Đổi mới đào tạo giáo viên trong các trường Đại học Sư phạm đáp ứng yêu cầu cách mạng công nghiệp 4.0

146 HNUE JOURNAL OF SCIENCE DOI: 10.18173/2354-1075.2019-0032 Educational Sciences, 2019, Volume 64, Issue 2A, pp. 146-154 This paper is available online at ĐỔI MỚI ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN TRONG CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ĐÁP ỨNG YÊU CẦU CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0 Hà Thị Lan Hương Viện Nghiên cứu Sư phạm, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội Tóm tắt. Trong vài năm trở lại đây tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã làm thay đổi nhanh chóng và sâu rộng các lĩnh vực kinh tế, chính trị, xã hội, trong đó có giáo dục. Cách mạng công nghiệp 4.0 tác động đến giáo dục, làm thay đổi mục tiêu giáo dục, đặt ra cho giáo dục phải làm thế nào để đào tạo ra nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của cuộc cách mạng này. Trong đó có một vấn đề cấp thiết đặt ra cho các cơ sở giáo dục đại học nói chung và các trường đại học sư phạm (ĐHSP) nói riêng phải đổi mới mô hình đào tạo để tạo ra thế hệ giáo viên 4.0 đáp ứng yêu cầu cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư này. Bài báo đề cập đến vấn đề chung nhất của nền giáo dục 4.0 tác động đến các xu hướng học tập của sinh viên trong nền giáo dục 4.0; sự thay đổi của môi trường giáo dục và yêu cầu của cơ sở giáo dục đáp ứng yêu cầu cách mạng công nghiệp 4.0. Qua đó, đề xuất đổi mới mô hình đào tạo giáo viên trong các trường ĐHSP đáp ứng yêu cầu cách mạng 4.0 từ việc chuyển đổi mô hình đào tạo; xây dựng chuẩn đầu vào, đầu ra sinh viên tốt nghiệp; tổ chức quá trình đào tạo, cũng như công tác đầu tư nguồn lực và vật lực. Từ khóa: Cách mạng công nghiệp 4.0, đào tạo giáo viên, mô hình đào tạo, chuẩn đầu vào, chuẩn đầu ra. 1. Mở đầu Chúng ta đang sống trong thế kỉ XXI với xu hướng hội nhập và toàn cầu hoá, cùng với đó cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra nhanh chóng và đã tác động đến các quốc gia, đến các lĩnh vực trong đó có lĩnh vực giáo dục và đào tạo [1, 4]. Một trong những yêu cầu của cách mạng công nghiệp lần thứ tư là cải thiện nguồn lực con người để đáp ứng các yêu cầu liên tục thay đổi trong môi trường lao động mới với những tố chất và năng lực khác hoàn toàn so với cuộc cách mạng công nghiệp các lần trước. Điều này đã đặt ra cho giáo dục và đào tạo sứ mệnh to lớn là chuẩn bị đội ngũ nhân lực để đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước, giúp phát triển năng lực, thúc đẩy đổi mới và sáng tạo, đáp ứng yêu cầu của công dân thế kỉ XXI [1]. Giáo dục 4.0 là một hệ quả từ nhu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, nơi con người và công nghệ được liên kết để giúp tạo ra các khả năng mới [4]. Mục tiêu giáo dục Ngày nhận bài: 1/2/2019. Ngày sửa bài: 19/2/2019. Ngày nhận đăng: 2/3/2019. Tác giả liên hệ: Hà Thị Lan Hương. Địa chỉ e-mail: huonghtl@hnue.edu.vn Đổi mới đào tạo giáo viên trong các trường đại học sư phạm đáp ứng yêu cầu cách mạng 147 4.0 là phát triển nguồn nhân lực đáp ứng các yêu cầu của nền kinh tế, công nghiệp 4.0 với các ưu tiên về các năng lực và phẩm chất như năng lực sáng tạo, sáng nghiệp, công dân kĩ thuật số, các năng lực sử dụng các thiết bị công nghệ thực ảo, làm việc trong môi