Giá trị của siêu âm trong đánh giá tăng sinh nội mạc tử cung ở tuổi quanh mãn kinh

GIAÙ TRÒ CUÛA SIEÂU AÂM TRONG ÑAÙNH GIAÙ TAÊNG SINH NOÄI MAÏC TÖÛ CUNG ÔÛ TUOÅI QUANH MAÕN KINH Ngoâ Leâ Phöông Thaûo*, Nguyeãn Ngoïc Thoa** TOÙM TAÉT Xaùc ñònh ñoä daày cuûa noäi maïc töû cung (NMTC) qua sieâu aâm, coù yù nghóa trong chaån ñoaùn beänh lyù taêng sinh NMTC. Nghieân cöùu thöû nghieäm laâm saøng 150 tröôøng hôïp xuaát huyeát tö ûcung baát thöôøng ôû phuï nöõ quanh tuoåi maõn kinh, qua sieâu aâm ngaõ aâm ñaïo xaùc ñònh ñöôïc ngöôõng beà daày NMTC laø 12 mm trong ñaùnh giaù taêng sinh NMTC vôùi ñoä nhaïy caûm laø 70,4%, ñoä chuyeân bieät laø 70,7%, giaù trò tieân ñoaùn döông tính laø 50%, giaùtrò tieân ñoaùn aâm tính laø 85,2%. SUMMARY VALUE OF ULTRASONOGRAPHY IN DIAGNOSIS OF ENDOMETRIAL HYPERPLASIA IN PERIMENOPAUSAL WOMEN Ngo Le Phuong Thao, Nguyen Ngoc Thoa * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 160 – 166 A thickened endometrium at endovaginal ultrasonography is a reliable predictive of endometrial hyperplasia. The clinical test in 150 perimenopausal bleeding women had results as follows: at a threshold value of 12 mmfor endometrial thickness, transvaginal ultrasonography had a positive predictive value of 50 percent for detecting any abnormality, with 70,4 percent sensitivity,70,7 percent specificity and a negative predictive value of 85,2 percent. MÔÛ ÑAÀU Taêng sinh noäi maïc töû cung (TSNMTC) coù lieân quan vôùi ung thö noäi maïc töû cung (UTNMTC), nhaát laø TSNMTC coù teá baøo khoâng ñieån hình, ñöôïc xem laø UTNMTC taïi choã(1,3,15) . Cho neân vieäc phaùt hieän sôùm TSNMTC seõ giuùp chaån ñoaùn sôùm UTNMTC, töø ñoù seõ goùp phaàn quan troïng trong caûi thieän tieân löôïng soáng coøn cuûa beänh nhaân(9). Chaån ñoaùn TSNMTC vaø UTNMTC phaûi döïa vaøo Giaûi phaãu beänh (GPB). Trong ñieàu kieän thöïc teá taïi nöôùc ta, naïo sinh thieát noäi maïc töû cung (NMTC) laø moät thuû thuaät xaâm laán vì duø ñöôïc thöïc hieän heát söùc caån thaän, noù cuõng coù theå gaây ñau ñôùn vaø tai bieán cho beänh nhaân(5). Vôùi tieán boä cuûa khoa hoïc, sieâu aâm (SA) baèng ñaàu doø aâm ñaïo laø moät xeùt nghieäm khoâng xaâm laán, coù theå ño ñöôïc beà daày noäi maïc töû cung(BDNMTC) ñeå ñaùnh giaù TSNMTC. Haàu heát caùc taùc giaû ñeàu thoáng nhaát ngöôõng giaù trò cuûa noù ôû tuoåi haäu maõn kinh laø ≥ 5mm(1,11,12,14,20,23). Nhöng ñoái vôùi tuoåi quanh maõn kinh thì chöa coù söï nhaát trí: 9mm (3), 10mm(17,12,19,22), 12mm(2), 15mm(18,24) hay 16mm(21). Sieâu aâm ño BDNMTC khoâng theå thay theá vieäc naïo sinh thieát NMTC, nhöng xaùc ñònh ñöôïc giaù trò