Hình thái vân môi của 220 sinh viên Đại học Y dược TP Hồ Chí Minh

Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 HÌNH THAÙI VAÂN MOÂI CUÛA 220 SINH VIEÂN ÑAÏI HOÏC Y DÖÔÏC TP. HOÀ CHÍ MINH Leâ Vaên Cöôøng* TOÙM TAÉT Qua nghieân cöùu caùc kích thöôùc cuûa moâi mieäng vaø vaân moâi cuûa 220 sinh vieân Y Khoa Ñaïi Hoïc Y Döôïc TP. Hoà Chí Minh. Chuùng toâi ghi nhaän ñöôïc moâi ñoû döôùi daøy hôn moâi treân. Moâi ñoû cuûa ngöôøi Vieät Nam daøy hôn so vôùi ngöôøi Baéc Myõ vaø ngöôøi Canada. Chuùng toâi phaân chia ñöôïc 8 loaïi vaân moâi döïa treân hình daïng caùc raõnh vaø nhaän thaáy raèng vaân moâi coù hình daïng khaùc nhau giöõa moãi caù theå gioáng nhö vaân tay. Do ñoù vaân moâi coù theå öùng duïng ñeå nhaän daïng toäi phaïm trong khoa hoïc hình söï. SUMMARY MORPHOLOGY OF LIP PRINT BASED ON 220 MEDICAL STUDENTS OF UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY HO CHI MINH CITY Le Van Cuong * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 1 - 5 Investigation through measuring in the area of the lower face and lip print based on 220 medical students of university of medicine and pharmacy Ho Chi Minh City. On the average, the lower lip was larger than upper lip. The Vietnamse vermilion was larger than the North American and Canadian. We classified 8 types of lip print according to the shape and course of the grooves and we found out that no lip print showed the same pattern. Lip print is individual and unique for each human being. Because they may have the same qualification as finger prints, lip print are considered to be a new important area of in criminal search of the forensic science. ÑAËT VAÁN ÑEÀ Töø nhöõng naêm 1902 caùc neáp nhaên treân phaàn moâi ñoû cuûa ngöôøi ñaõ ñöôïc nhaø nhaân chuûng hoïc Fisher moâ taû. Tuy nhieân maõi ñeán naêm 1970, Kazuo Suzuki(8) nghieân cöùu vaân moâi treân 150 ngöôøi Nhaät töø 4 ñeán 85 tuoåi trong ñoù coù 5 caëp song sinh baèng phöông phaùp thoa son leân moâi ñoû ñeå laáy vaân moâi. Szuki ñaõ chia ra laøm 4 loaïi vaân moâi. Töø naêm 1969 – 1974 Yasuo Tsuchihashi(9) ñaõ nghieân cöùu vaân moâi treân 1364 ngöôøi Nhaät baèng phöông phaùp chuïp aûnh vaø söû duïng maùy in vaân tay cuûa Coâng ty Hollisten ñeå laáy vaân moâi, taùc giaû ñaõ ghi nhaän vaân moâi coù hình aûnh ñaëc bieät rieâng cho töøng caù nhaân. Vaân moâi ñöôïc xem laø höõu ích trong laõnh vöïc ñieàu tra hình söï treân cô sôû caùc raõnh treân moâi. Nhöõng naêm sau naøy coù Ludwig Hirth 1975(5) nghieân cöùu vaân moâi ôû ngöôøi Ñöùc, Mercedes Alverez Seguí(6) naêm 2000 nghieân cöùu vaân moâi treân ngöôøi Chaâu AÂu vaø B. Sivapathasundharam(7) naêm 2001 ñaõ nghieân cöùu vaân moâi treân 200 ngöôøi AÁn Ñoä. Qua nghieân