Tài liệu Giáo trình Trồng mới điều: BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN
TRỒNG MỚI ĐIỀU
Mã số: MĐ02
NGHỀ TRỒNG ĐIỀU
Trình độ: Sơ cấp nghề
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN:
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được
phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh
thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
MÃ TÀI LIỆU: MĐ02
LỜI GIỚI THIỆU
Cây điều thuộc nhóm cây công nghiệp có dầu, sống lâu năm. Các sản phẩm
thu hoạch và chế biến từ cây điều rất phong phú, đa dạng và trên hết là nhân hạt
điều là mặt hàng xuất khẩu lớn của đất nước. Từ năm 1996 đến nay Việt Nam luôn
là nước đứng đầu về xuất khẩu điều nhân. Tuy nhiên nguyên liệu đầu vào cho các
nhà máy chế biến điều luôn thiếu hụt và phải nhập điều thô hàng năm từ các nước
khác.
Cây điều là loại cây có thể trồng được trên nhiều loại đất và khí hậu khác nhau
và được coi là cây “xóa đói giảm nghèo” cho nh...
41 trang |
Chia sẻ: khanh88 | Lượt xem: 696 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang mẫu tài liệu Giáo trình Trồng mới điều, để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN
TRỒNG MỚI ĐIỀU
Mã số: MĐ02
NGHỀ TRỒNG ĐIỀU
Trình độ: Sơ cấp nghề
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN:
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được
phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh
thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
MÃ TÀI LIỆU: MĐ02
LỜI GIỚI THIỆU
Cây điều thuộc nhóm cây công nghiệp có dầu, sống lâu năm. Các sản phẩm
thu hoạch và chế biến từ cây điều rất phong phú, đa dạng và trên hết là nhân hạt
điều là mặt hàng xuất khẩu lớn của đất nước. Từ năm 1996 đến nay Việt Nam luôn
là nước đứng đầu về xuất khẩu điều nhân. Tuy nhiên nguyên liệu đầu vào cho các
nhà máy chế biến điều luôn thiếu hụt và phải nhập điều thô hàng năm từ các nước
khác.
Cây điều là loại cây có thể trồng được trên nhiều loại đất và khí hậu khác nhau
và được coi là cây “xóa đói giảm nghèo” cho nhiều vùng sản xuất nông nghiệp.
Nhưng để sản xuất bền vững và có hiệu quả kinh tế cao hơn người trồng điều cần
được đào tạo dạy nghề theo các chương trình phù hợp.
Chương trình đào tạo nghề “Trồng điều” cùng với bộ giáo trình được biên
soạn đã tích hợp những kiến thức, kỹ năng cần có của nghề, đã cập nhật những tiến
bộ của khoa học kỹ thuật và thực tế sản xuất tại vườn điều các địa phương có khí
hậu nhiệt đới hai mùa mưa nắng có thể coi là cẩm nang cho người đã, đang và sẽ
tiếp tục hành nghề trồng điều.
Bộ giáo trình gồm 5 quyển:
1) Nhân giống điều
2) Trồng mới điều
3) Chăm sóc điều
4) Phòng trừ sâu bệnh hại điều
5) Thu hoạch và bảo quản hạt điều
Để hoàn thiện bộ giáo trình này chúng tôi đã nhận sự hợp tác, giúp đỡ của
Phòng Nghiên cứu Cây Công nghiệp thuộc Viện Khoa học kỹ thuật Nông nghiệp
Miền Nam, đồng thời chúng tôi cũng nhận được các ý kiến đóng góp của các nhà
khoa học, cán bộ kỹ thuật của các Trường khối nông nghiệp, Ban Giám Hiệu và các
thầy cô giáo Trường Cao đẳng Công nghệ và Kinh tế Bảo Lộc. Chúng tôi xin được
gửi lời cảm ơn đến Vụ Tổ chức cán bộ – Bộ Nông nghiệp và PTNT, Tổng cục dạy
nghề, Ban lãnh đạo các Viện, Trường, các cơ sở sản xuất, các nhà khoa học, các cán
bộ kỹ thuật, các thầy cô giáo đã tham gia đóng góp nhiều ý kiến quý báu, tạo điều
kiện thuận lợi để hoàn thành bộ giáo trình này.
Bộ giáo trình là cơ sở cho các giáo viên soạn bài giảng để giảng dạy, là tài liệu
nghiên cứu và học tập của học viên học nghề “Trồng điều”. Các thông tin trong bộ
giáo trình có giá trị hướng dẫn giáo viên thiết kế và tổ chức giảng dạy các mô đun
một cách hợp lý. Giáo viên có thể vận dụng cho phù hợp với điều kiện và bối cảnh
thực tế trong quá trình dạy học.
Giáo trình mô đun“Trồng mới điều” giới thiệu các kiến thức về điều kiện khí
hậu, đất đai với cây điều, các yêu cầu kỹ thuật cần có trong các bước trồng mới điều
và chăm sóc ngay sau trồng nhằm đảm bảo cho cây điều có sức sinh trưởng, phát
triển tốt về sau.
Trong quá trình biên soạn chắc chắn không tránh khỏi những sai sót, chúng tôi
mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, các cán bộ kỹ thuật,
các đồng nghiệp để giáo trình hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
THAM GIA BIÊN SOẠN
1. Phan Quốc Hoàn (chủ biên): giảng Trường Cao Đẳng Công nghệ và Kinh tế Bảo
Lộc;
2. Nguyễn Viết Thông: giảng Trường Cao Đẳng Công nghệ và Kinh tế Bảo Lộc;
3. Đặng Thị Hồng: giảng Trường Cao Đẳng Công nghệ và Kinh tế Bảo Lộc
4. Nguyễn Văn Tân: giảng Trường Cao Đẳng Công nghệ và Kinh tế Bảo Lộc;
5. Trịnh Thị Vân: giảng Trường Cao Đẳng Công nghệ và Kinh tế Bảo Lộc
6. Nguyễn Văn Chiến: giảng Trường Cao Đẳng Công nghệ và Kinh tế Bảo Lộc
MỤC LỤC
ĐỀ MỤC TRANG
Bài 1: Yêu cầu sinh thái cây điều
1. Khí hậu ................................................................................................................ 1
1.1. Nhiệt độ ............................................................................................................ 1
1.2. Lượng mưa và độ ẩm ...................................................................................... 2
1.3. Ánh sáng ........................................................................................................... 2
2. Đất đai ................................................................................................................. 2
2.1. Các loại đất ..................................................................................................... 3
2.2. Địa hình ............................................................................................................ 4
Bài 2: Chuẩn bị đất
1. Chọn đất .............................................................................................................. 6
2. Dọn đất ................................................................................................................ 7
3. Làm đất ................................................................................................................ 8
3.1 Mục đích của việc làm đất ................................................................................ 8
3.2 Yêu cầu kỹ thuật làm đất ................................................................................... 8
4. Lên liếp rửa phèn trước khi trồng ....................................................................... 9
4.1. Đào mương lên liếp ................................................................................. 9
4.2. Kích thước liếp ....................................................................................... 9
Bài 3: Thiết kế vườn trồng điều
1. Thiết kế vườn trồng điều .................................................................................. 11
1.1. Thiết kế hệ thống đường ............................................................................... 11
1.2. Thiết kế băng chống xói mòn ........................................................................ 12
1.3. Thiết kế hàng cây chắn gió ............................................................................ 13
2. Mật độ, khoảng cách ........................................................................................ 13
2.1. Cơ sở xác định .............................................................................................. 13
2.2. Mật độ, khoảng cách ..................................................................................... 14
Bài 4: Trồng mới
1. Chuẩn bị cây giống ........................................................................................... 15
2. Thời vụ trồng .................................................................................................... 16
3. Đào hố .............................................................................................................. 16
4. Bón phân lót ..................................................................................................... 16
5. Trồng mới cây điều .......................................................................................... 17
6. Trồng dặm ........................................................................................................ 19
7. Trồng xen ......................................................................................................... 19
HƯỚNG DẪN GIẢNG DẠY MÔ ĐUN
I. VỊ TRÍ, TÍNH CHẤT CỦA MÔ ĐUN ...................................................... 22
II. MỤC TIÊU MÔ ĐUN ............................................................................... 22
III. NỘI DUNG MÔ ĐUN ............................................................................. 22
1. Nội dung tổng quát và phân bổ thời gian .................................................... 22
2. Phương pháp đánh giá ............................................................................. 22
3. Nội dung đánh giá ............................................................................................ 23
IV. Hướng dẫn thực hiện bài tập, bài thực hành ........................................ 23
Bài thực hành số 1 ............................................................................................ 23
Bài thực hành số 2 ............................................................................................ 26
Bài thực hành số 3 ............................................................................................ 27
Bài thực hành số 4 ............................................................................................ 29
Tài liệu tham khảo ............................................................................................ 32
MÔ ĐUN: TRỒNG MỚI ĐIỀU
Mã mô đun: MĐ 02
Giới thiệu mô đun
Mô đun Trồng mới điều là mô đun chuyên môn nghề, mang tính tích
hợp giữa kiến thức và kỹ năng thực hành chăm sóc điều; nội dung mô đun
trình bày các yêu cầu về ngoại cảnh (khí hậu, đất đai) với cây điều, các bước
chuẩn bị trồng mới điều và quy trình trồng mới; bên cạnh đó mô đun cũng
trình bày hệ thống các bài tập, bài thực hành cho từng bài dạy và bài thực
hành khi kết thúc mô đun.
