Giáo án lớp 4 môn toán tiết 91: Ki-Lô-mét vuông

TUAÀN 19 Tieát : 91 KI-LOÂ-MEÙT VUOÂNG A.Muïc tieâu: Giuùp hs: -Hình thaønh bieåu töôïng veà ñôn vò ño dieän tích ki-loâ-meùt vuoâng. -Bieát ñoïc , vieát ñuùng caùc soá ño dieän tích theo ñôn vò ki-loâ-meùt vuoâng, bieát 1km2 = 1000 000m2 vaø ngöôïc laïi. -Bieát giaûi ñuùng moät soá baøi toaùn coù lieân quan ñeán caùc ñôn vò ño dieän tích : cm2, dm2, m2 vaø km2. B.Ñoà duøng daïy- hoïc: Tranh , aûnh chuïp caùnh ñoàng , khu röøng hoaëc maët hoà, vuøng bieån… C.Caùc hoaït ñoäng daïy-hoïc: 1.Baøi cuõ: “Luyeän taäp chung” 2.Baøi môùi: Giaùo vieân Hoïc sinh Giôùi thieäu baøi: GT-> ghi ñeà HÑ 1: Giôùi thieäu ki-loâ-meùt vuoâng -Giôùi thieäu : Ñeå ño dieän tích lôùn hôn nhö dieän tích thaønh phoá , khu röøng , … ngöôøi ta thöôøng duøng ñôn vò ño dieän tích ki-loâ-meùt vuoâng. -treo tranh , aûnh … laø moät hình vuoâng caïnh daøi 1km. -GT ki-loâ-meùt vuoâng laø dieän tích hình vuoâng coù caïnh daøi 1ki-loâ-meùt . -GT caùch ñoïc vaø vieát ki-loâ-meùt vuoâng. Ki-loâ-meùt vuoâng vieát taét laø km2. 1km2 = 1 000 000m2 HÑ 2: Thöïc haønh Baøi 1: (thi ñua ñieàn keát quaû) -> cuøng hs nhaän xeùt. Baøi 2: (laøm baûng con) .khaéc saâu moái quan heä giöõa caùc ñôn vò km2 vôùi m2 vaø m2 vôùi dm2. Baøi 3:(giaûi vôû) .yeâu caàu hs nhaéc coâng thöùc tính dieän tích hình chöõ nhaät. .caùch vieát ñôn vò ño dieän tích : km2. Baøi 4: (laøm nhoùm) .Gôïi yù höôùng giaûi .cuøng hs nhaän xeùt ,keát luaän. HÑ 3: Cuûng coá ,daën doø -Khaéc saâu moái quan heä caùc ñôn vò ño dieän tích: km2 _ m2, m2 _ dm2. -Chuaån bò -Nhaän xeùt -chuù yù -quan saùt ,hình dung veà dieän tích cuûa khu röøng , hoà , hoaëc caùnh ñoàng. -Ñoïc kó ñeà baøi, laàn löôït hs leân baûng vieáùt keát quaû (4hs). -Giaûi B con ,söûa baøi. -Ñoïc kó ñeà , toùm taét, baøi giaûi -> söûa baøi. -Trao ñoåi yù kieán trong nhoùm, keát luaän .neâu keát quaû -Vaøi hs neâu -“Luyeän taäp” Ruùt kinh nghieäm: Tieát : 92 LUYEÄN TAÄP A.Muïc tieâu: Giuùp hs reøn kó naêng : -Chuyeån ñoåi caùc ñôn vò ño dieän tích . -Tính toaùn vaø giaûi baøi toaùn coù lieân quan ñeán dieän tích theo ñôn vò ño ki-loâ-meùt vuoâng. B.Caùc hoaït ñoäng daïy- hoïc: 1.Baøi cuõ: “Ki-loâ-meùt vuoâng” 2.Baøi môùi: Giaùo vieân Hoïc sinh Giôùi thieäu baøi: GT -> ghi ñeà HÑ 1: Thöïc haønh Baøi1: (laøm baûng con) .khaéc saâu moái quan heä giöõa caùc ñôn vò ño dieän tích . Baøi 2, 4:(giaûi vôû) .y/c hs neâu caùch tìm :Dieän tìm hình chöõ nhaät. Baøi 3, 5: (laømnhoùm) .cuøng hs nhaän xeùt, keát luaän. HÑ 2: Cuûng coá ,daën doø -Moái quan heä giöõa caùc ñôn vò ño dieän tích. .Dieän tích hình chöõ nhaät. -Chuaån bò -Nhaän xeùt -Giaûi B con , söûa baøi -Ñoïc kó ñeà, toùm taét ,baøi giaûi-> söûa baøi. -Trao ñoåi trong nhoùm, neâu keát quaû. -Thi ñua traû lôøi -“Giôùi thieäu hình bình haønh” Ruùt kinh nghieäm: Tieát: 93 GIÔÙI THIEÄU HÌNH BÌNH HAØNH A.Muïc tieâu: Giuùp hs: -Hình thaønh bieåu töôïng veà hình bình haønh. -Nhaän bieát moät soá ñaëc ñieåm cuûa hình bình haønh, töø ñoù phaân bieät ñöôïc hình bình haønh vôùi moät soá hình ñaõ hoïc. B.Ñoà duøng daïy hoïc: Moät soá hình : hình vuoâng , hình chöõ nhaät , hình bình haønh, hình töù giaùc. HS: giaáy keû oâ li. C.Caùc hoaït ñoäng daïy- hoïc: 1.Baøi cuõ: “Luyeän taäp” 2.Baøi môùi: Giaùo vieân Hoïc sinh Giôùi thieäu baøi: GT-> ghi ñeà HÑ 1: Hình thaønh bieåu töôïng veà hình bình haønh. -HD hs quan saùt hình SGK -Giôùi thieäu teân goïi hình bình haønh HÑ 2: Nhaän bieát moät soá ñaëc ñieåm cuûa hình bình haønh -Gôïi yù hs töï phaùt hieän caùc ñaëc ñieåm cuûa hình bình haønh . -Neâu ví duï veà caùc ñoà vaät coù hình daïng laø hình bình haønh. +Nhaän daïng moät soá hình veõ treân baûng phuï. -> cuøng hs nhaän xeùt, keát luaän. HÑ 3: Thöïc haønh Baøi 1: Nhaèm cuûng coá bieåu töôïng veà hình bình haønh . .Söûa baøi, keát luaän. Baøi 2: GT veà caùc caëp caïnh ñoái dieän cuûa hình töù giaùc