naøy seõ giuùp ngöôøi baùc só laâm saøng maïnh daïn hôn khi caân nhaéc chæ ñònh naïo sinh thieát trong moät soá tình huoáng ñaëc bieät: ñoäc thaân, maéc beänh lyù noäi khoa naëng... MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU Muïc tieâu toång quaùt Khaûo saùt giaù trò cuûa sieâu aâm ngaõ aâm ñaïo trong vieäc ñaùnh giaù TSNMTC ôû phuï nöõ xuaát huyeát töû cung baát thöôøng quanh tuoåi maõn kinh, vaø caùc yeáu toá lieân quan TSNMTC * BV Töø Duõ ** Boä moân Saûn – Ñaïi hoïc Y Döôïc TP. HCM Chuyeân ñeà Ngoại Sản 160 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Muïc tieâu chuyeân bieät - Xaùc ñònh ñieåm caét ñoaïn (ÑCÑ) BDNMTC trong ñaùnh giaùTSNMTC. - Khaûo saùt: ñoä nhaïy, ñoä chuyeân bieät, giaù trò tieân ñoaùn döông tính (GTTÑ+), giaù trò tieân ñoaùn aâm tính (GTTÑ -), tæ soá khaû naêng khi thöû nghieäm döông tính (LR+), tæ soá khaû naêng khi thöû nghieäm aâm tính (LR-). - Khaûo saùt caùc yeáu toá lieân quan TSNMTC. ÑOÁI TÖÔÏNG-PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Thieát keá nghieân cöùu Ñaây laø nghieân cöùu thöû nghieäm laâm saøng. Daân soá nghieân cöùu Daân soá muïc tieâu Phuï nöõ xuaát huyeát töû cung baát thöôøng ôû tuoåi tieàn maõn kinh. Daân soá choïn maãu 150 phuï nöõ xuaát huyeát töû cung baát thöôøng ôû quanh tuoåi maõn kinh, nhaäp vieän taïi khoa Phuï, beänh vieän Töø Duõ trong thôøi gian tieán haønh nghieân cöùu (1/10/2003 ñeán 30/05/2004), ñöôïc ño BDNMTC baèng SA ñaàu doø aâm ñaïo, ñöôïc naïo sinh thieát vaø coù keát quaû GPB. Tieâu chuaån nhaän vaøo nghieân cöùu Phuï nöõ ôû löùa tuoåi quanh maõn kinh (töø tuoåi 40 trôû leân vaø chöa maõn kinh, töùc laø khoâng maát kinh quaù 12 thaùng), coù xuaát huyeát töû cung baát thöôøng, ñoàng yù tham gia nghieân cöùu sau khi ñöôïc giaûi thích roõ muïc tieâu nghieân cöùu. Tieâu chuaån loaïi tröø Coù thai vaø caùc beänh lyù lieân quan vôùi thai: saåy thai, thai ngoaøi töû cung... Beänh nhaân bò u böôùu ñaõ coù chæ ñònh phaãu thuaät. Beänh ung thö ñaõ ñöôïc chaån ñoaùn roõ. Vieâm nhieãm caáp tính vuøng chaäu. Ngöôøi ñoäc thaân, ngöôøi beänh taâm thaàn, ngöôøi caâm ñieác, ngöôøi khoâng ñoàng yù tham gia Phöông tieän duøng trong nghieân cöùu Baûng thu thaäp soá lieäu. Maùy sieâu aâm SD 500 Aloka, ñaàu doø aâm ñaïo taàn soá 7.5 MHz. Duïng cuï naïo sinh thieát noäi maïc töû cung töøng phaàn. Phöông phaùp xöû lyù soá lieäu -Nhaäp, xöû lyù soá lieäu baèng phaàn meàm SPSS 10.5.Soá lieäu ñöôïc trình baøy daïng baûng bieåu. -Veõ ñöôøng cong ROC, xaùc ñònh ñieåm caét ñoaïn (ÑCÑ) BDNMTC trong TSNMTC -Tính caùc giaù trò ôû ÑCÑ: ñoä nhaïy, ñoä chuyeân, GTTÑ+, GTTÑ-, LR+, LR-, taàn