Giáo án lớp 7 môn toán: Ôn tập chương I (tiết 2)

TIEÁT 21 OÂN TAÄP CHÖÔNG I (TIEÁT 2) A/. MUÏC TIEÂU OÂn taäp caùc tính chaát tæ leä thöùc vaø daõy tæ soá baèng nhau, khaùi nieäm soá höõu tæ, voâ tæ, caên baäc hai. Reøn luyeän kyõ naêng tìm soá chöa bieát trong tæ leä thöùc, trong daõy tæ soá baèng nhau, giaûi toaùn veà tæ soá, chia tæ leä, thöïc hieän pheùp tính trong R, tìm giaù trò nhoû nhaát cuûa bieåu thöùc coù chöùa daáu giaù trò tuyeät ñoái. B/. CHUAÅN BÒ CUÛA GIAÙO VIEÂN VAØ HOÏC SINH GV: Ñeøn chieáu vaø caùc phim giaáy trong ghi:Ñònh nghóa, tính chaát cô baûn cuûa tæ leä thöùc. Tính chaát cuûa daõy tæ soá baèng nhau. Baøi taäp. HS: - Laøm 5 caâu hoûi oân taäp chöông (töø 6à10) vaø caùc baøi taäp GV yeâu caàu. Maùy tính boû tuùi, baûng phuï nhoùm. C/. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Hoaït ñoäng 1: KIEÅM TRA GV neâu caâu hoûi kieåm tra: Hai HS leân baûng kieåm tra - HS1: Vieát caùc coâng thöùc nhaân, chia hai luõy thöøa cuøng cô soá, coâng thöùc tính luõy thöøa cuûa moät tích, moät thöông moät luõy thöøa. - HS1: Vieát caùc coâng thöùc veà luõy thöøa, coù vieát caû ñieàu kieän keøm theo (5 coâng thöùc) - HS2: Chöõa baøi 99 trang 49 SGK. GV ñöa ñeà baøi leân baûng - HS2: Chöõa baøi taäp 99 SGK. Tính giaù trò bieåu thöùc. Q = : = : = GV nhaän xeùt baøi laøm cuûa HS. Cho ñieåm HS 2, kieåm tra tieáp HS1 roài cho ñieåm sau HS Nhaän xeùt baøi laøm cuûa baïn Hoaït ñoäng 2: 2) OÂN TAÄP VEÀ TÆ LEÄ THÖÙC DAÕY TÆ SOÁ BAÈNG NHAU - GV: Theá naøo laø tæ soá cuûa hai soá höõu tæ a vaø b (b0). HS: Tæ soá cuûa hai soá höõu tæ a vaø b (b0) laø thöông cuûa pheùp chia a cho b Ví duï: HS töï cho ví duï: - Tæ leä thöùc laø gì: Phaùt bieåu tính chaát cô baûn cuûa tæ leä thöùc. - Hai tæ soá baèng nhau laäp thaønh moät tæ leä thöùc Tính chaát cô baøn cuûa tæ leä thöùc: Trong baûng tæ leä thöùc, caùc tích ngoaïi tæ baèng caùc tích trung tæ. - Vieát coâng thöùc theå hieän tính chaát cô baûn cuûa daõy tæ soá baèng nhau HS leân baûng vieát: - GV chieáu: Ñònh nghóa, tính chaát cô baûn cuûa tæ leä thöùc, tính chaát cuûa daõy tæ soá baèng nhau leân maøn hình ñeå nhaán maïnh laïi kieán thöùc. (giaû thieát caùc tæ soá ñeàu coù nghóa) Baøi 133 tr 22 SBT Hai HS leân baûng chöõa baøi Tìm x trong caùc tæ leä thöùc a) x: (-2,14) = (-3,12): 1,2 a) x = x =5,564 b) b) x = x = x = GV neân goïi HS1 leân baûng kieåm tra tieáp ñeå cho ñieåm. Baøi 81 trang 14 SBT Tìm caùc soá a, b, c bieát raèng Baøi giaûi vaø a – b + c = -49 = a = 10.(-7) = -70 b = 15.(-7) = -105 c = 12.(-7) = -84 Hoaït ñoäng 3: 4) OÂN TAÄP VEÀ CAÊN BAÄC HAI, SOÁ VOÂ TÆ, SOÁ THÖÏC - Ñònh nghóa caên baäc hai cuûa moät soá khoâng aâm a? - HS neâu ñònh nghóa trang 4 SGK Baøi taäp soá 105 trang 50 SGK Tính giaù trò cuûa caùc bieåu thöùc Hau HS leân baûng laøm a) a) = 0,1 – 0,5 = -0,4 b) 0,5. b) = 0,5.10 - = 5 – 0,5 = 4,5 - Theá naøo laø soá voâ tæ? Cho ví duï - HS: Soá voâ tæ laø soá ñöôïc vieát döôùi daïng soá thaäp phaân voâ haïn khoâng tuaàn hoaøn. HS töï laáy ví duï. -Soá höõu tæ vieát ñôïc döôùi daïng soá thaäp phaân nhö theá naøo? Cho ví duï - Soá thöïc laø gì? - Soá höõu tæ laø soá vieát ñöôïc döôùi daïng soá thaâïp phaân höõu haïn hoaëc voâ haïn tuaàn hoaøn. Hoïc sinh töï laáy ví duï. - Soá höõu tæ vaø soá voâ tæ ñöôïc goïi chung laø soá thöïc. GV nhaán maïnh: Taát caû caùc soá ñaõ hoïc soá töï nhieân, soá nguyeân, soá höõu tæ, soá voâ tæ ñeàu laø soá thöïc. Taäp hôïp soá thöïc môùi laép ñaày truïc soá neân truïc soá ñöôïc goïi teân laø truïc soá thöïc. Hoaït ñoäng 4: LUYEÄN TAÄP Baøi 1: Tính giaù trò cuûa bieåu