ABCD. Baøi 3: HD hs veõ hình trong saùch vaøo vôû. . söûa baøi :duøng phaán maøu khaùc nhau ñeå phaân bieät hai ñoaïn thaúng coù saün vaø hai ñoaïn thaúng veõ theâm. HÑ 4: Cuûng coá , daën doø -Ñaëc ñieåm cuûa hình bình haønh. -Chuaån bò -Nhaän xeùt -quan saùt hình veõ trong SGK, nhaän xeùt hình daïng cuûa hình ->hình thaønh bieåu töôïng veà hình bình haønh. -Phaùt bieåu : “Hình bình haønh coù hai caëp caïnh ñoái dieän song song vaø baèng nhau”. -Vaøi hs neâu -Nhaän daïng hình , TLCH -Nhaän daïng vaø neâu ñöôïc hình bình haønh MNPQ coù caùc caëp caïnh ñoái dieän song song vaø baèng nhau. -neâu y/c , laøm baøi, chöõa baøi. -3 hs -“Dieän tích hình bình haønh” Ruùt kinh nghieäm: Tieát : 94 DIEÄN TÍCH HÌNH BÌNH HAØNH A.Muïc tieâu: Giuùp hs : -Hình thaønh coâng thöùc tính dieän tích cuûa hình bình haønh. -Böôùc ñaàu bieát vaän duïng coâng thöùc tính dieän tích hình bình haønh ñeå giaûi caùc baøi taäp coù lieân quan. B.Ñoà duøng daïy hoïc: GV:Caùc maûnh bìa nhö hình veõ SGK. HS: Giaáy keû oâ vuoâng, thöôùc keû, eâ ke, keùo. C.Caùc hoaït ñoäng daïy- hoïc: 1.Baøi cuõ: “Hình bình haønh” 2.Baøi môùi: Giaùo vieân Hoïc sinh Giôùi thieäu baøi: GT -> ghi ñeà HÑ 1: Hình thaønh coâng thöùc tính dieän tích cuûa hình bình haønh. -Veõ treân baûng: hình bình haønh ABCD .AH 2 CD .giôùi thieäu DC laø ñaùy cuûa hbhaønh . AH laø chieàu cao cuûa hình bình haønh -Ñaët vaán ñeà: Tính dieän tích hình bình haønh ABCD ñaõ cho. -Gôïi yù ñeå hs coù theå keû ñöôïc ñöôøng cao AH cuûa hình bình haønh . .caét phaàn tam giaùc ADH vaø gheùp laïi (nhö sgk) ñeå ñöôïc hình bình haønh ABIH. -Yeâu caàu hs nhaän xeùt veà dieän tích hình bình haønh vaø hình chöõ nhaät vöøa taïo thaønh. -Y/c hs nhaän xeùt moái quan heä giöõa caùc yeáu toá cuûa hai hình ñeå ruùt ra coâng thöùc tính dieän tích hìmh bình haønh. .Keát luaän vaø ghi coâng thöùc tính dieän tích hình bình haønh leân baûng: Dieän tích hình bình haønh baèng ñoä daøi ñaùy nhaân vôùi chieàu cao (cuøng moät ñôn vò ño) S = a Ï h HÑ 2: Thöïc haønh Baøi 1: Vaän duïng coâng thöùc tính dieän tích hình bình haønh khi bieát ñoä daøi ñaùy vaø chieàu cao . .cuøng hs nhaän xeùt Baøi 2: Tính dieän tích cuûa hình chöõ nhaät vaø bình haønh (trong töøng tröôøng hôïp). .y/c hs so saùnh caùc keát quaû tìm ñöôïc vaø neâu nhaän xeùt . Baøi 3: Tính dieän tích hình bình haønh (a,b) HÑ 3: Cuûng coá , daën doø -Neâu coâng thöùc tính dieän tích hình bình haønh . .Cho ví duï. -Chuaån bò -Nhaän xeùt tieát hoïc -quan saùt, chuù yù gv giôùi thieäu - chieàu daøi cuûa hcn = caïnh ñaùy cuûa hbh .chieàu roäng cuûa hcn = chieàu cao cuûa hbh -Vaøi hs neâu: Shbh = Shcn - Vaøi hs neâu -Lôùp laøm nhaùp , ñoïc keát quaû. -1 hs leân baûng, lôùp giaûi baûng con. .Shbh = Shcn - Neâu y/c baøi taäp ,giaûi vôû -3 hs neâu. .2hs -“Luyeän taäp” Ruùt kinh nghieäm: Tieát 95 LUYEÄN TAÄP Muïc tieâu: Giuùp hs: -Hình thaønh coâng thöùc tính chu vi cuûa hình bình haønh. -Bieát vaän duïng coâng thöùc tính chu vi vaø dieän tích cuûa hình bình haønh ñeå giaûi caùc baøi taäp coù lieân quan. B. Caùc hoaït ñoäng daïy – hoïc: 1.Baøi cuõ: “Dieän tích hình bình haønh” 2.Baøi môùi: Giaùo vieân Hoïc sinh Giôùi thieäu baøi: GT -> ghi ñeà HÑ 1: Luyeän taäp Baøi 1: Nhaän daïng caùc hình . .Neâu teân caùc caëp caïnh ñoái dieän trong töøng hình. Baøi 2: Vaän duïng coâng thöùc tính dieän tích hình bình haønh khi bieát ñoä daøi ñaùy vaø chieàu cao roài vieát keát quaû vaøo caùc oâ troáng töông öùng. Baøi 3: gv veõ hình bình haønh leân baûng , giôùi thieäu caïnh cuûa hình bình haønh laàn löôït laø a,b roài vieát coâng thöùc tính chu vi hình bình haønh : P = (a+b) Î 2 . Aùp duïng ñeå tính tieáp phaàn a,b. Baøi 4: Vaän duïng coâng thöùc tính dieän tích hình bình haønh trong giaûi toaùn coù lôøi vaên. HÑ 2: Cuûng coá, daën doø -Neâu coâng thöùc tính dieän tích hình bình haønh vaø dieän tích hình chöõ nhaät. -Chuaån bò -Nhaän xeùt -3 hs leân baûng giaûi, lôùp giaûi vôû nhaùp -2 hs leân baûng ñieàn keát quaû vaøo oâ troáng, lôùp giaûi nhaùp -> nhaän xeùt -Lôùp giaûi vôû -> 2hs leân baûng giaûi, lôùp nhaän xeùt. -Lôùp giaûi vôû -> 1hs leân baûng giaûi ,lôùp nhaän xeùt. -3 hs - “Phaân soá” Ruùt kinh nghieäm: TUAÀN 20: Tieát 96 PHAÂN SOÁ A.Muïc tieâu: Giuùp hs: -Böôùc ñaàu nhaän bieát veà phaân soá , veà töû soá vaø maãu soá. -Bieát ñoïc , vieát phaân soá . B.