trường thực ảo, công dân toàn cầu, năng lực tự học, hợp tác và xúc cảm xã hội. Giáo dục 4.0 đòi hỏi có các chương trình mở, thích ứng nhanh chóng với các nhu cầu mới của thị trường lao động và việc làm, chương trình học cho phép người học học trên các thiết bị di động, lưu trữ và truy cập từ mọi nơi trên các phần mềm điện toán đám mây, học bằng các trò chơi để hấp dẫn người học. Các nhà giáo dục và lãnh đạo giáo dục nhấn mạnh một trong những thay đổi quan trọng của giáo dục 4.0 là dạy học tích hợp liên môn - kết hợp các chuyên ngành, môn học để giúp học sinh phát triển năng lực kết nối các lĩnh vực; cung cấp nguồn nhân lực cho các lĩnh vực ngành nghề mới; đào tạo và nuôi dưỡng tài năng [5, 7, 9, 10]. Chính những vấn đề này đặt ra cho các trường ĐHSP những thách thức về đổi mới công tác đào tạo giáo viên để sau khi tốt nghiệp ra trường, giáo viên có thể đảm đương được trách nhiệm giáo dục và dạy học học sinh để có thể học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động với những phẩm chất và năng lực nghề nghiệp đáp ứng yêu cầu nguồn nhân lực 4.0. 2. Nội dung nghiên cứu 2.1. Các giai đoạn phát triển khác nhau của giáo dục dưới sự ảnh hưởng của các cuộc cách mạng - Giáo dục 1.0: Muốn học phải đến trường. Ở giai đoạn này, việc học của người học và việc dạy của giáo viên theo lối truyền thu một chiều. Giáo viên đọc/giảng và người học chủ yếu là ghi chép; tài liệu học tập của người học chủ yếu từ bài chép và sách giáo khoa mà rất ít có các nguồn tư liệu khác. - Giáo dục 2.0: Được đánh dấu bởi việc dùng mạng Ở giai đoạn này, mạng internet mở rộng không gian đào tạo qua trực tuyến giúp cho việc dạy và học có thể thực hiện ở mọi lúc mọi nơi. Giáo viên tăng cường việc sử dụng các công nghệ cũng như tài liệu giảng dạy có trên mạng. Việc sử dụng thông tin trên mạng đã giúp bổ sung tài liệu học tập từ giáo viên và sách giáo khoa trở nên bình thường. Việc học được mở rộng qua sự tương tác giữa người học với nhau chứ không chỉ từ giáo viên. - Giáo dục 3.0: (hiện tại) Phục vụ cho nền kinh tế tri thức Giáo dục 3.0 được đánh dấu bởi sự hình thành các hệ thống MOOC (Massive Open Online Courses) như Coursera, Udacy, edX, Udemy, Khan Academy, nên giáo dục được xã hội hóa toàn cầu, không giới hạn đối tượng. Triết lí về phương pháp dạy và học cũng có sự thay đổi lớn từ truyền thống qua phương pháp học tập hỗn hợp và lớp học đảo ngược. Phương pháp học tập hỗn hợp kết hợp hài hòa giữa trực diện và trực tuyến để việc dạy và học được hiệu quả tối đa về thời gian cũng như không gian. Lớp học đảo ngược thay đổi toàn diện quy trình đào tạo truyền thống. Người học học kiến thức căn bản ngoài lớp học từ các tài liệu trên hệ thống trực tuyến của trường, các hệ thống kết nối mở MOOC, Wikipedia, Youtube,... Trong lớp thì người học học cách ứng dụng kiến thức để phản biện, giải quyết vấn đề qua trao đổi với giáo viên và với nhóm. Vai trò của giáo viên Hà Thị Lan Hương 148 cũng thay đổi đáng kể; giáo viên đứng ở vai trò hướng dẫn và hỗ trợ quá trình học để qua đó tự chiếm lĩnh kiến thức. - Giáo dục 4.0: Phục vụ cho nền kinh tế sáng tạo Giáo dục 4.0 sẽ được đánh dấu bởi thay đổi lớn trong mục tiêu đào tạo, chuyển từ truyền thụ kiến thức cho số đông qua khai lực (khai phóng tiềm lực, năng lực và động lực) đồng thời trao quyền sáng tạo (empowering innovation) cho từng cá nhân. Trong khi việc cá nhân hóa đào tạo ngày càng nâng cao thì sứ mệnh của đào tạo vượt khỏi ranh giới quốc gia để phục vụ cho nhân loại [4]. 