Giáo án lớp 7 môn toán tiết 30: Luyện tập

TIEÁT 30 LUYEÄN TAÄP A/. MUÏC TIEÂU Cuûng coá khaùi nieäm haøm soá. Reøn luyeän khaû naêng nhaän bieát ñaïi löôïng naøy coù phaûi laø haøm soá cuûa ñaïi löôïng kia hay khoâng (theo baûng, theo coâng thöùc, sô ñoà). Tìm ñöôïc giaù trí töông öùng cuûa haøm soá theo bieán vaø ngöôïc laïi. B/. CHUAÅN BÒ CUÛA GIAÙO VIEÂN VAØ HOÏC SINH Chuaån bò cuûa GV: +Ñeøn chieáu, caùc phim giaáy trong (hoaëc baûng phuï ) ghi baøi taäp. Thöôùc keû, phaán maøu Hoïc sinh: thöôùc keû, giaáy trong, buùt daï. + Baûng phuï nhoùm. C/. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Hoaït ñoäng 1: KIEÅM TRA, CHÖÕA BAØI TAÄP HS1: - Khi naøo ñaïi löôïng y ñöôïc goïi laø haøm soá cuûa ñaïi löôïng x? HS1: - Trình baøy khaùi nieäm haøm soá SGK. - Chöõa baøi taäp 26 trang 64 SGK. Cho haøm soá y = 5x – 1 - Chöõa baøi taäp 26 SGK. Laäp baûng caùc giaù trò töông öùng cuûa y khi x = -5; -4; -3; -2; 0; x -5 -4 -3 -2 0 y = 5x-1 -26 -21 -16 -11 -1 0 HS2: Chöõa baøi taäp 27 trang 64 SGK (Ñeà baøi ñöa leân baûng phuï hoaëc ñeøn chieáu) HS2: Ñaïi löôïng y coù phaûi laø haøm soá cuûa ñaïi löôïng x khoâng? a) Ñaïi löôïng y laø haøm soá cuûa ñaïi löôïng x vì y phuï thuoäc theo söï bieán ñoái cuûa x, vôùi mi giaù trò cuûa x chæ coù moät giaù trò töông öùng cuûa y. Coâng thöùc: xy = 15 Þ y vaø x laø tæ leä nghòch vôùi nhau. b) b) y laø moät haøm haèng. Vôùi moãi giaù trò cuûa x y coù moät giaù trò töông öùng cuûa y baèng 2. HS3: Chöõa baøi taäp 29 trang 64 SGK. Cho haøm soá y = f(x) = x2 – 2 HS3: y = f(x) = x2 – 2 Haõy tính: f(2) ; f(1) ; f(0) ; f(-1); f(-2) f(2) = 22-2 =2 f(1) =12-2 =-1 f(0) = 02-2 =-2 f(-1) = (-1)2-2 =-1 f(-2) = (-2)2-2 =2 HS caû lôùp nhaän xeùt baøi laøm cuûa baïn GV nhaän xeùt vaø cho ñieåm. Hoaït ñoäng 2: LUYEÄN TAÄP Baøi 30 Trang 64 SGK Cho haøm soá y = f(x) = 1 – 8x Khaúng ñònh naøo sau ñaây laø ñuùng: a) f(-1) = 9 . b) f =-3 c) f(3) = 25 GV: Ñeå traû lôøi baøi naøy , ta phaûi laøm theá naøo? HS: Ta phaûi tính f(-1); f; f(3) roài ñoái chieáu vôùi caùc giaù trò cho ôû ñeà baøi. f(-1) = 1 – 8.(-1) = 9 Þ a ñuùng. f = 1 – 8. =-3 Þ b ñuùng f(3) = 1 –8.3 = -23 Þ c sai Baøi 31 trang 65 SGK Cho haøm soá . Ñieàn soá thích hôïp vaøo oâ troáng trong baûng sau: x -0,5 4,5 9 y -2 0 - GV: Bieát x, tính y nhö theá naøo? - HS: Thay giaù trò cuûa x vaøo coâng thöùc Bieát y, tính x nhö theá naøo? Töø Þ 3y = 2x Þ Keát quaû x -0,5 -3 0 4,5 9 y -2 0 3 6 * GV giôùi thieäu cho HS caùch cho töông öùng baèng sô ñoà Ven. Ví duï: Cho a, b, c, d, m, n, p, q ÎR a b c d m n p q GV giaûi thích: a töông öùng vôùi m,… 1 2 3 -2 -1 0 5 Baøi taäp: Trong caùc cô ñoà sau, sô ñoà naøo bieåu dieãn moäp haøm soá: a) ` HS traû lôøi: a) Sô ñoà a khoâng bieåu dieãn moät haøm soá vì öùng vôùi moät giaù trò cuûa x(3) ta xaùc ñònh ñöôïc hai giaù trò cuûa y (0 vaø s5). 