suaát beänh - Söû duïng tæ soá cheânh OR vaø giaù trò P ñeå khaûo saùt caùc yeáu toá lieân quan. KEÁT QUAÛ Ñaëc ñieåm noäi maïc töû cung Baûng 1: Beà daày NMTC (mm) treân sieâu aâm: Ñaëc ñieåm N % < 5 5-< 9 9-<10 10-< 11 11-<12 12-<13 13-<14 14-< 15 15-< 16 ≥16 09 48 05 14 12 06 08 06 13 29 6,0 32,0 03,3 09,3 08,0 04,0 05,3 04,0 08,7 19,3 Baûng 2: Keát quaû GPB Ñaëc ñieåm N % Ung thö NMTC TSNMTC khoâng ñieån hình TSNMTC ñieån hình ñôn giaûn TSNMTC ñieån hình phöùc taïp Polype NMTC giai ñoaïn taêng tröôûng NMTC giai ñoaïn cheá tieát NMTC vieâm maõn Nieâm maïc vuïn laønh Vieâm hoaïi töû NMTC Vieâm caáp NMTC Phaûn öùng giaû maøng ruïng Teo 02 00 39 03 03 28 15 40 11 01 02 01 05 01,3 000 26,0 02,0 02,0 18,7 10,0 26,7 07,3 00,7 01,3 00,7 03,3 161 Xaùc ñònh ñieåm caét ñoaïn BDNMTC trong ñaùnh giaù TSNMTC Nhöõng giaù trò cuûa thöû nghieäm BDNMTC töông öùng töøng ñieåm caét ñoaïn trong ñaùnh giaù TSNMTC Baûng 3: Giaù trò cuûa thöû nghieäm töông öùng ñieåm caét 5 TSNMTC Coù Khoâng Toång coäng ≥ 5 44 97 141 Ñieåm caét 5 <5 0 9 9 Toång coäng 44 106 150 Ñoä nhaïy: 1 Ñoä chuyeân bieät: 0,085 1-Ñoä chuyeân bieät: 0,915 GTT(+): 0,312 GTTÑ(-): 1 Taïi caùc ñieåm caét khaùc, caùch tính töông töï ñieåm caét 5. Nhöõng giaù trò cuûa thöû nghieäm töông öùng töøng ñieåm caét ñoaïn ñöôïc trình baøy ôû baûng 4 Baûng 4: Nhöõng giaù trò cuûa thöû nghieäm töông öùng töøng ñieåm caét ñoaïn Ñieåm caét ñoaïn Ñoä nhaïy Ñoä chuyeân 1-Ñoä chuyeân GTTÑ (+) GTTÑ(-) < 5 1 0,085 0,915 0,312 1 5 - < 9 0,932 0,509 0,491 0,441 0,947 9 - < 10 0,932 0,557 0,443 0,466 0,951 10 - < 11 0,795 0,632 0,368 0,472 0,881 11 - < 12 0,704 0,707 0,293 0,50 0,852 12 - < 13 0,614 0,726 0,274 0,482 0,819 13 - < 14 0,5 0,754 0,246 0,458 0,784 14 - < 15 0,386 0,764 0,235 0,405 0,750 15 - < 16 O,386 0,764 0,235 0,586 0,670 ≥ 16 0,25 0,830 0,170 0,379 0,727 Veõ ñöôøng cong ROC Töø baûng 4, chuùng toâi veõ ñöôïc ñöôøng cong ROC nhö sau: 0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1 (-) Ñoä chuyeân bieät Ñ oä nh aïy 12 5 9 10 11 13 14 15 16 Bieåu ñoà1 - Ñöôøng cong R OC Ñeå ñöôïc xem laø thöû nghieäm laâm saøng döông tính, ngöôõng BDNMTC ñöôïc choïn sao cho coù “Ñoä nhaïy’ cao nhaát vaø “1- Ñoä chuyeân bieät” khoâng coøn thay ñoåi nhieàu nöõa. Vaäy, töø ñöôøng cong ROC chuùng toâi choïn ñöôïc ngöôõng BDNMTC taïi ñieåm caét 12. Caùc giaù trò thöû nghieäm ôû ngöôõng ñöôïc choïn TSNMTC BDNMTC Coù Khoâng ≥ 12 31 31 < 12 13 71 Chuyeân ñeà Ngoại Sản 162 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Ñoä nhaïy: 70,4% Ñoä chuyeân bieät: 70,7% 1-Ñoä chuyeân bieät: 0,293 Tæ soá khaû naêng (+): 2,407 