2.2. Các xu hướng học tập của sinh viên đại học trong nền giáo dục 4.0 Cách mạng công nghiệp 4.0 đã tác động và ảnh hưởng đến giáo dục làm cho giáo dục thay đổi để phục vụ cho sự phát triển của cuộc cách mạng này [3]. Trong nền giáo dục 4.0, có thể kể đến một số xu hướng học tập của sinh viên đại học như sau: - Học tập có thể được thực hiện bất cứ lúc nào bất cứ nơi nào. Các công cụ học trực tuyến mang lại cơ hội tuyệt vời cho việc học tập từ xa, và tự học của sinh viên. - Việc học sẽ được cá nhân hóa cho từng sinh viên và sinh viên sẽ được giao các nhiệm vụ khó hơn chỉ sau khi đạt được một mức độ thành thạo nhất định. - Sinh viên có một sự lựa chọn trong việc xác định cách họ muốn học. Mặc dù kết quả học tập của khóa học được thiết lập bởi các tổ chức/cơ quan chịu trách nhiệm về tài liệu giáo khoa nhưng học sinh vẫn được tự do lựa chọn các công cụ hoặc kĩ thuật học tập mà họ thích. - Sinh viên sẽ được tiếp xúc với nhiều bài học dựa trên dự án. Họ được yêu cầu phải áp dụng kiến thức và kĩ năng của mình trong việc hoàn thành một vài dự án ngắn hạn. Bằng cách tham gia vào các dự án, họ thực hành các kĩ năng tổ chức, cộng tác và quản lí thời gian hữu ích trong sự nghiệp học tập suốt đời trong tương lai của mình. - Sinh viên sẽ được tiếp xúc với thực hành nhiều hơn nữa thông qua kinh nghiệm thực địa như thực tập, các dự án cố vấn và các dự án hợp tác. - Sinh viên sẽ được tiếp xúc với dữ liệu lớn, trong đó họ được yêu cầu áp dụng kiến thức lí thuyết của mình để đưa ra những suy luận logic liên quan đến dữ liệu đó; và máy tính sẽ thực hiện phân tích thống kê, dự đoán các xu hướng trong tương lai được phân tích rút ra từ tập dữ liệu. - Sinh viên sẽ được đánh giá theo những tiêu chuẩn khác nhau và việc đánh giá sẽ vận dụng những tiêu chuẩn mới so với các tiêu chuẩn cũ đang áp dụng. Kiến thức thực tế của sinh viên có thể được đánh giá trong quá trình học tập, nhưng việc đánh giá năng lực vận dụng kiến thức của sinh viên có thể được kiểm tra khi họ thực hiện các dự án học tập trong thực tiễn. - Ý kiến của sinh viên sẽ được xem xét trong việc thiết kế và cập nhật giáo trình hàng năm. Việc thiết kế và cập nhật giáo trình còn phụ thuộc đầu vào của sinh viên vì căn cứ vào chất lượng đầu vào của sinh viên có thể thiết kế nội dung mới, phù hợp với trình độ của họ hơn cho từng năm học. - Sinh viên sẽ trở nên độc lập hơn trong việc học tập của chính mình, do đó buộc giảng viên phải đảm nhận một vai trò mới với tư cách là người hướng dẫn. Đổi mới đào tạo giáo viên trong các trường đại học sư phạm đáp ứng yêu cầu cách mạng 149 Các xu hướng của giáo dục 4.0 cho thấy sự thay đổi vai trò của cả sinh viên và giảng viên, trong đó giảng viên đóng vai trò người hướng dẫn để hỗ trợ quá trình chuyển đổi và vấn đề này đã được nhiều nghiên cứu cho rằng đây không phải là mối đe dọa đối với việc giảng dạy ở đại học mà nó mở ra một trang mới cho giáo dục đại học hướng tới đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu cách mạng công nghiệp 4.0 [6, 8]. 