1 -1 5 -5 1 0 5 -5 b) b) Sô ñoà b bieåu dieãn moät haøm soá vì öùng vôùi moãi giaù trò cuûa x ta chæ xaùc ñònh ñöôïc moät giaù trò töông öùng cuûa y. GV löu yù HS: Töông öùng xeùt theo chieàu töø x tôùi y. Baøi 40 trang 48, 49 SBT (Ñeà baøi ñöa leân maøn hình) Baøi laøm: Haõy khoanh troøn chöõ caùi ñöùng tröôùc caâu traû lôøi ñuùng. Ñaïi löôïng y trong baûng naøo sau ñaây khoâng phaûi laø haøm soá cuûa ñaïi löôïng x. A Giaûi thích: ÔÛ baûng A y khoâng phaûi laø haøm soá cuûa x vì öùng vôùi 1 giaù trò cuûa x coù hai giaù trò töông öùng cuûa y. Giaûi thích x =1 thì y = -1 vaø 1 x = 4 thì y = -2 vaø 2 - GV yeâu caàu theâm: Giaûi thích ôû caùc baûng B, C, Ñöôøng taïi sao y laø haøm soá cuûa x. haøm soá ôû baûng C coù gì ñaëc bieät. - HS giaûi thích theo khaùi nieä haøm soá. Haøm soá ôû Baûng C laø haøm haèng. Baøi taäp 42 trang 49 SBT (Ñöa ñeà baøi leân maøn hình). Cho HS hoaït ñoäng nhoùm Cho haøm soá y = f(x) = 5 – 2x HS coù theå laäp baûng thu goïn a) Tính f(-2) ; f(-1) ; f(0) ; f(3) b) Tính caùc giaù trò cuûa x öùng vôùi y = 5 ; 3 ; -1. x -2 -1 0 3 0 1 3 y 9 7 5 -1 5 3 -1 c) Hoûi x vaø y coù tæ leä thuaän khoâng? Coù tæ leä nghòch khoâng? Vì sao? y vaø x khoâng tæ leä thuaän vì y vaø x khoâng tæ leä nghòch vì: (-2).9 ¹ (-1).7 Hoaëc coù theå trình baøy cuï theå: a) f(-2) = 5 – 2.(-2) = 9 ………….. b) y = 5 – 2x Þ 2x = 5 – y Þ x= thay y = 5 vaøo coâng thöùc Þ x = 0 … GV kieåm tra baøi laøm cuûa moät vaøi nhoùm Ñaïi dieän moät vaøi nhoùm trình baøy baøi. HS nhaän xeùt baøi laøm cuûa caùc nhoùm. Hoaït ñoäng 3: HÖÔÙNG DAÃN VEÀ NHAØ Baøi taäp veà nhaø soá 36, 37, 38, 39, 43 trang 48, 49 SBT. Hoïc tröôùc baøi § 6. maët phaúng toïa ñoä. Tieát sau mang thöôùc keû, compa ñeå hoïc baøi. TIEÁT 31 § 6. MAËT PHAÚNG TOÏA ÑOÄ A/. MUÏC TIEÂU Hoïc xong baøi naøy HS caàn phaûi: Thaáy ñöôïc söï caàn thieát phaûi duøng caëp soá ñeå xaùc ñònh vò trí cuûa moät ñieåm treân maët phaúng. Bieát veõ heä truïc toïa ñoä. Bieát xaùc ñònh toïa ñoä cuûa moät ñieåm treân maët phaúng. Bieát xaùc ñònh moät ñieåm treân maët phaúng toïa ñoä khi bieát toïa ñoä cuûa noù. Thaáy ñöôïc moái lieân heä giöõa toaùn hoïc vaø thöïc tieãn ñeå ham thích hoïc toaùn. B/. CHUAÅN BÒ CUÛA GIAÙO VIEÂN VAØ HOÏC SINH Chuaån bò cuûa GV: + Moät chieác veù xem phim, phaán maøu. + Thöôùc thaúng coù chia ñoä daøi, compa; BT32 (Tr67 SGK) treân baûng phuï Hoïc sinh: + Thöôùc thaúng coù chia ñoä daøi, compa. + Giaáy keû oâ vuoâng. C/. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Hoaït ñoäng 1: KIEÅM TRA GV neâu yeâu caàu kieåm tra: Chöõa baøi taäp 36 Tröôùc 48 SBT HS chöõa baøi 36 SBT Haøm soá y = f(x) cho bôûi coâng thöùc a) Haõy ñieàn caùc giaù trò töông öùng cuûa haøm soá y = f(x) vaøo baûng. a) x -5 -3 -1 1 3 5 15 y -3 -5 -15 15 5 3 1 b) f(-3) = ? ; f(6) = ? b) f(-3) = -5 ; c) y vaø x laø hai ñaïi löôïng quan heä nhö theá naøo? c) y vaø x laø hai ñaïi löôïng tæ leä nghòch. Hoaït ñoäng 2: 1) ÑAËT VAÁN ÑEÀ 1)Ví duï 1: GV ñöa baûn ñoà ñòa lí Vieät Nam leân baûng vaø giôùi thieäu. HS ñoïc ví duï trong SGK vaø nghe GV giôùi thieäu veà ví duï ñoù. VD1: (SGK) Moãi ñieåm treân baûn ñoà ñòa lyù ñöôïc xaùc ñònh bôûi 2 soá (toïa ñoä ñòa lyù) laø kinh ñoä vaø vó ñoä. Chaúng haïn: Toaï ñoä ñòa lyù cuûa muõi Caø Mau laø: 104040’Ñ (kinh ñoä) 8030’B (vó ñoä) HS leân quan saùt vaø ñoïc toïa ñoä ñòa lyù cuûa muõi Caø Mau. Goïi HS ñoïc toïa ñoä cuûa moät ñieåm khaùc - Toïa ñoä ñòa lí cuûa Haø Noäi laø… Ví duï 2: - GV cho HS quan saùt chieác veù xem phim hình 15 SGK. HS quan saùt ví duï 2 chieác veù xem phim ôû hình 15. - Em em haõy cho bieát treân veù soá gheá H1 cho ta bieát ñieàu gì? - HS: Chöõ H chæ soá thöù töï cuûa daõy gheá (daõy H) Soá 1 chæ soá thöù töï cuûa gheá trong daõy (gheá soá 1) * Caëp goàm moät chöõ soá vaø moät soá nhö vaäy xaùc ñònh vò trí choã ngoài trong raïp cuûa ngöôøi coù taám veù naøy. - GV: Töông töï haõy giaûi thích doøng chöõ “soá gheá:B12” cuûa 1 taám veù xem boùng ñaù loaïi SEAGAMES 22 ôû Vieät Nam. HS giaûi thích: Chöõ in hoa B chæ soá thöù töï cuûa daõy gheá (daõy B) Soá 12 beâ caïnh chæ soá thöù töï cuûa gheá trong daõy (gheá soá 12) GV coù theå söû duïng hình veõ ôû ñaàu Chöông II (trang 51 SGK) ñeå chæ vò trí cuûa caùc gheá trong raïp. - GV yeâu caàu HS tìm hieåu theâm ví duï trong thöïc tieån. GV: trong toaùn hoïc ñeå xaùc ñònh vò trí cuûa moät ñieåm treân maët phaúng ngöôøi ta duøng 2 soá. Vaäy laøm theá naøo ñeå coù hai soá ñoù, ñoù laø noäi dung phaàn hoïc tieáp theo. - HS laáy 2 ñeán 3 ví duï trong thöïc tieån (nhö vò trí quaân côø treân baøn côø, chöõ thöù maáy ôû doøng bao nhieâu treân trang saùch…) Hoaït ñoäng 3: 2/ MAËT PHAÚNG TOÏA ÑOÄ - GV giôùi thieäu maët phaúng toïa ñoä. + Treân maët phaúng veõ hai truïc soá Ox vaø Oy vuoâng goùc vaø caét nhau taïi moãi goác cuûa truïc soá. Khi ñoù ta coù heä truïc toïa ñoä Oxy. y 3 2 1 -1 -2 -3 -3 -2 -1 1 2 3 x 0 I III II IV (GV höôùng daãn HS veõ heä truïc toïa ñoä) HS nghe giôùi thieäu heä truïc toïa ñoä Oxy, veõ heä truïc toïa ñoä Oxy theo söï höôùng daãn cuûa GV. - Caùc truïc Ox, Oy goïi laø caùc truïc toïa ñoä Ox ñöôïc goïi laø truïc hoaønh (ñöôøng veõ naèm ngang). Ox ñöôïc goïi laø truïc tung (ñöôøng veõ thaúng ñöùng). - Giao ñieåm O bieåu dieãn soá 0 cuûa caû hai truïc goïi laø goác toïa ñoä. - Maët phaúng coù heä truïc toïa ñoä Oxy goïi laø maët phaúng toïa ñoä Oxy. (chuù yù vieát goác toïa toïa ñoä tröôùc). - Hai truïc toïa ñoä chia maët phaúng thaønh 4 goùc: goùc phaàn tö thöù I, II, III, IV theo thöù töï ngöôïc chieàu