Giới thiệu hệ thống chỉ dẫn tham khảo Oxford

Nhòn ra thïë giúái THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 1/2012 33 Trñch dêîn, tham khaão caác cöng trònhnghiïn cûáu hay yá tûúãng khoa hoåccuãa caác nhaâ khoa hoåc khaác, caác cöng trònh khoa hoåc khaác laâ viïåc rêët phöí biïën trong nghiïn cûáu khoa hoåc. Luêåt phaáp caác nûúác, thöng lïå trong quan hïå quöëc tïë vaâ àaåo lyá khoa hoåc àoâi hoãi trong moåi cöng trònh nghiïn cûáu cêìn phaãi thïí hiïån àûúåc möåt caách tûúâng minh, àêìy àuã vaâ chi tiïët úã mûác cao nhêët viïåc trñch dêîn, tham khaão àoá. Cuäng vò thïë, chó dêîn trñch dêîn khoa hoåc xuêët hiïån. Muåc àñch chuã yïëu cuãa chó dêîn trñch dêîn khoa hoåc vúái tñnh caách möåt saãn phêím thöng tin laâ xaác nhêån cöng sûác vaâ sûå àoáng goáp cuãa möîi nhaâ khoa hoåc, möîi cöng trònh khoa hoåc trong möëi quan hïå vúái caác kïët quaã nghiïn cûáu àaä coá – nhûäng kïët quaã úã mûác àöå vaâ goác àöå khaác nhau àaä goáp phêìn taåo nïn cöng trònh khoa hoåc àang àûúåc khaão saát1. Chó dêîn tham khaão (reference) laâ viïåc taác giaã möåt cöng trònh khoa hoåc thïí hiïån möåt caách chi tiïët, cuå thïí caác nöåi dung coá trong caác nguöìn tin khaác (caác nguöìn àûúåc trñch dêîn) àaä àûúåc sûã duång trong möåt cöng trònh nghiïn cûáu (taâi liïåu trñch dêîn) cuãa mònh. Xu hûúáng nghiïn cûáu vaâ möåt söë hoaåt àöång àang rêët àûúåc quan têm hiïån nay laâ: trùæc lûúång thû muåc, trùæc lûúång web; sûå hònh thaânh vaâ phaát triïín caác saãn phêím thöng tin àûúåc taåo nïn trïn cú súã aáp duång caác phûúng phaáp khoa hoåc àoá; vaâ viïåc sûã duång caác cöng cuå naây àïí àaánh giaá, phên haång caác cöång àöìng khoa hoåc, caá nhên nhaâ khoa hoåc, cöng trònh khoa hoåc. Sûå xuêët hiïån danh muåc caác taåp chñ khoa hoåc coá uy tñn do Viïån Thöng tin Khoa hoåc (Hoa Kyâ) xêy dûång vaâ cêåp nhêåt hùçng nùm, viïåc phên thûá haång caác trûúâng àaåi hoåc trïn thïë giúái, viïåc cung cêëp dõch vuå liïåt kï caác taâi liïåu àûúåc trñch dêîn trïn caác nguöìn thöng tin khoa hoåc lúán vaâ quan troång trïn thïë giúái nhû ScienceDirect.com,... laâ caác vñ duå tiïu biïíu phaãn aánh xu hûúáng vaâ caác hoaåt àöång mang tñnh traâo lûu àoá. Àïí thûåc hiïån möåt caách àêìy àuã, chñnh xaác caác söë liïåu trñch dêîn maâ caác cöng trònh nghiïn cûáu àaä thûåc hiïån, caác taåp chñ vaâ nhaâ xuêët baãn coá uy tñn trïn thïë giúái àaä xêy dûång caác quy tùæc nghiïm ngùåt àïí phaãn aánh viïåc tham khaão, trñch dêîn trong caác cöng trònh àûúåc cöng böë. ÚÃ nûúác ta, cuäng àaä xuêët hiïån caác quy tùæc tûúng ûáng àöëi vúái caác luêån aán khoa hoåc. Vúái muåc àñch hûúáng túái sûå