cöùu caùc taùc giaû ñeàu nhaän xeùt vaân moâi coù hình aûnh rieâng bieät vaø khaùc nhau giöõa ngöôøi naøy vôùi ngöôøi kia nhö laø vaân tay. Nhö vaäy trong nhöõng tröôøng hôïp ñaëc bieät trong ngaønh phaùp y, phöông phaùp xaùc ñònh caù theå maø khoâng coøn laïi hình daïng ñaày ñuû, khoâng xaùc ñònh ñöôïc vaân tay thì trong tröôøng hôïp naøy moät coâng cuï môùi ñöôïc söû duïng ñeå xaùc ñònh caù theå ñoù laø vaân moâi. Rieâng ôû nöôùc ta chöa coù nghieân cöùu veà hình thaùi * Boä moân Giaûi Phaãu hoïc ÑH Y Döôïc TP HCM Giaûi phaãu hoïc 1 Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Nghieân cöùu Y hoïc vaân moâi ôû ngöôøi Vieät nam. Vaân moâi ôû ngöôøi Vieät nam coù ñaëc ñieåm rieâng bieät ôû moãi ngöôøi gioáng nhö vaân tay hay khoâng vaø coù theå öùng duïng vaân moâi trong laõnh vöïc hình söï hay khoâng ñoù laø nhöõng caâu hoûi ñaõ thuùc ñaåy chuùng toâi nghieân cöùu ñeà taøi naøy. MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU ÑEÀ TAØI Nghieân cöùu caùc soá ño cuûa mieäng, moâi ñoû vaø hình thaùi vaân moâi. Xaùc ñònh caùc soá ño cuûa mieäng vaø moâi ñoû. Xaùc ñònh caùc loaïi vaân moâi vaø ñaëc ñieåm vaân moâi ôû ngöôøi Vieät Nam. ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU. Ñoái töôïng Coâng trình nghieân cöùu treân 220 sinh vieân Y khoa naêm thöù 1 vaø sinh vieân Raêng Haøm Maët naêm thöù nhaát Ñaïi Hoïc Y Döôïc TP. Hoà Chí Minh coù ñoä tuoåi töø 18 → 24, gaàn 104 nam vaø 116 nöõ. Phöông phaùp nghieân cöùu Ño caùc kích thöôùc mieäng vaø moâi baèng thöôùc keïp Palmer caùc ñöôøng cong cuûa moâi ñöôïc ño baèng chæ khoâng co daõn vaø ño laïi baèng thöôùc keïp. Vaân moâi ñöôïc laáy baèng phöông phaùp thoa son moâi Lip ice leân moâi ñoû sau ñoù xeáp ñoâi giaáy ñeå sinh vieân ngaäm ñeå in veát son moâi leân giaáy traéng 3 ñeán 6 laàn vaø choïn maãu in roõ nhaát ñeå khaûo saùt. Ngöôøi laáy maãu goàm caùc Baùc só caùn boä giaûng daïy vaø kyõ thuaät vieân Boä Moân giaûi phaãu ñaõ ñöôïc taäp huaán vaø thöïc haønh thuaàn thuïc tröôùc khi ño vaø laáy vaân moâi treân maãu. Coù phieáu nghieân cöùu cho töøng maãu nghieân cöùu. Hình vaân moâi ñöôïc laáy baèng caùch thoa son. KEÁT QUAÛ Qua nghieân cöùu ño ñaït caùc chæ soá chieàu cao maët döôùi caùc soá ño cuûa mieäng, moâi ñoû vaø khaûo saùt vaân moâi treân 220 sinh vieân chuùng toâi coù keát quaû nhö sau: Giôùi tính Baûng 1: Giôùi tính trong maãu nghieân cöùu. Giôùi Tyû leä Nöõ 116 (52,7 %) Nam 104 (47,3 %) Toång 220 Daân toäc Baûng 2: Daân toäc trong maãu nghieân cöùu. Daân toäc Tyû leä Kinh 203 (92,3 %) Campuchia 6 (2,7 %) Thaùi 2 (0,9 %) Thieåu soá 2 (0,9 %) Hoa 7 (3,2 %) Toång 220 Nôi cö nguï Baûng 3: Nôi cö nguï cuûa maãu nghieân cöùu. Nôi cö nguï Tyû leä Noâng thoân 