quay cuûa kim ñoàng hoà. GV löu yù HS: Caùc ñôn vò daøi treân hai truïc toïa ñoä ñöôïc choïn baèng nhau (neáu khoâng noùi gì theâm). HS ñoïc “Chuù yù” trang 66 SGK. y 3 2 1 -1 -2 -3 -2 -1 1 2y 0 I III II IV GV ñöa baûng phuï hình veõ sau vaø yeâu caàu hoïc sinh nhaän xeùt heä truïc toïa ñoä Oxy cuûa moät baïn veõ ñuùng hay sai? - HS ñoù ghi sai caùc truïc Ox vaø Oy. GV goïi HS leân söõa laïi heä truïc toïa ñoä cho ñuùng. - Ñôn vò daøi treân hai truïc toïa ñoä luoân baèng nhau, caàn söûa laïi cho baèng nhau. - Vò trí goùc phaàn tö thöù I ñuùng, nhöng vò trí caùc goùc phaàn tö coøn laïi sai, töø goùc phaàn tö thöù I phaûi quay ngöôïc laïi chieàu kim ñoàng hoà laàn löôït caùc goùc phaàn tö II, III, IV. Hoaït ñoäng 4: 3) TOÏA ÑOÄ CUÛA MOÄT ÑIEÅM TRONG MAË PHAÚNG TOÏA ÑOÄ - GV yeâu caàu HS veõ moät heä truïc toïa ñoä Oxy y 3 2 1 -1 -2 -3 -3 -2 -1 1 2 3 x 0 p HS caû lôùp veõ heä truïc Oxy vaøo vôû, moät HS leân baûng veõ (neân veõ vaøo giaáy hoaëc phaàn baèng coù keû oâ vuoâng). - GV laáy ñieåm P ôû vò trí töông töï nhö hình 17 SGK. - GV thöïc hieäc caùc thao taùc nhö SGK roài giôùi thieäu caëp soá (1,5; 3) goïi laø toïa ñoä ñieåm P. Kyù hieäu: P(1,5 ; 3) Soá 1,5 goïi laø hoaønh ñoä cuûa P Soá 3 goïi laø tung ñoä cuûa P GV nhaán maïnh: khi kyù hieäu toïa ñoä cuûa ñieåm bao giôø hoaønh ñoä cuõng vieát tröôùc, tung ñoä vieát sau. - GV cho HS laøm baøi taäp 32 Tr 67 SGK. HS laø baøi taäp a) M(-3 ; 2) ; N(2 ; -3) (Ñöa ñeà baøi vaø hình 19 SGK leân maøn hình). P(0 ; -2) ; Q(-2, 0) y 3 2 1 -1 -2 -3 -3 -2 -1 1 2 3 x 0 p Q b)Trong moãi caëp ñieåm M vaø N ; P vaø Q, hoaønh ñoä cuûa ñieåm naøy baèng tung ñoä cuûa ñieåm kia vaø ngöôïc laïi. - Cho HS laøm  ?1  Veõ moät heä truïc toaï ñoä Oxy (treân giaáy keû oâ vuoâng) vaø ñaùnh daáu caùc ñieåm P(2;3); Q(3;2) -GV: Haõy cho bieát hoaønh ñoä vaø tung ñoä cuûa 9ieåm P. GV höôùng daãn: Töø ñieåm 2 treân truïc hoaønh veõ ñöôøng thaúng ^ vôùi truïc hoaønh (veõ neùt ñöùt) Töø ñieåm 3 treân truïc tung veõ ñöôøng thaúng ^ vôùi truïc tung (veõ neùt ñöùt). Hai ñöôøng thaúng naøy caét nhau taïi P. HS xaùc ñònh ñieåm P theo söï höôùng daãn cuûa GV -Töông töï haõy xaùc ñònh ñieåm Q. -HS xaùc ñònh ñieåm Q - Haõy cho bieát caëp soá (2: 3) xaùc ñònh ñöôïc maáy ñieåm ? - Caëp soá ( 2:3) chæ xaùc ñònh ñöôïc moät ñieåm. - Cho HS laøm ?2 Vieát toïa ñoä cuûa goác O - Toïa ñoä cuûa O laø (0 ; 0) - GV nhaán maïnh: treân maët phaúng toïa ñoä, moãi ñieåm xaùc ñònh moät caëp soá xaùc ñònh moät ñieåm. - GV cho HS xem hình 18 vaø nhaän xeùt keøm theo (trang 67 SGK) vaø hoûi: hình 18 cho ta bieát ñieàu gì, muoán nhaéc ta ñieàu gì ? HS: Hình 18 cho ta bieát ñieåm M treân maët phaúng toïa ñoä Oxy coù hoaønh ñoä laø xo ; coù tung ñoä laø yo. Muoán nhaéc ta: hoaønh ñoä cuûa moät ñieåm bao giôø cuõng