hoâa húåp caác quy chuêín thöng duång trïn thïë giúái, chuáng töi giúái thiïåu caác nöåi dung chñnh cuãa böå quy tùæc trònh baây caác trñch dêîn, tham khaão àang rêët phöí biïën hiïån nay: Hïå thöëng chó dêîn tham khaão Oxford (Oxford Referencing System). Vò nöåi dung àûúåc giúái thiïåu chuã yïëu mang tñnh chêët caác quy tùæc nïn hònh thûác xûã lyá thöng tin àûúåc aáp duång laâ choån dõch caác nöåi dung chñnh cuãa Hïå thöëng naây. Nïëu khöng coá ghi chuá khaác, caác nöåi dung àûúåc trònh baây àïìu tûâ taâi liïåu tham khaão [1]. Caác hònh thûác trñch dêîn trong caác cöng trònh khoa hoåc: Footnote2/Thû muåc hay hïå thöëng tra cûáu Oxford GIÚÁI THIÏÅU HÏÅ THÖËNG CHÓ DÊÎN THAM KHAÃO OXFORD 1 ÚÃ àêy cêìn phên biïåt hai khaái niïåm: taâi liïåu trñch dêîn (citing document)- taâi liïåu àang àûúåc khaão saát, trong àoá coá sûã duång thöng tin, yá tûúãng cuãa taác giaã khaác, taâi liïåu khaác - taâi liïåu àûúåc trñch dêîn (cited document). 2 Àûúng nhiïn coá thïí dõch laâ Ghi chuá/Chuá thñch chên trang. Tuy nhiïn, do thuêåt ngûä Footnote àaä rêët quen thuöåc trong caác hïå soaån thaão vùn baãn, nïn trong taâi liïåu naây, noá àûúåc sûã duång trûåc tiïëp. Nhòn ra thïë giúái 34 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 1/2012 Hïå thöëng chó dêîn tham khaão Oxford, hay coân àûúåc biïët àïën laâ hïå thöëng trñch dêîn chuá thñch taâi liïåu àûúåc sûã duång àêìu tiïn trong möåt söë cöng trònh nghiïn cûáu vïì triïët hoåc vaâ sûã hoåc. Hïå thöëng naây bao göìm caác hònh thûác: trñch dêîn trong phêìn nöåi dung cuãa cöng trònh nghiïn cûáu, sûã duång chûä söë úã võ trñ cao hún vaâ möåt danh saách footnote úã cuöëi möîi trang vùn baãn àöëi vúái caác trñch dêîn trong trang àoá. Möåt thû muåc àñnh keâm àûúåc gaán úã phêìn cuöëi nhùçm cung cêëp caác thöng tin chi tiïët vïì möîi taâi liïåu tham khaão vaâ àöi khi laâ caác tû liïåu böí sung coá giaá trõ tû vêën trong quaá trònh tiïën haânh cöng trònh nghiïn cûáu àoá. Caác chûä söë úã võ trñ cao hún kïët húåp vúái caác footnote trong phûúng phaáp chó dêîn tham khaão Oxford thûúâng àûúåc sûã duång möîi khi tiïën haânh trñch dêîn möåt thöng tin naâo àoá vaâ thûúâng àûúåc àùåt úã tûâ cuöëi cuãa cêu. Àöëi vúái viïåc trñch trûåc tiïëp möåt àoåan vùn baãn thò coá thïí cheân vaâo úã võ trñ thñch húåp trong ngûä caãnh cuãa àoaån vùn baãn àoá3. Chó dêîn tham khaão. Theo möåt caách tiïëp cêån khaác, chó dêîn tham khaão (chó dêîn àïën nguöìn àûúåc tham khaão) àûúåc xem laâ möåt hïå thöëng cho pheáp möåt taác giaã thûâa nhêån caác àoáng goáp cuãa ngûúâi khaác trong cöng trònh nghiïn cûáu cuãa mònh. ÚÃ bêët kyâ àêu nïëu sûã