126 (57,3 %) Thaønh phoá 54 (24,5 %) Mieàn nuùi 19 (8,6 %) Mieàn bieån 21 (9,5 %) Toång 220 Chuyeân ñeà Y Hoïc Cô Sôû 2 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Tuoåi, chieàu cao vaø caân naëng trung bình cuûa maãu nghieân cöùu Baûng 4: Tuoåi, chieàu cao vaø caân naëng trung bình. Toái thieåu Toái ña Trung bình Ñoä leäch chuaån Tuoåi 18 24 19,93 1,15 Chieàu cao (cm) 144 178 159,23 6,87 Caân naëng (kg) 35,5 83 50,9 7,5 Nhoùm nghieân cöùu coù tuoåi trung bình laø thanh nieân 19,93 tuoåi. Coù chieàu cao trung bình 1,59 m vaø caân naëng trung bình laø 50,9 kg. Caùc soá ño Baûng 5: Caùc chæ soá ño cuûa moâi vaø mieäng. STT Coù soá ño (mm) Toái thieåu Toái ña Trung bình Ñoä leäch chuaån 1 Chieàu cao taàng döôùi maët (sn – gn) 52,5 78,7 66,6 5,11 2 Chieàu cao töø mieäng ñeán caèm (sto – gn) 33,8 60,5 44,46 4,77 3 Chieàu cao phaàn da cuûa moâi treân (sn–ls) 8,4 19,5 13,46 2,12 4 Chieàu cao moâi ñoû treân (ls – sto) 4 13,6 9,66 1,46 5 Chieàu cao moâi treân (sn – sto) 16,5 29,1 23,03 2,28 STT Coù soá ño (mm) Toái thieåu Toái ña Trung bình Ñoä leäch chuaån 6 Chieàu cao moâi ñoû döôùi (sto – li) 3 14,4 10,74 1,49 7 Chieàu cao phaàn da moâi döôùi (li – sl) 2 14 7,8 1,91 8 Chieàu cao moâi döôùi (sto – sl) 12,4 27 18,61 2,33 9 Khoang caùch 2 meùp (chr – chl) 42,7 62,7 51,64 3,86 10 Chieàu daøi vaønh moâi treân 54 87 71,89 6,09 11 Chieàu daøi vaønh moâi döôùi 51 80 64,8 5,71 Caùc daïng vaân moâi Qua nghieân cöùu chuùng toâi phaân ñöôïc 8 loaïi vaân moâi nhö sau: Baûng 6: Caùc daïng vaân moâi. Chuùng toâi Tsuchih ashi Nam 46 (44,2%) 6 (27,3%) Nöõ 47 (40,5%) 11 (26,2%) Daïng I: raõnh thaúng Chung 93 (42,2%) Nam 15 (14,4%) Nöõ 20 (17,2%) Daïng II: raõnh thaúng vaø coù cuõ moâi treân Chung 35 (15,9%) Nam 11 (10,5%) Nöõ 19 (16,3%) Daïng III: coù raõnh ngan g ôû bôø ngoaøi moâi Chung 30 (13,6%) Nam 14 (13,4%) 4 (18,2%) Nöõ 15 (12,9%) 10 (23,8%) Daïng IV: raõnh cheû ñoâi Chung 29 (13,2%) Giaûi phaãu hoïc 3 Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Nghieân cöùu Y hoïc Chuùng toâi Tsuchih ashi Nam 5 (4,8%) 3 (13,6%) Nöõ 3 (2,5%) 5 (11,9%) Daïng V: daïng löôùi Chung 8 (3,6%) Nam 10 (9,6 %) 7 (31,3%) Nöõ 10 (8,6 %) 14 (33,3%) Daïng VI: Daïng giao raõnh Chung 20 (9%) Nam 2 (1,9 %) 2 (9,1%) Nöõ 2 (1,7 %) 2 (4,8%) Daïng VII: coù noát troøn Chung 4 (1,8 %) Nam 2 (1,9 %) Nöõ 1 (0,8 %) Daïng VIII: hình chuoãi haït Chung 3 (1,3 %) BAØN LUAÄN Ñaëc ñieåm maãu nghieân cöùu Veà giôùi Qua nghieân cöùu ngaãu nhieân 220 sinh vieân naêm thöù nhaát chuùng toâi coù ñöôïc 116 nöõ sinh vieân (52,7 %) vaø 104 nam sinh vieân (47,3 %). Daân toäc Trong toång soá 220 sinh vieân naøy ngöôøi kinh chieám ña soá laø 203 chieám 92,3 %, soá coøn laïi ngöôøi Hoa 7 (3,2 %), Campuchia 6 (2,7 %), daân toïc thieåu soá vaø ngöôøi Thaùi, soá maãu gioáng nhau laø 2 (0,9%). Veà nôi cö nguï 126 tröôøng hôïp (57,3 %) soáng ôû noâng thoân, 54 tröôøng hôïp soáng ôû thaønh phoá (24,5 %), Mieàn bieån 21 (9,5 %) vaø Mieàn nuùi 19 (8,6 %). Chuùng toâi chöa thaáy coù moái lieân heä naøo giöõa kích thöôùc hình thaùi cuûa moâi mieäng vaø vaân moâi ñoái vôùi nôi cö nguï. Veà tuoåi Vì ña soá laø sinh vieân neân coù tuoåi trung bình laø 19,93, chieàu cao trung bình laø 1,59 m vaø caân naëng trung bình laø 50,9 kg. Nhö vaäy maãu nghieân cöùu cuûa chuùng toâi thuoäc nhoùm thanh nieân coù caùc chuaån trung bình cuûa ngöôøi Vieät Nam. Veà caùc soá ño moâi treân, moâi döôùi vaø mieäng so vôùi caùc taùc giaû khaùc Baûng 7. Caùc soá ño moâi treân, moâi döôùi vaø mieäng so vôùi taùc giaû khaùc Taùc giaû Caùc soá ño (mm) Chuùng toâi Farkas Leâ Gia Vinh Phaïm Ngoïc Toaøn Ngoâ Theá Hieån Chieàu cao taàng döôùi maët (sn – gn) 66,6 66,7 Chieàu cao töø mieäng ñeán caèm (sto – gn) 44,46 46,8 Chieàu cao moâi ñoû treân (Ls – sto) 13,46 15 Chieàu cao moâi treân (sn – sto) 9,66 7,55 Chieàu cao moâi ñoû döôùi (sto – li) 23,03 21,55 Chieàu cao phaàn da moâi döôùi (Li - sl) 10,74 8,9 Chieàu cao moâi döôùi (sto – sl) 18,61 17,75 Khoaûng caùch giöõa hai meùp (chr – chl) 51,64 52,35 Chieàu daøi vaønh moâi treân 71,89 71,55 52,2 44,5 41,7 Chieàu daøi vaønh moâi döôùi 64,8 65,75 Qua baûng 7. cho thaáy chieàu roäng mieäng cuûa chuùng toâi gioáng vôùi keát quaû cuûa Leâ Gia Vinh(3) vaø Farkas(4) nhöng coù soá ño lôùn hôn so vôùi Phan Ngoïc Toaøn(2) vaø Ngoâ Theá Haûi(1). Taùc giaû Farkas vaø coäng söï nghieân cöùu caùc soá ño treân ngöôøi Baéc Myõ vaø sinh vieân Ñaïi Hoïc Toronto Canada vaø keát quaû cho thaáy 83→85% moâi ñoû döôùi daøy hôn moâi ñoû treân phuø hôïp vôùi keát quaû chuùng toâi. Nhöng keát quaû moâi ñoû treân vaø döôùi ôû ngöôøi Vieät Nam laïi daøy hôn ngöôøi Baéc Myõ vaø Canada. Veà caùc daïng vaân moâi Qua keát quaû nghieân cöùu ôû baûng 6. Chuùng toâi toång keát ñöôïc 8 loaïi vaân moâi ôû thanh nieân Vieät nam. Ñaëc bieät söï phaân loaïi naøy mang tính töông ñoái vì qua khaûo saùt 220 vaân moâi gaàn 104 nam vaø 116 nöõ chuùng toâi nhaän thaáy khoâng coù vaân moâi cuûa ngöôøi naøo gioáng ngöôøi naøo neân ñaây laø moät ñaëc ñieåm veà hình thaùi ñeå xaùc ñònh moãi caù theå coù theå öùng duïng nhö vaân tay trong ngaønh hình söï hoïc. Chuyeân ñeà Y Hoïc Cô Sôû 4 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 So saùnh vôùi taùc giaû Tsuchihashi(9) chuùng toâi nhaän thaáy coù nhöõng daïng coù tyû leä gaàn gioáng nhau giöõa ngöôøi Vieät Nam vaø ngöôøi Nhaät nhö daïng raõnh cheû ñoâi (daïng IV) coøn caùc daïng khaùc coù tyû leä raát khaùc. Chuùng toâi coù nhaän xeùt daïng II laø daïng I nhöng coù cuõ moâi treân (tubercle of upper lip). Ngoaøi ra daïng coù nhöõng noát troøn ôû moâi maø Tsuchihashi goïi laø khoâng theå phaân loaïi. Chuùng toâi cuõng nhaän thaáy coù 1 daïng ít gaëp ñoù laø vaân moâi coù hình chuoãi haït doïc theo bôø ngoaøi cuûa moâi ñoû döôùi. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1 Ngoâ Theá Haûi, Huyønh Khaéc Cöôøng, Nguyeãn Höõu Khoâi: Goùp phaàn nghieân cöùu hình daïng, kích thöôùc vaø tyû leä khuoân maët ôû ngöôøi Vieät Nam tröôûng thaønh. Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh, chuyeân ñeà Maét – Tai Muõi Hoïng phuï baûn soá 4, taäp 5, 2001, 125 – 130. 2 Phan Ngoïc Toaøn: Goùp phaàn nghieân cöùu ñaëc ñieåm hình thaùi khuoân maët ngöôøi Vieät Nam tröôûng thaønh. Luaän vaên Thaïc só Y Hoïc, 1999. 3 Leâ Gia Vinh: Veà kích thöôùc caùc boä phaän cuûa maët treân thanh nieân Vieät Nam, Y Hoïc Vieät nam, Nhaø xuaát baûn Toång hoäi Y Hoïc Vieät Nam, taäp 126, soá 1, 1985, 40 – 42. 4 Farkas L.G., Katic M.J., Hreczko T.A., Deutsch C., Munro I.R.: Antropometric proportions in the upper lip – lower lip – chin area of the lower face in young white adults. Am. J. Orthod, 86 (1), 1984, 52 – 60. KEÁT LUAÄN Qua nghieân cöùu 220 vaân moâi cuûa sinh vieân Ñaïi Hoïc Y Döôïc chuùng toâi ghi nhaän: 5 Hirth L., Göttsch H., Goedde H.W: Lippenfurchen – variabilität und Genetik, Humangenetik, 30, 1975: 47 – 62. Caùc soá ño cuûa moâi vaø mieäng ôû ngöôøi Vieät Nam gaàn gioáng vôùi ngöôøi Baéc Myõ vaø Canada, tuy nhieân kích thöôùc moâi ñoû ôû ngöôøi Vieät Nam thì lôùn hôn (moâi daøy hôn). Neáu so saùnh töông quan cuûa khuoân maët thì kích thöôùc mieäng cuûa ngöôøi Vieät Nam lôùn hôn ngöôøi Baéc Myõ vaø Canada. 6 Seguí M.A., Feucht M.M., Ponce A.C., Pascual F.A.V.: Persistent lipsticks and their lip prints: new hidden evidence at the crime scene. Forensic science international, 112, 2000, 41 – 47. 7 Sivapathasundharam B., Prakash P.A., Sivakumar G.: Lip prints (cheiloscopy). Indian Journal of Dental Research, Vol 12, 4, 2001, 234 – 237. 8 Suzuki K., Tsuchihashi Y.: New attempt of personal identification by means of lip print. Journal of the Indian Detal Association, 42 (1), 1970, 8 – 9. Qua nghieân cöùu chuùng toâi phaân ñöôïc 8 loaïi vaân moâi vôùi loaïi vaân moâi coù daïng raõnh thaúng ñöùng chieám ña soá 42,2 %, khaûo saùt cuõng cho thaáy vaân moâi coù hình daïng ñaëc bieät rieâng cuûa moãi caù theå gioáng nhö vaân tay. Do ñoù coù theå öùng duïng trong khoa hoïc hình söï ñeå xaùc ñònh caù theå. 9 Tsuchihashi Y.: Studies on personal identification by means of lip prints. Forensic science, Volume 3, 1974, 233 – 248. . Giaûi phaãu hoïc 5