng coân laâ nhu cêìu tinh thêìn cuãa möåt böå phêån quêìn chuáng nhên dên, do àoá, phaãi thûåc sûå tön troång tûå do tñn ngûúäng cuãa nhên dên, moåi cöng dên àïìu bònh àùèng trûúác phaáp luêåt, tuyïåt àöëi khöng xêm phaåm àïën tònh caãm tön giaáo cuãa cöng dên, trûâng trõ nhûäng keã àöåi löët tön giaáo àïí chöëng chuã nghôa xaä höåi. Thûåc hiïån chñnh saách àoaân kïët dên töåc, àoaân kïët nhûäng ngûúâi theo hoùåc khöng theo tön giaáo nhùçm thûåc hiïån nhiïåm vuå xêy dûång vaâ baão vïå Töí quöëc. + Tön troång tûå do tñn ngûúäng nhûng kiïn quyïët baâi trûâ, chöëng mï tñn dõ àoan vaâ chöëng caác lûåc lûúång lúåi duång tön giaáo, lúåi duång mï tñn dõ àoan àïí tuyïn truyïìn quan àiïím traái vúái chuã nghôa Maác - Lïnin. c) Nhiïåm vuå cöng taác tön giaáo úã nûúác ta trong giai àoaån hiïån nay - Khöng ngûâng nêng cao àúâi söëng vêåt chêët, tinh thêìn vaâ trònh àöå vùn hoaá cuãa àöìng baâo theo caác tön giaáo. - Hûúáng dêîn caác tön giaáo hoaåt àöång theo àuáng Hiïën phaáp vaâ phaáp luêåt, khuyïën khñch löëi söëng "töët àúâi, àeåp àaåo", uãng höå vaâ phaát huy nhûäng yïëu töë tñch cûåc cuãa tön giaáo trong àaåo àûác vaâ haânh vi hûúáng thiïån, baâi trûâ caái aác; xêy dûång khöëi àaåi àoaân kïët dên töåc, àoaân kïët tön giaáo. - Tùng cûúâng caãnh giaác, kõp thúâi chöëng laåi nhûäng êm mûu vaâ haânh àöång lúåi duång tön giaáo, chia reä tön giaáo, chia reä khöëi àaåi àoaân kïët dên töåc. - Quan hïå quöëc tïë vaâ àöëi ngoaåi cuãa tön giaáo phaãi theo àuáng àûúâng löëi vaâ chñnh saách àöëi ngoaåi cuãa Àaãng vaâ Nhaâ nûúác ta nhùçm tranh HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 51 thuã cao nhêët sûå giuáp àúä cuãa têët caã caác nûúác, trïn cú súã bònh àùèng, tön troång chuã quyïìn vaâ toaân veån laänh thöí àöëi vúái quaá trònh xêy dûång chuã nghôa xaä höåi úã nûúác ta. 23. Gia àònh coá vai troâ nhû thïë naâo trong xaä höåi? Àêu laâ nhûäng chûác nùng cuãa gia àònh trong thúâi kyâ quaá àöå lïn chuã nghôa xaä höåi? Gia àònh laâ tïë baâo cuãa xaä höåi, laâ hònh thûác cöång àöìng xaä höåi àêìu tiïn cuãa con ngûúâi, trong àoá con ngûúâi gùæn boá vúái nhau búãi caác möëi quan hïå hön nhên (vúå chöìng) vaâ huyïët thöëng (cha meå vaâ con caái). a) Gia àònh coá võ trñ vaâ vai troâ rêët quan troång àöëi vúái sûå töìn taåi vaâ phaát triïín cuãa xaä höåi. - Bêët cûá xaä höåi naâo muöën töìn taåi vaâ phaát triïín àïìu phaãi cêìn àïën hai loaåi saãn xuêët: möåt laâ, saãn xuêët ra thûác ùn, vêåt duång...vaâ nhûäng cöng cuå cêìn thiïët àïí saãn xuêët ra nhûäng thûá àoá; hai laâ, saãn xuêët ra con ngûúâi àïí duy trò noâi giöëng vaâ taái saãn xuêët lûåc lûúång lao àöång cho xaä höåi. Gia àònh vúái chûác nùng taái taåo ra con ngûúâi, taái taåo ra sûác lao àöång àaä tham gia ngay tûâ àêìu vaâo caã hai quaá trònh saãn xuêët àoá. - Sûå vêån àöång vaâ phaát triïín cuãa moåi xaä höåi, suy cho àïën cuâng, laâ do sûå phaát triïín cuãa lûåc lûúång saãn xuêët quyïët àõnh, trong àoá con ngûúâi lao àöång laâ lûåc lûúång saãn xuêët àoáng vai troâ quyïët àõnh. Gia àònh vúái chûác nùng taái saãn xuêët ra lûåc lûúång lao àöång cho xaä höåi, laâ caái nöi nuöi dûúäng caã àúâi ngûúâi, laâ möi trûúâng quan troång giaáo duåc nïëp söëng vaâ hònh thaânh nhên caách. Vò vêåy, gia àònh coá võ trñ vaâ vai troâ quan troång àöëi vúái sûå töìn taåi vaâ phaát triïín cuãa xaä höåi. - Mùåt kha