2.3. Sự thay đổi môi trường giáo dục và yêu cầu đối với các cơ sở giáo dục đại học đáp ứng yêu cầu cách mạng công nghiệp 4.0 Xu hướng toàn cầu hoá, hội nhập quốc tế và tác động của cách mạng công nghiệp 4.0 đã làm thay đổi căn bản môi trường giáo dục trong các trường đại học. Quá trình thay đổi môi trường giáo dục từ giáo dục 1.0 đến giáo dục 4.0 đã được Johnson Ong Chee Bin, cố vấn của tổ chức mạng lưới các trường đại học khu vực Đông Nam Á phân tích đưa ra trong bảng dưới đây: Bảng 1. Sự thay đổi môi trường giáo dục [2] Đặc điểm Giáo dục 1.0 Giáo dục 2.0 Giáo dục 3.0 Giáo dục 4.0 Mục tiêu Giáo dục Khả năng có việc làm Kiến thức, sức sáng tạo Đột phá và tạo ra giá trị Chương trình học Đơn ngành Đa ngành Liên ngành Kết hợp nhiều ngành cùng giải quyết vấn đề Công nghệ Giấy và bút chì Điện tử viễn thông và máy tính xách tay Internet và điện thoại di động Internet vạn vật Mức độ am hiểu kĩ thuật Giống như người tị nạn Giống như người nhập cư Giống như người bản xứ Công dân kĩ thuật số Dạy học Một chiều Hai chiều Đa chiều Ở khắp mọi nơi Đảm bảo chất lượng Chất lượng học vấn Chất lượng đào tạo Hỏi đáp dựa trên những quy tắc sẵn có Hỏi đáp dựa trên những nguyên lí sẵn có Trường học Xây dựng bằng gạch và vữa (môi trường vật lí) Không gian vật lí và không gian ảo Xây dựng bằng mạng kết nối (internet) Xây dựng như một hệ sinh thái (bao gồm rất nhiều thứ) Đầu ra Người lao động có kĩ năng Người lao động có kiến thức Người sản xuất/sáng tạo kiến thức Người đột phá, khởi nghiệp, tự lập Nhìn vào Bảng 1 chúng ta thấy rằng trong thời đại cách mạng 4.0 tất cả các đặc trưng của môi trường giáo dục đã thay đổi. Trong đó công nghệ và yêu cầu của sản phẩm đầu ra có thể coi là các yếu tố khách quan mà tất cả các trường đại học bắt buộc phải chấp nhận. Hà Thị Lan Hương 150 Các đặc điểm còn lại là mục tiêu, chương trình, phương thức tổ chức đào tạo, cơ sở vật chất, đội ngũ giảng viên là những yếu tố nội lực mà các trường cần phải thay đổi để hướng tới việc hoàn thiện và thích ứng. Vậy nên, các cơ sở giáo dục đại học phải chuyển đổi mô hình đào tạo, xây dựng chuẩn đầu vào và chuẩn đầu ra cho sinh viên tốt nghiệp, phát triển chương trình và tổ chức quá trình đào tạo hướng tới việc đào tạo ra con người đáp ứng yêu cầu nguồn nhân lực 4.0, nâng cao năng lực đội ngũ giảng viên và hoàn thiện cơ sở vật chất đảm bảo môi trường dạy học hiệu quả. 2.4. Đổi mới mô hình đào tạo giáo viên 4.0 trong các trường đại học sư phạm Như trên đã phân tích, các trường ĐHSP muốn đào tạo ra đội ngũ giáo viên để có thể dạy học trong môi trường giáo dục 4.0 phải nhanh chóng thích ứng và chuyển đổi công tác đào tạo, cụ thể như sau: 2.4.1. Chuyển đổi mô hình đào tạo giáo viên Đứng trước xu thế giáo dục 4.0, các trường ĐHSP phải chuyển đổi sang mô hình phát triển năng lực người học, tổ chức một nền giáo dục mở, linh hoạt và đa dạng; chuyển từ phát triển đào tạo chủ yếu theo số lượng sang việc chú trọng cả chất lượng và hiệu quả; chuyển từ chú trọng giáo dục nhân cách sang kết hợp giáo dục nhân cách với phát huy tiềm năng tối đa của mỗi cá nhân. Có thể áp dụng mô hình kĩ thuật sư phạm kiểu mới đảm bảo 4 yếu tố: Hoạt động học tập (chương trình và kế hoạch môn học); Hình thức học tập (lí thuyết, thực hành, thực nghiệm, thực tập thực ảo,); Công cụ hỗ trợ (phòng học, phòng máy tính, phần mềm, bảng tương tác,); Tư thế học tập (đứng, ngồi, đối diện, bàn tròn,). 