Điều trị một số bệnh lý động mạch chủ bụng bằng cầu nối ngực - đùi

Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Nghieân cöùu Y hoïc ÑIEÀU TRÒ MOÄT SOÁ BEÄNH LYÙ ÑOÄNG MAÏCH CHUÛ BUÏNG BAÈNG CAÀU NOÁI NGÖÏC - ÑUØI Traàn Quyeát Tieán* TOÙM TAÉT Ñaët vaán ñeà: coù nhieàu phöông phaùp phaãu truaät trong ñieàu trò ngoaïi khoa caùc beänh lyù ñoäng maïch chuû buïng trong ñoù coù phöông phaùp laøm caàu noái ngöïc ñuøi. Trong moät soá beänh caûnh nhaát ñònh ñaây coù theå laø moät choïn löïa toái öu. Muïc tieâu nghieân cöùu: ñaùnh giaù keát quaû sôùm phöông phaùp laøm caàu noái ngöïc ñuøi trong moät soá beänh lyù cuûa ñoäng maïch chuû buïng Phöông phaùp nghieân cöùu: hoài cöùu, moâ taû caét ngang. Thôøi gian: töø thaùng 1/ 2003 ñeán thaùng 12/ 2004 taïi khoa Ngoaïi Tim – Maïch vaø Loàng ngöïc Beänh vieän Chôï Raãy: taát caû nhöõng tröôøng hôïp ñöôïc laøm caàu noái ngöïc – ñuøi. Keát quaû: chuùng toâi thöïc hieän phöông phaùp laøm caàu noái ñoäng maïch chuû ngöïc – ñuøi treân 16 tröôøng hôïp. Nam: 14 tröôøng hôïp. Nöõ 2 tröôøng hôïp. Ña soá beänh nhaân treân 40 tuoåi: 15 tröôøng hôïp. Chæ ñònh moå: teo heïp naëng ñoäng maïch chuû buïng:2 tröôûng hôïp; taéc hoaøn toaøn ñoäng maïch chuû buïng ngay ñöôùi ñoäng maïch thaän: 12 tröôøng hôïp; phình ñoäng maïch chuû buïng treân ñoäng maïch thaän: 2 tröôøng hôïp. Thieáu maùu chi ñöôùi maïn tính caûi thieän roõ, caàu noái thoâng toát: 11 cases; nhieãm truøng veát moå ñieàu trò khoûi tröôùc khi ra vieän: 2 tröôøng hôïp; Loaïi thaûi oáng gheùp phaûi moå laáy ra: 1 tröôøng hôïp. Töû vong:1 tröôøng hôïp do roái loaïn ñoâng maùu sau moå, suy thaän caáp, suy hoâ haáp. Keát luaän: Caàu noái ñoäng maïch chuû ngöïc – ñuøi laø moät trong nhöõng phöông phaùp coù theå ñöôïc choïn löïa ñeå ñieàu trò moät soá beänh lyù cuûa ñoäng maïch chuû buïng ñaëc bieät laø teo heïp naëng, taéc ñoäng maïch chuû buïng ngay ñöôùi ñoäng maïch thaän,. Kyõ thuaät khoâng phöùc taïp vôùi keát quaû laâm saøng khaû quan. SUMMARY THORACOFEMORAL BYPASS FOR SEVERAL ABDOMINAL AORTIC DISEASES Tran Quyet Tien * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 52 – 57 Background: It has a lot of surgical procedure for abdominal aortic diseases including thoracofemoralbypass. In several situation the thoracofemoral bypass could be a best choice. We’d like to determine the eraly results from this study. Materials and Methods: retrospective. Time: From January 2003 to December 2004 at the Cardiovascular and Thoracic department of Cho Ray hospital. We performed the thoracofemoral bypass in 16 cases Male: 14 cases. Female: 2 cases. The majority of patients were more than 40 years old: 15 cases. Results: Operative indications: hypoplasia of abdominal aorta: 2 cases, complete occlusion of abdominal aorta just behind renal artery: 12 cases, suprarenal abdominal aortic aneurysm: 2 cases. The chronic ischemia of lower extremities improved well and bypass are patern: 11 cases, incision infection:2 cases which were finished before discharge, graft exclusion: 1 case.Death: 1 case because of disorders of coagulation, acute renal failure; respiratory failure. * Khoa Ngoaïi Tim – Maïch vaø Loàng ngöïc Bv.Chôï Raãy. Chuyeân ñeà Ngoại Loàng ngöïc 52 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Conclusion: Thoracofemoral bypass is one of choices for treatment of several abdominal aortic diseases in particular with hypoplasia or complete occlusion of abdominal aortic aneurysm just behind renal artery. The procedure is not difficult with good results. ÑAËT VAÁN ÑEÀ Beänh lyù ñoäng maïch chuû buïng coù theå laø phình, teo heïp naëng hoaëc taéc hoaøn toaøn do nhieàu nguyeân nhaân. Phình ñoäng maïch chuû buïng döôùi thaän ngaøy nay laø moät phaãu thuaät xöû trí thöôøng qui taïi caùc beänh vieän coù chuyeân khoa phaãu thuaät maïch maùu. Xöû trí phình ñoäng maïch chuû buïng ngang vaø treân ñoäng maïch thaän vaãn laø moät thaùch thöùc ñang ñöôïc trieån khai vaø tieáp tuïc nghieân cöùu. Teo heïp naëng hoaëc taéc maïn tính hoaøn toaøn ñoäng maïch chuû buïng laø moät daïng toån thöông khaùc cuûa ñoäng maïch chuû buïng coù theå ñieàu trò baèng phöông phaùp laøm caàu noái. Khi toån thöông ôû cao saùt ñoäng maïch thaän ñaët ra vieäc choïn löïa vò trí laøm caàu noái. Trong thôøi gian gaàn ñaây chuùng toâi coù thöïc hieän phaãu thuaät moät soá tröôøng hôïp beänh lyù phình, teo heïp naëng, taéc hoaøn toaøn ñoäng maïch chuû buïng baèng caàu noái ñoäng maïch chuû ngöïc - ñuøi. Qua ñaây chuùng toâi toång keát, phaân tích nhaèm ruùt kinh nghieäm ñieàu trò. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU: Phöông phaùp nghieân cöùu Hoài cöùu, moâ taû, caét ngang. Thôøi gian nghieân cöùu Töø thaùng 1 / 2003 ñeán heát thaùng 12 / 2004. Ñoái töôïng nghieân cöùu Nhöõng tröôøng hôïp ñöôïc laøm caàu noái ngöïc - ñuøi taïi BV.Chôï Raãy trong ñieàu trò phình ñoäng maïch chuû buïng ngang hoaëc treân ñoäng maïch thaän, teo heïp naëng hoaëc taéc ñoäng maïch chuû buïng maïn tính (hoaëc caáp tính treân moät neàn maïn tính) ôû vò trí cao saùt ñoäng maïch thaän. Keát quaû sôùm Ñöôïc theo doõi qua khaùm laâm saøng vaø sieâu aâm Ñoái töôïng loaïi tröø Nhöõng tröôøng hôïp phình ñoäng maïch chuû buïng ngang hoaëc treân ñoäng maïch thaän, teo heïp hoaüc taéc ñoäng maïch chuû buïng caáp tính hoaëc maïn tính.... ñöôïc moå theo kyõ thuaät khaùc nhö duøng shunt taïm, chaïy maùy tim – phoåi... hoaëc nhöõng tröôøng hôïp phình hoaëc taéc thaáp xa ñoäng maïch thaän ñöôïc moå vôùi kyõ thuaät laøm caàu noái taïi ñoäng maïch chuû buïng hoaëc töø ñoäng maïch chuû buïng tôùi caùc ñoäng maïch chaäu hoaëc ñuøi thì khoâng naèm trong hoài cöùu naøy. KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU Toång soá beänh nhaân 16 tröôøng hôïp(tr.h) (Nam: 14 tr.h, Nöõ: 2 tr.h) Tuoåi 31 – 40: 1 tr.h 41 – 50: 3 tr.h 51 – 60: 4 tr.h 61 – 70: 5 tr.h 71 – 80: 3 tr.h Lyù do nhaäp vieän Ñau nhöùc moät beân chaân: 5 tr.h Ñau nhöùc hai chaân: 9 tr.h Khoái phình ôû buïng to ñaäp theo nhòp tim vaø ñau: 1 tr.h Ñau ngöïc thaáp vaø thöôïng vò: 1 tr.h Ñaëc bieät veà beänh söû: ñau nhöùc chaân keùo daøi 10 ñeán 120 ngaøy, ñieàu trò nhieàu nôùi tröôùc khi tôùi BV.Chôï Raãy: 4 tröôøng hôïp. Tieàn caên Tieåu ñöôøng coù ñaùp öùng ñieàu trò Insulin: 1 tr.h Ñaõ caét cuït chi 1 beân do beänh lyù taéc maïch (töø nöûa baøn ñeán 1/3 giöõa ñuøi): 3 tr.h Boùc voû noäi maïc ñoäng maïch ñuøi: 1 tr.h Cao huyeát aùp ñang ñieàu trò: 2 tr.h Coù caàu noái ñoäng maïch chuû buïng xuoáng 2 ñuøi: 1 tr.h Rung nhó, loaïn nhòp tim hoaøn toaøn: 2 tr.h Chuyeân ñeà Ngoaïi Loàng ngöïc 53 Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Nghieân cöùu Y hoïc Huùt thuoác laø nhieàu (>20 ñieáu/ ngaøy): 1 tr.h; huùt 20 naêm: 1 tr.h Laâm saøng Thieáu maùu maïn tính 2 chaân: 14 tr.h Sôø thaáy phình ñoäng maïch chuû buïng ñaäp: 1tr.h Sieâu aâm maïch maùu (sieâu aâm Dopper): laøm ôû 9 tr.h Heïp naëng ñeán taéc hoaøn toaøn ñoäng maïch chuû buïng ngay döôùi ñoäng maïch thaän keøm taéc ñoäng maïch chaäu (chung vaø hoaëc ngoaøi) hoaëc ñoäng maïch ñuøi (chung vaø hoaëc noâng): 5 tr.h Taéc hoaøn toaøn ñoäng maïch chuû buïng ngay döôùi ñoäng maïch thaän, heïp ñoäng maïch chaäu hoaëc ñoäng maïch ñuøi nhieàu nôi nhöng chöa quaù moät nöûa khaåu kính: 4 tr.h Taéc caàu noái ñoäng maïch chuû vaøo 2 ñoäng maïch ñuøi: 1 tr.h Chuïp ñoäng maïch soá hoaù xoaù neàn (DSA) (7 tr.h) Taéc ñoäng maïch chuû buïng cao ngay döôùi ñoäng maïch thaän, heïp naëng ñoäng maïch chaäu hoaëc ñoäng maïch ñuøi noâng: 4 tr.h Taéc ñoäng maïch chuû buïng cao ngay döôùi ñoäng maïch thaän, taéc caàu noái ñoäng maïch chuû buïng xuoáng 2 ñuøi: 1 tr.h Taéc ñoäng maïch chuû buïng cao ngay döôùi ñoäng maïch thaän, caùc ñoäng maïch khaùc thaønh khoâng ñeàu heïp khoâng ñaùng keå: 1 tr.h Teo, thaønh maïch meàm maïi, laøm heïp naëng gaàn 90 % ñöôøng kính ñoäng maïch chuû buïng vaø keùo daøi ñeán döôùi ñoäng maïch maïc treo traøng döôùi thì ñoäng maïch chuû buïng veà bình thöôøng, thaønh ñoäng maïch meàm maïi, caùc ñoäng maïch khaùc bình thöôøng: 1 tr.h Chuïp CT Scan, Multislides (8 tr.h) Taéc ñoäng maïch chuû buïng cao ngay döôùi ñoäng maïch thaän: 5 tr.h Phình ñoäng maïch chuû buïng treân ñoäng maïch thaän: 1 tr.h. Phình daïng thoi ñoäng maïch maïch chuû ngöïc ñoaïn xuoáng 3 cm vaø teo, thaønh maïch meàm maïi laøm heïp gaàn hoaøn toaøn ñöôøng kính ñoäng maïch chuû buïng töø döôùi saùt ñoäng maïch thaän cho tôùi gaàn ñoäng maïch maïc treo traøng döôùi: 1 tr.h Phình ñoäng maïch chuû treân ñoäng maïch thaän laán tôùi cô hoaønh: 1tr.h Chæ ñònh moå Phình ñoäng maïch chuû buïng treân ñoäng maïch thaän: 2 tr.h Thieáu maùu hai chaân maïn tính do teo heïp naëng ñoäng maïch chuû buïng: 2 tr.h Thieáu maùu hai chaân caáp tính treân neàn thieáu maùu hai chaân maïn tính: 1 tr.h Thieáu maùu hai chaân maïn tính: 11 tr.h Tình huoáng moå Caáp cöùu: 1 tr.h vaø chöông trình: 15 tr.h Phöông phaùp moå Môû tam giaùc ñuøi chuaån bò mieäng noái xa taïi vuøng chia ñoäng maïch ñuøi noâng vaø saâu; tuøy vaøo möùc ñoä xô vöõa, heïp cuûa ñoäng maïch taïi ñaây maø laøm mieäng noái vaøo ñoäng maïch ñuøi chung, noâng hay saâu. Mieäng noái laøm kieåu taän – beân. Môû ngöïc ôû lieân söôøn 6 ñöôøng sau – beân, beân traùi ñeå laøm mieäng noái gaàn kieåu taän – beân. Ñöôøng haàm ñöôïc laøm ôû chaân hoaønh phía hoâng – löng chui vaøo khoang sau phuùc maïc roài ñi ra phía hoâng vaøo lôùp noâng ôû thaønh buïng tröôùc ñeå chui qua cung beïn vaøo tam giaùc ñuøi. Tröôøng hôïp moå phình ñoäng maïch chuû buïng treân ñoäng maïch thaän thöù nhaát laø beänh nhaân lôùn tuoåi. Chuùng toâi duøng kyõ thuaät caét ngang coå tuùi phình vaø khaâu bít kín laïi. Laøm mieäng noái taän – taän ôû ñoäng maïch chuû ngöïc xuoáng vaø noái taän – beân vaøo 2 ñoäng maïch ñuøi. Tröôøng hôïp moå phình ñoäng maïch chuû buïng treân ñoäng maïch thaän thöù hai coù vaán ñeà tim – maïch vaø lôùn tuoåi. Chuùng toâi laøm caàu noái töø ñoäng maïch chuû ngöïc xuoáng vaøo ñoäng maïch ñuøi chung traùi. Khoâng caêùt hoaëc coät ngang coå tuùi phình do taïi ñaây thaønh ñoäng maïch Chuyeân ñeà Ngoại Loàng ngöïc 54 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 chuû can – xi hoaù raát naëng vaø chuùng toâi khoâng muoán tieán haønh moå lôùn trieät ñeå. Bieán chöùng Nhieãm truøng noâng veát moå beïn ñieàu trò heát tröôùc khi ra vieän: 2 tr.h Thaûi hoài oáng gheùp,nhieãm truøng phaûi laáy ra sau 1 naêm: 1 tr.h Töû vong 1tr.h do roái loaïn ñoâng maùu sau moå, suy thaän caáp, suy hoá haáp. Ngaøy haäu phaãu thöù ba xin veà. Keát quaû sôùm sau moå Laâm saøng khoâng coøn bieåu hieän thieáu maùu, heát ñau nhöùc chaân, kieåm tra sieâu aâm maïch maùu caàu noái thoâng toát: 15 tr.h. BAØN LUAÄN Ngaøy nay, chaån ñoaùn vaø xöû trí ngoaïi khoa beänh lyù ñoäng maïch chuû buïng coù raát nhieàu tieán boä nhôø söï phaùt trieån chung cuûa khoa hoïc kyõ thuaät. Ngoaøi kyõ thuaät moå xeû kinh ñieån nhöõng kyõ thuaät can thieäp noäi maïch vaø moå noäi soi ñang laø nhöõng coá gaéng lôùn vaø coù nhöõng thaønh coâng ban ñaàu. Tuy nhieân, phöông phaùp moå thoâng thöôøng vaãn laø kyõ thuaät ñöôïc aùp duïng chuû yeáu treân theá giôùi. Ñeå ñieàu trò ngoaïi khoa beänh lyù ñoäng maïch chuû buïng; ngoaøi kyõ thuaät moå tröïc tieáp baèng caùch keïp ñoäng maïch chuû döôùi ñoäng maïch thaän vaø khaâu noái taïi ñaây coøn coù nhöõng kyõ thuaät khaùc trong ñoù coù phöông phaùp laøm caàu noái töø ñoäng maïch chuû ngöïc vaøo ñoäng maïch ñuøi. Söï löïa choïn kyõ thuaät cho caùc maët beänh, vieäc aùp duïng treân laâm saøng vôùi nhöõng thuaän lôïi, khoù khaên laø nhöõng vaán ñeà chuùng toâi quan taâm nghieân cöùu. Trong voøng 2 naêm chuùng toâi baét ñaàu thöïc hieän kyõ thuaät moå caàu noái ngöïc – ñuøi cho 16 tröôøng hôïp vôùi nhieàu beänh lyù khaùc nhau. Beänh nhaân nam laø chuû yeáu, löùa tuoåi treân 40 chieám ña soá (15/ 16 tröôøng hôïp). Beänh caûnh laâm saøng laø roõ raøng khieán beänh nhaân phaûi ñi beänh vieän hoaëc ñöôïc chuyeån töø nôi khaùc ñeán. Nhöõng ngöôøi bò teo hoaëc taéc ñoäng maïch chuû coù bieåu hieän laâm saøng thieáu maùu moät hoaëc caû hai chaân khi vaøo vieän trong khi ngöôøi coù phình ñoäng maïch thì coù daáu hieäu sôø thaáy khoái phình hoaëc ñau taïi choã. Tieàn caên cuõng laø nhöõng ñieåm gôïi yù: beänh nhaân ñaõ töøng bò moå boùc voû noäi maïc ñoäng maïch ñuøi, caét cuït chaân do thieáu maùu, tieåu ñöôøng, coù laøm caàu noái ôû chaân, huùt thuoác laù...Tuy nhieân ñeå chaån ñoaùn xaùc ñònh tính chaát, vò trí, möùc ñoä, hình daïng toån thöông treân maïch maùu hình aûnh hoïc cung caáp chop chuùng ta thoâng tin khaù ñaày ñuû. Taéc hoaëc phình ñoäng maïch chuû buïng coù theå chaån ñoaùn baèng chuïp ñoâng maïch soá hoùa xoaù neàn hoaëc CT Scan coù döïng hình 3 chieàu. Kinh nghieäm cuûa chuùng toâi neáu taéc ñôn thuaàn thì hình aûnh chuïp ñoäng maïch coù veû coù öu theá hôn cuõng nhö vôùi phình hoaëc teo heïp ñoäng maïch chuû thì chuïp CT scan coù döïng hình khoâng gian 3 chieàu coù öu theá hôn giuùp thaày thuoác nhanh choùng xaùc ñònh chi tieát toån thöông vaø nhöõng lieân quan caàn thieát cho phaãu thuaät. Ñoàng thôøi chuùng toâi nhaän thaáy nhöõng tröôøng hôïp teo heïp ñoäng maïch chuû treân chuïp ñoäng maïch soá hoùa xoùa neàn cho thaáy ñoäng maïch bò heïp treân moät ñoaïn daøi, thaønh ñoäng maïch meàm maïi, ñeàu ñaën, khoâng gioáng nhö trong taéc maïch do beänh lyù xô vöõa, hoaëc taéc do huyeát khoái maïn tính. Chæ ñònh moå cuûa chuùng toâi chuû yeáu laø thieáu maøu hai chaân do teo heïp naëng hoaëc taéc ñoäng maïch chuû buïng maïn tính ôû cao ngay döôùi ñoäng maïch thaän. Moå trong phình ñoäng maïch chuû buïng cao treân ñoäng maïch thaän ôû 2 beänh nhaân lôùn tuoåi, mang nhöõng beänh lyù maïn tính khaùc; phaãu thuaät chöa trieät ñeå, gæam aùp tröïc tieáp leân tuùi phình: 2 tröôøng hôïp. Löïa choïn phöông phaùp laøm caàu noái ngöïc – ñuøi cuõng coù moät soá yù kieán: theo Criado E. vaø Keagy B.A(2) ñaây laø choïn löïa thöù hai khi caàu noái laàn ñaàu bò nhieãm truøng, taéc hoaëc oå buïng coù nhöõng choáng chæ ñònh cho caàu noái ñi qua. Nhöng theo Passman M.A & Farber M.A.(4) ngoaøi nhöõng chæ ñònh nhö treân caùc taùc giaû cho raèng löïa choïn caàu noái ñoäng maïch chuû ngöïc xuoáng – ñuøi nhö moät choïn löïa ñaàu tieân khi coù taéc hoaøn toaøn ñoäng maïch chuû buïng ngay döôùi ñoäng maïch thaän, tình traïng can – xi hoaù naëng cuûa ñoäng maïch chuû ñoaïn döôùi ñoäng maïch thaän hoaëc nhöõng tröôøng hôïp maø phaãu thuaät vaøo oå buïng khoâng thöïc söï thuaän lôïi. Chæ ñònh vaø söï löïa choïn coù theå khaùc nhau nhöng caùc taùc giaû ñeàu nhaän thaáy caùc caàu noái naøy hoaït ñoäng toát Chuyeân ñeà Ngoaïi Loàng ngöïc 55 Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Nghieân cöùu Y hoïc trong thôøi gian daøi vôùi tæ leä cao: McCarthy(3) tæ leä caàu noái hoaït ñoäng toát sau 4 naêm laø 100% vaø theo Criado & Keagy(2) sau 6 - 8 naêm tæ leä caàu noái hoaït ñoäng toát laø 83%. Khi thöïc hieän phöông phaùp moå naøy caàn phaûi môû ngöïc coù theå ñaây laø vaán ñeá laøm caùc phaãu thuaät vieân chöa quen laøm bò do döï. Nhöng theo chuùng toâi thì thôøi gian môû ngöïc khoâng daøi hôn môû buïng, kyõ thuaät khoâng phöùc taïp, laøm mieäng noái khi phoåi xeïp coù moät phaãu tröôøng roäng raõi. Caàu noái coù nguoàn maùu cung caáp maïnh, kích thöôùc ñoäng maïch cho pheùp duøng oáng gheùp coù kích thöôùc lôùn, choáng laïi ñöôïc nhöõng ñeø eùp töø ngoaøi vaøo... daãn ñeán coù moät löu löôïng maïnh trong loøng oáng gheùp ngay caû khi cung löôïng tim thaáp, giaûm thieåu nguy cô taéc oáng gheùp do huyeát khoái. Kyõ thuaät thöïc hieän khoâng khoù khaên coäng vôùi öu ñieåm hoaït ñoäng toát laâu daøi cuûa caàu noái ñaây laø nhöõng lyù do maø chuùng toâi löïa choïn phöông phaùp moå naøy. Moät phöông phaùp laøm caâøu noái khaùc coù theå ñöôïc coi laø phuø hôïp khi coù taéc ñoäng maïch chuû buïng - chaäu: ñoù laø caàu noái ôû ñoäng maïch chuû buïng töø ñoaïn treân ñoäng maïch thaân taïng. Lôïi ñieåm laø kyõ thuaät naøy chæ caàn môû buïng phía sau phuùc maïc. Nhöõng haïn cheá kyõ thuaät laø: nôi laøm mieäng noái laø moät ñoaïn khoâng daøi phía treân ñoäng maïch thaân taïng, phaûi caét truï cô hoaønh(5), thöïc hieän mieäng noái trong moät phaãu tröôøng saâu thao taùc khoù khaên nhaát laø treân nhöõng beänh nhaân coù khung söôøn heïp, hoaëc ngöôøi beùo phì; do môû leân cao coù theå laøm raùch khoang maøng phoåi. Vieäc löïa choïn phöông phaùp naøo cuõng tuøy thuoäc vaøo quan nieäm vaø thoùi quen cuûa phaãu thuaät vieân. Trong nghieân cöùu naøy caàu noái ngöïc – ñuøi khoâng nhöõng ñieàu trò beänh lyù teo heïp hoaëc taéc ñoäng maïch chuû gaây thieáu maùu chaân maø coøn chæ ñònh duøng trong phình ñoäng maïch chuû buïng treân thaän laøm phöông phaùp ñieàu trò taïm thôøi khoâng trieät ñeå ôû nhöõng beänh nhaân lôùn tuoåi, mang nhieàu beänh maïn tính coù nguy cô cao. Muïc tieâu phaãu thuaät nhaèm giaûm aùp löïc tröïc tieáp leân tuùi phình: caét ngang coå tuùi phình khaâu bòt laïi, tröôøng hôïp thöø hai khoâng thöïc hieän ñöôïc do can – xi hoùa naëng thaønh maïch phía treân tuùi phình. Caàu noái ngöïc – ñuøi ñöôïc chæ ñònh laøm töø ñoäng maïch chuû ngöïc xuoáng chieám ña soá tröø moät tröôøng hôïp ñöôïc laøm töø ñoäng maïch chuû ngöïc leân do beänh nhaân coù phình hình thoi ôû ñoäng maïch chuû ngöïc xuoáng vaø teo heïp naëng ñoäng maïch chuû buïng. Chæ ñònh laøm caàu noái taïi ñaây nhaèm 2 muïc tieâu: tröôùc maét ñieàu trò ñau nhöùc hai chaân do thieáu maùu vaø sau ñoù seõ moå laàn hai caét tuùi phình ôû ñoäng maïch chuû ngöïc xuoáng maø khoâng caàn laøm shunt taïm. Chuùng toâi thöôøng môû ngöïc ôû gian söôøn 6 ñöôøng beân - sau vaø ñöôøng haàm ñöôïc taïo ra ôû chaân hoaønh phía hoâng – löng töø sau phuùc maïc ra tröôùc ñi döôùi cheùo lôùn hoaëc coù theå ñi döôùi lôùp môõ döôùi da chui qua cung beïn vaøo tam giaùc ñuøi. Chuùng toâi nhaän thaáy coâng ñoaïn naøy coù theå thöïc hieän nheï nhaøng nhaát laø ngaøy nay vieäc môû ngöïc coù dao ñieän khoâng coøn maát thôøi gian vaø vieäc gaây meâ ñeå moå ngöïc khoâng phaûi laø vaán ñeà lôùn vôùi nhöõng trung taâm chuyeân khoa. Sau moå ngoaøi 2 tröôøng hôïp nhieãm truøng veát moå ñieàu trò khoûi tröôùc khi ra vieän chæ coù moät tröôøng hôïp coù ñaøo thaûi oáng gheùp. Beänh nhaân coù bieåu hieän tuï dòch quanh oáng gheùp, nhieãm truøng keùo daøi. Khi laáy oáng gheùp ra veát moå khoâ, laønh toát trong voøng 10 ngaøy. Keát quaû sôùm, taùi khaùm sau moå cho thaáy caùc trieäu chöùng ñau nhöùc vaø nhöõng bieåu hieän thieáu maùu chaân khoâng coøn, caàu noái hoaït ñoäng maïnh. Moät tröôøng hôïp naëng xin veà taïi haäu phaãu sau moå 3 ngaøy. Beänh nhaân naøy coù roái loaïn ñoâng maùu keùo daøi maëc duø löôïng Heùparine duøng theo coâng thöùc tieâu chuaån; sau ñoù xuaát hieän suy thaän caáp roài suy hoâ haáp. Keát quaû sôùm cho thaáy khoâng coù bieán chöùng chöùc naêng thaän, tuûy soáng, hoâ haáp sau moå, caàu noái hoaït ñoäng toát laâm saøng caûi thieän roõ. Nhaän xeùt cuûa chuùng toâi cuõng khoâng khaùc caùc taùc giaû khaùc ñaõ laøm phaãu thuaät naøy ñoàng thôøi caùc taùc giaû cuõng khaúng ñònh keát quaû laâu daøi cuûa caâøu noái naøy(1,2). KEÁT LUAÄN Phöông phaùp laøm caàu noái ñoäng maïch chuû ngöïc – ñuøi coù theå laø moät choïn löïa trong ñieàu trò ngoaïi khoa moät soá beänh lyù cuûa ñoäng maïch chuû buïng chuû yeáu laø teo heïp naëng, taéc ñoâng maïch chuû buïng cao gaàn ñoäng maïch thaän. Chæ ñònh moå ngoaøi beänh lyù thieáu maùu chaân coù theå aùp duïng trong moå khoâng trieät ñeå phình ñoäng maïch chuû buïng treân ñoäïng maïch thaän trong nhöõng tröôøng hôïp choïc loïc. Caàu noái naøy coù theå ñöôïc duøng Chuyeân ñeà Ngoại Loàng ngöïc 56 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 nhö moät shunt chuaån bò moå phình ñoäng maïch chuû ngöïc xuoáng. Kyõ thuaät moå khoâng phöùc taïp coù theå aùp duïng ôû nhöõng beänh vieän coù chuyeân khoa. Keát quaû ban ñaàu laø moät khích leä ñeå tieáp tuïc nghieân cöùu. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Brachereau A et al: Use of descending thoracic aorta for lower limb revascularization. Eur J vasc. 1992;6:255 - 262. 2. Criado E.& Keagy B.A.: Use of the descending thoracic aorta as an inflow source in aortoiliac reconstruction: Indications and long term results. Ann Vasc. Surg. 1994; 8: 38 – 47. 3. McCarthy: Descending thoracic aorta - to – femoral artery bypass: ten years’ experiencewith a durable procedure. J. Vasc. Surg1993; 17:336 – 345 4. Passman M.A & Farber M.A.: Descending thoracic aorta to iliofemoral artery bypass: a role for primary revascularization for aortoiliac occlusive disease ? J. Vasc. Surg. 1999; 29(2): 249 – 258 5. Taylor L.M & Porter J.M.: Supraceliac aortic bybass. Part IV: Surgery of the thoraco – abdominal aorta.195 – 211. Bergan J.J & Yao J.S.T.: Aortic surgery.W.B. Saunders company 1989 Chuyeân ñeà Ngoaïi Loàng ngöïc 57