Ñoà duøng daïy hoïc: Caùc moâ hình (sgk). C.Caùc hoaït ñoäng daïy – hoïc: 1.Baøi cuõ: “Luyeän taäp” 2.Baøi môùi: Giaùo vieân Hoïc sinh Giôùi thieäu baøi: GT -> ghi ñeà HÑ 1: Giôùi thieäu phaân soá -HD hs quan saùt moät hình troøn ( SGK) -Neâu caâu hoûi ,thoâng qua traû lôøi ,nhaän bieát ñöôïc : + Hình troøn ñaõ ñöôïc chia thaønh 6 phaàn baèng nhau. + 5 phaàn ( trong 6 phaàn baèng nhau ñoù) ñaõ döôïc toâ maøu. -Neâu : Chia hình troøn thaønh 6 phaàn baèng nhau, toâ maøu 5 phaàn. Ta noùi ñaõ toâ maøu naêm phaàn saùu hình troøn . Naêm phaàn saùu vieát thaønh (vieát soá 5, vieát gaïch ngang, vieát soá 6 döôùi gaïch ngangvaø thaúng coät vôùi soá 5).Ñoïc :naêm phaàn saùu. Ta goïi laø phaân soá. Phaân soá coù töû soá laø 5, maãu soá laø 6. HD hs nhaän ra : MS vieát döôùi gaïch ngang . MS cho bieát hình troøn ñöôïc chia thaønh 6 phaàn baèng nhau. 6 laø soá töï nhieân khaùc 0(MS phaûi khaùc 0). Töû soá vieát treân gaïch ngang. TS ñaõ toâ maøu 5 phaàn baèng nhau. 5 la STN. -Laøm töông töï vôùi caùc phaân soá , , -> Keát luaän: (SGK) HÑ 2: Thöïc haønh Baøi 1: Vieát roài ñoïc phaân soá Baøi 2: Vieát theo maãu Baøi 3: Vieát caùc phaân soá Baøi 4: Ñoïc phaân soá Toå chöùc thaønh troø chôi hoïc taäp. HÑ 3: Cuûng coá , daën doø -Thi ñua cho ví duï veà phaân soá, chæ töû soá vaø maãu soá. -Chuaån bò -Nhaän xeùt -Thoâng qua caâu hoûi hs traû lôøi -vaøi hs ñoïc -vaøi hs nhaéc laïi vaøi hs nhaéc laïi -Töï neâu mnhaän xeùt -Neâu y/c a), b) -> laøm baøi , chöõa baøi - hs laàn löôït leân baûng vieát vaø neâu, lôùp laøm vôû nhaùp. -Laøm vôû toaùn söûa baøi. -Thi ñua ñoïc ñuùng, chæ baïn khaùc ñoïc (neáu ñoïc sai coâ giaùo söûa, ñoïc ñuùng laïi vaø chæ baïn khaùc ñoïc.) -3hs - “Phaân soá vaø pheùp chia soá töï nhieân” Ruùt kinh nghieäm Tieát 97: PHAÂN SOÁ VAØ PHEÙP CHIA SOÁ TÖÏ NHIEÂN A.Muïc tieâu: Giuùp hs : -Pheùp chia moät soá töï nhieân cho moät soá töï nhieân ( khaùc 0) khoâng phaûi bao giôø cuõng coù thöông laø moät soá töï nhieân. -Thöông cuûa pheùp chia soá töï nhieân cho soá töï nhieân( khaùc 0 ) coù theå vieát thaønh moät phaân soá, töû soá laø soá bò chia vaø maãu soá laø soá chia. B.Ñoà duøng daïy hoïc: -Moâ hình ,hình veõ SGK C.Caùc hoaït ñoäng daïy – hoïc: 1. Baøi cuõ: “Phaân soá” 2.Baøi môùi: Giaùo vieân Hoïc sinh Giôùi thieäu baøi: GT -> ghi deà HÑ 1: Neâu töøng vaán ñeà roài höôùng daãn hoïc sinh töï giaûi quyeát vaán ñeà a)gv neâu : “Coù 8 quaû cam, chia ñeàu cho 4 em. Moãi em ñöôïc maáy quaû cam?” -Neâu caâu hoûi khi traû lôøi hs nhaän bieát ñöôïc: Keát quaû cuûa pheùp chia 1 STN cho 1 STN khaùc 0 coù theå laø moät soá töï nhieân. b) Neâu : “ Coù 3 caùi baùnh, chia ñeàu cho 4 em. Hoûi moãi em ñöôïc bao nhieâu phaàn cuûa caùi baùnh?” ->Keát quaû cuûa pheùp chia moät soá töï nhieân cho moät soá töï nhieân khaùc 0 laø moät phaân soá c) Neâu caâu hoûi hs traû lôiø nhaän ra ñöôïc: Thöông cuûa pheùp chia soá töï nhieân cho chia soá töï nhieân ( khaùc 0 ) coù theå vieát thaønh moät phaân soá, töû soá laø soá bò chia, maãu soá laø soá chia. HÑ 2: Thöïc haønh Baøi 1: Vieát thöông cuûa moãi pheùp chia döôùi daïng phaân soá Baøi 2: Vieát theo maõu Baøi 3: a) Vieát theo maãu b) Nhaän xeùt: Moïi soá töï nhieân coù theå vieát thaønh moät phaân soá coù töû soá laø soá töï nhieân ñoù vaø maãu soá baèng 1. HÑ 3: Cuûng coá daën doø -HS nhaän ra vì maãu soá phaûi khaùc 0 (vì khoâng coù pheùp chia cho soá 0) . - Chuaån bò -Nhaän xeùt -Neâu laïi vaán ñeà töï