Giáo án Vật lý 11 - Bài 11: Kính hiển vi

Tieát : _ _ _ _ _ _ Baøi 11 KÍNH HIEÅN VI MUÏC TIEÂU : 1) Kieán thöùc : + Naém ñöôïc caáu taïo, taùc duïng cuûa kính hieån vi, caùch ngaém chöøng vaø caùch söû duïng kính. + Tham gia xaây döïng ñöôïc bieåu thöùc ñoä boäi giaùc cuûa kính hieån vi trong tröôøng hôïp 2) Kyõ naêng: Reøn luyeän kyõ naêng veõ aûnh cuûa vaät qua kính hieån vi vaø kyõ naêng tính toùan xaùc ñònh caùc ñaïi löôïng lieân quan ñeán vieäc söû duïng kính hieån vi. II. PHÖÔNG PHAÙP GIAÛNG DAÏY : Phöông phaùp thöïc nghieäm vaø neâu vaán ñeà .. III. THIEÁT BÒ , ÑOÀ DUØNG DAÏY HOÏC : Moät Kính hieån vi , tranh veõ aûnh qua kính hieån vi. IV. TIEÁN TRÌNH GIAÛNG DAÏY Phaân phoái thôøi gian Phaàn laøm vieäc cuûa Giaùo Vieân Hoaït ñoâng cuûa hoïc sinh Ghi chuù Noäi dung ghi baûng Toå chöùc ,ñieàu khieån Kieåm tra baøi cuõ vaø kieán thöùc cuõ lieân quan vôùi baøi môùi (3’) 2. Tieán trình giaûng daïy 3.Cuûng coá baøi giaûng Daën doø cuûa hoïc sinh (5’) 1/ Neâu taùc duïng cuûa kính luùp vaø caùch ngaém chöøng aûnh cuûa vaät qua kính luùp ? 2/ Trình baøy khaùi nieäm veà ñoä boäi giaùc cuûa kính luùp ? 3/ Xaây döïng bieåu thöùc ñoä boäi giaùc cuûa kính luùp trong tröôøng hôïp ngaém chöøng ôû ñieåm cöïc caän ? 1) NGUYEÂN TAÉC CAÁU TAÏO KÍNH HIEÅN VI Kính hieån vi laø heä hai thaáu kính hoäi tuï gheùp ñoàng truïc ñeå taïo goùc troâng aûnh cuûa vaät lôùn hôn goác troâng vaät tröïc tieáp nhieàu laàn. Thaáu kính thöù nhaát cho ta aûnh thaät cuûa vaät ñöôïc phoùng ñaïi. Thaáu kính thöù hai duøng laøm kính luùp ñeå quan saùt aûnh naøy. A B A2 F1 O1 F'1 B A1 F2 O2 F'2 1 B2 2) CAÁU TAÏO VAØ CAÙCH NGAÉM CHÖØNG a) Caáu taïo : Kính hieån vi goàm hai boä phaän chính laø vaät kính (coøn goïi laø kính vaät ) vaø thò kính (coø goïi laø kính maét), ñöôïc ñaët ñoàng truïc ôû hai ñaàu cuûa moät oùng hình truïc ; Khoaûng caùch giöõachuùng khoâng ñoåi. Ngoaøi ra, coøn coù boä phaän chieáu saùng vaø vaät caàn quan saùt. Vaät kính laø moät thaáu kính hoäi tuï coù tieâu cöï raát ngaén, khoaûng vaøi mm, duøng ñeå taïo ra moät aûnh thaät, lôùn hôn vaät nhieàu laàn. Thò kính laø moät thaáu kính hoäi tuï coù tieâu cöï vaøi cm, ñöôïc duøng nhö moät kính luùp ñeå quan saùt aûnh thaät nieâu treân. b) Ngaém chöøng Xem SGK trang 56 Muoán ngaém chöøng ôû kính hieån vi, ta phai thay ñoåi khoûng caùch d1 giöõa vaät vaø vaät kính baèng caùch ñöatoaøn boä oáng kính leân hay xuoáng sao cho maét nhìn thaáy aûnh A2B2 cuûa vaät roõ nhaát. 