ñöùng tröôùc tung ñoä cuûa noù. HS ñoïc 3 yù ruùt ra sau khi xem hình 18 SGK y 3 2 1 -1 -2 -3 0 Hoaït ñoäng 5: LUYEÄN TAÄP CUÕNG COÁ Cho hoïc sinh laøm baøi taäp 33 Tr.67 SGK. Veõ moät heä truïc toaï ñoä Oxy vaø ñaùnh daáu caùc ñieåm: A; B C(0 ;2.5) GV yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi moät soá khaùi nieäm veà heä truïc toaï ñoä, toaï ñoä cuûa moät ñieåm. GV hoûi: vaäy ñeå xaùc ñònh ñöôïc vò trí cuûa ñieåm treân maët phaúng ta caàn bieát ñieàu gì? HS: muoán xaùc ñònh ñöôïc vò trí cuûa moät ñieåm treân maët phaúng ta caàn bieát toaï ñoä cuûa ñieåm ñoù ( hoaønh ñoä vaø tung ñoä) trong maët phaúng toaï ñoä Hoaït ñoäng 6: HÖÔÙNG DAÃN VEÀ NHAØ Hoïc baøi ñeå naém vöõng caùc khaùi nieäm vaø qui ñònh cuûa maët phaúng toaï ñoä, toaï ñoä cuûa moät ñieåm. Baøi taäp soá 34,35 Tr68 SGK. Soá 44,45,46Tr49,50 SBT TIEÁT 32 LUYEÄN TAÄP A/. MUÏC TIEÂU Hoïc sinh coù kyõ naêng thaønh thaïo veõ heä truïc toaï ñoä, xaùc ñònh vò trí cuûa moät ñieåm trong maët phaúng toaï ñoä khi bieát toaï ñoä cuûa noù, bieát tìm toaï ñoä cuûa moät ñieåm cho tröôùc. B/. CHUAÅN BÒ CUÛA GIAÙO VIEÂN VAØ HOÏC SINH GV: Baûng phuï (hoaëc giaáy trong) veõ saün baøi 35 (SGK trang 68); baøi 38 (SGK trang 68). Hai baûng phuï chuaån bò cho troø chôi toaùn hoïc (baøi 62 SBT trang 55). Hoïc sinh: Buùt daï, baûng nhoùm. C/. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Hoaït ñoäng 1: KIEÅM TRA GV ñöa ñeà baøi leân maøn hình - HS1: Chöõa baøi 35 (SGK trang 68) - HS1: Chöõa baøi 35 (SGK trang 68) Tìm toïa ñoä caùc ñænh cuûa hình chöõ nhaät ABCD vaø cuûa hình tam giaùc PQR trong hình 20. Giaûi thích caùch laøm A(0,5 ; 2), B(2 ; 2), C(2 ; 0), D(0,5 ; 0) P(-3 ; 3), Q(-1 ; 1), R(-3 ; 1) y 3 2 1 -1 -3 -2 -1 0,51 2 3 x 0 D R P Q C B A - HS2: Chöõa baøi taäp 45 (SBT trang 50). Veõ heä truïc toïa ñoä vaø ñaùnh daáu vò trí caùc ñieåm A(2 ; 1,5) ; B Sau ñoù GV neâu caàu caùch xaùc ñònh ñieåm A cuï theå. - Treân maët phaúng toïa ñoä Oxy xaùc ñònh theâm ñieåm C(0 ; 1) ; D(3 ; 0) y 3 2 1 -1 -2 -3 -3 -2 -1 1 2 3 x 0 B A 1,55 HS2 chöõa baøi taäp 45 (SBT trang 50). GV nhaän xeùt vaø cho ñieåm HS. HS: ñieåm A (2 ; -1,5) coù hoaønh ñoä laø 2, tung ñoä laø -1,5. Caùch xaùc ñònh: Töø ñieåm 2 treân truïc hoaønh veõ ñöôøng thaúng ^ vôùi truïc hoaønh. Töø ñieåm –1,5 treân truïc tung veõ ñöôøng thaúng ^ vôùi truïc tung (veõ neùt ñöùt). Hai ñöôøng thaúng naøy caét nhau taïi A. Hoaït ñoäng 2: LUYEÄN TAÄP GV: laáy theâm vaøi ñieåm treân truïc hoaønh, vaøi ñieåm treân truïc tung. Sau ñoù yeâu caàu HS traû lôøi baøi 34 (trang 68 SGK). HS: Ñoïc toïa ñoä caùc ñieåm treân truïc hoaønh, treân truïc tung. Baøi 34 SGK: HS traû lôøi. a) Moät ñieåm, baát kyø treân truïc hoaønh coù tung ñoä baèng 0. b) Moät ñieåm, baát kyø treân truïc tung coù hoaønh ñoä baèng 