nhaåm ñeå tìm ra: 8:4 = 2( quaû cam) -Nhaéc laïi roài töï neâu caùch chia: Chia moãi baùnh thaønh 4 phaàn baèng nhau, roài chia cho moãi em 1 phaàn , töùc laø caùi baùnh. Sau 3 laàn chia nhö theá , moãi em ñöôïc caùi baùnh (xem hình veõ SGK traû lôøi ) . -TLCH, cho ví duï : 8: 4 = ; …… -Laøm baûng con. Töï laøm baøi, chöõa baøi -Laøm vôû, chöõa baøi -Töï suy nghó caùch giaûi thích. -“Phaân soá vaø pheùp chia soá töï nhieân” ( t t) Ruùt kinh nghieäm: Tieát 98: PHAÂN SOÁ VAØ PHEÙP CHIA SOÁ TÖÏ NHIEÂN A.Muïc tieâu: Giuùp hs: -Nhaän bieát ñöôïc keát quaû cuûa pheùp chia soá töï nhieân cho soá töï nhieân khaùc 0 coù theå vieát thaønh phaân soá ( trong tröôøng hôïp töû soá lôùn hôn maõu soá ). - Böôùc ñaàu bieát so saùnh phaân soá vôùi 1. B.Ñoà duøng daïy hoïc: Söû duïng moâ hình( hình veõ SGK) C.Caùc hoaït ñoäng daïy- hoïc: 1.Baøi cuõ: “Phaân soá vaø pheùp chia soá töï nhieân” 2.Baøi môùi: Giaùo vieân Hoïc sinh Giôùi thieäu baøi: gt -> ghi ñeà HÑ 1: Neâu vaán ñeà vaø giaûi quyeát vaán ñeà a)ví duï 1: (SGK) -Nhaän bieát : Aên 1 quaû cam töùc laø aên 4 phaàn hay quaû cam; aên theâm quaû nöõa, töùc laø aên theâm 1 phaàn, nhö vaäy Vaân ñaõ aên heát taát caû 5 phaàn hay quaû cam. b) ví duï 2 : ( SGK ) Nhaän bieát : Chia ñeàu 5 quaû cam cho 4 ngöôøi thì moãi ngöôøi nhaän ñöôïc quaû cam . c) Nhaän bieát: . ( quaû cam ) laø keát quaû cuûa pheùp chia ñeàu 5 quaû cam cho 4 ngöôøi. Ta coù: 5:4 = . quaû cam goàm 1 quaû cam vaø quaû cam, do ñoù quaû cam nhieàu hôn 1 quaû cam, ta vieát: > 1. Töø ñoù cho hs nhaän xeùt: Phaân soá coù töû soá lôùn hôn maãu soá, phaân soá ñoù lôùn hôn 1. -Töông töï hs neâu ñöôïc : . Phaân soá coù töû soá baèng maãu soá , phaân soá ñoù baèng 1 vaø vieát : = 1 .Phaân soá coù töû soá beù hôn maãu soá ( 1 < 4 ) , phaân soá ñoù beù hôn 1 vaø vieát : < 1. HÑ 2: Thöïc haønh Baøi 1: Vieát thöông cuûa moãi pheùp chia döôùi daïng phaân soá Baøi 2: Nhìn hình veõ SGK hs neâu keát quaû a), b) . Baøi 3: So saùnh moãi phaân soá vôùi 1 HÑ 3: Cuûng coá, daën doø -Nhìn hình veõ neâu phaân soá, so saùnh moãi phaân soá vôùi 1. -Chuaån bò -Nhaän xeùt -Söû duïng ñoà duøng hoïc taäp ñeå theå hieän vaø traû lôøi gôïi yù gv. -Nhìn hình veõ SGK ñeå nhaän bieát . - Ruùt ra nhaän xeùt - Neâu phaân soá -> ruùt ra nhaän xeùt -Laøm baûng con, chöõa baøi - Laøm nhaùp, 2 hs leân baûng söûa - Laøm vaøo vôû, söûa baøi a), b), c) . -Thi ñua traû lôøi -“ Luyeän taäp” Ruùt kinh nghieäm: Tieát 99: LUYEÄN TAÄP A.Muïc tieâu: Giuùp hs: -Cuûng coá moät soá hieåu bieát ban ñaàu veà phaân soá; ñoïc; vieát phaân soá; quan heä giöõa pheùp chia soá töï nhieân vaø phaân soá. -Böôùc ñaàu bieát so saùnh ñoä daøi moät ñoaïn thaúng baèng maáy phaàn ñoä daøi moät ñoaën thaúng khaùc ( tröôøng hôïp ñôn giaûn ). B.Hoaït ñoäng daïy- hoïc: 1.Baøi cuõ: Phaân soá vaø pheùp chia soá töï nhieân” 2.Baøi môùi: Giaùo vieân Hoïc sinh Giôùi thieäu baøi: GT -> ghi ñeà HÑ1: Luyeän taäp Baøi 1: Ñoïc töøng soá ño ñaïi löôïng ( daïng phaân soá) Baøi 2: Vieát caùc phaân soá Baøi 3: Vieát moãi soá töï nhieân sau döôùi daïng phaân soá coù maãu soá baèng 1: a); b); c) Baøi 4: Vieát phaân soá : 1; =1 Baøi 5: Vieát phaân soá töông öùng vôùi hình veõ a); b) HÑ 2: Cuûng coá , daën doø -Thi ñua giaûi BT nhanh , ñuùng -Chuaån bò -Nhaän xeùt - 4 hs - Vieát baûng con, chöõa baøi Vieát vaøo vôû, chöõa baøi -2 nhoùm thi ñua -“Phaân soá baèng nhau” Ruùt kinh nghieäm: Tieát 100: PHAÂN SOÁ BAÈNG NHAU A.Muïc tieâu: Giuùp hs: -Böôùc ñaàu nhaän bieát tính chaát cô baûn cuûa phaân soá. -Böôùc ñaàu nhaän ra söï baèng nhau cuûa hai phaân soá. B.