thöùc (chính xaùc ñeán hai chöõ soá thaäp phaân) A = A = 16,9157 16,92 Baøi 100 trang 49 SGK HS leân baûng giaûi baøi taäp (GV ñöa ñeà baøi leân maøn hình) Baøi giaûi Soá tieàn laõi haøng thaùng laø: (2062400 – 2000000): 6 = 10400 (ñ) laõi suaát haøng thaùng laø: Baøi 102 (a) trang 50 SGK Tæ leä thöùc suy ra caùc tæ leä thöùc sau a) Baøi giaûi GV höôùng daãn HS phaân tích Töø Hay Vaäy phaûi hoaùn vuï b vaø c. Baøi 103 trang 50 SGK HS hoaït ñoäng nhoùm (Ñöa ñeà baøi leân maøn hình) Baøi laøm Goïi soá laõi hai toå chia ñöôïc chia laàn löôït laø x vaø y (ñoàng) Ta coù: vaø x + y = 12 800 000 (ñ) = 1 600 000 x = 3.1 600 000 = 4 800 000 (ñ) x = 5.1 600 000 = 8 000 000 (ñ) Baøi taäp pt tö duy: Bieát: daáu “=” xaûy ra Baøi giaûi Tìm giaù trò nhoû nhaát cuûa bieåu thöùc: Vaäy giaù trò nhoû nhaát cuûa A laø 2000 (x-2001) vaø (1-x) cuøng daáu Hoaït ñoäng 5: HÖÔÙNG DAÃN VEÀ NHAØ OÂn taäp caùc caâu hoûi lyù thuyeát vaø caùc daïng baøi taäp ñaõ laøm ñeå tieát sau kieåm tra 1 tieát. Noäi dung kieåm tra goàm caâu hoûi yù thuyeát, aùp duïng vaø caùc daïng baøi taäp. CHÖÔNG II: HAØM SOÁ VAØ ÑOÀ THÒ TIEÁT 23 §1 ÑAÏI LÖÔÏNG TYÛ LEÄ THUAÄN A/. MUÏC TIEÂU Hoïc xong baøi naøy HS caàn phaûi: Bieát ñöôïc coâng thöùc bieåu dieãn moái lieân heä giöõa hai ñaïi löôïng tæ leä thuaän. Nhaän bieát ñöôïc hai ñaïi löôïng coù tæ leä thuaän hay khoâng. Hieåu ñöôïc caùc tính chaát cuûa hai ñaïi löôïng tæ leä thuaän. Bieát caùch tìm heä soá tæ leä khi bieát moät caëp giaù trò töông öùng cuûa hai ñaïi löôïng tæ leä thuaän, tìm giaù trò cuûa moät ñaïi löôïng khi bieát heä soá tæ leä vaø giaù trò töông öùng cuûa ñaïi löôïng kia. B/. CHUAÅN BÒ CUÛA GIAÙO VIEÂN VAØ HOÏC SINH Chuaån bò cuûa GV: + Baûng phuï coù ghi ñònh nghóa hai ñaïi löôïng tæ leä thuaän, baøi taäp ?3 , tính chaát cuûa hai ñaïi löôïng tæ leä thuaän. + Hai baûng phuï ñeå laøm baøi taäp 2 vaø baøi taäp 3. Hoïc sinh: Baûng nhoùm, buùt daï. C/. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Hoaït ñoäng 1: MÔÛ ÑAÀU Giaùo vieân giôùi thieäu sô löôïc veà chöông “Haøm soá vaø ñoà thò”. Tröôùc khi vaøo baøi coù theå cho HS oân laïi phaàn “Ñaïi löôïng tæ leä thuaän” ñaõ hoïc ôû tieåu hoïc. HS: Nhaéc laïi theá naøo laø hai ñaïi löôïng tæ leä thuaän? Ví duï. Hoaït ñoäng 2: 1) ÑÒNH NGHÓA - GV cho HS laøm ?1 HS laøm ?1 a) Quaõng ñöôøng ñi ñöôïc s(km) theo thôøi gian t(h) cuûa moät vaät chuyeån ñoäng ñeàu vôùi vaän toác 15 (km/h) tính theo coâng thöùc naøo? a) S = 15.t b) Khoái löôïng m(kg) theo theå tích Vinto(m3) cuûa thanh kim loaïi ñoàng chaát coù khoái löôïng rieâng D(kg/m3) (Chuù yù: D laø haèng soá khaùc 0) tính theo coâng thöùc naøo? Ví duïDsaét = 7800 kg/m3. m = D.V m = 7800V - GV: Em haõy ruùt ra nhaän xeùt veà söï gioáng nhau giöõa caùc coâng thöùc treân? - HS nhaän xeùt: Caùc coâng thöùc treân ñeàu coù ñieåm gioáng nhau laø ñaïi löôïng naøy baèng ñaïi löôïng kia nhaân vôùi moät haèng soá khaùc 0. - GV: Giôùi thieäu ñònh nghóa trong khung trang 52 SGK (ñöa baûng phuï ghi phaàn ñònh nghóa leân baûng). - HS ñoïc ñònh nghóa - Coâng thöùc y = kx, y tæ leä thuaän vôùi x theo heä soá tæ leä k. - GV löu yù HS: khaùi nieäm hai ñaïi löôïng tæ leä thuaän hoïc ôû tieåu hoïc (k>0) laø moät tröôøng hôïp rieâng cuûa k0 - Cho HS laøm ?2 - HS nhaéc laïi ñònh nghóa Cho bieát y tæ leä thuaän vôùi x theo heä soá tæ leä . Hoûi x tæ leä thuaän vôùi y theo heä soá tæ leä naøo? y = x (Vì y tæ leä thuaän vôùi x) y Vaäy x tæ leä thuaän vôùi y theo heä soá tæ leä a = - GV giôùi thieäu phaàn chuù yù vaø yeâu caàu HS nhaän xeùt veà heä soá tæ leä: y tæ leä thuaän vôùi