Giáo án môn Chủ nghĩa xã hội khoa học - Chương I: Vị trí , đối tượng, phương pháp và chức năng của chủ nghĩa xã hội khoa học

CHÖÔNG I VÒ TRÍ , ÑOÁI TÖÔÏNG, PHÖÔNG PHAÙP VAØ CHÖÙC NAÊNG CUÛA CHUÛ NGHÓA XAÕ HOÄI KHOA HOÏC I. VÒ TRÍ CUÛA CHUÛ NGHÓA XAÕ HOÄI KHOA HOÏC Caùc nhaø saùng laäp ra chuû nghóa Maùc-Leânin ñaõ söû duïng hai thuaät ngöõ “chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc” hoaëc “chuû nghóa coäng saûn khoa hoïc”. Hai thuaät ngöõ naøy veà cô baûn laø thoáng nhaát veà yù nghóa. Hieän nay chuùng ta söû duïng thuaät ngöõ “chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc “ 1. Khaùi nieäm chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc “Chuû nghiaõ xaõ hoäi khoa hoïc” xeùt veà maët lyù luaän noù naèm trong khaùi nieäm “chuû nghóa xaõ hoäi”. Laø moät trong ba boä phaän hôïp thaønh chuû nghóa Maùc-Leânin, “Chuû nghiaõ xaõ hoäi khoa hoïc” coù nhöõng ñaëc ñieåm sau : Moät laø : Chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc döïa vaøo nhöõng cô sôû khoa hoïc chæ roõ con ñöôøng, ñieàu kieän, bieän phaùp, ñeå thuû tieâu tình traïng ngöôøi boùc loät ngöôøi, xaây döïng moät xaõ hoäi môùi, toát ñeïp hôn so vôùi Chuû nghóa tö baûn. Hai laø : Chuû nghiaõ xaõ hoäi khoa hoïc döïa vaøo nhöõng keát luaän cuûa Trieát hoïc vaø Kinh teá hoïc chính trò Maùc-Leânin ñeå luaän giaûi nhöõng quy luaäât chính trò - xaõ hoäi cuûa quaù trình chuyeån bieán töø chuû nghóa tö baûn, töø caùc cheá ñoä tö höõu leân chuû nghóa xaõ hoäi, chuû nghóa coäng saûn. Ba laø : Chuû nghiaõ xaõ hoäi khoa hoïc laø theá giôùi quan, laø heä tö töôûng chính trò cuûa giai caâùp coâng nhaân, bieåu hieän lôïi ích cuûa giai caáp coâng nhaân, nhaân daân lao ñoäng trong quaù trình xaây döïng xaõ hoäi môùi. Boán laø : Chuû nghiaõ xaõ hoäi khoa hoïc laø khoa hoïc toång keát kinh nghieäm ñaâùu tranh cuûa giai caáp coâng nhaân, caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa, phong traøo daân chuû cuûa quaàn chuùng, caùch maïng daân chuû tö saûn vaø caùch maïng giaûi phoùng daân toäc, ñeå tìm ra xu höôùng, con ñöôøng, löïc löôïng, bieän phaùp nhaèm giaûi phoùng giai caáp coâng nhaân, nhaân daân lao ñoäng vaø thuùc ñaåy xaõ hoäi phaùt trieån 2. Vò trí cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc Moät laø, vôùi yù nghóa laø tö töôûng, lyù luaän, chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc naèm trong quaù trình phaùt trieån caùc saûn phaåm tö töôûng, lyù luaän maø loaøi ngöôøi ñaõ saùng taïo ra. Ñaëc bieät, trong lónh vöïc khoa hoïc xaõ hoäi vaø chính trò - xaõ hoäi, chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc laø moät trong nhöõng ñænh cao nhaát . Hai laø, chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc laø tö töôûng, lyù luaän baøn veà chuû nghóa xaõ hoäi, do ñoù noù naèm trong quaù trình phaùt trieån lòch söû tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa cuûa nhaân loaïi. Noù keá thöøa, phaùt trieån nhöõng giaù trò tích cöïc cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoâng töôûng, loaïi boû caùc yeáu toá khoâng töôûng, tìm ra nhöõng quy luaät, tính quy luaät cuûa quaù trình caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa nhaèm giaûi phoùng giai caáp coâng nhaân, giaûi phoùng con ngöôøi, giaûi phoùng xaõ hoäi . Ba laø, laø moät trong ba boä phaän hôïp thaønh hoïc thuyeát Maùc-Leânin, chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc thöôøng hieåu theo hai nghóa : Nghóa heïp : Chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc laø moät trong ba boä phaän hôïp thaønh chuû nghóa Maùc-Leânin, noù döïa treân cô sôû cuûa Trieát hoïc vaø Kinh teá hoïc chính trò Maùc-Leânin ñeå luaän giaûi moät caùch khoa hoïc veà quaù trình naûy sinh caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa, veà söï hình thaønh, phaùt trieån hình thaùi kinh teá - xaõ hoäi coäng saûn chuû nghóa, gaén lieàn vôùi söù meänh lòch söû cuûa giai caáp coâng nhaân, nhaèm giaûi phoùng giai caáp coâng nhaân, giaûi phoùng con ngöôøi, giaûi phoùng xaõ hoäi. Nghóa roäng : Chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc ñöôïc hieåu laø chuû nghóa Maùc-Leânin. Bôûi vì, suy cho cuøng caû Trieát hoïc, Kinh teá hoïc chính trò Maùc - Leânin vaø chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc ñeàu luaän giaûi tính taát yeáu cuûa caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa vaø xaây döïng hình thaùi kinh teá - xaõ hoäi coäng saûn chuû nghóa, maø ngöôøi laõnh ñaïo, toå chöùc thöïc hieän söï nghieäp caùch maïng aáy laø giai caáp coâng nhaân hieän ñaïi, thoâng qua chính Ñaûng cuûa noù. Trong ba boä phaän hôïp thaønh chuû nghóa Maùc-Leânin, chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc laø boä phaän tröïc tieáp luaän giaûi veà giai caáp coâng nhaân vaø chính Ñaûng cuûa noù, luaän giaûi veà “söù meänh lòch söû cuûa giai caáp coâng nhaân”. Vôùi yù nghóa nhö vaäy, cho neân coù theå hieåu chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc laø chuû nghóa Maùc (hay chuû nghóa Maùc-Leânin). Leâ nin ñaõ xaùc ñònh : “boä tö baûn – taùc phaåm chuû yeáu vaø cô baûn aáy trình baøy chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïcnhöõng yeáu toá töø ñoù naûy sinh ra cheá ñoä töông lai”. Vì vaäy, khi nghieân cöùu giaûng daïy, hoïc taäp Trieát hoïc, Kinh teá hoïc chính trò Maùc-Leânin maø khoâng luaän chöùng cuoái cuøng daãn ñeán söù meänh lòch söû cuûa giai caáp coâng nhaân, daãn ñeán chuû nghóa xaõ hoäi, chuû nghóa coäng saûn laø bieåu hieän cuûa söï cheäch höôùng trong quaù trình giaùo duïc Chuû nghóa Maùc-Leânin. II. ÑOÁI TÖÔÏNG NGHIEÂN CÖÙU VAØ PHAÏM VI KHAÛO SAÙT, ÖÙNG DUÏNG CUÛA CHUÛ NGHÓA XAÕ HOÄI KHOA HOÏC 1. Trieát hoïc vaø kinh teá hoïc chính trò Maùc - Leânin laø cô sôû lyù luaän cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc Trieát hoïc Maùc-Leânin coù ñoái töôïng nghieân cöùu laø nhöõng quy luaät chung nhaát cuûa töï nhieân - xaõ hoäi vaø tö duy, cuûa caùc hình thaùi kinh teá – xaõ hoäi. Noù laø theá giôùi quan, nhaân sinh quan cuûa giai caáp coâng nhaân hieän ñaïi. Vì theá noù trôû thaønh cô sôû lyù luaän vaø phöông phaùp luaän chung cho chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc. Kinh teá hoïc chính trò Maùc-Leânin coù ñoái töôïng nghieân cöùu laø nhöõng quy luaät kinh teâù – xaõ hoäi, hình thaønh, phaùt trieån trong quaù trình saûn xuaát, taùi saûn xuaát ra cuûa caûi vaät chaát, trong quaù trình phaân phoái, trao ñoåi, tieâu duøng nhöõng cuûa caûi ñoù. Ñaëc bieät laø nhöõng quy luaät kinh teá - xaõ hoäi trong cheá ñoä tö baûn chuû nghóa, nhöõng quy luaät trong quaù trình chuyeån bieán taát yeáu leân chuû nghóa xaõ hoäi vaø quaù trình xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi Chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc phaûi döïa treân nhöõng cô sôû cuûa Trieát hoïc, Kinh teá hoïc chính trò Maùc-Leânin thì môùi laøm roõ nhöõng quy luaät, tính quy luaät cuûa nhöõng vaán ñeà maø Chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc nghieân cöùu ôû phaïm vi moãi nöôùc vaø phaïm vi theá giôùi trong thôøi ñaïi ngaøy nay. 2. Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc. Chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc nghieân cöùu nhöõng quy luaät vaø tính quy luaät chính trò - xaõ hoäi cuûa quaù trình phaùt sinh, hình thaønh vaø phaùt trieån hình thaùi kinh teá - xaõ hoäi coäng saûn chuû nghóa; nghieân cöùu nhöõng nguyeân taéc, ñieàu kieän, con ñöôøng, hình thöùc vaø phöông phaùp ñaáu tranh caùch maïng cuûa giai caáp coâng nhaân ñeå thöïc hieän thaéng lôïi söï chuyeån bieán töø chuû nghóa tö baûn (vaø caùc cheá ñoä tö höõu) leân chuû nghóa xaõ hoäi, chuû nghóa coäng saûn. Söï chuyeån bieán leân chuû nghóa xaõ hoäi, chuû nghóa coäng saûn laø quy luaät khaùch quan cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi. Song noù khoâng dieãn ra moät caùch töï nhieân maø phaûi thoâng qua hoaït ñoäng coù yù thöùc cuûa con ngöôøi. Nhaân toá ngöôøi ôû ñaây tröôùc heát laø giai caáp coâng nhaân hieän ñaïi. Vôùi yù nghóa ñoù chuû nghóa Maùc-Leânin ñaõ khaùi quaùt : “ Chuû nghóa coäng saûn laø söï bieåu hieän lyù luaän cuûa laäp tröôøng cuûa giai caáp voâ saûn”, laø “söï khaùi quaùt lyù luaän veà nhöõng ñieàu kieän giaûi phoùng cuûa giai caáp voâ saûn”(1 C. Maùc vaø Ph. Aêngghen : Toaøn Taäp. NXB. Chính Trò Quoác Gia, HN. 1995, T.4, Trang 399. ) gaén vôùi giaûi phoùng con ngöôøi, giaûi phoùng xaõ hoäi. Chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc coù moät heä thoáng caùc phaïm truø, khaùi nieäm vaø nhöõng vaán ñeà mang tính quy luaät raát cô baûn nhö : giai caáp coâng nhaân, söù meänh lòch söû cuûa giai caáp coâng nhaân (gaén vôùi Ñaûng Coäng saûn); hình thaùi kinh teá - xaõ hoäi coäng saûn chuû nghóa (ñaëc bieät laø giai ñoaïn chuû nghóa xaõ hoäi); caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa; neàn daân chuû xaõ hoäi chuû nghóa vaø nhaø nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa; lieân minh coâng noâng vaø caùc taàng lôùp lao ñoäng; vaán ñeà daân toäc, toân giaùo, gia ñình. . . 3. Phaïm vi khaûo saùt vaø vaän duïng cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc Phaïm vi khaûo saùt cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc laø nhöõng tö lieäu thöïc tieãn, thöïc teá. Do ñoù khi khaûo saùt, vaän duïng nguyeân lyù cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc phaûi gaén vôùi thöïc teá, thöïc tieãn moät caùch chuû ñoäng, saùng taïo. Nhöõng vaán ñeà chính trò - xaõ hoäi giöõa caùc giai caáp, taàng lôùp, giöõa caùc quoác gia, daân toäcthöôøng laø phöùc taïp hôn nhieàu so vôùi nhöõng vaán ñeà cuûa caùc khoa hoïc xaõ hoäi khaùc. Phaïm vi khaûo saùt cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc laø nhöõng vaán ñeà cô baûn sau : Nhöõng thaønh töïu vaø sai laàm trong quaù trình xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi; quaù trình caûi toå, caûi caùch daãn tôùi suïp ñoå chuû nghóa xaõ hoäi ôû Lieân Xoâ, Ñoâng AÂu; quaù trình caûi caùch, ñoåi môùi thaéng lôïi ôû moät soá nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa töø ñoù ruùt ra nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm, khaùi quaùt thaønh lyù luaän veà con ñöôøng xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi ôû moãi nöôùc, qua ñoù boå sung laøm saùng toû hôn nöõa nhöõng nguyeân lyù cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc. Ñaûng ta nhaán maïnh phaûi “Vaän duïng saùng taïo lyù luaän, phöông phaùp luaän cuûa chuû nghóa Maùc-Leânin vaø tö töôûng Hoà Chí Minh ñeå nghieân cöùu phaùt trieån chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc”(1 Ñaûng Coäng saûn VN : Vaên kieän hoäi nghò laàn thöù hai Ban Chaáp haønh Trung öông (khoùa VIII). Nxb, Chính Trò Quoác Gia, Haø Noäi, 1997, Trang 56. ) III. PHÖÔNG PHAÙP CUÛA CHUÛ NGHÓA XAÕ HOÄI KHOA HOÏC 1. Phöông phaùp luaän chung Khi nghieân cöùu chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc phaûi söû duïng phöông phaùp luaän chung cuûa Trieát hoïc Maùc-Leânin thì chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc môùi luaän giaûi ñuùng ñaén, khoa hoïc veà söù meänh lòch söû cuûa giai caáp coâng nhaân, veà quaù trình phaùt sinh, hình thaønh, phaùt trieån hình thaùi kinh teá – xaõ hoäi coäng saûn chuû nghóa vaø caùc khaùi nieäm, phaïm truø cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc 2. Phöông phaùp ñaëc tröng cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc. Thöù nhaát : Phöông phaùp keát hôïp lòch söû- loâgíc. Ñaây laø noäi dung cuûa phöông phaùp luaän Trieát hoïc Maùc-Leânin, ñoàng thôøi cuõng laø phöông phaùp nghieân cöùu quan troïng cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc. Phaûi treân cô sôû nhöõng tö lieäu thöïc tieãn cuûa caùc söï thaät lòch söû maø phaân tích ñeå töø ñoù ruùt ra nhöõng nhaän ñònh, nhöõng khaùi quaùt veà lyù luaän coù keát caáu chaët cheõ, khoa hoïc – töùc laø ruùt ra ñöôïc loâgíc cuûa lòch söû (chöù khoâng döøng ôû söï keå leå veà söï thaät lòch söû) . Thöù hai : Phöông phaùp khaûo saùt vaø phaân tích veà maët chính trò – xaõ hoäi döïa treân caùc ñieàu kieän kinh teá - xaõ hoäi cuï theå Ñaây laø phöông phaùp ñaëc thuø cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc. Khi nghieân cöùu, khaûo saùt thöïc teá, thöïc tieãn ôû moät xaõ hoäi cuï theå, ñaëc bieät trong thôøi kyø quaù ñoä leân chuû nghóa xaõ hoäi, ngöôøi nghieân cöùu, khaûo saùt, phaûi coù söï tænh taùo, nhaïy beùn veà chính trò - xaõ hoäi tröôùc caùc hoaït ñoäng vaø caùc quan heä xaõ hoäi. Bôûi vì trong thôøi ñaïi coøn giai caáp, ñaáu tranh giai caáp, moïi hoaït ñoäng xaõ hoäi, moïi quan heä xaõ hoäi ôû moïi lónh vöïc, keå caû khoa hoïc, coâng ngheä, tri thöùc vaø vieäc söû duïng caùc coâng ngheä, tri thöùc, cuõng nhö caùc nguoàn löïc, caùc lôïi íchñeàu coù nhaân toá chính trò chi phoái, nhöng laïi coù veû nhö ñöùng ngoaøi, “ñöùng ñaèng sau” caùc quan heä vaø söï kieän ñoù. Neáu khoâng coù söï nhaïy beùn vaø baûn lónh chính trò vöõng vaøng, khoa hoïc thì ngöôøi nghieân cöùu, khaûo saùt deã mô hoà, laàm laãn daãn ñeán nhöõng haäu quaû khoân löôøng. Thöù ba : Caùc phöông phaùp coù tính lieân ngaønh : Khi nghieân cöùu chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc phaûi bieát söû duïng nhieàu phöông phaùp cuï theå cuûa caùc khoa hoïc xaõ hoäi khaùc nhö : Phaân tích, toång hôïp, thoáng keâ, so saùnh, ñieàu tra, khaûo saùt, thaêm doø dö luaän, sô ñoà hoaù, moâ hình hoaù....ñeå nghieân cöùu nhöõng khía caïnh chính trò - xaõ hoäi. Coù nhö vaäy thì nhöõng khaùi quaùt lyù luaän cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc môùi coù cô sôû vöõng chaéc. Thöù tö : Phöông phaùp toång keát lyù luaän töø thöïc tieãn. Khi nghieân cöùu, khaûo saùt chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc caàn söû duïng thöïc tieãn veà chính trò – xaõ hoäi. Chỉ có trên cơ sở tổng kết thực tiễn , rút ra những bài học kinh nghiệm thành công, cũng như không thaønh công mới có thể bổ sung, làm giàu thêm cho kho tàng lý luận của chuû nghóa xaõ hoäi khoa học. IV. CHÖÙC NAÊNG VAØ YÙ NGHÓA CUÛA VIEÄC NGHIEÂN CÖÙU CHUÛ NGHÓA XAÕ HOÄI KHOA HOÏC 1. Chöùc naêng cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc Moät laø, trang bò heä thoáng lyù luaän chính trò - xaõ hoäi vaø phöông phaùp luaän cuûa chuû nghóa Maùc-Leânin ñeå luaän giaûi tính taát yeáu lòch söû daãn ñeán söï hình thaønh, phaùt trieån hình thaùi kinh teá - xaõ hoäi coäng saûn chuû nghóa, nhaèm giaûi phoùng giai caáp coâng nhaân, giaûi phoùng xaõ hoäi, giaûi phoùng con ngöôøi. Chöùc naêng naøy thoáng nhaát vôùi chöùc naêng cuûa Trieát hoïc vaø Kinh teá hoïc chính trò Maùc-Leânin, nhöng chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc laø boä phaän luaän giaûi tröïc tieáp nhaát veà caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa vaø xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi. Hai laø, tröïc tieáp giaùo duïc vaø trang bò laäp tröôøng tö töôûng, chính trò cuûa giai caáp coâng nhaân cho Ñaûng Coäng saûn, cho giai caáp coâng nhaân vaø nhaân daân lao ñoäng - ñoù laø laäp tröôøng xaõ hoäi chuû nghóa, coäng saûn chuû nghóa, ñeå hoï hieåu roõ ñöôïc vai troø lòch söû cuûa mình trong cuoäc ñaáu tranh giaønh chính quyeàn, trong xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi, cuõng nhö trong cuoäc ñaáu tranh choáng laïi caùc heä tö töôûng thuø ñòch. Ba laø, ñònh höôùng veà chính trò - xaõ hoäi cho moïi hoaït ñoäng cuûa Ñaûng Coäng saûn, cuûa giai caáp coâng nhaân, cuûa Nhaø nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa vaø cuûa nhaân daân lao ñoäng treân moïi lónh vöïc, qua ñoù taïo cho xaõ hoäi söï oån ñònh veà chính trò - xaõ hoäi vaø phaùt trieån ñuùng vôùi muïc tieâu xaõ hoäi chuû nghóa vaø coäng saûn chuû nghóa – töùc laø laøm cho tính chaát xaõ hoäi chuû nghóa, coäng saûn chuû nghóa theå hieän ngaøy caøng roõ hôn, hoaøn thieän hôn treân moïi lónh vöïc cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi. 2 . YÙ nghóa cuûa vieäc nghieân cöùu, hoïc taäp chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc a. Veà maët lyù luaän - Chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc laø moät trong ba boä phaän hôïp thaønh chuû nghóa Maùc-Leânin. Do ñoù, khi nghieân cöùu, hoïc taäp chuû nghóa Maùc-Leânin thì phaûi nghieân cöùu caû ba boä phaän hôïp thaønh, neáu khoâng seõ deã cheäch höôùng chính trò - xaõ hoäi, maø tröôùc heát vaø chuû yeáu laø cheäch höôùng baûn chaát, muïc tieâu xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi, chuû nghóa coäng saûn. - Nghieân cöùu, hoïc taäp chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc nhaèm trang bò nhaän thöùc veà chính trò - xaõ hoäi (ñoái töôïng, chöùc naêng, phaïm vi khaûo saùt, vaän duïng ) cho Ñaûng Coäng saûn, cho nhaø nöôùc vaø nhaân daân trong quaù trình baûo veä vaø xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi. Vì vaäy, chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc noùi rieâng, chuû nghóa Maùc-Leânin noùi chung ñöôïc coi laø “Vuõ khí lyù luaän” cuûa giai caáp coâng nhaân, ñeå thöïc hieän söï nghieäp giaûi phoùng giai caáp coâng nhaân, giaûi phoùng xaõ hoäi. - Nghieân cöùu, hoïc taäp chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc khoâng chæ ñeå nhaän thöùc vaø giaûi thích theáâ giôùi, maø ñieàu quan troïng laø nhaèm goùp phaàn caûi taïo theá giôùi. Neáu chæ thuaàn tuyù chuù troïng veà kinh teá, khoa hoïc vaø coâng ngheä seõ deã mô hoà veà maët chính trò - xaõ hoäi. Nhö vaäy seõ haïn cheá khaû naêng ñoùng goùp, thaäm chí voâ tình caûn trôû söï nghieäp ñoåi môùi cuûa ñaát nöôùc. - Nghieân cöùu, hoïc taäp chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc ñeå chuùng ta coù caên cöù khoa hoïc ñaáu tranh choáng laïi caùc nhaän thöùc sai leäch veà chuû nghóa xaõ hoäi vaø söï tuyeân truyeàn choáng phaù cuûa caùc theá löïc thuø ñòch. b. Veà maët thöïc tieãn Chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc, cuõng nhö caùc khoa hoïc xaõ hoäi khaùc, bao giôø cuõng coù khoaûng caùch nhaát ñònh so vôùi thöïc tieãn, nhaát laø nhöõng döï baùo khoa hoïc coù tính quy luaät. Nghieân cöùu chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc ñeå thaáy ñöôïc tính taát yeáu cuûa khoaûng caùch ñoù. Ñaëc bieät, trong luùc chöa coù nöôùc naøo xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi hoaøn chænh thì hieän töôïng chuû nghóa xaõ hoäi ôû Lieân Xoâ vaø Ñoâng AÂu suïp ñoå ñaõ taùc ñoäng khoâng nhoû ñeán nhaän thöùc cuûa moät boä phaän nhaân daân. Vì vaäy, vieäc nghieân cöùu, giaûng daïy, hoïc taäp chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc caøng trôû neân khoù khaên, ñoàng thôøi cuõng caøng coù yù nghóa chính trò caáp baùch, bôûi vì : - Nghieân cöùu chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc moät caùch bình tónh, saùng suoát, chuû ñoäng, môùi thaáy ñöôïc nhöõng thaønh töïu to lôùn maø chuû nghóa xaõ hoäi tröôùc ñaây ñaõ ñaït ñöôïc, cuõng nhö môùi tìm ra ñöôïc nguyeân nhaân cô baûn vaø baûn chaát cuûa nhöõng sai laàm, khuyeát ñieåm, khuûng hoaûng, ñoå vôõ trong quaù trình xaây döïng chuûø nghóa xaõ hoäi ôû moät soá nöôùc. - Coù nghieân cöùu chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc môùi thaáy roõ nhöõng thaønh töïu cuûa coâng cuoäc caûi caùch, ñoåi môùi ôû moät soá nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa, töø ñoù môùi coù ñöôïc keát luaän chính xaùc raèng: söï suïp ñoå chuû nghóa xaõ hoäi ôû moät soá nöôùc khoâng phaûi do sai laàm cuûa chuû nghóa Maùc-Leânin maø do Ñaûng coäng saûn ôû nhöõng nöôùc ñoù ñaõ nhaän thöùc vaø haønh ñoäng treân nhieàu vaán ñeà traùi vôùi chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc. Ñoù laø tö töôûng giaùo ñieàu, chuû quan, duy yù chí, xem nheï nhöõng thaønh quaû chung cuûa nhaân loaïi; do xuaát hieän chuû nghóa cô hoäi – phaûn boäi trong moät soá Ñaûng coäng saûn. Ñoàøng thôøi do söï phaûn kích cuûa chuû nghiaõ ñeá quoác baèng aâm möu “dieãn bieán hoaø bình’. Coù nhaän thöùc ñuùng ñaén nhö vaäy chuùng ta môùi cuûng coá ñöôïc loøng tin, söï kieân ñònh vaø baûn lónh chính trò cuûa quaàn chuùng nhaân daân, ñaëc bieät laø lôùp treû vaøo söï nghieäp xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi. - Trong ñieàu kieän hieän nay, nghieân cöùu, hoïc taäp chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc, chuû nghóa Maùc- Leânin, tö töôûng Hoà Chí Minh caøng laø vaán ñeà cô baûn, caáp thieát ôû nöôùc ta nhaèm xaây döïng, chænh ñoán Ñaûng, choáng laïi moïi bieåu hieän cô hoäi, dao ñoäng, thoaùi hoùa, bieán chaát trong Ñaûng vaø xaõ hoäi . CHÖÔNG II LÖÔÏC KHAÛO LÒCH SÖÛ TÖ TÖÔÛNG XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA I . KHAÙI NIEÄM VAØ PHAÂN LOAÏI TÖ TÖÔÛNG XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA 1 . Khaùi nieäm tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa a. Ñònh nghóa tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa Tö töôûng (tieáng Hy laïp laø Ideùa – töùc hình töôïng) laø moät hình thaùi yù thöùc cuûa con ngöôøi phaûn aùnh theá giôùi hieän thöïc. Baát cöù tö töôûng naøo cuõng do ñieàu kieän sinh hoaït vaät chaát, do cheá ñoä xaõ hoäi quy ñònh vaø laø söï phaûn aùnh nhöõng ñieàu kieän sinh hoaït vaät chaát cuûa cheá ñoä xaõ hoäi nhaát ñònh. Vì vaäy, tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa ñöôïc ñònh nghóa nhö sau : Tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa laø heä thoáng nhöõng quan nieäm phaûn aùnh nhu caàu, hoaït ñoäng thöïc tieãn vaø öôùc mô cuûa caùc giai caáp lao ñoäng bò thoáng trò; phaûn aùnh veà con ñöôøng, caùch thöùc, phöông phaùp ñaáu tranh nhaèm xaây döïng moät xaõ hoäi trong ñoù khoâng coù aùp böùc, boùc loät, baát coâng, moïi ngöôøi ñeàu bình ñaúng veà moïi maët, coù cuoäc soáng aám no, töï do, haïnh phuùc, vaên minh. Chính söï xuaát hieän cheá ñoä tö höõu laø tieàn ñeà kinh teá – xaõ hoäi cho söï xuaát hieän tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa vaø phong traøo xaõ hoäi chuû nghóa cuûa nhaân daân lao ñoäng b. Bieåu hieän cô baûn cuûa tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa - Tö lieäu saûn xuaát chuû yeáu thuoäc veà moïi thaønh vieân, thuoäc veà toaøn xaõ hoäi; - Ai cuõng coù vieäc laøm, ai cuõng lao ñoäng, - Moïi ngöôøi bình ñaúng, coù cuoäc soáng aám no, töï do, haïnh phuùc; - Ai cuõng coù ñieàu kieän coáng hieán, höôûng thuï vaø phaùt trieån toaøn dieän . 2 . Phaân loaïi tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa a. Phaân loaïi theo lòch ñaïi laø caùch chia lòch söû tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa thaønh caùc giai ñoaïn, töông öùng vôùi caùc giai ñoaïn phaùt trieån cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi nhö: tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa thôøi kyø coå ñaïi vaø trung ñaïi; tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa thôøi kyø phuïc höng; tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa thôøi kyø caän ñaïi; tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa thôøi kyø hieän ñaïi. b. Phaân loaïi theo trình ñoä phaùt trieån cuûa tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa: chuû nghóa xaõ hoäi sô khai; chuû nghóa xaõ hoäi khoâng töôûng; chuû nghóa xaõ hoäi khoâng töôûng - pheâ phaùn; chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc c. Phaân loaïi theo söï keát hôïp giöõa lòch ñaïi vôùi trình ñoä phaùt trieån cuûa tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa. Theo caùc nhaø nghieân cöùu lòch söû Maùc xít, khoâng neân tuyeät ñoái hoùa caùc tieâu chí, maø chæ neân coi ñoù laø tieâu chí chuû yeáu, cô baûn nhaát. Khi phaân loaïi tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa, caàn chuù yù ñeán caùc caáp ñoä phaùt trieån noäi taïi theo kieåu keá thöøa, phuû ñònh, phaùt trieån cuûa tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa. Vôùi quan nieäm naøy lòch söû tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa ñöôïc chia nhö sau : Tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa thôøi kyø coå ñaïi; Tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa töø theá kyû XV ñeán cuoái theá kyû XVIII; Chuû nghóa xaõ hoäi khoâng töôûng – pheâ phaùn ñaàu theá kyû XIX; Chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc. II . LÖÔÏC KHAÛO TÖ TÖÔÛNG XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA TRÖÔÙC MAÙC 1 . Tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa thôøi kyø Coå ñaïi Khi cheá ñoä coäng saûn nguyeân thuûy tan raõ, cheá ñoä chieám höõu noâ leä ra ñôøi, kinh teá - xaõ hoäi cuûa loaøi ngöôøi coù söï phaùt trieån ñaùng keå, quan heä haøng hoùa – tieàn teä xuaát hieän, xaõ hoäi baét ñaàu phaân chia thaønh keû giaøu, ngöôøi ngheøo. Giai caáp chuû noâ cuøng vôùi, quyù toäc, taêng löõ, con buoân, cho vay naëng laõi hôïp thaønh löïc löôïng thoáng trò. Giai caáp noâ leä vaø caùc taàng lôùp lao ñoäng khaùc hôïp thaønh löïc löôïng bò thoáng trò, bò aùp böùc. Do ñoù, cuoäc ñaáu tranh cuûa caùc giai caáp, taàng lôùp bò thoáng trò choáng laïi haønh vi aùp böùc, boùc loät cuûa giai caáp thoáng trò laø moät taát yeáu phaûn aùnh maâu thuaãn cô baûn trong phöông thöùc saûn xuaát chieám höõu noâ leä . Nhöõng tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa ôû thôøi kyø naøy chuû yeáu theå hieän döôùi daïng nhöõng mô öôùc cuûa ngöôøi lao ñoäng bò aùp böùc, boùc loät veà moät xaõ hoäi môùi toát ñeïp. Chuùng ñöôïc theå hieän qua caùc caâu truyeän truyeàn mieäng, trong caùc aùng vaên chöông ñeå coå vuõ cho caùc phong traøo ñaáu tranh cuûa nhöõng ngöôøi noâ leä. Nhöõng öôùc mô, khaùt voïng aáy chæ môùi döøng laïi ôû loøng khao khaùt ñöôïc quay veà vôùi “ thôøi ñaïi hoaøng kim” maø sau naøy ñöôïc caùc thaùnh kinh goïi laø “ giang sôn ngaøn naêm cuûa chuùa”, töùc laø muoán quay veà vôùi nhöõng giaù trò cuûa cheá ñoä coäng saûn nguyeân thuûy nhö: khoâng coù tö höõu, giai caáp, khoâng coù aùp böùc, boùc loät, moïi ngöôøi bình ñaúng, töï do v.v. 2. Tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa theá kyû XV ñeán theá kyû XVIII a. Hoaøn caûnh lòch söû Töø theá kyû XV ñeán cuoái theá kyû XVIII, loaøi ngöôøi coù böôùc tieán daøi trong ñôøi soáng kinh teá – xaõ hoäi: Söï phaân coâng lao ñoäng trong coâng tröôøng thuû coâng, ñaõ taïo ra moät toå chöùc lao ñoäng xaõ hoäi nhaát ñònh vaø cuøng vôøi ñieàu ñoù thì noù cuõng ñoàng thôøi phaùt trieån moät söùc saûn xuaát môùi, coù tính chaát xaõ hoäi, cuûa lao ñoäng; quaù trình tích luõy nguyeân thuõy cuûa chuû nghóa tö baûn; phaùt kieán ñòa lyù; söï phaùt trieån cuûa neàn coâng nghieäp tö baûn laøm xuaát hieän nhöõng thaønh phaàn ñaàu tieân cuûa giai caáp voâ saûn vaø giai caáp tö saûn; nhöõng cuoäc chieán tranh xaâm löôïc cuûa caùc nöôùc tö baûn ñoái vôùi caùc nöôùc coøn laïi laøm cho thò tröôøng tö baûn chuû nghóa ñöôïc môû roäng; Caùch maïng tö saûn noå ra vaø giaønh thaéng lôïi ôû Haø Lan, Anh, Phaùp, Hoa Kyø cheá ñoä tö baûn chuû nghóa daàn daàn thay theá cheá ñoä phong kieán ôû phaàn lôùn chaâu AÂu vaø Baéc Myõ. Söï tích tuï vaø taäp trung tö baûn dieãn ra maïnh meõ, xung ñoät giai caáp dieãn ra gay gaét Nhöõng ñieàu kieän vaø tieàn ñeà aáy, ñaõ laøm tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa phaùt trieån sang moät thôøi kyø môùi, vôùi moät trình ñoä môùi, qua coâng lao vaø ñoùng goùp cuûa nhieàu nhaø tö töôûng vó ñaïi. b. Caùc ñaïi bieåu xuaát saéc vaø nhöõng tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa chuû yeáu - Töø theá kyû XVI ñeán cuoái theá kyû XVII Chuû nghóa xaõ hoäi khoâng töôûng theá kyû XVI – XVII coù nhieàu ñaïi bieåu xuaát saéc: Toâmaùt Morô ( 1478 – 1535 ); Toâmanñoâ Campanenla ( 1568 – 1693 ); Gieâraécdô Uynxtenli (1609 – 1652). Trong ñoù ñaùng chuù yù nhaát laø Toâmaùt Morô. Toâmaùt Morô ( 1478 – 1535 ) Laø ngöôøi tham gia hoaït ñoäng chính trò trong hoaøng gia Anh, oâng ñaõ ñeå cho ñôøi sau bieát ñeán nhö moät nhaø tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa xuaát saéc laø cuoán Khoâng töôûng (Utopie). Trong ñoù ñeà caäp nhieàu noäi dung cuûa tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa döôùi hình thöùc vaên hoïc. Tö töôûng noåi baät laø: Pheâ phaùn cheá ñoä phong kieán phaûn ñoäng vaø pheâ phaùn chuû nghóa tö baûn khi noù môùi ra ñôøi (quaù trình tích luõy ban ñaàu); chæ ra nguyeân nhaân saâu xa cuûa moïi teä naïn xaõ hoäi, cuûa tình traïng aùp böùc, boùc loät, baát coâng trong loøng xaõ hoäi tö baûn laø do cheá ñoä tö höõu. Ñieàu quan troïng vaø raát caên baûn trong caùc quan nieäm xaõ hoäi chuû nghóa cuûa oâng laø ôû choã, muoán xoùa boû aùp böùc, boùc loät, baát coâng caàn xoùa boû cheá ñoä tö höõu. Toâmañoâ Campanenla ( 1568 -1639) Laø nhaø tö töôûng yeâu nöôùc ngöôøi Italia, oâng ñaõ vieát nhieàu taùc phaåm trieát hoïc, vaên hoïc luaän chöùng cho tö töôûng tieán boä cuûa mình, trong ñoù taùc phaåm Thaønh phoá maët trôøi laø tieâu bieåu. OÂng phuû nhaän cheá ñoä tö höõu veà tö lieäu saûn xuaát; coi troïng vieäc aùp duïng tieán boä kyõ thuaät vaøo saûn xuaát; chuû tröông thöïc hieän phaân phoái bình quaân theo nhu caàu; ñeà xöôùng moâ hình xaõ hoäi môùi, trong ñoù moïi ngöôøi bình ñaúng, thöông yeâu nhau vaø soáng töï do. Gieâraécdô Uynxtenli (1609 – 1652) Sinh tröôûng trong gia ñình buoân tô luïa ôû nöôùc Anh, oâng töï hoïc laø chuû yeáu vaø tích cöïc tham gia hoaït ñoäng xaõ hoäi, gaén boù vôùi daân ngheøo. Sau thaéng lôïi cuûa Caùch maïng tö saûn Anh (1640), chuû nghóa tö baûn coù ñieàu kieän phaùt trieån maïnh. Tuy nhieân, cuoäc ñaáu tranh giaønh quyeàn löïc giöõa phaùi “Baûo hoaøng” vaø phaùi “Nghò vieän” vaãn coøn gay gaét. Xung ñoät giöõa giai caáp bò aùp böùc vôùi giai caáp thoáng trò dieãn ra quyeát lieät. Taùc phaåm tieâu bieåu laø cuoán “Luaät töï do”. Trong ñoù ñoøi söï bình ñaúng cho ngöôøi lao ñoäng treân moïi phöông dieän, caû trong kinh teá -xaõ hoäi - chính trò; ñoøi thuû tieâu cheá ñoä tö höõu veà ruoäng ñaát, xaây döïng cheá ñoä coäng hoøa, trong ñoù ruoäng ñaát vaø saûn phaåm lao ñoäng laøm ra phaûi laø taøi saûn chung cuûa toaøn xaõ hoäi. - Tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa khoâng töôûng theá kyû XVIII Giaêng Meâlieâ ( 1664 – 1729 ) Sinh ra trong gia ñình thôï deät, hoïc trong caùc tröôøng doøng. OÂng nghieân cöùu saâu taùc phaåm trieát hoïc cuûa Ñeàcaùc. Naêm 23 tuoåi ñuôïc phong linh muïc, Taùc phaåm noåi baät cuûa oâng laø cuoán luaän vaên “Nhöõng di chuùc cuûa toâi”. Trong ñoù noåi leân hai noäi dung quan troïng coù tính chaát xaõ hoäi chuû nghóa. OÂng coi hieän töôïng baát bình ñaúng trong xaõ hoäi khoâng phaûi laø caùi töï nhieân ban phaùt maø laø do con ngöôøi taïo ra, do ñoù con ngöôøi coù theå xoùa boû ñöôïc noù. OÂng cho raèng ngöôøi noâng daân coù theå töï giaûi phoùng baèng ñaáu tranh caùch maïng laät ñoå cheá ñoä phong kieán . Giaéccô Babôùp (1760 -1797) Trong khoâng khí suïc soâi cuûa Caùch maïng tö saûn Phaùp (1789), nhieàu nhaø tö töôûng tieåu tö saûn coù khuynh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa tham gia vaøo cuoäc caùch maïng laät ñoå cheá ñoä phong kieán. Giai caáp voâ saûn ñaõ xuaát hieän thaønh moät löïc löôïng vaø baét ñaàu coù nhu caàu taùch khoûi khoái quaàn chuùng ngheøo khoå maø töø ñoù noù ñaõ sinh ra. Ñaïi bieåu xuaát saéc vaø laø moät laõnh tuï cuûa löïc löôïng chính trò môùi naøy laø Giaéccô Babôùp. Vôùi söï ra ñôøi cuûa phaøi G. Babôùp, laàn ñaàu tieân trong lòch söû, vaán ñeà ñaàu tranh cho chuû nghóa xaõ hoäi ñöôïc ñaët ra vôùi tính caùch moät phong traøo thöïc tieãn, chöù khoâng chæ laø tö töôûng, lyù luaän, caøng khoâng chæ laø khaùt voïng, öôùc mô veà cheá ñoä xaõ hoäi môùi. G. Babôùp ñöa ra baûn “Tuyeân ngoân cuûa nhöõng ngöôøi bình daân”. nhö moät cöông lónh haønh ñoäng vôùi nhöõng nhieäm vuï, bieän phaùp cuï theå, ñöôïc thöïc hieän ngay trong quaù trình caùch maïng. Trong thôøi kyø naøy caàn chuù yù ñeán caùc quan nieäm tieán boä mang tính chaát xaõ hoäi chuû nghóa vaø coäng saûn chuû nghóa cuûa F. Moârenly vôùi taùc phaåm “Boä luaät cuûa töï nhieân” vaø “lyù thuyeát veà quyeàn bình ñaúng töï nhieân” cuûa G.Mably, v.v.. 3. Chuû nghóa xaõ hoäi khoâng töôûng - pheâ phaùn ñaàu theá kyû XIX a . Hoaøn caûnh lòch söû Cuoái theá kyû XVIII laø thôøi kyø caùch maïng tö saûn phaùt trieån raát maïnh. Neàn saûn xuaát coâng nghieäp ñaõ dieãn ra nhanh choùng ôû Anh, moät phaàn chaâu AÂu vaø Baéc Myõ laøm boä maët kinh teá – xaõ hoäi cuûa theá giôùi bieán ñoåi nhanh choùng. Hai löïc löôïng xaõ hoäi ñoái laäp nhau ngaøy caøng roõ neùt, ñoù laø giai caáp coâng nhaân vaø giai caáp tö saûn. Sau khi cuûng coá ñöôïc ñòa vò thoáng trò, giai caáp tö saûn boäc loä baûn chaát coá höõu cuûa noù laø aùp böùc, boùc loät giai caáp coâng nhaân vaø nhaân daân lao ñoäng. Söï phaùt trieån cuûa neàn coâng nghieäp laøm cho giai caáp coâng nhaân ngaøy caøng lôùn maïnh, trôû thaønh löïc löôïng quan troïng trong lónh vöïc saûn xuaát, trong neàn kinh teá. Tröôùc tình traïng bò aùp böùc, boùc loät, baát coâng, ngheøo ñoùi giai caáp coâng nhaân buoäc phaûi ñöùng leân ñaáu tranh. Trong ñieàu kieän aáy, moät boä phaän trí thöùc tö saûn, tieåu tö saûn tieán boä ñaõ phaûn aùnh lôïi ích, khaùt voïng vaø cuoäc ñaáu tranh cuûa caùc giai caáp lao ñoäng vaøo trong hoïc thuyeát xaõ hoäi cuûa mình. b. Caùc nhaø xaõ hoäi chuû nghóa khoâng töôûng tieâu bieåu Coâloâdô Haêngri Ñô Xanh Ximoâng (1760 - 1825) OÂng laø ngöôøi Phaùp, sinh ra trong moät gia ñình quyù toäc, töø nhoû ñaõ coù tính caùch ñaëc bieät. OÂng ñaõ tham gia cuøng nhaân daân Myõ choáng thöïc daân Anh vaø ñöôïc phong haøm ñaïi taù. OÂng vieát nhieàu taùc phaåm ñeà caäp ñeán nhöõng noäi dung coù tính chaát xaõ hoäi chuû nghóa. Tröôùc heát, oâng pheâ phaùn tính chaát thieáu trieät ñeå cuûa caùch maïng tö saûn Phaùp (1789) vaø chæ ra nhöõng baát hôïp lyù ñang toàn taïi trong xaõ hoäi tö baûn; lyù giaûi söï xuaát hieän giai caáp vaø xung ñoät giai caáp; neâu ñöôïc yù töôûng veà söï tieâu vong nhaø nöôùc. OÂng chuû tröông caûi taïo xaõ hoäi baèng con ñöôøng oân hoøa, chöa bieát ñeán vai troø cuûa giai caáp Voâ saûn. Saùclô Phurieâ ( 1772 – 1837 ) Sinh ra trong gia ñình buoân baùn ôû nuôùc Phaùp, khoâng ñöôïc hoïc haønh nhieàu nhöng laïi coù trí thoâng minh tuyeät vôøi. OÂng naém raát vöõng pheùp bieän chöùng trong quan saùt vaø phaân tích vaán ñeà. OÂng ñaõ phaùt hieän ra tình traïng voâ chính phuû cuûa neàn coâng nghieäp tö baûn, trong ñoù “söï ngheøo khoå ñöôïc sinh ra töø chính söï thöøa thaõi”. Theo oâng, xaõ hoäi loaøi ngöôøi traûi qua boán giai ñoaïn phaùt trieån: moâng muoäi, daõ man, gia tröôûng, vaên minh. OÂng döï ñoaùn xaõ hoäi tö baûn nhaát ñònh seõ bò thay theá baèng moät xaõ hoäi môùi. OÂng phaûn ñoái duøng baïo löïc vaø cuõng khoâng bieát ñeán vai troø cuûa giai caáp Voâ saûn. Roâbôùt OÂoen ( 1771-1858 ) Trong nhöõng naêm 30 cuûa theá kyû XIX, ôû nöôùc Anh noå ra phong traøo ñaáu tranh ñoøi caûi caùch tuyeån cöû coù söï tham gia cuûa ñoâng ñaûo coâng nhaân vaø nhaân daân lao ñoäng Anh. Trong boái caûnh aáy xuaát hieän moät nhaø caûi caùch coù khuynh höôùng coäng saûn chuû nghóa, nhaø caûi caøch aáy laø R. Oâoen. R. Oâoen khoâng chæ ñeà xöôùng vaø kieán nghò nhöõng tö töôûng coù tính chaát xaõ hoäi chuû nghóa, maø coøn ñeà ra toå chöùc thöïc hieän tinh thaàn ñöôïc neâu trong “ Luaät lao ñoäng nhaân ñaïo” trong coâng xöôûng nôi oâng laøm giaùm ñoác. Baèng kinh nghieäm hoaït ñoäng thöïc teá oâng ñaùnh giaù cao vai troø cuûa coâng nghieäp, cuûa tieán boä kyõ thuaät ñoái vôùi saûn xuaát vaø phaùt trieån kinh teá. Nhöõng chuû tröông coù tính nhaân ñaïo maø R. Oâoen thöïc hieän trong coâng xöôûng cuûa mình ñaõ mang laïi keát quaû nhaát ñònh vieäc caûi thieän ñôøi soáng cuûa coâng nhaân. R. Oâoen laø ngöôøi chuû tröông phaûi xoùa boû tö höõu voán laø nguyeân nhaân cuûa nhöõng baát coâng vaø teä naïn xaõ hoäi trong xaõ hoäi tö baûn. Bò thaát baïi vaø khaùnh kieät gia saûn do nhöõng thöïc nghieäm ñôn ñoäc cuûa mình ôû Hoa Kyø, R. OÂ oen doàn toaøn boä söùc löïc vaø thôøi gian coøn laïi cuûa cuoäc ñôøi vaøo hoaït ñoäng trong phong traøo cuûa giai caáp coâng nhaân Anh. 4 . Nhöõng giaù trò lòch söû vaø nhöõng haïn cheá cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoâng töôûng a. Giaù trò lòch söû cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoâng töôûng - Hoïc thuyeát cuûa caùc nhaø xaõ hoäi chuû nghóa khoâng töôûng ñeàu chöùa ñöïng tinh thaàn nhaân ñaïo cao caû. Nhìn chung ñeàu chöa vöôït khoûi tinh thaàn nhaân ñaïo tö saûn, nhöng ôû giai ñoaïn ñaàu theá kyû XIX moät soá nhaø xaõ hoäi chuû nghóa khoâng töôûng ñaõ coù nhieàu luaän ñieåm coù giaù trò vöôït leân treân tinh thaàn nhaân ñaïo tö saûn. - Vôùi nhöõng möùc ñoä khaùc nhau, nhìn chung tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa trong caùc thôøi kyø naøy ñeàu theå hieän tinh thaàn pheâ phaùn, leân aùn cheá ñoä quaân chuû chuyeân cheá vaø cheá ñoä tö baûn chuû nghóa ñöông thôøi. - Qua caùc hoïc thuyeát cuûa mình, caùc nhaø xaõ hoäi chuû nghóa khoâng töôûng ñaõ ñeå laïi nhieàu luaän ñieåm coù giaù trò veà söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi töông lai maø sau naøy caùc nhaø chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc ñaõ keá thöøa coù choïn loïc vaø chöùng minh treân cô sôû khoa hoïc. Ñoù laø nhöõng luaän ñieåm veà toå chöùc saûn xuaát vaø phaân phoái saûn phaåm xaõ hoäi; veà vai troø cuûa coâng nghieäp vaø khoa hoïc – kyõ thuaät; veà xoùa boû söï ñoái laäp giöõa lao ñoäng chaân tay vaø lao ñoäng trí oùc; veà söï nghieäp giaûi phoùng phuï nöõ; veà vai troø lòch söû cuûa nhaø nöôùc,v.v.. - Caùc nhaø xaõ hoäi chuû nghóa khoâng töôûng khoâng chæ ñôn thuaàn phaûn aùnh veà maët tö töôûng, maø moät soá oâng ñaõ thöïc söï “xaû thaân” hoaït ñoäng trong thöïc tieãn ñeå thöùc tænh giai caáp coâng nhaân vaø nhaân daân lao ñoäng, töø ñoù quan saùt, phaùt hieän ra nhieàu nhöõng giaù trò tö töôûng môùi . b. Haïn cheá lòch söû cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoâng töôûng - Do aûnh höôûng saâu saéc cuûa chuû nghóa duy lyù vaø chaân lyù vónh cöûu, neân haàu heát caùc nhaø xaõ hoäi chuû nghóa khoâng töôûng ñeàu chöa thoaùt khoûi quan nieäm duy taâm veà lòch söû. Caùc oâng cho raèng, chaân lyù vónh cöûu (töùc xaõ hoäi toát ñeïp) ñaõ coù saün vaø ñang toàn taïi ôû ñaâu ñoù, chæ caàn ngöôøi taøi ba phaùt hieän vaø thuyeát phuïc moïi ngöôøi laø xaây döïng ñöôïc moät xaõ hoäi môùi toát ñeïp. - Haàu heát caùc nhaø xaõ hoäi chuû nghóa khoâng töôûng ñeàu coù khuynh höôùng caûi taïo xaõ hoäi baèng con ñöôøng oân hoøa nhö tuyeân truyeàn phaùp luaät, thöïc nghieäm xaõ hoäi, thaäm chí coù oâng coøn hy voïng vaøo söï “töø taâm” - “töø thieän” cuûa ngöôøi giaøu vaø nhöõng keû ñang naém trong tay quyeàn löïc. Moät soá oâng coù chuû tröông khôûi nghóa nhöng chöa phaûi laø quaù trình chuaån bò thaät söï töï giaùc, neân ñeàu ñi ñeán thaát baïi. - Caùc oâng ñeàu khoâng giaûi thích ñöôïc baûn chaát cuûa cheá ñoä noâ leä laøm thueâ tö baûn, khoâng phaùt hieän ñöôïc nhöõng quy luaät noäi taïi chi phoái con ñöôøng, caùch thöùc cho nhöõng chuyeån bieán tieáp theo cuûa xaõ hoäi. - Caùc oâng ñeàu khoâng phaùt hieän ra löïc löôïng xaõ hoäi tieân phong coù theå thöïc hieän ñöôïc söï chuyeån bieán caùch maïng töø chuû nghóa tö baûn leân chuû nghóa xaõ hoäi vaø chuû nghóa coäng saûn, maëc duø löïc löôïng aáy ñaõ ñöôïc sinh ra vaø lôùn leân cuøng vôùi neàn ñaïi coâng nghieäp tö baûn - ñoù laø giai caáp coâng nhaân . c. Nguyeân nhaân cuûa nhöõng haïn cheá - Nhöõng traøo löu xaõ hoäi chuû nghóa vaø coäng saûn chuû nghóa khoâng töôûng ra ñôøi trong ñieàu kieän phöông thöùc saûn xuaát tö baûn phaùt trieån chöa ñaày ñuû, neàn coâng nghieäp lôùn môùi chæ baét ñaàu roõ neùt ôû nöôùc Anh. Do ñoù, maâu thuaãn giöõa giai Vì vaây nhöõng thuû ñoaïn ñeå giaûi quyeát maâu thuaãn aáy cuõng chöa xuaát hieän ñaày ñuû vaø roõ neùt . - Trong ñieàu kieän kinh teá - xaõ hoäi nhö vaäy thì lyù luaän veà chuû nghóa xaõ hoäi vaø chuû nghóa coäng saûn cuûa caùc oâng cuõng chöa theå chín muoài. Do nhöõng haïn cheá cuûa caùc nhaø xaõ hoäi chuû nghóa ôû thôøi kyø naøy, neân caùc tö töôûng veà chuû nghóa xaõ hoäi tröôùc Maùc ñöôïc goïi laø chuû nghóa xaõ hoäi khoâng töôûng. III. SÖÏ HÌNH THAØNH VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA CHUÛ NGHÓA XAÕ HOÄI KHOA HOÏC 1 . Söï hình thaønh cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc a . Ñieàu kieän vaø tieàn ñeà khaùch quan daãn ñeán söï ra ñôøi chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc - Ñieàu kieän kinh teá – xaõ hoäi Vaøo nhöõng naêm 40 cuûa theá kyû XIX, phöông thöùc saûn xuaát tö baûn phaùt trieån maïnh gaén lieàn vôùi söï ra ñôøi cuûa neàn coâng nghieäp lôùn laøm cho giai caáp coâng nhaân taêng nhanh veà soá löôïng. Boä phaän coâng nhaân coâng nghieäp ngaøy caøng ñoâng vaø trôû thaønh haït nhaân trong giai caáp coâng nhaân. Vì vaäy, cuoäc ñaáu tranh cuûa giai caáp coâng nhaân choáng giai caáp tö saûn - bieåu hieän veà maët xaõ hoäi cuûa maâu thuaãn giöõa löïc löôïng saûn xuaát vôùi quan heä saûn xuaát tö baûn ngaøy caøng gay gaét. Nhieàu cuoäc khôûi nghóa, nhieàu phong traøo ñaáu tranh ñaõ baét ñaàu coù toå chöùc chaët cheõ, coù quy moâ lôùn vaø quyeát lieät, nhöng ñeàu ñi ñeán thaát baïi. Chính ñieàu kieän kinh teá - xaõ hoäi aáy ñoøi hoûi caàn coù lyù luaän tieân phong ñeå daãn ñöôøng - ñieàu maø caùc nhaø xaõ hoäi chuû nghóa khoâng töôûng ñöông thôøi ñaõ khoâng theå ñaûm ñöông ñöôïc. Ñoàng thôøi, ñieàu kieän kinh teá - xaõ hoäi khoâng chæ ñaët ra yeâu caàu ñoái vôùi caùc nhaø tö töôûng cuûa giai caáp coâng nhaân, maø coøn laø maûnh ñaát hieän thöïc ñeå caùc oâng nghieân cöùu, khaùi quaùt hình thaønh neân heä thoáng lyù luaän môùi ñeå höôùng daãn cuoäc ñaáu tranh cuûa giai caáp coâng nhaân - Tieàn ñeà vaên hoùa vaø tö töôûng. Ñeán ñaàu theá kyû XIX nhaân loaïi ñaõ ñaït ñöôïc nhieàu thaønh töïu to lôùn treân lónh vöïc khoa hoïc, vaên hoùa vaø tö töôûng : Trong khoa hoïc töï nhieân coù ba phaùt minh quan troïng: ñònh luaät baûo toaøn vaø chuyeån hoùa naêng löôïng; hoïc thuyeát teá baøo; hoïc thuyeát tieán hoùa cuûa Ñaùc Uyn. Nhöõng phaùt minh naøy ñaõ taïo cô sôû ñeå C.Maùc – Ph.AÊngghen khaúng ñònh quan ñieåm duy vaät cuûa mình khi phaân tích, giaûi thích nhöõng vaán ñeà cuûa töï nhieân, xaõ hoäi vaø tö duy. Trong khoa hoïc xaõ hoäi coù ba thaønh töïu lôùn: neàn trieát hoïc coå ñieån Ñöùc maø ngöôøi tieâu bieåu laø Phoiơbắc vaø Heâghen; cuûa kinh teá chính trò hoïc coå ñieån Anh maø ngöôøi tieâu bieåu laø A.Smíth vaø Ñ.Ricarñoâ; caùc hoïc thuyeát xaõ hoäi chuû nghóa vaø coäng saûn chuû nghóa khoâng töôûng – pheâ phaùn maø ngöôøi tieâu bieåu laø H.Xanh Ximoâng, S.Phurieâ, R.Oâoen. Nhöõng thaønh töïu naøy ñaõ taïo ñieàu kieän ñeå C.Maùc – Ph.AÊngghen keá thöøa nhöõng tö töôûng tieán boä trong quaù trình xaây döïng hoïc thuyeát cuûa mình. b . Vai troø cuûa Caùc Maùc vaø Phriñrích AÊngghen ñoái vôùi söï ra ñôøi cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc C.Maùc (1818-1883), Ph.AÊngghen (1820-1895) C.Maùc vaø Ph.AÊngghen sinh tröôûng trong moät quoác gia coù neàn trieát hoïc phaùt trieån röïc rôõ, noåi baät laø chuû nghóa duy vaät cuûa L. Phoiôbaéc vaø pheùp bieän chöùng cuûa V.Ph. Heâghen. Baûn thaân hai oâng laø ngöôøi coù trí tueä uyeân baùc neân ñaõ tieáp thu ñöôïc caùc giaù trò cuûa neàn trieát hoïc coå ñieån Ñöùc vaø kho taøng tö töôûng, lyù luaän cuûa loaøi ngöôøi. Hai oâng sôùm gaén boù vôùi giai caáp coâng nhaân vaø nhaân daân lao ñoäng neân ñaõ hieåu ñöôïc baûn chaát caùc söï kieän kinh teá - chính trò, chính trò - xaõ hoäi ñang dieãn ra trong loøng xaõ hoäi tö baûn. C.Maùc - Ph.AÊngghen ñaõ keá thöøa ñöôïc caùc thaønh töïu khoa hoïc ñeán giöõa theá kyû XIX. Treân cô sôû quan saùt, phaân tích nhöõng söï kieän ñang dieãn ra, hai oâng töøng böôùc hình thaønh neân hoïc thuyeát xaõ hoäi môùi, ñöa caùc giaù trò lyù luaän noùi chung, tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa noùi rieâng, leân moät trình ñoä môùi veà chaát. Qua hoaït ñoäng thöïc tieãn ñeán nhöõng naêm 40 cuûa theá kyû XIX, C.Maùc - Ph.AÊngghen coù hai phaùt kieán vó ñaïi laø: chuû nghóa duy vaät lòch söû vaø hoïc thuyeát veà giaù trò thaëng dö. Hai phaùt kieán naøy ñaõ lyù giaûi moät caùch khoa hoïc söù meänh lòch söû cuûa giai caáp coâng nhaân, ñaõ khaéc phuïc moät caùch trieät ñeå nhöõng haïn cheá cuûa caùc nhaø xaõ hoäi chuû nghóa khoâng töôûng. Cuøng vôùi caùc taùc phaåm khaùc nhö: Goùp phaàn pheâ phaùn trieát hoïc phaùp quyeàn cuûa Heâghen; Tình caûnh giai caáp lao ñoäng ôû Anh; Heä tö töôûng Ñöùc; Nhöõng nguyeân lyù cuûa chuû nghóa coäng saûn. Ñaëc bieät söï ra ñôøi taùc phaåm “Tuyeân ngoân cuûa Ñaûng Coäng saûn” vaøo naêm 1848 ñöôïc coi laø moác ghi nhaän söï hình thaønh veà cô baûn nhöõng nguyeân lyù cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc - boä phaän thöù ba trong hoïc thuyeát cuûa C.Maùc - Ph.AÊngghen. Nhö vaäy, chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc khoâng phaûi laø saûn phaåm ngaãu nhieân cuûa moät boä oùc thieân taøi maø laø keát quaû taát yeáu cuûa söï vaän ñoäng lòch söû laøm naûy sinh giai caáp coâng nhaân, giai caáp tö saûn vaø cuoäc ñaáu tranh giöõa hai giai caáp naøy. Nhieäm vuï cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc laø tìm trong thöïc teá nhöõng löïc löôïng, phöông thöùc, ñieàu kieän nhaèm giaûi quyeát xung ñoät giai caáp nhaèm ñaûm baûo cho cuoäc ñaáu tranh cuûa giai caáp coâng nhaân ñi ñeán thaéng lôïi. 2 . Caùc giai ñoaïn cô baûn trong söï phaùt trieån cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc a . C.Maùc- Ph.Aêngghen ñaët neàn moùng vaø phaùt trieån chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc ( 1844 – 1895 ) Quaù trình xaây döïng, phaùt trieån Chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc cuûa C.Maùc-Ph.AÊngghen ñöôïc chia thaønh ba thôøi kyø : - Thôøi kyø thöù nhaát töø 1844 ñeán 1848 Laø thôøi kyø hai oâng chuyeån töø chuû nghóa daân chuû caùch maïng sang chuû nghóa xaõ hoäi, chuyeån töø chuû nghóa duy taâm sang chuû nghóa duy vaät bieän chöùng. Nhöõng taùc phaåm tieâu bieåu trong thôøi kyø naøy: Lôøi noùi ñaàu cuûa Goùp phaàn pheâ phaùn trieát hoïc phaùp quyeàn cuûa Heâghen; Baûn thaûo kinh teá – trieát hoïc 1844; tình caûnh giai caáp lao ñoäng ôû Anh; Heä tö töôûng Ñöùc; Söï khoán cuøng cuûa Trieát hoïc Ñaëc bieät, söï xuaát hieän taùc phaåm “Tuyeân ngoân cuûa Ñaûng coäng saûn” 1848 ñaõ ñaùnh daáu söï hình thaønh cô baûn nhöõng nguyeân lyù cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc - Thôøi kyø thöù hai töø 1848 ñeán 1871 Laø thôøi kyø dieãn ra nhöõng söï kieän cuûa caùch maïng daân chuû tö saûn ôû Taây AÂu (1848 – 1851 ); Quoác teâù I ñöôïc thaønh laäp (1864); Noåi baät laø söï ra ñôøi taäp I boä Tö baûn cuûa Maùc (1867) khaúng ñònh theâm moät caùch vöõng chaéc ñòa vò kinh teá – xaõ hoäi vaø vai troø lòch söû cuûa giai caáp coâng nhaân. Töø toång keát kinh nghieäm ñaáu tranh cuûa giai caáp coâng nhaân, Maùc ñaõ ruùt ra nhieàu keát luaän quan troïng nhö phaûi ñaäp tan boä maùy nhaø nöôùc tö saûn, xaây döïng nhaø nöôùc môùi; xaây döïng hoïc thuyeát veà caùch maïng khoâng ngöøng, veà vai troø chính Ñaûng cuûa giai caáp coâng nhaân; veà lieân minh giai caáp - Thôøi kyø thöù ba töø 1871 ñeán 1895 Treân cô sôû toång keát kinh nghieäm Coâng xaõ Pari, hai oâng ñaõ phaùt trieån chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc qua caùc taùc phaåm chuû yeáu ôû thôøi kyø naøy nhö Noäi chieán ôû Phaùp; Pheâ phaùn cöông lónh Goâta; Choáng Ñuyrinh; Söï phaùt trieûn cuûa chuû nghóa xaõ hoäi töø khoâng töôûng ñeán khoa hoïc; Nguoàn goác cuûa gia ñình cuûa cheá ñoä tö höõu vaø cuûa nhaø nöôùc Cuõng nhö caùc khoa hoïc khaùc, chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc laø moät heä thoáng tri thöùc, trong ñoù coù nhöõng tri thöùc phaûn aùnh baûn chaát cuûa khaùch theå, chuùng toàn taïi maõi maõi vôùi thôøi gian vaø khoâng ngöøng ñöôïc boå sung, hoaøn thieän. Coøn caùc tri thöùc veà caùch thöùc, bieän phaùp vaø phöông phaùp vaän duïng caùc quy luaät aáy coù theå thay ñoåi theo nhöõng hoaøn caûnh lòch söû cuï theå. Khoâng ñöôïc cho raèng nhöõng haïn cheá, nhöôïc ñieåm, thaäm chí sai laàm trong caùch thöùc, bieän phaùp laø nhöõng sai laàm cuûa caû tri thöùc phaûn aùnh quy luaät ñaõ ñöôïc nhaän thöùc, cuõng gioáng nhö khoâng theå vì thaát baïi cuûa haøng nghìn laàn thí nghieäm cuûa Eâñixôn nhaèm saùng cheá ra ñeàn ñieän maø laïi noùi raèng nguyeân lyù veà söï coù theå chuyeån ñieän naêng thaønh nhieät naêng laø sai laàm. b. V.I.Leânin phaùt trieån vaø vaän duïng chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc trong hoaøn caûnh lòch söû môùi V.I.Leânin ( 1870–1924 ) Laø ngöôøi keá tuïc xuaát saéc söï nghieäp caùch maïng vaø khoa hoïc cuûa C.Maùc- Ph.AÊngghen trong hoaøn caûnh lòch söû môùi: chuû nghóa tö baûn chuyeån sang giai ñoaïn chuû nghóa ñeá quoác. Söï vaän duïng vaø phaùt trieån chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc cuûa Leânin ñöôïc chia laøm hai thôøi kyø: - Tröôùc caùch maïng Thaùng Möôøi Nga: Treân cô sôû keá thöøa nhöõng nguyeân lyù cô baûn cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc, ñoàng thôøi töø söï phaân tích, toång keát caùc söï kieän dieãn ra trong ñôøi soáng kinh teá - xaõ hoäi, Leânin ñaõ boå sung vaø phaùt trieån nhieàu nguyeân lyù cô baûn cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc nhö: tri thöùc veà Ñaûng kieåu môùi cuûa giai caáp coâng nhaân; veà nguyeân taéc toå chöùc, cöông lónh, chieán löôïc, saùch löôïc trong noäi dung hoaït ñoäng cuûa Ñaûng Coäng saûn; veà caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa vaø chuyeân chính voâ saûn; veà vaán ñeà daân toäc, toân giaùo; veà vaán ñeà lieân minh coâng noâng; veà quan heä quoác teá - Sau Caùch maïng Thaùng Möôøi Nga : Do yeâu caàu cuûa coâng cuoäc xaây döïng cheá ñoä môùi, Leânin ñaõ phaân tích laøm roõ noäi dung, baûn chaát cuûa thôøi kyø quaù ñoä leân chuû nghóa xaõ hoäi; xaùc ñònh cöông lónh xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi; xaây döïng vaø toå chöùc thöïc hieän caùc chính saùch kinh teá; xaùc ñònh chính saùch kinh teá môùi nhaèm söû duïng vaø hoïc taäp kinh nghieäm toå chöùc, quaûn lyù kinh teá cuûa chuû nghóa tö baûn ñeå caûi taïo neàn kinh teá tieåu noâng laïc haäu cuûa nöôùc Nga Xoâ vieát Trong thôøi kyø naøy, Leânin ñaõ vieát nhieàu taùc phaåm kinh ñieån trong ñoù neâu ra vaø luaän giaûi moät loaït nhöõng vaán ñeà cô baûn cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc. Leânin ñaõ ñaáu tranh choáng laïi moïi traøo löu cuûa chuû nghóa cô hoäi - xeùt laïi, giaùo ñieàu vaø beänh “taû khuynh” trong phong traøo coäng saûn vaø coâng nhaân quoác teá. Vôùi nhöõng thaønh quaû ñoù, Leânin trôû thaønh moät thieân taøi khoa hoïc, moät laõnh tuï kieät xuaát cuûa giai caáp coâng nhaân vaø nhaân daân lao ñoäng toaøn theá giôùi. c. Caùc Ñaûng Coäng saûn vaän duïng vaø phaùt trieån chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc töø sau khi Leânin töø traàn ( 1924 ) ñeán nay Töø sau khi Leânin töø traàn ñeán nay, chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc vaø phong traøo caùch maïng cuûa giai caáp coâng nhaân theá giôùi ñaõ traûi qua nhieàu thöû thaùch, ñaõ coù ñöôïc nhöõng thaønh töïu vó ñaïi ñoàng thôøi cuõng coù nhöõng toån thaát to lôùn. Coù theå neâu vaén taét nhöõng noäi dung cô baûn phaûn aùnh söï vaän duïng, phaùt trieån chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc trong giai ñoaïn naøy nhö sau: - Moïi thaéng lôïi cuûa nhaân daân lao ñoäng, cuûa caùch maïng theá giôùi trong theá kyû XX laø do caùc Ñaûng coäng saûn vaø coâng nhaân quoác teá ñaõ vaän duïng nhöõng nguyeân lyù cô baûn cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc vaøo thöïc tieãn ôû moãi nöôùc cuõng nhö cuûa caû heä thoáng xaõ hoäi chuû nghóa theá giôùi. Ñoàng thôøi töø toång keát thöïc tieãn xaây döïng cheá ñoä xaõ hoäi môùi ôû moãi nöôùc, caùc Ñaûng Coäng saûn vaø coâng nhaân quoác teá ñaõ goùp phaàn quan troïng vaøo vieäc phaùt trieån, boå sung vaø hoaøn thieän chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc caû veà maët lyù luaän, cuõng nhö phöông höôùng, giaûi phaùp, chuû tröông chính saùch. - Söï phaùt trieån röïc rôõ cuûa chuû nghóa xaõ hoäi hieän thöïc töø nhöõng naêm 20 ñeán nhöõng naêm 70 cuûa theá kyû XX vaø sau ñoù laø söï suïp ñoå chuû nghóa xaõ hoäi ôû Lieân Xoâ vaø Ñoâng AÂu laø minh chöùng cho söï thaønh coâng vaø thaát baïi cuûa söï vaän duïng caùc nguyeân lyù, quy luaät cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc vaøo thöïc tieãn. - Töø nhöõng thaønh coâng vaø thaát baïi cuûa chuû nghóa xaõ hoäi hieän thöïc, caàn nghieâm tuùc phaân tích ruùt ra nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm, qua ñoù tìm ra ñöôïc phöông thöùc, bieän phaùp, ñuùng ñaén, chuû tröông chieán löôïc vaø saùch löôïc hôïp lyù trong hoaøn caûnh môùi, tieáp tuïc boå sung, phaùt trieån saùng taïo chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc nhaèm thöïc hieän thaéng lôïi treân thöïc teá cheá ñoä xaõ hoäi môùi: cheá ñoä xaõ hoäi xaõ hoäi chuû nghóa vaø coäng saûn chuû nghóa. d. Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam vôùi söï vaän duïng vaø phaùt trieån chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc. Lòch söû daân toäc Vieät Nam töø khi coù Ñaûng laõnh ñaïo cho thaáy, nhöõng thaéng lôïi cuûa caùch maïng luoân gaén lieàn vôùi quaù trình vaän duïng saùng taïo lyù luaän cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc trong nhöõng ñieàu kieän lòch söû cuï theå cuûa thôøi ñaïi, treân cô sôû thöïc tieãn Vieät Nam. Trong söï nghieäp vó ñaïi aáy, söï xuaát hieän vaø coáng hieán cuûa Chuû tòch Hoà Chí Minh ñaõ laøm phong phuù theâm kho taøng lyù luaän cuûa chuû nghóa Maùc - Leânin. Nhöõng ñoùng goùp, boå sung vaø phaùt trieån, cuõng nhö söï vaän duïng saùng taïo chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc cuûa Chuû tòch Hoà Chí Minh vaø Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam coù theå toùm taét ôû moät soá noäi dung cô baûn sau: - Ñoäc laäp daân toäc gaén lieàn vôùi chuû nghóa xaõ hoäi laø quy luaät cuûa caùch maïng Vieät Nam trong thôøi ñaïi ngaøy nay. - Keát hôïp chaët cheõ ngay töø ñaàu giöõa ñoåi môùi kinh teá vaø ñoåi môùi chính trò, laáy ñoåi môùi kinh teá laøm troïng taâm, ñoàng thôøi töøng böôùc ñoåi môùi chính trò; giöõ vöõng söï oån ñònh chính trò, taïo ñieàu kieän vaø moâi tröôøng thuaän lôïi ñeå ñoåi môùi, phaùt trieån kinh teá, xaõ hoäi . - Xaây döïng vaø phaùt trieån kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa phaûi đi đôi với taêng cöôøng vai troø quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc. Giaûi quyeát ñuùng moái quan heä giöõa taêng tröôûng kinh teá vôùi tieán boä vaø coâng baèng xaõ hoäi. Xaây döïng, phaùt trieån kinh teá phaûi ñi ñoâi vôùi giöõ gìn, phaùt huy baûn saéc vaên hoùa daân toäc vaø baûo veä moâi tröôøng sinh thaùi. - Môû roäng vaø phaùt huy khoái ñaïi ñoaøn keát toaøn daân toäc; phaùt huy söùc maïnh cuûa moïi giai caáp, taàng lôùp, moïi thaønh phaàn daân toäc, toân giaùo, moïi coâng daân Vieät Nam keå caû ngöôøi Vieät Nam ôû nöôùc ngoaøi. - Tranh thuû toái ña söï ñoàng tình, uûng hoä, giuùp ñôõ cuûa nhaân daân theá giôùi; khai thaùc moïi khaû naêng coù theå khai thaùc nhaèm muïc tieâu xaây döïng vaø phaùt trieån ñaát nöôùc theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa; keát hôïp söùc maïnh daân toäc vôùi söùc maïnh thôøi ñaïi . - Giöõ vöõng vaø taêng cöôøng vai troø laõnh ñaïo cuûa Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam – nhaân toá quyeát ñònh haøng ñaàu ñaûm baûo thaéng lôïi cuûa söï nghieäp coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa vaø quaù ñoä leân chuû nghóa xaõ hoäi ôû Vieät Nam. Thöïc tieãn 20 naêm ñoåi môùi Ñaûng ta ñaõ ruùt ra moät soá baøi hoïc lôùn goùp phaàn phaùt trieån chuû nghiaõ xaõ hoäi khoa hoïc. Moät laø, trong quaù trình ñoåi môùi phaûi kieân ñònh muïc tieâu ñoäc laäp daân toäc vaø chuû nghóa xaõ hoäi treân neàn taûng chuû nghiaõ Maùc – Leânin vaø tö töôûng Hoà Chí Minh. Hai laø, ñoåi môùi toaøn dieän, ñoàng boä, coù keá thöøa, coù böôùc ñi, hình thöùc vaø caùch laøm phuø hôïp. Ba laø, ñoåi môùi phaûi vì lôïi ích cuûa nhaân daân, döïa vaøo nhaân daân, xuaát phaùt töø thöïc tieãn, nhaïy beùn vôùi caùi môùi. Boán laø, Phaùt huy cao ñoä noäi löïc, ñoàng thôøi ra söùc tranh thuû ngoaïi löïc, keát hôïp söùc maïnh daân toäc vôùi söùc maïnh thôøi ñaïi trong ñieàu kieän môùi. Naêm laø, naâng cao naêng löïc laõnh ñaïo vaø söùc chieán ñaáu cuûa Ñaûng, khoâng ngöøng ñoåi môùi heä thoáng chính trò, xaây döïng vaø hoaøn thieän neàn daân chuû xaõ hoäi chuû nghóa, baûo ñaûm quyeàn löïc thuoäc veà nhaân daân./ CHÖÔNG III SÖÙ MEÄNH LÒCH SÖÛ CUÛA GIAI CAÁP COÂNG NHAÂN Söù meänh lòch söû cuûa giai caáp coâng nhaân laø phaïm truø cô baûn nhaát cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc. V. I. Leânin xaùc ñònh: “ Ñieåm chuû yeáu trong hoïc thuyeát cuûa C. Maùc laø ôû choã noù laøm saùng roõ vai troø lòch söû theá giôùi cuûa giai caáp voâ saûn laø ngöôøi xaây döïng xaõ hoäi xaõ hoäi chuû nghóa”(1). I . KHAÙI NIEÄM GIAI CAÁP COÂNG NHAÂN 1. Quan nieäm cuûa chuû nghóa Maùc – Leânin veà giai caáp coâng nhaân Khi nghieân cöùu hoïc thuyeát caûi taïo theá giôùi, C. Maùc vaø Ph. Aêngghen ñaõ ñaët ra: “ Vaán ñeà laø ôû choã giai caáp voâ saûn thöïc ra laø gì, vaø phuø hôïp vôùi söï toàn taïi aáy cuûa baûn thaân noù, giai caáp voâ saûn buoäc phaûi laøm gì veà maët lòch söû”(2). Maùc-AÊngghen duøng nhieàu thuaät ngöõ khaùc nhau: giai caáp voâ saûn, giai caáp xaõ hoäi hoaøn toaøn chæ döïa vaøo baùn söùc lao ñoäng cuûa mình; lao ñoäng laøm thueâ ôû theá kyû XIX; giai caáp voâ saûn hieän ñaïi; giai caáp coâng nhaân hieän ñaïi; giai caáp coâng nhaân ñaïi coâng nghieäp Nhö nhöõng cuïm töø ñoàng nghóa ñeå bieåu thò moät khaùi nieäm giai caáp coâng nhaân – con ñeû cuûa neàn ñaïi coâng nghieäp tö baûn chuû nghóa, giai caáp ñaïi bieåu cho löïc löôïng saûn xuaát tieân tieán, cho phöông höùc saûn xuaát hieän ñaïi. ----------------------------------- V.I.Leânin: toaøn taäp, Nxb. Tieán boä, Maùtxcôva, 1980, t. 23.tr.1. C.Maùc vaø Ph. Aêngghen: Toaøn taäp, Nxb.Chính trò qg. HN. 1995, t.2, tr. 56 Duø teân goïi khaùc nhau, nhöng theo C.Maùc – Ph.Aêngghen, giai caáp coâng nhaân mang hai thuoäc tính cô baûn : Thö nhaát, xeùt veà phöông thöùc lao ñoäng vaø phöông thöùc saûn xuaát, giai caáp coâng nhaân laø nhöõng ngöôøi lao ñoäng tröïc tieáp, hay giaùn tieáp vaän haønh caùc coâng cuï saûn xuaát coù tính chaát coâng nghieäp, ngaøy caøng hieän ñaïi vaø mang tính xaõ hoäi hoaù cao. C. Maùc vaø Ph. Aêngghen: “ Caùc giai caáp khaùc ñeàu suy taøn vaø tieâu vong cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa ñaïi coâng nghieäp, coøn giai caáp voâ saûn laïi laø saûn phaåm cuûa baûn thaân neàn ñaïi coâng nghieäp”(1); “ Coâng nhaân cuõng laø moät phaùt minh cuûa thôøi ñaïi môùi, gioáng nhö maùy moùc vaäy Coâng nhaân Anh laø ñöùa con ñaàu loøng cuûa neàn coâng nghieäp hieän ñaïi”(2). Thöù hai, xeùt veà vò trí trong quan heä saûn xuaát tö baûn chuû nghóa, ñoù laø nhöõng ngöôøi lao ñoäng khoâng coù tö lieäu saûn xuaát, phaûi baùn söùc lao ñoäng cho nhaø tö baûn vaø bò nhaø tö baûn boùc loät giaù trò thaëng dö. ( Ñaây laø ñaëc tröng cô baûn cuûa giai caáp coâng nhaân trong xaõ hoäi tö baûn. Vì vaäy C.Maùc – Ph.AÊngghen thöôøng söû duïng khaùi nieäm giai caáp voâ saûn ) . Ngaøy nay vôùi söï phaùt trieån cuûa chuû nghóa tö baûn vaø söï phaùt trieån cuûa khoa hoïc – coâng ngheä, giai caáp coâng nhaân ñaõ coù nhieàu thay ñoåi so vôùi thôøi kyø cuûa C.Maùc, cuï theå nhö sau : - Beân caïnh boä phaän coâng nhaân cuûa neàn coâng nghieäp cô khí, ñaõ xuaát hieän boä phaän coâng nhaân trong neàn coâng nghieäp töï ñoäng hoùa, hoï aùp duïng phoå bieán coâng ngheä thoâng tin vaøo saûn xuaát. ---------------------------------------- 1. Sñd. T. 4, tr. 610 2. Sñd. T. 12, tr. 11 - Xuaát hieän boä phaän coâng nhaân dòch vu. Boä phaän naøyï gaén tröïc tieáp vôùi neàn saûn xuaát coâng nghieäp vaø hoï hoaït ñoäng theo loái coâng nghieäp. - Giai caáp coâng nhaân coù trình ñoä moïi maët ngaøy caøng cao. Ngaøy caøng coù nhieàu ngöôøi thuoäc taàng lôùp trí thöùc tham gia vaøo quaù trình saûn xuaát vaät chaát trôû thaønh coâng nhaân, boä phaän coâng nhaân baùn söùc lao ñoäng trí oùc ngaøy caøng nhieàu., giaù trò thaëng dö do giai caáp coâng nhaân laøm ra cho nhaø tö baûn ngaøy caøng lôùn. - Moäât soá coâng nhaân coù tö lieäu saûn xuaát phuï taïi gia ñình, moät boä phaän coâng nhaân coù coå phaàn ôû nhaø maùy, ñôøi soáng cuûa coâng nhaân ñöôïc caûi thieän vaø moät boä phaän ñöôïc naâng cao. Giai caáp coâng nhaân tuy coù nhöõng thay ñoåi to lôùn nhö ñaõ neâu ôû treân nhöng ñieàu ñoù khoâng heà laøm thay đổi bản chất xaõ hoäi tö baûn, cuõng nhö khoâng laøm giaûm vai troø cuûa giai caáp coâng nhaân trong neàn kinh teá vaø tyû troïng cuûa hoï trong daân cö . Nhö vaäy, theo quan nieäm cuûa C.Maùc, nhöõng ngöôøi lao ñoäng trong caùc ngaønh saûn xuaát coâng nghieäp, dòch vuï tröïc tieáp cho saûn xuaát coâng nghieäp laø coâng nhaân. Coøn nhöõng ngöôøi laøm coâng aên löông trong caùc ngaønh khaùc khoâng lieân quan tröïc tieáp ñeán saûn xuaát coâng nghieäp, nhö : y teá, vaên hoaù, giaùo duïc laø ngöôøi lao ñoäng noùi chung. 2. Ñònh nghóa giai caáp coâng nhaân Caên cöù vaøo hai thuoäc tính cuûa giai caáp coâng nhaân theo quan ñieåm cuûa C. Maùc vaø Ph. Aêngghen; caên cöù nhöõng bieán ñoåi cuûa giai caáp coâng nhaân thôøi ñaïi hieän nay, chuùng ta coù theå ñònh nghóa: Giai caáp coâng nhaân laø moät taäp ñoaøn xaõ hoäi oån ñònh, hình thaønh phaùt trieån cuøng vôùi quaù trình phaùt trieån cuûa neàn coâng nghieäp hieän ñaïi, vôùi nhòp ñoä phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát coù tính chaát xaõ hoäi hoaù ngaøy caøng cao; laø löïc löôïng lao ñoäng cô baûn tieân tieán trong caùc quy trình coâng ngheä, dòch vuï coâng nghieäp, tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp tham gia vaøo quaù trình saûn xuaát, taùi saûn xuaát ra cuûa caûi vaät chaát vaø caûi taïo caùc quan heä xaõ hoäi; ñaïi bieåu cho löïc löôïng saûn xuaát vaø phöông thöùc saûn xuaát tieân tieán trong thôøi ñaïi hieän nay. Ñòa vò kinh teá – xaõ hoäi tuøy thuoäc vaø cheá ñoä xaõ hoäi ñöông thôøi. - ÔÛ nhöõng nöôùc tö baûn chuû nghóa, giai caáp coâng nhaân veà cô baûn khoâng coù tö lieäu saûn xuaát, laøm thueâ cho giai caáp tö saûn vaø bò boùc lột giaù trò thaëng dö. - ÔÛ nhöõng nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa, giai caáp coâng nhaân cuøng vôùi nhaân daân lao ñoäng laøm chuû nhöõng tö lieäu saûn xuaát chuû yeáu vaø giöõ vai troø laõnh ñaïo quaù trình xaây döïng vaø baûo veä Toå quoác xaõ hoäi chuû nghóa. II. NOÄI DUNG VAØ ÑIEÀU KIEÄN KHAÙCH QUAN QUY ÑÒNH SÖÙ MEÄNH LÒCH SÖÛ CUÛA GIAI CAÁP COÂNG NHAÂN 1 . Noäi dung söù meänh lòch söû cuûa giai caáp coâng nhaân Neâu moät caùch khaùi quaùt, noäi dung söù meänh lòch söû cuûa giai caáp coâng nhaân laø : xoaù boû cheá ñoä tö baûn chuû nghóa; xoaù boû cheá ñoä ngöôøi boùc loät ngöôøi; töï giaûi phoùng giaûi mình, giaûi phoùng nhaân daân lao ñoäng vaø toaøn theå nhaân loaïi khoûi söï aùp böùc, boùc loät, ngheøo naøn, laïc haäu; xaây döïng xaõ hoäi coäng saûn vaên minh. Ph. Aêngghen vieát: Thöïc hieän söï nghieäp giaûi phoùng theá giôùi aáy, – ñoù laø söù meänh lòch söû cuûa giai caáp voâ saûn hieän ñaïi. 2. Nhöõng ñieàu kieän khaùch quan quy ñònh söù meänh lòch söû cuûa giai caáp coâng nhaân Luaän thuyeát veà söù meänh lòch söû cuûa giai caáp coâng nhaân ñöôïc C. Maùc vaø Ph. Aêngghen trình baøy trong Tuyeân ngoân cuûa Ñaûng Coäng saûn. Trong taùc phaåm naøy caùc oâng ñaõ chæ roõ nhöõng ñieàu kieän khaùch quan quy ñònh söù meänh lòch söû cuûa giai caáp coâng nhaân. - Thöù nhaát : Giai caáp coâng nhaân laø boä phaän quan troïng nhaát gaén lieàn vôùi löïc löôïng saûn xuaát tieân tieán trong xaõ hoäi tö baûn. Vì vaäy, söï phaùt trieån giai caáp coâng nhaân (töùc söï phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát) taát yeáu seõ phaù vôõõ quan heä saûn xuaát tö baûn. Sau khi giaønh chính quyeàn, giai caáp coâng nhaân ñaïi bieåu cho söï tieán boä cuûa lòch söû seõ laõnh ñaïo caùc giai caáp lao ñoäng xaây döïng moät phöông thöùc saûn xuaát môùi tieán boä hôn phöông thöùc saûn xuaát tö baûn chuû nghóa . - Thöù hai : Giai caáp coâng nhaân laø con ñeû cuûa neàn saûn xuaát coâng nghieäp hieän ñaïi, do ñoù, giai caáp coâng nhaân coù xu höôùng ngaøy caøng ñoâng. Do ñöôïc reøn luyeän trong neàn saûn xuaát coâng nghieäp hieän ñaïi, neân trình ñoä moïi maët cuûa giai caáp coâng nhaân ngaøy caøng cao. Ñoáng thôøi chính neàn saûn xuaát coâng nghieäp hieän ñaïi ñaõ ñoaøn keát vaø toå chöùc giai caáp coâng nhaân thaønh moät löïc löôïng xaõ hoäi huøng maïnh. - Thöù ba : Trong xaõ hoäi tö baûn, giai caáp coâng nhaân khoâng coù tö lieäu saûn xuaát, phaûi ñi laøm thueâ, bò giai caáp tö saûn aùp böùc, boùc loät naëng neà, hoï laø giai caáp ñoái khaùng tröïc tieáp vôùi giai caáp tö saûn. Vì vaäy, xeùt veà baûn chaát hoï laø giai caáp caùch maïng trieät ñeå nhaát choáng laïi cheá ñoä aùp böùc, boùc loät tö baûn chuû nghóa. Ñieàu kieän sinh hoaït khaùch quan cuûa giai caáp coâng nhaân quy ñònh raèng, hoï chæ coù theå töï giaûi phoùng baèng caùch giaûi phoùng toaøn xaõ hoäi khoûi cheá ñoä tö baûn chuû nghóa. Trong cuoäc caùch maïng aáy, hoï khoâng maát gì ngoaøi xieàng xích vaø ñöôïc caû theá giôùi veà mình. - Thöù tö : Ñòa vò kinh teá - xaõ hoäi khaùch quan khoâng chæ khieán giai caáp coâng nhaân trôû thaønh giai caáp duy nhaát coù söù meänh lòch söû, maø coøn taïo cho giai caáp coâng nhaân nhöõng khaû naêng ñeå hoï hoaøn thaønh söù meänh lòch söû : ñoù laø khaû naêng ñoaøn keát, thoáng nhaát giai caáp, khaû naêng ñoaøn keát vôùi caùc giai caáp lao ñoäng, caùc daân toäc bò aùp böùc treân theá giôùi; khaû naêng giaùc ngoä veà ñòa vò lòch söû cuûa gia caáp mình; khaû naêng haønh ñoäng ñeå töøng böôùc ñaït muïc tieâu cuûa caùch maïng; khaû naêng ñi ñaàu trong cuoäc ñaáu tranh choáng giai caáp tö saûn vaø xaây döïng xaõ hoäi môùi. Lòch söû theá giôùi ñaõ chöùng minh nhöõng keát luaän C.Maùc, Ph.Aêngghen vaø V.I.Leânin veà söù meänh lòch söû cuûa giai caáp coâng nhaân laø ñuùng ñaén. Tuy nhieân, cuoäc ñaáu tranh nhaèm thöïc hieän söù meänh lòch söû cuûa giai caáp coâng nhaân khoâng dieãn ra moät caùch baèng phaúng, deã daøng. Sau söï suïp ñoå CNXH hieän thöïc ôû Lieân Xoâ vaø Ñoâng Aâu, phong traøo coâng nhaân theá giôùi ñang ñöùng tröôùc nhöõng khoù khaên, thöû thaùch to lôùn. Tuy nhieân xeùt veà toaøn boä söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi thì giai caáp coâng nhaân - löïc löôïng saûn xuaát tieán boä nhaát cuûa thôøi ñaïi, vaãn ñang ngaøy caøng hoaøn thieän nhöõng ñieàu kieän khaùch quan cho vieäc thöïc hieän söù meänh lòch söû cuûa mình. III. NHÖÕNG NHAÂN TOÁ CHUÛ QUAN TRONG QUAÙ TRÌNH THÖÏC HIEÄN SÖÙ MEÄNH LÒCH SÖÛ CUÛA GIAI CAÁP COÂNG NHAÂN Söù meänh lòch söû cuûa giai caáp coâng nhaân xuaát hieän moät caùch khaùch quan. Song, ñeå noù trôû thaønh hieän thöïc thì phaûi thoâng qua hoaït ñoäng cuûa nhaân toá chuû quan cuûa giai caáp coâng nhaân. Trong nhöõng nhaân toá chuû quan, vieäc thaønh laäp ra Ñaûng Coäng saûn trung thaønh vôùi söï nghieäp, lôïi ích cuûa giai caáp coâng nhaân laø yeáu toá quyeát ñònh nhaát ñaûm baûo cho giai caáp coâng nhaân coù theå hoaøn thaønh söù meänh lòch söû cuûa mình. Baûn thaân giai caáp coâng nhaân Trong suoát quaù trình lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån; giai caáp coâng nhaân ñaõ khoâng ngöøng hoaït ñoäng vaø tröôûng thaønh veà moïi maët, cuï theå nhö: Veà soá löôïng, giai caáp coâng nhaân laø saûn phaåm cuûa neàn saûn xuaát coâng nghieäp hieän ñaïi neân noù khoâng ngöøng taêng leân roõ reät ôû taát caû caùc nöôùc, ôû caùc lónh vöïc, keå caû trong “neàn kinh teá tri thöùc”. Söï phaùt trieån cuûa neàn saûn xuaát coâng nghieäp hieän ñaïi laøm xuaát hieän nhieàu ngaønh ngheà môùi, vì vaäy cô caáu giai caáp coâng nhaân ngaøy caøng ña daïng (Theo Toå chöùc lao ñoäng Quoác teá (ILO) naêm 1900 toaøn theá giôùi coù 80 trieäu coâng nhaân; naêm 1990 coù 600 trieäu; naêm 1998 coù 800 trieäu, ). Veà chaát löôïng, söï phaùt trieån cuûa khoa hoïc - coâng ngheä vaø neàn saûn xuaát coâng nghieäp hieän ñaïi laøm cho trình ñoä hoïc vaán, trình ñoä tay ngheà, trình ñoä nghieäp vuï, trình ñoä nhaän thöùc, trình ñoä toå chöùc saûn xuaát cuûa giai caáp coâng nhaân ngaøy caøng cao. Laø hieän thaân cuûa phaïm truø lao ñoäng trong neàn saûn xuaát coâng nghieäp tö baûn chuû nghóa, giai caáp coâng nhaân bò giai caáp tö saûn boùc loät giaù trò thaëng dö ñeå laøm taêng tö baûn cuûa chuùng leân; giai caáp voâ saûn traûi qua nhieàu giai ñoaïn tieán trieån khaùc nhau cuûa cuoäc ñaáu tranh giai caáp. Cuoäc ñaáu tranh cuûa hoï choáng giai caáp tö saûn baét ñaàu ngay töø luùc hoï môùi ra ñôøi. Thoaït ñaàu, cuoäc ñaáu tranh ñöôïc tieán haønh bôûi nhöõng coâng nhaân rieâng leû, keá ñeán laø nhöõng coâng nhaân cuøng moät coâng xöôûng, vaø sau ñoù laø bôûi nhöõng coâng nhaân cuøng moät ngaønh coâng nghieäp, cuøng moät ñòa phöông choáng laïi ngöôøi tö saûn tröïc tieáp boùc loät hoï. Vieäc taêng theâm phöông tieän giao thoâng do ñaïi coâng nghieäp taïo ra giup cho coâng nhaân caùc ñòa phöông tieáp suùc vôùi nhau. Söï tieáp suùc ñoù ñaõ taäp trung nhieàu cuoäc ñaáu tranh ñòa phöông, ñaâu ñaâu cuõng mang tính chaát gioáng nhau, thaønh moät cuoäc ñaáu tranh toaøn quoác, thaønh moät cuoäc ñaáu tranh giai caáp. Baát cöù cuoäc ñaàu tranh giai caáp naøo cuõng laø moät cuoäc ñaáu tranh chính trò. Töø ñaáu tranh kinh teá tröôùc maét nhö: ñaäp phaù maùy moùc, ñình coâng, baõi coâng Nöûa ñaàu theá kyû XIX, phong traøo coâng nhaân phaùt trieån maïnh trong caùc nöôùc tö baûn chuû nghóa, tieâu bieåu laø: Phong traøo hieán chöông ôû Anh, khôûi nghóa coâng nhaân Li – Oâng ôû Phaùp, khôûi nghóa coâng nhaân Xi – Leâ – Di ôû Ñöùc Phong traøo ñaáu tranh cuûa giai caáp coâng nhaân coù toå chöùc, laø böôùc chuyeån phong traøo coâng nhaân sang hoaït ñoäng chính trò, ñaáu tranh chính trò, thoâng qua caùc toå chöùc nghieäp ñoaøn, coâng ñoaøn. Söï toå chöùc cuûa nhöõng ngöôøi voâ saûn thaønh giai caáp phaùt trieån cao, daãn ñeán hình thaønh chính ñaûng cuûa giai caáp coâng nhaân – Ñaûng Coäng saûn. Tính taát yeáu, quy luaät hình thaønh vaø phaùt trieån ñaûng cuûa giai caáp coâng nhaân . Nhöõng naêm 40 cuûa theá kyû XIX, phong traøo coâng nhaân phaùt trieån maïnh, ñoøi hoûi söï ra ñôøi lyù luaän khoa hoïc daãn ñöôøng. C. Maùc vaø Ph. Aêngghen, hai nhaø khoa hoïc vaø caùch maïng thieân taøi ñaõ saùng taïo ra hoïc thuyeát khoa hoïc vaø caùch maïng cuûa giai caáp coâng nhaân, ñaùp öùng nhöõng ñoøi hoûi khaùch quan cuûa söï phaùt trieån lòch söû. Chuû nghóa Maùc phaûn aùnh ñuùng lyø luaän cuûa phong traøo coâng nhaân, chæ ra moät caùch ñuùng ñaén con ñöôøng, ñieàu kieän, bieän phaùp ñeå giaûi phoùng giai caáp coâng nhaân, giaûi phoùng xaõ hoäi. Vì vaäy, noù ñöôïc giai caáp coâng nhaân tieáp thu nhanh choùng vaø coi ñoù laø “ vuõ khí lyù luaän” cuûa giai caáp mình. Khi lyù luaän cuûa Chuû nghóa Maùc thaâm nhaäp vaøo phong traøo coâng nhaân, boä phaän öu tuù trong giai caáp coâng nhaân tieáp thu ñöôïc, hoï döïa vaøo lyù luaän cuûa chuû nghóa Maùc ñeå xaây döïng cöông lónh, ñöôøng loái, chieán löôïc, saùch löôïc. Hoï ñöùng ra toå chöùc, laõnh ñaïo cuoäc ñaáu tranh cuûa giai caáp coâng nhaân ôû nöôùc mình. Chính boä phaän öu tuù trong giai caáp coâng nhaân ñaõ hình thaønh neân chính Ñaûng cuûa giai caáp coâng nhaân ôû moãi nöôùc - ñoù laø Ñaûng Coäng saûn. V.I. Leânin ñaõ khaùi quaùt, Ñaûng Coäng saûn laø söï keát hôïp phong traøo coâng nhaân vôùi chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc. Söï hình thaønh chính Ñaûng cuûa giai caáp coâng nhaân laø taát yeáu. Tuy nhieân ôû moãi nöôùc, söï keát hôïp aáy laïi ñöôïc thöïc hieän baèng nhöõng con ñöôøng khaùc nhau tuyø theo ñieàu kieän lòch söû cuï theå. Ñoái vôùi nhöõng nöôùc thuoäc ñòa, nöûa thuoäc ñòa, söï hình thaønh chính Ñaûng cuûa giai caáp coâng nhaân (Ñaûng Coäng saûn) thöôøng laø söï keát hôïp giöõa Chuû nghóa Maùc Leânin vôùi phong traøo coâng nhaân vaø phong traøo yeâu nöôùc chaân chính. Khi Ñaûng Coäng saûn ra ñôøi vaø giöõ ñöôïc vai troø laõnh ñaïo, cuoäc ñaáu tranh cuûa giai caáp coâng nhaân chuyeån töø ñaáu tranh töï phaùt sang ñaáu tranh töï giaùc trong moãi haønh ñoäng vôùi tö caùch laø moät giai caáp thöïc söï caùch maïng. Do ñoù, söï ra ñôøi cuûa Ñaûng coäng saûn laø nhaân toù quyeát ñònh thöïc hieän thaéng lôïi söù meänh lòch söû cuûa giai caáp coâng nhaân. 3. Moái quan heä giöõa Ñaûng Coäng saûn vôùi giai caáp coâng nhaân Ñaûng chính trò laø toå chöùc cao nhaát cuûa moät giai caáp, noù ñaïi bieåu taäp trung cho nguyeän voïng, trí tueä, lôïi ích cuûa giai caáp ñoù. Ñoái vôùi giai caáp coâng nhaân ñoù laø Ñaûng Coäng saûn, moái quan heä giöõa Ñaûng Coäng saûn vôùi giai caáp coâng nhaân ñöôïc theå hieän nhö sau : - Ñaûng Coäng saûn khoâng nhöõng ñaïi bieåu cho trí tueä vaø lôïi ích cuûa giai caáp coâng nhaân maø coøn ñaïi bieåu cho toaøn theå nhaân daân lao ñoäng vaø daân toäc. Ñaûng Coäng saûn laø toå chöùc chính trò cao nhaát, chaët cheõ nhaát cuûa giai caáp coâng nhaân, laø ñoäi tieân phong chieán ñaáu, laø boä tham möu coù trình ñoä lyù luaän cao nhaát, vöõng vaøng, kieân ñònh veà laäp tröôøng giai caáp, coù ñöôøng loái chieán löôïc vaø saùch löôïc ñuùng ñaén, ñeå laõnh ñaïo giai caáp coâng nhaân vaø caû daân toäc hoaøn thaønh söù meänh lòch söû cuûa mình. - Giai caáp coâng nhaân laø cô sôû xaõ hoäi - giai caáp cuûa Ñaûng Coäng saûn, laø nguoàn boå sung löïc löôïng laøm cho Ñaûng Coäng saûn toàn taïi vaø lôùn maïnh. Do ño,ù giöõa Ñaûng Coäng saûn vaø giai caáp coâng nhaân coù moái quan heä höõu cô, khoâng theå taùch rôøi. Nhöõng ñaûng vieân cuûa Ñaûng Coäng saûn coù theå khoâng phaûi laø coâng nhaân, nhöng phaûi laø ngöôøi giaùc ngoä veà söù meänh cuûa giai caáp coâng nhaân, phaûi ñöùng treân laäp tröôøng cuûa giai caáp coâng nhaân vaø phaûi phaán ñaáu vì lôïi ích cuûa giai caáp coâng nhaân, nhaân daân lao ñoäng vaø cuûa caû daân toäc. Theo quan ñieåm cuûa ñaûng ta: Vôùi moät Ñaûng Coäng saûn chaân chính, thì söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng chính laø söï laõnh ñaïo cuûa giai caáp coâng nhaân ñoái vôùi toaøn xaõ hoäi. IV. SÖÙ MEÄNH LÒCH SÖÛ CUÛA GIAI CAÁP COÂNG NHAÂN VIEÄT NAM 1. Söï ra ñôøi, ñaëc ñieåm vaø ñieàu kieän giai caáp coâng nhaân vöôn leân thaønh giai caáp laõnh ñaïo caùch maïng Vieät Nam Vaøo ñaàu theá kyû XX, vôùi chính saùch khai thaùc thuoäc ñòa cuûa chuû nghóa thöïc daân Phaùp ôû Vieät Nam, giai caáp coâng nhaân Vieät Nam ñaõ ra ñôøi tröôùc giai caáp tö saûn Vieät Nam vaø laø giai caáp ñoái khaùng tröïc tieáp vôùi tö baûn thöïc daân Phaùp. Do ra ñôøi töø nöôùc thuoäc ñòa, nöûa phong kieán, neân giai caáp coâng nhaân Vieät Nam soá löôïng ít, trình ñoä ngheà nghieäp thaáp, coøn mang nhieàu taøn dö taâm lyù vaø taäp quaùn cuûa noâng daân, song giai caáp coâng nhaân Vieät Nam ñaõ nhanh choùng vöôn leân ñaûm ñöông vai troø laõnh ñaïo caùch maïng Vieät Nam do nhöõng ñieàu kieän sau ñaây: - Giai caáp coâng nhaân Vieät Nam ra ñôøi trong loøng moät daân toäc coù truyeàn thoáng choáng ngoaïi xaâm, vöøa chòu noãi nhuïc maát nöôùc vöøa bò tö saûn ñeá quoác aùp böùc, boùc loät, laøm cho lôïi ích giai caáp vaø lôïi ích daân toäc keát hôïp laøm moät, khieán ñoäng cô, nghò löïc vaø tính trieät ñeå caùch maïng cuûa giai caáp coâng nhaân Vieät Nam ñöôïc taêng leân gaáp boäi. - Giai caáp coâng nhaân Vieät Nam ra ñôøi vaø tröôûng thaønh trong khoâng khí suïc soâi cuûa caùc phong traøo yeâu nöôùc vaø caùc cuoäc khôûi nghóa choáng thöïc daân Phaùp. Tuy nhöõng cuoäc khôûi nghóa naøy ñeàu ñeàu thaát baïi, nhöng noù coùù taùc duïng coå vuõ tinh thaàn yeâu nöôùc, yù chí baát khuaát vaø loøng quyeát taâm cuûa giai caáp coâng nhaân Vieät nam. - Giai caáp coâng nhaân Vieät Nam ra ñôøi, tröôûng thaønh khi phong traøo Coäng saûn vaø coâng nhaân theá giôùi phaùt trieån maïnh. Ñaëc bieät laø thaéng lôïi cuûa Caùch maïng Thaùng Möôøi Nga naêm 1917 ñaõ coå vuõ giai caáp coâng nhaân Vieät Nam nhaän laáy söù meänh lòch söû laõnh ñaïo caùch maïng giaûi phoùng daân toäc, ñoàng thôøi noù khích leä nhaân daân ta löïa choïn, tieáp nhaän con ñöôøng caùch maïng cuûa Chuû nghóa Maùc-Leânin vaø ñi theo con ñöôøng caùch maïng cuûa giai caáp coâng nhaân Vieät Nam. - Giai caáp coâng nhaân Vieät Nam ña soá môùi xuaát thaân töø giai caáp noâng daân vaø caùc taàng lôùp lao ñoäng khaùc, ñaây laø ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå xaây döïng khoái lieân minh coâng, noâng vöõng chaéc vaø khoái ñaïi ñoaøn keát daân toäc roäng raõi, ñaûm baûo söï laõnh ñaïo cuûa giai caáp coâng nhaân Vieät Nam trong suoát quaù trình laõnh ñaïo caùch maïng . 2. Vai troø laõnh ñaïo cuûa giai caáp coâng nhaân trong caùch maïng Vieät Nam Giai caáp coâng nhaân Vieät Nam tuy môùi ra ñôøi vaø ngay caû khi chöa coù Ñaûng, ñaõ töï toå chöùc nhieàu cuoäc ñaáu tranh choáng boïn tö baûn thöïc daân. Nhöõng cuoäc ñaáu tranh ñoù ñaõ taùc ñoäng saâu saéc ñeán caùc taàng lôùp lao ñoäng khaùc, ñaëc bieät laø noâng daân, thanh nieân, sinh vieân. Khi coù söï taùc ñoäng cuûa chuû nghóa Maùc Leânin ñaõ hình thaønh chính Ñaûng cuûa giai caáp coâng nhaân Vieät Nam. Hoà Chí Minh ñaõ khaùi quaùt söï hình thaønh cuûa Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam: ñoù laø söï keát hôïp giöõa chuû nghóa Maùc - Leânin vôùi phong traøo coâng nhaân vaø phong traøo yeâu nöôùc Vieät Nam. Sau khi Ñaûng coäng saûn Vieät Nam ra ñôøi, Ñaûng ñaõ mang yeáu toá töï giaùc vaøo phong traøo coâng nhaân, phong traøo yeâu nöôùc do ñoù laøm cho phong traøo caùch maïng nöôùc ta coù böôùc phaùt trieån nhaûy voït. Döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng coäng saûn, caùch maïng giaûi phoùng daân toäc ñaõ ñi ñeán thaéng hoaøn toaøn. Hieän nay trong coâng cuoäc xaây döïng ñaát nöôùc, ñoäi nguõ coâng nhaân Vieät Nam bao goàm nhöõng ngöôøi lao ñoäng chaân tay vaø lao ñoäng trí oùc hoaït ñoäng saûn xuaát trong ngaønh coâng nghieäp vaø dòch vuï coâng nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá, taïo thaønh löïc löôïng thoáng nhaát, ñaïi dieän cho phöông thöùc saûn xuaát tieân tieán döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam. Giai caáp coâng nhaân Vieät Nam ñöôïc vuõ trang baèng chuû nghóa Maùc - Leânin vaø tö töôûng Hoà Chí Minh, ñang giöõ vai troø laõnh ñaïo coâng cuoäc ñoåi môùi vaø phaùt trieån ñaát nöôùc. Hoï laø löïc löôïng ñi ñaàu trong söï nghieäp coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa, laø cô sôû xaõ hoäi chuû yeáu cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc, laø haït nhaân vöõng chaéc trong khoái lieân minh coâng nhaân - noâng daân - trí thöùc, laø neàn taûng cuûa khoái ñaïi ñoaøn keát toaøn daân toäc . Tuy nhieân, do hoaøn caûnh lòch söû, do ñieàu kieän kinh teá - xaõ hoäi quy ñònh, neân giai caáp coâng nhaân Vieät Nam coøn coù moät soá haïn cheá nhö : soá löôïng ít, chöa ñöôïc reøn luyeän nhieàu trong coâng nghieäp hieän ñaïi, trình ñoä vaên hoùa vaø tay ngheà coøn thaáp Vì vaäy, noù cuõng coù nhöõng aûnh höôûng nhaát ñònh ñeán vai troø laõnh ñaïo cuûa giai caáp coâng nhaân Vieät Nam trong söï nghieäp xaây döïng xaõ hoäi môùi. Ñeå khaéc phuïc nhöõng nhöôïc ñieåm treân, Ñaûng ta chæ roõ : “cuøng vôùi quaù trình phaùt trieån coâng nghieäp vaø coâng ngheä theo xu höôùng coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc, caàn xaây döïng giai caáp coâng nhaân phaùt trieån veà soá löôïng, giaùc ngoä veà giai caáp, vöõng vaøng veà chính trò, tö töôûng, coù trình ñoä hoïc vaán, tay ngheà cao, coù naêng löïc tieáp thu vaø saùng taïo coâng ngheä môùi, lao ñoäng ñaït naêng suaát, chaát löôïng, hieäu quaû cao, vöôn leân laøm troøn söù meänh lòch söû cuûa mình “(1 Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam : Vaên kieän Hoäi nghò laàn thöù baûy. BCH TW khoùa VII, NXB. Chính Trò Quoác Gia, H.1994, Tr.98. 2. Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam: Vaên kieän Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù X, Nxb. Chính trò quoác gia Haø Noäi, 2006, tr. 118. ). Coâng cuoäc ñoåi môùi ñaát nöôùc theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa do Ñaûng ta khôûi xöôùng ñang thu ñöôïc nhöõng thaéng lôïi to lôùn, giai caáp coâng nhaân Vieät Nam ñang ñi ñaàu trong söï nghieäp coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù, nhaèm thöïc hieän muïc tieâu daân giaàu, nöôùc maïnh, xaõ hoäi coâng baèng, daân chuû, vaên minh. Ñoù laø baèng chöùng chæ roõ naêng löïc laõnh ñaïo cuûa giai caáp coâng nhaân maø khoâng coù löïc löôïng xaõ hoäi naøo coù theå thay theá ñöôïc. Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù X cuûa Ñaûng chæ roõ: “ Ñoái vôùi giai caáp coâng nhaân, phaùt trieån veà soá löôïng, chaát löôïng vaø toå chöùc; naâng cao giaùc ngoä vaø baûn lónh chính trò, trình ñoä hoïc vaán vaø ngheà nghieäp, xöùng ñaùng laø moät löïc löôïng ñi ñaàu trong söï nghieäp coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc”(2). CHUÔNG IV CAÙCH MAÏNG XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA I. CAÙCH MAÏNG XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA VAØ TÍNH TAÁT YEÁU CUÛA NOÙ 1. Quan nieäm veà caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa Caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa laø moät cuoäc caùch maïng nhaèm thay theá cheá ñoä tö baûn hoaëc tieàn tö baûn baèng cheá ñoä xaõ hoäi chuû nghóa, trong ñoù giai caáp coâng nhaân ñoùng vai troø laõnh ñaïo cuøng vôùi nhaân daân lao ñoäng ñöùng leân xaây döïng moät xaõ hoäi môùi coâng baèng, daân chuû, vaên minh. Caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa ñöôïc hieåu theo hai nghóa: + Theo nghóa heïp: caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa laø moät cuoäc caùch maïng chính trò, cuoäc caùch maïng naøy keát thuùc khi giai caáp coâng nhaân cuøng nhaân daân lao ñoäng giaønh ñöôïc chính quyeàn, thieát laäp neân nhaø nöôùc chuyeân chính voâ saûn – nhaø nöôùc cuûa giai caáp coâng nhaân vaø quaàn chuùng nhaân daân lao ñoäng. + Theo nghóa roäng: caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa laø quaù trình caûi bieán caùch maïng toaøn dieän treân taát caû caùc lónh vöïc cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi. Noù baét ñaàu baèng moät cuoäc caùch maïng chính trò nhaèm ñeå giaønh chính quyeàn veà tay giai caáp coâng nhaân vaø nhaân daân lao ñoäng vaø keát thuùc khi ñaõ xaây döïng thaønh coâng chuû nghóa xaõ hoäi. 2. Nguyeân nhaân cuûa caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa Theo quan ñieåm cuûa chuû nghóa Maùc – Leânin, nguyeân nhaân saâu xa cuûa nhöõng cuoäc caùch maïng xaõ hoäi laø do söï phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát. Theo quy luaät chung cuûa söï phaùt trieån xaõ hoäi, khi löïc löôïng saûn xuaát khoâng ngöøng phaùt trieån, maâu thuaãn vôùi quan heä saûn xuaát ñaõ loãi thôøi, kìm haõm noù, taát yeáu phaûi thay theá baèng moät quan heä saûn xuaát môùi tieán boä hôn. C. Maùc vaø Ph. AÊngghen: “ Töø choã laø hình thöùc phaùt trieån cuûa caùc löïc löôïng saûn xuaát, nhöõng quan heä aáy trôû thaønh nhöõng xieàng xích cuûa caùc löïc löôïng saûn xuaát. Khi ñoù baét ñaàu moät cuoäc caùch maïng xaõ hoäi”(1) Trong thôøi caän ñai cuûa chuû nghóa tö baûn, quan heä saûn xuaát tö baûn chuû nghóa laø hình thöùc phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát môùi, caùch maïng coâng nghieäp ñaõ taïo ra söï phaùt trieån heát söùc nhanh choùng veà tính chaát vaø trính ñoä cuûa caùc löïc löôïng saûn xuaát xaõ hoäi ; söï phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát aây lieàn maâu thuaãn vôùi quan heä saûn xuaát mang tính chaát tö nhaân tö baûn chuû nghóa veà tö lieäu saûn xuaát. C. Maùc: “ Söï taäp trung tö lieäu saûn xuaát vaø xaõ hoäi hoùa lao ñoäng ñaõ ñaït ñeán caùi ñieåm maø chuùng khoâng coøn thích hôïp vôùi caùi voû tö baûn cuûa chuùng nöõa neàn saûn xuaát tö baûn chuû nghóa laïi ñeû ra söï phuû ñònh baûn thaân noù, vôùi tính taát yeáu cuûa moät quaù trình lòch söû - töï nhieân”(2). Bieåu hieän maâu thuaãn trong lónh vöïc kinh teá laø tính toå chöùc, tính keá hoaïch trong töøng doanh nghieäp ngaøy caøng taêng vôùi tính voâ toå chöùc cuûa saûn xuaát toaøn xaõ hoäi do tính caïnh tranh cuûa neàn saûn xuaát haøng hoùa tö baûn chuû nghóa gaây ra. Quy luaät caïnh tranh, tính chaát voâ chính phuû trong saûn xuaát daãn tôùi khuûng hoaûng thöøa, buoäc moät soá doanh nghieäp phaûi ngöøng saûn xuaát. Döôùi chuû nghóa tö baûn, giai caáp coâng nhaân soáng baèng vieäc baùn söùc lao ñoäng, do vaäy, moät khi saûn xuaát ñình treä laøm cho coâng nhaân khoâng coù vieäc laøm, hoï ñaõ ñöùng leân ñaáu tranh choáng laïi caùc nhaø tö saûn vaø giai caáp tö saûn. 1. C.Maùc vaø Ph.AÊngghen: Toaøn taäp, Nxb.Chính trò quoác gia, Haø Noäi 1993, t. 13, tr. 15. 2. Sñd, t.23, tr. 1059. Tuy raèng, maâu thuaãn giöõa löïc löôïng saûn xuaát vaø quan heä saûn xuaát trong cheá ñoä tö baûn chuû nghóa phaùt trieån ngaøy caøng gay gaét, nhöng quy luaät phaùt trieån xaõ hoäi khoâng töï noù xaûy ra maø phaûi thoâng qua hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi. Caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa muoán noå ra, giai caáp coâng nhaân phaûi nhaän thöùc ñöôïc söù meänh lòch söû cuûa mình, thöïc hieän vieäc tuyeân truyeàn vaän ñoäng nhaân daân lao ñoäng laät ñoå chính quyeàn nhaø nöôùc cuûa giai caáp tö saûn ñeå giaønh laáy chính quyeàn, giaønh laáy daân chuû. 3. Nhöõng ñieàu kieän cuûa cuoäc caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa Caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa noå ra treân cô sôû ñieàu kieän khaùch quan vaø ñieàu kieän chuû quan nhö sau: a. Ñieàu kieän khaùch quan cuûa cuoäc caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa C. Maùc xaùc ñònh: Ñaïi coâng nghieäp “daãn ñeán choã laøm chín muoài nhöõng maâu thuaãn vaø ñoái khaùng cuûa hình thöùc tö baûn chuû nghóa cuûa quaù trình saûn xuaát, vaø do ñoù ñoàng thôøi laøm chín muoài caû nhöõng nhaân toá ñeå hình thaønh xaõ hoäi môùi vaø nhöõng nhaân toá laøm ñaûo loän xaõ hoäi cuõ” (1). Theo quan ñieåm cuûa chuû nghóa Maùc – Leânin, ñieàu kieän khaùch quan cuûa caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa quy tuï vaøo söï phaùt trieån cuûa neàn saûn xuaát ñaïi coâng nghieäp tö baûn chuû nghóa: Thöù nhaát, döôùi cheá ñoä tö baûn chuû nghóa, söï phaùt trieån neàn saûn xuaát ñaïi coâng nghieäp laø cô sôû taäp trung saûn xuaát, hình thaønh vaø phaùt trieån caùc thaønh phoá coâng nghieäp. Quy luaät caïnh tranh ñaåy nhanh quaù trình tích tuï vaø taäp trung tö baûn, hình thaønh nhöõng taäp ñoaøn tö baûn lôùn. Söï phaùt trieån cuûa neàn coâng nghieäp hieän ñaïi khoâng nhöõng laøm taêng theâm soá löôïng, chaát löôïng ngöôøi coâng nhaân, maø coøn taäp hoï laïi thaønh nhöõng khoái quaàn chuùng lôùn, giai caáp coâng nhaân thaáy roõ löïc löôïng cuûa mình hôn. Thöù hai, giai caáp tö saûn, töùc laø tö baûn maø lôùn leân thì giai caáp voâ saûn, giai caáp coâng nhaân hieän ñaïi – töùc laø giai caàp chæ coù theå soáng vôùi ñieàu kieän laø kieám ñöôïc vieäc laøm, vaø chæ kieám ñöôïc vieäc laøm neáu lao ñoäng cuûa hoï laøm taêng theâm tö baûn – cuõng phaùt trieån theo. Vieäc söû duïng maùy moùc vaø söï phaân coâng lao ñoäng maø taêng leân thì toång soá lao löïc cuõng taêng leân theo, hoaëc laø taêng theâm giôø laøm, hoaëc laø do taêng theâm löôïng lao ñoäng phaûi laøm trong moät thôøi gian nhaát ñònh, do cho maùy chaïy nhanh theâm, v.v.. Giai caáp coâng nhaân khoâng nhöõng laø noâ leä cuûa giai caáp tö saûn, cuûa Nhaø nöôùc tö saûn, maø haøng ngaøy, haøng giôø coøn laø noâ leä cuûa maùy moùc, cuûa ngöôøi ñoác coâng vaø tröôùc heát laø cuûa chính ngöôøi tö saûn chuû coâng xöôûng. Söï phaùt trieån neàn saûn xuaát ñaïi coâng nghieäp tö baûn chuû nghóa; giai caáp coâng nhaân ngaøy caøng nhaän thaáy roõ keû thuø cuûa mình laø giai caáp tö saûn vaø chuû nghóa tö baûn. Thöù ba, trong giai ñoaïn chuû nghóa ñeá quoác, vôùi khaùt voïng giaøu coù vaø quyeàn löïc, giai caáp tö saûn ñaõ tieán haønh nhöõng cuoäc chieán tranh xaâm löôïc caùc nöôùc khaùc, bieàn nhöõng nöôùc naøy thaønh thuoäc ñòa cuûa chuùng; Baèng moïi bieän phaùp boùc loät taøi nguyeân thieân nhieân vaø söùc lao ñoäng ôû caùc nöôùc thuoäc ñòa, ñieàu ñoù laøm cho maâu thuaãn giöõa caùc nöôùc ñeá quoác tö baûn vôùi caùc nöôùc thuoäc ñòa ngaøy caøng trôû neân gay gaét. Ñeå giaûi quyeát nhöõng maâu thuaãn treân, giai caáp coâng nhaân phaûi tieán haønh cuoäc caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa nhaèm xoùa boû moïi aùp böùc cuûa chuû nghóa tö baûn, xoùa boû quan heä saûn xuaát tö baûn chuû nghóa, thieát laäp quan heä saûn xuaát môùi vaø cheá ñoä xaõ hoâi môùi xaõ hoäi xaõ hoäi chuû nghóa. b. Ñieàu kieän chuû quan cuûa cuoäc caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa Khi coù ñieàu kieän khaùch quan, nhöng thieáu ñieàu kieän chuû quan thì caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa cuõng khoâng theå noå ra. Ñieàu kieän chuû quan coù yù nghóa quyeát ñònh nhaát laø söï tröôûng thaønh cuûa giai caáp coâng nhaân, ñaëc bieät laø khi coù söï ra ñôøi cuûa Ñaûng Coäng saûn, ñoäi tieân phong cuûa giai caáp coâng nhaân. Ñaûng Coäng saûn thoâng qua heä tö töôûng cuûa mình laø chuû nghóa Maùc – Leânin, giai caáp coâng nhaân nhaän thöùc ñöôïc raèng : chæ coù theå xoùa boû cheá ñoä noâ leä laøm thueâ nhaèm giaûi phoùng mình vaø giaûi phoùng toaøn xaõ hoäi baèng moät cuoäc caùch maïng thaéng lôïi trieät ñeå, khi ñoù giai caáp coâng nhaân môùi ñöôïc giaûi phoùng thöïc söï. Thoâng qua chuû nghóa Maùc – Leânin, giai caáp coâng nhaân nhaän thöùc ñöôïc söù meänh lòch söû cuûa mình. Thoâng qua hoaït ñoäng cuûa Ñaûng Coäng saûn, giai caáp coâng nhaân coù ñöôøng loái, chieán löôïc, saùch löôïc roõ raøng, ñeán luùc ñoù caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa môùi coù theå thaéng lôïi. Trong cheá ñoä tö baûn chuû nghóa, khoâng chæ giai caáp coâng nhaân bò aùp böùc boùc loät maø caû nhöõng giai caáp, taàng lôùp lao ñoäng khaùc cuõng bò aùp böùc boùc loät naëng neà. Giai caáp coâng nhaân coù lôïi ích cô baûn thoáng nhaát vôùi lôïi ích cuûa giai caáp noâng daân, taàng lôùp trí thöùc, nhöõng ngöôøi thôï thuû coâng,v.v.. Ñieàu ñoù taïo ra khaû naêng cho giai caáp coâng nhaân lieân minh vôùi caùc giai caáp, taàng lôùp nhaân daân lao ñoäng khaùc thaønh moät löïc löôïng huøng maïnh, döôùi söï laõnh ñaïo cuûa giai caáp mình thöïc hieän cuoäc caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa. 4. Tieán trình cuûa caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa Caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa thöïc hieân vôùi moät tieán trình lieân tuïc goàm hai giai ñoaïn: Giai ñoaïn thöù nhaát laø giai ñoaïn giai caáp voâ saûn töï xaây döïng thaønh giai caáp thoáng trò, laø giai ñoaïn giaønh laáy daân chuû. V.I Leânin xaùc ñònh: giaønh chính quyeàn laø vaán ñeà cô baûn cuûa moïi cuoäc caùch maïng. Ñaäp tan nhaø nöôùc cuûa giai caáp tö saûn, thieát laäp chính quyeàn cuûa giai caáp coâng nhaân vaø nhaân daân lao ñoäng trôû thaønh muïc tieâu tröïc tieáp cuûa löïc löôïng caùch maïng döôùi söï laõnh ñaïo cuûa giai caáp coâng nhaân. Ñeå thöïc hieän ñieàu ñoù caàn phaûi coù tình theá caùch maïng. Tình theá caùch maïng: Tình theá caùch maïng xuaát hieän khi giai caáp thoáng trò khoâng theå thoáng trò nhö tröôùc ñöôïc nöõa, nhöõng ngöôøi bò aùp böùc khoâng theå tieáp tuïc cuoäc soáng nhö tröôùc, giai caáp laõnh ñaïo caùch maïng ñaõ ñuû naêng löïc caùch maïng, phaùt ñoäng ñöôïc cuoäc ñaáu tranh caùch maïng cuûa giai caáp nhöõng ngöôøi lao ñoäng choáng laïi giai caáp tö saûn. Ñeå caùch maïng noà ra vaø giaønh thaéng lôïi phaûi coù thôøi cô caùch maïng. Thôøi cô caùch maïng: ÔÛ trong nöôùc, thôøi cô caùch maïng laø luùc giai caáp thoáng trò toû ra hoang mang cöïc ñoä, noäi boä maâu thuaãn, xaâu xeù laãn nhau tröôùc söï lôùn maïnh cuûa phong traøo ñaáu tranh cuûa caùc löïc löôïng caùch maïng. Löïc löôïng laõnh ñaïo caùch maïng ñaõ saün saøng haønh ñoäng cho cuoäc quyeát chieán ñeå giaønh chính quyeàn. ÔÛ ngoaøi nöôùc, laø caùc löïc löôïng tieán boä, ñaëc bieät laø phong traøo ñaáu tranh cuûa giai caáp coâng nhaân quoác teá uûng hoä caùch maïng, kieân quyeát ñöùng leân ñaáu tranh choáng laïi aâm möu xaâm löôïc, can thieäp cuûa nhöõng löïc löôïng tö baûn, löïc löôïng ñeá quoác hieáu chieán, taïo ñieàu kieän cho caùch maïng trong nöôùc buøng noå vaø giaønh thaéng lôïi. Phöông phaùp caùch maïng: Tuøy thuoäc vaøo töông quan löïc löôïng giöõa caùch maïng vaø phaûn caùch maïng maø giai caáp coâng nhaân coù theå söû duïng moät trong caùc phöông phaùp caùch maïng sau ñaây: Khi löïc löông caùch maïng vaø phaûn caùch maïng töông ñöông nhau hoaëc cheânh leäch khoâng lôùn thì giai caáp coâng nhaân vaø nhaân daân lao ñoäng chæ coù theå söû duïng phöông phaùp baïo löïc caùch maïng döôùi hình thöùc khôûi nghóa vuõ trang keát hôïp vôùi baõi coâng chính trò cuûa quaàn chuùng nhaân daân, ñaáu tranh giaønh chính quyeàn. Khi löïc löôïng caùch maïng vöôït troäi, laán aùt ñöôïc löïc löôïng phaûn caùch maïng, giai caáp coâng nhaân coù theå söû duïng phöông phaùp ñaáu tranh hoøa bình, duøng söùc maïnh cuûa löïc löôïng caùch maïng buoäc giai caáp tö saûn phaûi giao chính quyeàn nhaø nöôùc cho giai caáp coâng nhaân vaø nhaân daân lao ñoäng. Giai ñoaïn thöù hai laø, xaây döïng thaønh coâng chuû nghóa xaõ hoäi: Giai caáp coâng nhaân ñaõ naém chính quyeàn, söû duïng chính quyeàn döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng Coäng saûn caûi taïo xaõ hoäi cuõ, xaây döïng xaõ hoäi môùi treân caùc lónh vöïc cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi. Ñoù laø quaù trình xoùa boû caùi baûo thuû laïc haäu, phaûn nhaân vaên, ñoàng thôøi phaûi bieát tieáp thu, keá thöøa nhöõng nhaân toá tieán boä tích cöïc maø nhaân loaïi ñaït ñöôïc, töøng böôùc xaây döïng thaønh coâng chuû nghóa xaõ hoäi. Quaù trình ñoù laø nhieäm vuï raát môùi meû, phöùc taïp, gian khoå, laâu daøi. II- MUÏC TIEÂU, NOÄI DUNG VAØ ÑOÄNG LÖÏC CUÛA CAÙCH MAÏNG XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA 1.Muïc tieâu cuûa cuoäc caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa Giaûi phoùng con ngöôøi, giaûi phoùng xaõ hoäi laø muïc tieâu cuûa cuoäc caùh maïng xaõ hoäi chuû nghóa. C. Maùc vaø Ph. AÊngghen töø söï nghieân cöùu quaù trình lòch söû cuoäc caùch maïng cuûa giai caáp coâng nhaân, ñöa ra döï baùo toång quaùt muïc ñích cuûa caùch maïng voâ saûn: Treân thöïc teá, ñöa con ngöôøi töø “VÖÔNG QUOÁC CUÛA TAÁT YEÁU” sang “VÖÔNG QUOÁC CHAÂN CHÍNH CUÛA TÖÏ DO”. “Thay cho xaõ hoäi tö saûn cuõ vôùi nhöõng giai caáp vaø ñoái khaùng giai caáp cuûa noù, xuaát hieän moät lieân hôïp, trong ñoù söï phaùt trieån töï do cuûa moãi ngöôøi laø ñieàu kieän cho söï phaùt trieån töï do cuûa taát caû moïi ngöôøi” (1). Ñeå tieán tôùi muïc tieâu neâu treân, caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa phaûi traûi qua hai giai ñoaïn, vôùi muïc tieâu cuï theå: Muïc tieâu giai ñoaïn thöù nhaát cuûa caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa laø giaønh laáy chính quyeàn veà tay giai caáp coâng nhaân vaø nhaân daân lao ñoäng. Muïc tieâu giai ñoaïn thöù hai cuûa cuoäc caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa laø xoùa boû moïi cheá ñoä ngöôøi boùc loät ngöôøi nhaèm ñöa laïi ñôøi soáng aám no cho toaøn daân. Khi naïn ngöôøi boùc loät ngöôøi bò xoùa boû thì naïn daân toäc naøy boùc loät daân toäc khaùc cuõng bò xoùa boû. 2. Noäi dung cuûa cuoäc caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa Caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa ñöôïc tieán haønh treân caùc lónh vöïc cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi. Treân lónh vöïc chính trò: Giai caáp coâng nhaân vaø nhaân daân lao ñoäng döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng Coäng saûn, duøng baïo löïc caùch maïng ñaáu tranh giaønh chính quyeàn. Trong xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi: khoâng ngöøng naâng cao trình ñoä daân trí cho nhaân daân lao ñoäng, môû roäng daân chuû, thu huùt nhaân daân lao ñoäng tham gia vaøo coâng vieäc quaûn lyù nhaø nöôùc, quaûn lyù xaõ hoäi, laøm cho nhaø nöôùc thaät söï laø cuûa daân, do daân, vì daân. --------------------------------- 1. C. Maùc vaø Ph. Aêngghen: Tuyeân ngoân cuûa Ñaûng Coäng saûn, Nxb. ST, Haø Noäi 1975, tr. 81. Treân lóõnh vöïc kinh teá: Nhieäm vuï troïng taâm coù yù nghóa quyeát ñònh laø ra söùc phaùt trieån kinh teá, khoâng ngöøng naâng cao naêng suaát lao ñoäng, caûi thieän ñôøi soáng nhaân daân. Muoán vaäy ñoøi hoûi: phaûi thay ñoåi vai troø cuûa ngöôøi lao ñoäng ñoái vôùi tö lieäu saûn xuaát baèng vieäc thay theá cheá ñoä chieám höõu tö nhaân veà tö lieäu saûn xuaát baèng cheá ñoä sôû höõu xaõ hoäi chuû nghóa döôùi nhieàu hình thöùc thích hôïp, gaén ngöôøi lao ñoäng vôùi tö lieäu saûn xuaát; aùp duïng tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät vaøo saûn xuaát, ñeå khoâng ngöøng naâng cao naêng suaát lao ñoäng, taïo cuûa caûi doài daøo cho xaõ hoäi; thöïc hieän phaân phoái theo lao ñoäng, naâng cao ñôøi soáng tinh thaàn nhaân daân. Treân lónh vöïc tö töôûng – vaên hoùa: Treân cô sôû keá thöøa coù choïn loïc vaø naâng cao caùc giaù trò vaên hoùa truyeàn thoáng cuûa daân toäc, tieáp thu nhöõng giaù trò vaên hoùa vaên minh treân theá giôùi, caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa töøng böôùc xaây döïng theá giôùi quan, nhaân sinh quan môùi cho ngöôøi lao ñoäng, hình thaønh con ngöôøi môùi xaõ hoäi chuû nghóa giaøu loøng yeâu nöôùc, thöông daân, coù baûn lónh chính trò, coù hieåu bieát, coù naêng löïc laøm chuû xaõ hoäi. 3. Ñoäng löïc cuûa caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa C.Maùc – Ph.AÊngghen xaùc ñònh: “Taát caû nhöõng phong traøo lòch söû, töø tröôùc ñeán nay, ñeàu laø do thieåu soá thöïc hieän, hoaëc ñeàu möu lôïi ích cho thieåu soá. Phong traøo voâ saûn laø phong traøo ñoäc laäp cuûa khoái ñaïi ña soá, möu lôïi ích cho khoái ñaïi ña soá” (1). Caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa vôùi muïc ñích cuûa noù: Vónh vieãn giaûi phoùng toaøn xaõ hoäi ra khoûi aùch boùc loät, aùp böùc giai caáp, khoûi tình traïng phaân chia giai caáp vaø ñaáu tranh giai caáp. Do ñoù, giai caáp coâng nhaân, giai caáp noâng daân vaø caùc taàng lôùp nhaân daân lao ñoäng khaùc trôû thaønh löïc löôïng caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa. C. Maùc vaø Ph. Aêngghen: Toaøn taäp, Nxb. Chính trò quoác gia , Haø Noäi, 1995, t.4, tr. 611. + Giai caáp coâng nhaân: Laø giai caáp ñaïi bieåu cho phöông thöùc saûn xuaát môùi, coù heä tö töôûng tieân tieán vaø caùch maïng. Thoâng qua ñoäi tieân phong cuûa mình laø Ñaûng Coäng saûn, giai caáp coâng nhaân caøng giaùc ngoä veà lôïi ích giai caáp, lôïi ích daân toäc, do ñoù giai caáp coâng nhaân vöøa laø ñoäng löïc cô baûn, chuû yeáu, vöøa giöõ vai troø laõnh ñaïo caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa, ñaây laø yeáu toá quyeát ñònh haøng ñaàu ñaûm baûo cho söï thaéng lôïi cuûa caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa. + Giai caáp noâng daân: Laø giai caáp coù nhieàu lôïi ích cô baûn thoáng nhaát vôùi lôïi ích cuûa giai caáp coâng nhaân. Vôùi soá löôïng ñoâng ñaûo trong daân cö, ñaây laø ñoäng löïc caùch maïng to lôùn cuûa caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa. Trong ñaáu tranh giaønh chính quyeàn cuõng nhö trong xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi, giai caáp coâng nhaân chæ coù theå hoaøn thaønh ñöôïc söù meänh lòch söû khi ñöôïc ñaïi ña soá noâng daân tham gia uûng hoä, ñaây laø ñieàu kieän ñaûm baûo cho söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng Coäng saûn, laø cô sôû xaây döïng chính quyeàn nhaø nöôùc, ñaûm baûo cho caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa thaéng lôïi. + Taàng lôùp trí thöùc: Taàng lôùp trí thöùc khoâng ñaïi bieåu cho baát kì moät phöông thöùc saûn xuaát naøo, khoâng coù heä tö töôûng ñoäc laäp. Trí thöùc phuïc vuï cho cheá ñoä naøo thì mang yù thöùc heä cuûa giai caáp ñoù. Trong ñaáu tranh giaønh chính quyeàn, cuõng nhö trong xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi, trí thöùc coù vai troø raát quan troïng. Trí thöùc laø nhöõng ngöôøi coù ñoùng goùp to lôùn trong chaêm soùc söùc khoûe nhaân daân, phaùt trieån daân trí, ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc cho ñaát nöôùc; tham gia xaây döïng ñöôøng loái cuûa Ñaûng, chính saùch cuûa nhaø nöôùc vaø toå chöùc thöïc hieän ñöôøng loái, chính saùch ñoù. Trong caùch maïng khoa hoïc vaø coâng ngheä hieän ñaïi, löôïng giaù trò chaát xaùm trong saûn phaåm ngaøy caøng taêng thì vai troø ñoäng löïc phaùt trieån xaõ hoäi cuûa trí thöùc ngaøy caøng cao. III. LYÙ LUAÄN CAÙCH MAÏNG KHOÂNG NGÖØNG CUÛA CHUÛ NGHÓA MAÙC – LEÂNIN VAØ SÖÏ VAÄN DUÏNG ÔÛ VIEÄT NAM 1. Lyù luaän caùch maïng khoâng ngöøng cuûa chuû nghóa Maùc – Leânin a) Quan ñieåm cuûa C.Maùc – Ph.AÊngghen: Luaän chöùng veà caùch maïng voâ saûn, C.Maùc vaø Ph.AÊngghen xem caùch maïng nhö quaù trình phaùt trieån, lieân tuïc, khoâng ngöøng, traûi qua nhieàu giai ñoaïn khaùc nhau trong phaïm vi moät nöôùc cuõng nhö treân phaïm vi theá giôùi. C.Maùc – Ph.AÊngghen neâu roõ: Laøm cho caùch maïng trôû thaønh khoâng ngöøng cho tôùi khi taát caû caùc giai caáp höõu saûn lôùn hay nhoû bò gaït ra khoûi ñòa vò thoáng trò, cho tôùi khi giai caáp voâ saûn giaønh ñöôïc chính quyeàn nhaø nöôùc, cho tôùi khi söï lieân hôùp nhöõng ngöôøi voâ saûn khoâng nhöõng ôû trong moät nöôùc maø ôû trong taát caû caùc nöôùc chieám ñòa vò treân theá giôùi ñeàu phaùt trieån ñeán möùc khieán cho söï caïnh tranh giöõa nhöõng ngöôøi voâ saûn trong caùc nöôùc aáy chaám döùt, vaø ít ra laø löïc löôïng saûn xuaát coù yù nghóa quyeát ñònh ñöôïc taäp trung vaøo trong tay nhöõng ngöôøi voâ saûn. Ñoái vôùi chuùng ta, vaán ñeà khoâng phaûi laø caûi bieán cheá ñoä tö höõu maø laø thuû tieâu cheá ñoä tö höõu, khoâng phaûi laø che daáu maâu thuaãn giai caáp, maø laø tieâu dieät giai caáp, khoâng phaûi laø caûi löông xaõ hoäi hieän taïi maø laø xaây döïng moät xaõ hoäi môùi. Trong ñieàu kieän phong traøo coâng nhaân chöa ñuû maïnh, giai caáp coâng nhaân phaûi chuû ñoäng tham gia vaøo cuoäc caùch maïng daân chuû tö saûn, song phaûi luoân giöõ ñöôïc tính ñoäc laäp, luoân yù thöùc ñöôïc söù meänh lòch söû cuûa mình laø laät ñoå chuû nghóa tö baûn, giaønh chính quyeàn, tieán tôùi xaây döïng moät xaõ hoäi môùi coäng saûn chuû nghóa. Ñeå cho caùch maïng phaùt trieån khoâng ngöøng, giai caáp coâng nhaân phaûi lieân minh chaët cheõ vôùi giai caáp noâng daân trong ñaáu tranh caùch maïng. b) Quan ñieåm cuûa Leânin : Leânin caên cöù vaøo hoaøn caûnh lòch söû môùi: chuû nghóa tö baûn ñaõ chuyeån sang chuû nghóa ñeá quoác, phaùt trieån lyù luaän caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa vaø lyù luaän caùch maïng khoâng ngöøng trong giai ñoaïn chuû nghóa ñeá quoác, vôùi hai luaän ñieåm cô baûn: Thöù nhaát, Söï phaùt trieån khoâng ñeáu veà maët kinh teá vaø chính trò, laø quy luaät tuyeät ñoái cuûa chuû nghóa tö baûn. Do ñoù, chuùng ta thaáy raèng chuû nghóa xaõ hoäi coù theå thaéng tröôùc heát trong moät soá ít nöôùc tö baûn chuû nghóa hoaëc thaäm chí trong moät nöôùc tö baûn, taùch rieâng ra maø noùi. Thöù hai, vôùi söï duùp ñôõ cuûa giai caáp voâ saûn caùc nöôùc tieân tieán caùc nöôùc laïc haäu coù theå tieán tôùi cheá ñoä Xoâ Vieát, vaø qua nhöõng giai ñoaïn phaùt trieån nhaát ñònh, tieán tôùi chuû nghóa coäng saûn, khoâng phaûi traûi qua giai ñoaïn phaùt trieån tö baûn chuû nghóa. Leânin phaân tích saâu saéc tính hình nöôùc Nga cuoái theá kyû XIX, ñaàu theá kyû XX. Nöôùc Nga laø khaâu yeáu nhaát trong heä thoáng tö baûn chuû nghóa, laø nôi taäp trung nhieàu maâu thuaãn: noâng daân maâu thuaãn vôùi ñòa chuû, coâng nhaân maâu thuaãn vôùi giai caáp tö saûn gay gaét. Giai caáp coâng nhaân tuy ra ñôøi muoän nhöng sôùm tröôûng thaønh, nöôùc Nga trôû thaønh trung taâm cuûa caùch maïng theá giôùi. Trong long nöôùc Nga “ ñeá quoác-phong kieán-quaân phieät” xuaát hieän cuøng moät luùc hai tieàn ñeà cuûa cuoäc caùch maïng: Tieàn ñeà caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa vaø tieàn ñeà cuûa caùch maïng daân chuû. Trong ñieàu kieän lòch söû nöôùc Nga Sa Hoaøng tham gia cuoäc ñaïi chieán theá giôøi laàn thöù nhaát; trong nöôùc cuøng moät luùc xuaát hieän nhieàu traøo löu caùch maïng. Leânin nhaän roõ: hoøa bình, daân sinh, daân chuû laø maãu soá chung cuûa caùc traùo löu ñoù. Leânin ñöa ra cöông lónh caùch maïng laø, tieán haønh moät cuoäc caùch maïng daân chuû trieát ñeå roài chuyeån bieán leân caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa. Tröôùc tính theá caùch maïng Nga; Leânin chuû tröông: giai caáp coâng nhaân Nga khoâng chæ tham gia vaøo caùch maïng daân chuû tö saûn, maø phaûi vöôn leân naém laáy quyeàn laõnh ñaïo, thöïc hieän caùch maïng daân chuû tö saûn kieåu môùi, ñaùnh ñoå phong kieán, coâ laäp tö saûn phaûn ñoäng, thieát laäp chuyeân chính daân chuû cuûa giai caáp coâng nhaân vaø noâng daân. Khi caùch maïng daân chuû tö saûn kieåu môùi ôû Nga thaéng lôïi thì chuyeån sang caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa, giöõa hai cuoäc caùch maïng khoâng coù böùc töôøng thaønh ngaên caùch. Ñieàu kieän ñeå chuyeån töø caùch maïng daân chuû tö saûn kieåu môùi sang caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa: - Söï laõnh ñaïo cuûa giai caáp coâng nhaân thoâng qua chính ñaûng cuûa noù ñöôïc ñaûm baûo vaø khoâng ngöøng cuûng coá. - Khoái lieân minh coâng noâng ñöôïc giöõ vöõng vaø phaùt trieån treân cô sôû moät ñöôøng loái thích hôïp vôùi töøng giai ñoaïn caùch maïng. - Chính quyeàn daân chuû caùch maïng ñöôïc cuûng coá ñeå hoaøn thaønh nhieäm vuï cuûa noù ôû giai ñoaïn thöù nhaát, ñoàng thôùi chuaån bò nhöõng ñieàu kieän ñeå chuyeån sang giai ñoaïn thöù hai. 2. Söï vaän duïng lyù luaän caùch maïng khoâng ngöøng cuûa Ñaûng ta. a) Tính taát yeáu cuûa cuoäc caùch maïng daân toäc daân chuû nhaân daân ôû Vieät Nam : Thöïc daân Phaùp xaâm löôïc Vieät Nam, chuùng bieán nöôùc ta trôû thaønh moät nöôùc thuoäc ñòa nöûa phong kieán. Nhieàu phong traøo yeâu nöôùc ñaõ ñöùng leân ñaáu tranh choáng thöïc daân Phaùp giaønh ñoäc laäp daân toäc, nhöng söï nghieäp cöùu nöôùc cuûa hoï khoâng thaønh. Bôûi leõ, hoï döïa vaøo yù thöùc heä phong kieán, tö saûn, tieåu tö saûn, neân khoâng ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu daân chuû cuûa thôøi ñaïi môùi, khoâng loâi cuoán ñöôïc ñoâng ñaûo nhaân daân tham gia uûng hoä. Trong khi ñoù caùch maïng Thaùng Möôøi Nga naêm1917 ñaõ môû ra moät thôøi ñaïi môùi laøm thöùc tænh caùc daân toäc bò aùp böùc, ñöùng leân giaønh ñoäc laäp daân toäc, boû qua cheá ñoä tö baûn chuû nghóa, töøng böôùc tieán leân chuû nghóa xaõ hoäi, giaûi phoùng con ngöôøi khoûi moïi xieàng