2.4.2. Xây dựng chuẩn đầu vào và chuẩn đầu ra sinh viên tốt nghiệp đại học sư phạm a) Xây dựng chuẩn đầu vào sinh viên sư phạm Yếu tố chuẩn đầu vào các trường ĐHSP trước đến giờ chưa được quan tâm đúng mức. Hiện nay, các cơ sở giáo dục đại học trên thế giới khi tuyển sinh viên đầu vào ngoài việc kiểm tra kiến thức, kĩ năng còn quan tâm đến đánh giá phẩm chất năng lực người dự tuyển. Trong bối cảnh cách mạng 4.0, các trường ĐHSP muốn đào tạo đội ngũ giáo viên 4.0 càng cần phải quan tâm đến yếu tố đầu vào. Nghĩa là muốn trở thành sinh viên sư phạm ngoài việc kiểm tra kiến thức, kĩ năng bắt buộc còn phải có các phẩm chất năng lực như: - Có khả năng chủ động sáng tạo; - Có kiến thức về công nghệ thông tin và kĩ thuật số; - Có khả năng giao tiếp; - Có khả năng làm việc cộng tác; - Có khả năng thích nghi; - Có tư duy phân tích phản biện; - Có khả năng kết nối và tương tác cao; - Có khả năng làm nhiều việc một lúc; - Có khả năng học tập suốt đời; - Công dân toàn cầu; - Yêu nghề, yêu trẻ, cống hiến cho sự nghiệp giáo dục Đổi mới đào tạo giáo viên trong các trường đại học sư phạm đáp ứng yêu cầu cách mạng 151 b) Xây dựng chuẩn đầu ra sinh viên tốt nghiệp đại học sư phạm Chuẩn đầu ra cho sinh viên tốt nghiệp ĐHSP từ trước đến nay đã được nhiều cơ sở đào tạo giáo viên trong và ngoài nước xác định gồm 2 cấu phần chính: giá trị nghề nghiệp và năng lực nghề nghiệp. Trong nhóm giá trị nghề nghiệp thường được xác định gồm 3 nhóm: giá trị hướng vào học sinh; giá trị mang bản sắc người giáo viên; giá trị phục vụ nghề nghiệp. Nhóm năng lực nghề nghiệp gồm có 3 nhóm: nhóm năng lực nền tảng; nhóm năng lực chuyên ngành và nhóm năng lực nghiệp vụ sư phạm. Tuy nhiên, trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, ngoài những nhóm về giá trị và năng lực nghề đã xác định ở trên, theo chúng tôi cần bổ sung thêm những năng lực 4.0 cho sinh viên sư phạm như: năng lực công nghệ thông tin và truyền thông, năng lực sáng tạo, năng lực thích ứng với sự thay đổi, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực lãnh đạo, năng lực phát triển chương trình và tổ chức quá trình đào tạo, năng lực dạy học tích hợp và phân hoá, năng lực phát triển nghề nghiệp. Các năng lực này trong quá trình đào tạo được bổ sung và hoàn thiện cũng như làm rõ hơn trong các nhóm năng lực nghiệp vụ sư phạm và giá trị nghề nghiệp của sinh viên sư phạm. 2.4.3. Phát triển chương trình và tổ chức quá trình đào tạo giáo viên a) Phát triển chương trình đào tạo Đây là nội dung quan trọng nhất trong các trường ĐHSP bởi vì chương trình đào tạo là công cụ để thực hiện mục tiêu và chuyển tải chuẩn đầu ra đến người học. Chương trình đào tạo phải được xây dựng phù hợp với trình độ đại học sư phạm và yêu cầu của nguồn nhân lực 4.0; lấy người học làm trung tâm, chọn lọc những vấn đề cốt lõi, dạy học phân hoá tiến tới cá thể hoá. Nội dung chương trình cần được tổ chức, xây dựng và triển khai theo hướng tích hợp ứng dụng, tăng cường học ngoại ngữ, thực hành, thực tập, khuyến khích sự sáng tạo và đổi mới. Mặt khác chương trình đào tạo cần được xây dựng thưo hướng mở (cho phép thường xuyên cập nhật kiến thức mới, sử dụng giáo trình, khai thác học liệu một cách linh hoạt), nội dung giảng dạy phải gắn chặt và phù hợp với yêu cầu thực tiễn ngành sư phạm. Việc phát triển chương trình đào tạo có thể theo các bước như sau: Bước 1: Phân tích bối cảnh giáo dục trước ảnh hưởng của toàn cầu hoá, hội nhập quốc tế, cách mạng công nghiệp 4.0 và tác động ảnh hưởng của chúng đến các cơ sở đào tạo giáo viên. Bước 2. Xác định mục tiêu chung (phẩm chất và năng lực sinh viên sư phạm) và mục tiêu cụ thể (kiến thức, kĩ năng, mức tự chủ và trách nhiệm nào cần giáo dục cho người học) của chương trình đào tạo để hướng tới nội dung chương trình đào tạo phù hợp. Bước 3. Xây dựng chuẩn đầu ra chương trình đào tạo theo Khung trình độ quốc gia (kiến thức, kĩ năng, mức tự chủ và trách nhiệm) để đảm bảo nội dung chương trình đạt tối thiểu bằng trình độ bậc học khu vực và quốc tế. Bước 4. Xác định mục tiêu chung (tham gia chuyển tải những thành phần phẩm chất năng lực nào của chuẩn đầu ra chương trình) và mục tiêu cụ thể (giáo dục và rèn luyện cho sinh viên kiến thức, kĩ năng, mức tự chủ và trách nhiệm) thuộc môn học. Bước 5. Xây dựng chuẩn đầu ra môn học để xác định những kiến thức, kĩ năng, mức tự chủ và trách nhiệm của người học tối thiểu phải đạt khi tích luỹ được tín chỉ môn học. Hà Thị Lan Hương 152 Bước 6. Xây dựng chương trình đào tạo bằng cách chọn các môn học tham gia chuyển tải chuẩn đầu ra của chương trình đào tạo. Bước 7. Biên soạn ngân hàng câu hỏi và bài tập môn học dùng để dạy và học, đồng thời để đánh giá người học đạt chuẩn đầu ra môn học. Như vậy có thể cho rằng đạt chuẩn đầu ra tất cả các môn học trong chương trình tức là đạt chuẩn đầu ra chương trình đào tạo. Khi đó có thể biểu diễn ý tưởng này qua bảng ma trận mô phỏng sự tương quan giữa các môn học với chuẩn đầu ra. b) Tổ chức quá trình đào tạo Việc tổ chức quá trình đào tạo ngoài việc triển khai theo mô hình cũ như lớp học truyền thống, lớp học chủ động cần mở rộng thêm các mô hình lớp học online, lớp học ảo và lớp học kết hợp tất cả các mô hình trên. Ngoài ra các nội dung thực hành, thực tập sư phạm nên chú trọng vào môi trường thực địa tại phổ thông và đặc biệt chú trọng mô hình thực tập ảo giúp sinh viên có được những kinh nghiệm thực tế tốt nhất để sau khi tốt nghiệp ra trường họ có thể trở thành giáo viên thực thụ đáp ứng yêu cầu giáo viên thời đại 4.0 2.4.4. Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ quản lí, giảng viên và nhân viên Trong đào tạo giáo viên, cùng với các điều kiện đảm bảo chất lượng khác thì đội ngũ giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng đào tạo và là điều kiện để triển khai các mô hình dạy học tiên tiến. Bước sang thế kỉ XXI, người học có nhiều thay đổi mạnh mẽ, do đó giảng viên sẽ phải thay đổi để thích ứng. Vai trò, chức năng và các yêu cầu đối với giảng viên phải thay đổi nhất là trong bối cảnh bùng nổ của cách mạng 4.0. Vai trò của giảng viên thay đổi từ địa vị người dạy sang người thiết kế, cố vấn, huấn luyện và tạo ra môi trường học tập. Giảng viên phải là cố vấn giúp học viên điều chỉnh chất lượng và độ giá trị nguồn thông tin, kiến thức mới, phải là nhà chuyên môn có đầu óc mở, biết phê phán độc lập, hợp tác, cộng tác tích cực và điều giải giữa người học với những gì họ cần biết. Phải định hướng vào công nghệ và chịu trách nhiệm không chỉ với việc dạy của mình mà còn với việc học của trò nữa. Họ phải quan tâm đến nhu cầu của từng sinh viên trong lớp học không đồng nhất, tạo môi trường học tập lấy sinh viên làm trung tâm để nỗ lực học xuất