x theo heä soá tæ leä k (0) thì x tæ leä thuaän vôùi y theo heä soá tæ leä naøo? - GV goïi HS ñoïc laïi phaàn chuù yù treân baûng phuï (hoaëc giaáy trong treân maùy chieáu) Hoïc sinh ñoïc chuù yù trong SGK GV cho HS laøm ?3 HS laøm ?3 Coät a b c d Chieàu cao (mm) 10 8 50 30 Khoái löôïng (taán) 10 8 50 30 Hoaït ñoäng 3: 2) TÍNH CHAÁT -GV cho HS laøm ?4  - HS nghieân cöùu ñeà baøi Cho bieát hai ñaïi löôïng y vaø x tæ leä thuaän vôùi nhau. x x1 = 3 x2 = 4 x3 = 5 x4 = 6 y y1 = 6 y2 = ? y3 = ? Y4 = ? a) Haõy xaùc ñònh heä soá tæ leä cuûa y ñoái vôùi x? a)Vì y vaø x laø hai ñaïi löôïng tæ leä thuaän Þ y1 = kx1 hay 6 = k.3 Þ k = 2. Vaäy heä soá tæ leä laø 2. b) Thay moãi daáu “?” trong baûng treân baèng moät soá thích hôïp. b) y2 = kx2 = 2.4 = 8; y3 = 2.5 = 10 y4 = 2.6 = 12 c) Coù nhaän xeùt gì veà tæ soá giöõa hai giaù trò töông öùng (chính laø heä soá tæ leä) - GV: giaûi thích theâm veà söï töông öùng cuûa x1 vaø y1 ; x2 vaø y2… Giaû söû y vaø x tæ leä thuaän vôùi nhau: y=kx. Khi ñoù, vôùi moãi giaù trò cuûa x1, x2, x3… khaùc 0 cuûa x ta coù moät giaù trò töông öùng y1 = kx1, y2 = kx2, y3 = kx3… cuûa y vaø do ñoù: * * Coù hoaùn vò hai trung tæ cuûa tæ leä thöùc Þ hay Töông töï: GV giôùi thieäu hai tính chaát cuûa hai ñaïi löôïng tæ leä thuaän (trang 53 SGK) (ñöa baûng phuï) - GV coù theå hoûi laïi ñeå khaéc saâu hai tính chaát: HS ñoïc hai tính chaát + Em haõy cho bieát tæ soá hai giaù trò töông öùng cuûa chuùng luoân khoâng ñoåi chính laø soá naøo? + Chính laø leä soá tæ leä + Haõy laáy ví duï cuï theå ôû ?4 ñeå minh hoaï cho tính chaát 2 cuûa ñaïi löôïng tæ leä thuaän Þ hoaëc Hoaït ñoäng 4: LUYEÄN TAÄP Baøi 1 (SGK trang 53) HS ñoïc kó ñeà baøi vaø laøm baøi Cho bieát hai ñaïi löôïng x vaø y tæ leä thuaän vôùi nhau vaø khi x = 6 thì y = 4. a) Tìm heä soá tæ leä k cuûa y ñoái vôùi x a) Vì hai ñaïi löôïng x vaø y tæ leä thuaän neân y = kx thay x = 6 ; y = 4 vaøo coâng thöùc ta coù: 4 = k.6 Þ k = b) Haõy bieåu dieãn y theo x b) c) Tính giaù trò cuûa y khi x = 9 ; x = 15 c) * x = 9 Þ .9 = 6 * x = 15 Þ .15 = 10 Baøi 2 (th 54 SGK) Cho bieát x vaø y laø hai ñaïi löôïng tæ leä thuaän. Ñieàn soá thích hôïp vaøo oâ troáng trong baûng sau: x -3 -1 1 2 5 y -4 GV goïi laàn löôït hai em leân ñieàn vaøo oâ troáng. Yeâu caàu: Ta coù x4 = 2; y4 = -4 Vì x vaø y laø hai ñaïi löôïng tæ leä thuaän neân y4 = k.x4 Þ k = y4: x4 = -4:2 = -2 HS1: - Tính k, ñieàn y1 HS2: Ñieàn caùc oâ coøn laïi Baøi taäp 3 (trang 54 SGK) x -3 -1 1 2 5 y 6 2 -2 -4 -10 HS ñoïc vaø nghieân cöùu baøi taäp 3 Caùc giaù trò töông öùng cuûa V vaø m ñöôïc cho trong baûng sau V 1 2 3 4 5 m 7,8 15,6 23,4 31,2 39 a) Ñieàn soá thích hôïp vaøo caùc oâ troáng trong baûng treân. b) Hai ñaïi löôïng m vaø V coù tæ leä thuaän vôùi nhau hay khoâng? Vì sao? - GV goïi HS leân baûng laøm töøng caâu moät. a) Caùc oâ troáng ñeàu ñieàn soá 7, 8. - GV coù theå hoûi theâm. Em haõy tìm heä soá tæ leä b) m vaø V laø hai ñaïi löôïng tæ leä thuaän vì = 7,8 Þ m = 7,8V m tæ leä thuaän vôùi V theo heä soá tæ leä laø 7,8. Nhöng Vtæ leä thuaän vôùi m theo heä soá tæ leä laø Baøi taäp 4 (trang 54 SGK) Cho bieát z tæ leä thuaän vôùi y theo heä soá tæ leä k vaø y tæ leä thuaän vôùi x theo heä soá tæ leä h. Haõy chöùng toû raèng z tæ leä thuaän vôùi x vaø tìm heä soá tæ leä Vì z tæ leä thuaän vôùi y theo heä soá tæ leä k neân z = ky (1) Vì y tæ leä thuaän vôùi x theo heä soá tæ leä h neân y = hx (2) Töø (1) vaø (2) Þ z = k.