3) ÑOÄ BOÄI GIAÙC CUÛA KÍNH HIEÅN VI B A O }}}1 1 F 1 F' B1 A1 F2 O2 F'2 B2 Trong ñoù : G = k1G2, trong ñoù G2 laø ñoä boäi giaùc cuûa thò kính. * Ngaém chöøng ôû voâ cöïc : Vôùi d = F’1F2. Khoaûng caùch d töø tieâu ñieåm aûnh cuûavaät kính ñeán tieâu ñieåm vaät cuûa thò kính goïi laø ñoä daøi quang hoïc cuûa kính hieån vi. Neâu caâu hoûi vaø ñaùnh giaù Moâ taû kính hieån vi : Ñeå coù ngoaùc troâng aûnh cuûa vaät lôùn hôn goùc troâng vaät tröïc tieáp nhieàu laàn, ngöôøi ta duøng moät heä goàm hai thaáu kính hoäi tuï. Thaáu kính thöù nhaát cho ta aûnh thaät cuûa vaät ñöôïc phoùng ñaïi. Thaáu kính thöù hai duøng laøm kính luùp ñeå quan saùt aûnh naøy. Keát quûalaø maét nhìn thaáy aûnh cuûa vaät döôùi goùc troâng lôùn hôn goùc troâng tröïc tieáp Caùc em haõy giaûi thích taïi sao vôùi caáu taïo nhö vaäy , kính laïi giuùp maét nhìn roõ aûnh döôùi goùc troâng lôùn hôn goùc troâng tröïc tieáp vaät nhieàu laàn ? GV gôïi yù : : vaät caàn quan saùt ñöôïc ñaët caùch quan taâm vaät kính moät khoûang lôùn hôn tieâu cöï nhöng raát gaàn tieâu ñieåm vaät cuûa vaät kính. GV cho HS thaûo luaän ñeå thoáng nhaát nguyeân taéc caáu taïo kính hieån vi ôû caùc ñieåm sau : - Duïng cuï quang hoïc thöù nhaát ñöôïc duøng phaûi laø moät thaáu kính hoäi tuï. Thaáu kính naøy ñöôïc söû duïng ñeå taïo ra aûnh thaät cuûa vaät lôùn hôn vaät nhieàu laàn. - Duïng cuï quang hoïc thöù hai ñöôïc duøng cuõng laø moät thaáu kính hoäi tuï, ñoùng vai troø cuûa kính luùp. Khi HS ñaõ naém roõ nguyeân taéc caáu taïo cuûa kính hieån vi , GV thoâng baùo veà caáu taïo kính vaø yeâu caàu HS döïng aûnh cuûa vaät caàn quan saùt kính theo caùch ngaém chöøng noùi chung vaø caùch ngaém chöùng ôû voâ cöïc. Yeâu caàu nhaéc laïi : Caáu taïo kính luùp ,caùch ngaém chöøng , ñoä boäi giaùc cuûûa kính luùp Nhaán maïnh caùc noäi dung quan troïng . Traû lôøi caâu hoûi vaø laøm baøi taäp SGK HS traû lôøi caùc caâu hoûi treân HS khoù coù theå traû lôøi ñöôïc caâu hoûi naøy ! HS : Neáu söû duïng thò kính nhö moät kính luùp ñeå quan saùt aûnh B1A1 thì aûnh naøy phaûi ñöôïc ñaët tröôùc vaø caùch thò kính moät khoûang nhoû hôn thò kính moät khoûang nhoû hôn tieâu cöï thò kính. HS thaûo luaän caùc vaán ñeà treân HS döïa vaøo hình hình 11.3 ñeå tính ñoä boäi giaùc khi ngaém chöøng ôû voâ cöïc : Do ñoù G = k1G2, trong ñoù G2 laø ñoä boäi giaùc cuûa thò kính. Ñeå xem ñoä boäi giaùc G¥ khi ngaém chöøng ôû voâ cöïc phuï thuoäc nhö theá naøo vaøo tieâu cöï cuûa vaät kính vaø thò kính, ta xeùt hai tam giaùc ñoàng daïng A1B1F’1 va O1IF’1 treân hình 11.3. Ta coù : {{{{{{{{{{ ] {{{{{{{{{{