Điều trị bướu diệp thể vú

Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 ÑIEÀU TRÒ BÖÔÙU DIEÄP THEÅ VUÙ Voõ Ñaêng Huøng* Nguyeãn Chaán Huøng** TOÙM TAÉT Böùôu dieäp theå vuù laø daïng beänh lyù hieám gaëp. Qua nghieân cöùu 41 tröôøng hôïp beänh nhaân ñöôïc chaån ñoaùn böôùu dieäp theå taïi beänh vieän Ung Böôùu – TP.HCM töø 6/2001 – 4/2003, chuùng toäi ghi nhaän: böôùu dieäp theå chieám tæ leä 2% beänh lyù tuyeán vuù, tuoåi trung bình töø 40-49tuoåi (48,8%), nöõ. Kích thöôùc trung bình laø 9,1 cm. 29,2% laø böôùu dieäp theå aùc. FNA chính xaùc 28,5%. Ñieàu trò chuû yeáu laø phaãu thuaät caét böôùu vôùi rìa an toaøn caùch böôùu 2cm. 10/41 ca phaûi ñoaïn nhuõ vì böôùu lôùn. Khoâng coù ca naøo taùi phaùt sau moå. Thôøi gian theo doõi trung bình laø 9,2 thaùng. SUMMARY TREATMENT OF PHYLLODES TUMORS OF THE BREAST Vo Dang Hung, Nguyen Chan Hung * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 137 – 145 Phyllodes tumors of the breast are rare. In two years 2001-2003, 41 cases of phyllodes tumors of the breast have been performed at Oncology Hospital: 2% in all breast diseases. Average Ages are 40-49 (48.8%), all are females, the mean size is 9.1cm, malignant phyllodes tumor are 29.2%. FNA of accurate appraisal are 28.5%. Treatment are essential surgery with 2cm excised margin. 10/41 cases are total mastectomy as large tumor. After surgery is no recurrence. Median follow-up are 9.2 months. ÑAËT VAÁN ÑEÀ Böôùu dieäp theå laø daïng beänh lyù khaù ñaëc bieät cuûa vuù. Böôùu coù theå xuaát hieän ôû moïi löùa tuoåi, nhöng thöôøng nhaát trong khoaûng töø 30-50 tuoåi(4,11). Chieám tæ leä töø 2,2% -4% trong caùc loaïi böôùu laønh tuyeán vuù(19). ÔÛ Vieät Nam, theo N.S. Trung laø 4,6%(12) trong caùc loaïi böôùu laønh tuyeán vuù. Veà maët laâm saøng böôùu dieãn tieán chaäm, kích thöôùc thöôøng lôùn, ña soá laønh tính, tieân löôïng toát neáu ñieàu trò ñuùng caùch. Böôùu dieäp theå vuù thöôøng chaån ñoaùn laâm saøng khoâng quaù khoù ngoaïi tröø moät soá ít tröôøng hôïp caàn chaån ñoaùn phaân bieät vôùi böôùu sôïi - tuyeán va øphaân bieät laønh aùc tröôùc khi tieán haønh ñieàu trò. Vaán ñeà ñieàu trò böôùu treân theá giôùi cuõng nhö caùc taùc giaû trong nöôùc ñeàu chaáp nhaän phaãu thuaät laø phöông phaùp ñieàu trò löïa choïn, nhöng phaãu thuaät nhö theá naøo vaø möùc ño roäng cuûa phaãu thuaät ra sao?, vaán ñeà coøn ñang ñöôïc baøn caõi vaø tieáp tuïc hoaøn thieän. Thöïc hieän coâng trình naøy chuùng toâi nhaèm caùc muïc tieâu sau Khaûo saùt moät soá yeáu toá dòch teã hoïc cuûa böôùu dieäp theå Khaûo saùt caùc ñaëc ñieåm beänh hoïc vaø chaån ñoaùn Khaûo saùt caùc phöông phaùp ñieàu trò böôùu dieäp theå Khaûo saùt tæ leä taùi phaùt