(h.x) z = (k.h).x Vaäy z tæ leä thuaän vôùi x theo heä soá tæ leä laø k.h GV ñöa baøi taäp treân giaáy trong. Ñieàn noäi dung thích hôïp vaøo choã troáng: 1) Neáu ñaïi löôïng y lieân heä vôùi ñaïi löôïng x theo coâng thöùc y = kx (k:haèng soá khaùc 0) thì ta noùi… y tæ leä thuaän vôùi x theo heä soá tæ leä k. 2) m tæ leä thuaän vôùi n theo heä soá tæ leä h = thì n tæ leä thuaän vôùi m theo… heä soá tæ leä –2 3) Neáu hai ñaïi löôïng tæ leä thuaän vôùi nhau thì: a) Tæ soá hai giaù trò töông öùng cuûa chuùng luoân khoâng ñoåi b) Tæ soá hai giaù trò………cuûa ñaïi löôïng naøy baèng……..cuûa ñaïi löôïng kia baát kyø tæ soá hai giaù trò töông öùng. Hoaït ñoäng 5: HÖÔÙNG DAÃN VEÀ NHAØ Hoïc baøi. Laøm baøi taäp trong SBT 1, 2, 4, 5, 6, 7 (trang 42, 43) Nghieân cöùu § 2: Moät soá baøi toaùn veà ñaïi löôïng tæ leä thuaän. TIEÁT 24 §2. MOÄT SOÁ BAØI TOAÙN VEÀ ÑAÏI LÖÔÏNG TÆ LEÄ THUAÄN A. MUÏC TIEÂU Hoïc xong baøi naøy HS caàn phaûi bieát caùch laøm caùc baøi toaùn cô baûn veà ñaïi löôïng tæ leä thuaän vaø chia tæ leä. B. CHUAÅN BÒ CUÛA GIAÙO VIEÂN VAØ HOÏC SINH Chuaån bò cuûaGV: + Baûng phuï Chuaån bò cuûa hoïc sinh: Baûng nhoùm, buùt vieát baûng nhoùm. C. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Hoaït ñoäng 1: KIEÅM TRA HS 1: a) Ñònh nghóa hai ñai löôïng tæ leä thuaän? b) Chöõa BT4 (SBT trang 43) Hs1 leân baûng ñònh nghóa hai ñaïi löôïng tæ leä thuaän nhö SGK trang 52 BT4 (trang 43 SBT) Cho bieát x tæ leä thuaän vôùi y theo heä soá tæ leä 0,8 vaø y tæ leä thuaän vôùi z theo heä soá tæ leä 5. Haõy chöùng toû raèng x tæ leä thuaän vôùi z vaø tìm heä soá tæ leä. Vì x tæ leä thuaän vôùi y theo heä soá tæ leä 0,8 Þ x = 0,8y (1) Vaø y tæ leä thuaän vôùi z theo heä soá tæ leä 5 Þ y = 5z (2) Töø (1) vaø (2) Þ x = 0,8 . 5z = 4z Þ x tæ leä thuaän vôùi z theo heä soá tæ leä 4. Hoïc sinh 2: a) Phaùt bieåu tính chaát cuûa hai ñaïi löôïng tæ leä thuaän HS2 leân baûng. a) Phaùt bieåu tính chaát b) Cho baûng sau: t -2 2 3 4 s 90 -90 -135 -180 b) Laøm baøi taäp. Em haõy ñieàn (Ñ), sai (S) vaøo caùc caâu sau, chuù yù söûa caâu sai thaønh caâu ñuùng. S vaø t laø hai ñaïi löôïng tæ leä thuaän  Ñ S tæ leä thuaän vôùi tröôøng theo heä soá tæ leä laø –45 Ñ t tæ leä thuaän vôùi S theo heä soá tæ leä laø S Söûa Ñ Hoaït ñoäng 2: 1) BAØI TOAÙN (GV ñöa ñeà baøi leân baûng) HS ñoïc ñeà baøi. GV hoûi: - Ñeà baøi naøy cho chuùng ta bieát nhöõng gì? hoûi ta ñieàu gì? HS: ñeà baøi cho ta bieát hai thanh chì coù theå tích 12cm3 vaø 17cm3, thanh thöù hai naëng hôn thanh thöù nhaát 56,5g. Hoûi moãi thanh naëng bao nhieâu gam? Khoái löôïng vaø theå tích cuûa chì laø hai ñaïi löôïng nhö theá naøo? Khoái löôïng vaø theå tích cuûa chì laø hai ñaïi löôïng tæ leä thuaän. Neáu goïi khoái löôïng cuûa hai thanh chì laàn löôït laø m1(g) vaø m2(g) thì ta coù tæ leä thöùc naøo? m1 vaø m2 coøn coù quan heä gì? Vaäy laøm theá naøo ñeå tìm ñöôïc m1, m2? HS: vaø m2 –m1 = 56,5(g) HS: = GV gôïi yù ñeå HS tìm ra keát quaû Goïi HS ñoïc lôøi giaûi cuûa SGK Þ m1 = 11,3.12 = 135,6 Þ m2 = 11,3.17 = 192,1 Traû lôøi baøi toaùn:(SGK) GV coù theå giôùi thieäu caùch giaûi khaùc: Döïa vaøo baøi toaùn 1, ta coù baûng sau, haõy ñieàn soá thích hôïp vaøo caùc oâ troáng trong baûng. V(cm3) 12 17 1 m(g) 56,5 - GV coù theå gôïi yù: 56,5g laø hieäu hai khoái löôïng töông öùng vôùi hieäu hai theå tích laø 17 – 12 = 5(cm3). Vaäy ta ñieàn ñöôïc coät 3 laø: 17 – 12 = 5. - GV: Do 56,5 öùng vôùi 5 neân soá naøo öùng vôùi 1? Em haõy ñieàn noát caùc soá thích hôïp vaøo oâ troáng. Sau ñoù traû lôøi baøi toaùn. V(cm3) 12 17 5 1 m(g) 135,6 192,1 56,5 11,3 - GV: cho HS laøm ?1 treân giaáy trong roài kieåm tra treân maùy chieáu. ?1 HS laøm: Giaû söû khoái löôïng cuûa moãi thanh