Ñoà duøng daïy hoïc: Caùc baêng giaáy ( hình veõ SGK ) C.Caùc hoaït ñoäng daïy – hoïc: 1.Baøi cuõ: “Luyeän taäp” 2.Baøi môùi: Giaùo vieân Hoïc sinh Giôùi thieäu baøi: gt-> ghi ñeà HÑ 1: Nhaän bieát = vaø töï neâu ñöôïc tính chaát cô baûn cuûa phaân soá -Höôùng daãn hs quan saùt 2 baêng giaáy ( nhö hình veõ SGK ) , neâu caâu hoûi ñeå hs traû lôøi töï nhaän ñöôïc: a) Hai baêng giaáy nhö nhau -Baêng giaáy thöù nhaát ñöôïc chia thaønh 4 phaàn baèng nhau vaø ñaõ toâ maøu 3 phaàn, töùc laø toâ maøu baêng giaáy. - Baêng giaáy thöù hai ñöôïc chia thaønh 8 phaàn baèng nhau vaø ñaõ toâ maøu phaàn, töùc laø toâ maøu baêng giaáy. - baêng giaáy baèng baêng giaáy. -Giôùi thieäu vaø laø 2 phaân soá baèng nhau. -HD ñeå hs töï vieát ñöôïc == vaø == b) Nhaän xeùt: -Cho hs töï neâu keát luaän ( SGK ) vaø gv giôùi thieäu ñoù laø tính chaát cô baûn cuûa phaân soá. HÑ 2: Thöïc haønh Baøi 1: Vieát soá thích hôïp vaøo oâ troáng Cho hs töï laøm roài ñoïc keát quaû Chaúng haïn: = Ta coù: hai phaàn naêm baèng saùu phaàn möôøi laêm. Baøi 2: Tính roài so saùnh keát quaû Baøi 3: Vieát soá thích hôïp vaøo oâ troáng HÑ 3: Cuûng coá , daën doø -Neâu tính chaát cô baûn cuûa phaân soá -Chuaån bò -Nhaän xeùt. -QS vaø traû lôøi caâu hoûi -Nhaän ñöôïc phaân soá baèng phaân soá -Vieát baûng con -Vaøi hs nhaéc laïi nhieàu laàn -Laøm phieáu BT -Laøm baûng con, neâu nhaän xeùt (SGK) -Laøm vôû toaùn , hs töï laøm baøi roài chöõa baøi -Vaøi hs neâu, cho ví duï - “Ruùt goïn phaân soá” Ruùt kinh nghieäm: TUAÀN 21 Tieát 101: RUÙT GOÏN PHAÂN SOÁ A.Muïc tieâu: Giuùp hs: -Böôùc ñaàu nhaän bieát veà ruùt goïn phaân soá vaø phaân soá toái giaûn. -Bieát caùch ruùt goïn phaân soá( trong moät soá tröôøng hôïp ñôn giaûn) B.Caùc hoaït ñoäng daïy hoïc: 1.Baøi cuõ: “Phaân soá baèng nhau” 2.Baøi môùi: Giaùo vieân Hoïc sinh Giôùi thieäu baøi: GT-> ghi ñeà HÑ1: Nhaän bieát theá naøo laø ruùt goïn phaân soá -Neâu vaán ñeà nhö doøng ñaàu cuûa muïc a) (phaàn baøi hoïc SGK) . Cho hs töï caùch giaûi quyeát vaán ñeà vaø giaûi thích ñaõ caên cöù vaøo ñaâu ñeå giaûi quyeát nhö theá. . Chaúng haïn : Töø , theo tính chaát cô baûn cuûa phaân soá coù theå chuyeån thaønh phaân soá coù töû soá vaø maãu soá beù nhö sau: == -Nhaéc laïi nhaän xeùt ñoù roài giôùi thieäu: “Ta noùi raèng phaân soá ñaõ ruùt goïn thaønh phaân soá ” vaø neâu tieáp : “Coù theå ruùt goïn phaân soá ñeå ñöôïc moät phaân soá coù töû soá vaø maãu soá beù ñi maø phaân soá môùi vaãn baèng phaân soá ñaõ cho” -Höôùng daãn hs ruùt goïn phaân soá (nhö SGK) roài giôùi thieäu phaân soá khoâng theå ruùt goïn ñöôïc nöõa (vì 3vaø 4 khoâng cuøng chia heát cho moät soá töï nhieân naøo lôùn hôn 1) neân ta goïi laø phaân soá toái giaûn. -Töông töï , GV höôùng daãn hs ruùt goïn phaân soá HÑ 2: Thöïc haønh Baøi 1: Ruùt goïn phaân soá Baøi 2: a) cho hs giaûi mieäng . b) giaûi vôû Baøi 3: Vieát soá thích hôïp vaøo oâ troáng HÑ 3: Cuûng coá , daën doø -Neâu caùch ruùt goïn phaân soá - Chuaån bò -Nhaän xeùt -Nhaän xeùt veà hai phaân soá vaø (nhö SGK) vaøi hs nhaéc laïi -1 hs leân baûng giaûi -Trao ñoåi ñeå xaùc ñònh caùc böôùc cuûa quaù trình ruùt goïn phaân soá roài neâu nhö SGK-> vaøi hs nhaéc laïi. -Giaûi baûng con baøi a) , söûa baøi. . caù nhaân thi ñua leân baûng giaûi baøi b) -a) 2hs neâu mieäng . b) giaûi vôû , suûa baøi -Trao ñoåi yù kieán ,giaûi vôû , söûa baøi. -Vaøi hs neâu -“Luyeän taäp” Ruùt kinh nghieäm: Tieát 102: LUYEÄN TAÄP A.Muïc tieâu: Giuùp hs: -Cuûng coá vaø hình thaønh kó naêng ruùt goïn phaân soá. - Cuûng coá veà nhaän bieát hai phaân soá baèng nhau. B.Caùc hoaït ñoäng daïy - hoïc: 1.Baøi cuõ: “Ruùt goïn phaân soá” 2.Baøi môùi: Giaùo vieân Hoïc sinh Giôùi thieäu baøi: GT-> ghi ñeà HÑ 1: Luyeän taäp Baøi 1: Ruùt goïn caùc phaân soá Baøi 2; 3: ruùt goïn phaân soá roài traû lôøi theo yeâu caàu cuûa taäp Baøi 4: a) Vieát leân baûng vöøa giôùi thieäu cho hs moät daïng baøi taäp môùi : (ñoïc laø:hai nhaân ba nhaân naêm chia cho ba nhaân naêm nhaân baûy) + Höôùng daãn hs neâu nhaän xeùt veà ñaëc ñieåm cuûa baøi taäp . + Neâu caâu hoûi ñeå khi traû lôøi hs nhaän ñöôïc:tích ôû treân vaø ôû döôùi gaïch ngang ñeàu coù thöøa soá 3 vaø thöøa soá 5. + Cho hs neâu caùch tính