Tæ soá khaû naêng (-): 0,418 Taàn suaát beänh:29,3% GTTÑ(+): 50% GTTÑ(-): 85,2% Khaûo saùt caùc yeáu toá lieân quan TSNMTC Baûng 5: Caùc yeáu toá coù lieân quan TSNMTC Yeáu toá P OR (KTC 95%) Soáng ôû TP HCM 0,027 2,220 (1,048-4,545) Chöa sanh 0,017 3,170 (1,188-8,460) Coù döôùi 2 con 0,013 2,830 (1,226-6,539) Beùo phì 0,008 2,671 (1,280-5,574) Cao huyeát aùp 0,040 2,770 (1,018-7,545) Baûng 6: Caùc yeáu toá khoâng lieân quan TSNMTC Yeáu toá P (> 0,05) Ngheà nghieäp 0,948 Tuoåi daäy thì 0,212 Kinh nguyeät khoâng ñeàu 0,074 Soá laàn saåy thai nhieàu hôn 3 laàn 0,187 Chöa maõn kinh sau 52 tuoåi 0,877 Tieåu ñöôøng 0,641 Cöôøng giaùp 0,878 BAØN LUAÄN Baøn luaän veà vieäc xaùc ñònh ñieåm caét ñoaïn BDNMTC trong ñaùnh giaù TSNMTC Caùch choïn ñieåm caét ñoaïn phuø hôïp vôùi chaån ñoaùn TSNMTC Ñeå choïn giaù trò ñieåm caét ñoaïn thích hôïp vôùi chaån ñoaùn TSNMTC, chuùng toâi choïn BDNMTC taïi ngöôõng maø taïi ñoù coù “ñoä nhaïy caûm” cao nhaát vaø “1 – Ñoä chuyeân bieät” thay ñoåi ít nhaát.Ngöôõng chuùng toâi choïn laø 12, ñieàu naøy coù nghóa laø khi BDNMTC töø 12 mm trôû leân ñöôïc xem nhö baát thöôøng. Caùc giaù trò cuûa thöû nghieäm ño BDNMTC trong ñaùnh giaù TSNMTC vôùi ngöôõng ñöôïc choïn coù ñoä nhaïy: 0,704, ñoä chuyeân: 0,707, GTTÑ (+): 0,5, GTTÑ (-): 0,85. So saùnh vôùi caùc taùc giaû khaùc Baûng 7:- Ngöôõng giaù trò BDNMTC trong ñaùnh giaù TSNMTC ôû phuï nöõ chöa maõn kinh theo caùc taùc giaû khaùc nhau Taùc giaû Naêm Ñieåm caét ñoaïn (mm) N Perrot(21) JP Rouanet(17) Phan Tröôøng Duyeät(2) Leâ Vaên Ñieån(3) Dijkhuizen FP(14) JP Rouanet(18) Y Ardaens(24) Steven R. Goldstein (22) F Rauch-Chabrol(13) Kenneth M Nalabof(19) Trong nghieân cöùu naøy 1994 1995 1995 1996 1996 1996 1996 1997 2000 2001 2004 16 10 12 09 10 15 15 10 15 10 12 Baøn luaän veà caùc giaù trò cuûa thöû nghieäm Ñoä nhaïy caûm Ñoä nhaïy cuûa thöû nghieäm chaån ñoaùn laø 70,5% coù nghóa neáu duøng noù ñeå taàm soaùt TSNMTC thì seõ boû soùt 29,5% tröôøng hôïp. Keát quaû nghieân cöùu cuûa chuùng toâi gaàn phuø hôïp vôùi taùc giaû Dijkhuizen(12) (88%). Taùc giaû F.Rauch-Chabrol(13) ñaõ toång keát theo moät soá coâng trình nghieân cöùu khaùc, ñoä nhaïy coù theå thay ñoåi töø 67 ñeán 98,9%. Nhö vaäy, ñoä nhaïy trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi laø coù theå chaáp nhaän ñöôïc. Ñoä chuyeân bieät Ñoä chuyeân bieät cuûa thöû nghieäm theo nghieân cöùu cuûa chuùng toâi laø 70,7%. Ñieàu naøy coù nghóa laø vôùi beänh nhaân khoâng bò TSNMTC khi khaûo saùt BDNMTC thì 70,7% tröôøng hôïp ño ñöôïc döôùi 12mm. Theo taùc giaû F.Rauch-Chabrol(13), ñoä chuyeân bieät cuûa thöû nghieäm laø 90%. Ñieàu khaùc bieät naøy coù theå do caùch choïn maãu khaùc nhau cuûa moãi taùc giaû: F.Rauch-Chabrol choïn nhöõng phuï nöõ ôû quanh tuoåi maõn kinh nhöng khoâng phaûi taát caû ñeàu coù xuaát huyeát aâm ñaïo baát thöôøng. Coøn trong loâ nghieân cöùu cuûa chuùng toâi, taát caû ñeàu coù xuaát huyeát aâm ñaïo baát thöôøng. 