Giáo án lớp 4 bài 1: Môn lịch sử và địa lý

Ngày tháng năm BAØI 1: MOÂN LÒCH SÖÛ VAØ ÑÒA LÍ I .MUÏC TIEÂU Hoïc xong baøi naøy, HS bieát: -Vò trí ñòa lí, hình daùng cuûa ñaát nöôùc ta. -Treân ñaát nöôùc ta coù nhieàu daân toäc sinh soáng vaø coù chung moät lòch söû, moät Toå quoác. -Moät soá yeâu caàu khi hoïc moân Lòch söû vaø Ñòa lí. II.ÑOÀ DUØNG DAÏY HOÏC -Baûn ñoà Ñòa lí töï nhieân Vieät Nam, baûn ñoà haønh chính Vieät Nam. -Hình aûnh sinh hoaït cuûa moät soá daân toäc ôû moät soá vuøng. III.CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY – HOÏC CHUÛ YEÁU Giôùi thieäu baøi:Böôùc vaøo naêm hoïc lôùp Boán, caùc em seõ ñöôïc laøm quen vôùi hai moân hoïc hoaøn toaøn môùi, ñoù laø moân hoïc gì? Vaø moân hoïc ñoù coù noäi dung ra sao? Baøi hoïc hoâm nay: “Moân Lòch söû vaø Ñòa lí” seõ giuùp cho caùc em hieåu roõ hôn. HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOAÏT ÑOÄNG HOÏC Hoaït ñoäng 1:Laøm vieäc caû lôùp Muïc tieâu: Giuùp HS bieát vò trí ñòa lí, hình daùng cuûa ñaát nöôùc ta. Caùch tieán haønh: GV treo baûn ñoà vaø giôùi thieäu vò trí cuûa ñaát nöôùc ta vaø caùc cö daân ôû moãi vuøng. GV keát luaän:Khi hoïc moân ñòa lí caùc em seõ hieåu bieát hôn veà vò trí ,hình daùng vaø caùc yeáu toá töï nhieân cuûa ñaát nöôùc mình. HS trình baøy laïi vaø xaùc ñònh treân baûn ñoà haønh chính Vieät Nam vò trí tænh, thaønh phoá maø em ñang soáng. Hoaït ñoäng 2:Laøm vieäc nhoùm. Muïc tieâu: Giuùp HS hieåu treân ñaát nöôùc ta coù nhieàu daân toäc sinh soáng vaø coù chung moät lòch söû, moät Toå quoác. Caùch tieán haønh: GV phaùt cho moãi nhoùm HS moät tranh, aûnh -Caùc nhoùm laøm vieäc, sau ñoù trình baøy tröôùc lôùp. Veà caûnh sinh hoaït cuûa moät soá daân toäc naøo ñoù ôû moät vuøng, yeâu caàu HS tìm hieåu vaø moâ taû böùc tranh hoaëc aûnh ño.ù GV keát luaän:Moãi daân toäc soáng treân ñaát nöôùc Vieät Nam coù neùt vaên hoaù rieâng song ñeàu coù cuøng moät Toå quoác, moät lòch söû Vieät Nam. Hoaït ñoäng 3:Laøm vieäc caû lôùp Muïc tieâu:Giuùp HS hieåu vaø töï haøo veà coâng lao xaây döïng, baûo veä Toå quoác cuûa oâng cha ta. Caùch tieán haønh: GV ñaët vaán ñeà:Ñeå Toå quoác ta töôi ñeïp nhö ngaøy hoâm nay, oâng cha ta ñaõ traûi qua haøng ngaøn naêm döïng nöôùc vaø giöõ nöôùc. Em naøo coù theå keå ñöôïc moät söï kieän chöùng minh ñieàu ñoù? HS phaùt bieåu yù kieán. GV keát luaän:Ñeå hieåu roõ hôn truyeàn thoáng cuûa oâng cha ta caùc em phaûi hoïc toát moân Lòch söû. Hoaït ñoäng 4:Laøm vieäc caû lôùp. GV cho HS ñoïc trong SGK vaø traû lôøi caâu hoûi:Ñeå hoïc toát moân Lòch söû vaø Ñòa lí caùc em phaûi chuù yù ñieàu gì? GV keát luaän: höôùng daãn HS caùch hoïc vaø ñöa ra nhöõng ví duï cuï theå. HS traû lôøi Hoaït ñoäng 5: Cuûng coá – daën doø Moân Lòch söû vaø Ñòa lí giuùp caùc em hieåu bieát gì? Em haõy taû sô löôïc caûnh thieân nhieân vaø ñôøi soáng cuûa ngöôøi daân nôi em ôû. Chuaån bò:Laøm quen vôùi baûn ñoà. -HS traû lôøi:Phaàn baøi hoïc. -HS traû lôøi. * RÚT KINH NGHIỆM TIẾT DẠY ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… Tổ trưởng kiểm tra: Ban Giám hiệu ( Duyệt ) Ngày tháng năm BAØI 2: LAØM QUEN VÔÙI BAÛN ÑOÀ I.MUÏC TIEÂU Hoïc xong baøi naøy, HS bieát: -Ñònh nghóa ñôn giaûn veà baûn ñoà. -Moät soá yeáu toá cuûa baûn ñoà: teân, phöông höôùng, tæ leä, kí hieäu baûn ñoà, … -Caùc kí hieäu cuûa moät soá ñoái töôïng ñòa lí theå hieän treân baûn ñoà. II.ÑOÀ DUØNG DAÏY HOÏC Moät soá loaïi baûn ñoà: theá giôùi, chaâu luïc, Vieät Nam,… III.CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY – HOÏC CHUÛ YEÁU HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOAÏT ÑOÄNG HOÏC 1.Baûn ñoà Hoaït ñoäng 1:Laøm vieäc caû lôùp. Muïc tieâu: Giuùp HS hieåu ñònh nghóa ñôn giaûn veà baûn ñoà. Caùch tieán haønh: Böôùc 1: GV treo caùc loaïi baûn ñoà leân baûng theo thöù töï laõnh thoå töø lôùn ñeán nhoû ( theá giôùi, chaâu luïc,Vieät nam,…) -GV yeâu caàu HS ñoïc teân caùc baûn ñoà treo treân baûng. -GV yeâu caàu HS neâu phaïm vi laõnh thoå ñöôïc theå hieän treân moãi baûn ñoà. Böôùc 2: -GV söûa chöõa vaø giuùp HS hoaøn thieän caâu traû lôøi. GV keát luaän:Baûn ñoà laø hình veõ thu nhoû moät khu vöïc hay toaøn boä beà maët traùi ñaát theo moät tæ leä nhaát ñònh. -HS traû lôøi caâu hoûi tröôùc lôùp. Hoat ñoäng 2:Laøm vieäc caù nhaân. Muïc tieâu:Giuùp HS hieåu caùch veõ baûn ñoà. Caùch tieán haønh: GV: Ngaøy nay muoán veõ baûn ñoà, chuùng ta thöôøng phaûi laøm nhö theá naøo? GV söûa chöõa vaø giuùp HS hoaøn thieän caâu traû lôøi. -HS ñoïc SGK traû lôøi. 2.Moät soá yeáu toá cuûa baûn ñoà. Hoaït ñoäng 3:Laøm vieäc theo nhoùm GV yeâu caàu caùc nhoùm ñoïc SGK, quan saùt baûn ñoà treân baûng vaø thaûo luaän tho gôïi yù sau: +Teân baûn ñoà cho ta bieát ñieàu gì? Bieát teân cuûa khu vöïc vaø nhöõng thoâng tin chuû yeáu cuûa khu vöïc ñoù ñöôïc theå hieân treân baûn ñoà. +Treân baûn ñoà, ngöôøi ta thöôøng quy ñònh caùc höôùng Baéc (B), Nam(N), Ñoâng(Ñ), Taây(T) nhö theá naøo? +Chæ caùc höôùng B,N,Ñ,T treân ñoà ñòa lí töï nhieân Vieät Nam (hình 3). Tæ leä baûn ñoà cho em bieát ñieàu gì? +Ñoïc tæ leâ baûn ñoà ôû hình 2 vaø cho bieát 1 xaêng –ti-meùt (cm) treân baûn ñoà öùng vôùi bao nhieâu meùt (m) treân thöïc teá? +Baûng chuù giaûi ôû hình 3 coù nhöõng kí hieäu naøo? Kí hieäu baûn ñoà ñöôïc duøng ñeå laøm gì? GV giaûi thích theâm:Tæ leä baûn ñoà thöôøng ñöôïc bieåu dieãn döôùi daïng tæ soá, laø moät phaân soá luoân coù töû soá laø 1. Maãu soá caøng lôùn thì tæ leä baûn ñoà caøng nhoû. GV keát luaän:Moät soá yeáu toá cuûa baûn ñoà maø caùc em vöøa tìm hieåu ñoù laø teân cuûa baûn ñoà, phöông höôùng, tæ leä vaø kí hieäu baûn ñoà. -Nhìn töø ngoaøi baûn ñoà vaøo thì ôû treân laø höôùng B,ôû döôùi laø höôùng N, beân phaûi laø höôùng Ñ, beân traùi laø höôùng T. -Ñaïi dieän caùc nhoùm leân trình baøy keát quaû laøm vieïc nhoùm tröôùc lôùp. -Caùc nhoùm khaùc boå sung vaø hoaøn thieän. Hoaït ñoäng 4:Thöïc haønh veõ moät soá kí hieäu baûn ñoà. Muïc tieâu:HS bieát veõ moät soá kí hieäu treân baûn ñoà. Caùch tieán haønh: -GV cho HS quan saùt baûng chuù giaûi ôû phaàn 3 vaø veõ kí hieäu moät soá ñoái töôïng ñòa lí. GV cho HS hoaït ñoäng nhoùm ñoâi -HS quan saùt tranh vaø veõ. -1 em veõ kí hieäu, 1em noùi kí hieäu ñoù theå hieän caùi gì vaø ngöôïc laïi. Hoaït ñoäng 5:Cuûng coá –daën doø. Baûn ñoà laø gì? Neâu moät soá yeáu toá treân baûn ñoà? -HS traû lôøi phaàn baøi hoïc Goïi moät soá HS neâu phaàn baøi hoïc. -HS ñoïc baøi. CB:Laøm quen vôùi baûn ñoà (tieáp theo). * RÚT KINH NGHIỆM TIẾT DẠY ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… Ngày tháng năm BAØI 3: LAØM QUEN VÔÙI BAÛN ÑOÀ (Tieáp theo) I. MUÏC TIEÂU: Hoïc xong baøi naøy, HS bieát: -Trình töï caùc böôùc söû duïng baûn ñoà. -Xaùc ñònh ñöôïc 4 höôùng chính (Baéc, Nam, Ñoâng, Taây) treân baûn ñoà theo quy öôùc. -Tìm moät soá ñoái töôïng ñòa lí döïa vaøo baûng chuù giaûi cuûa baûn ñoà. II.ÑOÀ DUØNG DAÏY HOÏC -Baûn ñoà Ñòa lí töï nhieân Vieät Nam. -Baûn ñoà haønh chính Vieät Nam. III.CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY – HOÏC CHUÛ YEÁU HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOAÏT ÑOÄNG HOÏC 3.Caùch söû duïng baûn ñoà Hoaït ñoäng 1:Laøm vieäc caû lôùp Muïc tieâu: Giuùp HS naém ñöôïc trình töï caùc böôùc söû duïng baûn ñoà. Caùch tieán haønh: GV yeâu caàu HS döïa vaøo kieán thöùc cuûa baøi tröôùc, traû lôøi caùc caâu hoûi sau: +Teân baûn ñoà cho ta bieát ñieàu gì? +Döïa vaøo baûng chuù giaûi ôû hình 3 (baøi 2) ñeå ñoïc caùc kí hieäu cuûa moät soá ñoái töôïng trong ñòa lí. +Chæ ñöôøng bieân giôùi phaàn ñaát lieàn cuûa Vieät Nam vôùi caùc nöôùc laùng gieàng treân hình 3 (baøi 2) vaø giaûi thích vì sao laïi bieát ñoù laø bieân giôùi quoác gia? -Caên cöù vaøokí hieäu ôû baûng chuù giaûi. GV goïi HS chæ ñöôøng bieân giôùi phaàn ñaát lieàn cuûa Vieät Nam treân baûn ñoà Ñòa lí töï nhieân Vieät Nam treo treân baûng. GV keát luaän: GV neâu caùc böôùc söû duïng baûn ñoà (nhö SGK ñaõ neâu) vaø höôùng daãn HS caùch chæ baûn ñoà. HS leân baûng trình baøy. 4.Baøi taäp Hoaït ñoäng 2:Thöïc haønh theo nhoùm GV cho HS trong nhoùm laàn löôït laøm caùc baøi taäp a, b trong SGK. -Ñaïi dieän caùc nhoùm trình baøy tröôùc lôùp keát quaû laøm vieäc cuûa nhoùm. -HS caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt , boå sung GV hoaøn thieän caâu traû lôøi cuûa caùc nhoùm. +Caùc nöôùc laùng gieàng cuûa Vieät Nam:Trung Quoác, Laøo, Cam-pu-chia. +Vuøng bieån nöôùc ta laø moät phaàn cuûa bieån Ñoâng. +Quaàn ñaûo cuûa Vieät Nam: Hoaøng Sa, Tröôøng Sa, … +Moät soá ñaûo cuûa Vieät Nam: Phuù Quoác, Coân Ñaûo, Caùt Baø,… +Moät soá soâng chính: soâng Hoàng, soâng Thaùi Bình, soâng Tieàn, soâng Haäu,… Hoaït ñoäng 3:Laøm vieäc caû lôùp Muïc tieâu: Giuùp HS xaùc ñònh ñöôïc 4 höôùng chính (Baéc, Nam, Ñoâng, Taây) treân baûn ñoà theo quy öôùc vaø tìm moät soá ñoái töôïng ñòa lí döïa vaøo baûng chuù giaûi cuûa baûn ñoà. Caùch tieán haønh: -GV treo baûn ñoà haønh chính Vieät Nam leân baûng. -GV yeâu caàu: +Moät HS leân baûng ñoïc teân baûn ñoà vaø chæ caùc höôùng Baéc, Nam, Ñoâng, Taây treân baûn ñoà. +Moät HS leân chæ vò trí cuûa tænh (thaønh phoá) mình ñang soáng treân baûn ñoà. +Moät HS neâu teân nhöõng tænh (thaønh phoá) giaùp vôùi tænh (thaønh phoá )cuûa mình. GV höôùng daãn HS caùch chæ:Ví duï, chæ moät khu vöïc thì phaûi khoanh kín theo ranh giôùi cuûa khu vöïc; chæ moät ñòa ñieåm (thaønh phoá) thì phaûi chæ vaøo kí hieäu chöù khoâng chæ vaøo chöõ ghi beân caïnh; chæ moät doøng soâng phaûi töø ñaàu nguoàn ñeán cöûa soâng. HS leân chæ. HS nhaän xeùt ,boå sung. HS laéng nghe vaø taäp chæ vaøo baûn ñoà trong SGK. Hoaït ñoäng 4:Cuûng coá – daën doø Em haõy neâu caùc böôùc söû duïng baûn ñoà. * Nhaän xeùt tieát hoïc. -HS traû lôøi (phaàn baøi hoïc) -Vaøi HS ñoïc phaàn baøi hoïc. * RÚT KINH NGHIỆM TIẾT DẠY ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… Ngày tháng năm BUOÅI ÑAÀU DÖÏNG NÖÔÙC VAØ GIÖÕ NÖÔÙC (Khoaûng töø 700 naêm TCN ñeán 179 TCN) Baøi 1: NÖÔÙC VAÊN LANG I/ MUÏC TIEÂU: Sau baøi hoïc, HS neâu ñöôïc: Nhaø nöôùc ñaàu tieân trong lòch söû nöôùc ta laø nhaø nöôùc Vaên Lang, ra ñôøi vaøo khoaûng 700 naêm TCN, laø nôi ngöôøi Laïc Vieät sinh soáng. Toå chöùc xaõ hoäi cuûa nhaø nöôùc Vaên Lang goàm 4 taàng lôùp laø: Vua Huøng, caùc laïc töôùng vaø laïc haàu, laïc daân, taàng lôùp thaáp keùm nhaát laø noâ tì. Nhöõng neùt chính veà ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa ngöôøi Laïc Vieät. Moät soá tuïc leä cuûa ngöôøi Laïc Vieät coøn ñöôïc löu giöõ tôùi ngaøy nay. II/ ÑOÀ DUØNG DAÏY – HOÏC: Caùc hình minh hoïa trong SGK, phoùng to neáu coù ñieàu kieän. Baûng phuï vieát saün noäi dung gôïi yù cho caùc hoaït ñoäng (neáu coù theå thì in thaønh phieáu hoïc taäp cho töøng HS). Phieáu thaûo luaän nhoùm, vieát vaøo giaáy khoå A3 hoaëc A2, soá löôïng tuyø theo soá nhoùm. Löôïc ñoà Baéc Boä vaø Baéc Trung Boä ngaøy nay, phoùng to. III/ CAÙC HOÏAT ÑOÄNG DAÏY – HOÏC CHUÛ YEÁU: Hoaït ñoäng daïy Hoaït ñoäng hoïc - Gv neâu: Ngöôøi Vieät ta ai cuõng thuoäc caâu ca dao: Duø ai ñi ngöôïc veà xuoâi Nhôù ngaøy gioã toå muøng 10 thaùng 3. - Gv hoûi: Baïn naøo cho bieát ngaøy gioã toå maø caâu ca dao treân nhaéc ñeán laø ngaøy gioã cuûa ai? - Em coù bieát gì veà caùc vua Huøng? - Gv giôùi thieäu baøi: - Laéng nghe. - Hs: laø ngaøy gioã caùc vua Huøng. - Caùc vua Huøng laø ngöôøi coù coâng döïng nöôùc. - Hs nghe Gv giôùi thieäu baøi. Hoaït ñoäng 1 THÔØI GIAN HÌNH THAØNH VAØ ÑÒA PHAÄN CUÛA NÖÔÙC VAÊN LANG - Gv treo löôïc ñoà Baéc Boä vaø Baéc Trung Boä ngaøy nay, treo baûng phuï vaø neâu yeâu caàu: Haõy ñoïc SGK, xem löôïc ñoà, tranh aûnh ñeå hoaøn thaønh caùc noäi dung sau (noäi dung naøy ghi treân baûng phuï): 1/ Ñieàn thoâng tin thích hôïp vaøo baûng sau: Nhaø nöôùc ñaàu tieân cuûa ngöôøi Laïc Vieät Teân nöôùc Thôøi ñieåm ra ñôøi Khu vöïc hình thaønh 2/ Xaùc ñònh thôøi gian ra ñôøi cuûa nöôùc Vaên Lang treân truïc thôøi gian: CN 0 -2005 - Gv hoûi caû lôùp: + Nhaø nöôùc ñaàu tieân cuûa ngöôøi Laïc Vieät coù teân laø gì ? + Nöôùc Vaên Lang ra ñôøi vaøo khoaûng thôøi gian naøo? + Haõy leân baûng xaùc ñònh thôøi ñieåm ra ñôøi cuûa nöôùc Vaên Lang treân truïc thôøi gian. + Nöôùc Vaên Lang ñöôïc hình thaønh ôû khu vöïc naøo? + Haõy chæ treân löôïc ñoà Baéc Boä vaø Baéc Trung Boä ngaøy nay khu vöïc hình thaønh cuûa nöôùc Vaên Lang. - Gv keát luaän laïi noäi dung cuûa hoaït ñoäng 1: Nhaø nöôùc ñaàu tieân trong lòch söû cuûa daân toäc ta laø nöôùc Vaên Lang. Nöôùc Vaên Lang ra ñôøi vaøo khoaûng 700 naêm TCN treân khu vöïc cuûa song Hoàng, soâng Maõ, soâng Caû, nay laø nôi ngöôøi Laïc Vieät sinh soáng. - Hs ñoïc SGK, quan saùt löôïc ñoà vaø laøm vieäc theo yeâu caàu. - Hs