vaø bieán chöùng cuûa ñieàu trò ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Ñoái töôïng nghieân cöùu Taát caû caùc beänh nhaân ñöôïc chaån ñoaùn laø böôùu dieäp theå ñöôïc ñieàu trò taïi Beänh vieän Ung Böôùu TPHCM töø 6/2001 – 4/2003, coù xaùc ñònh giaûi phaãu beänh, ñöôïc chaån ñoaùn vaø ñieàu trò theo qui trình ñaõ ñöôïc ñeà xuaát, ñöôïc theo doõi ñònh kyø sau moå. * Khoa Ngoaïi 5 BV Ung Böôùu TP HCM. ** Boä ung thö hoïc moân – ÑH Y Döôïc TP. HCM, Beänh vieän Ung böôùu TP HCM. 137 Phöông phaùp nghieân cöùu Tieàn cöùu, quan saùt vaø ñaùnh giaù keát quaû ñieàu trò vaø so saùnh vôùi caùc keát quaû cuûa caùc taùc giaû trong vaø ngoaøi nöôùc. Xöû lyù soá lieäu baèng phaàn meàm SPSS 10.0. KEÁT QUAÛ VAØ BAØN LUAÄN Moät soá yeáu toá dòch teã hoïc Taàn suaát Trong 2 naêm töông öùng vôùi thôøi gian nghieân cöùu naøy, Beänh Vieän Ung Böôùu ñieàu trò 2050 ca beänh lyù tuyeán vuù. Trong ñoù coù 41 tröôøng hôïp nghieân cöùu töông öùng vôùi 2%. Baûng 1. So saùnh caùc taàn suaát Taùc giaû Taàn suaát (%) Jeanne A. Petrek 4,4 Lester 2,5 Phaïm Vaên Ngaø 2,7 Nguyeãn Saøo Trung 4,6 Beänh Vieän Ung Böôùu 1994 3 Beänh Vieän Ung Böôùu 1998 2,3 Loaït nghieân cöùu naøy 2 Taàn suaát böôùu dieäp theå thay ñoåi töø 2%-4% tuøy taùc giaû töông ñöông vôùi soá lieäu caùc taùc giaû trong nöôùc. Tuy nhieân, so saùnh naøy chæ mang tính chaát töông ñoái vì caùch choïn maãu cuûa caùc taùc giaû khaùc nhau. Ví duï, taùc giaû Nguyeãn Saøo Trung (12), tính taàn suaát böôùu dieäp theå treân beänh lyù tuyeán vuù laønh tính ñöôïc thöû giaûi phaãu beänh taïi Tröôøng Ñaïi Hoïc Y Döôïc TPHCM. Trong khi caùc taùc giaû cuûa Beänh Vieän Ung Böôùu tính taàn suaát treân soá beänh nhaân nhaäp vieän ñieàu trò taïi Khoa Ngoaïi 3 vaø Khoa Ngoaïi 4, vaø ña soá caùc beänh nhaân naøy laø beänh lyù aùc tính ôû vuù. Taàn suaát trong loaït nghieân cöùu naøy cuõng hôi thaáp hôn khi so saùnh vôùi hai coâng trình tröôùc cuõng cuûa Beänh Vieän Ung Böôùu. Vì ñaây laø ñeà taøi tieàn cöùu neân coù moät soá tröôøng hôïp khoâng thoûa caùc yeáu toá qui ñònh chuùng toâi phaûi loaïi tröø. Tuoåi Baûng 2. So saùnh tuoåi maéc beänh Taùc giaû Tuoåi Armando E. Guiliano (16) 40 – 50 William L. Donegan (38) 52 (17- 82) Ñoaøn Höõu Nam (6) 30 – 40 Beänh Vieän Ung Böôùu 1994 (5) 39,8 (16 - 72) Nguyeãn Saøo Trung (12) 30 – 50 Beänh Vieän Ung Böôùu 1998 (2) 38,79 (13 - 67) Loaït nghieân cöùu naøy 40 – 50 (23 -76) Ña soá caùc taùc giaû ñeàu cho raèng böôùu dieäp theå xuaát hieän ôû moät khoaûng tuoåi roäng, tuoåi trung bình laø 45 tuoåi, lôùn hôn ñoä tuoåi trung bình cuûa beänh nhaân maéc beänh böôùu sôïi-tuyeán laø 20 tuoåi. Trong loaït nghieân cöùu naøy chuùng toâi ghi nhaän ñoä tuoåi 40 – 50 tuoåi