163 Giaù trò tieân ñoaùn döông tính GTTÑ (+) laø 50%, ñieàu ñoù coù nghóa: khi ño BDNMTC ≥ 12 mm, coù 50% khaû naêng TSNMTC. Tæ leä döông tính giaû= 100% - GTTÑ (+) = 50%. Nhö vaäy, khoâng theå döïa vaøo ñôn thuaàn moät thöû nghieäm ño BDNMTC ñeå chaån ñoaùn TSNMTC maø phaûi keát hôïp theâm moät hoaëc nhieàu thöû nghieäm khaùc, ñaëc bieät laø GPB. Theo taùc giaû F Rauch-Chabrol, GTTÑ (+) coù theå taêng töø 71 ñeán 94,3%, töùc laø tæ leä (+) giaû thay ñoåi töø 29 ñeán 5,7%. Sai leäch naøy do kinh nghieäm cuûa ngöôøi sieâu aâm vaø maùy moùc söû duïng. Ngoaøi ra, maãu nghieân cöùu cuûa chuùng toâi chöa ñuû lôùn cuõng coù theå aûnh höôûng ñeán keát quaû naøy. Giaù trò tieân ñoaùn aâm tính GTTÑ (-) cuûa thöû nghieäm coù yù nghóa trong vieäc loaïi tröø khaû naêng TSNMTC. Theo nghieân cöùu cuûa chuùng toâi GTTÑ (-) khaù cao: 85,2%. Vaäy, neáu soá ño BDNMTC döôùi 12mm thì haàu nhö khoâng coù TSNMTC. Tæ leä aâm tính giaû= 100% - GTTÑ (-) =14,8%. Tæ soá khaû naêng khi thöû nghieäm döông tính vaø aâm tính LR(+): 2,407, nghóa laø khi BDNMTC ≥12mm, khaû naêng bò TSNMTC nhieàu gaáp 2,407 laàn so vôùi khoâng bò. LR(-): 0,418. Chöùng toû: khi BDNMTC <12mm thì khaû naêng bò TSNMTC chæ baèng 0,418 laàn so vôùi khaû naêng khoâng bò. Baøn luaän veà caùc yeáu toá lieân quan vôùi TSNMTC Trong loâ nghieân cöùu cuûa chuùng toâi khoâng coù beänh nhaân bò nhöôïc giaùp, beänh nhaân söû duïng Estrogen ñôn thuaàn vaø Tamoxifeøne. Do ñoù, seõ khoâng baøn ñeán caùc yeáu toá naøy. Baûng 8: Caùc yeáu toá lieân quan TSNMTC trong nghieân cöùu naøy vaø trong nghieân cöùu cuûa taùc giaû Lurain(15) Lieân quan vôùi TSNMTC Tæ soá nguy cô Yeáu toá Lurain Nghieân cöùu naøy Lurain Nghieân cöùu naøy Chöa sanh Coù ít con (döôùi 2) Maõn kinh sau 52 tuoåi Beùo phì Cao huyeát aùp Tieåu ñöôøng Kinh khoâng ñeàu Ñieàu trò Estrogen ñôn thuaàn Ñieàu trò Tamoxifen Coù Coù Coù Coù Coù Coù Coù Coù Coù Coù Coù Khoâng Coù Coùù Khoâng Khoâng 2-3 laàn chöa xaùc ñònh 2,4 laàn 3-10 laàn chöa xaùc ñònh 2,8 laàn chöa xaùc ñònh 4-8 laàn 2-3 laàn 3,17 2,83 2,671 2,77 Moät soá yeáu toá khaùc chöa ñöôïc taùc giaû Lurain ñeà caäp tôùi goàm coù: moâi tröôøng sinh soáng, ngheà nghieäp lao ñoäng chaân tay hay lao ñoäng trí oùc, tuoåi daäy thì, saåy thai nhieàu laàn (treân 2 laàn) vaø cöôøng giaùp. Caùc yeáu toá naøy ñaõ ñöôïc chuùng toâi khaûo saùt vaø nhaän xeùt: caùc ñaëc ñieåm veà ngheà nghieäp, tuoåi daäy thì, saåy thai nhieàu laàn vaø cöôøng giaùp khoâng lieân quan vôùi TSNMTC. Caùc taùc giaû Buøi Thò Truùc Giang(4) vaø Traàn Thò Bích Huyeàn (7) thoáng nhaát yù kieán vôùi chuùng toâi veà ñaëc ñieåm saåy thai nhieàu laàn khoâng lieân quan vôùi TSNMT. Cöôøng giaùp khoâng ñöôïc 2 taùc giaû naøy khaûo saùt. Rieâng yeáu toá ngheà nghieäp, theo taùc giaû Truùc Giang, döôøng nhö TSNMTC xaûy ra nhieàu ôû ngöôøi lao ñoäng chaân tay hôn ôû ngöôøi lao ñoäng trí oùc, ñieàu naøy phuø hôïp vôùi nghieân cöùu cuûa taùc giaû Hoà Thò Hoa(6). Coøn ñaëc ñieåm veà daäy thì muoän, theo taùc gia Truùc Giang vaø Bích Huyeàn, coù moái lieân quan vôùi TSNMTC. Ñaëc bieät trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi, döôøng nhö coù söï lieân quan giöõa moâi tröôøng soáng ôû TP.HCM vaø TSNMTC, vôùi p = 0,027. Nghieân cöùu cuûa taùc giaû Truùc Giang(4): TSNMTC thöôøng xaûy ra treân beänh nhaân sinh soáng ôû tænh khaùc thaønh phoá Hoà Chí Minh hôn, nhöng khoâng ñeà caäp ñeán tæ soá cheânh OR. Trong khi ñoù, tæ soá cheânh ñaõ ñöôïc khaûo saùt trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi laø 2.22. Tuy nhieân, do maãu nghieân cöùu cuûa chuùng toâi coøn nhoû neân ñieàu naøy cuõng caàn ñöôïc nghieân cöùu theâm. Chuyeân ñeà Ngoại Sản 164 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Ngoaøi ra: ôû ngöôøi coù BDNMTC döôùi 5 mm, khoâng ai bò TSNMTC. Keár quaû naøy phuø hôïp vôùi caùc taùc giaû: Vuõ Thò Nhung (8), Buøi Thò Truùc Giang (4) vaø Traàn Thò Bích Huyeàn (7). Ñaây seõ laø yeáu toá giuùp baùc só laâm saøng caân nhaéc vieäc naïo sinh thieát NMTC trong moät soá tröôøng hôïp ñaëc bieät: ñoäc thaân, hoaëc maéc moät soá beänh lyù nguy hieåm nhö tim maïch, huyeát hoïc... KEÁT LUAÄN Caùc keát quaû nghieân cöùu 150 beänh nhaân ñöôïc khaùm vaø ñieàu trò taïi beänh vieän Töø Duõ trong thôøi gian töø 01/10/2003 ñeán 30/05/2004 cho pheùp chuùng toâi ruùt ra moät soá keát luaän 1/ Thöû nghieäm ño BDNMTC laø thöû nghieäm ñôn giaûn, an toaøn, coù ñoä tin caäy cao trong ñaùnh giaù TSNMTC. Do ñoù, baùc só laâm saøng neân söû duïng sieâu aâm ñaàu doø aâm ñaïo nhö coâng cuï ñaàu tieân trong chaån ñoaùn vaø baùc só sieâu aâm neân chuù yù khoâng boû soùt ño BDNMTC khi khaûo saùt moät beänh nhaân xuaát huyeát TC baát thöôøng. 2/ BDNMTC 12 mm ñöôïc choïn laø ñieåm caét ñoaïn trong beänh lyù TSNMTC trong nghieân cöùu naøy. Vì vaäy, raát caàn thieát naïo sinh thieát NMTC cho beänh nhaân xuaát huyeát TC baát thöôøng, ñaëc bieät ñoái vôùi beänh nhaân ôû tuoåi quanh maõn kinh, khi sieâu aâm ngaõ aâm ñaïo ño ñöôïâc BDNMTC töø 12 mm trôû leân. 3/ Vôùi ngöôõng naøy, thöû nghieäm BDNMTC coù ñoä nhaïy: 70,4%, ñoä chuyeân: 70,7%, GTTÑ(+): 50%, GTTÑ(-): 85,2%, LR(+): 2,407ø vaø LR(-): 0,418. 4/ Caùc yeáu toá coù lieân quan vôùi TSNMTC goàm: chöa sanh, ít con, beùo phì, taêng huyeát aùp. Cho neân, baùc só laâm saøng caàn ñaëc bieät chuù yù naïo sinh thieát NMTC cho nhöõng beänh nhaân naøy. Rieâng yeáu toá sinh soáng taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh ñöôïc ñaùnh giaù laø coù lieân quan vôùi TSNMTC caàn ñöôïc khaûo saùt theâm. 5/ Khoâng coù tröôøng hôïp naøo bò TSNMTC khi BDNMTC ño ñöôïc döôùi 5mm. Keát quaû naøy laø moät yeáu toá hoã trôï cho baùc só laâm saøng trong ñaùnh giaù vaø caân nhaéc xöû trí beänh nhaân xuaát huyeát TC baát thöôøng quanh tuoåi maõn kinh, nhaát laø khi ngöôøi beänh coù toång traïng quaù yeáu hoaëc coù keøm theo beänh lyù noäi khoa traàm troïng... Tuy nhieân, vì soá lieäu thu thaäp ñöôïc coøn ít (5 tröôøng hôïp) neân caàn coù nhieàu nghieân cöùu vôùi côõ maãu lôùn hôn nhaèm ñaùnh giaù keát quaû chính xaùc hôn. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1 Traàn Thò Vaân Anh. Beänh thaân töû cung. Trong: Nguyeãn Saøo Trung. Beänh hoïc caùc taïng vaø heä thoáng. Nhaø xuaát baûn y hoïc, 401-3 (1994). 2 Phan Tröôøng Duyeät. Kyõ thuaät sieâu aâm vaø öùng duïng trong saûn phuï khoa, 396 (1995). 3 Leâ Vaên Ñieån. Saûn Phuï khoa. Taäp 2. Boä moân Phuï Saûn tröôøng Ñaïi hoïc Y Döôïc TP HCM, 936-941 (1996). 4 Buøi Truùc Giang. Khaûo saùt 50 tröôøng hôïp taêng sinh noäi maïc töû cung ñieàu trò taïi beänh vieän Phuï saûn TP HCM (01/1996-01/1998). Luaän aùn toát nghieäp Chuyeân khoa 1. Chuyeân ngaønh Saûn Phuï khoa. Tröôøng Ñaïi hoïc Y Döôïc TP HCM (1999). 5 Nguyeãn Thò Thanh Haø. Naïo sinh thieát töøng phaàn. Trong: Traàn Thò Lôïi. Thöïc haønh Saûn Phuï Khoa. Nhaø xuaát baûn Y hoïc, 150 -1 (2004). 6 Hoà Thò Hoa. Moät vaøi nhaän xeùt veà keát quaû Gæai phaãu Beänh lyù treân maãu Naïo sinh thieát buoàng töû cung caùc tröôøng hôïp rong kinh, rong huyeát ôû tuoåi tieàn maõn kinh. Luaän aùn toát nghieäp Chuyeân khoa 1. Chuyeân ngaønh Saûn Phuï khoa. Tröôøng Ñaïi hoïc Y Döôïc TP Hoà Chí Minh (2001). 7 Traàn Thò Bích Huyeàn. Tình hình taêng sinh noäi maïc töû cung ôû beänh nhaân coù xuaát huyeát aâm ñaïo baát thöôøng. Luaän aùn toát nghieäp Chuyeân khoa 1. Chuyeân ngaønh Saûn phuï khoa. Tröôøng Ñaïi hoïc Y Döôïc TP HCM (1997). 