sắc và có cơ hội học tập theo lối truy vấn, năng động. Giảng viên cần đáp ứng các chuẩn chương trình đào tạo để tăng cường sức sáng tạo, tính tò mò ham hiểu biết và động cơ học tập của trò. Giảng viên cần được trang bị các kiến thức và kĩ năng cũng như thái độ để thực hiện việc dạy học và giáo dục 4.0: các kiến thức liên môn, dạy học tích hợp, các kiến thức khoa học công nghệ mới, các kĩ năng sử dụng các công cụ dạy học tích hợp, hiện đại như sử dụng các công cụ ICT để đổi mới phương pháp dạy học và đánh giá người học; đặc biệt có các kiến thức và kĩ năng về sáng tạo, sáng nghiệp để đào tạo các năng lực này ở người học. Giảng viên còn cần đảm bảo môi trường xung quanh an toàn trên lớp học và duy trì mối quan hệ với sinh viên và đồng nghiệp đảm bảo cùng nhau phát triển chuyên môn nghề nghiệp. 2.4.5. Đầu tư cơ sở vật chất Để triển khai mô hình đào tạo mới, các trường ĐHSP cần đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất thiết yếu như diện tích đất đai, diện tích xây dựng các không gian học tập và làm việc theo quy mô đào tạo. Nâng cấp và hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, cung cấp trang thiết bị công nghệ, kĩ thuật hiện đại và đồng bộ, các phương tiện nghe nhìn, Đổi mới đào tạo giáo viên trong các trường đại học sư phạm đáp ứng yêu cầu cách mạng 153 máy tính, các phần mềm phục vụ việc dạy và học, kiểm tra đánh giá. Trong đó đặc biệt chú ý tới việc xây dựng và chuyển đổi, hoàn thiện các không gian học tập cho sinh viên nhất là không gian về công tác thực hành và thực tập sư phạm. Tiến tới đảm bảo mỗi phương thức học tập có một không gian tương thích, phù hợp với nhiều hoạt động và tạo điều kiện hỗ trợ tối đa sinh viên trong việc học tập và nghiên cứu. Không gian học tập mới là sự kết hợp giữa không gian vật lí và không gian ảo trong đó không gian vật lí cần linh hoạt cho phép bổ sung công nghệ mới để sinh viên được trải nghiệm và tương tác. 3. Kết luận Mỗi cuộc cách mạng đều làm giáo dục thay đổi để thích ứng với sự phát triển và nhu cầu của nguồn nhân lực và cách mạng 4.0 không ngoài lề và được dự đoán là đặt ra cho giáo dục nhiều vấn đề để các cơ sở giáo dục đại học nhanh chóng cập nhật và cải tiến đổi mới để đáp ứng yêu cầu của nó. Các cơ sở giáo dục đại học nói chung và các trường ĐHSP nói riêng cần phải dựa trên những yêu cầu của xã hội, của nguồn nhân lực phục vụ cách mạng công nghiệp 4.0 để tiến hành cải cách đổi mới công tác đào tạo trong nhà trường. Đặc biệt là các trường ĐHSP – cái nôi đào tạo giáo viên – phải tiến hành cải cách đào tạo giáo viên để sau khi tốt nghiệp ra trường sinh viên có năng lực thực hiện nhiệm vụ giáo dục để hình thành, phát triển phẩm chất và năng lực của học sinh. Việc cải cách đào tạo giáo viên phải căn cứ vào các đặc điểm của môi trường giáo dục 4.0 đặt ra những yêu cầu về công nghệ, phương pháp dạy học. Từ đó tiến hành đổi mới chuyển đổi mô hình đào tạo giáo viên, phát triển chương trình và tổ chức quá trình đào tạo, nâng cao năng lực quản lí và năng lực giảng dạy của đội ngũ giảng viên, đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất nhất là không gian thực tập sư phạm. Thực hiện thành công công cuộc đổi mới đào tạo giáo viên trong các trường ĐHSP trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 là yếu tố then chốt giúp cho công cuộc đổi mới giáo dục hoàn thành sứ mênh của mình và thu hẹp khoảng cách với các nền giáo dục tiên tiến trên thế giới. Lời cảm ơn: Bài báo là sản phẩm nghiên cứu của đề tài khoa học và công nghệ cấp Bộ năm 2018, mã số B2018-SPH-01HT. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Vũ Tuấn Anh, Đào Trung Thành, 2018. Hướng nghiệp 4.0. Nxb Thanh niên. [2] Ngô Thị Kim Dung, 2018. Phương thức tổ chức dạy và học đại học trong kỉ nguyên kĩ thuật số. Kỉ yếu hội thảo khoa học: Đổi mới căn bản và toàn diện hoạt động đào tạo trong các trường đại học, cao đẳng. Nxb Đà Nẵng. [3] Lê Đức Ngọc, 2018. Phát triển chương trình đào tạo và hoạt động dạy học đại học đáp ứng thời đại và cách mạng công nghiệp 4.0. Kỉ yếu hội thảo khoa học: Đổi mới căn bản và toàn diện hoạt động đào tạo trong các trường đại học, cao đẳng. Nxb Đà Nẵng. [4] Nghiêm Đình Vỳ, Mai Văn Tỉnh, 2016. Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và xác định vai trò giáo viên trong thế kỉ XXI. Kỉ yếu hội thảo khoa học quốc tế: Phát triển đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông. Nxb Đại học Sư phạm. Hà Thị Lan Hương 154 [5] NIE (National Institute of Education), 2009. A teacher education model for 21st century. A report by the National institute of education, Singapore. [6] Partnership for 21 st century learning . [7] Shah, 2014. The Future of classroom: the role of teachers needs a relook in digital era. Retrieved from the-role-of-teachers-needs-a-relook-in-digital-era/99/print/ [8] UNESCO, 2018. Guidelines on Developing and Strengthening Qualifications Frameworks in Asia and the Pacific. [9] vai-tro-cua-nguoi-thay-post172145.gd. [10] cuaaac-caach-maaang-caang-nghiaaap-4-0-vaa-nhaaang-vaaan-aaa-aaat-ra-aaai- vaaai-haaa-thaaang-giaao-daaac-nghaaa-nghiaaap-viaaat-nam ABSTRACT Innovating teacher education in the education university meets the industrial revolution 4.0 Ha Thi Lan Huong Institute for Educational Research, Hanoi National University of Education In recent years, the impact of the industrial revolution 4.0 has changed rapidly and deeply in the fields of economy, politics, society, and education. Industrial revolution 4.0 affects education, changing the education objectives; on the contrary, education must also find ways to innovate in training human resources to meet the requirements of this revolution. In these issues, there is a pressing issue for universities in general and teacher educational universities in particular, in which it needs to quickly change the training models to create human resources 4.0, Teacher 4.0 meets this fourth industry revolution requirement. The article addresses the most common issue of Education 4.0 that influences the trends of student learning in education 4.0; the change of the educational environment and the requirements of the educational institutions meeting the requirements of the industrial revolution 4.0. Thereby, the article focuses on teacher training models in the education universities to meet the requirement of the 4.0 revolution; from the transformation of the training model, the development of the income and outcome standards for graduates, the organization of training and resource investment. Keywords: industrial revolution 4.0, teacher training, training models, income and outcome standards.