chieám tæ leä cao nhaát vaø vöôït troäi haún (48,8%) phuø hôïp vôùi caùc taùc giaû nöôùc ngoaøi. Tuy nhieân, khi so saùnh vôùi caùc taùc giaû trong nöôùc chuùng toâi chæ phuø hôïp vôùi taùc giaû Nguyeãn Saøo Trung, nhöng laïi cao hôn caùc taùc giaû khaùc. Tuoåi nhoû nhaát laø 23 tuoåi vaø lôùn nhaát laø 76 tuoåi, soá lieäu cuõng phuø hôïp vôùi caùc taùc giaû laø tuoåi thanh nieân ít gaëp. Nhöng ngöôïc laïi so vôùi taùc giaû Leâ Vaên Cöôøng coù 12 tröôøng hôïp beänh nhaân < 20 tuoåi (chieám tæ leä 8,5%). Ñaây laø tæ leä böôùu dieäp theå vuù xaûy ra ôû tuoåi thanh thieáu nieân cao nhaát ñöôïc baùo caùo töø tröôùc ñeán nay. Giôùi Taát caû caùc tröôøng hôïp böôùu dieäp theå vuù cuûa chuùng toâi ñeàu ôû nöõ giôùi. Cuõng phuø hôïp vôùi caùc taùc giaû khaùc, nhö coâng trình ghi nhaän 40 beänh nhaân töø naêm 1980–1997 taïi Beänh Vieän Ña Khoa Massachusettes Boston (15), cuõng khoâng coù tröôøng hôïp nam giôùi naøo. Böôùu dieäp theå ôû nam giôùi raát hieám. Trong nöôùc, caùc taùc giaû tröôùc cuõng chöa ghi nhaän tröôøng hôïp naøo laø böôùu dieäp theå vuù ôû nam giôùi. Daân toäc ÔÛ caùc nöôùc ña chuûng toäc, caùc taùc giaû coù ghi nhaän raèng ngöôøi da traéng goác Latin vaø goác Ñoâng AÙ thì bò böôùu dieäp theå vuù nhieàu hôn. Trong loaït nghieân cöùu cuûa chuùng toâi, taát caû ñeàu laø ngöôøi kinh, khoâng coù tröôøng hôïp naøo laø ngöôøi daân toäc thieåu soá. 138 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Tieàn caên Tieàn caên saûn phuï khoa Tình traïng kinh nguyeät Baûng 3. So saùnh tình traïng coù kinh ñaàu Taùc giaû Tuoåi coù kinh trung bình Khoaûng tuoåi Abeel vaø coäng söï (15) 13,2 10 – 16 Loaït nghieân cöùu naøy 15,3 13 – 18 Trong loaït nghieân cöùu naøy coù 29 beänh nhaân ñöôïc ghi nhaän tuoåi coù kinh ñaàu tieân vaø tuoåi coù kinh trung bình laø 15,3 traûi ñeàu trong khoaûng tuoåi töø 13 ñeán 18 tuoåi. So saùnh voùi Abeel vaø coäng söï(15) vôùi tuoåi trung bình laø 13,2, trong ñoä tuoåi töø 10 – 16 tuoåi. Nhö vaäy nhaän thaáy raèng tuoåi daäy thì cuûa phuï nöõ cuûa chuùng toâi treã hôn phuï nöõ ôû Boston – Hoa Kyø. Vaø ña soá caùc coâng tình khaùc khoâng coù nghieân cöùu yeáu toá naøy neân chuùng toâi ghi nhaän nhö treân nhöng khoâng ruùt ra ñöôïc coù moái lieân quan giöõa tuoåi coù kinh vaø beänh lyù böôùu dieäp theå hay khoâng. Cuõng nhö yeáu toá tuoåi coù kinh ñaàu, tình traïng maõn kinh hay coøn kinh cuõng khoâng ñöôïc caùc taùc giaû nghieân cöùu, chuùng toâi ghi nhaän ñöôïc 25 tröôøng hôïp coøn kinh vaø 5 tröôøng hôïp ñaõ maõn kinh. So saùnh vôùi Abeel thì cuõng coù söï phuø hôïp (30 tröôøng hôïp/ 10 tröôøng hôïp). Soá con Baûng 4. So saùnh soá con cuûa beänh nhaân Ñoäc thaân 0 con 1 con 2 con 3 con 4 con 5 con 