vaø höôùng tôùi caùch tính : . Cuøng chia nhaåm tích ôû treân vaø döôùi gaïch ngang cho 3 ñöôïc: . Cuøng chia nhaåm tích ôû treân vaø döôùi gaïch ngang cho 5 ñöôïc: . Keát quaû nhaän ñöôïc laø -Töông töï hs laøm baøi taäp b); c) HÑ 2: Cuûng coá , daën doø -Neâu caùch tính ruùt goïn phaân soá + Thi ñua giaûi tính nhanh veà ruùt goïn phaân soá. -Chuaån bò - Nhaän xeùt - Giaûi baûng con, söûa baøi(tìm caùch ruùt goïn phaân soá nhanh nhaát) -Giaûi vôû, suûa baøi -Nhìn vaøo baøi taäp ñoïc laïi -Trình baøy baøi laøm: = +Neâu laïi caùch tính -Vaøi hs -“Quy ñoàng maãu soá caùc phaân soá” Ruùt kinh nghieäm: Tieát 103: QUY ÑOÀNG MAÃU SOÁ CAÙC PHAÂN SOÁ A.Muïc tieâu: Giuùp hs: -Bieát caùch quy ñoàng maãu soá hai phaân soá (tröôøng hôïp ñôn giaûn) -Böôùc ñaàu bieát thöïc haønh quy ñoàng maãu soá hai phaân soá. B.Caùc hoaït ñoäng daïy-hoïc: 1.Baøi cuõ: “Luyeän taäp” 2.Baøi môùi: Giaùo vieân Hoïc sinh Giôùi thieäu baøi: GT-> ghi ñeà HÑ 1: Tìm caùch quy ñoàng maãu soá hai phaân soá vaø -Giôùi thieäu vaán ñeà: Chaúng haïn : Coù hai phaân soá vaø, laøm theá naøo ñeå tìm ñöôïc hai phaân soá coù cuøng maãu soá, trong ñoù moät phaân soá baèng vaø moät phaân soá baèng ? .Cho hs trao ñoåi yù kieán vaø thaáy caàn phaûi nhaân caû töû soá vaø maãu soá cuûa phaân soá naøy vôùi maãu soá cuûa phaân soá kia ñeå coù: ==; == -Neâu caâu hoûi ñeå khi traû lôøi hs nhaän ra ñaëc ñieåm cuûa caùc phaân soá vaø , chaúng haïn : . Caùc phaân soá vaø ñeàu coù maãu soá laø 15 , töùc laø ñaõ coù cuøng maãu soá . . =; = -Neâu, chaúng haïn: Töø hai phaân soá vaø chuyeån thaønh hai phaân soá coù cuøng maãu soá vaø , trong ñoù = vaø= goïi laø quy ñoàng maãu soá hai phaân soá , 15 goïi laø maãu soá chung cuûa hai phaân soá vaø -Cho hs nhaän xeùt ñeå nhaän ra maãu soá chung (15) chia heát cho caùc maãu soá 3vaø 5 vì 15: 3=5; 15:5=3. -Neâu caâu hoûi ñeå khi traû lôøi hs töï neâu ñöôïc caùch quy ñoàng maãu soá hai phaân soá (SGK). HÑ 2: Thöïc haønh Baøi 1:Quy ñoàng maãu soá caùc phaân soá Baøi 2: Quy ñoàng maãu soá caùc phaân soá HÑ 3: Cuûng coá , daën doø -Neâu caùch quy ñoàng maãu soá caùc phaân soá -Chuaån bò -Nhaän xeùt -Chuù yù -trao ñoåi yù kieán vaø neâu - Vaøi hs nhaéc laïi -Vaøi hs nhaéc laïi ghi nhôù -Giaûi baûng con , söûa baøi - G iaûi vôû , söûa baøi -Vaøi hs neâu - “tieáp theo” Ruùt kinh nghieäm: Tieát 104: QUY ÑOÀNG MAÃU SOÁ CAÙC PHAÂN SOÁ (tieáp theo) A.Muïc tieâu: Giuùp hs: -Bieát quy ñoàng maãu soá hai phaân soá, trong ñoù maãu soá cuûa moät phaân soá ñöôïc choïn laøm maãu soá chung (MSC) - Cuûng coá veà caùch quy ñoàng maãu soá hai phaân soá. B.Caùc hoaït ñoäng daïy –hoïc: 1.Baøi cuõ: “Luyeän taäp” 2.Baøi môùi: Giaùo vieân Hoïc sinh Giôùi thieäu baøi: gt-> ghi ñeà HÑ 1: Tìm caùch quy ñoàng maãu soá hai phaân soá vaø -Cho hs neâu nhaän xeùt veà moái quan heä giöõa hai maãu soá 6 vaø 12 ñeå nhaän ra 62=12 hay 12:6 =2 , töùc laø 12 chia heát cho 6. Neâu caâu hoûi , chaúng haïn : “Coù theå choïn 12 laø MSC ñöôïc khoâng ?” Cho hs nhaän xeùt , chaúng haïn 12chia heát cho 6 (12:6=2) vaø chia heát cho 12 (12: 12=1). Vaäy coù theå choïn 12 laø maãu soá chung . - Cho hs töï quy ñoàng maãu soá ñeå coù : ==vaø giöõ nguyeân phaân soá Nhö vaäy , quy ñoàng maãu soá hai phaân soá vaø ñöôïc hai phaân soá vaø -Neâu caùch quy ñoàng MSC nhaän hs neâu vaø choát : Khi quy ñoàng maãu soá hai phaân soá , trong ñoù maãu soá cuûa moät trong hai phaân soá laø MSC ta laøm nhö sau: +xaùc ñònh MSC +Tìm thöông cuûa maãu soá chung vaø MS cuûa phaân kia. +Laáy thöông tìm ñöôïc nhaân vôùi töû soá vaø maãu soá cuûa phaân soá kia. Gi öõ nguyeân phaân soá coù maãu soá laø MSC. HÑ 2: Thöïc haønh Baøi 1: Quy ñoàng maãu soá caùc phaân soá Baøi 2: Quy ñoàng maãu soá caùc phaân soá Baøi 3: Vieát caùc phaân soá HÑ 3: Cuûng coá ,daën doø -Neâu caùch quy ñoàng maãu soá caùc phaân soá - Chuaån bò -Nhaän xeùt -Vaøi hs neâu -1 hs leân