Học xong mô đun này, học viên có được những kiến thức cơ bản về các
yêu cầu khí hậu, đất để trồng điều, các bước trồng mới điều, chăm sóc sau
trồng và các tiêu chuẩn kỹ thuật.
Học viên sau khi hoàn thành mô đun có kỹ năng thực hiện đúng các
bước trồng mới như đánh giá đất trồng, chuẩn bị đất, đào hố, trồng mới, trồng
xen và trồng dặm.
Bài 1: Yêu cầu sinh thái cây điều
Sinh trưởng và phát triển của cây điều có liên quan mật thiết với điều
kiện ngoại cảnh. Mối liên hệ này có ý nghĩa lớn trong thực tế sản xuất để khu
vực hóa đất trồng điều và chọn lựa đất trồng phù hợp. Những yếu tố ảnh
hưởng tới đời sống cây điều là yếu tố khí hậu, đất đai và dinh dưỡng.
Mục tiêu:
- Nêu được các yêu cầu khí hậu, đất đai phù hợp với cây điều.
- Quan sát được đặc điểm của loại đất trồng cụ thể và biện pháp cải tạo
phù hợp.
- Xác định được vùng trồng điều thích hợp tại địa phương.
A. Nội dung:
1. Khí hậu
1.1. Nhiệt độ
Điều là cây có nguồn gốc nhiệt đới, không thích hợp nhiệt độ thấp, yêu
cầu nhiệt độ cao quanh năm. Nhiệt độ thích hợp nhất cho cây điều sinh trưởng
phát triển tốt là từ 24 – 280C.
Khi nhiệt độ xuống thấp dưới 180C kéo dài thì cây phát triển chậm lại.
Nhiệt độ dưới 50C và trên trên 450C cây ngừng sinh trưởng. Chênh lệch giữa
ngày và đêm lớn không thích hợp cho sự sinh trưởng, phát triển của cây điều.
Với yêu cầu nhiệt độ như trên, cây điều chỉ trồng được ở các vùng có
độ cao dưới 700 m và từ Đà Nẵng trở vào.
Cây điều không phát triển được ở các vùng có sương muối và sương
mù.
1.2. Lượng mưa và độ ẩm
Cây điều thích hợp với những vùng có lượng mưa 1000 mm –
1800mm/năm. Lượng mưa trên phải được phân bố đều các tháng trong mùa
mưa.
Lượng mưa dưới 1000 mm/năm gây cho cây điều ở tình trạng thiếu
nước, năng suất hạt kém. Nếu lượng mưa dưới 500mm/năm cây ngừng cho
trái, chỉ còn tác dụng cung cấp gỗ củi.
Ngược lại ở những vùng mưa quá nhiều tới 4000 mm cây điều vẫn sinh
trưởng nhưng năng suất thấp, chất lượng hạt kém. Mùa điều ra hoa kết trái
thường kéo dài khoảng 2 tháng, vào giai đoạn này yêu cầu thời tiết phải thật
khô ráo.
Ẩm độ không khí ảnh hưởng nhiều đến sự ra hoa kết trái của cây điều.
Trong thời gian từ lúc cây trổ hoa đến khi trái chín ẩm độ yêu cầu phải thấp từ
65 – 70% hoa mới không rụng, thụ phấn mới đầy đủ, tránh cho hạt bị sâu thối
Nếu ẩm độ cao, quá trình thụ phấn thụ tinh kém, tỉ lệ đậu quả thấp.
1.3. Ánh sáng
Điều là cây ưa ánh sáng. Yêu cầu tổng số giờ chiếu sáng trên 2000
giờ/năm, đây là chỉ tiêu cần thiết cho sự sinh trưởng, phát triển và sự ra hoa
kết quả của cây điều.
Cây điều cho hiệu quả kinh tế cao ở những nơi trời quang đãng, ít mây.
Tán cây xòe rộng và hoa mọc đầu cành nên trồng với khoảng cách đủ rộng để
cần đủ ánh sáng thì năng suất hạt mới cao, trồng dày quá không có hoặc rất ít
quả.
2. Đất đai
Tính chất lý hóa của đất có ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sống của
bộ rễ và năng xuất cây điều, vì đất là nơi chứa nước và các chất dinh dưỡng
cần thiết cho cây. Cây điều là loại cây lâu năm có bộ rễ khỏe, phàm ăn do vậy
rễ điều phân bố rộng và ăn sâu nên việc chọn đất trồng điều là việc làm rất
quan trọng.
2.2. Các loại đất
Điều có thể trồng trên nhiều loại đất khác nhau như đất cát, đất thịt, hay
đất có tầng canh tác mỏng ở các vùng đồi dốc. Tuy nhiên, điều thích hợp với
các loại đất giàu dinh dưỡng, thoát nước tốt, có hàm lượng hữu cơ cao. Không
nên trồng điều ở những vùng đất bị úng hay đất nhiễm mặn.
- Yêu cầu đất phải thoát nước tốt, không bị úng trong mùa mưa.
- Không bị ảnh hưởng mặn quá nặng.
- Với những vùng đất bạc màu cần quan tâm bón phân cải tạo đất để
cây điều phát triển tốt.
- Vùng đất bị nhiễm phèn muốn trồng điều ta phải lên mô, rửa phèn.
- Điều sinh trưởng phát triển tốt ở đất có mực nước ngầm sâu từ 3 – 6
m.