13 4 5 8 7 1 1 Theo keát quaû treân ta nhaän thaáy raèng ña soá beänh nhaân coù ít con töø 3 con trôû xuoáng. Ñaëc bieät laø soá ñoäc thaân vaø coù gia ñình maø khoâng con chieám tæ leä 17/39 # 43,5%. Ñaây laø tæ leä raát cao. Trong 13 tröôøng hôïp ñoäc thaân, chæ coù 2 tröôøng hôïp döôùi 30 tuoåi coøn 11 tröôøng hôïp treân 30 tuoåi. Vaø 4 tröôøng hôïp khoâng con ñeàu laäp gia ñình treân 3 naêm ñeán 10 naêm, nghóa laø khoâng coù con khoâng do keá hoaïch. Nhö chuùng ta ñaõ bieát, ñoái vôùi carcinoâm ôû vuù thì ñoäc thaân vaø ít con laø moät yeáu toá nguy cô ñöôïc xaùc ñònh, nhöng ñoái vôùi böôùu dieäp theå thì ít ñöôïc ghi nhaän, vaø qua nghieân cöùu naøy chuùng toâi chæ ghi nhaän vaø khoâng keát luaän. Tieàn caên beänh lyù tuyeán vuù Trong loaït nghieân cöùu cuûa chuùng toâi khoâng coù beänh nhaân naøo coù tieàn caên veà beänh lyù tuyeán vuù. Theo S.J. Parker vaø S.A. Harries(37): “nhieàu beänh nhaân coù caû 2 sang thöông laø böôùu sôïi-tuyeán vaø böôùu dieäp theå cuøng moät luùc hoaëc coù tröôùc coù sau”. Theo Abeel(15) vaø coäng söï: nghieân cöùu 40 beänh nhaân böôùu dieäp theå töø 1980-1977 taïi Beänh Vieän Ña Khoa Massachusetts Boston. Trong 40 tröôøng hôïp coù ñeán 12 tröôøng hôïp coù tieàn caên moå böôùu vuù töø tröôùc. Trong ñoù, 7 tröôøng hôïp giaûi phaãu beänh laø böôùu sôïi-tuyeán, vaø ñaõ ñöôïc moå töø 5 ñeán 26 naêm tröôùc khi ñöôïc chaån ñoaùn laø böôùu dieäp theå. 5 tröôøng hôïp coøn laïi coù giaûi phaãu beänh laø xô nang tuyeán vuù. Vaø ñöôïc thöïc hieän sinh thieát töø 1 ñeán 12 naêm tröôùc khi phaùt hieän böôùu dieäp theå. Vaø ñeå traû lôøi cho caâu hoûi taïi sao coâng trình nghieân cöùu cuûa oâng coù quaù nhieàu beänh nhaân coù tieàn caên beänh lyù tuyeán vuù nhaát laø böôùu sôïi-tuyeán, Abeel giaûi thích “coù theå 7 tröôøng hôïp böôùu sôïi-tuyeán ñoù laø böôùu dieäp theå ngay töø ñaàu vì chuùng toâi khoâng coù raø soaùt laïi xem caùc nhaø giaûi phaãu beänh cuûa chuùng toâi theo tieâu chuaån naøo ñeå chaån ñoaùn phaân bieät giöõa böôùu sôïi- tuyeán vaø böôùu dieäp theå”. Laâm saøng Vò trí böôùu Baûng 5. So saùnh vò trí böôùu (1) Taùc giaû Vuù (P) Vuù (T) BVUB 1994(5) 43,1% 56,9% BVUB 1998(2) 42% 58% Loaït nghieân cöùu naøy 58,53% 41,46% Theo haàu heát caùc taùc giaû tröôùc ñaây ñeàu ghi nhaän tæ leä maéc beänh ôû vuù traùi cao hôn vuù phaûi. Nhöng trong loaït nghieân cöùu naøy, chuùng toâi ghi nhaän coù söï khaùc bieät. Söï khaùc bieät naøy laø söï khaùc bieät ngaãu nhieân trong maãu nghieân cöùu chöù khoâng mang yù nghóa naøo khaùc. Trong loaït nghieân cöùu naøy khoâng ghi nhaän ñöôïc tröôøng hôïp naøo böôùu dieäp theå hai beân, phuø hôïp vôùi caùc taùc giaû khaùc. 139 Baûng 6. So saùnh vò trí böôùu (2) Taùc giaû 1/4 treân ngoaøi Beänh Vieän Ung Böôùu 1994(5) 17,7% Beänh Vieän Ung Böôùu 1998(2) 21,4% Nguyeãn Saøo Trung(12) 48% Loaït nghieân cöùu naøy 30% Vò trí 1/4 treân ngoaøi thöôøng gaëp nhaát. Ñieàu naøy cuõng phuø hôïp vôùi caùc taùc giaû trong vaø ngoaøi nöôùc. Tuy nhieân, trong caùc nghieân cöùu cuûa Beänh Vieän Ung Böôùu, chuùng toâi nhaän thaáy raèng, vò trí 1/4 treân ngoaøi taêng ñeàu theo thôøi gian. Ñieàu naøy giaûi thích ñöôïc laø caøng veà sau thì hoà sô beänh aùn ghi chính xaùc hôn. Trong hoà sô ghi roõ, hieän taïi böôùu chieám toaøn boä vuù nhöng xuaát hieän ñaàu tieân ôû 1/4 treân ngoaøi, ... Coøn Beänh vieän Ung Böôùu 1994: tæ leä chieám toaøn boä tuyeán vuù raát cao. Kích thöôùc böôùu Baûng 7. So saùnh kích thöôùc böôùu Taùc giaû Kích thöôùc trung bình (cm) Kesinger (1972) 11,8 BVUB 1994 5 – 10 BVUB 1998 9,1 Loaït nghieân cöùu naøy 9,1 Kích thöôùc böôùu lôùn nhaát khaùc nhau giöõa caùc taùc giaû. Tuy nhieân, coù cuøng nhaän ñònh chung laø kích böôùu thöôøng lôùn. Vaø cuõng ghi nhaän ñöôïc laø kích thöôùc böôùu dieäp theå aùc thöôøng lôùn hôn böôùu dieäp theå laønh vì ña soá caùc tröôøng hôïp böôùu dieäp theå giaùp bieân vaø böôùu dieäp theå aùc ñöôïc xaùc ñònh sau khi phaãu thuaät ñoaïn nhuõ. Tính chaát böôùu Haàu heát maät ñoä böôùu ñöôïc ghi nhaän laø chaéc, nhöõng böôùu to thì coù theâm nhaän ñònh chaéc vaø khoâng ñoàng nhaát. Baûng 8. Tính chaát da treân böôùu Dính da 4 Lôõ ra da 1 Moûng da 5 Da bình thöôøng 27 Ña soá caùc taùc giaû ñeàu coâng nhaän laø böôùu dieäp theå duø laønh hay aùc cuõng ñeàu khoâng xaâm nhieãm ra da. Nhöõng trieäu chöùng bieåu hieän ra thöôøng do caùc yeáu toá taùc ñoäng beân ngoaøi nhö seïo moå cuõ (dính da), ñieàu trò khoâng ñuùng caùch (lôõ loeùt ra da), hoaëc moûng da do kích thöôùc böôùu quaù to vaø gaây keùo daõn da treân böôùu moûng ñi vaø loä roõ tuaàn hoaøn baøng heä döôùi da. Böôùu dieäp theå coù giôùi haïn roõ, di ñoäng deã daøng, khi böôùu to do tính chaát coù töøng “muùi”, töøng thuyø neân khi khaùm thaáy bôø ña cung. Thôøi gian phaùt hieän böôùu Trung bình 26,7 thaùng, phuø hôïp vôùi baùo caùo cuûa Beänh vieän Ung Böôùu 1998 vaø cao hôn caùc taùc giaû khaùc vaø cao hôn raát nhieàu so vôùi baùo caùo cuûa Beänh vieän Ung Böôùu 1994. Coù leõ do hoà sô beänh aùn cuûa caùc naêm veà sau naøy ghi nhaän chính xaùc hôn. Ña soá beänh nhaân phaùt hieän böôùu khoaûng 2-3 naêm tröôùc vaø 5-6 thaùng nay lôùn nhanh. Trieäu chöùng laâm saøng Haàu heát caùc taùc giaû ñeàu ghi nhaän trieäu chöùng böôùu laø trieäu chöùng ñaàu tieân vaø luoân luoân coù. Nhöõng trieäu chöùng khaùc nhö: ñau vuù, tieát dòch nuùm vuù, co keùo ñaàu vuù,... thì raát hieám. Lôõ loeùt ra da thöôøng do böôùu lôùn