baûng thöïc hieän -Vaøi hs neâu -Vaøi hs nhaéc laïi -Giaûi baûng con, söûa baøi - Giaûi vôû, söûa baøi - 2hs leân baûng giaûi, söûa baøi -Vaøi hs neâu - “Luyyeän taäp” Ruùt kinh nghieäm: Tieát 105: LUYEÄN TAÄP A.Muïc tieâu: Giuùp hs: -Cuûng coá vaø reøn kó naêng quy ñoàng maãu soá hai phaân soá. - Böôùc ñaàu laøm quen vôùi quy ñoàng maãu soá ba phaân soá (tröôøng hôïp ñôn giaûn). B.Caùc hoaït ñoäng daïy- hoïc: 1.Baøi cuõ: “Quy ñoàng maãu soá caùc phaân soá” 2. Baøi môùi: Giaùo vieân Hoïc sinh Giôùi thieäu baøi: gt-> ghi ñeà HÑ 1: Luyeän taäp Baøi 1: Quy ñoàng maãu soá caùc phaân soá Baøi 2: cho hs töï laøm , söûa baøi Baøi 3,4,5: cho hs töï giaûi , söûa baøi Khaéc saâu: Caùch tìm MS chung cuûa hai phaân soá . Caùch tìm MS chung cuûa ba phaân soá “Muoán quy ñoàng MS cuûa ba phaân soá , ta coù theå laáy töû soá vaø maãu soá cuûa töøng phaân soá laàn löôït nhaân vôùi tích caùc maãu soá cuûa hai phaân soá kia”. . Yeâu caàu hs laøm baøi theo maãu phaûi ñuùng maãu. HÑ 2: Cuûng coá, daën doø -Neâu caùch quy ñoàng maãu soá vaø thi giaûi nhanh moät soá baøi _ Chuaån bò - Nhaän xeùt - Thi ñua giaûi BT, HS leân baûng trình baøy, söûa baøi. - Laøm baûng con - Giaûi vôû -Caùc nhoùm thi ñua neâu vaø giaûi ñuùng “So saùnh hai phaân soá cuøng maãu soá” Ruùt kinh nghieäm: TUAÀN 22 Tieát 106: LUYEÄN TAÄP CHUNG A.Muïc tieâu: Giuùp hs cuûng coá khaùi nieäm ban ñaàu veà phaân soá , ruùt goïn phaân soá vaø quy ñoàng maãu soá caùc phaân soá (chuû yeáu laø phaân soá). B.Caùc hoaït ñoäng daïy- hoïc: 1.Baøi cuõ: “Luyeän taäp” 2.Baøi môùi: Giaùo vieân Hoïc sinh Giôùi thieäu baøi: gt-> ghi ñeà HÑ 1: Luyeän taäp Baøi 1: Ruùt goïn caùc phaân soá Hs coù theå ruùt goïn daàn Baøi 2: Phaân soá naøo baèng Hs ruùt goïn caùc phaân soá roài so saùnh Baøi 3: Quy ñoàng maãu soá caùc phaân soá Baøi 4: Nhoùm naøo coù soá ngoâi sao ñaõ toâ maøu Hs nhìn hình veõ a), b), c), d) SGK vaø neâu HÑ 2: Cuûng coá , daën doø -Neâu caùch ruùt goïn phaân soá. . Neâu caùch quy ñoàng maãu soá. -Chuaån bò - Nhaän xeùt - Laøm baûng con, söûa baøi -Giaûi nhaùp, roài neâu keát quaû -Giaûi vôû, söûa baøi - Choïn naøo thích hôïp yeâu caàu ñeà baøi vaø neâu. -Vaøi hs neâu “So saùnh hai phaân soá cuøng maãusoá” Ruùt kinh nghieäm: Tieát 107: SO SAÙNH HAI PHAÂN SOÁ CUØNG MAÃU SOÁ A.Muïc tieâu: Giuùp hs: -Bieát so saùnh hai phaân soá coù cuøng maáu soá. - Cuûng coá veà nhaän bieát moät phaân soá beù hôn hoaëc lôùn hôn 1. B.Ñoà duøng daïy- hoïc: Söû duïng hình veõ trong SGK C.Caùc hoaït ñoäng daïy hoïc: 1.Baøi cuõ: “Luyeän taäp chung” 2.Baøi môùi: Giaùo vieân Hoïc sinh Giôùi thieäu baøi: gt-> ghi ñeà HÑ 1: So saùnh hai phaân soá cuøng maãu soá -Giôùi thieäu hình veõ vaø neâu caâu hoûi : .Veõ ñoaïn thaúng AB. Chia ñoaïn thaúng AB thaønh 5 phaàn baèng nhau (AC= 2 phaàn, AD= 3 phaàn ). .hs nhaän ra vaø traû lôøi: +Ñoä daøi ñoaïn thaúng AC baèng ñoä daøi ñoaïn thaúng AB. +Ñoä daøi ñoaïn thaúng AD baèng ñoä daøi ñoaïn thaúng AB. -So saùnh ñoä daøi cuûa ñoaïn thaúng AC vaø AD : .Töø keát quaû so saùnh hs nhaän bieát -Neâu caùch so saùnh hai phaân soá coù cuøng maãu soá : . Muoán so saùnh hai phaân soá coù cuøng maãu soá ta laøm ntn? (Muoán so saùnh hai phaân soá coù cuøng maãu soá , ta chæ caàn so saùnh hai töû soá : Phaân soá naøo coù töû soá beù hôn thì beù hôn; neáu töû soá baèng nhau thì hai phaân soá ñoù baèng nhau) HÑ 2: Thöïc haønh Baøi 1: So saùnh hai phaân soá Yeâu caàu hs ñoïc vaø giaûi thích khi söûa baøi Baøi 2: a) Nhaän xeùt: ruùt ra phaân soá lôùn hôn 1, beù hôn 1. b) So saùnh caùc phaân soá vôùi 1 Baøi 3: Vieát caùc phaân soá beù hôn 1, coù maãu soá laø 5 vaø töû soá khaùc 0. HÑ 3: Cuûng coá , daën doø -Thi ñua giaûi bt veà so saùnh hai phaân soá cuøng maãu soá. - Chuaån bò - Nhaän xeùt - Quan saùt vaø TLCH - Vaøi hs neâu -HS neâu , vaøi hs nhaéc laïi - hs neâu , vaøi hs nhaéc laïi -Giaûi baûng con, söûabaøi - Laøm nhaùp