coù theå duøng buùt chì ñeå gaïch chaân caùc phaàn caàn ñieàn vaøo baûng thoáng keâ, hoaëc vieát caùc thoâng tin naøy vaøo vôû. Keát quaû cuûa hoaït ñoäng : 1/ Ñieàn thoâng tin thích hôïp vaøo baûng sau: Nhaø nöôùc ñaàu tieân cuûa ngöôøi Laïc Vieät Teân nöôùc Vaên Lang Thôøi ñieåm ra ñôøi Khoaûng 700 naêm TCN Khu vöïc hình Khu vöïc soâng Hoàng, thaønh soâng Maõ, soâng Caû 2/ Xaùc ñònh thôøi gian ra ñôøi cuûa nöôùc Vaên Lang treân truïc thôøi gian: n. Vaên Lang CN 700 0 2005 - Hs phaùt bieåu yù kieán: + Laø nöôùc Vaên Lang. + Nöôùc Vaên Lang ra ñôøi vaøo khoaûng 700 naêm TCN. + 1 Hs leân baûng xaùc ñònh, Hs caû lôùp theo doõi vaø nhaän xeùt. + Nöôùc Vaên Lang ñöôïc hình thaønh ôû khu vöïc soâng Hoàng, soâng Maõ, soâng Caû. + 1 ñeán 2 hs leân baûng chæ, hs caû lôùp theo doõi vaø nhaän xeùt, sau ñoù 2 hs ngoài caïnh nhau chæ cho nhau xem trong löôïc ñoà cuûa SGK. - Hs nghe keát luaän. Hoaït ñoäng 2: CAÙC TAÀNG LÔÙP TRONG XAÕ HOÄI VAÊN LANG - Gv yeâu caàu hs: Haõy ñoïc SGK vaø ñieàn teân caùc taàng lôùp trong xaõ hoäi Vaên Lang vaøo sô ñoà sau: (Gv veõ saün sô ñoà treân baûng lôùp hoaëc baûng phuï): Caùc taàng lôùp trong xaõ hoäi Vaên Lang: - Gv hoûi: + Xaõ hoäi Vaên Lang coù maáy taàng lôùp, ñoù laø nhöõng taàng lôùp naøo? + Ngöôøi ñöùng ñaàu trong nhaø nöôùc Vaên Lang laø ai? + Taàng lôùp sau vua laø ai? Hoï coù nhieäm vuï gì? + Ngöôøi daân thöôøng trong xaõ hoäi Vaên Lang goïi laø gì? + Taàng lôùp thaáp keùm nhaát trong xaõ hoäi Vaên Lang laø taàng lôùp naøo? Hoïc laøm gì trong xaõ hoäi? - Hs laøm vieäc theo caëp, cuøng veõ sô ñoà vaøo vôû vaø ñieàn, 1 Hs leân baûng ñieàn. Keát quaû hoaït ñoäng: Caùc taàng lôùp trong xaõ hoäi Vaên Lang: Vua Huøng Laïc töôùng , Laïc haàu Laïc daân Noâ tì - Hs xung phong phaùt bieåu yù kieán: + Xaõ hoäi Vaên Lang coù 4 taàng lôùp, ñoù laø vua Huøng, caùc laïc töôùng vaø laïc haàu, laïc daân,noâ tì. + Ngöôøi ñöùng ñaàu trong nhaø nöôùc Vaên Lang laø vua, goïi laø Huøng Vöông. +Taàng lôùp sau vua laø caùc laïc töôùng vaø laïc haàu, hoï giuùp vua Huøng cai quaûn ñaát nöôùc. + Daân thöôøng goïi laø laïc daân. + Taàng lôùp thaáp keùm nhaát trong xaõ hoäi Vaên Lang laø noâ tì, hoï laø ngöôøi haàu haï trong caùc gia ñình ngöôøi giaøu phong kieán. Hoïat ñoäng 3: ÑÔØI SOÁNG VAÄT CHAÁT, TINH THAÀN CUÛA NGÖÔØI LAÏC VIEÄT - Gv treo caùc tranh aûnh veà caùc coå vaät vaø hoaït ñoäng cuûa ngöôøi Laïc Vieät nhö minh hoïa trong SGK (neáu khoâng coù thì yeâu caàu Hs quan saùt hình trong SGK). - Gv giôùi thieäu veà töøng hình, sau ñoù phaùt phieáu thaûo luaän nhoùm cho Hs vaø neâu yeâu caàu: haõy cuøng quan saùt caùc hình minh hoïa vaø ñoïc SGK ñeå ñieàn caùc thoâng tin veà ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa ngöôøi Laïc Vieät vaøo baûng thoáng keâ. - Hs laøm vieäc theo nhoùm, moãi nhoùm töø 6 ñeán 8 hs, thaûo luaän theo yeâu caàu cuûa Gv. Keát quaû thaûo luaän: Ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa ngöôøi Laïc Vieät Saûn xuaát Aên uoáng Maëc vaø trang ñieåm ÔÛ Leã hoäi - Troàng luùa, khoai, ñoã, caây aên quaû, rau, döa haáu. - Nuoâi taèm, öôm tô, deät vaûi. - Ñuùc ñoàng: giaùo, maùc, muõi teân, rìu, löôõi caøy. - Laøm goám. - Ñoùng thuyeàn. - Côm, xoâi. - Baùnh chöng, baùnh daøy. - Uoáng röôïu. - Laøm maém. - Nhuoäm raêng ñen, aên traàu, xaêm mình. - Buùi toùc hoaëc caïo troïc ñaàu. - Phuï nöõ ñeo hoa tai, voøng tay baèng ñaù, ñoàng. - ÔÛ nhaø saøn, - Soáng quaây quaàn thaønh laøng. - Vui chôi nhaûy muùa. - Ñua thuyeàn - Ñaáu vaät. - Gv goïi caùc nhoùm daùn phieáu cuûa mình leân baûng, sau ñoù cho moãi nhoùm trình baøy moät noäi dung tröôùc lôùp. - Gv yeâu caàu: Döïa vaøo baûng thoáng keâ treân, haõy moâ taû moät soá neùt veà cuoäc soáng cuûa ngöôøi Laïc Vieät baèng lôøi cuûa em. Gv hoïi moät soá Hs trình baøy tröôùc lôùp. - Gv nhaän xeùt, tuyeân döông nhöõng hs noùi toát. - Laàn löôït caùc nhoùm baùo caùo, caùc nhoùm khaùc boå sung yù kieán ñeå coù baûng keâ ñaày ñuû nhö treân. - Hs laøm vieäc theo caëp, 2 hs ngoài caïnh noùi cho nhau nghe, coù theå noùi veà moät hoaëc hai maët cuûa cuoäïc soáng maø em thích hoaëc noùi veà taát caû caùc maët. - 2 ñeán 3 hs trình baøy, noäi dung nhö trong SGK / 12,13,14. Hoaït ñoäng 4: PHONG TUÏC CUÛA NGÖÔØI LAÏC VIEÄT - Gv hoûi: haõy keå teân moät soá caâu chuyeän coå tích, truyeàn thuyeát noùi veà caùc phong tuïc cuûa ngöôøi Laïc Vieät maø em bieát. - Gv hoûi: ñòa phöông chuùng ta coøn löu giöõ caùc phong tuïc naøo cuûa ngöôøi Laïc Vieät. - Gv nhaän xeùt vaø khen ngôïi nhöõng hs neâu ñöôïc nhieàu phong tuïc hay. - Hs thaûo luaän caëp ñoâi vaø phaùt bieåu yù kieán: + Söï tích baùnh chöng, baùnh daøy vaøo ngaøy teát. + Söï tích Mai An Tieâm, noùi veà vieäc troàng döa haáu cuûa ngöôøi Laïc Vieät. + Söï tích Sôn Tinh, Thuûy Tinh noùi veà vieäc ñaép ñeâ, trò thuûy cuûa ngöôøi Laïc Vieät. + Söï tích Chöû Ñoàng Töû (hoïc ôû lôùp 3) noùi veà vieäc thôøi Chöû Ñoàng Töû cuûa nhaân daân vuøng soâng Hoàng. +Söï tích traàu cau noùi veà tuïc aên traàu cuûa ngöôøi Vieät… - Hs neâu theo hieåu bieát (caøng nhieàu Hs neâu caøng toát). Ví duï: tuïc aên traàu, troàng luùa, khoai, ñoã, toå chöùc leã hoäi vaøo muøa xuaân coù caùc troø ñua thuyeàn, ñaáu vaät, laøm baùnh chöng, baùnh daøy,… CUÛNG COÁ, DAËN DOØ - Gv neâu: Trong moät laàn ñeán thaêm ñeàn Huøng, Baùc Hoà ñaõ noùi vôí Ñaïi ñoaøn Quaân tieân phong tröôùc khi veà tieáp quaûn thuû ñoâ: “Caùc vua Huøng ñaõ coù coâng döïng nöôùc, Baùc chaùu ta phaûi cuøng nhau giöõ laáy nöôùc”. Em coù suy nghó gì veà caâu noùi cuûa Baùc Hoà? - Hs neâu yù kieán. Gv toång keát giôø hoïc, daën doø Hs veà nhaø hoïc thuoäc phaàn ghi nhôù trang 14 SGK, traû lôøi caùc caâu hoûi cuoái baøi, laøm caùc baøi taäp töï ñaùnh giaù (neáu coù) vaø chuaån bò baøi sau. * RÚT KINH NGHIỆM TIẾT DẠY …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Tổ trưởng kiểm tra: Ban Giám hiệu ( Duyệt ) Ngày tháng năm Baøi 2: NÖÔÙC AÂU LAÏC I/ MUÏC TIEÂU: Sau baøi hoïc, hs neâu ñöôïc: Nöôùc AÂu Laïc ra ñôøi laø söï tieáp noái cuûa nöôùc Vaên Lang; thôøi gian toàn taïi, teân vua, nôi ñoùng ñoâ cuûa nöôùc AÂu Laïc. Nhöõng thaønh töïu cuûa ngöôøi AÂu Laïc (chuû yeáu laø veà maët quaân söï). Ngöôøi AÂu Laïc ñaõ ñoaøn keát choáng quaân xaâm löôïc Trieäu Ñaø nhöng do maát caûnh giaùc neân bò thaát baïi. II/ ÑOÀ DUØNG DAÏY – HOÏC: Caùc hình minh hoïa trong SGK, phoùng to neáu coù ñieàu kieän. Phieáu thaûo luaän nhoùm, vieát vaøo giaáy khoå A3 hoaëc A2, soá löôïng tuøy theo soá nhoùm. Löôïc ñoà Baéc Boä vaø Baéc Trung Boä ngaøy nay, phoùng to. III/ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY – HOÏC CHUÛ YEÁU: Hoaït ñoäng daïy Hoaït ñoäng hoïc KIEÅM TRA BAØI CUÕ – GIÔÙI THIEÄU BAØI - Gv goïi 3 Hs leân baûng, yeâu caàu Hs traû lôøi caùc caâu hoûi 1,2,3 trang 14 SGK. - Gv nhaän xeùt vieäc hoïc baøi ôû nhaø cuûa Hs. - Gv hoûi: caùc em bieát gì veà thaønh Coå Loa, thaønh naøy ôû ñaâu, do ai xaây döïng ? - Gv giôùi thieäu baøi môùi: baøi hoïc tröôùc ñaõ cho caùc em bieát nhaø nöôùc Vaên Lang, vaäy tieáp sau nhaø nöôùc Vaên Lang laø nhaø nöôùc naøo? Nhaø nöôùc naøy coù lieân quan gì ñeán thaønh Coå Loa? Chuùng ta cuøng tìm hieåu qua baøi nöôùc AÂu Laïc. - 3 Hs leân baûng thöïc hieän yeâu caàu, Hs caû lôùp theo doõi vaø nhaän xeùt. - Hs neâu theo hieåu bieát cuûa töøng em. Hoaït ñoäng 1: CUOÄC SOÁNG CUÛA NGÖÔØI LAÏC VIEÄT VAØ NGÖÔØI AÂU VIEÄT - Gv yeâu caàu Hs ñoïc SGK, sau ñoù laàn löôït hoûi caùc caâu hoûi sau: + Ngöôøi AÂu Vieät soáng ôû ñaâu? + Ñôøi soáng cuûa ngöôøi AÂu Vieät coù nhöõng ñieåm gì gioáng vôùi ñôøi soáng cuûa ngöôøi Laïc Vieät? + Ngöôøi daân AÂu Vieät vaø Laïc Vieät soáng vôí nhau nhö theá naøo? - Gv neâu keát luaän: Ngöôøi AÂu Vieät sinh soáng ôû maïn Taây Baéc cuûa nöôùc Vaên Lang, cuoäc soáng cuûa hoï coù nhieàu neùt töông ñoàng vôí cuoäc soáng cuûa ngöôøi Laïc Vieät, ngöôøi AÂu Vieät vaø ngöôøi Laïc Vieät soáng hoøa hôïp vôùi nhau. -Hs ñoïc SGK vaø traû lôøi caâu hoûi: + Ngöôøi AÂu Vieät soáng ôû maïn Taây Baéc cuûa nöôùc Vaên Lang. + Ngöôøi AÂu Vieät cuõng bieát troàng luùa, cheá taïo ñoà ñoàng, bieát troàng troït, chaên nuoâi, ñaùnh caùc nhö ngöôøi Laïc Vieät. Beân caïnh ñoù phong tuïc cuûa ngöôøi AÂu Vieät cuõng gioáng ngöôøi Laïc Vieät. + Hoï soáng hoøa hôïp vôùi nhau. Hoaït ñoäng 2: SÖÏ RA ÑÔØI NÖÔÙC AÂU LAÏC - Gv yeâu caàu Hs thaûo luaän nhoùm theo ñònh höôùng nhö sau: (Vieát saün noäi dung ñònh höôùng treân baûng phuï, hoaëc vieát vaøo phieáu thaûo luaän cho caùc nhoùm): 1/ Vì sao ngöôøi Laïc Vieät vaø ngöôøi AÂu Vieät laïi hôïp nhaát vôùi nhau thaønh moät ñaát nöôùc? (ñaùnh daáu × vaøo oâ troáng tröôùc yù traû lôøi ñuùng nhaát). Ž Vì cuoäc soáng cuûa hoï coù nhöõng neùt töông ñoàng. Ž Vì hoï coù chung moät keû thuø ngoaïi xaâm. Ž Vì hoï soáng gaàn nhau. 2/ Ai laø ngöôøi coù coâng hôïp nhaát ñaát nöôùc cuûa ngöôøi Laïc Vieät vaø ngöôøi AÂu Vieät? ………………………………………… 3/ Nhaø nöôùc cuûa ngöôøi Laïc Vieät vaø ngöôøi AÂu Vieät coù teân laø gì, ñoùng ñoâ ôû ñaâu? Nöôùc……………… ñoùng ñoâ ôû………………………………… - Gv yeâu caàu Hs trình baøy keát quaû thaûo luaän. - Gv hoûi: Nhaø nöôùc tieáp sau nhaø nöôùc Vaên Lang laø nhaø nöôùc naøo? Nhaø nöôùc naøy ra ñôøi vaøo thôøi gian naøo? - Gv keát luaän noäi dung hoaït ñoäng 2. - 3 ñeán 4 Hs thaønh 1 nhoùm, thaûo luaän vôí nhau theo noäi dung ñònh höôùng. - Keát quaû thaûo luaän mong muoán: 1/ Vì sao ngöôøi Laïc Vieät vaø ngöôøi AÂu Vieät laïi hôïp nhaát vôùi nhau thaønh moät ñaát nöôùc? (ñaùnh daáu × vaøo oâ troáng tröôùc yù traû lôøi ñuùng nhaát). Ž Vì cuoäc soáng cuûa hoï coù nhöõng neùt töông ñoàng. Ž Vì hoï coù chung moät keû thuø ngoaïi xaâm. Ž Vì hoï soáng gaàn nhau. 2/ Ngöôøi coù coâng hôïp nhaát ñaát nöôùc cuûa ngöôøi Laïc Vieät vaø ngöôøi AÂu Vieät laø Thuïc Phaùn An Döông Vöông. 3/ Nhaø nöôùc cuûa ngöôøi Laïc Vieät vaø ngöôøi AÂu Vieät laø nöôùc AÂu Laïc, kinh ñoâ ôû vuøng Coå Loa, thuoäc huyeän Ñoâng Anh, Haø Noäi ngaøy nay. - 3 Hs ñaïi dieän trình baøy tröôùc lôùp, Hs coøn laïi theo doõi vaø boå sung yù kieán. - Hs: Nhaø nöôùc tieáp sau nhaø nöôùc Vaên Lang laø nhaø nöôùc AÂu Laïc, ra ñôøi vaøo cuoái theá kæ thöù III TCN. Hoïat ñoäng 3: NHÖÕNG THAØNH TÖÏU CUÛA NGÖÔØI DAÂN AÂU LAÏC - Gv yeâu caàu Hs laøm vieäc theo caëp vôùi ñònh höôùng: haõy ñoïc SGK, quan saùt haønh minh hoïa vaø cho bieát ngöôøi AÂu Laïc ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu gì trong cuoäc soáng: + Veà xaây döïng? + Veà saûn xuaát? + Veà laøm vuõ khí? - Gv yeâu caàu Hs neâu keát quaû thaûo luaän . - Gv hoûi: so saùnh söï khaùc nhau veà nôi ñoùng ñoâ cuûa nöôùc Vaên Lang vaø nöôùc AÂu Laïc? - 2 hs ngoài caïnh nhau trao ñoåi vôùi nhau theo yeâu caàu. Keát quaû hoaït ñoäng toát: + Ngöôøi AÂu Laïc ñaõ xaây döïng ñöôïc kinh thaønh Coå Loa vôùi kieán truùc ba voøng hình oác ñaëc bieät. + Ngöôøi AÂu Laïc söû duïng roäng raõi caùc löôõi caøy baèng ñoàng, bieát kó thuaät reøn saét. + Ngöôøi AÂu Laïc cheá taïo ñöôïc loaïi noû moät laàn baén ñöôïc nhieàu muõi teân. - Moät Hs neâu tröôùc lôùp, caû lôùp theo doõi, boå sung vaø nhaän xeùt. + Hs suy nghó vaø traû lôøi ( coù theå thaûo luaän vôùi nhau) : Nöôùc Vaên Lang ñoùng ñoâ ôû Phong Chaâu laø vuøng röøng nuùi, coøn nöôùc AÂu Laïc ñoùng ñoâ ôû vuøng ñoàng baèng. Gv giôùi thieäu thaønh Coå Loa treân löôïc ñoà khu di tích thaønh Coå Loa: Coå Loa laø vuøng ñaát cao raùo, daân cö ñoâng ñuùc naèm ôû trung taâm cuûa nöôùc AÂu Laïc, laø ñaàu moái giao thoâng ñöôøng thuûy roäng lôùn. Töø nay coù theå theo soâng Hoàng, soâng Ñaùy xuoâi veà vuøng ñoàng baèng, cuõng coù theå leân vuøng röøng nuùi ñoâng baéc qua soâng Caàu, soâng Thöông (GV vöøa giôùi thieäu vöøa chæ treân löôïc ñoà). Chính vì vaäy neân Thuïc Phaùn An Döông Vöông ñaõ choïn ñoùng ñoâ ôû Coå Loa. - Gv: Haõy neâu veà taùc duïng cuûa thaønh Coå Loa vaø noû thaàn. - Gv keát luaän: ngöôøi AÂu Laïc ñaït ñöôïc nhieàu thaønh töïu trong cuoäc soáng, trong ñoù thaønh töïu röïc rôõ nhaát laø veà söï phaùt trieån quaân söï theå hieän ôû vieäc boá trí thaønh Coå Loa vaø cheá taïo noû baén ñöôïc nhieàu muõi teân moät laàn. - Hs quan saùt sô ñoà vaø neâu: Thaønh Coå Loa laø nôi coù theå taán coâng vaø phoøng thuû, vöøa laø caên cöù cuûa thuûy binh. Thaønh laïi phuø hôïp vôùi vieäc söû duïng cung noû, nhaát laø loaïi noû baén ñöôïc nhieàu muõi teân moät laàn maø ngöôøi AÂu Laïc cheá taïo ñöôïc. Hoïat ñoäng 4: NÖÔÙC AÂU LAÏC VAØ CUOÄC XAÂM LÖÔÏC CUÛA TRIEÄU ÑAØ - Gv yeâu caàu Hs ñoïc SGK ñoaïn töø “Töø naêm 207 TCN … phong kieán phöông Baéc”. - Gv neâu yeâu caàu: döïa vaøo SGK, baïn naøo coù theå keå laïi cuoäc khaùng chieán choáng quaân xaâm löôïc Trieäu Ñaø cuûa nhaân daân AÂu Laïc? - Gv hoûi: Vì sao cuoäc xaâm löôïc cuûa quaân Trieäu Ñaø laïi thaát baïi? - Vì sao naêm 179 TCN, nöôùc AÂu Laïc laïi rôi vaøo aùch ñoâ hoä cuûa phong kieán phöông Baéc? - 1 Hs ñoïc tröôùc lôùp, Hs caû lôùp theo doõi trong SGK. - 1 ñeán 2 Hs keå tröôùc lôùp, caû lôùp theo doõi vaø boå sung yù kieán. - Hs: vì ngöôøi daân AÂu Laïc ñoaøn keát moät loøng choáng giaëc ngoaïi xaâm, laïi coù töôùng chæ huy gioûi, vuõ khí toát, thaønh luõy kieân coá. - Vì Trieäu Ñaø duøng keá hoaõn binh, cho con trai laø Troïng Thuûy sang laøm reå cuûa An Döông Vöông ñeå ñieàu tra caùch boá trí löïc löôïng vaø chia reõ noäi boä nhöõng ngöôøi ñöùng ñaàu nhaø nöôùc AÂu Laïc. CUÛNG COÁ, DAËN DOØ - Gv goïi Hs ñoïc phaàn ghi nhôù cuoái baøi. - Gv toång keát giôø hoïc, daën doø Hs veà nhaø hoïc thuoäc ghi nhôù, traû lôøi caùc caâu hoûi cuoái baøi, laøm caùc baøi taäp töï ñaùnh giaù (neáu coù) vaø chuaån bò baøi sau. - 1 Hs ñoïc tröôùc lôùp, caû lôùp theo doõi trong SGK. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY : Ngày tháng năm HÔN MOÄT NGHÌN NAÊM ÑAÁU TRANH GIAØNH LAÏI ÑOÄC LAÄP (TÖØ NAÊM 179 TCN ÑEÁN NAÊM 938) –³—´–³— Baøi 3: NÖÔÙC TA DÖÔÙI AÙCH ÑO HOÄ CUÛA CAÙC TRIEÀU ÑAÏI PHONG KIEÁN PHÖÔNG BAÉC I/ MUÏC TIEÂU: Sau baøi hoïc, hs naém ñöôïc: Thôøi gian nöôùc ta bò caùc trieàu ñaïi phong kieán phöông Baéc ñoâ hoä laø töø naêm 179 TCN ñeán naêm 938. Moät soá chính saùch aùp böùc boùc loät cuûa caùc trieàu ñaïi phong kieán phöông Baéc ñoái vôùi nhaân daân ta. Nhaân daân ta khoâng chòu khuaát phuïc, lieân tuïc ñöùng leân khôûi nghóa ñaùnh ñuoåi quaân xaâm löôïc, giöõ gìn neàn vaên hoùa daân toäc. II/ ÑOÀ DUØNG DAÏY – HOÏC: Phieáu thaûo luaän nhoùm vaø baûng phuï keû saün noäi dung nhö sau: Tình hình nöôùc ta tröôùc vaø sau khi bò caùc trieàu ñaïi phong kieán phöông Baéc ñoâ hoä: Thôøi gian Caùc maët Tröôùc naêm 179 TCN Töø naêm 179 TCN ñeán naêm 938 Chuû quyeàn Kinh teá Vaên hoùa Phieáu hoïc taäp cho töøng Hs coù noäi dung nhö sau (neáu coù theå): Phieáu hoïc taäp: Hoï vaø teân: …………………………………… Caùc cuoäc khôûi nghóa cuûa nhaân daân ta choáng laïi aùch ñoâ hoä cuûa caùc trieàu ñaïi phong kieán phöông Baéc Thôøi gian Caùc cuoäc khôûi nghóa III/ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY – HOÏC CHUÛ YEÁU: Hoïat ñoäng daïy Hoaït ñoäng hoïc KIEÅM TRA BAØI CUÕ – GIÔÙI THIEÄU BAØI MÔÙI: - Gv goïi 3 Hs leân baûng yeâu caàu Hs 1 vaø Hs 2 traû lôøi 2 caâu hoûi cuoái baøi 2; Hs 3 keå laïi cuoäi khaùng chieán choáng quaân xaâm löôïc Trieäu Ñaø cuûa nhaân daân AÂu Laïc. - Gv nhaän xeùt vieäc hoïc baøi ôû nhaø cuûa Hs. - Gv giôùi thieäu baøi môùi: Cuoái baøi hoïc tröôùc, chuùng ta ñaõ bieát naêm 179 TCN, quaân Trieäu Ñaø ñaõ chieám ñöôïc nöôùc AÂu Laïc. Tình hình nöôùc AÂu Laïc sau naêm 179 TCN nhö theá naøo? Chuùng ta cuøng tìm hieåu baøi “Nöôùc ta döôùI aùch ñoâ hoä cuûa caùc trieàu ñaïi phong kieán phöông Baéc. - 3 Hs leân baûng thöïc hieän yeâu caàu. - Hs nghe Gv giôùi thieäu baøi, sau ñoù môû SGK trang 17. Hoaït ñoäng 1: CHÍNH SAÙCH AÙP BÖÙC BOÙC LOÄT CUÛA CAÙC TRIEÀU ÑAÏI PHONG KIEÁN PHÖÔNG BAÉC ÑOÁI VÔÙI NHAÂN DAÂN TA - Gv yeâu caàu Hs ñoïc SGK töø “Sau khi Trieäu Ñaø thoân tính … soáng theo luaät phaùp cuûa ngöôøi Haùn” - Gv hoûi: sau khi thoân tính ñöôïc nöôùc ta, caùc trieàu ñaïi phong kieán phöông Baéc ñaõ thi haønh nhöõng chính saùch aùp böùc, boùc loät naøo ñoái vôùi nhaân daân ta? - Gv yeâu caàu Hs thaûo luaän nhoùm theo yeâu caàu: Tìm söï khaùc bieät veà tình hình nöôùc ta veà chuû quyeàn, veà kinh teá, veà vaên hoùa vaø sau khi bò caùc trieàu ñaïi phong kieán phöông Baéc ñoâ hoä. (Gv treo baûng phuï). - Gv goïi moät nhoùm ñaïi dieän neâu keát quaû thaûo luaän. Gv nhaän xeùt caùc yù kieán cuûa Hs, ghi caùc yù kieán ñuùng leân baûng ñeå hoaøn thaønh baûng so saùnh nhö sau: - Hs ñoïc thaàm SGK. - Hs tieáp noái nhau phaùt bieåu yù kieán ñeán khi ñuû yù thì döøng laïi: + Chuùng chia nöôùc ta thaønh nhieàu quaän, huyeän do chính quyeàn ngöôøi Haùn cai quaûn. + Chuùng baét nhaân daân ta leân röøng saên voi, teâ giaùc, baét chim quyù, ñaün goã traàm, xuoáng bieån moø ngoïc trai, baét ñoài moài, khai thaùc san hoâ ñeå coáng naïp. + Chuùng ñöa ngöôøi Haùn sang ôû laãn vôùi daân ta, baét daân ta phaûi theo phong tuïc cuûa ngöôøi Haùn, hoïc chöõ Haùn, soáng theo phaùp luaät cuûa ngöôøi Haùn. - Hs chia thaønh caùc nhoùm, moãi nhoùm töø 4 ñeán 6 em, thaûo luaän vaø ñieàn keát quaû thaûo luaän vaøo phieáu. -1 Hs ñoïc phieáu tröôùc lôùp, caùc nhoùm khaùc theo doõi vaø boåi sung yù kieán. Tình hình nöôùc ta sau khi bò caùc trieàu ñaïi phong kieán phöông baéc ñoâ hoä: Thôøi gian Caùc maët Tröôùc naêm 179 TCN Töø naêm 179 ñeán naêm 938 Chuû quyeàn Laø moät nöôùc ñoäc laäp Trôû thaønh quaän huyeän phong kieán cuûa phöông Baéc Kinh teá Ñoäc laäp vaø töï chuû Bò phuï thuoäc, phaûi coáng naïp Vaên hoùa Coù phong tuïc taäp quaùn rieâng Phaûi theo phong tuïc cuûa ngöôøi Haùn, hoïc chöõ Haùn, nhöõng nhaân daân ta vaãn giöõ gìn baûn saéc daân toäc Gv keáu luaän veà noäi dung hoaït ñoäng 1: Töø naêm 179 TCN ñeán naêm 938 , caùc trieàu ñaïi phong kieán phöông Baéc noái tieáp nhau ñoâ hoâ nöôùc ta. Chuùng bieán ñaát nöôùc ta töø moät nöôùc ñoäc laäp trôû thaønh moät quaän huyeän cuûa chuùng, vaø thi haønh nieàu chính saùch ap böùc boùc loät taøn khoác khieán nhaân daân ta voâ cuøng cöïc nhuïc. Khoâng chòu khuaát phuïc, nhaân daân ta vaãn giöõ gìn caùc phong truïc truyeàn thoáng, laïi hoïc theâm nhieàu ngheà môùi cuûa ngöôøi daân phöông Baéc, ñoàng thôøi lieân tuïc khôûi nghóa choáng laïi phong kieán phöông Baéc. Hoaït ñoäng 2: CAÙC CUOÄC KHÔÛI NGHÓA CHOÁNG AÙCH ÑO HOÄ CUÛA PHONG KIEÁN PHÖÔNG BAÉC - Gv phaùt phieáu hoïc taäp cho töøng Hs, neáu khoâng coù phieáu thì Gv höôùng daãn Hs keû baûng thoáng keâ vaøo vôû. - Gv neâu yeâu caàu: Haõy ñoïc SGK vaø ñieàn caùc thoâng tin veà caùc cuoäc khôûi nghóa cuûa nhaân daân ta choáng laïi aùch ñoâ hoä cuûa phong kieán phöông Baéc vaøo baûng thoáng keâ. - Gv yeâu caàu Hs baùo caùo keát quaû tröôùc lôùp. - Gv ghi yù kieán cuûa Hs leân baûng ñeå hoaøn thaønh baûng thoáng keâ nhö sau: - Hs nhaän phieáu hoaëc töï keû baûng thoáng keâ theo höôùng daãn. - Hs laøm vieäc caù nhaân. - 1 Hs neâu, Hs khaùc theo doõi vaø boå sung. Caùc cuoäc khôûi nghóa cuûa nhaân daân ta choáng laïi aùch ñoâ hoä cuûa caùc trieàu ñaïi phong kieán phöông Baéc - Gv hoûi: Töø naêm 179 TCN ñeán naêm 938 nhaân daân ta ñaõ coù bao nhieâu cuoäc khôûi nghóa lôùn choáng laïi aùch ñoâ hoä cuûa caùc trieàu ñaïi phong kieán phöông Baéc? - Môû ñaàu cho caùc cuoäc khôûi nghóa aáy laø cuoäc khôûi nghóa naøo? - Cuoäc khôûi nghóa naøo ñaõ keát thuùc hôn moät nghìn naêm ñoâ hoä cuûa caùc trieàu ñaïi phong keán phöông Baéc vaø giaønh laïi ñoäc laäp hoaøn toaøn cho ñaát nöôùc ta? - Vieäc nhaân daân ta lieân tuïc khôûi nghóa choáng laïi aùch ñoâ hoä cuûa caùc trieàu ñaïi phong kieán phöông Baéc noùi leân ñieàu gì? - Coù 9 cuoäc khôûi nghóa lôùn. - Laø khôûi nghóa cuûa Hai Baø Tröng - Khôûi nghóa Ngoâ Quyeàn vôùi chieán thaéng Baïch Ñaèng naêm 938. - Nhaân daân ta coù moät loøng noàng naøn yeâu nöôùc, quyeát taâm, beàn chí ñaùnh giaëc giöõ nöôùc. CUÛNG COÁ – DAËN DOØ: - Gv goïi Hs ñoïc phaàn ghi nhôù cuoái baøi. - Gv toång keát giôø hoïc, daën doø Hs veà nhaø hoïc thuoäc phaàn ghi nhôù, traû lôøi caùc caâu hoûi cuoái baøi vaø chuaån bò baøi sau. - 2 Hs laàn löôït ñoïc tröôùc lôùp, Hs caû lôùp theo doõi trong SGK. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY : Tổ trưởng kiểm tra: Ban Giám hiệu ( Duyệt ) Ngày tháng năm Baøi 4: KHÔÛI NGHÓA HAI BAØ TRÖNG (naêm 40) I/ MUÏC TIEÂU: Sau khi hoïc, Hs coù theå: Neâu ñöôïc nguyeân nhaân Hai Baø Tröng phaát côø khôûi nghóa. Töôøng thuaät ñöôïc treân löôïc ñoà dieãn bieán cuûa cuoäc khôûi nghóa. Hieåu vaø neâu ñöôïc yù nghóa cuûa cuoäc khôûi nghóa: ñaây laø cuoäi khôûi nghóa thaéng lôïi ñaàu tieân sau hôn 200 naêm tröôùc nöôùc ta bò caùc trieàu ñaïi phong kieán phöông Baéc ñoâ hoä. II/ ÑOÀ DUØNG DAÏY – HOÏC: Hình minh hoïa trong SGK, phoùng to neáu coù ñieàu kieän. Löôïc ñoà khu vöïc chính noå ra khôûi nghóa Hai Baø Tröng (phoùng to). Gv vaø Hs tìm hieåu veà teân phoá, teân ñöôøng, ñeàn thôø hoaëc ñòa danh nhaéc ñeán khôûi nghóa Hai Baø Tröng. III/ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY – HOÏC CHUÛ YEÁU: Hoaït ñoäng daïy Hoaït ñoäng hoïc KIEÅM TRA BAØI CUÕ – GIÔÙI THIEÄU BAØI MÔÙI - Gv goïi 3 Hs leân baûng, yeâu caàu Hs traû lôøi 3 caâu hoûi cuoái baøi 3. - Gv nhaän xeùt vieäc hoïc baøi ôû nhaø cuûa Hs. - Gv giôùi thieäu baøi môùi: trong baøi hoïc tröôùc caùc em ñaõ bieát ñeå choáng laïi aùch ñoâ hoä cuûa caùc trieàu ñaïi phong kieán phöông Baéc, nhaân daân ta ñaõ lieân tuïc noåi daäy khôûi nghóa. Baøi hoïc hoân nay chuùng ta cuøng tìm hieåu veà moät trong caùc cuoäc khôûi nghóa aáy, ñoù laø khôûi nghóa Hai Baø Tröng. - 3 Hs leân baûng thöïc hieän. - Hs môû SGK trang 19. Hoaït ñoäng 1 NGUYEÂN NHAÂN CUÛA KHÔÛI NGHÓA HAI BAØ TRÖNG - Gv yeâu caàu Hs ñoïc SGK töø “Ñaàu theá kæ thöù I ... ñeàn nôï nöôùc, traû thuø nhaø”. - Gv giaûi thích caùc khaùi nieäm: + Quaän Giao Chæ: Thôøi nhaø Haùn ñoâ hoä nöôùc ta, vuøng ñaát Baéc Boä vaø Baéc Trung Boä chuùng ñaët laø quaän Giao Chæ. (chæ vuøng ñaát treân baûn ñoà Vieät Nam) + Thaùi Thuù: Laø moät chöùc quan cai trò moät quaän thôøi nhaø Haùn ñoâ hoä nöôùc ta. - Gv yeâu caàu Hs: Haõy thaûo luaän vôùi nhau ñeå tìm nguyeân nhaân cuûa cuoäc khôûi nghóa Hai Baø Tröng. - Gv goïi ñaïi dieän Hs phaùt bieåu yù kieán. - Gv neâu vaán ñeà: Khi tìm hieåu nguyeân nhaân cuûa cuoäc khôûi nghóa Hai Baø Tröng, coù baïn cho raèng Hai Baø Tröng phaát côø khôûi nghóa laø do thaùi thuù Toâ Ñònh gieát cheát choàng cuûa baø Tröng Traéc laø Thi Saùch, coù baïn laïi cho raèng Hai Baø Tröng phaát côø khoûi nghóa laø do caêm thuø giaëc aùp böùc; boùc loät nhaân daân ta ñeán cuøng cöïc. Em ñoàng yù vôùi yù kieán naøo? Vì sao? - 1 Hs ñoïc tröôùc lôùp, Hs caû lôùp theo doõi baøi trong SGK. - Hs nghe Gv giaûi thích. - Hs chia thaønh caùc nhoùm, moãi nhoùm 4 Hs, cuøng ñoïc laïi SGK vaø thaûo luaän theo yeâu caàu. - 1 Hs neâu, Hs caû lôùp theo doõi vaø boå sung. - Hs suy nghó vaø trao ñoåi vôùi nhau, sau ñoù moät soá Hs phaùt bieåu tröôùc lôùp. Gv keát luaän noäi dung hoaït ñoäng 1: Oaùn haän aùch ñoâ hoä cuûa nhaø Haùn, Hai Baø Tröng ñaõ phaát côø khôûi nghóa vaø ñöôïc nhaân daân khaép nôi höôûng öùng. Vieäc thaùi thuù Toâ Ñònh gieát cheát choàng cuûa baø Tröng Traéc laø Thi Saùch caøng laøm cho Hai Baø Tröng taêng theâm quyeát taâm ñaùnh giaëc. Hoaït ñoäng 2: DIEÃN BIEÁN CUÛA CUOÄC KHÔÛI NGHÓA HAI BAØ TRÖNG - Gv treo löôïc ñoà khu vöïc chính noå ra khôûi nghóa Hai Baø Tröng vaø giôùi thieäu: naêm 40, Hai Baø Tröng phaát côø khôûi nghóa; cuoäc khôûi nghóa noå ra treân moät khu vöïc roäng, maïnh meõ, treân löôïc ñoà chæ laø khu vöïc chính cuûa cuoäc khôûi nghóa. - Gv neâu yeâu caàu: Haõy ñoïc SGK vaø xem löôïc ñoà ñeå töôøng thuaät laïi dieãn bieán cuoäc khôûi nghóa cuûa Hai Baø Tröng. (coù theå höôùng daãn Hs duøng buùt chì veõ muõi teân chæ ñöôøng ñi dieãn bieán cuûa cuoäc khôûi nghóa) - Gv yeâu caàu Hs töôøng thuaät tröôùc lôùp. - Gv nhaän xeùt, khen ngôïi nhöõng Hs trình baøy toát. - Hs quan saùt löôïc ñoà. - Hs laøm vieäc caù nhaân, töï töôøng thuaät theo löôïc ñoà SGK. - 2 ñeán 3 Hs leân baûng vöøa chæ löôïc ñoà, vöøa trình baøy, sau moãi laàn Hs trình baøy caû lôùp nhaän xeùt vaø boå sung yù kieán: Cuoäc khôûi nghóa Hai Baø Tröng noå ra vaøo muøa xuaân naêm 40, treân cöûa soâng Haùt Moân, tænh Haø Taây ngaøy nay. Töø ñaây, ñoaøn quaân tieán leân Meâ Linh vaø nhanh choùng laøm chuû Meâ Linh. Sau khi ñaõ laøm chuû Meâ Linh, nghóa quaân tieán xuoáng ñaùnh chieám Coå Loa roài töø Coå Loa taán coâng Luy Laâu, trung taâm cuûa chính quyeàn ñoâ hoä. Bò ñoøn baát ngôø, quaân Haùn thua traän boû chaïy taùn loaïn. Hoaït ñoäng 3: KEÁT QUAÛ VAØ YÙ NGHÓA VUÛA KHÔÛI NGHÓA HAI BAØ TRÖNG. - Gv yeâu caàu Hs caû lôùp ñoïc SGK, sau ñoù laàn löôït hoûi: + Khôûi nghóa Hai Baø Tröng ñaõ ñaït keát quaû nhö theá naøo? + Khôûi nghóa Hai Baø Tröng thaéng lôïi coù yù nghóa nhö theá naøo? + Söï thaéng lôïi cuûa khôûi nghóa Hai Baø Tröng noùi leân ñieàu gì veà tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa nhaân daân ta? - Gv neâu laïi yù nghóa cuûa khôûi nghóa Hai Baø Tröng. - Hs tìm thoâng tin trong SGK vaø traû lôøi : + Trong voøng khoâng ñaày 1 thaùng, cuoäc khôûi nghóa hoaøn toaøn thaéng lôïi. Quaân Haùn boû cuûa, boû vuõ khí, lo chaïy thoaùt thaân. Toâ Ñònh phaûi caûi trang thaønh daân thöôøng laån vaøo ñaùm taøn quaân troán veà nöôùc. + Sau hôn 2 theá kæ bò phong kieán nöôùc ngoaøi ñoâ hoä, töø naêm 179 TCN ñeán naêm 40, laàn ñaàu tieân nhaân daân ta ñaõ giaønh ñöôïc ñoäc laäp. + Nhaân daân ta raát yeâu nöôùc vaø coù truyeàn thoáng baát khuaát choáng giaëc ngoaïi xaâm. Hoaït ñoäng 4: LOØNG BIEÁT ÔN VAØ TÖÏ HAØO CUÛA NHAÂN DAÂN TA VÔÙI HAI BAØ TRÖNG - Gv cho Hs trình baøy caùc maåu truyeän, caùc baøi thô, baøi haùt veà Hai Baø Tröng, trình baøy caùc tö lieäu veà caùc teân ñöôøng, teân phoá, ñeàn thôø Hai Baø Tröng ñaõ söu taàm ñöôïc. - Gv khen ngôïi caùc Hs söu taàm ñöôïc nhieàu tö lieäu, nhaéc Hs caû lôùp goùp tö lieäu laøm thaønh tö lieäu chung vaø truyeàn tay nhau ñeå cuøng tìm hieåu. - Gv neâu: vôùi chieán coâng oanh lieät nhö treân, Hai Baø Tröng ñaõ trôû thaønh hai nöõ anh huøng choáng ngoaïi xaâm ñaàu tieân trong lòch söû nöôùc nhaø. - Hs töøng toå goùp caùc tö lieäu söu taàm ñöôïc thaønh tö lieäu chung cuûa toå. Sau ñoù caùc toå laàn löôït trình baøy tö lieäu cuûa mình tröôùc lôùp. Ví duï ñoïc thô noùi veà Hai Baø Tröng, giôùi thieäu veà moät ngoâi ñeàn thôø Hai Baø Tröng... CUÛNG COÁ – DAËN DOØ: - Gv yeâu caàu Hs ñoïc phaàn ghi nhôù trong SGK. - Gv toång keát giôø hoïc, daën doø Hs veà nhaø hoïc thuoäc baøi, traû lôøi caùc caâu hoûi cuoái baøi, laøm baøi taäp töï ñaùnh giaù (neáu coù) vaø chuaån bò baøi sau. - 1 Hs ñoïc tröôùc lôùp, hs caû lôùp theo doõi trong SGK. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY : Ngày tháng năm Baøi 5: CHIEÁN THAÉNG BAÏCH ÑAÈNG DO NGO QUYEÀN LAÕNH ÑAÏO (naêm 938) I/ MUÏC TIEÂU: Sau baøi hoïc, Hs coù theå: Neâu ñöôïc nguyeân nhaân daãn ñeán traän Baïch Ñaèng. Töôøng thuaät ñöôïc dieãn bieán cuûa traän Baïch Ñaèng. Hieåu vaø neâu ñöôïc yù nghóa cuûa traän Baïch Ñaèng ñoái vôùi lòch söû daân toäc: Chieán thaéng Baïch Ñaèng vaø vieäc Ngoâ Quyeàn xöng vöông ñaõ chaám döùt hoaøn toaøn thôøi kì hôn moät nghìn naêm nhaân daân ta soáng döôùi aùch ñoâ hoä cuûa phong kieán pöông Baéc vaø môû ra thôøi kì ñoäc laäp laâu daøi cho daân toäc. II/ ÑOÀ DUØNG DAÏY – HOÏC : Hình minh hoïa trong SGK, phoùng to neáu coù ñieàu kieän. Gv vaø Hs tìm hieåu veà teân phoá, teân ñöôøng, ñeàn thôø hoaëc ñòa danh nhaéc ñeán chieán thaéng Baïch Ñaèng. III/ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY – HOÏC CHUÛ YEÁU: Hoaït ñoäng daïy Hoaït ñoäng hoïc KIEÅM TRA BAØI CUÕ – GIÔÙI THIEÄU BAØI MÔÙI: - Gv goïi 2 hs leân baûng, yeâu caàu Hs traû lôøi 2 caâu hoûi cuoái baøi 2. - Gv nhaän xeùt vieäc hoïc baøi ôû nhaø cuûa Hs. - Gv treo hình 1, trang 22 SGK leân baûng (neáu coù) vaø hoûi: Em coù thaáy nhöõng gì qua böùc tranh treân? - 2 Hs leân baûng thöïc hieän yeâu caàu. - Hs: Nhöõng chieán coïc nhoïn tua tuûa treân maët soâng, nhöõng chieác thuyeàn nhoû ñang lao ñi vun vuùt, nhöõng ngöôøi lính vung göôm ñaùnh chieám thuyeàn lôùn. - Gv giôùi thieäu: Caûnh trong tranh moâ taû moät traän ñaùnh noåi tieáng trong lòch söû choáng giaëc ngoaïi xaâm cuûa nöôùc ta hôn moät nghìn naêm tröôùc. Vaäy ñoù laø traän ñaùnh naøo? Xaûy ra ôû ñaâu? Dieãn bieán, keát quaû vaø yù nghóa cuûa noù nhö theá naøo? Chuùng ta cuøng tìm hieåu qua baøi hoïc hoâm nay. Hoïat ñoäng 1: TÌM HIEÅU VEÀ CON NGÖÔØI NGO QUYEÀN - Gv yeâu caàu Hs ñoïc SGK vaø tìm hieåu veà Ngoâ Quyeàn theo ñònh höôùng: + Ngoâ Quyeàn laø ngöôøi ôû ñaâu? + OÂng laø ngöôøi nhö theá naøo? + OÂng laø con reå cuûa ai? - Gv yeâu caàu Hs phaùt bieåu yù kieán. - Hs laøm vieäc caù nhaân ñeå ruùt ra hieåu bieát veà Ngoâ Quyeàn: + Ngoâ Quyeàn laø ngöôøi ôû Ñöôøng Laâm, Haø Taây. + Ngoâ Quyeàn laø ngöôøi coù taøi, yeâu nöôùc. + OÂng laø con reå cuûa Döông Ñình Ngheä, ngöôøi ñaõ taäp hôïp quaân daân ta ñöùng leân ñaùnh ñuoåi boïn ñoâ hoä Nam Haùn, giaønh thaéng lôïi naêm 931. - Moät soá Hs neâu nhöõng hieåu bieát cuûa mình veà Ngoâ Quyeàn, ngoaøi nhöõng thoâng tin trong SGK, hs coù theå ñöa theâm thoâng tin mình tìm hieåu ñöôïc. Hoaït ñoäng 2: TRAÄN BAÏCH ÑAÈNG - Gv chia Hs thaønh caùc nhoùm nhoû, yeâu caàu Hs thaûo luaän nhoùm theo ñònh höôùng: + Vì sao coù traän Baïch Ñaèng? + Traän Baïch Ñaèng dieãn ra ôû ñaâu? Khi naøo? + Ngoâ Quyeàn ñaõ duøng keá gì ñeå ñaùnh giaëc? + Keát quaû cuûa traän Baïch Ñaèng? - Gv goïi ñaïi dieän caùc nhoùm trình baøy noäi dung thaûo luaän. - Gv toå chöùc cho 2 ñeán 3 Hs thi töôøng thuaät laïi traän Baïch Ñaèng. - Gv nhaän xeùt vaø tuyeân döông Hs töôøng thuaät toát. - Hs chia thaønh caùc nhoùm, moãi nhoùm töø 4 ñeán 6 hs thaûo luaän. Keát quaû thaûo luaän toát: + Vì Kieàu Coâng Tieãn gieát cheát Döông Ñình Ngheä neân Ngoâ Quyeàn ñem quaân ñi baùo thuø. Coâng Tieãn ñaõ cho ngöôøi sang caàu cöùu nhaø Nam Haùn, nhaân côù ñoù nhaø Nam Haùn ñem quaân sang xaâm chieám nöôùc ta. Bieát tin, Ngoâ Quyeàn baét gieát Kieàu Coâng Tieãn vaø chuaån bò ñoùn ñaùnh giaëc xaâm löôïc. + Traän Baïch Ñaèng dieãn ra treân cöûa soâng Baïch Ñaèng, ôû tænh Quaûng Ninh cuoái naêm 938. + Ngoâ Quyeàn ñaõ duøng keá choân coïc goã ñaàu nhoïn xuoáng nôi hieåm yeáu ôû cöûa soâng Baïch Ñaèng ñeå ñaùnh giaëc. Quaân Nam Haùn ñeán cöûa soâng vaøo luùc thuûy trieàu leân, nöôùc daâng cao che laáp caùc coïc goã. Ngoâ Quyeàn cho thuyeàn nheï bôi ra khieâu chieán, vöøa ñaùnh vöøa lui nhöû cho ñòch vaøo baõi coïc. Chôø luùc thuûy trieàu xuoáng, khi haøng ngaøn coïc goã nhoâ leân, quaân ta mai phuïc saün 2 beân bôø soâng ñoå ra ñaùnh quyeát lieät. Giaëc hoát hoaûng quay thuyeàn boû chaïy thì va vaøo coïc nhonï. Thuyeàn giaëc caùi thì thuûng, caùi vöôùng coïc neân khoâng tieán, khoâng luøi ñöôïc. + Quaân Nam Haùn cheát quaù nöûa, Hoaèng Thaùo töû traän. Cuoäc xaâm löôïc cuûa quaân Nam Haùn hoaøn toaøn thaát baïi. - 4 Hs laàn löôït baùo caùo cho 4 nhoùm, caùc Hs khaùc theo doõi vaø nhaän xeùt, boå sung yù kieán. - Hs töôøng thuaät tröôùc lôùp, coù söû duïng tranh minh hoïa, caû lôùp theo doõi vaø bình choïn baïn töôøng thuaät hay nhaát. Hoaït ñoäng 3: YÙ NGHÓA CUÛA CHIEÁN THAÉNG BAÏCH ÑAÈNG - Gv hoûi: Sau chieán thaéng Baïch Ñaèng, Ngoâ Quyeàn ñaõ laøm gì? - Theo em, chieán thaéng Baïch Ñaèng vaø vieäc Ngoâ Quyeàn xöng vöông coù yù nghóa nhö theá naøo ñoái vôùi lòch söû daân toäc ta? - Gv: Vôùi chieán coâng hieån haùch nhö treân, nhaân daân ta ñôøi ñôøi nhôù ôn cuûa Ngoâ Quyeàn. Khi oâng maát, nhaân daân ta ñaõ xaây laêng ñeå töôûng nhôù oâng ôû Ñöôøng Laâm, Haø Taây. - Sau chieán thaéng Baïch Ñaèng, muøa xuaân 939, Ngoâ Quyeàn xöng vöông vaø choïn Coå Loa laøm kinh ñoâ. - Hs traû lôøi (nhö SGK). RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY : Tổ trưởng kiểm tra: Ban Giám hiệu ( Duyệt ) Ngày tháng năm Baøi 6: OÂN TAÄP I/ MUÏC TIEÂU: Sau baøi hoïc, Hs bieát: Töø baøi 1 ñeán baøi 5 hoïc 2 giai ñoïan lòch söû: Buoåi ñaàu döïng nöôùc vaø giöõ nöôùc; hôn moät nghìn naêm ñaáu tranh giaønh laïi ñoäc laäp. Keå teân caùc söï kieän lòch söû tieâu bieåu trong hai thôøi kì naøy roài theå hieän noù treân truïc vaø baêng thôøi gian. Keå laïi baèng lôøi hoaëc hình veõ moät trong ba noäi dung: ñôøi soáng ngöôøi Laïc Vieät döôùi thôøi Vaên Lang; Khôûi nghóa Hai Baø Tröng; Chieán thaéng Baïch Ñaèng. II/ ÑOÀ DUØNG DAÏY – HOÏC: Baêng vaø truïc thôøi gian. Phieáu hoïc taäp cho Hs. Caùc hình minh hoïa cho muïc tieâu 3 (neáu coù). III/ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY – HOÏC CHUÛ YEÁU: Hoaït ñoäng daïy Hoaït ñoäng hoïc KIEÅM TRA BAØI CUÕ – GIÔÙI THIEÄU BAØI MÔÙI - Gv goïi 2 Hs leân baûng, yeâu caàu Hs traû lôøi caâu hoûi cuoái baøi 2. - Gv nhaän xeùt vieäc hoïc baøi ôû nhaø cuûa Hs. - 2 Hs leân baûng thöïc hieän yeâu caàu. - Gv giôùi thieäu baøi: Trong giôø hoïc naøy, caùc em seõ cuøng oân laïi caùc kieán thöùc lòch söû hoïc töø baøi 1 ñeán baøi 5. Hoaït ñoäng 1: Hai giai ñoïan ñaàu tieân trong lòch söû daân toäc - Gv yeâu caàu Hs ñoïc yeâu caàu 1 trong SGK, trang 24. - Gv yeâu caàu Hs laøm baøi, Gv veõ baêng thôøi gian leân baûng. - Hs ñoïc. - Töøng caù nhaân Hs veõ baêng thôøi gian vaøo vôû vaø ñieàn teân hai giai ñoïan lòch söû ñaõ hoïc vaøo choã chaám. Keát quaû laøm vieäc ñuùng: Buoåi ñaàu döïng nöôùc vaø giöõ nöôùc Hôn moät nghìn naêm ñaáu tranh giaønh laïi ñoäc laäp Khoaûng 700 naêm Naêm 179 CN Naêm 938 - Gv goïi 1 hs leân ñieàn teân caùc giai ñoïan lòch söû ñaõ hoïc vaøo baêng thôøi gian treân baûng. - Gv hoûi: Chuùng ta ñaõ hoïc nhöõng giai ñoaïn lòch söû naøo cuûa lòch söû daân toäc, neu thôøi gian cuûa töøng giai ñoaïn. - Gv nhaän xeùt vaø yeâu caàu Hs ghi nhôù hai giai ñoaïn lòch söû treân. - 1 Hs leân baûng, Hs caû lôùp nhaän xeùt. - Hs vöøa chæ treân baêng thôøi gian vöøa traû lôøi: Giai ñoaïn thöù nhaát laø Buoåi ñaàu döïng nöôùc vaø giöõ nöôùc, giai ñoaïn naøy baét ñaàu töø khoaûng 700 naêm TCN vaø keùo daøi ñeán naêm 179 TCN; giai ñoaïn thöù hai laø Hôn moät nghìn naêm ñaáu tranh giaønh laïi ñoäc laäp, giai ñoaïn naøy baét ñaàu töø naêm 179 TCN ñeán naêm 938. Hoaït ñoäng 2: CAÙC SÖÏ KIEÄN LÒCH SÖÛ TIEÂU BIEÅU - Gv goïi 1 Hs ñoïc yeâu caàu 2, SGK. - Gv yeâu caàu Hs laøm vieäc theo caëp ñeå thöïc hieän yeâu caàu cuûa baøi. - Gv veõ truïc thôøi gian vaø ghi caùc moác thôøi gian tieâu bieåu leân baûng. - Hs ñoïc tröôùc lôùp. - 2 Hs ngoài caïnh nhau thaûo luaän vôùi nhau vaø keû truïc thôøi gian vaø ghi caùc söï kieän tieâu bieåu theo moác thôøi gian vaøo moät tôø giaáy. Keát quaû thaûo luaän toát: Nöôùc Vaên Lang Nöôùc AÂu Laïc rôi Chieán thaéng ra ñôøi vaøo tay Trieäu Ñaø Baïch Ñaèng Khoaûng Naêm 179 CN Naêm 938 700 naêm - Gv yeâu caàu ñaïi dieän Hs baùo caùo keát quaû thaûo luaän. - Gv keát luaän veà baøi laøm ñuùng vaø yeâu caàu Hs ñoåi cheùo phieáu ñeå kieåm tra baøi laãn nhau. - 1 nhoùm leân baûng baùo caùc, Hs caû lôùp theo doõi vaø nhaän xeùt. Hoaït ñoäng 3: THI HUØNG BIEÄN - Gv chia lôùp thaønh 3 nhoùm, ñaët teân cho caùc nhoùm sau ñoù phoå bieán yeâu caàu cuoäc thi: + Moãi nhoùm chuaån bò moät baøi thi huøng bieän theo chuû ñeà: * Nhoùm 1: Keå veà ñôøi soáng ngöôøi Laïc Vieät döôùi thôøi Vaên Lang. * Nhoùm 2: Keå veà khôûi nghóa Hai Baø Tröng. * Nhoùm 3: Keå veà chieán thaéng Baïch Ñaèng. + Moãi nhoùm cöû moät baïn laøm ban giaùm khaûo. + Yeâu caàu cuûa baøi noùi: Ñaày ñuû, ñuùng, troâi chaûy, coù hình minh hoïa caøng toát, khuyeán khích caùc nhoùm coù nhieàu baïn noùi, moãi baïn noùi veà moät phaàn. - Gv toå chöùc cho Hs thi noùi tröôùc lôùp. - Gv yeâu caàu ban giaùm khaûo nhaän xeùt, sau ñoù tuyeân döông nhoùm noùi toát. - Hs chia nhoùm theo yeâu caàu. + Moãi nhoùm chuaån bò theo höôùng daãn: * Nhoùm 1: Noäi dung caàn neâu ñuû caùc maët saûn xuaát, aên, maëc, ôû, ca haùt, leã hoäi trong cuoäc soáng cuûa ngöôøi Laïc Vieät döôùi thôøi Vaên Lang. *Nhoùm 2: Caàn neâu roõ thôøi gian, nguyeân nhaâ, dieãn bieán, keát quaû vaø yù nghóa cuûa khôûi nghóa Hai Baø Tröng. *Nhoùm 3: Caàn neâu roõ thôøi gian, nguyeân nhaân, dieãn bieán, keát quaû vaø yù nghóa cuûa chieán thaéng Baïch Ñaèng. - Ñaïi dieän caùc nhoùm trình baøy tröôùc lôùp, caû lôùp theo doõi vaø nhaän xeùt. CUÛNG COÁ – DAËN DOØ: - Gv toång keát giôø hoïc, daën doø Hs ghi nhôù caùc söï kieän lòch söû tieâu bieåu trong hai giai ñoïan lòch söû vöøa hoïc, laøm caùc baøi taäp töï ñaùnh giaù (neáu coù), tìm hieåu tröôùc veà Ñinh Boä Lónh. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY : Tổ trưởng kiểm tra: Ban Giám hiệu ( Duyệt ) Ngày tháng năm BUOÅI ÑAÀU ÑOÄC LAÄP (TÖØ NAÊM 938 ÑEÁN NAÊM 1009) –³—²–²— Baøi 7: ÑINH BOÄ LÓNH DEÏP LOAÏN 12 SÖÙ QUAÂN I/ MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC: Sau baøi hoïc, Hs neâu ñöôïc: Sau khi Ngoâ Quyeàn maát nöôùc, ñaát nöôùc rôi vaøo caûnh loaïn laïc do caùc theá luïc phong kieán tranh giaønh quyeàn löïc gaây ta chieán tranh lieân mieân, ñôøi soáng nhaân daân voâ cuøng cöïc khoå. Ñinh Boä Lónh ñaõ coù coâng taäp hôïp nhaân daân deïp loaïn, thoáng nhaát laïi ñaát nöôùc (naêm 968). II/ ÑOÀ DUØNG DAÏY – HOÏC: Caùc hình trong SGK, phoùng to neáu coù ñieàu kieän. Baûn ñoà Vieät Nam. Phieáu hoïc taäp cho Hs. Hs söu taàm caùc tö lieäu veà Ñinh Boä Lónh. III/ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY – HOÏC CHUÛ YEÁU: Hoaït ñoäng daïy Hoaït ñoäng hoïc KIEÅM TRA BAØI CUÕ – GIÔÍ THIEÄU BAØI MÔÙI - Gv goïi 3 Hs leân baûng, yeâu caàu Hs traû lôøi caùc caâu hoûi: + Neâu teân hai giai ñoïan lòch söû ñaàu tieân trong lòch söû nöôùc ta, moãi giai ñoaïn baét ñaàu töø naêm naøo ñeán naêm naøo? + Khôûi nghóa Hai Baø Tröng noå ra vaøo thôøi gian naøo vaø coù yù nghóa nhö theá naøo ñoái vôùi lòch söû daân toäc? + Chieán thaéng Baïch Ñaèng xaûy ra vaøo thôøi gian naøo vaø coù yù nghóa nhö theá naøo ñoái vôùi lòch söû daân toäc? - Gv nhaän xeùt vaø cho ñieåm Hs. - 3 Hs leân baûng thöïc hieän yeâu caàu. Hs caû lôùp theo doõi vaø nhaän xeùt. - Gv giôùi thieäu baøi: Chieán thaéng Baïch Ñaèng vaø vieäc Ngoâ Quyeàn xöng vöông ñaõ chaám döùt hôn moät nghìn naêm nöôùc ta bò phong kieán phöông Baéc ñoâ hoâ. Theá nhöng, sau khi Ngoâ Quyeàn maát, ñaát nöôùc laïi rôi vaøo caûnh loaïn laïc chieán tranh lieân mieân, nhaân daân voâ cuøng cöïc khoå. Trong hoaøn caûnh ñoù, caàn phaûi thoáng nhaát ñaát nöôùc. Vaäy ai laø ngöôøi ñaõ laøm ñöôïc ñieàu naøy? Chuùng ta cuøng tìm hieåu qua baøi hoïc hoâm nay. Hoïat ñoäng 1: TÌNH HÌNH ÑAÁT NÖÔÙC SAU KHI NGO QUYEÀN MAÁT - Gv yeâu caàu Hs ñoïc SGK vaø traû lôøi caâu hoûi: Sau khi Ngoâ Quyeàn maát, tình hình nöôùc ta nhö theá naøo? - Gv keát luaän veà tình hình ñaát nöôùc sau khi Ngoâ Quyeàn maát vaø neâu vaán ñeà: Yeâu caàu böùc thieát trong hoaøn caûnh ñoù laø phaûi thoáng nhaát ñaát nöôùc veà moät moái. - Hs laøm vieäc caù nhaân ñeå tìm hieåu. Sau ñoù xung phong phaùt bieåu yù kieán. Sau khi Ngoâ Quyeàn maát, trieàu ñình luïc ñuïc tranh nhau ngai vaøng. Caùc theá löïc phong kieán ñòa phöông noåi daäy, chia caét ñaát nöôùc thaønh 12 vuøng ñaùnh nhau lieân mieân. Daân chuùng phaûi ñoå maùu voâ ích, ruoäng ñoàng bò taøn phaù, coøn quaân thuø thì laêm le ngoaøi bôø coõi. Hoïat ñoäng 2: ÑINH BOÄ LÓNH DEÏP LOAÏN 12 SÖÙ QUAÂN - Gv chia Hs thaønh caùc nhoùm nhoû, moãi nhoùm coù töø 3 ñeán 4 Hs vaø yeâu caàu Hs thaûo luaän theo noäi dung nhö trong SGK. - Gv goïi caùc nhoùm baùo caùo keát quaû thaûo luaän. - Gv nhaän xeùt keát quaû thaûo luaän cuûa caùc nhoùm, sau ñoù neâu yeâu caàu: Döïa vaøo noäi dung thaûo luaän, baïn naøo coù theå keå laïi chieán coâng deïp loaïn 12 söù quaân cuûa Ñinh Boä Lónh? - Gv tuyeân döông Hs keå toát. - Hs laøm vieäc theo nhoùm. - Moãi ñaïi dieän neâu yù kieán cuûa nhoùm mình veà 1 caâu hoûi, sau moãi laàn coù Hs baùo caùo, caû lôùp nhaän xeùt vaø boå sung yù kieán. - 1 ñeán 2 Hs keå tröôùc lôùp, caû lôùp theo doõi vaø nhaän xeùt. CUÛNG COÁ VAØ DAËN DOØ - Gv: qua baøi hoïc, em coù suy nghó gì veà Ñinh Boä Lónh? - Gv keát luaän: Ñinh Boä Lónh laø ngöôøi coù taøi, laïi coù coâng lôùn deïp loaïn 12 söù quaân, thoáng nhaát ñaát nöôùc, ñem laïi cuoäc soáng hoøa bình, aám no cho nhaân daân. Chính vì theá maø nhaân daân ta ñôøi ñôøi ghi nhôù coâng ôn cuûa oâng. Ñeå toû loøng bieát ôn oâng, nhaân daân ta ñaõ xaây döïng ñeàn thôø oâng ôû Hoa Lö, Ninh Bình trong khu di tích coá ñoâ Hoa Lö xöa (Gv treo baûn ñoà Vieät Nam, yeâu caàu Hs chæ tænh Ninh Bình). - Gv treo baûn ñoà Vieät Nam vaø yeâu caàu Hs chæ tænh Ninh Bình. - Gv toång keát giôø hoïc, daën doø hs veà nhaø hoïc thuoäc baøi, traû lôøi caùc caâu hoûi cuoái baøi, laøm caùc baøi taäp töï ñaùnh giaù (neáu coù) vaø chuaån bò baøi sau. - 3 ñeán 4 Hs phaùt bieåu yù kieán veà nhaân vaät lòch söû Ñinh Boä Lónh. - Hs thöïc hieän yeâu caàu cuûa Gv treân baûn ñoà. - Moät soá hs leân baûng chæ, Hs khaùc theo doõi vaø nhaän xeùt. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY : Ngày tháng năm Baøi 8: CUOÄC KHAÙNG CHIEÁN CHOÁNG QUAÂN TOÁNG XAÂM LÖÔÏC LAÀN THÖÙ NHAÁT (naêm 981) I/ MUÏC TIEÂU: Sau baøi hoïc, Hs coù theå: Neâu ñöôïc tình hình ñaát nöôùc ta tröôùc khi quaân Toáng xaâm löôïc. Hieåu ñöôïc söï vieäc Leâ Hoaøn leân ngoâi vua laø phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa ñaát nöôùc vaø hôïp loøng daân. Trình baøy ñöôïc dieãn bieán cuûa cuoäc khaùng chieán choáng quaân Toáng xaâm löôïc. Neâu ñöôïc yù nghóa cuûa cuoäc khaùng chieán choáng quaân Toáng. II/ ÑOÀ DUØNG DAÏY – HOÏC: Caùc hình minh hoïa trong SGK. Löôïc ñoà khu vöïc cuoäc khaùng chieán choáng quaân Toáng (naêm 981). Phieáu hoïc taäp cho Hs. III/ CAÙC HOÏAT ÑOÄNG DAÏY – HOÏC CHUÛ YEÁU: Hoaït ñoäng daïy Hoaït ñoäng hoïc KIEÅM TRA BAØI CUÕ – GIÔÙI THIEÄU BAØI MÔÙI - Gv goïi 3 hs leân baûng, yeâu caàu Hs traû lôøi 3 caâu hoûi cuoái baøi 7. - Gv nhaän xeùt vieäc hoïc baøi ôû nhaø cuûa Hs. - Gv cho hs quan saùt tranh Leã leân ngoâi cuûa Leâ Hoaøn, sau ñoù giôùi thieäu: Ñaây laø caûnh leân ngoâi cuûa Leâ Hoaøn, ngöôøi saùng laäp ra trieàu Tieàn Leâ, trieàu ñaïi noái tieáp cuûa trieàu Ñinh, Leâ Hoaøn ñaõ laäp ñöôïc coâng lao gì ñoái vôùi lòch söû daân toäc? Baøi hoïc hoâm nay seõ giuùp caùc em traû lôøi caâu hoûi ñoù. - 3 Hs leân baûng thöïc hieän yeâu caàu. Hoaït ñoäng 1: TÌNH HÌNH NÖÔÙC TA TRÖÔÙC KHI QUAÂN TOÁNG XAÂM LÖÔÏC - Gv toå chöùc cho Hs laøm vieäc theo caëp. - Gv treo baûng phuï coù ghi noäi dung thaûo luaän (hoaëc phaùt bieåu thaûo luaän cho töøng caëp Hs neáu coù), yeâu caàu Hs thaûo luaän ñeå hoaøn thaønh yeâu caàu cuûa phieáu. Noäi dung thaûo luaän: Haõy choïn caâu traû lôøi ñuùng cho caùc caâu hoûi sau: 1. Vì sao Thaùi Haäu hoï Döông môøi Leâ Hoaøn leân laøm vua? % Vì khi leân ngoâi vua, Ñinh Toaøn coøn quaù nhoû. % Vì quaân Toáng ñem quaân sang xaâm löôïc nöôùc ta. % Vì Leâ Hoaøn laø ngöôøi taøi gioûi, ñang chæ huy quaân ñoäi. % Taát caû caùc yù treân. 2. Leâ Hoaøn leân ngoâi coù ñöôïc nhaân daân uûng hoä khoâng? Vì sao? % Leâ Hoaøn ñöôïc nhaân daân uûng hoä vì oâng laø ngöôøi taøi gioûi, ñang laõnh ñaïo quaân ñoäi vaø coù theå ñaùnh ñuoåi giaëc ngoaïi xaâm. % Leâ Hoaøn ñöôïc nhaân daân uûng hoä vì Ñinh Toaøn coøn nhoû khoâng gaùnh vaùc ñöôïc vieäc nöôùc. % Taát caû caùc yù kieán treân - Gv yeâu caàu ñaïi dieän Hs phaùt bieåu yù kieán. - Gv nhaän xeùt caâu traû lôøi cuûa Hs, sau ñoù hoûi Hs caû lôùp: + Döïa vaøo phaàn thaûo luaän, haõy toùm taét tình hình nöôùc ta tröôùc khi quaân Toáng xaâm löôïc? + Baèng chöùng naøo cho thaáy khi Leâ Hoaøn leân ngoâi raát ñöôïc nhaân daân uûng hoä? + Khi leân ngoâi, Leâ Hoaøn xöng laø gì? Trieàu ñaïi cuûa oâng ñöôïc goïi laø trieàu gì? + Nhieäm vuï ñaàu tieân cuûa nhaø Tieàn Leâ laø gì? - Gv keát luaän noäi dung 1 vaø chuyeån sang noäi dung 2: Chuùng ta cuøng tìm hieåu veà cuoäc khaùng chieán choáng quaân Toáng cuûa nhaân daân ta döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Leâ Hoaøn. - Hs tieán haønh thaûo luaän theo caëp. - 2 Hs ngoài caïnh nhau cuøng ñoïc SGK vaø thaûo luaän ñeå tìm caâu traû lôøi ñuùng cho caùc caâu hoûi thaûo luaän. Keát quaû thaûo luaän mong muoán: Haõy choïn caâu traû lôøi ñuùng cho caùc caâu hoûi sau: 1. Vì sao Thaùi Haäu hoï Döông môøi Leâ Hoaøn leân laøm vua? % Vì khi leân ngoâi vua, Ñinh Toaøn coøn quaù nhoû. % Vì quaân Toáng ñem quaân sang xaâm löôïc nöôùc ta. % Vì Leâ Hoaøn laø ngöôøi taøi gioûi, ñang chæ huy quaân ñoäi. % Taát caû caùc yù treân. 2. Leâ Hoaøn leân ngoâi coù ñöôïc nhaân daân uûng hoä khoâng? Vì sao? ? % Leâ Hoaøn ñöôïc nhaân daân uûng hoä vì oâng laø ngöôøi taøi gioûi, ñang laõnh ñaïo quaân ñoäi vaø coù theå ñaùnh ñuoåi giaëc ngoaïi xaâm. % Leâ Hoaøn ñöôïc nhaân daân uûng hoä vì Ñinh Toaøn coøn nhoû khoâng gaùnh vaùc ñöôïc vieäc nöôùc. . % Taát caû caùc yù treân. - 1 Hs phaùt bieåu yù kieán tröôùc lôùp, hs caû lôùp cuøng theo doõi, nhaän xeùt. - Nghe Gv hoûi vaø traû lôøi: + Ñinh Boä Lónh cuøng con trai caû laø Ñinh Lieãn bò gieát haïi. Con trai thöù laø Ñinh Toaøn leân ngoâi nhöng coøn quaù nhoû khoâng lo noåi vieäc nöôùc. Quaân Toáng lôïi duïng thôøi cô ñoù sang xaâm löôïc nöôùc ta. Luùc ñoù, Leâ Hoaøn ñang laø Thaäp ñaïo töôùng quaân, laø ngöôøi taøi gioûi ñöôïc môøi leân ngoâi vua. + Khi Leâ Hoaøn leân ngoâi vua, quaân só tung hoâ “vaïn tueá”. + Khi leân ngoâi, Leâ Hoaøn xöng laø Hoaøng ñeá, trieàu ñaïi cuûa oâng ñöôïc söû cuõ goïi laø Tieàn Leâ ñeå phaân bieät vôùi nhaø Haäu Leâ do Leâ Lôïi laäp ra sau naøy. + Laø laõnh ñaïo nhaân daân ta khaùng chieán choáng quaân xaâm löôïc Toáng. Hoaït ñoäng 2: CUOÄC KHAÙNG CHIEÁN CHOÁNG QUAÂN TOÁNG XAÂM LÖÔÏC LAÀN THÖÙ NHAÁT - Gv toå chöùc cho Hs hoaït ñoäng theo nhoùm. - Gv treo löôïc ñoà khu vöïc cuoäc khaùng chieán choáng quaân Toáng (naêm 981) leân baûng vaø neâu yeâu caàu: Haõy döïa vaøo löôïc ñoà, noäi dung SGK vaø caùc caâu hoûi gôïi yù döôùi ñaây ñeå trình baøy dieãn bieán chính cuûa cuoäc khaùng chieán choáng quaân Toáng xaâm löôïc laàn thöù nhaát. Caâu hoûi gôïi yù: 1. Thôøi gian quaân Toáng vaøo xaâm löôïc nöôùc ta? 2. Caùc con ñöôøng chuùng tieán vaøo nöôùc ta. 3. Leâ Hoaøn chia quaân thaønh maáy caùnh vaø ñoùng quaân ôû nhöõng ñaâu ñeå ñoùn giaëc? 4. Keå laïi hai traän ñaùnh lôùn giöõa quaân ta vaø quaân Toáng. 5. Keát quaû cuûa cuoäc khaùng chieán nhö theá naøo? - Gv yeâu caàu ñaïi dieän Hs trình baøy keát quaû thaûo luaän. - Gv nhaän xeùt, sau ñoù Gv hoaëc 1 Hs khaù trình baøy laïi dieãn bieán cuûa cuoäc khaùng chieán choáng quaân Toáng xaâm löôïc laàn thöù nhaát. Gv hoûi: Cuoäc khaùng chieán choáng quaân Toáng thaéng lôïi coù yù nghóa nhö theá naøo ñoái vôùi lòch söû daân toäc ta? - Gv toång keát hoaït ñoäng 2, nhaän xeùt tuyeân döông nhöõng nhoùm Hs hoaït ñoäng toát, coù hieäu quaû. - Hs chia thaønh caùc nhoùm nhoû, moãi nhoùm coù töø 4 ñeán 6 Hs tieán haønh thaûo luaän theo yeâu caàu. - Hs xem löôïc ñoà, ñoïc SGK vaø cuøng xaây döïng dieãn bieán. Keát quaû hoaït ñoäng mong muoán: 1. Naêm 981 quaân Toáng keùo quaân sang xaâm löôïc nöôùc ta. 2. Chuùng tieán vaøo nöôùc ta theo 2 con ñöôøng. Quaân thuûy theo cöûa soâng Baïch Ñaèng, quaân boä tieán vaøo theo ñöôøng Laïng Sôn. 3. Leâ Hoaøn chia quaân thaønh 2 caùnh, sau ñoù cho quaân chaën ñaùnh ôû cöûa soâng Baïch Ñaèng vaø aûi Chi Laêng. 4. Taïi cöûa soâng Baïch Ñaèng, cuõng theo keát cuûa Ngoâ Quyeàn, Leâ Hoaøn cho quaân ta ñoùng coïc ôû cöûa soâng ñeå ñaùnh ñòch. Baûn thaân oâng tröïc tieáp chæ huy quaân ta ôû ñaây. Nhieàu traän ñaáu aùc lieät ñaõ xaûy ra giöõa ta vaø ñòch, keát quaû quaân thuûy cuûa ñòch bò ñaùnh lui. Treân boä, quaân ta chaën ñaùnh giaëc quyeát lieät ôû aûi Chi Laêng buoäc chuùng phaûi lui quaân. 5. Quaân giaëc cheát quaù nöûa, töôùng giaëc bò gieát. Cuoäc khaùng chieán hoaøn toaøn thaéng lôïi. - Moät nhoùm Hs leân baûng vöøa trình baøy vöøa chæ treân löôïc ñoà (moãi Hs trong nhoùm noái tieáp nhau trình baøy 1 yù). Caùc nhoùm khaùc theo doõi vaø boå sung yù kieán. - Hs caû lôùp theo doõi. - Hs trao ñoåi vôùi nhau vaø traû lôøi caâu hoûi: Cuoäc khaùng chieán choáng quaân Toáng xaâm löôïc thaéng lôïi ñaõ giöõ vöõng ñöôïc neàn ñoäc laäp cuûa nöôùc nhaø vaø ñem laïi cho nhaân daân ta nieàm töï haøo, loøng tin ôû söùc maïnh daân toäc. CUÛNG COÁ – DAËN DOØ: Gv yeâu caàu Hs caû lôùp gaáp SGK vaø vôû, sau ñoù toå chöùc cho Hs thi ñieàn töø coøn thieáu vaøo sô ñoà sau ñeå cuûng coá noäi dung baøi: Naêm ...…………………. giaëc ...…………………. keùo quaân sang xaâm löôïc nöôùc ta Döôùi söï laõnh ñaïo cuûa .………............. quaân daân ta ñaõ giaønh chieán thaéng veû vang ôû traän .......... vaø traän .............. Cuoäc khaùng chieán choáng Toáng..…… neàn ....... …… cuûa daân toäc ñöôïc giöõ vöõng. Ñaùp aùn: Ñieàn caùc töø theo thöù töï : 981, Toáng, Leâ Hoaøn, Baïch Ñaèng, Chi Laêng, thaéng lôïi ñoäc laäp. - Hs suy nghó vaø vieát caùc töø mình ñieàn theo ñuùng thöù töï ra giaáy. - Gv goïi 1 Hs chöõa baøi, sau ñoù yeâu caàu Hs caùc toå ñoåi cheùo giaáy ñeå kieåm tra laãn nhau, toå naøo coù nhieàu baïn ñieàn ñuùng nhaát laø toå thaéng cuoäc. - Gv toång keát troø chôi, tuyeân döông caùc toå coù nhieàu Hs nhôù ñöôïc noäi dung baøi. - Gv daën doø Hs veà nhaø oân laïi baøi, traû lôøi caùc caâu hoûi cuoái baøi, laøm caùc baøi taäp töï ñaùnh giaù (neáu coù) vaø chuaån bò baøi sau. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY : Tổ trưởng kiểm tra: Ban Giám hiệu ( Duyệt ) Ngày tháng năm Baøi 9: NHAØ LYÙ DÔØI ÑO RA THAÊNG LONG I/ MUÏC TIEÂU: Sau baøi hoïc, Hs coù theå neâu ñöôïc: Neâu ñöôïc lyù do nhaø Lyù tieáp noái nhaø Leâ vaø vai troø cuûa Lyù Coâng Uaån. Lyù do Lyù Coâng Uaån quyeát ñònh rôøi ñoâ töø Hoa Lö ra thaønh Ñaïi La. Söï phoàn thònh cuûa kinh thaønh Thaêng Long thôøi Lyù vaø keå ñöôïc caùc teân goïi khaùc cuûa kinh thaønh Thaêng Long. II/ ÑOÀ DUØNG DAÏY – HOÏC: Caùc hình minh hoïa trong SGK. Tranh aûnh veà kinh thaønh Thaêng Long (neáu coù). Baûn ñoà haønh chính Vieät Nam (loaïi côõ to). Hs caû lôùp tìm hieåu veà caùc teân goïi khaùc cuûa kinh thaønh Thaêng Long. III/ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY – HOÏC: Hoaït ñoäng daïy Hoaït ñoäng hoïc KIEÅM TRA BAØI CUÕ – GIÔÙI THIEÄU BAØI MÔÙI: - Gv goïi 3 Hs leân baûng, yeâu caàu Hs traû lôøi 3 caâu hoûi cuoái baøi 8. - Gv nhaän xeùt vieäc hoïc baøi ôû nhaø cuûa Hs. - Gv yeâu caàu Hs quan saùt hình 1 trang 30 SGK vaø hoûi: Hình chuïp töôïng cuûa ai? Em bieát gì veà nhaân vaät lòch söû naøy? - Gv giôùi thieäu: Ñaây laø aûnh chuïp töôïng vua Lyù Coâng Uaån, oâng vua ñaàu tieân cuûa nhaø Lyù. Nhaø Lyù ñaõ ra ñôøi nhö theá naøo vaø coù coâng lao gì ñoái vôùi lòch söû daân toäc ta? Baøi hoïc hoâm nay seõ giuùp caùc em traû lôøi ñöôïc caâu hoûi ñoù. - 3 Hs leân baûn thöïc hieän yeâu caàu. - Hs traû lôøi theo hieåu bieát cuûa mình. Hoaït ñoäng 1: NHAØ LYÙ – SÖÏ TIEÁP NOÁI CUÛA NHAØ LE - Gv yeâu caàu Hs ñoïc SGK töø “Naêm 2005 ñeán nhaø Lyù baét ñaàu töø ñaây”. - Gv hoûi: Sau khi Leâ Ñaïi Haønh maát, tình hình ñaát nöôùc nhö theá naøo? - Vì sao khi Leâ Long Ñónh maát, caùc quan trong trieàu laïi toân Lyù Coâng Uaån leân laøm vua? - Vöông trieàu nhaø Lyù baét ñaàu töø naêm naøo? - Gv: nhö vaäy, naêm 1009, nhaø Leâ suy taøn, nhaø Lyù tieáp noái nhaø Leâ xaây döïng ñaát nöôùc ta. Chuùng ta cuøng tìm hieåu veà trieàu ñaïi nhaø Lyù. - Hs ñoïc SGK, 1 Hs ñoïc tröôùc lôùp. - Sau khi Leâ Ñaïi Haønh maát, Leâ Long Ñónh leân laøm vua. Nhaø vua tính tình raát baïo ngöôïc neân loøng ngöôøi oaùn haän. - Vì Lyù Coâng Uaån laø moät vò quan trong trieàu ñình nhaø Leâ. OÂng voán laø ngöôøi thoâng minh, vaên voõ ñeàu taøi, ñöùc ñoä caûm hoùa ñöôïc loøng ngöôøi. Khi Leâ Long Ñónh maát, caùc quan trong trieàu toân Lyù Coâng Uaån leân laøm vua. - Nhaø Lyù baét ñaàu töø naêm 1009. Hoaït ñoäng 2: NHAØ LYÙ DÔØI ÑO RA ÑAÏI LA, ÑAËT TEÂN KINH THAØNH LAØ THAÊNG LONG. - Gv treo baûn ñoà haønh chính Vieät Nam vaø yeâu caàu Hs chæ vò trí cuûa vuøng Hoa Lö, Ninh Bình, vò trí cuûa Thaêng Long – Haø noäi treân baûn ñoà. - Gv hoûi: naêm 1010, vua Lyù Coâng Uaån quyeát ñònh dôøi ñoâ töø ñaâu veà ñaâu? - Gv chia Hs thaønh caùc nhoùm nhoû, yeâu caàu Hs thaûo luaän vôùi nhau ñeå traû lôøi caâu hoûi: So vôùi Hoa Lö thì vuøng ñaát Ñaïi La coù gì thuaän lôïi hôn cho vieäc phaùt trieån ñaát nöôùc? Gv gôïi yù Hs caùch suy nghó: Vò trí ñòa lyù vaø ñòa hình cuûa vuøng ñaát Ñaïi La coù gì thuaän lôïi hôn so vôùi vuøng Hoa Lö? - Gv yeâu caàu hs phaùt bieåu yù kieán. - Gv toùm taét laïi nhöõng ñieåm thuaän lôïi cuûa vuøng ñaát Ñaïi La so vôí Hoa Lö, sau ñoù hoûi Hs: vua Lyù Thaùi Toå suy nghó theá naøo khi dôøi ñoâ ra Ñaïi La vaø ñoåi teân laø Thaêng Long? - 2 hs laàn löôït chæ treân baûng, caû lôùp theo doõi . - Naêm 1010, vua Lyù Coâng Uaån quyeát ñònh dôøi ñoâ töø Hoa Lö ra thaønh Ñaïi La vaø ñoåi teân thaønh Thaêng Long. - Hs chia thaønh caùc nhoùm, moãi nhoùm coù töø 4 ñeán 6 Hs, cuøng ñoïc saùch, thaûo luaän ñeå tìm ra caâu traû lôøi. Keát quaû thaûo luaän toát: + Veà vò trí ñòa lyù thì vuøng Hoa Lö khoâng phaûi laø trung taâm cuûa ñaát nöôùc, coøn vuøng Ñaïi La laïi laø trung taâm cuûa ñaát nöôùc. + Veà ñòa hình, vuøng Hoa Lö laø vuøng nuùi non chaät heïp, hieåm trôû, ñi laïi khoù khaên, coøn vuøng Ñaïi La laïi ôû giöõa ñoàng baèng roäng raõi, baèng phaúng, cao raùo, ñaát ñai maøu môõ. - Ñaïi dieän Hs phaùt bieåu yù kieán, sau ñoù caùc Hs khaùc nhaän xeùt, boå sung cho ñuû yù. - Vua Lyù Thaùi Toå tin raèng muoán con chaùu ñôøi sau ñöôïc cuoäc soáng aám no thì phaûi dôøi ñoâ töø vuøng nuùi chaät heïp Hoa Lö veà vuøng Ñaïi La, Moät vuøng ñoàng baèng roäng lôùn, maøu môõ. - Gv giôùi thieäu: Muøa thu naêm 1010, vua Lyù Thaùi Toå quyeát ñònh dôøi ñoâ töø Hoa Lö ra Thaêng Long. Theo truyeàn thuyeát, khi thuyeàn vua taïm ñoã döôùi thaønh Ñaïi La, coù roàng vaøng hieän leân ôû choã thuyeàn ngöï, vì theá vua ñoåi teân Ñaïi La laø Thaêng Long, coù nghóa laø roàng bay leân. Sau ñoù, naêm 1054, vua Lyù Thaùnh Toâng ñoåi teân nöôùc ta laø Ñaïi Vieät Hoaït ñoäng 3: KINH THAØNH THAÊNG LONG DÖÔÙI THÔØI LYÙ - Gv yeâu caàu Hs quan saùt caùc aûnh chuïp moät soá hieän vaät cuûa kinh thaønh Thaêng Long trong SGK vaø nhöõng tranh aûnh tö lieäu khaùc neáu coù. - Gv hoûi: Nhaø Lyù ñaõ xaây döïng kinh thaønh Thaêng Long nhö theá naøo? - Gv keát luaän: Taïi kinh thaønh Thaêng Long, nhaø Lyù ñaõ cho xaây döïng nhieàu laâu ñaøi, cung ñieän, ñeàn chuøa. Nhaân daân tuï hoïp laøm aên ngaøy caøng ñoâng taïo neân nhieàu phoá, nhieàu phöôøng nhoän nhòp töôi vui. - Hs quan saùt hình . - Hs trao ñoåi vôùi nhau, sau ñoù ñaïi dieän Hs neâu yù kieán tröôùc lôùp, caû lôùp theo doõi vaø nhaän xeùt. CUÛNG COÁ – DAËN DOØ: - Gv toå chöùc cho hs thi keå caùc teân khaùc cuûa kinh thaønh Thaêng Long: Gv chia lôùp thaønh caùc nhoùm, phaùt cho moãi nhoùm 1 tôø giaáy khoå to vaø 1 chieác buùt daï, yeâu caàu caùc nhoùm ghi taát caû caù teân khaùc cuûa kinh thaønh Thaêng Long maø nhoùm bieát vaøo giaáy. - Gv kieåm tra keát quaû cuûa töøng nhoùm, keát luaän nhoùm coù nhieàu teân ñuùng nhaát laø nhoùm thaéng cuoäc, sau ñoù giôùi thieäu moät caùch heä thoáng cho Hs veà teân cuûa kinh thaønh Thaêng Long qua caùc thôøi kì. - Gv toång keát giôø hoïc, daën doø Hs veà nhaø oân laïi baøi, traû lôøi caùc caâu hoûi cuoái baøi vaø chuaån bò baøi sau. - Hs chia nhoùm vaø neâu caùc teân khaùc cuûa kinh thaønh Thaêng Long, sau ñoù daùn keát quaû cuûa nhoùm mình leân baûng. - Hs nghe giaûng. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY : Tổ trưởng kiểm tra: Ban Giám hiệu ( Duyệt ) Ngày tháng năm Baøi 10: CHUØA THÔØI LYÙ I/ MUÏC TIEÂU: Sau khi hoïc, Hs neâu ñöôïc: Döôùi thôøi Lyù, ñaïo Phaät raát phaùt trieån, chuøa chieàn ñöôïc xaây döïng ôû nhieàu nôi. Chuøa laø coâng trình kieán truùc ñeïp, laø nôi tu haønh cuûa caùc nhaø sö, laø nôi sinh hoaït vaên hoùa cuûa coäng ñoàng. Moâ taû ñöôïc moät ngoâi chuøa. II/ ÑOÀ DUØNG DAÏY – HOÏC: Caùc hình minh hoïa trong SGK (phoùng to neáu coù ñieàu kieän). Söu taàm caùc tranh aûnh, tö lieäu veà chuøa thôøi Lyù (GV vaø HS). Baûng phuï, phieáu hoïc taäp. III/ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY – HOÏC: Hoaït ñoäng daïy Hoaït ñoäng hoïc KIEÅM TRA BAØI CUÕ – GIÔÙI THIEÄU BAØI MÔÙI: - Gv goïi 2 Hs leân baûng, yeâu caàu Hs traû lôøi 2 caâu hoûi cuoái baøi 9. - Gv nhaän xeùt vieäc hoïc baøi ôû nhaø cuûa Hs. - Gv cho Hs quan saùt aûnh töôïng Phaät A-di-ñaø, aûnh moät soá ngoâi chuøa vaø giôùi thieäu baøi: treân ñaát nöôùc ta, haàu nhö laøng naøo cuõng coù chuøa, chuøa laø nôi thôø phaät. Vaäy, taïi sao ñaïo Phaät vaø chuøa chieàn ôû nöôùc ta laïi phaùt trieån nhö vaäy? Chuùng ta cuøng tìm hieàu qua baøi hoïc “Chuøa thôøi Lyù”. - 2 hs leân baûng thöïc hieän yeâu caàu. Hoïat ñoäng 1: ÑAÏO PHAÄT KHUYEÂN LAØM ÑIEÀU THIEÄN, TRAÙNH LAØM ÑIEÀU AÙC. - Gv yeâu caàu Hs ñoïc SGK töø “ñaïo Phaät ... raát thònh ñaït” - Gv hoûi: Ñaïo Phaät du nhaäp vaøo nöôùc ta bao giôø vaø coù giaùo lyù nhö theá naøo? - Vì sao nhaân daân ta tieáp thu ñaïo phaät? - Gv toång keát noäi dung hoaït ñoäng 1: Ñaïo Phaät coù nguoàn goác töø AÁn Ñoä, ñaïo Phaät du nhaäp vaøo nöôùc ta thöø thôøi phong kieán phöông Baéc ñoâ hoä. Vì giaùo lyù cuûa ñaïo Phaät coù nhieàu ñieåm phuø hôïp vôùi caùch suy nghó, loái soáng cuûa daân ta neân sôùm ñöôïc nhaân daân tieáp nhaän vaø tin theo. - 1 Hs ñoïc tröôùc lôùp, Hs caû lôùp ñoïc SGK. - Hs traû lôøi: “ñaïo Phaät du nhaäp vaøo nöôùc ta töø raát sôùm ... loaøi vaät” (sgk/32). - Vì giaùo lyù cuûa ñaïo Phaät phuø hôïp vôùi loái soáng vaø caùch suy nghó cuûa nhaân daân ta neân sôùm ñöôïc nhaân daân ta tieáp nhaän vaø tin theo. Hoaït ñoäng 2: SÖÏ PHAÙT TRIEÅN CUÛA ÑAÏO PHAÄT DÖÔÙI THÔØI LYÙ - Gv chia Hs thaønh caùc nhoùm nhoû, yeâu caàu hs ñoïc SGK vaø thaûo luaän ñeå traû lôøi caâu hoûi: Nhöõng vieäc naøo cho ta thaáy döôùi thôøi Lyù, ñaïo Phaät raát thònh ñaït? - Gv goïi ñaïi dieän caùc nhoùm phaùt bieåu yù kieán - Gv keát luaän: döôùi thôøi Lyù, ñaïo Phaät raát phaùt trieån vaø ñöôïc xem laø Quoác giaùo. (laø toân giaùo cuûa quoác gia). - Hs chia thaønh caùc nhoùm, moãi nhoùm töø 4 ñeán 6 Hs, cuøng thaûo luaän ñeå tìm caâu traû lôøi. - Ñaïi dieän Hs 1 nhoùm neâu yù kieán, caùc nhoùm khaùc boå sung vaø thoáng nhaát caùc söï vieäc cho thaáy döôùi thôøi Lyù ñaïo Phaät raát thònh ñaït laø: + yù 1 SGK/32. + yù 2 SGK/32. Hoaït ñoäng 3: CHUØA TRONG ÑÔØI SOÁNG SINH HOAÏT CUÛA NHAÂN DAÂN - Gv yeâu caàu Hs ñoïc SGK vaø traû lôøi caâu hoûi: Chuøa gaén vôùi sinh hoaït vaên hoùa cuûa nhaân daân ta nhö theá naøo? - Hs laøm vieäc caù nhaân, sau ñoù moät vaøi Hs phaùt bieåu yù kieán, caùc Hs khaùc theo doõi vaø boå sung yù kieán cho ñuû yù: “chuøa laø nôi tu haønh ... laøng xaõ”.(SGK/33) Hoaït ñoäng 4: TÌM HIEÅU VEÀ MOÄT SOÁ NGOÂI CHUØA THÔØI LYÙ - Gv chia Hs thaønh caùc toå, yeâu caàu Hs caùc toå tröng baøy caùc tranh aûnh, taøi lieäu veà caùc ngoâi chuøa thôøi Lyù maø toå mình söu taäp ñöôïc. - Yeâu caàu moãi toå chuaån bò thuyeát minh veà caùc tö lieäu cuûa mình, hoaëc choïn ñeå giôùi thieäu veà moät ngoâi chuøa. - Gv toå chöùc cho caùc toå laàn löôït trình baøy tröôùc lôùp. - Gv toång keát, khen ngôïi caùc toå söu taàm ñöôïc nhieàu tö lieäu, sau ñoù nhaéc Hs goùp chung thaønh tö lieäu cuûa lôùp ñeå cuøng tìm hieåu. - Hs tröng baøy tö lieäu söu taàm ñöôïc. - Ñaïi dieän Hs caùc toå trình baøy. * Neáu hs khoâng söu taàm ñöôïc tö lieäu, Gv cho Hs moâ taû caûnh chuøa Moät Coät, chuøa Daâu theo hình chuïp cuûa SGK. CUÛNG COÁ – DAËN DOØ: - Gv hoûi: + Theo em, nhöõng ngoâi chuøa thôøi Lyù coøn laïi ñeán nay coù giaù trò gì ñoái vôùi vaên hoùa daân toäc ta? + Em bieát gì veà söï khaùc nhau giöõa chuøa vaø ñình? Gv toång keát giôø hoïc, daën doø Hs veà nhaø oân laïi baøi, traû lôøi caùc caâu hoûi cuoái baøi, laøm caùc baøi taäp töï ñaùnh giaù (neáu coù) vaø chuaån bò baøi sau. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY : Ngày tháng năm Baøi 11: CUOÄC KHAÙNG CHIEÁN CHOÁNG QUAÂN TOÁNG XAÂM LÖÔÏC LAÀN THÖÙ 2 (1075 – 1077) I/ MUÏC TIEÂU: Sau baøi hoïc, Hs bieát : Neâu ñöôïc nguyeân nhaân, dieãn bieán, keát quaû cuûa cuoäc khaùng chieán choáng quaân Toáng xaâm löôïc laàn thöù 2. Keå ñoâi neùt veà anh huøng daân toäc Lyù Thöôøng Kieät. Töï haøo veà truyeàn thoáng choáng giaëc ngoïai xaâm kieân cöôøng, baát khaát cuûa daân toäc ta. II/ ÑOÀ DUØNG DAÏY – HOÏC: Löôïc ñoà traän chieán taïi phoøng tuyeán soâng Nhö Nguyeät (phoùng to). Phieáu hoïc taäp cho Hs. Tìm hieåu veà Lyù Thöôøng Kieät vaø caùc tö lieäu lieân quan ñeán traän quyeát chieán treân phoøng tuyeán soâng Nhö Nguyeät (Gv vaø Hs). III/ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY – HOÏC CHUÛ YEÁU: Hoaït ñoäng daïy Hoaït ñoäng hoïc KIEÅM TRA BAØI CUÕ- GIÔÙI THIEÄU BAØI MÔÙI -Gv goïi 2 hs leân baûng, yeâu caàu hs traû lôøi 2 caâu hoûi cuoái baøi 10. -Gv nhaän xeùt vieäc hoïc baøi ôû nhaø cuûa hs. - 2 hs leân baûng thöïc hieän yeâu caàu. - Gv giôùi thieäu baøi : Sau laàn thaát baïi ñaàu tieân cuûa cuoäc tieán coâng xaâm löôïc nöôùc ta laàn thöù nhaát naêm 981, nhaø Toáng luoân aáp uû aâm möu xaâm löôïc nöôùc ta moät laàn nöõa. Naêm 1072, vua Lyù Thaùnh Toâng töø traàn, vua Lyù Nhaân Toâng leân ngoâi khi môùi 7 tuoåi. Nhaø Toáng coi ñoù laø moät cô hoäi toát, lieàn xuùc tieán vieäc chuaån bò xaâm löôïc nöôùc ta. Trong hoaøn caûnh voâ cuøng khoù khaên aáy, ai seõ laø ngöôøi laõnh ñaïo nhaân daân ta khaùng chieán. Cuoäc khaùng chieán choáng quaân Toáng xaâm löôïc laàn thöù 2 dieãn ra nhö theá naøo? Baøi hoïc hoâm nay seõ giuùp caùc em traû lôøi ñöôïc caâu hoûi naøy. Hoaït ñoäng 1: LYÙ THÖÔØNG KIEÄT CHUÛ ÑOÄNG TAÁN COÂNG QUAÂN XAÂM LÖÔÏC TOÁNG - Gv yeâu caàu Hs ñoïc SGK töø “Naêm 1072 ... roài ruùt veà nöôùc”. - Moät Hs ñoïc tröôùc lôùp, Hs caû lôùp theo doõi baøi. - Gv giôùi thieäu sô qua veà nhaân vaät lòch söû Lyù Thöôøng Kieät: OÂng sinh naêm 1019, maát naêm 1105. OÂng laø ngöôøi laøng An Xaù, huyeän Quaûng Ñöùc, nay thuoäc ñòa phaän cuûa Haø Noäi. OÂng laø ngöôøi giaøu möu löôïc, coù bieät taøi laøm töôùng suùy, laøm quan traûi 3 ñôøi vua Lyù Thaùi Toâng, Lyù Thaùnh Toâng, Lyù Nhaân Toâng. Coù coâng lôùn trong khaùng chieán choáng giaëc Toáng xaâm löôïc, baûo veâï ñoäc laäp chuû quyeàn ñaát nöôùc ta. - Gv hoûi: Khi bieát quaân Toáng ñang xuùc tieán vieäc chuaån bò xaâm löôïc nöôùc ta laàn thöù hai, Lyù Thöôøng Kieät coù chuû tröông gì? - OÂng ñaõ thöïc hieän chuû tröông ñoù nhö theá naøo? - Theo em, vieäc Lyù Thöôøng Kieät chuû ñoäng cho quaân sang ñaùnh Toáng coù taùc duïng gì? - Lyù Thöôøng Kieät ñaõ chuû tröông “ngoài yeân ñôïi giaëc khoâng baèng ñem quaân ñaùnh tröôùc ñeå chaën muõi nhoïn cuûa giaëc”. - Cuoái naêm 1075, Lyù Thöôøng Kieät chia quaân thaønh hai caùnh, baát ngôøi ñaùnh vaøo nôi taäp trung quaân löông cuûa nhaø Toáng ôû Ung Chaâu, Khaâm Chaâu, Lieâm Chaâu, roài ruùt veà nöôùc. - Hs trao ñoåi vaø ñi ñeán thoáng nhaát: Lyù Thöôøng Kieät chuû ñoäng taán coâng nöôùc Toáng khoâng phaûi laø ñeå xaâm löôïc nöôùc Toáng maø ñeå phaù aâm möu xaâm löôïc nöôùc ta cuûa nhaø Toáng. Gv keát luaän noäi dung hoaït ñoäng 1: Lyù Thöôøng Kieät chuû ñoäng taán coâng nôi taäp trung löông thaûo cuûa quaân Toáng ñeå phaù aâm möu xaâm löôïc nöôùc ta cuûa nhaø Toáng. Vì tröôùc ñoù, khi nghe tin vua Lyù Thaùnh Toâng maát, vua Lyù Nhaân Toâng coøn nhoû, nhaø Toáng ñaõ lôïi duïng tình hình khoù khaên cuûa nöôùc ta ñeå chuaån bò keùo quaân sang xaâm löôïc nöôùc ta. Hoaït ñoäng 2: TRAÄN CHIEÁN TREÂN SOÂNG NHÖ NGUYEÄT - Gv treo löôïc ñoà khaùng chieán, sau ñoù trình baøy dieãn bieán tröôùc lôùp. - Gv hoûi laïi Hs