gaây cheøn eùp, thieáu maùu hay do taùc nhaân beân ngoaøi hôn laø do böôùu xaâm nhieãm. Noùi chung, trieäu chöùng laâm saøng cuûa böôùu dieäp theå vuù raát ngheøo naøn. Trieäu chöùng haïch naùch thöôøng raát ít vaø haàu nhö neáu coù thöôøng laø haïch vieâm, khoâng coù di caên haïch. Caän laâm saøng Sieâu aâm Theo caùc taùc giaû Cole – Beuglet (1983), Buch Berger (1992), Libertmau L. (1996) treân sieâu aâm böôùu dieäp theå vaø böôùu sôïi-tuyeán ñeàu coù giôùi haïn roõ raát khoù phaân bieät. Jeanne Petrek (28) ñeà nghò döïa vaøo nhöõng nang daøi (bò eùp deïp) trong moät böôùu ñaëc ñeå chaån ñoaùn phaân bieät giöõa böôùu dieäp theå vaø böôùu sôïi- tuyeán. Theo Bruno (1980)(19), sieâu aâm vôùi moät soá hình aûnh khoái böôùu nhieàu thuyø, giôùi haïn roõ, vôùi nhöõng nang nöôùc, khoâng xaâm laán voû bao, cho pheùp chaån ñoaùn böôùu dieäp theå. Nhöng thöïc teá khoâng phaûi böôùu dieäp theå naøo cuõng coù nang. Trong loaït nghieân cöùu naøy, chuùng toâi coù 29/41 tröôøng hôïp coù sieâu aâm ñöôïc ghi nhaän nhö sau: 140 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Baûng 9. Keát quaû sieâu aâm chaån ñoaùn Sieâu aâm chaån ñoaùn soá ca % Böôùu dieäp theå 21 72,4 Böôùu sôïi-tuyeán 3 10,3 Böôùu vuù khoâng ñieån hình böôùu dieäp theå 1 3,4 Böôùu vuù khoâng ñieån hình laønh tính 1 3,4 Ung thö vuù 2 6,9 Sarcoâm vuù 1 3,4 Toång coäng 29 100,0 Nhö vaäy, trong ñôït khaûo saùt naøy chuùng toâi coù 27,6% chaån ñoaùn cuûa sieâu aâm khoâng phuø hôïp vôùi giaûi phaãu beänh. Baûng 10. So saùnh söï phuø hôïp giöõa sieâu aâm vaø giaûi phaãu beänh % phuø hôïp sieâu aâm/giaûi phaãu beänh Beänh Vieän Ung Böôùu 1994 99,9% Beänh Vieän Ung Böôùu 1998 50% Loaït nghieân cöùu naøy 72,4% Nhuõ aûnh Ña soá caùc taùc giaû ñeàu coâng nhaän böôùu dieäp theå coøn nhoû (<3 cm) hình aûnh treân X quang raát gioáng böôùu sôïi-tuyeán. Coøn khi böôùu lôùn >3 cm phaûi chaån ñoaùn phaân bieät vôùi böôùu sôïi-tuyeán khoång loà. Khoâng coù daáu hieäu chaån ñoaùn cho böôùu dieäp theå laønh hay aùc. Trong moät nghieân cöùu E. Yilmaz(24), oâng baùo caùo chuyeân ñeà veà chaån ñoaùn phaân bieät böôùu dieäp theå vaø böôùu sôïi-tuyeán baèng nhuõ aûnh vaø sieâu aâm. Nghieân cöùu cuûa oâng ñöôïc thöïc hieän töø 1986-2000 treân 12 böôùu dieäp theå vaø 19 böôùu sôïi-tuyeán. Taát caû caùc tröôøng hôïp ñeàu ñöôïc chuïp nhuõ aûnh vaø sieâu aâm. Keát quaû nhuõ aûnh vaø sieâu cho chaån ñoaùn bôûi hai baùc só X quang khaùc nhau vaø treân tieâu baûn giaûi phaãu beänh cuõng ñöôïc ñoïc bôûi 2 baùc só giaûi phaãu beänh khaùc nhau. Sau khi phaân tích nhieàu trieäu chöùng khaùc bieät oâng ñi ñeán keát luaän: “Moät caùch töông ñoái coù theå phaân bieät böôùu sôïi-tuyeán vaø böôùu dieäp theå. Tuy nhieân, khoâng theå phaân bieät roõ raøng 2 loaïi böôùu naøy treân nhuõ aûnh vaø sieâu aâm, do ñoù, caàn phaûi coù sinh thieát môû ñeå xaùc ñònh chaån ñoaùn”. Trong loaït nghieân cöùu naøy, chuùng toâi khoâng tieán haønh thöïc hieän nhuõ aûnh cho beänh nhaân vì nhöõng lyù do treân. Choïc huùt baèng kim nhoû (FNA) Theo J.R. Harris ñeå chaån ñoaùn moät böôùu dieäp theå baèng FNA, tieâu baûn phaûi hieän dieän ñaày ñuû hai thaønh phaàn moâ ñeäm vaø moâ tuyeán bình thöôøng. FNA thaát baïi trong 22% vaø 83% trong hai baùo caùo. Trong moät coâng trình nghieân cöùu khaùc coù 4 böôùu dieäp theå laønh thì 2 ñöôïc chaån ñoaùn laàm laø carcinoâm vuù, 1 tröôøng hôïp nghi ngôø laø carcinoâm, vaø 1 laø bieåu moâ oáng tuyeán vuù bình thöôøng. Moät baùo caùo lôùn nhaát toång keát caùc xeùt nghieäm teá baøo hoïc cuûa 22 tröôøng hôïp ñöôïc khaúng ñònh moâ hoïc laø böôùu dieäp theå ñaõ keát luaän: caùc nhaø teá baøo hoïc neân caån thaän Baûng 11. So saùnh söï phuø hôïp giöõa FNA vaø giaûi phaãu beänh Taùc giaû Tæ leä phuø hôïp FNA vaø giaûi phaãu beänh STANLEY M.W 88% SALVA DORI 14% BVUB 1994 0% BVUB 1998 34,8% NGHIEÂN CÖÙU NAØY 28,5% Vaäy vôùi keát quaû FNA cuõng khoâng cho ñoä chính xaùc cao trong chaån ñoaùn böôùu laønh vaø böôùu dieäp theå aùc. Tuy nhieân, moät coâng trình nghieân cöùu cuûa nhieàu nhaø giaûi phaãu beänh maø ñöùng ñaàu laø Richard A. Scoleyer vôùi chuyeân ñeà “baèng caùch söû duïng FNAC coù theå phaân bieät ñöôïc böôùu böôùu dieäp theå vôùi böôùu sôïi- tuyeán hay khoâng”. Moãi nhaø nghieân cöùu khaûo saùt ñoäc laäp 16 ñaëc ñieåm teá baøo treân 8 böôùu dieäp theå (6 laønh, 2 aùc) vaø 13 böôùu sôïi-tuyeán. Sau khi khaûo saùt 16 ñaëc ñieåm vaø cho ñieåm caùc ñaëc ñieåm, so saùnh vôùi nhau vaø caùc taùc giaû khuyeán caùo: “Neân laøm FNA nhieàu choã khaép sang thöông vuù ñeå gia taêng chaån ñoaùn chính xaùc” vaø ñöa ra keát luaän: “Trong haàu heát caùc tröôøng hôïp coù theå phaân bieät ñöôïc böôùu dieäp theå vaø böôùu sôïi-tuyeán baèng FNAC. Söï phaân bieät tröôùc moå nhö theá seõ giuùp phaãu thuaät hôïp lyù hôn cho beänh nhaân vaø haïn cheá phaûi moå laàn hai. Vì aäy, chuùng toâi ñeà nghò neáu thaáy thaønh phaàn moâ ñeäm quaù möùc treân tieâu baûn FNA cuûa moät böôùu bieåu moâ sôïi, nhaø teá baøo hoïc neân cho keát quaû böôùu dieäp theå vaø phaãu thuaät neân coù xöû trí thích hôïp” 141 Caét laïnh Caét laïnh toaøn boä böôùu sôïi-tuyeán vuù ñeå tìm ra tæ leä hieám cuûa böôùu dieäp theå vuù quaû laø moät ñieàu khoâng neân. Vaø ngay trong tieâu baûn caét laïnh cuõng khoù phaân bieät giöõa böôùu dieäp theå vaø böôùu sôïi-tuyeán, hôn nöõa caùc thaønh phaàn sarcoâm trong böôùu dieäp theå coù theå bò chaån ñoaùn laàm laø carcinoâm keùm bieät