vaø neâu keát quaû -Giaûi vôû , söûa baøi -Nhoùm thi ñua giaûibt -“Luyeän taäp” Ruùt kinh nghieäm: Tieát 108: LUYEÄN TAÄP A.Muïc tieâu: Giuùp hs: -Cuûng coá veà so saùnh hai phaân soá coù cuøng maãu soá ; so saùnh phaân soá vôùi 1. - Thöïc haønh saép xeáp ba phaân soá coù cuøng maãu soá theo thöù töï töø beù ñeán lôùn. B.Caùc hoaït ñoäng daïy – hoïc: 1.Baøi cuõ: “So saùnh hai phaân soá cuøng maãu soá” 2.Baøi môùi: Giaùo vieân Hoïc sinh Giôùi thieäu baøi: GT-> ghi ñeà HÑ 1: Thöïc haønh Baøi 1: So saùnh hai phaân soá Baøi 2: So saùnh caùc phaân soá vôùi 1 Baøi 3: Vieát caùc phaân soá theo thöù töï töø beù ñeán lôùn HÑ 2: Cuûng coá ,daën doø -Neâu caùch so saùnh hai phaân soá cuøng maãu soá. .Neâu caùch so saùnh caùc phaân soá vôùi 1 -Chuaån bò -Nhaän xeùt - Giaûi baûng con, söûa baøi - Giaûi nhaùp , neâu keát quaû - Giaûi vôû , söûa baøi -Vaøi hs neâu -“So saùnh hai phaân soá khaùc maãu soá” Ruùt kinh nghieäm: Tieát 109: SO SAÙNH PHAÂN SOÁ KHAÙC MAÃU SOÁ A.Muïc tieâu: Giuùp hs: -Bieát so saùnh hai phaân soá khaùc maãu soá( baèng caùch quy ñoàng maãu soá hai phaân soá ñoù) - Cuûng coá veà so saùnh hai phaân soá cuøng maãu soá. B.Ñoà duøng daïy hoïc: Söû duïng hình veõ trong SGK C.Caùc hoaït ñoäng daïy- hoïc: 1.Baøi cuõ: “Luyeän taäp” 2.Baøi môùi: Giaùo vieân Hoïc sinh Giôùi thieäu baøi: gt-> ghi ñeà HÑ 1: So saùnh hai phaân soá khaùc maãu soá -Neâu ví duï: So saùnh hai phaân soá vaø , phaân soá naøo lôùn hôn ? +Phöông aùn thöù nhaát : Laáy hai baêng giaáy nhö nhau.Chia baêng giaáy thöù nhaát thaønh 3 phaàn baèng nhau, laáy hai phaàn, töùc laø laáy baêng giaáy. Chia baêng giaáy thöù hai thaønh 4 phaàn baèng nhau, laáy ba phaàn, töùc laø laáy baêng giaáy(xem hình veõ) -Nhaän xeùt nhaän ra ñoù laø hai phaân soá khaùc maãu soá. - hs trao ñoåi nhoùm ñeà ra phöông aùn giaûi quyeát. - Vaøi hs ,nhaéc laïi -Giaûi baûng con, söûa baøi - Giaûi vôû , söûa baøi -Trình baøy baøi giaûi trong vôû, söûa baøi -Vaøi hs neâu -“Luyeän taäp” .D öïa hình veõ ta thaáy : baêng giaáy ngaén hôn baêng giaáy neân . +Phöông aùn thöù hai: . Quy ñoàng maãu soá hai phaân so á vaø: = = ; = . So saùnh hai phaân soá coù cuøng maãu soá: . Keát luaän: * Gôïi yù hs giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà -Nhaän xeùt hai phöông aùn : + Caû hai phöông aùn ñeàu ñuùng. + Phöông aùn thöù nhaát coù tính tröïc quan + Phöông aùn thöù hai lieân heä kieán thöùc ñaõ hoïc: “So saùnh hai phaân soá cuøng maãu soá”, “quy ñoàng maãu soá hai phaân soá” , ñeå chuyeån vaán ñeà: “So saùnh hai phaân soá khaùc maãu soá” veà tröôøng hôïp ñaõ hoïc laø: “So saùnh hai phaân soá cuøng maãu soá”. ->Keát luaän: (SGK) HÑ 2: Thöïc haønh Baøi 1: So saùnh hai phaân soá Baøi 2: Ruùt goïn roài so saùnh hai phaân soá Baøi 3: HÑ 3: Cuûng coá , daën doø -Muoán so saùnh hai phaân soá khaùc MS talaøm ntn? - Chuaån bò - Nhaän xeùt Ruùt kinh nghieäm: Tieát 110: LUYEÄN TAÄP A.Muïc tieâu: Giuùp hs: -Cuûng coá veà so saùnh hai phaân soá. - Bieát caùch so saùnh hai phaân soá coù cuøng töû soá B.Caùc hoaït ñoäng daïy – hoïc: 1.Baøi cuõ: “So saùnh hai phaân soá khaùc maãu soá” 2.Baøi môùi: Giaùo vieân Hoïc sinh Giôùi thieäu baøi: gt-> ghi ñeà HÑ 1: Thöïc haønh Baøi 1: So saùnh hai phaân soá Baøi 2: So saùnh hai phaân soá baèng hai caùch khaùc nhau +Caùch 1: Quy ñoàng maãu soá hai phaân soá. +Caùch 2: So saùnh caùc phaân soá vôùi 1, roài so saùnh caùc phaân soá vôùi nhau. Baøi 3: So saùnh hai phaân soá coù cuøng töû soá Baøi 4: Vieát caùc phaân soá theo thöù töï töø beù ñeán lôùn b) hs caàn phaûi quy doàng maãu soá , roài xeáp caùc phaân soá theo thöù töï theo y/c ñeà baøi HÑ 2: Cuûng coá , daën doø -Neâu caùch so saùnh phaân soá ( cuøng MS, khaùc MS) -Chuaån bò Nhaän xeùt -Giaûi baûng con, söûa baøi - Giaûi vôû , söûa baøi - Giaûi nhaùp , neâu keát quaû - Giaûi vôû , söûa baøi -Vaøi hs neâu - “Luyeän taäp chung” Ruùt kinh nghieäm: