Giá trị cắt lớp vi tính 64 trong chẩn đoán và phân giai đoạn ung thư đại tràng tại Bệnh viện Bình Dân

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 2 * 2018 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân năm 2018 610 GIÁ TRỊ CẮT LỚP VI TÍNH 64 TRONG CHẨN ĐOÁN VÀ PHÂN GIAI ĐOẠN UNG THƯ ĐẠI TRÀNG TẠI BỆNH VIỆN BÌNH DÂN Bùi Phương Anh*, Ngô Quang Hưng*, Đặng Đình Hoan* TÓM TẮT Mục tiêu: Mô tả các đặc điểm hình ảnh và giá trị của cắt lớp vi tính 64 (CLVT 64) trong xác định mức xâm lấn và tình trạng di căn hạch của ung thư đại tràng (UTĐT). Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả lâm sàng, tiến cứu báo cáo hàng loạt trường hợp bệnh. Đối tượng gồm 187 bệnh nhân ung thư đại tràng được chụp CLVT 64 đánh giá mức độ xâm lấn, tình trạng di căn hạch và di căn vùng bụng chậu trước khi được điều trị tại bệnh viện Bình Dân từ 11/2015 – 12/2016. Kết quả: Có 187 bệnh nhân được chụp CLVT 64, tuổi trung bình 58,08 tuổi. Tỉ lệ nam:nữ là1,25:1. Vị trí u gặp nhiều nhất là đại tràng Sigma 89/187 (47,59%). Độ dày u trên 10mm chiếm đa số 153/187 bệnh nhân (81,82%), khối u có chiều dài từ 5 – 9,9 cm chiếm tỉ lệ cao nhất 63,1% (118/187). Chu vi u trên 75 % chiếm đa số 142/187 (75,93%). Dạng chồi sùi gây dày thành gặp nhiều nhất 154/187 (82,35%). Trong đánh giá mức độ xâm lấn của u đại tràng trên CLVT 64, chúng tôi ghi nhận độ chính xác trong chẩn đoán độ xâm lấn đối với giai đoạn T3 là 84,85%; T4a là 95,7%; T4b là 92,86%. Trong đánh giá di căn hạch, độ chính xác là 90,5% đối với N0; 72,73% đối với N1; 100% đối với N2. Ngoài ra, 33 bệnh nhân được phát hiện có di căn các cơ quan vùng bụng chậu, trong đó có 21 bệnh nhân có tổn thương di căn gan và đều được xác nhận có di căn trên phẫu thuật (độ chính xác 100%). Kết luận: Tỉ lệ phát hiện chính xác mức độ xâm lấn trên CLVT 64 của UTĐT đối với giai đoạn T3 là 93.58%; T4a là 92,51%; T4b là 97,86%; Tỉ lệ phát hiện chính xác tổn thương di căn hạch là 88,77% đối với N1; 97,86% đối với N2. Chúng tôi nhận thấy CLVT 64 là một phương pháp phân tích có giá trị trong chẩn đoán và phân giai đoạn UTĐT trước phẫu thuật góp phần quan trọng trong việc quản lý và dự hậu cho bệnh nhân trong điều trị UTĐT. Từ khóa: CLVT 64, ung thư đại tràng ABSTRACT THE VALUE OF MDCT 64 IN COLONIC CANCER DIAGNOSIS AND STAGING CLASSIFICATION AT BINH DAN HOSPITAL Bui Phuong Anh, Ngo Quang Hung, Dang Dinh Hoan * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement Vol. 22 - No 2- 2018: 610 - 616 Objective: Describing the characteristics of multidetector computed tomography 64 slices (MDCT64) and the value of MDCT 64 for local staging and nodal metastasis, and intra or extra-abdominal colonic cancer metastasis. Patients and methods: Prospective cases study performed on 187 colonic cancer cases who underwent MDCT 64 for local staging and nodal metastasis, and intra abdominal metastasis at Binh Dan hospital, from 11/2015 to 12/2016. * Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Bình Dân, Tp.HCM Tác giả liên lạc: BS. Bùi Phương Anh ĐT: 02862908109 Email: drphuonganh@gmail.com Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 2 * 2018 Nghiên cứu Y học Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân năm 2018 611 Result: There are 187 cases, average age 58.08; male:female ratio is 1.25:1. The most common position is at Sigmoid colon with 89/187 cases (47,59%). Over 10mm wall thickeness is 153/187 cases (81,82%), highest percentage in tumor length is 5 – 9.9 cm, about 63,1% (118/187cases). The highest tumor circumference is over 75% - 142/187cases (75,93%). Colonic irregular shaped thickeness is seen on 154/187 (82,35%). For local staging,the accuracy of 93.58% in T3 stage; 92,51% in T4a stage; 97,86% in T4b stage. For nodal metastasis, the accuracy of 90,5% in N0; 72,73% in N1; 100% in N2. There are 33 cases who have intra or extra-abdominal metastasis, and 21 cases of liver metastasis was confirmed by operation (the accuracy is 100%). Conclusion: In MDCT 64: For local staging, the accuracy of 84,85% in T3 stage; 95,7% in T4a stage; 92,86% in T4b stage. For nodal metastasis, the accuracy of 88,77% in N1; 97,86% in N2. MDCT 64 is the best modality for diagnosis and staging classification of colocnic cancer, and also play an important role in management and prognosis for colonic cancer treatment. Key words: MDCT 64; colonic cancer MỞ ĐẦU Ung thư đại - trực tràng (UTĐTT) thường được hiểu là carcinoma tuyến vì hơn 95% ung thư đại - trực tràng thuộc loại này(1). Trong số những ung thư thường gặp, ung thư đại - trực tràng đứng hàng thứ tư sau các ung thư: vú, tuyến tiền liệt, phổi; đứng hàng đầu trong các ung thư đường tiêu hóa, và là bệnh phổ biến tại các nước phương Tây. Xuất độ bệnh tăng đáng kể sau 40 tuổi. IARC ước tính năm 2012 trên thế giới có khoảng 1,4 triệu trường hợp ung thư đại trực tràng mới mắc(13). Tại Việt nam ung thư đại trực tràng đứng hàng thứ 5 trong số các bệnh ung thư thường gặp, đứng hàng thứ 3 trong các ung thư đường tiêu hóa sau ung thư dạ dày và ung thư gan. Riêng tại thành phố Hồ Chí Minh, ung thư đại trực tràng đứng hàng thứ 3 ở nam và thứ 4 ở nữ, và là nguyên nhân gây chết người đứng hàng thứ hai sau bệnh tim mạch(5,7). UTĐTT được coi là loại ung thư có tiên lượng tương đối tốt, thời gian sống 5 năm sau mổ ở tất cả các giai đoạn khoảng 50,7%, thậm chí nếu được chẩn đoán sớm thì thời gian sống 5 năm sau mổ có thể lên tới 93%. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng giai đoạn bệnh là yếu tố tiên lượng quan trọng nhất trong ung thư đại tràng (UTĐT), theo các chuyên gia của WHO bệnh UTĐTT có thư chữa khỏi với 3 điều kiện: chẩn đoán sớm, phẫu thuật triệt căn kết hợp điều trị bổ trợ và theo dõi chặt chẽ sau mổ. Xây dựng chiến lược điều trị ung thư đại tràng phụ thuộc rất lớn vào việc đánh giá giai đoạn bệnh, trong đó quan trọng nhất là việc đánh giá mức độ xâm lấn tại chỗ, tại vùng của tổn thương ung thư. Nhằm đạt được hiệu quả cao trong điều trị, nhiều nước trên thế giới đã áp dụng chụp cắt lớp vi tính (CLVT) cho chẩn đoán mức xâm lấn và di căn hạch trong ung thư đại tràng đã mang lại kết quả tốt. Mặc dù hiện nay có rất nhiều trung tâm và bệnh viện thực hiện khảo sát ung thư đại trực tràng bằng kỹ thuật CLVT và MRI, tuy nhiên để phù hợp với điều kiện thực tế tại bệnh viện Bình Dân hiện nay chúng tôi thực hiện đề tài này nhằm tìm hiểu đặc điểm hình ảnh cũng như vai trò của chụp cắt lớp vi tính 64 (CLVT 64) trong chẩn đoán bệnh lý này. -Mô tả các đặc điểm hình ảnh của ung thư biểu mô tuyến đại tràng trên hình ảnh học CLVT 64 tại Bệnh viện Bình Dân. -Nghiên cứu giá trị của CLVT 64 trong xác định mức xâm lấn tại chỗ và tình trạng di căn hạch vùng của ung thư đại tràng. ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Đối tượng nghiên cứu Các bệnh nhân điều trị ung thư đại tràng tại bệnh viện Bình Dân từ 11 / 2015 – 12 / 2016 thỏa các điều kiện: -Bệnh nhân được chẩn đoán ung thư biểu mô tuyến đại tràng có kết quả nội soi và sinh thiết trước phẫu thuật. -Có hình ảnh CLVT 64 có cản quang trước Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 2 * 2018 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân năm 2018 612 phẫu thuật. -Có hoặc không có phẫu thuật. Tiêu chuẩn loại trừ Không có phim CLVT 64 có cản quang tại bệnh viện bình Dân. Không có kết quả nội soi và/hoặc giải phẫu bệnh. Ung thư đại tràng tái phát hoặc đã được xạ trị, hóa trị. Ung thư đại tràng thứ phát hoặc không phải ung thư biểu mô tuyến. Tiêu chuẩn bác sĩ đọc kết quả CLVT 64 Bác sĩ tốt nghiệp chuyên khoa cấp 1 Chẩn đoán hình ảnh. Có ít nhất 5 năm kinh nghiệm trong thực hành tại bệnh viện Bình Dân. Đồng thuận giữa 2 bác sĩ trong việc trả lời kết quả CLVT 64 cho các bệnh nhân trong nhóm nghiên cứu. Phương pháp nghiên cứu Thiết kế nghiên cứu Mô tả lâm sàng, tiến cứu. Các bước tiến hành nghiên cứu Tất cả các thông tin được thu thập bằng bộ câu hỏi thông qua bệnh án mẫu, nội soi đại tràng, chụp CLVT 64, phẫu thuật đánh giá tổn thương đại thể, phẫu tích hạch, đối chiếu với GPB. Máy chụp cắt lớp vi tính 64 Philips Brilliance 64. Xử lý số liệu Phân tích các yếu tố thu thập theo mẫu thu nhập số liệu thống nhất đã được lập trình trước để xử lý số liệu. Số liệu được nhập vào bảng dữ kiện của phần mềm Excel 2007, Epi Info 6.04 và thực hiện các kiểm định tương quan. KẾT QUẢ Tuổi và giới Biểu đồ 1. Tuổi và giới. Tổng số bệnh nhân là 187, ghi nhận độ tuổi trung bình 58,08±14,54 (23 - 89 tuổi). Trong đó số bệnh nhân từ 50- 59 tuổi là 48/187, chiếm tỉ lệ cao nhất 25,66%. Số bệnh nhân nam là 104 (chiếm 56%). Số bệnh nhân nữ là 83 (chiếm 44%). Đặc điểm hình ảnh trên CLVT 64 và giá trị của CLVT 64 Vị trí u Bảng 1. Vị trí u trên CLVT 64 và phẫu thuật. Vị trí u CLVT 64 Phẫu thuật Số bệnh nhân Tỉ lệ Số bệnh nhân Tỉ lệ Manh tràng 2 1,07% 2 1,07% Đại tràng phải 27 14,44% 33 17,65% Đại tràng góc gan 26 13,90% 24 12,83% Đại tràng ngang 18 9,63% 17 9,09% Đại tràng góc lách 7 3,74% 6 3,21% Đại tràng trái 18 9,63% 16 8,56% Đại tràng Sigma 89 47,59% 89 47,59% Tổng 187 100% 187 100% Nhận xét: Tổn thương đại tràng Sigma chiếm đa số, và trong 89 trường hợp chúng tôi xác định đúng vị trí tổn thương trong 100% trường hợp trên khảo sát CLVT 64. Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 2 * 2018 Nghiên cứu Y học Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân năm 2018 613 Số lượng u Bảng 2. Số lượng u trên CLVT 64. Số lượng u CLVT 64 Phẫu thuật Số bệnh nhân Tỉ lệ Số bệnh nhân Tỉ lệ 01 u 186 0,53% 187 100% 02 u 1 99,47% 0 0% Tổng 187 100% 187 100% Nhận xét: Về số lượng u, chúng tôi ghi nhận có 01 trường hợp có 02 u. Tuy nhiên, trong phẫu thuật thì không ghi nhận tình trạng có 02 u như trong khảo sát của chúng tôi. Độ dày u trên CLVT 64 Bảng 3. Độ dày u trên CLVT 64. Độ dày u Số bệnh nhân Tỉ lệ <5mm 0 7,49% 5 – 9mm 34 18,18% >=10mm 153 81,82% Tổng 187 100% Nhận xét: Tổn thương có độ dày trên 10mm chiếm đa số 153/187 bệnh nhân (tỉ lệ 81,82%). Không ghi nhận tổn thương u có độ dày dưới 5mm trong nhóm nghiên cứu. Chiều dài u trên CLVT 64 Bảng 4. Chiều dài u trên CLVT 64. Chiều dài u Số bệnh nhân Tỉ lệ <5cm 12 6,42% 5 – 9,9cm 118 63,10% >=10cm 57 30,48% Tổng 187 100% Nhận xét: Chiều dài của khối u từ 5 – 9,9 cm chiếm tỷ lệ cao nhất 63,1%. Chu vi u trên CLVT 64 so với nội soi Bảng 5. Chu vi u trên CLVT 64 và nội soi. Chu vi u CLVT 64 Nội soi Số bệnh nhân Tỉ lệ Số bệnh nhân Tỉ lệ <1/4 chu vi 0 0% 1 0,53% 1/4-1/2 chu vi 8 4,27% 11 5,88% 1/2-3/4 chu vi 37 19,78% 42 22,46% >3/4 chu vi 142 75,93% 133 71,12% Tổng 187 100% 187 100% Nhận xét: Tổn thương u có chu vi trên ¾ chu vi của lòng đại tràng chiếm đa số 142/187 bệnh nhân, chiếm tỉ lệ 75,93%. Hình dạng u trên CLVT 64 so với giải phẫu bệnh sau phẫu thuật Bảng 6. Hình dạng u trên CLVT 64 so với giải phẫu bệnh sau phẫu thuật. Hình dạng u CLVT 64 Phẫu thuật Số bệnh nhân Tỉ lệ Số bệnh nhân Tỉ lệ Chồi sùi 154 82,35% 132 70,59% Vòng nhẫn 17 9,09% 19 10,16% Thâm nhiễm 0 0% 12 6,42% Loét 16 8,56% 24 12,83% Tổng 187 100% 187 100% Nhận xét: Các tổn thương trên cắt lớp vi tính dạng chồi sùi chiếm tỉ lệ cao nhất. Cắt lớp vi tính không thể đánh giá chính xác tổn thương trong các trường hợp u thâm nhiễm và loét. Đánh giá độ xâm lấn của u trên CLVT 64 so với giải phẫu bệnh sau phẫu thuật Trên CLVT 64 chúng tôi không ghi nhận được trường hợp u nào có độ xâm lấn T1, T2. Tuy nhiên, kết quả sau phẫu thuật và giải phẫu bệnh chỉ ra có 2/187 trường hợp (chiếm tỉ lệ 1,67%) có độ xâm lấn T2 (chúng tôi chẩn đoán T3 trên CLVT 64). Đối với giai đoạn T3, có 56/187 trường hợp được phát hiện chính xác trên CLVT 64 (độ chính xác 93.58%). Đối với giai đoạn T4a, có 89/187 trường hợp được phát hiện chính xác trên CLVT 64 (độ chính xác 92,51%). Đối với giai đoạn T4b, có 26/187 trường hợp (độ chính xác 97,86%) được phát hiện chính xác trên CLVT 64. Bảng 7. Độ xâm lấn của u trên CLVT 64 so với giải phẫu bệnh sau phẫu thuật Độ xâm lấn Giải phẫu bệnh Tổng Xâm lấn Không xâm lấn CLVT 64 Xâm lấn 117 14 131 Không xâm lấn 0 56 56 Tổng 117 70 187 Đánh giá di căn hạch trên CLVT 64 so với giải phẫu bệnh sau phẫu thuật Đối với N0: trên CLVT 64 chúng tôi ghi nhận có 158 trường hợp, trong đó phân giai đoạn Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 2 * 2018 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân năm 2018 614 chính xác trong 143/187 trường hợp (độ chính xác 90,5%). Đối với N1, trên CLVT 64 chúng tôi ghi nhận chính xác 16/187 trường hợp (độ chính xác 88,77%). Đối với N2, trên CLVT 64 chúng tôi ghi nhận chính xác 7/187 trường hợp (độ chính xác 97,86%) trên CLVT 64 so với kết quả giải phẫu bệnh. Bảng 8. Di căn hạch trên CLVT 64 so với giải phẫu bệnh sau phẫu thuật. N Phẫu thuật Độ chính xác (%) Độ nhạy (%) Độ đặc hiệu (%) CLVT 64 N0 (n=145 ) N1 (n=31 ) N2 (n=11 ) N0 (n=158) 143 15 0 90,9% 98,62% 64,28% N1 (n=22) 2 16 4 88,77% 51,61% 96,15% N2 (n=7) 0 0 7 97,86% 63,63%% 100% Di căn của u vùng bụng chậu Chúng tôi ghi nhận có 150/187 trường hợp không di căn trong vùng bụng chậu, với độ chính xác 95,72%. Trong các trường hợp được CLVT 64 xác nhận chính xác có di căn 01 cơ quan trong vùng bụng chậu thì chúng tôi xác định chính xác trong 18/187 trường hợp (độ chính xác 95,18%. Đối với di căn từ 02 cơ quan trở lên thì chúng tôi xác định chính xác 10/187 trường hợp (độ chính xác 99,46%) trên CLVT 64. Trong nghiên cứu có 33 bệnh nhân được phát hiện có di căn các cơ quan vùng bụng chậu, trong đó có 21 bệnh nhân có tổn thương di căn gan và đều được xác nhận có di căn gan trên phẫu thuật (tỉ lệ 100%). Ngoài ra chúng tôi cũng ghi nhận một số tổn thương ở mạc treo, mạc nối lớn, phúc mạc, hạch sau phúc mạc. Bảng 9. Di căn u vùng bụng chậu. Di căn vùng bụng chậu Phẫu thuật Độ chính xác (%) Độ nhạy (%) Độ đặc hiệu (%) CLVT 64 Không di căn (n=154) 01 cơ quan (n=22) 02cơ quan (n=11) Không di căn (n=154) 150 4 0 95,72% 97,4% 87,88% 01 cơ quan (n=23) 4 18 1 95,18% 85,18% 96,87% 02 cơ quan (n=10) 0 0 10 99,46% 90,9%% 100% BÀN LUẬN Tuổi và giới Đặc điểm về tuổi và giới: Trong số 187 bệnh nhân chúng tôi ghi nhận độ tuổi trung bình 58,08 tuổi. Trong đó số BN từ 50- 69 tuổi là 91/187 bệnh nhân, chiếm tỉ lệ cao nhất là 49%. Tỉ lệ nam/nữ = 1,25. Nghiên cứu của chúng tôi cũng có kết quả tương tự như kết quả của Lê Đình Roanh và cộng sự nghiên cứu trên 225 bệnh nhân ung thư đại trực tràng cũng thấy tuổi trung bình là 51,8 tuổi và tuổi trên 40 gặp nhiều nhất(5). Các nghiên cứu khác cũng cho kết quả tương tự(8,9,10). Đặc điểm hình ảnh trên CLVT 64 và giá trị của CLVT 64 Vị trí u Tổn thương đại tràng Sigma chiếm đa số, và trong 89 trường hợp chúng tôi xác định đúng vị trí tổn thương trong 100% trường hợp trên khảo sát CLVT 64. Vị trí thường gặp thứ hai là ở đại tràng phải chúng tôi ghi nhận độ chính xác 90%. Tuy nhiên theo Phan Văn Hạnh, đại tràng phải là nơi có tỉ lệ u nhiều nhất 45,3%; tiếp đó là đại tràng trái 43,3%; đại tràng ngang là 8,6% và u nhiều vị trí là 2,6%(10). Số lượng u Về số lượng u, chúng tôi ghi nhận có 01 trường hợp có 02 u. Tuy nhiên, trong phẫu thuật thì không ghi nhận tình trạng có 02 u như trong khảo sát của chúng tôi. Do vậy, trong nghiên cứu của chúng tôi về độ chính xác của chẩn đoán số lượng u chiếm # 99,46%. Theo Phan Văn Hạnh, nhìn chung tổn thương UTĐT là đơn tổn thương với tỉ lệ 85,5%; tổn thương nhiều vị trí phát hiện qua nội soi là 3,9%; tỉ lệ ung thư có phối hợp với Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 2 * 2018 Nghiên cứu Y học Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân năm 2018 615 polyp là 8,6%; ung thư phát triển trên nền polyp là 0,7%(10). Hình dạng u trên CLVT 64 so với giải phẫu bệnh sau phẫu thuật Cắt lớp vi tính không thể đánh giá chính xác tổn thương trong các trường hợp u thâm nhiễm và loét. Theo Karen thì hình ảnh CLVT điển hình là khối mô mềm làm hẹp lòng đại tràng. Khối lớn sẽ có hoại tử trung tâm và như vậy sẽ xuất hiện khối với hình ảnh giảm tỷ trọng trung tâm hoặc hiếm hơn là tỷ trọng khí. Hình ảnh này trông như một áp xe. Hơn nữa, tỷ lệ cao UTĐT biểu hiện dưới dạng dày thành khu trú và làm hẹp lòng đại tràng. Đánh giá độ xâm lấn của u trên CLVT 64 so với giải phẫu bệnh sau phẫu thuật Độ chính xác trong chẩn đoán độ xâm lấn trong nghiên cứu của chúng tôi ở T3 # 93,58%; T4a # 92,51%, T4b # 97,86%. Theo Antonella Fillippone(1). Nếu những u giai đoạn T1 không được xem như vượt quá giai đoạn, tỷ lệ chính xác cho hình ảnh CLVT chỉ với những lát cắt ngang tăng từ 73% lên 81% và với những hình ảnh phối hợp những lát cắt ngang và tái tạo đa mặt phẳng, tỷ lệ ấy tăng từ 83% lên 90%. Vậy độ chính xác cho giai đoạn T khi chỉ với những lát cắt ngang và khi kết hợp những hình ảnh cắt ngang và tái tạo đa mặt phẳng như sau: T2, 90% và 93%; T3, 85% và 90%; T4: 80% và 98%(1). Đánh giá di căn hạch trên CLVT 64 so với giải phẫu bệnh sau phẫu thuật Di căn hạch là một yếu tố quan trọng trong xây dựng phác đồ điều trị và tiên lượng bệnh. Sau phẫu thuật chúng tôi ghi nhận các hạch dương tính đều có hình bầu dục, kích thước ≥ 1 cm, mật độ chắc, vỏ dày không đồng nhất. Hình ảnh CLVT 64 cũng chỉ ra những hạch di căn là những hạch có đường bờ đa cung, không đều, đậm độ thấp, có thể có vôi hóa, bắt thuốc viền ở ngoại vi - kém bắt thuốc trung tâm và đường kính trục ngắn thường ≥ 10mm. Cũng theo Antonella(1) có mối liên quan giữa giải phẫu bệnh và hình ảnh CLVT ở giai đoạn N, với độ chính xác và độ nhạy cao hơn những thông báo trước. Sự khác nhau này là do hình ảnh tái tạo đa mặt phẳng kết hợp với những tiêu chí trên CLVT. Độ chính xác của CLVT trong chẩn đoán giai đoạn hạch không tốt bằng giai đoạn T, trong những nghiên cứu rất sớm từ những thập kỷ 80 độ nhậy thấp từ 26 – 73%(11) và độ đặc hiệu cũng thấp từ 58 – 96% đối với CLVT thường với độ dày lát cắt 10 mm, trong khi đó độ nhậy từ 86 – 96% và độ đặc hiệu từ 75 – 82% với những nghiên cứu từ năm 2000 với CLVT đa lát cắt. Di căn của u vùng bụng chậu Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng CLVT 64 đóng một vai trò quan trọng trong chẩn đoán tổn thương di căn gan với độ nhạy trên 90% đối với tổn thương u gan có đường kính lớn hơn 1cm bằng việc sử dụng các thế hệ máy CLVT 64 tái tạo đa mặt phẳng(1,2,3,4,5,12). Việc quản lý và dự hậu cho bệnh nhân phụ thuộc vào việc bệnh nhân có tổn thương di căn hay không, do vậy việc không chẩn đoán có tổn