kim loaïi töông öùng laø m1g vaø m2g. Tröôùc khi laøm baøi caù nhaân, GV cuøng HS phaân tích ñeà ñeå coù: vaø m1 + m2 = 222,5 (g) Do khoái löôïng vaø theå tích cuûa vaät theå laø hai ñaïi löôïng tæ leä thuaän neân ta coù: vaäy =8,9 Þ m1 = 8,9.10 = 89(g) = 8,9 Þ m2 = 8,9.15 = 133,5(g) Traû lôøi: Hai thanh kim loaïi naëng 89g vaø 133,5g. Caùch 2: Caùch laøm baèng baûng. V(cm3) 10 15 10+15 1 m(g) 89 133,5 222,5 8,9 - GV + Ñeå giaûi hai baøi toaùn treân em phaûi naém ñöôïc m vaø V laø hai ñaïi löôïng tæ leä thuaän vaø söû duïng tính chaát cuûa daõy tæ soá baèng nhau ñeå giaûi. - GV ñöa ra chuù yù trong SGK trang 55 leân maøn hình maùy chieáu hoaëc baûng phuï. Baøi toaùn ?1 coøn ñöôïc phaùt bieåu döôùi daïng chia soá 222,5 thaønh 2 phaàn tæ leä vôùi 10 vaø 15. Hoaït ñoäng 3: 2) BAØI TOAÙN - GV ñöa noäi dung baøi toaùn 2 leân maøn hình. HS ñoïc kó ñeà baøi HS hoaït ñoäng nhoùm - GV yeâu caàu HS hoaït ñoäng nhoùm laøm ?2 Baøi giaûi ?2 Goïi soá ñoù caùc goùc cuûa rABC laø A, B, C thì theo ñieàu kieän ñeà baøi ta coù: Vaäy A = 1.300 = 300 B = 2.300 = 600 C = 3.300 = 900 Vaäy soá ño caùc goùc cuûa rABC laø 300, 600, 900 . GV nhaän xeùt keát quaû hoaït ñoäng cuûa nhoùm vaø cho ñieåm. Hoaït ñoäng 4: LUYEÄN TAÄP CUÛNG COÁ Baøi taäp 5 (trang 55 SGK) HS laøm baøi taäp 5 (SGK trang 55) GV ñöa hai baûng phuï: Hai ñaïi löôïng x vaø y coù tæ leä thuaän vôùi nhau hay khoâng neáu: a) x vaø y tæ leä thuaän vì: x 1 2 3 4 5 y 9 18 27 36 45 b) b) x vaø y khoâng tæ leä thuaän vì: x 1 2 5 6 9 y 12 24 60 72 90 Baøi taäp (6 trang 55 SGK) Baøi taäp (6 trang 55 SGK) Thay cho vieäc ño chieàu daøi caùc cuoän daây theùp ngöôøi ta thöôøng caân chuùng. Cho bieát moãi meùt daây naëng 25gam. Vì khoái löôïng cuûa cuoän daây theùp tæ leä thuaän vôùi chieàu daøi neân: a) Giaû söû x meùt daây naëng y gam. Haõy bieåu dieãn y theo x. a) y = kx Þ y = 25.x (vì moãi meùt naëng 25 gam) b) Cuoäc daây daøi bao nhieâu meùt bieát raèng noù naëng 4,5kg? b) Vì y = 25x Neân khi y = 4,5kg = 4500 g thì x = 4500: 25 = 180. Vaäy cuoän daây daøi 180 meùt. GV coù theå höôùng daãn HS caùch giaûi khaùc. a) 1m daây theùp naëng 25g xm daây theùp naëng yg Vì khoái löôïng cuûa cuoän daây tæ leä thuaän vôùi chieàu daøi neân ta coù: Þ y = 25x HS ghi baøi giaûi vaøo vôû. b) 1m daây theùp naëng 25g xm daây theùp naëng 4500g Coù: Hoaït ñoäng 5: HÖÔÙNG DAÃN VEÀ NHAØ OÂn laïi baøi. Laøm baøi taäp trong SGK: baøi 7, 8, 11 (trang 56) TIEÁT 25 LUYEÄN TAÄP A. MUÏC TIEÂU * Hoïc sinh laøm thaønh thaïo caùc baøi toaùn cô baûn veà ñaïi löôïng tæ leä thuaän vaø chia tæ leä. * Coù kó naêng söû duïng thaønh thaïo caùc tính chaát cuûa daõy tæ soá baèng nhau ñeå giaûi toaùn. * Thoâng qua giôø luyeän taäp hoïc sinh ñöôïc bieát theâm veà nhieàu baøi toaùn lieân quan ñeán thöïc teá. B. CHUAÅN BÒ CUÛA GIAÙO VIEÂN VAØ HOÏC SINH Giaùo vieân: Baûng phuï (giaáy trong) veõ hình 10 phoùng to. Baøi 8 (Tr44 SBT), Baøi 16 (Tr44 SBT) Hoïc sinh: Baûng nhoùm , buùt vieát baûng nhoùm. C. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Hoaït ñoäng 1: KIEÅM TRA GV goïi HS chöõa baøi taäp HS1: Chöõa BT 8( trang 44 SBT) Hai em HS ñoàng thôøi leân baûng. HS1: Chöõa baøi taäp 8 (trang 44 SBT) Hai ñaïi löôïng x vaø y tæ leä thuaän vôùi nhau khoâng neáu: a) a) x vaø y tæ leä thuaän vôùi nhau vì x -2 -1 1 2 3 y -8 -4 4 8 12 b) b) x vaø y khoâng tæ leä thuaän vôùi nhau vì x 1 2 3 4 5 y 22 44 66 88 100 GV: Ñeå x vaø y khoâng tæ leä thuaän vôùi nhau em chæ caàn chæ ra hai tæ soá khaùc nhau ( ví duï ) HS2: Chöõa BT8 ( tr 56 SGK) HS2 leân baûng chöõa BT8 ( Tr56 SGK) Goïi soá caây troàng cuûa caùc lôùp 7A ,7B ,7C laàn löôït laø x,y,z. Theo ñeà baøi ta coù: x + y + z = 24 vaø Vaäy GV: Nhaän xeùt vaø cho ñieåm HS. GV nhaéc nhôû HS vieäc chaêm soùc vaø baûo veä caây troàng laø goùp phaàn baûo veä moâi tröôøng trong saïch. Traû lôøi: Soá caây troàng cuûa caùc lôùp 7A, 7B, 7C theo thöù töï laø 8, 7, 9 caây. Hoaït ñoäng 2:LUYEÄN TAÄP Baøi 7 trang 56 SGK (Ñöa ñeà baøi vaø hình 10 leân maøn hình) GV: Toùm taét ñeà baøi? HS ñoïc ñeà baøi HS: 2 kg daâu caàn 3kg ñöôøng 2,5 kg daâu caàn x kg ñöôøng? - Khi laøm möùc thì khoái löôïng daâu vaø khoái löôïng ñöôøng laø hai ñaïi löôïng quan heä nhö theá naøo ? Khoái löôïng daâu vaø ñöôøng laø hai ñaïi löôïng tæ leä thuaän . Ta coù: - Haõy laäp tæ leä thöùc roài tìm x? - Vaäy baïn naøo noùi ñuùng? Baøi 9 trang 56 SGK Traû lôøi: Baïn Haïnh noùi ñuùng. (Ñöa ñeà baøi leân maøn hình) Baøi toaùn naøy coù theå phaùt bieåu ñôn giaûn theá naøo? Hoïc sinh ñoïc vaø phaân tích ñeà baøi Baøi toaùn naøy noùi goïn laïi laø chia 150 thaønh ba phaàn tæ leä vôùi 3,4 vaø 13. Em haõy aùp duïng tính chaát cuûa daõy tæ soá baèng nhau vaø caùc ñieàu kieän ñaõ bieát ôû ñeà baøi ñeå giaûi baøi taäp naøy? Giaûi: goïi khoái löôïng(kg) cuûa niken, keõm vaø ñoàng laàn löôït laø x, y, z. Theo ñeà baøi ta coù: vaø Theo tính chaát cuûa daõy tæ soá baèng nhau ta coù: Vaäy Traû lôøi khoái löôïng cuûa niken, keõm, ñoàng theo thöù töï laø 22,5kg; 30kg vaø 97,5kg. Baøi 10 (tr56 SGK) Bieát caùc caïnh cuûa moät tam giaùc tæ leä vôùi 2, 3, 4 vaø chu vi cuûa noù laø 45cm . Tính caùc caïnh cuûa tam giaùc ñoù? - Hoïc sinh hoaït ñoäng nhoùm Keát quaû: ñoä daøi ba caïnh cuûa tam giaùc laàn löôït laø: 10cm, 15cm, 20cm. - Ñaïi dieän nhoùm leân trình baøy baøi giaûi. GV: Kieåm tra baøi cuûa moät vaøi nhoùm HS: Nhaän xeùt baøi laøm cuûa nhoùm. GV ñöa baøi giaûi cuûa moät nhoùm coù vieát nhö sau: HS söûa laïi: Þ Þ x = 2.5 = 10 (cm) y = 3.5 = 15 (cm) x = 4.5 = 20 (cm) Yeâu caàu HS söûa laïi cho chính xaùc Töø ñoù môùi tìm ñöôïc x, y, z Hoaït ñoäng 3: TOÅ CHÖÙC “THI LAØM TOAÙN NHANH” Ñeà baøi: (Ghi treân baûng phuï, coù choã troáng ñeå hai ñoäi ñieàn caâu traû lôøi) Goïi x, y, z theo thöù töï laø soá voøng quay cuûa kim giôø, kim phuùt, kim giaây trong cuøng moät thôøi gian. Baøi laøm cuûa caùc ñoäi a) Ñieàn soá thích hôïp vaøo oâ troáng x 1 2 3 4 y a) X 1 2 3 4 Y 12 24 36 48 b) Bieåu dieãn y theo x b) y = 12x c) Ñieàn soá thích hôïp vaøo oâ troáng y 1 6 12 8 z c) Y 1 6 12 8 Z 60 360 720 1080 d) Bieåu dieãn z theo y d) z = 60y e) Bieåu dieãn z theo x e) z = 720x Luaät chôi: Moãi ñoäi coù 5 ngöôøi, chæ coù 1 buùt (hoaëc 1 phaán ) Moãi ngöôøi laøm 1 caâu, ngöôøi laøm xong chuyeàn buùt cho ngöôøi tieáp theo. Ngöôøi sau coù theå söûa baøi cuûa ngöôøi tröôùc Ñoäi naøo laøm ñuùng vaø nhanh laø thaéng. GV coâng boá “Troø chôi baét ñaàu”. Vaø keát thuùc troø chôi Tuyeân boá ñoäi thaéng. HS caû lôùp laøm baøi ra nhaùp, theo doõi vaø coå vuõ hai ñoäi tham gia troø chôi Hoaït ñoäng 4: HÖÔÙNG DAÃN VEÀ NHAØ OÂn laïi caùc daïng toaùn ñaõ laøm veà ñaïi löôïng tæ leä thuaän. Baøi taäp veà nhaø soá 13, 14, 15, 17 trang 44, 45 SBT. OÂn taäp ñaïi löôïng tæ leä nghòch (Tieåu hoïc) Ñoïc tröôùc § 3. TIEÁT 26 §3 ÑAÏI LÖÔÏNG TÆ LEÄ NGHÒCH A. MUÏC TIEÂU Hoïc xong baøi naøy HS caàn phaûi: Bieát ñöôïc coâng thöùc bieåu dieãn moái lieân heä giöõa hai ñaïi löôïng tæ leä nghòch. Nhaän bieát hai ñaïi löôïng coù tæ leä nghòch hay khoâng. Hieåu ñöôïc caùc tính chaát cuûa hai ñaïi löôïng tæ leä nghòch. Bieát caùch tìm heä soá tæ leä nghòch, tìm giaù trò cuûa moät ñaïi löôïng khi bieát heä soá tæ leä vaø giaù trò töông öùng cuûa ñaïi löôïng kia. B. CHUAÅN BÒ CUÛA GIAÙO VIEÂN VAØ HOÏC SINH Giaùo Vieân: +Baûng phuï (hoaëc giaáy trong) ghi ñònh nghóa hai ñaïi löôïng tæ leä nghòch, tính chaát cuûa hai ñaïi löôïng tæ leä nghòch vaø baøi taäp. + Hai baûng phuï (giaáy trong) ñeå laøm baøi taäp ?3 vaø BT13. Hoïc sinh: + Baûng nhoùm vaø buùt vieát baûng nhoùm. C. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Hoaït ñoäng 1: KIEÅM TRA - Neâu ñònh nghóa vaø tính chaát cuûa hai ñaïi löôïng tæ leä thuaän? HS leân baûng kieåm tra - Traû lôøi caâu hoûi Chöõa baøi taäp 13 trang 44 SBT Chöõa baøi taäp (ñöa ñeà baøi leân maøn hình) Goïi soá tieàn laõi cuûa 3 ñôn vò laàn löôït laø a, b, c (trieäu ñoàng) Ta coù: Þ a = 3.10 = 30 (trieäu ñoàng) b = 5.10 = 50 (trieäu ñoàng) c = 7.10 = 70 (trieäu ñoàng) GV nhaän xeùt, cho ñieåm HS Traû lôøi: Tieàn laõi cuûa caùc ñôn vò laàn löôït laø 30 trieäu ñoàng, 50 trieäu ñoàng, 70 trieäu ñoàng. Hoaït ñoäng 2: 1) ÑÒNH NGHÓA -GV: Cho HS oân laïi kieán thöùc veà “Ñaïi löôïng tæ leä nghòch ñaõ hoïc ôû tieåu hoïc” - HS oân laïi kieán thöùc cuõ Hai ñaïi löôïng tæ leä nghòch laø hai ñaïi löôïng lieân heä vôùi nhau sao cho khi ñaïi löôïng naøy taêng (hoaëc giaûm) bao nhieâu laàn thì ñaïi löôïng kia giaûm (hoaëc taêng baáy nhieâu laàn) - GV: cho HS laøm ?1 (GV gôïi yù cho HS). Haõy vieát coâng thöùc tính - HS laøm ?1 a) Caïnh y(cm) theo caïnh x(cm) cuûa hình chöõ nhaät coù kích thöôùc thay ñoåi nhöng luoân coù dieän tích baèng 12cm2. a) Dieän tích hình chöõ nhaät S = xy = 12cm2 Þ b) Löôïng gaïo y(kg) trong moãi bao theo x khi chia ñeàu 500kg vaøo x bao b) Löôïng gaïo trong taát caû caùc bao laø xy = 500kg Þ c) Vaän toác v(km/h) theo thôøi gian t (h) cuûa moät vaät chuyeån ñoäng ñeàu treân quaûng ñöôøng 16km c) Quaõng ñöôøng ñi ñöôïc cuûa vaät chuyeån ñoäng ñeàu laø: v . t = 16(km) Þ GV: Em haõy ruùt ra nhaän xeùt veà söï gioáng nhau giöõa caùc coâng thöùc treân? - HS: Nhaän xeùt: Caùc coâng thöùc treân ñeàu coù ñieåm gioáng nhau laø ñaïi löôïng naøy baèng moät haèng soá chia ñaïi löôïng kia - GV:Giôùi thieäu ñònh nghóa hai ñaïi löôïng tæ leä nghòch trang 57 treân baûng phuï hoaëc giaáy trong hay x.y = a GV nhaán maïnh coâng thöùc: GV löu yù: khaùi nieäm tæ leä nghòch hoïc ôû tieåu hoïc (a>0) chæ laø moät tröôøng hôïp rieâng cuûa ñònh nghóa vôùi a ¹0 - Hoïc sinh ñoïc laïi ñònh nghóa - Cho HS laøm ?2  HS laøm ?2  Cho bieát y tæ leä nghòch vôùi x theo heä soá tæ leä –3,5. Hoûi x tæ leä nghòch vôùi y theo heä soá tæ leä naøo? y tæ leä nghòch vôùi x theo heä soá tæ leä -3,5 Þ Þ Vaäy neáu y tæ leä nghòch vôùi x theo heä soá tæ leä –3,5 thì x tæ leä nghòch vôùi y theo heä soá tæ leä –3,5. - Em haõy xem trong tröôøng hôïp toång quaùt: Neáu y tæ leä nghòch vôùi x theo heä soá tæ leä a thì x tæ leä nghòch vôùi y theo heä soá tæ leä naøo? Þ Vaäy x tæ leä nghòch vôùi y cuõng theo heä soá tæ leä a - Ñieàu naøy khaùc vôùi hai ñaïi löôïng tæ leä thuaän nhö theá naøo? - HS:Neáu y tæ leä thuaän vôùi x theo heä soá tæ leä a thì x tæ leä thuaän vôùi y theo heä soá tæ leä . - GV yeâu caàu HS ñoïc “Chuù yù” trang 57 SGK HS ñoïc “Chuù yù” SGK Hoaït ñoäng 3: 2) TÍNH CHAÁT - GV cho HS laøm ?3  (GV gôïi yù cho HS). Cho bieát hai ñaïi löôïng y vaø x tæ leä nghòch vôùi nhau x x1=2 x2=3 x3=4 x4=5 y y1=30 y2=? y3=? y4=? HS traû lôøi caùc caâu hoûi cuûa GV ñeå hoaøn thaønh baøi giaûi. a) Tìm heä soá tæ leä a) x1y1 = a Þ a = 60 b) Thay moãi daáu “?” trong baûng treân baèng moät soá thích hôïp b) y2 = 20; y3 = 15 ; y4 = 12 c) Coù nhaän xeùt gì veà hai giaù trò töông öùng