0. Baøi 37 (trang 68 SGK) Haøm soá y ñöôïc cho trong baûng sau ( Ñöa ñeà baøi leân maøn hình) X 0 1 2 3 4 y 0 2 4 6 8 a) Vieát taát caû caùc caëp giaù trò töông öùng (x ; y) cuûa haøm soá treân. a) (0 ; 0) ; (1 ; 2) ; (2 ; 4) ; (3 ; 6); (4 ; 8) b) Veõ heä truïc toïa ñoä Oxy vaø xaùc ñònh bieåu dieãn caùc caëp giaù trò töông öùng cuûa x vaø y ôû caâu a. b) GV: Haõy noái caùc ñieåm A, B, C, D. O coù nhaän xeùt gì veà 5 ñieåm naøy? Thaúng haøng. Ñeán tieát sau seõ nghieân cöùu kyõ veà phaàn naøy. Baøi 50 (SBT trang 51) GV caàn yeâu caàu HS hôïp ñoàng nhoùm Baøi 50 (SBT trang 51) HS hoaït ñoäng nhoùm. Veõ moät heä truïc toaï ñoä vaø ñöôøng phaân giaùc cuûa goùc phaàn tö thöù I, III. y 3 2 1 -1 -2 -3 -3 -2 -1 1 2 3 x 0 A I II III IV Baøi laøm M a) Ñaùnh daáu ñieåm A naèm treân ñöôøng phaân giaùc ñoù vaø coù hoaønh ñoä laø 2. Ñieåm A coù tung ñoä baèng bao nhieâu ? a) Ñieåm A coù tung ñoä baèng 2 b) Em coù döï ñoaùn gì veà moái lieân heä giöõa tung ñoä vaø hoaønh ñoää moät ñieåm M naèm treân ñöôøng phaân giaùc ñoù. b) Moät ñieåm M baát kyø naèm treân ñöôøng phaân giaùc naøy coù hoaønh ñoä vaø tung ñoä laø baèng nhau. Baøi taäp 38 (Tr68 SGK ) GV ñöa baûng phuï (hoaëc giaáy trong ghi baøi 38, hình 21 leân maùy chieáu) GV: - Muoán bieát chieàu cao cuûa töøng baïn em laøm nhö theá naøo Töø caùc ñieåm Hoàng, Ñaøo, Hoa, Lieân keû caùc ñöôøng vuoâng goác xuoáng truïc tung (chieàu cao). - Töông töï muoán bieát soá tuoåi cuûa moãi baïn em laøm nhö theá naøo Keû caùc ñöôøng vuoâng goác xuoáng truïc hoaønh (tuoåi) a) Ai laø ngöôøi cao nhaát vaø cao bao nhieâu ? a) Ñaøo laø ngöôøi cao nhaát vaø cao 15dm hay 1.5m b) Ai laø ngöôøi ít tuoåi nhaát vaø bao nhieâu tuoåi. b) Hoàng laø ngöôøi ít tuoåi nhaát laø 11 tuoåi. c) Hoàng vaø Lieân ai cao hôn vaø ai nhieàu tuoåi hôn ? Neâu cuï theå hôn bao nhieâu ? c) Hoàng cao hôn Lieân (1 dm) vaø Lieân nhieàu tuoåi hôn Hoàng (3 tuoåi). Hoaït ñoäng 3: COÙ THEÅ EM CHÖA BIEÁT GV yeâu caàu HS töï ñoïc muïc “Coù theå em chöa bieát” trang 69 SGK. Moät hoïc sinh ñoïc to tröôùc lôùp. Sau khi hoïc sinh ñoïc xong, GV hoûi: Nhö vaäy ñeå chæ moät quaân côø ñang ôû vò trí naøo ta phaûi duøng nhöõng kyù hieäu naøo? HS: Ñeå chæ moät quaân côø ñang ôû vò trí naøo ta phaûi duøng hai kyù hieäu, moät chöõ vaø moät soá. Hoûi caû baøn côø coù bao nhieâu oâ? Caû baøn côø coù: 8. 8 = 64 ( oâ) Hoaït ñoäng 4: HÖÔÙNG DAÃN VEÀ NHAØ - Xem laïi baøi - Baøi taäp veà nhaø soá 47, 48, 49, 50 ( trang 50, 51 SBT ) - Ñoïc tröôùc baøi Ñoà thò cuûa haøm soá y = a(a = 0 ) TIEÁT 33 § 7 ÑOÀ THÒ CUÛA HAØM SOÁ y =ax ( a = 0 ) A. MUÏC TIEÂU HS hieåu ñöôïc khaùi nieäm ñoà thò cuûa haøm soá, ñoà thò cuûa haøm soá y = ax (ax¹ 0) HS thaáy ñöôïc yù nghóa cuûa ñoà thò trong thöc tieãn vaø trong nghieân cöùu cuûa haøm soá. Bieát caùch veõ ñoà thò cuûa haøm soá y = ax. B. CHUAÅN BÒ CUÛA GIAÙO VIEÂN VAØ HOÏC SINH - GV: Ñeøn chieáu vaø caùc phim thaáy trong ghi baøi taäp vaø keát luaän. Phim giaáy veõ trong caùc ñieåm cuûa haøm soá y = 2x treân maët phaúng toaï ñoä (taêng daàn soá ñieåm ), ñoà thò cuûa moät soá haøm soá khaùc cuõng coù daïng ñöôøng thaúng (y = 2x +3; = -2; y =). Ñöôøng thaúng coù chia khoaûng, phaán maøu. HS: -OÂn laïi caùch xaùc ñònh ñieåm treân maët phaúng toaï ñoä. Giaáy trong, buùt daï. Thöôùc thaúng ( hoaëc baûng phuï nhoùm ). C. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Hoaït ñoäng 1:KIEÅM TRA HS1: Chöõa baøi taäp 37Tr 68 SGK. (ñöa ñeá baøi leân maøn hình ). HS1: a) Caùc caëp giaù trò cuûa haøm soá laø: (0 ; 0 ) ( 1 ; 2 ) ( 2 ; 4 ) …. HS1: Chöõa baøi taäp 37 trang 68 SGK. (Ñöa ñeà baøi leân maøn hình ) 1 2 1 3 4 2 4 6 8 y x A B C D b) 0 (0; 0 ) A (1; 2 ) B ( 2; 4 ) C ( 3; 6 ) D ( 4; 8 ) O HS2: Thöïc hieän yeâu caàu ?1 ( ñöa ñeà baøi ?1 leân maøn hình ) HS2 vaø HS caû lôùp laøm {( -2; 3 ); ( -1; 2 ); ( 0; -1 ); ( 0.5; 1 ); (1.5; -2)} GV yeâu caàu HS caû lôùp cuøng laøm vaøo vôû. Cho teân caùc ñieåm laàn löôït laø: M, N, P, Q, R. y y 2 3 1 -1 -2 M N Q P R 2 3 1 -1 -2 M N Q P R ( GV boá trí ?1 ôû vò trí phuø hôïp ñeå giöõ laïi khi giaûng baøi ) GV nhaän xeùt vaø cho ñieåm hoïc sinh HS nhaän xeùt baøi laøm cuûa baïn Hoaït ñoäng 2: 1) ÑOÀ THÒ CUÛA HAØM SOÁ LAØ GÌ ? GV: Baïn (teân HS2 vöøa thöïc hieän ?1  SGK. Caùc ñieåm M, N, P, R bieåu dieãn caùc caëp soá cuûa haøm soá y = f (x). Taäp hôïp caùc ñieåm ñoù goïi laø ñoà thò cuûa haøm soá y = f (x) ñaõ cho. GV yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi. HS: Ñoà thò cuûa haøm doá y = f (x) ñaõ cho laø taäp hôïp caùc ñieåm {M, N, P, Q, R } Trôû laïi baøi laøm cuûa HS1. GV hoûi: Ñoà thò cuûa haøm soá y = f (x) ñöôïc cho trong baøi 37 laø gì? Vaäy ñoà thò cuûa haøm soá y = f(x) laø gì ? HS: Ñoà thò cuûa haøm soá y = f(x) naøy laø taäp hôïp caùc ñieåm {0, A, B, C, D }. HS: Ñoà thò cuûa haøm soá y = f(x) laø taäp hôïp taát caû caùc ñieåm bieåu dieãn caùc caëp giaù trò töông öùng (x; y ) treân maët phaúng toaï ñoä. GV ñöa ñònh nghóa ñoà thò cuûa haøm ñoà thò cuûa haøm soá y =f(x) leân maøn hình. Ví duï 1: Veõ ñoà thò haøm soá ñaõ cho trong ?1. GV: Vaäy ñeå veõ ñoà thò haøm soá y = f (x) trong ?1 ta phaûi laøm nhöõng böôùc naøo? HS:- Veõ heä truïc toaï ñoä Oxy. -Xaùc ñònh treân maët phaúng toaï ñoä, caùc ñieåm bieåu dieãn caùc caëp giaù trò ( x; y ) cuûa haøm soá Hoaït ñoäng 3:2) ÑOÀ THÒ CUÛA HAØM SOÁ y =ax ( a 0) Haøm soá y = 2x, coù daïng y = ax vôùi a =2. Haøm soá naøy coù bao nhieâu caëp soá (x; y) HS: Haøm soá naøy coù voâ soá caùc caëp soá (x;y) Chính vì haøm soá y = 2x coù voâ soá caëp soá ( x; y ) neân ta khoâng theå lieät keâ heát ñöôïc caùc caëp soá. Ñeå tìm hieåu veà ñoà thò cuûa haøm soá naøy, caùc em haõy hoaït ñoäng nhoùm laøm ?2  . GV ñöa ?2  leân maøn hình Hoïc sinh hoaït ñoäng theo nhoùm laøm ?2  ( giaáy trong hoaëc baûng phuï cuûa caùc nhoùm coù keû oâ vuoâng môø) Baøi laøm: a) (-2; -4); ( -1; -2 );( 0; 0 ); (1; 2); (2; 4 ) b) c) Caùc ñieåm coøn laïi coù naèm treân ñöôøng thaúng qua hai ñieåm ( -2; -4 ) vaø ( 2; 4 ) GV yeâu caàu moät nhoùm leân trình baøy baøi laøm. Ñaïi dieän moät nhoùm leân trình baøy baøi laøm. Kieåm tra theâm baøi cuûa vaøi nhoùm khaùc HS nhaän xeùt GV nhaán maïnh: Caùc ñieåm bieåu dieãn caùc caëp soá cuûa haøm soá tröôøng =2x ta nhaän thaáy cuøng naèm treân moât ñöôøng thaúng qua goác toaï ñoä. GV ñöa leân maøn hình moät maët phaúng toaï ñoä bieåu dieãn caùc ñieåm thuoäc ñoà thò haøm soá y =2x ( soá ñieåm taêng leân ) Ngöôøi ta ñaõ chöùng minh ñöôïc raèng: Ñoà thò cuûa haøm soá y= ax (a 0 ) laø moät ñöôøng thaúng ñi qua goùc toaï ñoä. GV yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi keát luaän. HS nhaéc laïi keát luaän veà ñoà thò haøm soá y = ax ( a 0 ). Töø khaúng ñònh treân, ñeå veõ ñöôïc ñoà thò cuûa haøm soá y =ax (a 0) ta caàn bieát maáy ñieåm cuûa ñoà thò. Ñeå veõ ñöôïc ñoà thò cuûa haøm soá y = ax (a0) ta caàn bieát hai ñieåm phaân bieät cuûa ñoà thò. Cho HS laøm ?4  Ñöa ñeà baøi leân maøn hình Hoïc sinh caû lôùp laøm ?4  vaøo vôû. Sau ít phuùt goïi 1 HS leân baûng trình baøy. y= 0.5x. HS töï choïn ñieåm A a) A (4; 2) b) x y 2 0 4 GV cho kieåm tra baøi laøm cuûa vaøi hoïc sinh. Nhaän xeùt baøi laøm cuûa baïn. Nhaän xeùt: (SGK ) Yeâu caàu hoïc sinh ñoïc phaàn nhaän xeùt SGK trang 71. Moät HS ñoïc to “ Nhaän xeùt “ SGK Ví duï 2: Veõ ñoà thò cuûa haøm soá y = -1,5x GV: Haõy neâu caùc böôùc laøm HS: - Veõ heä truïc Oxy - Xaùc ñònh theâm moät ñieåâm thuoäc ñoà thò haøm soá khaùc ñieåm 0. Chaúng haïn A ( 2; -3) Veõ ñöôøng thaúng OA, ñöôøng thaúng ñoù laø ñoà thò haøm soá y = - 1,5x. GV yeâu caàu caû lôùp laøm baøi taäp vaøo vôû (löu yù HS vieát coâng thöùc haøm soá theo ñoà thò) Moät HS leân baûng veõ ñoà thò haøm soá y = -1,5x Hoaït ñoäng 4: LUYEÄN TAÄP CUÛNG COÁ GV: Ñoà thò cuûa haøm soá laø gì ? HS: Neâu ñònh nghóa SGK - Ñoà thò cuûa haøm soá y = ax (a 0 ) laø ñöôøng nhö theá naøo ? HS traû lôøi caâu hoûi - Muoán veõ ñoà thò cuûa haøm soá y = ax ta caàn laøm qua caùc böôùc naøo ? Cho HS laøm baøi taäp 39 trang 71 SGK. HS laøm baøi taâïp vaøo vôû. Hai HS laàn löôït leân baûng - HS1: Veõ heä truïc toaï ñoä Oxy vaø ñoà thò haøm soá y =x ; y = -x. - HS2: Veõ ñoà thò haøm soá y =3x; y = -2x Hoaït ñoäng 5: HÖÔÙNG DAÃN VEÀ NHAØ - Naém vöõng caùc keát luaän vaø caùch veõ ñoà thò haøm soá y = ax (a 0) - Baøi taäp veà nhaø soá 41, 42, 43 trang 72, 73 SGK soá 53, 54, 55 trang 52, 53 SBT.