8 Vuõ Thò Nhung, Ñaëng Vinh Anh Taøi. Gía trò chaån ñoaùn beänh lyù noäi maïc töû cung baèng sieâu aâm. Hoäi nghò Vieät Phaùp veà Saûn Phuï khoa vuøng chaâu AÙ Thaùi Bình Döông, 255-260 (ngaøy 21/05/2004) 9 Nguyeãn Thò Mai Trang. Khaûo saùt giaù trò caùc trieäu chöùng laâm saøng vaø caän laâm saøng trong beänh lyù ung thö noäi maïc töû cung. Luaän aùn toát nghieäp Chuyeân khoa 1. Chuyeân ngaønh Saûn Phuï khoa. Tröôøng Ñaïi hoïc Y Döôïc TP HCM, 19-27 (1999). 10 Blanc B, Boubli L. Hyperplasie de l’endomeøtre. Trong: Gyneùcologie, 356 (1989). 11 Brenner PF. Differential diagnosis of Abnormal uterine bleeding. Am J Obstet Gynecol, 175 (32): 766- 9 (1996). 12 Dijkhuzien FPHLJ, Brolmann HAM, Potters AE, BongersMY, Heinz AP. The accuracy of transvaginal ultrasonography in the diagnosis of endometrial abnormalities. Obstet Gynecol, 87, 345-9 (1996). 13 Rauch-Chabrol F., Fontages M. Eùchographie des leùsions beùnignes de l’endomeøtre. Uniteù speùciale: L’endomeøtre. Nouvelles explorations, eùvolution des pratiques (20 Mai 2002, Bordeaux). re/echobenin.htm. 14 Asaksouk F, Al-Kadhi YA. Endometrium, carcinoma. eMedecine (May 16, 2004).eMedecine 15 Lurain JR. Uterin cancer. Trong: Novak’s Gynecology, 13th edition. Jonathan S Berck, 1144-1147 (2002). 165 16 Richenberg J, Cooperberg P, Ultrasound of the uterus. Trong: Callen. Ultrasonography in Obstetrics and Gynecology.4th edition, 820 (2000). 17 Rouanet JP, Maubin A. Montpellier-Nýmes. La pathologie benigne de l’uterus (1995) html 18 Rouanet JP, Maubon A.. La pathologie beùnigne de l’uteùrus (1996). ml 19 Nataboff KM., Pellerito JS., and Ben-Levi, E. Imaging the endometrium: Disease and Normal Variants. Radiographics, 21, 1409-1424 (2001). 20 Bouli L., Charpin C., Erny R, Blanc B., Kontostolis E.. Les eùtats preù-neùoplasiques de l’endomeøtre clinique, imagerie non endoscopique et deùpistage. e26.htm 21 Perot N.. Endomeøtre: Diagnostic de polype, d’hyperplasie. Conduite aø tenir. Diffeùrents aspects. EÙvoquant un cancer de l’endomeøtre. Apport du Doppler couleur.IXeømes JTA Fort de France (1994). cho/96/endometre.html 22 Goldstein SR., Zeltser I, Horan CK., Snyder JR., and Schwartz LB.,: Ultrasonography- base triage for perimenopausal patients with abnormal uterine bleeding. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 177(1)(July 1997). 23 Strauss HG, Wolters M, Methfessel G, Buchmann J, Koelbl H. Significance of endovaginal ultrasonography in assessing tamoxifen-associated changes of the the endometrium. A prospective study. Acta Obstet Gynecol Scan, 79(8), 697-701 (August 2000). 24 Ardens Y.. Endomeøtre: aspect normal au cours du cycle spontaneù, cartographie vasculaire, apport du Doppler couleur. cho/96/endometre.html Chuyeân ñeà Ngoại Sản 166