x1y1, x2y2, x3y3, x4y4 cuûa x vaø y - GV: Giaû söû x vaø y tæ leä nghòch vôùi nhau: . Khi ñoù vôùi moãi giaù trò x1, x2, x3… khaùc 0 cuûa x ta coù moät giaù trò töông öùng cuûa y do ñoù x1y1 = x2y2 = x3y3 = x4y4=……=a c) x1y1 = x2y2 = x3y3 = x4y4 = 60 (baèng heä soá tæ leä) Coù x1y1 = x2y2 Þ Töông töï: x1y1 = x3y3 Þ - GV giôùi thieäu hai tính chaát trong khung (Ñöa leân maøn baûng) - So saùnh vôùi hai tính chaát cuûa hai ñaïi löôïng tæ leä thuaän. - HS ñoïc hai tính chaát Hoaït ñoäng 4: LUYEÄN TAÄP CUÛNG COÁ: Baøi 12 (tr58 SGK) HS laøm Baøi taäp 12 (tr58 SGK) Cho bieát x vaø y laø hai ñaïi löôïng tæ leä nghòch vôùi nhau vaø khi x = 8 thì y = 15 a) Vì x vaø y laø hai ñaïi löôïng tæ leä nghòch Þ . Thay x = 8 vaø y = 15 ta coù a) Tìm heä soá tæ leä a = x.y = 8.15 = 120 b) Haõy bieåu dieãn y theo x c) Tính giaù trò cuûa y khi x = 6 , x = 10 c) Khi x = 6 Þ Khi x = 10 Þ Baøi 13 (Tr58 SGK) Cho bieát x vaø y laø hai ñaïi löôïng tæ leä nghòch. Ñieàn soá thích hôïp vaøo oâ troáng trong baûng sau: x 0,5 -1,2 4 6 y 3 -2 1,5 - GV: Döïa vaøo coät naøo ñeå tính heä soá a? Döïa vaøo coät thöù saùu ta coù: a = 1,5.4 = 6 GV: Neáu coù baûng töø vaø hoäp soá thì cho HS söû duïng. HS leân ñieàn vaøo caùc oâ coøn laïi x 0,5 -1,2 2 -3 4 6 y 12 -5 3 -2 1,5 Baøi 14 trang 58 SGK Caùch 1: (Ñöa ñeà baøi leân maøn hình) Ñeå xaây moät ngoâi nhaø: GV yeâu caàu HS toùm taét ñeà baøi? 35 coâng nhaân heát 168 ngaøy 28 coâng nhaân heát x ngaøy? Cuøng moät coâng vieäc, giöõa soá coâng nhaân vaø soá ngaøy laøm laø hai ñaïi löôïng quan heä theá naøo? Soá coâng nhaân vaø soá ngaøy laøm laø hai ñaïi löôïng tæ leä nghòch. Ta coù: Theo tính chaát cuûa hai ñaïi löôïng tæ leä nghòch , ta coù tæ leä thöùc naøo? Tính x? GV nhaán maïnh vôùi HS: Khi hai ñaïi löôïng tæ leä thuaän Traû lôøi: 28 coâng nhaân xaây nhaø ñoù heát 210 ngaøy. x1 öùng vôùi y1 x2 öùng vôùi y2 Þ Khi hai ñaïi löôïng tæ leä nghòch x1 öùng vôùi y1 x2 öùng vôùi y2 Þ GV coù theå ñöa caùch 2 leân maøn hình ñeå HS tham khaûo Caùch 2: Goïi soá coâng nhaân laø x vaø soá ngaøy laø y Vì naêng suaát laøm vieäc cuûa moãi ngaøy laø nhö nhau neân soá coâng nhaân tæ leä nghòch vôùi soá ngaøy. Do ñoù: Þ a = x.y Thay x = 35; y = 168 vaøo ta coù: a = 35.168 Do ñoù, x = 28 thì - GV cho HS oân taäp vaø so saùnh hai ñaïi löôïng tì leä thuaän vaø tæ leä nghòch veà ñòenh nghóa vaø tính chaát baèng “phieáu hoïc taäp”. GV cho nöõa lôùp phieáu 1 vaø nöõa lôùp phieáu 2 Phieáu 1 Phieáu 2 Ñieàn noäi dung thích hôïp vaøo choã troáng: Ñieàn noäi dung thích hôïp vaøo choã troáng: Neáu hai ñaïi löôïng tæ leä thuaän thì: Neáu hai ñaïi löôïng tæ leä nghòch thì: a)……..hai giaù trò töoông öùng cuûa chuùng laø………… a)……..hai giaù trò töoông öùng cuûachuùng laø………… b) …………hai giaù trì baát kyø cuûa ñaïi löôïng naøy …………. Hai giaù trò töông öùng cuûa hai ñaïi löôïng kia b) …………hai giaù trì baát kyø cuûa ñaïi löôïng naøy baèng………cuûa ……. Hai giaù trò töông öùng cuûa hai ñaïi löôïng kia c) Ñaïi löôïng y lieân heä vôùi ñaïi löôïng x theo coâng thöùc…(k laø haèng soá 0) c) Ñaïi löôïng y lieân heä vôùi ñaïi löôïng theo coâng thöùc…(a laø haèng soá 0) Sau 3 phuùt, GV thu phieáu vaø kieåm tra treân maùy chieáu. HS nhaän xeùt ñaïi dieän hai phieáu hoïc taäp. So saùnh giöõa hai quan heä tæ leä thuaän vaø tæ leä nghòch. Hoaït ñoäng 5: HÖÔÙNG DAÃN VEÀ NHAØ Naém vöõng ñònh nghóa vaø tính chaát cuûa chaát cuûa hai ñaïi löôïng tæ leä nghòch (so saùnh voái tæ leä thuaän). Baøi taäp soá 15 SGK baøi 18, 19, 20. 21, 22 trang 45, 46 SBT. Xem tröôùc §4 moät soá baøi toaùn veà ñaïi löôïng tæ leä nghòch.