- Người ta dùng chỉ số đo pH để đánh giá mức độ chua hay kiềm của
đất. Đất có độ pH 7 gọi là trung tính, lớn hơn 7 là đất kiềm, nhỏ hơn 7 tùy
theo chỉ số thấp dần mà ta gọi là đất hơi chua, chua vừa, rất chua. Đất trồng
điều thích hợp có độ pH từ 5 – 6,5. Dụng cụ đo pH đơn giản là máy đo pH
cầm tay, nếu kiểm tra thấy đất có độ pH quá chua ta cần bón vôi kèm theo
phân lót trước khi trồng.
Hình 1.1: Một số dạng máy đo pH cầm
tay nhãn hiệu HANNA của Italia
Hình 1.2: Các loại đất vùng đồi núi có thể trồng điều
2.2. Địa hình
Địa hình có mối quan hệ chặt chẽ với các yếu tố khí hậu. Địa hình chi
phối chế độ nhiệt, ẩm độ không khí, chế độ chiếu sáng.
Đối với vùng có địa hình bằng phẳng hoặc thấp trũng, có thể trồng điều
nhưng phải có hệ thống thoát nước tốt, hoặc phải lên mô.
Không nên trồng điều ở nơi có độ dốc trên 200.
B. Câu hỏi và bài tập thực hành
1. Câu hỏi – đánh dấu vào ý trả lời đúng (a, b, c, d, e )
- Cây điều thích hợp với loại khí hậu nào sau đây: a) nhiệt đới b) mát mẻ, trời
nhiều mây c) khí hậu có 2 mùa mưa và khô rõ rệt d) vùng khí hậu có sương
nhiều e) cả a và c
- Đất trồng điều thích hợp với loại đất có pH nào a) Tính kiềm b) rất chua c)
hơi chua d) nhiễm phèn.
- Mực nước ngầm thích hợp trồng điều: a) 0,5 m b) 3-6 m c) 7- 10 m
- Loại đất nào không nên trồng điều: a) phèn nhẹ b) đất bạc mà c) phèn nặng
d) đất chua vừa
- Lượng mưa trong vùng thích hợp nhất là: a) 600 mm b) 1000 – 1500 mm c)
trên 3000 mm
2. Bài tập:
- Khảo sát các đặc điểm khí hậu tại một trạm khí tượng trong vùng
- Khảo sát và đánh giá mức độ thích hợp của lô đất trước khi trồng điều.
C. Ghi nhớ:
- Không nên trồng điều ở những cùng có độ cao trên 700 m
- Điều là cây ưa sáng, không thích hợp với những vùng có nhiều mây, có
sương muối và sương mù thời gian cây ra hoa
- Cây điều kém chịu úng, cần khảo sát mức độ thoát nước của vườn trước khi
quyết định trồng
Bài 2: Chuẩn bị đất
Mục tiêu:
- Chọn được đất trồng điều thích hợp.
- Nêu được các bước chuẩn bị đất trồng điều.
- Thực hiện đúng các bước trong khâu chuẩn bị đất.
A. Nội dung:
1. Chọn đất
Vườn điều phải được đặt ở những vùng có điều kiện tự nhiên đáp ứng
được yêu cầu về khí hậu và đất đai. Cây điều có thể trồng được trên nhiều
loại đất có độ màu mỡ khác nhau như đất xám, đất đỏ bazan
Nhiều loại đất trồng các loại cây khác không mang hiệu quả kinh tế,
nhưng nếu áp dụng các biện pháp kỹ thuật canh tác thích hợp thì việc
trồng điều sẽ đạt hiệu quả cao.
Tuy cây điều tương đối ít kén đất, nhưng để cây có thể sinh trưởng và
phát triển tốt, nên chọn đất có thành phần cơ giới nhẹ, dễ thoát nước và
có tầng canh tác dày.
Không nên trồng điều ở những vùng đất bị úng hay đất nhiễm mặn, đất
phèn.
Hình 2.1: Phẫu diện đất
2. Dọn đất
Mục đích của dọn đất là giảm nguy cơ nhiễm sâu bệnh, ngăn ngừa sự
hình thành nấm lây lan sang cây điều khi trồng. Cũng như các loại cây trồng
khác, khi lập vườn điều cần chú ý khâu khai hoang làm đất. Các bước tiến
hành như sau:
- Nếu trên đất có các loại cây bụi ưa sáng, cây mắc cỡ, cỏ tranh thì
tiến hành làm sạch bằng các dụng cụ máy móc hoặc thủ công.
- Đối với loại cây bụi lớn có hệ rễ ăn sâu dùng máy ủi sạch sau đó cày
tơi lại một lần và bừa một lần.
- Đối với cây bụi nhỏ và cỏ dại có thể cày một lần và bừa một lần.
- Công việc làm sạch cỏ và các loại cây dại phải được tiến hành vào
đầu mùa mưa.
- Đối với đất đồi núi không cày bừa được phải chặt cây đánh gốc rồi
mới cuốc hố trồng theo bậc thang tại chỗ để hạn chế tình trạng xói mòn
rửa trôi đất trong mùa mưa.
Trong quá trình khai hoang, hạn chế tối đa việc khai hoang trắng. Đối
với chỏm rừng và thảm thực vật tự nhiên ở đỉnh đồi có tác dụng chống xói
mòn cần phải giữ lại, không khai hoang.
Hình 2.2: Khai hoang đất trồng điều
3. Làm đất
3.1 Mục đích của việc làm đất
Mục đích của việc làm đất trồng điều:
- Cải thiện tính chất lý, hoá học của đất.
- Làm tăng tính thấm nước, tính nước, giữ phân của đất.
- Làm đất còn góp phần chế độ nước chế độ không khí, làm tăng cường
hoạt động của tập đoàn vi sinh vật trong đất.
- Làm đất còn có tác dụng diệt trừ cỏ dại và mầm mống sâu bệnh hại
trong đất.
Hình 2.3: Chuẩn bị đất trồng điều
3.2 Yêu cầu kỹ thuật làm đất
Việc chọn quy trình làm đất phù hợp tùy theo khả năng thâm canh của
người trồng điều trên đất trồng. Nếu đất bằng phẳng có kết hợp trồng xen các
cây trồng khác cần đạt các yêu cầu sau:
- Làm đất đúng thời vụ, làm sớm trước khi trồng 1 – 2 tháng.
- Làm đất kỹ, sạch cỏ dại, dọn sạch các loại gốc cây.
- Làm đúng độ sâu. Nếu làm đất bằng máy cày sâu 30 – 35cm.
- Chuẩn bị đất cẩn thận tăng độ tơi xốp cho đất, tăng khả năng giữ
nước, tăng khả năng hút và thoát nước, rễ cây phát triển tốt.
Trường hợp trồng với quy mô lớn, không kết hợp được trồng xen và địa
hình vườn trồng khó có thể làm đất cơ giới thì tiến hành dọn cỏ theo từng
băng và đốt, chặt cây thân gỗ dọn ra khỏi vườn để sau đó tiến hành đào hố
trồng, không cày.
4. Lên liếp rửa phèn trước khi trồng
Để trồng điều ở những vùng có mực thủy cấp nông và nhiễm phèn như
một số địa phương đồng bằng sông Cửu long cần phải đào mương lên liếp rửa
phèn trươc khi trồng.
4.1. Đào mương lên liếp:
Kiểu lên liếp tùy thuộc vào từng loại đất và mô hình canh tác. Đối với
vùng đất phù sa không phèn có thể lên liếp theo kiểu cuốn chiếu, tức là lớp
đất mặt bị đưa xuống dưới và tầng đất ở dưới sâu được đưa lên mặt, dần dần
liếp được hình thành.
Đối với vùng đất có phèn, tùy thuộc vào độ sâu xuất hiện tầng phèn mà
xác định độ sâu của mương, tránh đưa tầng đất phèn tiềm tàng lên tầng mặt,
đất oxid hóa sinh ra phèn hoạt động sẽ làm chết cây. Ngoài ra, nên áp dụng
biện pháp kê liếp để không làm đảo lộn tầng đất, không đưa đất phèn lên tầng
mặt.
4.2. Kích thước liếp:
Đối với vùng đất có phèn, mặn nên lên liếp đơn để liếp mau rửa phèn và
thường áp dụng mô hình độc canh hay xen canh với một số cây có khả năng
chịu phèn như chuối, khóm.
- Đất cát pha địa hình bằng phẳng, dễ thoát nước: Không cần lên liếp. Dọn
sạch đất, cày tơi xốp. Định hướng trồng, đóng cọc định vị hố trồng.
- Đất thịt khó thoát nước: Phải đào mương lên liếp. Kích thước và kiểu liếp
Hình 2.4. Mô hình liếp đơn trồng điều
thay đổi tùy theo điều kiện thực tế, nhưng điều kiện quan trọng là phải có tầng
đất mặt dày 1m để bảo đảm cho bộ rễ điều phát triển.
B. Câu hỏi và bài tập thực hành
- Nêu các bước tiến hành và yêu cầu của kỹ thuật làm đất trồng mới điều.
- Loại đất nhiễm phèn nhẹ và mực thủy cấp nông, muốn trồng điều ta
phải làm gì?
C. Ghi nhớ:
- Cây điều có thể trồng trên nhiều loại đất khác nhau, tùy theo tính chất mỗi
loại đất và điều kiện chăm sóc đầu tư mà có biện pháp làm đất để trồng mới
cho phù hợp
- Dọn sạch cỏ dại và tàn dư cây trồng trước khi trồng sẽ giúp cải tạo tính chất
đất, cây con có sức phát triển tốt sau trồng.
Bài 3. Thiết kế vườn trồng điều
Thiết kế vườn trồng điều đúng kỹ thuật có tác dụng tiết kiệm đất, thuận
lợi cho việc giao thông đi lại trong quá trình chăm sóc, thu hoạch. Nếu thiết
kế không theo các tiêu chuẩn kinh tế kỹ thuật sẽ dẫn đến những thiệt hại to
lớn kéo dài trong nhiều năm, ảnh hưởng đến thu nhập của người trồng điều.
Mục tiêu:
- Nêu được các bước thiết kế vườn trồng điều.
- Thiết kế vườn phù hợp với điều kiện đất đai và đặc tính của giống.
- Đảm bảo an toàn lao động, vệ sinh môi trường.
A. Nội dung:
1. Thiết kế vườn trồng điều
Xây dựng thiết kế vườn trồng cần đảm bảo các nguyên tắc sau:
- Tiết kiệm đất đồng thời phải bảo đảm hoạt động của máy móc và
người lao động trong việc cày bừa, phun thuốc, chăm sóc, bón phân, vận
chuyển sản phẩm v.v... Không chừa quá nhiều đường vận chuyển cũng như
chừa đường quá rộng gây lãng phí đất đai. Đường vận chuyển chung quanh lô
rộng từ 5 – 6 m là thích hợp.
- Bảo đảm mật độ vườn cây hữu hiệu trong việc thâm canh tăng năng
suất lâu dài. Mật độ cây phải phù hợp với giống cây trồng, phù hợp với điều
kiện đất đai và trình độ thâm canh.
- Bố trí cây đai rừng chắn gió hợp lý, đối với các nông hộ, diện tích
chừng vài ha có thể trồng cây ăn quả như các hàng cây đai rừng.
- Có biện pháp chống xói mòn ở đất dốc như thiết kế các hàng cây theo
đường đồng mức, nơi có độ dốc lớn cần lập các băng che phủ chống xói mòn
và các đường phân thuỷ một cách hợp lý.
1.1. Thiết kế hệ thống đường
Thiết hệ thống đường hợp lý thuận lợi giao thông đi lại trong quá trình
chăm sóc và thu hoạch, tiết kiệm đất.
Thiết kế hệ thống đường lô:
- Thiết kế các đường lô, đường liên lô có độ dốc bình quân không được
vượt quá 100. Đường lô có bề rộng từ 4 – 6 m.
- Đối với đồi có độ dốc bình quân trên 150, phải làm đường lô, liên lô
trước khi khai hoang.
- Tùy địa hình cụ thể, thiết kế thành từng lô 0,5 – 2 ha để dễ quản lý,
chăm sóc thu hoạch.
Thiết kế hệ thống hàng:
- Về hướng trồng: Tùy theo độ dốc của đất mà chọn hướng trồng cho
phù hợp.
- Với những vùng
đất bằng phẳng trồng
theo hướng Bắc – Nam
Hình 3.1. La bàn để xác
định hướng trồng
- Đối với vùng đồi
dốc thì thiết kế theo
đường đồng mức để hạn
chế xói mòn đất.
- Với những vùng đất
quá dốc cần tạo bậc
thang cục bộ để chống
xói mòn
1.2. Thiết kế băng chống xói mòn
Trên những vùng đồi, có độ dốc lớn cần tiến hành làm bậc thang cho
từng gốc điều. Tiến hành làm bậc thang tại chỗ bằng cách lấy phần đất ở phần
dốc phía trên gốc cây, đem đắp vào gốc cây phía dốc bên dưới, bán kính vòng
bậc thang rộng khoảng 1,5 m.
1.3. Thiết kế hàng cây chắn gió
Ở những vùng có gió mạnh làm gãy cành, rụng hoa, rụng quả cần
thiết lập hàng cây chắn gió.
Hàng cây chắn gió nên thiết lập thẳng góc với hướng gió hại chính hay
nghiêng một góc 600.
Cây chắn gió nên chọn những cây có sức chịu dựng cao như muồng đen, keo
tai tượng
Hình 3.2. Làm bậc thang
cục bộ
Hình 3.3: Trồng cây chắn gió
2. Mật độ, khoảng cách
2.1. Cơ sở xác định
Khoảng cách trồng có liên quan mật thiết đến những đặc tính sinh thái,
yêu cầu sinh lý và năng suất, chất lượng của cây điều. Khi xác định mật độ
trồng cần căn cứ vào cơ sở sau:
- Đặc điểm khí hậu, thời tiết.
- Đặc tính của từng giống điều.
- Độ phì nhiêu của đất.
- Khả năng đầu tư.
- Chỉ tiêu năng suất.
2.2. Mật độ, khoảng cách
Tùy tính chất từng loại đất và điều kiện canh tác có thể trồng điều
khoảng cách khác nhau để đạt mật độ từ 100 – 300 cây/ha.
- Những vùng đất nghèo dinh dưỡng, bạc màu hoặc không có điều kiện
thâm canh cao có thể trồng khoảng cách 5 m× 7 m hoặc 6 × 6 m để có mật độ
xấp xỉ 300 cây/ha
- Vùng miền đông nam bộ và những vùng đất đai có điều kiện thâm canh
nên trồng với khoảng cách 6 × 8 m để có mật độ là 200 cây/ha, khi điều khép
tán thì tỉa thưa dần và giữ mật độ cố định 100 cây/ha.
- Tùy theo đặc điểm địa hình đất trồng có thể trồng theo hình chữ nhật để
tiện canh tác hoặc trồng kiểu nanh sấu khi đất dốc dễ bị xói mòn.
♣ 6m
8m
♣
♣
♣
♣
♣
♣
♣
♣
8m
⊗
12 m
♣
♣
⊗
⊗
♣
♣
♣
♣
♣
♣
⊗
♣
⊗
Hình MĐ02-4: Thiết kế vườn điều theo hai giai đoạn
B. Câu hỏi và bài tập thực hành
- Tính toán lượng cây giống cần thiết để đầu tư trồng mới 5 hecta điều
với khoảng cách trồng xác định 6 × 8 m.
C. Ghi nhớ:
- Thiết kế vườn trồng điều cần chú ý đến hướng trồng, khoảng cách trồng phù
hợp với loại đất hiện có
Bài 4. Trồng mới
Cây điều thuộc loại cây thân gỗ sống lâu năm, chăm sóc tốt sẽ cho thu
hoạch cao trong nhiều năm. Bên cạnh khâu chăm sóc thì việc trồng mới là
bước khởi đầu có ảnh hưởng lớn đến mật số cây, tuổi thọ cây và hiệu quả kinh
tế của sản xuất sau này. Chuẩn bị cho cây có một nguồn dinh dưỡng đảm bảo
và môi trường sống ban đầu thuận lợi là nhiệm vụ chính của khâu trồng mới
điều.
Mục tiêu:
- Nêu được các bước trong kỹ thuật trồng điều.
- Chọn được cây giống đạt tiêu chuẩn.
- Thực hiện trồng mới đúng kỹ thuật.
- Tuân thủ các nguyên tắc an toàn lao động.
A. Nội dung:
1. Chuẩn bị cây giống
Cây giống ghép cần đạt các tiêu chuẩn sau:
- Cây giống được gieo tạo trong bầu PE, có kích thước 20 x 30 cm.
- Chiều cao cây ≥ 30 cm.
- Đường kính gốc trên 8 cm.
- Chiều cao chồi ghép từ 10 cm trở lên.
- Vết ghép tiếp hợp tốt.
- Cây giống đã có ít nhất 9 lá đã phát triển hoàn chỉnh.
- Cây sinh trưởng bình thường, không có sâu bệnh hoặc dị dạng.
- Thông thường sau khi ghép 2 tháng cây đạt tiêu chuẩn xuất vườn.
Hình 4.1: Cây ghép đạt tiêu chuẩn xuất vườn
2. Thời vụ trồng
Thời vụ trồng điều thích hợp nhất là khi có mưa ổn định thường có 2 –
3 cơn mưa/tuần. Như vậy cây có điều kiện sinh trưởng thuận lợi suốt cả mùa
mưa.
Đối với vùng Duyên hải Nam Trung bộ, trồng điều vào tháng 9 – 10
hàng năm.
Đối với vùng Đông Nam bộ và Tây Nguyên thường trồng từ tháng 6 –
8 hàng năm.
Nếu trồng muộn hơn cần phải xới đất quanh gốc và tủ cỏ vào đầu mùa
khô.
3. Đào hố
- Đào hố theo hình hộp vuông
có kích thước 50 x 50 x 50 cm hoặc
60 x 60 x 60 cm.
- Khi đào hố xong, để lớp đất
mặt tơi xốp nhiều mùn sang một
bên miệng hố
4. Bón phân lót
Trộn lớp đất mặt để riêng với
10 – 20 kg phân chuồng hoai
+ 0,5 – 1 kg phân lân nung
chảy + 1 kg vôi bột.
Sau khi đã trộn đều phân với
lớp đất mặt, dùng cuốc cào đất
lấp đầy lòng hố. Dùng que nhỏ
đánh dấu tâm hố để tiện cho
việc trồng sau này.
Hình 4.2: Kiểm tra kích thước hố đào
Hình 4.3: Bón phân lót
- Sau khi đã trộn đều
phân với lớp đất mặt, dùng
cuốc cào đất lấp đầy lòng hố.
- Dùng que nhỏ đánh dấu
tâm hố để tiện cho việc trồng
sau này.
- Việc trộn phân lấp hố
phải hoàn thành trước khi
trồng ít nhất từ 15 – 30 ngày
5. Trồng mới cây điều
Khi mưa bắt đầu ổn định, tiến hành đem cây đạt tiêu chuẩn xuất vườn
ra trồng. Công việc trồng cây được tiến hành như sau:
- Đào 1 hố nhỏ ở
chính giữa hố.
- Dùng dao sắc cắt bỏ
2 – 3 cm dưới đáy bầu.
- Cắt rễ đuôi chuột
nếu có
Hình 4.4: Trộn đều phân lót
4.5-b
4.5-a
- Đặt cây xuống
chính giữa hố sao
cho mặt bầu thấp
hơn mặt đất nền 5
– 10 cm.
- Dùng dao sắc rạch
1 đường theo
chiều dọc của bầu
và kéo túi nilon ra.
- Lấp đất sao cho mặt bầu
thấp hơn mặt nền 2-3 cm
- Nén chặt đất xung
quanh bầu đất.
- Rải 10 – 20 g
Furadan/hố để hạn chế
kiến, mối.
4.5-e
4.5-d
4.5-c
- Dùng cọc cắm để cố
định cây để cây không bị
gãy.
Hình 4.5: Các bước trồng mới điều (a,b,c,d,e,f)
6. Trồng dặm – tiêu nước
Sau khi trồng 15 ngày cần theo dõi thấy cây nào chết hoặc quá yếu ớt cần
nhổ bỏ trồng dặm cây khác, cố gắng trồng dặm càng sớm càng tốt để vườn
điều tăng trưởng đồng đều.
Cây điều con rất kém chịu úng; bị úng nước một tuần cây sẽ bị thối rễ và
chết. Sau trồng nếu có mưa lớn phải thăm đồng, khơi rãnh thoát nước kịp thời
để chống úng cho cây.
7. Trồng xen
Mục đích của trồng xen:
- Hạn chế cỏ dại, giảm chi phí làm cỏ.
- Hạn chế sâu bệnh hại.
- Tăng độ phì nhiêu của đất, bảo vệ đất, chống xói mòn.
* Một số yêu cầu khi chọn cây trồng xen:
- Cây trồng xen phải là cây mọc thấp, tuyệt đối không trồng xen cây lâu
năm trong vườn điều.
- Cây trồng xen phải có rễ mọc cạn.
- Cây trồng xen không đòi hỏi nước và phân quá cao, không bị các loại sâu
bệnh phá hoại cùng dạng với cây điều.
- Cây trồng xen có khả năng tăng mùn cải tạo đất, mau thu hoạch, chi phí
đầu tư không cao.
Các loại cây trồng xen thích hợp: Cây họ đậu (cây lạc, đậu tương, đậu đen),
4.5-f
ngoài ra có thể trồng khoai mì, bắp, ngô, dứa.
Tùy giống cây trồng xen ta bố trí khoảng cách mật độ cho thích hợp.
- Năm thứ 1(trồng mới điều):
+ Đối với cây ngô lai trồng khoảng cách 20 x 75 cm xen giữa 2 hàng
điều, cách hàng điều 1 mét, giữa 2 hàng điều trồng 9 hàng ngô lai.
+ Đối với đậu các loại trồng khoảng cách 25 x 30 cm xen giữa 2 hàng
điều cách hàng điều 1 mét, giữa 2 hàng điều trồng 21 hàng đậu các loại.
+ Đối với cây khoai mì trồng khoảng cách 90 x 100 cm xen giữa 2 hàng
điều, cách hàng điều 2 mét, giữa 2 hàng điều trồng 4 hàng khoai mì.
- Năm thứ 2 trở đi (sau năm trồng mới)
+ Đối với cây ngô lai trồng khoảng cách 20 x 75 cm xen giữa 2 hàng
điều cách tán điều 1,5 mét.
+ Đối với đậu các loại trồng khoảng cách 25 x 30 cm xen giữa 2 hàng
điều cách tán điều 1 mét,
+ Đối với cây khoai mì trồng khoảng cách 90 x 100 cm xen giữa 2 hàng
điều cách tán điều 2 mét.
Trên các vườn điều có độ dốc lớn có thể trồng các băng cây xen theo
đường đồng mức để chống xói mòn và rửa trôi đất (dứa, cỏ vetiver, cốt khí).
Hình 4.6: Xen canh khoai mỳ trong vườn điều
Hình 4.7: Xen canh dứa trong vườn điều
B. Câu hỏi và bài tập thực hành
1. Câu hỏi
- Kể tên các dụng cụ cần chuẩn bị để trồng điều và nêu các bước tiến
hành trồng mới cây điều.
- Chọn cây trồng xen trong vườn điều cần tuân theo những nguyên tắc
nào?- Nêu các bước trồng điều từ cây con, những điểm cần chú ý khi trồng
2. Bài tập
- Thực hành đào hố, lót phân và trồng mới điều
- Tính toán lượng phân bón lót trước khi trồng mới 3 ha điều với khoảng
cách trồng 6 × 8 m (bao gồm phân chuồng, lân, vôi)
C. Ghi nhớ:
- Để đảm bảo cây điều con sau trồng phát triển tốt việc đa hố, bón phân lót là
bắt buộc.
- Cần chọn loại phân chuồng đã hoai để bón
- Việc trồng xen cần tiến hành ngay sau khi trồng mới để tăng hiệu quả sử
dụng đất, hạn chế cỏ dại.
HƯỚNG DẪN GIẢNG DẠY MÔ ĐUN
I. VỊ TRÍ, TÍNH CHẤT CỦA MÔ ĐUN
- Vị trí: Mô đun Trồng mới điều là mô đun thuộc khối kiến thức
chuyên môn nghề trong danh mục các mô đun, mô đun đào tạo bắt buộc của
nghề Trồng điều được bố trí sau mô đun Nhân giống điều và cũng có thể
giảng dạy độc lập hoặc kết hợp với một vài mô đun khác theo yêu cầu của
người học;
- Tính chất: Mô đun bố trí tích hợp giữa phần lý thuyết yêu cầu sinh
thái cây điều với các kỹ năng thực hành trồng mới điều; được giảng dạy tại
cơ sở đào tạo có đầy đủ máy móc, trang thiết bị cần thiết..
II. MỤC TIÊU MÔ ĐUN
- Nêu được các yêu cầu khí hậu, đất đai với cây điều.
- Nêu được các bước chuẩn bị đất và thiết kế vườn trồng điều.
- Trồng mới điều đúng kỹ thuật.
- Tuân thủ các tiêu chuẩn trong quy trình và các quy định an toàn lao
động.
III. NỘI DUNG MÔ ĐUN
1. Nội dung tổng quát và phân bổ thời gian
Mã
bài
Tên các bài trong
mô đun
Loại
bài
dạy
Địa
điểm
Thời gian(giờ)
Tổng
số
Lý
thuyết
Thực
hành
Kiểm
tra*
MĐ2-
01
Yêu cầu sinh thái
cây điều
Tích
hợp
Lớp học,
thực địa 9 1 8
MĐ2-
02 Chuẩn bị đất trồng
Tích
hợp
Lớp học,
vườn 18 3 14 1
MĐ2-
03
Thiết kế vườn trồng
điều
Tích
hợp
Lớp học,
vườn 18 3 14 1
MĐ2-
04 Trồng mới
Tích
hợp
Lớp học,
vườn 56 6 48 2
Kiểm tra hết mô đun 4 4
Cộng 105 13 84 8
* Ghi chú: Thời gian kiểm tra được tính vào giờ thực hành.
2. Phương pháp đánh giá
* Kiểm tra định kỳ
Dựa vào sự tham gia đầy đủ các buổi học lý thuyết và thực hành thí
nghiệm, thông qua các câu hỏi trắc nghiệm, vấn đáp hoặc tự luận tùy theo
từng bài cụ thể đối với từng học sinh trong quá trình giảng dạy và bài tập kỹ
năng khi kết thúc một bài.
* Kiểm tra kết thúc mô đun
Mỗi học sinh thực hiện một bài tập kỹ năng trong thời gian giáo viên
quan sát và theo dõi thực hiện đánh giá theo yêu cầu và đối chiếu với tiêu
chuẩn trong phiếu đánh giá thực hành kỹ năng.
3. Nội dung đánh giá
* Phần lý thuyết:
- Yêu cầu đất trồng điều, dọn đất và làm đất
- Lượng và loại phân bón lót cho cây điều trồng mới
* Phần thực hành:
- Thiết kế vườn trồng điều
- Đào hố, bón lót phân, trồng cây con
IV. Hướng dẫn thực hiện bài tập, bài thực hành
BÀI THỰC HÀNH số 1
Yêu cầu sinh thái cây điều
Nội dung
I TỔ CHỨC THỰC HIỆN.
1. Chia nhóm.
Mổi nhóm từ 7-10 học sinh
2. Tổ chức thực hiện
2.1 Công việc của giáo viên (cán bộ cơ sở)
Hướng dẫn
Làm mẫu
Kiểm tra nhắc nhở
2.2 Công việc học sinh
Chú ý lắng nghe, ghi chép theo dõi các thao tác mà giáo viên hướng
dẫn
II.QUY TRÌNH THỰC HIỆN
Thứ
tự
Nội dung
các bước Chỉ dẫn công việc Yêu cầu kỹ thuật
Dụng cụ,
trang bị
1 Giới thiệu
phần kiến
thức
- Diễn giảng
- Quan sát hình
và các yêu cầu
- Trình bày dễ
hiểu
- Hình ảnh rõ
Máy
chiếu,
máy vi
ngoại cảnh cây
điều
ràng tính
2 Thu thập
số liệu khí
tượng
trong vùng
- Liên hệ trạm khí
tượng để lấy số liệu
- Chuẩn bị người
hướng dẫn
- Hướng dẫn cách ghi
chép các số liệu khí
tượng
- Cập nhật được số
liệu khí tượng gần
đây nhất
- Đảm bảo đủ các số
liệu cần thiết như số
giờ nắng trong năm,
nhiệt độ bình quân,
lượng mưa, độ ẩm
bình quân tháng.
- Sổ ghi
chép
- Phương
tiện di
chuyển
3 Khảo sát
một lô đất
chuẩn bị
trồng
- Xác định mức độ dốc
- Xem phẫu diện đất
đánh giá độ dày tầng
canh tác.
- Tìm hiều mực nước
ngầm qua giếng đào
khu vực xung quanh
- Đo pH đất
- Quan sát phải bao
quát hết khu vực
- Đánh giá đúng độ
dày tầng canh tác
qua nhiều mẫu
- Đánh giá mức độ
chua của đất
- Máy
khoan
phẫu
diện đất
- Máy đo
pH cầm
tay
- Thước
chữ A
4 - Viết thu
hoạch
- Điều kiện khí hậu
trong vùng so sánh đối
chiếu với yêu cầu trồng
điều
- Mức độ phù hợp của
lô đất để trồng điều
- Viết rõ ràng, chính
xác đúng thực tế
- Những vấn đề gì
đã học được
- Nhận xét so sánh
sơ bộ giữa lý thuyết
và thực tế
- bàn
- Giấy,
bút
III. ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN
Địa điểm: Trạm khí tượng khu vực, lô đất chuẩn bị trồng điều
Qui trình thực hiện
Giấy bút ghi chép
Trang thiết bị của cơ sở chế biến
IV. RÚT KINH NGHIỆM
Kiểm tra, nhắc nhở thường xuyên, uốn nắn kịp thời
V. NHỮNG LỔI THƯỜNG GẶP
Không tập trung khi nghe hướng dẫn
Ghi chép không tỷ mỷ
Thái độ qua loa, coi nhẹ việc tham quan kiến tập
VI. CÁCH THỨC VÀ TIÊU CHUẨN ĐÁNH GIÁ THỰC HÀNH
Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá
- Nêu được các điều kiện ngoại
cảnh phù hợp để trồng điều
Đối chiếu với bảng câu hỏi
Ghi chép đầy đủ các tư liệu về khí
hậu và đất đai trong vùng
Đủ các số liệu đã hướng dẫn
Đánh giá thực trạng khí hậu, đất đai
so sánh với yêu cầu tối ưu trồng
điều
Đối chiếu từng yêu cầu cụ thể giữa lý
thuyết và thực tế
BÀI THỰC HÀNH số 2
Chuẩn bị đất trồng
Nội dung
I TỔ CHỨC THỰC HIỆN.
1. Chia nhóm
Mỗi nhóm từ 5-10 học sinh
2. Tổ chức thực hiện
2.1. Công việc của giáo viên
Hướng dẫn
Làm mẫu
Kiểm tra nhắc nhở
2.2. Công việc học sinh
Chú ý lắng nghe, ghi chép thực hiện các ttao tác mà giáo viên hướng
dẫn.
II.QUY TRÌNH THỰC HIỆN
Thứ
tự
Nội dung
các bước
Chỉ dẫn công việc Yêu cầu kỹ
thuật
Dụng cụ,
trang bị
1 Dọn tàn
dư cây
trồng
trước
- Đào gốc cây lớn, chặt
cây nhỏ.
- Đào sạch gốc
cây lớn, nhỏ.
Cơ giới
hoặc thủ
công
2 Diệt cỏ - Dùng dao phát cỏ mọc
nổi.
- Dùng bình xịt thuốc
trừ cỏ
- Diệt cỏ triệt
để
Thủ công
hoặc cơ
giới
3 Xử lý tàn
dư và cỏ
dại
- Dọn dẹp thu gom tàn
dư cây trồng, đá, rác ra
khỏi vườn trồng.
- Đốt cỏ
- Xử lý tàn dư
và cỏ dại sạch
sẽ
Thủ công
hoặc cơ
giới
III. ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN
Địa điểm: Thực hiện trên đồng ruộng
Qui trình thực hiện
Phiếu thực hành
Phiếu đánh giá sản phẩm
Giấy bút ghi chép
Các loại dụng cụ làm đất.
IV. RÚT KINH NGHIỆM
Kiểm tra, nhắc nhở thường xuyên, uốn nắn kịp thời.
V. NHỮNG LỔI THƯỜNG GẶP
- Đào gốc cây không triệt để.
- Sót cỏ thân ngầm, tàn dư.
VI. CÁCH THỨC VÀ TIÊU CHUẨN ĐÁNH GIÁ THỰC HÀNH
Đánh giá qua quan sát, theo dõi, chấm điểm trên các phiếu thực hành.
- Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ.
- Tuân thủ các bước thực hiện.
- Thao tác cẩn thận, thuần thục.
- Đáp ứng đúng yêu cầu kỹ thuật.
Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá
-Phát dọn thực bì, chọn biện pháp
xử lý
- Biện pháp xử lý phù hợp
- Dọn sạch tàn dư, cỏ dại Mức độ làm sạch đồng ruộng
BÀI THỰC HÀNH số 3
Thiết kế vườn trồng điều
Nội dung
I TỔ CHỨC THỰC HIỆN.
1. Chia nhóm
Mỗi nhóm từ 5-10 học sinh
2. Tổ chức thực hiện
2.1. Công việc của giáo viên
Hướng dẫn
Làm mẫu
Kiểm tra nhắc nhở
2.2. Công việc học sinh
Chú ý lắng nghe, ghi chép thực hiện các ttao tác mà giáo viên hướng
dẫn.
II.QUY TRÌNH THỰC HIỆN
Thứ
tự
Nội dung
các bước
Chỉ dẫn công việc Yêu cầu kỹ
thuật
Dụng cụ,
trang bị
1 Thiết kế
lô
- Cắm mốc phân lô.
- Phân lô hợp
lý, tiện lợi cho
việc canh tác,
vận chuyển, thu
hoạch
- Dây, cọc,
thước, sổ
ghi chép
2 Xác định
hướng
trồng
- Xác định hướng Bắc –
Nam.
- Dùng thước chữ A xác
định đường đồng mức
- Chính xác - thước chữ
A
3 Xác định
mật độ,
khoảng
cách
- Cắm cọc, căng dây xác
định hàng và hố trên
hàng.
- Xác định
đúng khoảng
cách
- Cọc, dây.
• Bài tập: Tính toán lượng cây giống cần thiết để đầu tư trồng mới 5
hecta điều với khoảng cách trồng xác định 6 × 8 m.
• Lời giải: - Đổi 1 hecta ra mét vuông
1 hecta = 10.000 m2
5 hecta = 50.000 m2
- Số cây điều trên diện tích trồng = 50.000: (6×8) = 1042 cây
- Dự phòng cây trồng dặm 10% = 1042×10/100 = 104 cây
• Vậy số cây cần mua = 1042 + 104 = 1146 cây
III. ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN
Địa điểm: Thực hiện trên đồng ruộng
Qui trình thực hiện
Phiếu thực hành
Phiếu đánh giá sản phẩm
Giấy bút ghi chép
Các loại dụng cụ làm đất.
IV. RÚT KINH NGHIỆM
Kiểm tra, nhắc nhở thường xuyên, uốn nắn kịp thời.
V. NHỮNG LỔI THƯỜNG GẶP
- Cắm cọc không thẳng.
- Phân lô không phù hợp.
VI. CÁCH THỨC VÀ TIÊU CHUẨN ĐÁNH GIÁ THỰC HÀNH
Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá
Bài tập tính toán Đúng các bước, đáp số
Xác định hướng trồng phù hợp Theo độ dốc thực tế của đất
Xác định khoảng cách trồng phù
hợp
Theo điều kiện thực tế đất đai
BÀI THỰC HÀNH số 4
Trồng mới
Nội dung
I TỔ CHỨC THỰC HIỆN.
1. Chia nhóm
Mỗi nhóm từ 5-10 học sinh
2. Tổ chức thực hiện
2.1. Công việc của giáo viên
Hướng dẫn
Làm mẫu
Kiểm tra nhắc nhở
2.2. Công việc học sinh
Chú ý lắng nghe, ghi chép thực hiện các ttao tác mà giáo viên hướng
dẫn.
II.QUY TRÌNH THỰC HIỆN
Thứ
tự
Nội dung
các bước
Chỉ dẫn công việc Yêu cầu kỹ
thuật
Dụng cụ,
trang bị
1 Chuẩn bị
phân bón
lót
- tính toán đủ lượng
phân bón cho diện tích
trồng
- Kiểm tra chất
lượng phân
Đảm bảo đủ
lượng phân 10
– 12 kg phân
chuồng/hố
Phân đã hoai
mục chở ra
đồng
Giấy, viết
Phương
tiện vận
chuyển
2 Kiểm tra
đào hố
- Kiểm tra hố theo 3
chiều và thành hố thẳng
- Đất mặt tách riêng
Đúng kích
thước
Thước mét,
cuốc,
xuổng
3 Trộn
phân, lấp
hố
- Trộn đất mặt với
phân
- Lấp hố
- Trộn đều phân
và đất
Cuốc,
xuổng
4 Chuẩn bị
cây giống
- Chọn cây giống đúng
tiêu chuẩn.
- Vận chuyển cây đến hố
trồng
- Chọn cây
đúng tiêu chuẩn
và đủ số cây
- Phương
tiện vận
chuyển
5 Tạo lỗ - Dùng cuốc đào 1 lỗ
nhỏ ở chính giữa hố
- Đủ độ sâu,
đúng chính
giữa hố, thẳng
hàng
- Cuốc
6 Loại bỏ - Dùng dao sắc cắt bỏ 2 - Không làm vỡ - Dao
túi bầu – 3 cm dưới đáy bầu.
- Đặt cây xuống chính
giữa hố.
- Dùng dao rạch 1
đường chiều dọc của bầu
và kéo túi nilon ra.
bầu.
4 Lấp đất - Lấp đất, nén chặt đất
xung quanh bầu.
- Không làm vỡ
bầu.
Cuốc
5 Cố định
cây
- Dùng cọc cắm sát cây.
- Dùng dây buộc cố định
cây vào cọc
- Không cắm
trúng bầu đất.
Cọc, dây
• Bài tập: Tính toán lượng phân bón lót trước khi trồng mới 3 ha điều với
khoảng cách trồng 6 × 8 m (bao gồm phân chuồng, lân, vôi)
• Lời giải: Theo cách tính số cây ở bài 3,
- Số hố cần bón phân = 30.000/(6 × 8) = 625 hố
- Lượng phân chuồng tối thiểu cần có = 625 × 10 kg = 6250 kg
- Lượng phân bón mức cao = 625 × 20 kg = 1330000 kg
- Lượng lân cần chuẩn bị = 625 × 1 kg = 625 kg
- Lượng vôi cần chuẩn bị = 625 × 1 kg = 625 kg (với đất chua)
III. ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN
Địa điểm: Thực hiện trên đồng ruộng
Qui trình thực hiện
Phiếu thực hành
Phiếu đánh giá sản phẩm
Giấy bút ghi chép
Các loại dụng cụ làm đất.
IV. RÚT KINH NGHIỆM
Kiểm tra, nhắc nhở thường xuyên, uốn nắn kịp thời.
V. NHỮNG LỔI THƯỜNG GẶP
- Làm vỡ bầu.
- Nén đất không chặt.
- Trồng cây không thẳng hàng.
VI. CÁCH THỨC VÀ TIÊU CHUẨN ĐÁNH GIÁ THỰC HÀNH
Đánh giá qua quan sát, theo dõi, chấm điểm trên các phiếu thực hành.
- Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ.
- Tuân thủ các bước thực hiện.
- Thao tác cẩn thận, thuần thục.
- Đáp ứng đúng yêu cầu kỹ thuật.
Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá
- Bài tập tính toán Đúng các bước, đáp số
- Đào hố Theo kích thước quy định
- Trồng cây Đúng độ sâu, cây không nghiêng ngả,
thẳng hàng
- Dọn vệ sinh đồng ruộng Không để sót rác, bao bì sau trồng
Tài liệu tham khảo
[1]. Phạm Văn Biên, Nguyễn Thanh Bình và ctv., Các giống điều có
triễn vọng ở vùng Đông Nam Bộ.
[2]. Phạm Văn Biên. Nguyên Thanh Bình. Nguyên Duy Đức. Đào
Hữu Hiền. Hồ Huy Cường. Trần Doãn Sơn. Động Văn Tư, Hoàng Vôn
Tám. Là Phạm Lán và Thái Xuân Du. 2005. Báo cáo tổng kết khoa học kỹ
thuật đề tài "Nghiên cứu các giải pháp khoa học công nghệ và thi trường
đê phát triển vùng diều nguyên liệu phục vụ chế biến và xuất khâu'
[3]. Phạm Văn Biên. Nguyễn Thanh Bình. Đặng Đức Hiền. Đặng Vôn
Từ Trán Kim Kinh và Hà Thi Minh. 2000. Kết quà nghiên cứu điều năm
1999-2000. Hội nghi Khoa học, Bộ Nông nghiệp và PTNT.
[4]. Đường Hồng Dật. Cây điều kỹ thuật trồng và triển vọng phát
triển
[5]. Vũ Triệu Mân và ctv., 2004. Thành phần bệnh hại cây điều tại
vườn điều giống quốc gia Cát hiệp – Phù cát – Bình Định. Nhà xuất bản
Nông nghiệp, 1999.
[6]. Phạm Văn Nguyên, 1991. Cây đào lộn hột. Tổng công ty
Vinalimex.
[7]. TS. Nguyễn Thanh Phương và ctv., 2008. Kết quả nghiên cứu
ảnh hưởng của một số chế phẩm ức chế sinh trưởng đến khả năng ra hoa
đậu trái và năng suất của cây điều.
[8]. Các tư liệu về cây điều thu thập từ website
DANH SÁCH BAN CHỦ NHIỆM XÂY DỰNG
CHƯƠNG TRÌNH DẠY NGHỀ TRÌNH ĐỘ SƠ CẤP
NGHỀ: KỸ THUẬT TRỒNG ĐIỀU
(Theo Quyết định số 2744/QĐ-BNN-TCCB
ngày 15 tháng 10 năm 2010 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT)
1. Nguyễn Đức Thiết Chủ nhiệm
2. Phùng Hữu Cần Phó chủ nhiệm
3. Nguyễn Văn Tân Thư ký
4. Phan Quốc Hoàn Ủy viên
5. Đặng Thị Hồng Ủy viên
6. Phan Hải Triều Ủy viên
7. Nguyễn Thị Thoa Ủy viên
DANH SÁCH HỘI ĐỒNG NGHIỆM THU CHƯƠNG TRÌNH,
GIÁO TRÌNH DẠY NGHỀ TRÌNH ĐỘ SƠ CẤP
(Kèm theo Quyết định số 3495 /BNN-TCCB ngày 29 tháng 12 năm 2010)
1. Bùi Đình Ninh Chủ tịch
2. Hoàng Ngọc Thịnh Thư ký
3. Lưu Thị Thanh Thất Ủy viên
4. Nguyễn Thành Công Ủy viên
5. Trần Minh Đức Ủy viên
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- goc_giao_trinh_modun_02_4582.pdf