duång bêët kyâ tûâ naâo, yá tûúãng naâo hay thöng tin naâo tûâ bêët kyâ nguöìn naâo trong cöng trònh cuãa mònh, thò taác giaã phaãi chó dêîn tham khaão àïën caác nguöìn àoá. Àiïìu àoá coá nghôa nïëu sûã duång viïåc trñch àoaån caác tûâ cuãa möåt taác giaã naâo àoá, nïëu taác giaã diïîn giaãi caác tûâ àoá hoùåc nïëu taác giaã toám lûúåc caác yá tûúãng cuãa taác giaã khaác, thò bùæt buöåc phaãi àûa ra möåt chó dêîn tham khaão. Nïëu thiïëu chó dêîn tham khaão àoá thò ngûúâi trñch dêîn coá thïí bõ buöåc töåi laâ àaåo vùn vaâ cöng trònh àoá seä bõ xûã lyá theo phaáp luêåt. Caách thïí hiïån chó dêîn tham khaão. Phûúng phaáp footnote /thû muåc àoâi hoãi phaãi: - Àûa möåt footnote vaâo vùn baãn (cuãa taâi liïåu trñch dêîn); - Lêåp möåt thû muåc hay möåt danh saách caác nguöìn tham khaão úã phêìn cuöëi cuãa taâi liïåu. Footnote (àöi khi àûúåc goåi laâ chuá thñch) laâ caái maâ tûúng tûå nhû möåt chuá thñch (hay chó dêîn àïën nguöìn thöng tin) àûúåc xuêët hiïån úã cuöëi hay àêìu trang. Trong hïå thöëng chó dêîn tham khaão kiïíu footnote, baån coá thïí chó ra möåt chó dêîn tham khaão bùçng möåt trong söë caác caách: - Thïm möåt chûä söë àûúåc goåi laâ kyá tûå nhêån diïån chó dêîn tham khaão. Chûä söë naây thûúâng coá cúä nhoã hún, àûúåc àùåt taåi võ trñ cao hún so vúái doâng vùn baãn, kiïíu nhû “Vñ duå 1”. - Thïm möåt chûä söë tûúng ûáng àûúåc gaán keâm möåt trñch dêîn túái nguöìn tham khaão. Footnote nïn àûúåc thïí hiïån bùçng möåt chûä söë vaâ theo thûá tûå caác chuá thñch àûúåc liïåt kï: chó dêîn tham khaão thûá nhêët laâ 1, thûá hai laâ 2, v.v... Ûu àiïím cuãa hònh thûác footnote laâ ngûúâi àoåc dïî daâng lûúát qua trang àïí xaác àõnh àûúåc caác nguöìn chó dêîn tham khaão quan têm. Cuäng cêìn lûu yá rùçng, chó dêîn tham khaão dûúái hònh thûác footnote laâ rêët cêìn thiïët. Möåt danh muåc/thû muåc taâi liïåu tham khaão úã cuöëi taâi liïåu tuy khöng thïí thiïëu song khöng àuã chi tiïët àïí coá thïí thay thïë cho hònh thûác chó dêîn quan troång naây. Do àoá, caác cöng trònh nghiïn cûáu cêìn phaãi xêy dûång hïå thöëng footnote phaãn aánh trung thûåc viïåc taác giaã àaä sûã duång caác kïët quaã nghiïn cûáu trûúác àoá nhû thïë naâo möåt caách chi tiïët úã mûác coá thïí. 3 ‘Oxford referencing – What is it? And how to use it’. Ngaây tham khaão: 19/8/2011 Nhòn ra thïë giúái THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 1/2012 35 Caác trûúâng húåp cuå thïí cuãa footnote a) Chuá thñch àêìu tiïn àöëi vúái möåt nguöìn àûúåc trñch dêîn - Thïí hiïån trong vùn baãn Caác kyá tûå nhêån diïån chuá thñch nïn àûúåc àùåt úã cuöëi cêu vaâ tiïëp theo möåt dêëu chêëm (nhûng trûúác möåt chuát). Nïëu baån sûã duång möåt trñch dêîn daâi (hún 3 doâng vùn baãn) thò kyá tûå nhêån diïån chuá thñch nïn àùåt úã cuöëi àoaån trñch dêîn àoá. - Thïí hiïån úã võ trñ chên trang Khi chó dêîn tham khaão àïën möåt nguöìn naâo àoá úã lêìn àêìu tiïn thò cêìn phaãi cung cêëp moåi thöng tin cêìn thiïët àïí coá thïí giuáp baån àoåc tòm àûúåc àïën nguöìn àoá. Thöng tin cêìn thiïët úã àêy bao göìm hai phêìn: thöng tin thû muåc cuãa nguöìn àûúåc trñch vaâ thöng tin chi tiïët vïì võ trñ maâ thöng tin àoá cû truá. Cuå thïí: * Thöng tin thû muåc (thöng tin vïì nguöìn trñch) bao göìm: - Hoå tïn àêìy àuã cuãa taác giaã; - Tïn cuãa baâi baáo, cuöën saách hoùåc tïn taåp chñ; - Danh saách nhûäng ngûúâi biïn têåp (nïëu coá); - Tïn nhaâ xuêët baãn vaâ àõa àiïím xuêët baãn; - Nùm xuêët baãn. * Võ trñ cû truá cuãa thöng tin àûúåc trñch dêîn. Àoá chñnh laâ söë trang/võ trñ trang chñnh xaác nïëu viïåc tham khaão cuãa baån laâ sûå trñch dêîn trûåc tiïëp möåt cêu, àoaån, yá tûúãng hay möåt lûúåc trñch cuå thïí vaâ trûåc tiïëp tûâ nguöìn. Vñ duå 4: Möåt söë chuá yá khi biïn soaån caác chuá thñch - Tïn cuãa caác êën phêím nïn àïí dûúái daång chûä nghiïng (italic). - Haån chïë àïën mûác thêëp nhêët viïåc sûã duång chûä in hoa àöëi vúái tïn xuêët baãn phêím. - Sûã duång viïët hoa möåt caách haån chïë àöëi vúái tïn taåp chñ hoùåc tïn baâi trñch cuöën saách. - Tïn caác baâi trñch nïn àûa vaâo khoaãng giûäa caác dêëu nhaáy àún. - Sûã duång caác dêëu phêíy àïí phên caách möîi àún võ trñch dêîn vaâ kïët thuác bùçng dêëu chêëm cêu. b) Chuá thñch thûá hai vaâ caác chuá thñch tiïëp theo Khi thïí hiïån chuá thñch lêìn thûá hai vaâ caác lêìn tiïëp theo àöëi vúái cuâng möåt taâi liïåu àûúåc chó dêîn tham khaão túái, khöng cêìn thiïët phaãi nïu àêìy àuã caác thöng tin vïì taâi liïåu naây nhû khi chuá thñch cho lêìn chó dêîn tham khaão thûá nhêët. ÚÃ àêy chó cêìn nïu thöng tin töëi thiïíu, song vêîn àuã chó roä taâi liïåu naâo àûúåc chó dêîn tham khaão túái. Àöëi vúái trûúâng húåp taác giaã caá nhên, cêìn phaãi cung cêëp moåi thöng tin cêìn thiïët úã lêìn chuá thñch àêìu tiïn. Nïëu muöën chó dêîn tham khaão àïën chñnh nguöìn àoá sau naây, phûúng phaáp àún giaãn laâ àûa ra tïn taác giaã, nùm xuêët baãn vaâ söë trang. Vñ duå: 1 M Lake, ‘Intimate strangers’ in Making a Life: a People’s History of Australia Since 1788, V. Burgman and J. Lee (eds), Penguin, Victoria, 1988, p. 155. 4 Caác vñ duå trong taâi liïåu tham khaão [1] àûúåc sûã duång àïí trònh baây trong baâi giúái thiïåu naây. 1 I Reid, Higher Education or Education for Hire? Language and Values in Australian Universities, CQU Press, Rockhampton, 1996, p. 87. 