thương di căn trong thực hành lâm sàng có thể dẫn đến dự thay đổi trong việc quản lý bệnh nhân trước phẫu thuật cũng như việc lựa chọn cách thức phẫu thuật can thiệp. KẾT LUẬN Tỉ lệ phát hiện chính xác mức độ xâm lấn trên CLVT 64 của UTĐT đối với giai đoạn T3 là 93.58%; T4a là 92,51%; T4b là 97,86%; Tỉ lệ phát hiện chính xác tổn thương di căn hạch là 88,77% đối với N1; 97,86% đối với N2. Chúng tôi nhận thấy CLVT 64 là một phương pháp phân tích có giá trị trong chẩn đoán và phân giai đoạn UTĐT trước phẫu thuật góp phần quan trọng trong việc quản lý và dự hậu cho bệnh nhân trong điều trị UTĐT. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Antonella F, Roberta A, Fuschi M. (2005). Preoperative T and N Staging of Colorectal Cancer: Accuracy of Contrast-enhanced Multi–Detector Row CT Colonography-Initial Experience. Radiology; 218: 55-60. 2. Dighe S, Blake H, Koh MD et al. (2010). Accuracy of multidetector computed tomography in identifying poor prognostic factors in colonic cancer. Br J Surg; 97: 1407–1415. Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 2 * 2018 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân năm 2018 616 3. Elias Nerad. (2016). Diagnostic Accuracy of CT for Local Staging of Colon Cancer: A Systematic Review and Meta-Analysis. American Journal of Roentgenology; 207: 984-995. 4. Hundt W. (1999). Evaluation of spiral CT in staging of colon and rectum carcinoma. Eur Radiol; 9(1): 78-84. 5. Kulinna C, Eibel R, Matzek W. (2004). Staging of Rectal Cancer: Diagnostic Potential of Multiplanar Reconstructions with MDCT, American Journal of Roentgenology. 183: 421-427. 6. Lê Đình Roanh, Hoàng Văn Kỳ và Ngô Thu Thoa. (1999). Nghiên cứu hình thái học ung thư đại tràng gặp tại Bệnh viện K 1994 – 1997. Thông tin y dược, số đặc biệt chuyên đề ung thư; 66-70. 7. Nguyễn Chấn Hùng, Lê Hoàng Minh, Phạm Xuân Dũng và các cộng sự. (2006). Gánh nặng ung thư cho thành phố Hồ Chí Minh. Y học thành phố Hồ Chí Minh; 12(4), 1-7. 8. Nguyễn Thu Hương. (2008). Đánh giá hiệu quả của phác đồ FOLFOX 4 trong điều trị ung thư đại trực tràng giai đoạn muộn tại bệnh viện K. Ung thư, Đại học Y Hà Nội, Hà Nội. 9. Nguyễn Văn Thái. (2015). Đánh giá mức độ xâm lấn, di căn hạch ung thư đại tràng qua lâm sàng và cắt lớp vi tính 64 dãy. Luận văn thạc sĩ y học, Trường đại học Y Hà Nội. 10. Phan Văn Hạnh. (2004). Nhận xét tổn thương ung thư đại tràng qua nội soi ống mềm đối chiếu với lâm sàng và giải phẫu bệnh tại bệnh viện K từ 2000 đến 2004. Luận văn bác sĩ chuyên khoa II, Trường đại học Y Hà Nội, Hà Nội, 61-65. 11. Thompson WM, Halvorsen RA. (1986). Preoperative and postoperative CT staging for rectosigmoid carcinoma. AJR; 146: 703-710. 12. Trần Văn Hợp, Trần Đức Hưởng, Nguyễn Văn Chủ và các cộng sự. (2002). Đặc điểm hình thái học ung thư đại trực tràng. Y học Việt Nam; số 10 và 11, 17 – 20. 13. WHO. (2012). Colorectal Cancer Incidence and Mortality, tại trang web Ngày nhận bài báo: 10/10/2017 Ngày phản biện nhận xét bài báo: 25/11/2017 Ngày bài báo được đăng: 25/03/2018