ñeå caùc em nhôù vaø xaây döïng caùc yù chính cuûa dieãn bieán khaùng chieán choáng quaân xaâm löôïc Toáng: + Lyù Thöôøng Kieät ñaõ laøm gì ñeå chuaån bò chieán ñaáu vôùi giaëc? + Quaân Toáng keùo sang xaâm löôïc nöôùc ta vaøo thôøi gian naøo? + Löïc löôïng cuûa quaân Toáng khi sang xaâm löôïc nöôùc ta nhö theá naøo? Do ai chæ huy? + Traän chieán giöõa ta vaø giaëc dieãn ra ôû ñaâu? Neâu vò trí quaân giaëc vaø quaân ta trong traän naøy. + Keå laïi traän quyeát chieán treân phoøng tuyeán soâng Nhö Nguyeät? - Gv yeâu caàu 2 Hs ngoài caïnh nhau cuøng trao ñoåi vaø trình baøy laïi dieãn bieán cuûa cuoäc khaùng chieán cho nhau nghe. - Gv goïi ñaïi dieän Hs trình baøy tröôùc lôùp. - Hs theo doõi. - Suy nghó vaø traû lôøi caâu hoûi cuûa Gv: + Lyù Thöôøng Kieät xaây döïng phoøng tuyeán soâng Nhö Nguyeät (ngaøy nay laø soâng Caàu). + Vaøo cuoái naêm 1076. + Chuùng keùo 10 vaïn boä binh, 1 vaïn ngöïa, 20 vaïn daân phu, döôùi söï chæ huy cuûa Quaùch Quyø oà aït tieán vaøo nöôùc ta. + Traän quyeát chieán dieãn ra treân phoøng tuyeán soâng Nhö Nguyeät. Quaân giaëc ôû phía bôø Baéc cuûa soâng, quaân ta ôû phía Nam. + Khi ñaõ ñeán bôø Baéc soâng Nhö Nguyeät, Quaùch Quyø noùng loøng chôø quaân thuûy tieán vaøo phoái hôïp vöôït soâng nhöng thuûy quaân cuûa chuùng ñaõ bò quaân ta chaën ñöùng ngoaøi bôø bieån. Quaùch Quyø lieàu maïng cho quaân ñoùng beø toå chöùc tieán coâng ta. Hai beân giao chieán aùc lieät, phoøng tuyeán soâng Nhö Nguyeät töôûng nhö saép vôõ. Lyù Thöôøng Kieät töï mình thuùc quaân xoâng tôùi tieâu dieät keû thuø. Quaân giaëc bò quaân ta phaûn coâng baát ngôø khoâng kòp choáng ñôõ voäi tìm ñöôøng thaùo chaïy. Traän Nhö Nguyeät ta ñaïi thaéng. - Hs laøm vieäc theo caëp - 1 Hs trình baøy, Hs khaùc theo doõi, boå sung yù kieán. Hoïat ñoäng 3: KEÁT QUAÛ CUÛA CUOÄC KHAÙNG CHIEÁN VAØ NGUYEÂN NHAÂN THAÉNG LÔÏI - Gv yeâu caàu Hs ñoïc SGK töø “sau hôn ba thaùng ... Neàn ñoäc laäp cuûa nöôùc ta ñöôïc giöõ vöõng”. - Gv hoûi: Em haõy trình baøy keát quaû cuûa cuoäc khaùng chieán choáng quaân Toáng xaâm löôïc laàn thöù hai. - Gv: theo em, vì sao nhaân daân ta coù theå giaønh ñöôïc chieán thaéng veû vang aáy? - Moät Hs ñoïc tröôùc lôùp, Hs caû lôùp theo doõi trong SGK. - Moät soá Hs phaùt bieåu yù kieán, caùc Hs khaùc boå sung cho ñuû yù: Quaân Toáng cheát quaù nöûa vaø phaûi ruùt veà nöôùc, neàn ñoäc laäp cuûa nöôùc Ñaïi Vieät ñöôïc giöõ vöõng. - Hs trao ñoåi vôùi nhau vaø traû lôøi - Gv neâu keát luaän: döïa vaøo noäi dung phaàn ghi nhôù SGK / 36 CUÛNG COÁ – DAËN DOØ: - Gv giôùi thieäu baøi thô Nam Quoác sôn haø, sau ñoù cho Hs ñoïc dieãn caûm baøi thô naøy. - Gv hoûi: Em coù suy nghó gì veà baøi thô naøy? - Gv neâu: Baøi thô chính laø tieáng cuûa nuùi soâng nöôùc Vieät vang leân coå vuõ tinh thaàn ñaáu tranh cuûa ngöôøi Vieät tröôùc keû thuø vaø nhaán chìm quaân cöôùp nöôùc ñeå maõi maõi giöõ veïn bôø coõi nöôùc Nam ta. - Gv toång keát giôø hoïc, daën doø Hs veà nhaø oân laïi baøi, traû lôøi caùc caâu hoûi cuoái baøi, laøm caùc baøi taäp töï ñaùnh giaù (neáu coù) vaø chuaån bò baøi sau. - Hs caû lôùp ñoïc 3 caâu ñaàu, caû lôùp ñoàng thanh ñoïc caâu cuoái cuøng. - Moät vaøi Hs neâu yù kieán. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY : Tổ trưởng kiểm tra: Ban Giám hiệu ( Duyệt ) Ngày tháng năm NÖÔÙC ÑAÏI VIEÄT THÔØI TRAÀN (Töø naêm 1226 ñeán naêm 1400) –³— Baøi 12: NHAØ TRAÀN THAØNH LAÄP I/ MUÏC TIEÂU: Sau baøi hoïc, hs coù theå: Neâu ñöôïc hoaøn caûnh ra ñôøi cuûa nhaø Traàn. Neâu ñöôïc toå chöùc boä maùy haønh chính nhaø nöôùc, luaät phaùp, quaân ñoäi thôøi Traàn vaø nhöõng vieäc nhaø Traàn laøm ñeå xaây döïng ñaát nöôùc. Thaáy ñöôïc moái quan heä gaàn guõi, thaân thieát giöõa vua vôùi quan, giöõa vua vôùi daân döôùi thôøi nhaø Traàn. II/ ÑOÀ DUØNG DAÏY – HOÏC: Hình minh hoïc trong SGK. Phieáu hoïc taäp cho Hs. III/ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY - HOÏC CHUÛ YEÁU: Hoaït ñoäng daïy Hoaït ñoäng hoïc KIEÅM TRA BAØI CUÕ – GIÔÙI THIEÄU BAØI MÔÙI: - Gv goïi 2 Hs leân baûng, yeâu caàu Hs traû lôøi 2 caâu hoûi cuoái baøi 11. - Gv nhaän xeùt vieäc hoïc baøi ôû nhaø cuûa Hs. - 2 Hs leân baûng thöïc hieän yeâu caàu. - Gv giôùi thieäu baøi: Nhaø Lyù thaønh laäp vaøo naêm 1009, sau hôn 200 naêm toàn taïi ñaõ coù coâng lao to lôùn trong vieäc xaây döïng vaø baûo veä ñaát nöôùc ta. Tuy nhieân, cuoái thôøi Lyù, vua quan aên chôi sa ñoïa, nhaân daân ñoùi khoå, giaëc ngoaïi xaâm laêm le xaâm chieám nöôùc ta. Tröôùc tình hình ñoù, nhaø Traàn leân thay nhaø Lyù. Baøi hoïc hoâm nay giuùp caùc em hieåu hôn veà söï thaønh laäp cuûa nhaø Traàn. Hoaït ñoäng 1: HOAØN CAÛNH RA ÑÔØI CUÛA NHAØ TRAÀN - Gv yeâu caàu Hs ñoïc SGK ñoaïn “Ñeán cuoái theá kæ XII ... Nhaø Traàn ñöôïc thaønh laäp” - Gv hoûi: Hoaøn caûnh nöôùc ta cuoái theá kæ XII nhö theá naøo? - Trong hoaøn caûnh ñoù, nhaø Traàn ñaõ thay theá nhaø Lyù nhö theá naøo? - Gv keát luaän: Khi nhaø Lyù suy yeáu, tình hình ñaát nöôùc khoù khaên, nhaø Lyù khoâng coøn gaùnh vaùc ñöôïc vieäc nöôùc neân söï thay theá nhaø Lyù baèng nhaø Traàn laø moät ñieàu taát yeáu. Chuùng ta cuøng tìm hieåu tieáp baøi ñeå bieát nhaø Traàn ñaõ laøm gì ñeå xaây döïng vaø baûo veä ñaát nöôùc. - 1 Hs ñoïc tröôùc lôùp, hs caû lôùp theo doõi SGK. - Cuoái theá kæ XII, nhaø lyù suy yeáu, noäi boä trieàu ñình luïc ñuïc, ñôøi soáng nhaân daân khoå cöïc. Giaëc ngoaïi xaâm laêm le xaâm löôïc nöôùc ta. Vua Lyù phaûi döïa vaøo theá löïc cuûa nhaø Traàn (Traàn Thuû Ñoä) ñeå giöõ ngai vaøng. - Vua Lyù Hueä Toâng khoâng coù con trai neân truyeàn ngoâi cho con gaùi laø Lyù Chieâu Hoaøng. Traàn Thuû Ñoä tìm caùch cho Lyù Chieâu Hoaøng laáy Traàn Caûnh, roài nhöôøng ngoâi cho choàng. Nhaø Traàn ñöôïc thaønh laäp. Hoaït ñoäng 2: NHAØ TRAÀN XAÂY DÖÏNG ÑAÁT NÖÔÙC - Gv toå chöùc cho Hs laøm vieäc caù nhaân ñeå hoaøn thaønh phieáu hoïc taäp trong SGK - Gv yeâu caàu Hs baùo caùo keát quaû tröôùc lôùp. - Gv yeâu caàu Hs caû lôùp nhaän xeùt. - Gv hoûi: Haõy tìm nhöõng söï vieäc cho thaáy döôùc thôøi Traàn, quan heä giöõa vua vaø daân chöa quaù caùch xa? - Gv keát luaän veà nhöõng vieäc nhaø Traàn ñaõ laøm ñeå xaây döïng ñaát nöôùc. - Hs ñoïc SGK vaø hoaøn thaønh phieáu. - 3 Hs laàn löôït baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng. Hs 1 hoaøn thaønh sô ñoà 1, Hs 2 traû lôøi caâu hoûi 2a, Hs 3 traû lôøi caâu hoûi 2b. - Hs nhaän xeùt veà phaàn traû lôøi cuûa töøng Hs. - Hs ñoïc SGK vaø traû lôøi: vua Traàn cho ñaët chuoâng lôùn ôû theàm cung ñieän ñeå nhaân daân ñeán thænh khi coù vieäc caàu xin hoaëc oan öùc. Trong caùc buoåi tieäc, coù luùc vua vaø caùc quan naém tay nhau ca haùt vui veû. CUÛNG COÁ – DAËN DOØ: - Gv goïi Hs ñoïc phaàn ghi nhôù cuoái baøi. - Gv toång keát giôø hoïc, daën doø Hs veà oân laïi baøi, traû lôøi caùc caâu hoûi cuoái baøi, laøm caùc baøi taäp töï ñaùnh giaù (neáu coù) vaø chuaån bò baøi sau. - 1 Hs ñoïc tröôùc lôùp, caû lôùp xem SGK. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY : Tổ trưởng kiểm tra: Ban Giám hiệu ( Duyệt ) Ngày tháng năm Baøi 13: NHAØ TRAÀN VAØ VIEÄC ÑAÉP ÑE I/ MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC: Sau baøi hoïc, Hs bieát: Nhaø Traàn coi troïng vieäc ñaép ñeâ, phoøng choáng luõ luït. Do coù heä thoáng ñeâ ñieàu toát, neàn kinh teá noâng nghieäp döôùi thôøi Traàn phaùt trieån, nhaân daân no aám. Baûo veä ñeâ ñieàu vaø phoøng choáng baõo luõ ngaøy nay laø truyeàn thoáng cuûa nhaân daân ta. II/ ÑOÀ DUØNG DAÏY – HOÏC: Tranh aûnh minh hoïa trong SGK (phoùng to, neáu coù ñieàu kieän). Phieáu hoïc taäp cho Hs. Baûn ñoà töï nhieân Vieät Nam (loaïi khoå to). III/ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY – HOÏC CHUÛ YEÁU: Hoaït ñoäng daïy Hoaït ñoäng hoïc KIEÅM TRA BAØI CUÕ – GIÔÙI THIEÄU BAØI MÔÙI - Gv goïi 2 Hs leân baûng, yeâu caàu hs traû lôøi 2 caâu hoûi cuoái baøi 12. - Gv nhaän xeùt veà vieäc hoïc baøi ôû nhaø cuûa Hs. - Gv treo tranh minh hoïa caûnh ñaép ñeâ thôøi Traàn (neáu coù) vaø hoûi: Tranh veõ caûnh gì? - 2 hs leân baûng thöïc hieän yeâu caàu. - Tranh veõ caûnh moïi ngöôøi ñang ñaép ñeâ. - Gv giôùi thieäu: Ñaây laø tranh veõ caûnh ñaép ñeâ döôùi thôøi Traàn. Moïi ngöôøi ñang laøm vieäc raát haêng say. Taïi sao moïi ngöôøi laïi tích cöïc ñaép ñeâ nhö vaäy? Ñeâ ñieàu mang laïi lôïi ích gì cho nhaân daân? Trong baøi hoïc hoâm nay chuùng ta seõ cuøng tìm hieåu ñieàu ñoù. Hoaït ñoäng 1: ÑIEÀU KIEÄN NÖÔÙC TA VAØ TRUYEÀN THOÁNG CHOÁNG LUÏT CUÛA NHAÂN DAÂN TA - Gv yeâu caàu Hs ñoïc SGK vaø traû lôøi caùc caâu hoûi: + Ngheà chính cuûa nhaân daân ta döôùi thôøi Traàn laø ngheà gì? + Soâng ngoøi ôû nöôùc ta nhö theá naøo? Haõy chæ treân baûn ñoà vaø neâu teân moät soá con soâng? + Soâng ngoøi taïo ra nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên gì cho saûn xuaát noâng nghieäp vaø ñôøi soáng nhaân daân? - Gv chæ treân baûn ñoà vaø giôùi thieäu laïi cho Hs thaáy söï chaèng chòt cuûa soâng ngoøi nöôùc ta. - Gv hoûi: em coù bieát caâu chuyeän naøo keå veà vieäc choáng thieân tai, ñaëc bieät laø choáng luït loäi khoâng? Haõy keå toùm taét caâu chuyeän ñoù. - Hs laøm vieäc caù nhaân, sau ñoù phaùt bieåu yù kieán. Moãi laàn coù Hs phaùt bieåu yù kieán, caû lôùp cuøng theo doõi, thoáng nhaát caâu traû lôøi ñuùng: + Döôùi thôøi Traàn, nhaân daân ta laøm ngheà noâng nghieäp laø chuû yeáu. + Heä thoáng soâng ngoøi nöôùc ta chaèng chòt, coù nhieàu soâng nhö soâng Hoàng, soâng Ñaø, soâng Ñuoáng, soâng Caàu, soâng Maõ, soâng Caû ... + Soâng ngoøi chaèng chòt laø nguoàn cung caáp nöôùc cho vieäc caáy troàng nhöng cuõng thöôøng xuyeân taïo ra luõ luït laøm aûnh höôûng ñeán muøa maøng saûn xuaát vaø cuoäc soáng cuûa nhaân daân ta. - Moät vaøi Hs keå tröôùc lôùp. - Gv keát luaän: Töø thuôû ban ñaàu döïng nöôùc, cha oâng ta ñaõ phaûi hôïp söùc ñeå choánglaïi thieâu tai ñòch hoïa. Trong kho taøng truyeän coå Vieät Nam caâu chuyeän Sôn Tinh, Thuûy Tinh cuõng noùi neân tinh thaàn ñaáu tranh kieân cöôøng cuûa cha oâng ta tröôùc naïn luït loäi. Ñaép ñeâ, phoøng choáng luït loäi ñaõ laø moät truyeàn thoáng coù töø ngaøn ñôøi cuûa ngöôøi Vieät. Hoaït ñoäng 2: NHAØ TRAÀN TOÅ CHÖÙC ÑAÉP ÑE CHOÁNG LUÏT - Gv yeâu caàu Hs ñoïc SGK, thaûo luaän nhoùm ñeå traû lôøi caâu hoûi: Nhaø Traàn ñaõ toå chöùc ñaép ñeâ choáng luït nhö theá naøo? - Gv yeâu caàu 2 nhoùm Hs tieáp noái nhau leân baûng ghi laïi nhöõng vieäc nhaø Traàn ñaõ laøm ñeå ñaép ñeâ phoøng choáng luït baõo. - Gv yeâu caàu Hs caû lôùp nhaän xeùt phaàn trình baøy cuûa caû 2 nhoùm. - Gv toång keát vaø keát luaän: Nhaø Traàn raát quan taâm ñeán vieäc ñaép ñeâ phoøng choáng luït baõo: + Ñaët chöùc quan Haø ñeâ söù ñeå troâng coi vieäc ñaép ñeâ. + Ñaët ra leä moïi ngöôøi ñeàu phaûi tham gia ñaép ñeâ. + Haèng naêm, con trai töø 18 tuoåi trôø leân phaûi daønh moät soá ngaøy tham gia vieäc ñaép ñeâ. + Coù luùc, caùc vua Traàn cuõng töï mình troâng nom vieäc ñaép ñeâ. - Hs chia thaønh 4 ñeán 6 nhoùm, ñoïc SGK, thaûo luaän ñeå tìm caâu traû lôøi. - 2 nhoùm cuøng vieát treân baûng, moãi thaønh vieân chæ vieát 1 yù kieán, sau ñoù nhanh choùng chuyeån phaán cho baïn khaùc cuøng nhoùm. - Caùc nhoùm coøn laïi nhaän xeùt, boå sung yù kieán neáu phaùt hieän vieäc maø hai nhoùm treân chöa neâu. - Hs nghe keát luaän cuûa Gv. Hoaït ñoäng 3: KEÁT QUAÛ COÂNG CUOÄC ÑAÉP ÑE CUÛA NHAØ TRAÀN - Gv yeâu caàu Hs ñoïc SGK vaø hoûi: Nhaø Traàn ñaõ thu ñöôïc keát quaû nhö theá naøo trong coâng cuoäc ñaép ñeâ? - Gv: Heä thoáng ñeâ ñieàu ñoù ñaõ giuùp gì cho saûn xuaát vaø ñôøi soáng nhaân daân ta? - Gv keát luaän: “döôùi thôøi Traàn ... phaùt trieån” (SGK/39). - Hs ñoïc SGK, sau ñoù xung phong phaùt bieåu yù kieán: Heä thoáng ñeâ ñieàu ñaõ ñöôïc hình thaønh doïc theo soâng Hoàng vaø caùc con soâng lôùn khaùc ôû ñoàng baèng Baéc Boä vaø Baéc Trung Boä. - Heä thoáng ñeâ ñieàu naøy ñaõ goùp phaàn laøm cho noâng nghieäp phaùt trieån, ñôøi soáng nhaân daân theâm no aám, thieân tai luït loäi giaûm nheï. Hoaït ñoäng 4: LIEÂN HEÄ THÖÏC TEÁ - Gv yeâu caàu Hs traû lôøi caâu hoûi: Ñòa phöông em coù soâng gì? Nhaân daân ñòa phöông ñaõ cuøng nhau ñaép ñeâ, baûo veä ñeâ nhö theá naøo? - Gv toång keát yù kieán cuûa Hs, sau ñoù hoûi tieáp: Vieäc ñaép ñeâ ñaõ trôû thaønh truyeàn thoáng cuûa nhaân daân ta töø ngaøn ñôøi xöa, nhieàu heä thoáng soâng ñaõ coù ñeâ kieân coá, vaäy theo em taïi sao vaãn coù luõ luït xaûy ra haøng naêm? Muoán haïn cheá luõ luït xaûy ra chuùng ta phaûi laøm gì? - Moät soá Hs traû lôøi tröôùc lôùp. - Hs: xaûy ra luõ luït laø do söï phaù hoaïi ñeâ ñieàu, phaù hoaïi röøng ñaàu nguoàn... Muoán haïn cheá luõ luït caàn cuøng nhau baûo veä moâi tröôøng töï nhieân. CUÛNG COÁ – DAËN DOØ: - Gv giôùi thieäu cho hs moät soá tö lieäu theâm veà vieäc ñaép ñeâ cuûa nhaø Traàn (neáu coù). - Gv yeâu caàu Hs ñoïc phaàn ghi nhôù trong SGK, sau ñoù daën doø hs veà nhaø hoïc laïi baøi, laøm caùc baøi taäp töï ñaùnh giaù (neáu coù) vaø chuaån bò baøi sau. - Hs laéng nghe. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY : Tổ trưởng kiểm tra: Ban Giám hiệu ( Duyệt ) Ngày tháng năm Baøi 14: CUOÄC KHAÙNG CHIEÁN CHOÁNG QUAÂN XAÂM LÖÔÏC MOÂNG – NGUYEÂN I/ MUÏC TIEÂU: Sau baøi hoïc, Hs bieát: Döôùi thôøi nhaø Traàn, quaân Moâng – Nguyeân ñaõ ba laàn sang xaâm löôïc nöôùc ta vaø caû ba laàn chuùng ñeàu bò ñaùnh baïi. Quaân vaø daân nhaø Traàn ba laàn chieán thaéng veû vang tröôùc giaëc Moâng – Nguyeân laø do coù loøng ñoaøn keát, quyeát taâm ñaùnh giaëc, laïi coù keá saùch ñaùnh hay. Keå veà taám göông yeâu nöôùc Traàn Quoác Toaûn. Töï haøo veà truyeàn thoáng choáng giaëc ngoaïi xaâm veû vang cuûa daân toäc. II/ ÑOÀ DUØNG DAÏY – HOÏC: Phieáu hoïc taäp cho Hs. Hình minh hoïa SGK, phoùng to neáu coù ñieàu kieän. Söu taàm nhöõng maåu chuyeän veà anh huøng Traàn Quoác Toaûn (Gv vaø Hs cuøng söu taàm). III/ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY – HOÏC CHUÛ YEÁU: Hoaït ñoäng daïy Hoaït ñoäng hoïc KIEÅM TRA BAØI CUÕ – GIÔÙI THIEÄU BAØI MÔÙI: - Gv goïi 2 hs leân baûng, yeâu caàu Hs traû lôøi 2 caâu hoûi cuoái baøi 13. - Gv nhaän xeùt vieäc hoïc baøi ôû nhaø cuûa Hs. - Gv treo tranh minh hoïa veà hoäi nghò Dieân Hoàng vaø hoûi: Tranh veõ caûnh gì? Em bieát gì veà caûnh ñöôïc veõ trong tranh? - 2 Hs leân baûng thöïc hieän yeâu caàu. - Moät soá hs traû lôøi tröôùc lôùp. - Gv giôùi thieäu baøi: Tranh veõ caûnh hoäi nghò Dieân Hoàng. Hoäi nghò naøy ñöôïc vua Traàn Thaùnh Toân toå chöùc ñeå xin yù kieán cuûa caùc boâ laõo khi giaëc Moâng – Nguyeân sang xaâm löôïc nöôùc ta. Baøi hoïc hoâm nay seõ giuùp caùc em bieát theâm veà hoäi nghò lòch söû naøy vaø ñaëc bieät bieát theâm nhieàu ñieàu veà cuoäc khaùng chieán choáng quaân Moâng – Nguyeân xaâm löôïc cuûa nhaân daân ta. Hoaït ñoäng 1: YÙ CHÍ QUYEÁT TAÂM ÑAÙNH GIAËC CUÛA VUA TOÂI NHAØ TRAÀN - Gv goïi 1 Hs ñoïc SGK töø “Luùc ñoù, quaân Moâng – Nguyeân ñang tung hoaønh khaép chaâu AÂu vaø chaâu AÙ ... caùc chieán só töï thích vaøo tay mình hai chöõ “Saùt Thaùt” (gieát cheát giaëc Nguyeân). - Gv neâu caâu hoûi: Tìm nhöõng söï vieäc cho thaáy vua toâi nhaø Traàn raát quyeát taâm choáng giaëc. - 1 Hs ñoïc tröôùc lôùp, hs caû lôùp theo doõi baøi trong SGK. - Hs tieáp noái nhau phaùt bieåu yù kieán, moãi Hs chæ neâu moät söï vieäc,ñeán khi ñuû yù thì döøng laïi: + Traàn Thuû Ñoä khaûng khaùi traû lôøi: “Ñaàu thaàn chöa rôi xuoáng ñaát, xin beä haï ñöøng lo”. + Ñieän Dieân Hoàng vang leân tieáng ñoàng thanh cuûa caùc boâ laõo: “ñaùnh!”. + Traàn Höng Ñaïo, ngöôøi chæ huy toái cao cuûa cuoäc khaùng chieán vieát Hòch töôùng só keâu goïi quaân daân ñaáu tranh coù caâu “Daãu cho traêm thaân naøy phôi ngoaøi noäi coû, nghìn xaùc naøy goùi trong da ngöïa ta cuõng cam loøng ...” + Caùc chieán suõ töï thích vaøo caùnh tay mình hai chöõ “Saùt Thaùt” (gieát giaëc Moâng Coå). - Gv keát luaän: Caû ba laàn xaâm löôïc nöôùc ta, quaân Moâng – Nguyeân ñeàu phaûi ñoái ñaàu vôùi yù chí ñoaøn keát, quyeát taâm ñaùnh giaëc cuûa vua toâi nhaø Traàn. Cuoäc khaùng chieán dieãn ra nhö theá naøo? Vua toâi nhaø Traàn ñaõ duøng keá saùch gì ñeå ñaùnh giaëc? Chuùng ta cuøng tìm hieåu tieáp baøi. Hoaït ñoäng 2: KEÁ SAÙCH ÑAÙNH GIAËC CUÛA VUA TOÂI NHAØ TRAÀN VAØ KEÁT QUAÛ CUÛA CUOÄC KHAÙNG CHIEÁN - Gv toå chöùc cho Hs thaûo luaän theo nhoùm vôùi ñònh höôùng: Haõy cuøng ñoïc SGK vaø traû lôøi caùc caâu hoûi sau: + Nhaø Traàn ñaõ ñoái phoù vôùi giaëc nhö theá naøo khi chuùng maïnh vaø khi chuùng yeáu? + Vieäc caû ba laàn vua toâi nhaø Traàn ñeàu ruùt khoûi Thaêng Long coù taùc duïng nhö theá naøo? - Gv yeâu caàu ñaïi dieän caùc nhoùm phaùt bieåu yù kieán. - Gv keát luaän veà keá saùch ñaùnh giaëc cuûa vua toâi nhaø Traàn, sau ñoù chuyeån hoaït ñoäng: Vôùi caùch ñaùnh giaëc thoâng minh ñoù, vua toâi nhaø Traàn ñaõ ñaït ñöôïc keát quaû nhö theá naøo? Chuùng ta cuøng tìm hieåu keát quaû cuûa cuoäc khaùng chieán ba laàn choáng laïi giaëc Moâng – Nguyeân. - Gv yeâu caàu Hs ñoïc tieáp SGK vaø hoûi: Khaùng chieán choáng quaân xaâm löôïc Moâng – Nguyeân keát thuùc thaéng lôïi coù yù nghóa nhö theá naøo ñoái vôùi lòch söû daân toäc? - Gv: Theo em, vì sao nhaân daân ta ñaït ñöôïc thaéng lôïi veû vang naøy? - Hs chia thaønh caùc nhoùm nhoû, moãi nhoùm coù töø 4 ñeán 6 Hs cuøng ñoïc SGK vaø thaûo luaän: Keát quaû thaûo luaän mong muoán: + Khi giaëc maïnh, vua toâi nhaø Traàn chuû ñoäng ruùt lui ñeå baûo toøan löïc löôïng. Khi giaëc yeáu, vua toâi nhaø Traàn taán coâng quyeát lieät buoäc chuùng phaûi ruùt lui khoûi bôø coõi nöôùc ta. + Vieäc caû ba laàn vua toâi nhaø Traàn ñeàu ruùt khoûi Thaêng Long coù taùc duïng raát lôùn, laøm cho ñòch khi vaøo Thaêng Long khoâng thaáy moät boùng ngöôøi, khoâng moät chuùt löông aên, caøng theâm meät moûi vaø ñoùi khaùt. Quaân ñòch hao toån, trong khi ñoù ta laïi baûo toaøn löïc löôïng. - 2 nhoùm ñaïi dieän phaùt bieåu yù kieán veà 2 caâu hoûi, caùc nhoùm khaùc theo doõi vaø nhaän xeùt, boå sung cho ñuû yù. - Hs: sau ba laàn thaát baïi, quaân Moâng – Nguyeân khoâng daùm sang xaâm löôïc nöôùc ta nöõa, ñaát nöôùc ta saïch boùng quaân thuø, ñoäc laäp daân toäc ñöôïc giöõ vöõng. - Vì daân ta ñoaøn keát, quyeát taâm caàm vuõ khí vaø möu trí ñaùnh giaëc. Hoaït ñoäng 3: TAÁM GÖÔNG YEÂU NÖÔÙC TRAÀN QUOÁC TOAÛN - Gv toå chöùc cho Hs caû lôùp keå nhöõng caâu chuyeän ñaõ tìm hieåu ñöôïc veà taám göông yeâu nöôùc Traàn Quoác Toaûn. - Gv toång keát ñoâi neùt veà vò töôùng treû yeâu nöôùc Traàn Quoác Toaûn (xem muïc taøi lieäu tham khaûo daønh cho GV ôû cuoái baøi naøy). - Moät soá Hs keå tröôùc lôùp. CUÛNG COÁ – DAËN DOØ: - Gv toång keát giôø hoïc, daën doø hs veà nhaø hoïc thuoäc baøi, traû lôøi caùc caâu hoûi ôû cuoái baøi, laøm caùc baøi taäp töï ñaùnh giaù (neáu coù) vaø chuaån bò baøi sau. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY : Ngày tháng năm Baøi 15: NÖÔÙC TA CUOÁI THÔØI TRAÀN I/ MUÏC TIEÂU: Sau baøi hoïc, Hs coù theå: Neâu ñöôïc tình hình nöôùc ta cuoái thôøi Traàn. Hieåu ñöôïc söï thay theá nhaø Traàn baèng nhaø Hoà. Hieåu ñöôïc vì sao nhaø Hoà khoâng thaéng ñöôïc quaân Minh. II/ ÑOÀ DUØNG DAÏY – HOÏC: Phieáu hoïc taäp cho Hs. Tranh minh hoïa nhö SGK (neáu coù). III/ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY – HOÏC CHUÛ YEÁU: Hoaït ñoäng daïy Hoaït ñoäng hoïc Kieåm tra baøi cuõ – giôùi thieäu baøi môùi: - Gv goïi 3 Hs leân baûng, yeâu caàu Hs traû lôøi 3 caâu hoûi cuoái baøi 14. - Gv nhaän xeùt vieäc hoïc baøi ôû nhaø cuûa Hs. - 3 Hs leân baûng thöïc hieän yeâu caàu. - Gv giôùi thieäu baøi: Trong gaàn hai theá kæ trò vì nöôùc ta, nhaø Traàn ñaõ laäp ñöôïc nhieàu coâng lôùn, chaán höng, xaây döïng neàn kinh teá nöôùc nhaø, ba laàn ñaùnh tan quaân xaâm löôïc Moâng – Nguyeân,... Nhöng tieác raèng, ñeán cuoái thôøi Traàn, vua quan lao vaøo aên chôi höôûng laïc, ñôøi soáng nhaân daân cöïc khoå traêm beà. Tröôùc tình hình ñoù, nhaø Traàn coù toàn taïi ñöôïc khoâng? Chuùng ta cuøng tìm hieåu qua baøi hoïc hoâm nay. Hoaït ñoäng 1: TÌNH HÌNH ÑAÁT NÖÔÙC CUOÁI THÔØI TRAÀN Gv toå chöùc cho Hs hoaït ñoäng theo nhoùm: + Gv chia lôùp thaønh caùc nhoùm nhoû, moãi nhoùm coù töø 4 ñeán 6 Hs. + Phaùt phieáu hoïc taäp cho Hs vaø yeâu caàu Hs thaûo luaän nhoùm ñeå hoaøn thaønh phieáu. - Laøm vieäc theo nhoùm döôùi söï höôùng daãn cuûa Gv: + Chia nhoùm, cöû nhoùm tröôûng ñieàu haønh hoaït ñoäng. + Cuøng ñoïc SGK vaø thaûo luaän ñeå hoaøn thaønh noäi dung phieáu. Ñaùp aùn: 1. a – aên chôi sa ñoïa. e – Chu Vaên An. b – ngang nhieân vô veùt. g – Chaêm Pa. c – voâ cuøng cöïc khoå. h – Nhaø Minh. d – noåi daäy ñaáu tranh. 2. Nhaø Traàn suy taøn, khoâng coøn ñuû söùc gaùnh vaùc coâng vieäc trò vì ñaát nöôùc, caàn coù moät trieàu ñaïi khaùc thay theá nhaø Traàn. - Gv yeâu caàu ñaïi dieän caùc nhoùm Hs phaùt bieåu yù kieán. - Gv nhaän xeùt sau ñoù goïi 1 Hs neâu khaùi quaùt tình hình cuûa nöôùc ta cuoái thôøi Traàn. - Moät nhoùm baùo caùo keát quaû, caùc nhoùm khaùc theo doõi vaø boå sung yù kieán. - Hs: Giöõa theá kæ XIV, nhaø Traàn böôùc vaøo thôøi kì suy yeáu. Vua quan aên chôi sa ñoïa, boùc loät nhaân daân taøn khoác. Nhaân daân cöïc khoå, caêm giaän noåi daäy ñaáu tranh. Giaëc ngoaïi xaâm laêm le xaâm löôïc nöôùc ta. Hoaït ñoäng 2: NHAØ HOÀ THAY THEÁ NHAØ TRAÀN - Gv yeâu caàu Hs ñoïc SGK töø “Tröôùc tình hình phöùc taïp vaø khoù khaên ... Nöôùc ta bò nhaø Minh ñoâ hoä”. - Gv laàn löôït hoûi caùc caâu hoûi: + Em bieát gì veà Hoà Quyù Ly? + Trieàu Traàn chaám döùt naêm naøo? Noái tieáp nhaø Traàn laø trieàu ñaïi naøo? + Hoà Quyù Ly ñaõ tieán haønh nhöõng caûi caùch gì ñeå ñöa nöôùc ta thoaùt khoûi tình hình khoù khaên? + Theo em, vieäc Hoà Quyù Ly truaát ngoâi vua Traàn vaø töï xung laøm vua laø ñuùng hay sai? Vì sao? + Theo em vì sao nhaø Hoà laïi khoâng choáng laïi ñöôïc quaân xaâm löôïc nhaø Minh? - 1 Hs ñoïc tröôùc lôùp, caû lôùp theo doõi noäi dung trong SGK. - Hs trao ñoåi, thaûo luaän caû lôùp vaø traû lôøi: + Hoà Quyù Ly laø quan ñaïi thaàn coù taøi cuûa nhaø Traàn. + Naêm 1400, nhaø Hoà do Hoà Quyù Ly ñöùng ñaàu leân thay nhaø Traàn, xaây thaønh Taây Ñoâ (Vónh Loäc, Thanh Hoùa), ñoåi teân nöôùc laø Ñaïi Ngu. + Hs traû lôøi theo noäi dung SGK/43. + Vieäc Hoà Quyù Ly truaát ngoâi vua Traàn vaø töï xöng laøm vua laø ñuùng vì luùc ñoù nhaø Traàn lao vaøo aên chôi höôûng laïc, khoâng quan taâm ñeán phaùt trieån ñaát nöôùc, nhaân daân ñoùi khoå, giaëc ngoaïi xaâm laêm le xaâm löôïc. Caàn coù trieàu ñaïi khaùc thay theá nhaø Traàn gaùnh vaùc giang sôn. + Vì nhaø Hoà chæ döïa vaøo quaân ñoäi, chöa ñuû thôøi gian thu phuïc loøng daân, döïa vaøo söùc maïnh ñoaøn keát cuûa caùc taàng lôùp xaõ hoäi. Gv keát luaän: Naêm 1400, Hoà Quyù Ly truaát ngoâi vua Traàn, laäp neân nhaø Hoà. Nhaø Hoà ñaõ tieán haønh nheàu caûi caùch tieán boä ñöa ñaát nöôùc thoaùt khoûi tình traïnh khoù khaên. Tuy nhieân, do chöa ñuû thôøi gian ñoaøn keát ñöôïc nhaân daân neân nhaø Hoà ñaõ thaát baïi trong cuoäc khaùng chieán choáng quaân Minh xaâm löôïc. Nhaø Hoà suïp ñoå, nöôùc ta rôi vaøo aùch ñoâ hoä cuûa nhaø Minh. CUÛNG COÁ – DAËN DOØ: - Gv hoûi: Theo em, nguyeân nhaân naøo daãn ñeán söï suïp ñoå cuûa moät trieàu ñaïi phong kieán (Gôïi yù: Vì sao caùc trieàu ñaïi Ñinh, Leâ, Lyù, Traàn, ... ñeàu coù coâng lôùn vôùi ñaát nöôùc nhöng ñeàu suïp ñoå?) - Gv toång keát giôø hoïc, daën doø Hs veà nhaø hoïc thuoäc baøi, laøm caùc baøi taäp töï ñaùnh giaù (neáu coù) vaø chuaån bò baøi sau. - Hs thaûo luaän vaø ruùt ra caâu traû lôøi: Do vua quan lao vaøo aên chôi sa ñoïa, khoâng quan taâm ñeán ñôøi soáng nhaân daân, phaùt trieån ñaát nöôùc neân caùc trieàu ñaïi suïp ñoå. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY Ngày tháng năm NÖÔÙC ÑAÏI VIEÄT BUOÅI ÑAÀU THÔØI HAÄU LE (THEÁ KÆ XV) –³—°–³— Baøi 16: CHIEÁN THAÉNG CHI LAÊNG I/ MUÏC TIEÂU: Sau baøi hoïc, Hs coù theå neâu ñöôïc: Dieãn bieán cuûa traän Chi Laêng. YÙ nghóa quyeát ñònh cuûa traän Chi Laêng ñoái vôùi thaéng lôïi cuûa cuoäc khaùng chieán choáng quaân Minh xaâm löôïc cuûa nghóa quaân Lam Sôn. II/ ÑOÀ DUØNG DAÏY – HOÏC: Hình minh hoïa trong SGK. Baûng phuï vieát saün caâu hoûi gôïi yù cho hoaït ñoäng 2. Gv vaø Hs söu taàm nhöõng maåu truyeän veà anh huøng Leâ Lôïi. III/ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY – HOÏC CHUÛ YEÁU: Hoaït doäng daïy Hoaït ñoäng hoïc KIEÅM TRA BAØI CUÕ – GIÔÙI THIEÄU BAØI MÔÙI: - Gv goïi 2 hs leân baûng, yeâu caàu Hs traû lôøi 2 caâu hoûi cuoái baøi 15. - Gv nhaän xeùt vieäc hoïc baøi ôû nhaø cuûa hs. - Gv treo hình minh hoïa trang 46, SGK vaø hoûi: Hình chuïp ñeàn thôø ai? Ngöôøi ñoù coù coâng gì ñoái vôùi daân toäc ta? - Gv giôùi thieäu: Ñaây laø aûnh chuïp ñeàn thôø vua Leâ Thaùi Toå, ngöôøi coù coâng lôùn laõnh ñaïo nhaân daân ta ñaáu tranh giaønh thaéng lôïi trong khaùng chieán choáng quaân xaâm löôïc nhaø Minh vaø laäp ra trieàu Haäu Leâ. Baøi hoïc hoâm nay, chuùng ta cuøng tìm hieåu veà traän Chi Laêng, traän ñaùnh coù yù nghóa quyeát ñònh thaéng lôïi cuûa cuoäc khaùng chieán choáng quaân Minh. - 2 Hs leân baûng thöïc hieän yeâu caàu. - Hs traû lôøi theo hieåu bieát cuûa töøng em. Hoaït ñoäng 1: AÛI CHI LAÊNG VAØ BOÁI CAÛNH DAÃN TÔÙI TRAÄN CHI LAÊNG - Gv trình baøy hoaøn caûnh daãn tôùi traän Chi Laêng: - Hs laéng nghe. + Cuoái naêm 1047, nhaø Minh xaâm löôïc nöôùc ta, do chöa ñuû thôøi gian ñoaøn keát ñöôïc toaøn daân neân cuoäc khaùng chieán do nhaø Hoà laõnh ñaïo thaát baïi, ñaát nöôùc ta rôi vaøo aùch