2 ... 3 Reid, p. 98. Nhòn ra thïë giúái 36 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 1/2012 Nïëu coá quaá hai cöng trònh cuãa cuâng möåt taác giaã maâ baån àaä tham khaão túái trong taâi liïåu cuãa mònh, thò cêìn böí sung thïm tïn cuãa taâi liïåu àûúåc tham khaão. Vñ duå: Caác lêìn tham khaão tiïëp theo àöëi vúái caác baâi trñch baáo/taåp chñ cuäng àûúåc tiïën haânh theo caách tûúng tûå: Caác chûä viïët tùæt daânh cho hònh thûác footnote nhiïìu lêìn. Möåt caách khaác àûúåc sûã duång àöëi vúái caác chó dêîn tham khaão thûá hai hay nhûäng lêìn tiïëp laâ sûã duång caác chûä viïët tùæt Latinh àaä àûúåc sûã duång phöí biïën5. Cuå thïí laâ: ibid coá nghôa laâ “ tûúng tûå nhû taâi liïåu trïn” Sûã duång ibid khi hai chó dêîn tham khaão àöëi vúái cuâng möåt taâi liïåu àûúåc tham khaão xuêët hiïån liïn tiïëp trong taâi liïåu trñch dêîn. op.cit. coá nghôa laâ “nhû (taâi liïåu) àaä àûúåc trñch dêîn trûúác”. Sûã duång op.cit. khi àûa ra caác chi tiïët àêìy àuã cuãa nguöìn tham khaão àaä àûúåc chuá thñch trûúác àoá. Khi sûã duång op.cit. cêìn phaãi cung cêëp caác thöng tin nhû vïì tïn taác giaã àïí taåo cho sûå roä raâng àöëi vúái taâi liïåu àûúåc chó dêîn tham khaão túái. Caác chûä viïët tùæt naây nïn àïí úã daång chûä nhoã vaâ úã phêìn àêìu möîi chuá thñch. Caác vñ duå: Trñch dêîn caác loaåi taâi liïåu khaác nhau. Caác chi tiïët thû muåc laâ caác thöng tin vïì möåt taâi liïåu cuå thïí, úã àêy laâ taâi liïåu àûúåc trñch dêîn. Caác chi tiïët àoá bao göìm tïn taác giaã, tïn taâi liïåu, thúâi gian xuêët baãn, tïn nhaâ xuêët baãn, àõa àiïím xuêët baãn. Cêìn nhúá rùçng, caác chûä söë àûúåc àûa ra dûúái daång chûä nhoã, trïn võ trñ cao hún trong caác chuá thñch. - Àöëi vúái taâi liïåu laâ saách. Thöng tin cêìn àûúåc liïåt kï theo trònh tûå sau: 1. Hoå, tïn taác giaã 2. Tïn saách (gaåch chên hay in nghiïng) 3. Tïn nhaâ xuêët baãn 4. Àõa àiïím xuêët baãn 5. Nùm xuêët baãn 6. Võ trñ trang Vñ duå: - Àöëi vúái baâi trñch/chûúng saách trong möåt sûu têåp saách. Thöng tin cêìn àûúåc liïåt kï theo trònh tûå sau: 1. Hoå, tïn taác giaã 2. Tïn cuãa baâi trñch (nùçm giûäa hai dêëu ngoùåc àún) 5 ÚÃ Viïåt Nam, nhiïìu taác giaã àaä sûã duång cuåm tûâ “ Saách àaä dêîn” hay caác chûä viïët tùæt “sàd” 1 E Gaskell, North and South, Penguin, Harmondsworth, 1970, p. 228. 2 E Gaskell, The Life of Charlotte Bronte, Penguin, Harmondsworth, 1975, p. 53. 3 Gaskell, North and South, p. 222. 1 I Reid, Higher Education or Education for Hire? Language and Values in Australian Universities, CQU Press, Rockhampton, 1996, p. 87. 12 ibid., p. 26. 13 M Doyle, ‘Captain Mbaye Diagne’, Granta, vol. 48, August 1994, p. 99. 14 Reid, op. cit., p. 147. 17 M Doyle, ‘Captain Mbaye Diagne’, Granta, vol. 48, August 1994, pp. 99-103. 8 ... 19 Doyle, Granta, p. 101. 1 M. Henninger, Don’t Just Surf: Effective Research Strategies for the Net, UNSW Press, Sydney, 1997, p. 91. Nhòn ra thïë giúái THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 1/2012 37 3. Tïn cuãa saách/tïn böå sûu têåp (gaåch chên hay in nghiïng) 4. Nhûäng ngûúâi biïn soaån 5. Tïn nhaâ xuêët baãn 6. Àõa àiïím xuêët baãn 7. Nùm xuêët baãn 8. Võ trñ trang Vñ duå: - Àöëi vúái baâi taåp chñ. Thöng tin àûúåc liïåt kï theo trònh tûå: 1. Hoå, tïn taác giaã 2. Tïn baâi baáo (àùåt giûäa dêëu ngoùåc àún) 3. Tïn taåp chñ hay êën phêím àõnh kyâ (gaåch chên hay in nghiïng) 4. Söë taåp chñ theo nùm 5. Söë taåp chñ trong nùm 6. Thaáng xuêët baãn (nïëu coá thïí) 7. Nùm xuêët baãn 8. Võ trñ trang Vñ duå: - Àöëi vúái taâi liïåu àiïån tûã + Möåt website. Thöng tin àûúåc liïåt kï theo trònh tûå: 1. Taác giaã 2. Tïn hay àõa àiïím ngûúâi baão trúå cuãa trang web 3. Ngaây trang web àûúåc taåo ra hay àûúåc cêåp nhêåt 4. Ngaây tham khaão 5. URL + Taâi liïåu trïn möåt website. Thöng tin àûúåc liïåt kï theo trònh tûå: 1. Taác giaã hay ngûúâi biïn soaån 2. Nhan àïì 3. Tïn cuãa ngûúâi baão trúå trang web 4. Thúâi àiïím cêåp nhêåt gêìn nhêët 5. Ngaây tham khaão 6. URL Vñ duå: + Email: thû àiïån tûã àûúåc trñch dêîn tûúng tûå nhû àöëi vúái caác hònh thûác trao àöíi thöng tin caá nhên. + Danh saách thû àiïån tûã. ÚÃ àêy bao göìm caác danh saách thû àiïån tûã, danh saách nhoám ngûúâi duâng tin hay baãn tin àiïån tûã. Trònh tûå liïåt kï thöng tin trong trûúâng húåp naây laâ: 1. Taác giaã 2. Thöng tin chi tiïët àïí nhêån diïån taác giaã (vñ duå àõa chó e-mail) 3. Mö taã vïì viïåc taãi thöng tin 4. Tïn cuãa ngûúâi súã hûäu danh saách 5. Thúâi gian taãi thöng tin 6. Thúâi àiïím tham khaão 7. URL + CD-ROM. Viïåc thïí hiïån sûå tham khaão túái caác àôa CD-ROM cuäng tûúng tûå nhû film, video vaâ baãn ghi êm phaát thanh. 3 M. Doyle, ‘Captain Mbaye Diagne’. Granta, vol. 48, August 1994, pp. 99-103. 4 N Curthoys, ‘Future directions for rhetoric – invention and ethos in public critique’, in Australian Humanities Review. March-April 2001, viewed on 11 April 2001, <htttp://www.lib.latrobe.edu.au/AHR/ar chive/Issue-April- 2001/curthoys.html>. 2 M. Blaxter, ‘Social class and health inequalities’, in Equalities and Inequalities in Health, C. Carter & J. Peel (eds), Academic Press, London, 1976, pp. 6-7. Nhòn ra thïë giúái 38 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 1/2012 Thû muåc hay danh saách taâi liïåu tham khaão Mùåc dêìu caác thöng tin thû muåc àêìy àuã àûúåc àûa ra trong hònh thûác chó dêîn tham khaão daång footnote hay caác tham khaão úã cuöëi taâi liïåu, hêìu hïët caác taâi liïåu hûúáng dêîn àoâi hoãi caác taác giaã phaãi cung cêëp möåt danh saách riïng caác cöng trònh àaä àûúåc trñch dêîn àïí thûåc hiïån cöng trònh cuãa mònh. Àiïìu àoá seä giuáp kiïím tra viïåc liïåt kï àêìy àuã caác nguöìn tham khaão möåt caách dïî daâng hún vaâ àûa ra caác yá tûúãng roä raâng hún cho nghiïn cûáu àang àûúåc khaão saát. Caách thûác liïåt kï thöng tin. Möåt àún võ thû muåc àoâi hoãi caác thöng tin tûúng tûå nhû möåt àún võ àûúåc taåo footnote nhû trïn, song úã àêy coá hai sûå khaác biïåt: 1. Hoå cuãa taác giaã àûúåc àùåt úã phña trûúác tïn, giöëng nhû caác taâi liïåu tham khaão àûúåc liïåt kï theo trêåt tûå chûä caái theo hoå cuãa taác giaã 2. Möåt söë yïëu töë àûúåc ngùn caách bùçng dêëu chêëm thay cho dêëu phaãy Dûúái àêy laâ caác vñ duå ûáng vúái möîi trûúâng húåp: - Àöëi vúái saách - Àöëi vúái baâi trñch taåp chñ - Àöëi vúái taâi liïåu trïn maång Chuá thñch cuöëi baâi. Möåt hïå thöëng chó dêîn tham khaão daång chuá thñch cuöëi baâi cuäng àûúåc xem nhû möåt hïå thöëng trñch dêîn. Caác chûä söë àûúåc sûã duång nhû caác chó söë nhêån diïån chuá thñch trong vùn baãn. Möåt chûä söë àûúåc gaán cho duy nhêët möåt taâi liïåu àûúåc trñch dêîn nhû laâ àïí chó dêîn tham khaão àïën taâi liïåu àoá úã lêìn àêìu tiïn. Möåt taâi liïåu tham khaão seä tûúng ûáng vúái möåt chûä söë trong toaân böå cöng trònh cuãa baån vaâ nïëu taâi liïåu àoá àûúåc tiïëp tuåc tham khaão túái thò chûä söë àùåc trûng cho taâi liïåu àoá seä laåi àûúåc nhùæc laåi úã caác lêìn tham khaão sau. Vñ duå: Caác ghi chuá naây thûúâng àûúåc têåp húåp úã phêìn cuöëi cuãa baâi viïët thay vò úã phêìn àêìu cuãa möîi trang. Caác ghi chuá naây àûúåc töí chûác theo àuáng nghôa cuãa tïn goåi cuãa chuáng: caác footnote àûúåc têåp Reid, I, Higher Education or Education for Hire? Language and Values in Australian Universities. CQU Press, Rockhampton, 1996. Curthoys, N, ‘Future directions for rhetoric – invention and ethos in public critique’, in Australian Humanities Review, March-April 2001, viewed on 11 April 2001, <htttp://www.lib.latrobe.edu.au/AHR/ar chive/Issue-April-2001/curthoys.html>. Doyle, M ‘Captain Mbaye Diagne’. Granta, vol. 48, August 1994, pp. 99-103. Modern scientific nomenclature really began with Linnaeus in botany,1 but other disciplines 2-3 were not many years behind in developing various systems for nomenclature and symbolisation. 4-7 Nhòn ra thïë giúái THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 1/2012 39 húåp taåi cuöëi (hay àêìu) möîi trang, coân chuá thñch cuöëi baâi àûúåc têåp húåp úã phêìn cuöëi cuãa baâi. Footnote vaâ chuá thñch cuöëi baâi àûúåc duâng cho cuâng möåt muåc àñch. Song vò chuáng laâ hai hïå thöëng khaác nhau cho nïn khi sûã duång thò cêìn nhêët quaán theo möåt hïå thöëng àaä choån. Chuá thñch vïì caác cöng trònh daång luêån aán, saách,... Trong caác cöng trònh lúán göìm nhiïìu phêìn hay chûúng muåc, thöng thûúâng àïí bùæt àêìu laåi viïåc lêåp chó söë úã phêìn àêìu möîi chûúng hay muåc chuáng àûúåc taách ra. Nïëu baån àang sûã duång hònh thûác chuá thñch cuöëi baâi thò coá nghôa laâ caác nguöìn tham khaão cuãa baån seä àûúåc têåp húåp theo caách dïî daâng nhêån biïët àûúåc hún àöëi vúái ngûúâi àoåc. Nïëu cöng trònh cuãa baån àûúåc phên caách theo tûâng chûúng, thò phêìn chuá thñch cuöëi baâi coá thïí àûúåc phên caách theo tûâng chûúng. Vñ duå chuá thñch thûá 3 trong Chûúng 7 seä àûúåc chó ra bùçng caách naây trong caác chuá thñch cuöëi baâi: Gêìn àêy trong hoaåt àöång khoa hoåc úã nûúác ta coá hai vêën àïì àûúåc quan têm: laâm sao àïí gia tùng söë lûúång baâi nghiïn cûáu cuãa caác taác giaã Viïåt Nam àûúåc cöng böë trïn caác taåp chñ khoa hoåc coá uy tñn trïn thïë giúái? vaâ laâm sao àïí möåt söë taåp chñ khoa hoåc cuãa Viïåt Nam àûúåc xuêët hiïån trong danh saách caác taåp chñ khoa hoåc coá uy tñn trïn thïë giúái? Xeát vïì khña caånh thïí thûác trònh baây caác cöng trònh nghiïn cûáu, coá vêën àïì phaãi thïí hiïån àûúåc caác trñch dêîn theo caác quy chuêín phöí biïën trïn thïë giúái maâ caác taác giaã cuäng nhû caác taåp chñ khoa hoåc cêìn tuên thuã möåt caách thöëng nhêët. Chñnh vò thïë, chuáng töi giúái thiïåu khaái lûúåc caác nöåi dung chñnh cuãa Oxford Referecing System, möåt hïå thöëng quy àõnh phûúng phaáp trònh baây caác trñch dêîn, tham khaão trong caác cöng trònh khoa hoåc hiïån àang rêët phöí biïën taåi nhiïìu quöëc gia. Hy voång úã möåt khña caånh naâo àoá, caác tû liïåu naây goáp phêìn àïí chuáng ta coá möåt tiïëng noái chung vúái nhau vaâ vúái cöång àöìng khoa hoåc, thöng tin vaâ xuêët baãn trïn thïë giúái. Ngûúâi dõch: Trêìn Maånh TuêënReference: Chapter 7 1 ... 2 ... 3 M C Egerton, The Australian Film Industry: An Overview, Dominion Press, Adelaide and Cinnamon Publishing, St. Lucia, Queensland, 1986, p. 99. Nguöìn: 1. ‘The Footnote/ Bibliography or ‘Oxford’ Referencing System’. 09/VIII/2011. < bib.html> 2. ‘Oxford referencing – What is it? And how to use it’. 18/VIII/2011. < aids/referencing/oxford-referencing.php>