hoaù, töø ñoù daãn ñeán phaãu thuaät trieät ñeå khoâng caàn thieát. Hoùa moâ mieãn dòch vaø yeáu toá tieân löôïng Phaàn lôùn di caên xa do böôùu giaùp bieân hay aùc tính, khoâng gioáng nhö taùi phaùt taïi choã, kích thöôùc böôùu toû ra laø moät yeáu toá quan troïng trong vieäc tieân ñoaùn di caên xa. Nhieàu yeáu toá tieân löôïng veà maët moâ hoïc ñöôïc ñaùnh giaù khaù quan troïng: quaù phaùt moâ ñeäm, hoaïi töû böôùu, xaâm nhieãm bôø cuûa böôùu, thaønh phaàn nhu moâ hoãn hôïp, tæ leä phaân baøo cao vaø moâ ñeäm khoâng ñieån hình, ... nhöng töøng yeáu toá rieâng leû toû ra coù giaù trò tieân ñoaùn thaáp. Reinfuss vaø coäng söï, baèng kyõ thuaät phaân tích thoáng nhaát xaùc ñònh söï quaù phaùt moâ ñeäm, bôø phaãu thuaät vaø loaïi moâ hoïc laø caùc yeáu toá tieân löôïng ñoäc laäp. Töông töï Cohn-Cedremark vaø coäng söï, trong moät phaân tích thoáng nhaát khaùc xaùc ñònh hoaït ñoäng phaân baøo, quaù phaùt moâ ñeäm, tính khoâng ñieån hình teá baøo, hoaïi töû böôùu vaø thaønh phaàn moâ ñeäm laø caùc yeáu toá tieân löôïng quan troïng, nhöng phaân tích ña bieán thì chæ coù söï hieän dieän cuûa hoaïi töû vaø loaïi moâ ñeäm laø yeáu toá quan troïng. Vì caùc nghieân cöùu yeáu toá tieân löôïng veà maët moâ hoïc khoâng mang laïi keát quaû nhieàu, caùc nghieân cöùu gaàn ñaây taäp trung vaøo caùc chaát ñaùnh daáu sinh hoïc böôùu. Söï ñoät bieán gen ñeø neùn böôùu p53 ñöôïc xaùc ñònh trong caùc beänh lyù aùc tính ôû ngöôøi vaø ñöôïc cho raèng coù vai troø quan troïng trong söï phaùt trieån böôùu. Taêng phaûn öùng mieãn dòch p53 cuûa moâ ñeäm ñöôïc phaùt hieän trong caùc böôùu dieäp theå aùc tính vaø phaûn öùng mieãn dòch p53 toû ra coù lieân quan vôùi caùc yeáu toá tieân löôïng xaáu, nhöng moät mình noù khoâng tieân ñoaùn ñöôïc taùi phaùt taïi choã hay soáng coøn. Caùc nghieân cöùu veà doøng teá baøo (flow cytometric) söï lieân quan giöõa thaønh phaàn DNA, taêng sinh teá baøo, grad moâ hoïc ñöôïc moâ taû. Vaøi nghieân cöùu ñaõ xaùc laäp söï lieân quan giöõa caùc chaát ñaùnh daáu böôùu cuûa teá baøo vaø heä quaû laâm saøng, tuy nhieân haàu nhö khoâng coù. Caùc nghieân cöùu gaàn ñaây nhaát cho thaáy raèng telomerase, moät enzym ribonucleoprotein taïo ra telomerase coù theå coù yeáu toá tieân löôïng trong böôùu dieäp theå. Vaø vôùi caùc coâng trình nghieân cöùu cuûa Yamaz Erhan vaø coäng söï naêm 2002 chuyeân ñeà “Hieän dieän cuûa P53 vaø Ki67 nhö laø caùc yeáu toá tieân löôïng trong böôùu dieäp theå”. OÂng nghieân cöùu 12 tröôøng hôïp böôùu dieäp theå laønh vaø 9 tröôøng hôïp böôùu dieäp theå aùc. Beänh phaåm ñaõ ñöôïc nhuoäm hoùa moâ mieãn dòch vaø tìm söï hieän dieän cuûa gen öùc cheá P53 vaø khaùng nguyeân Ki67. Keát quaû laø taát caû 12 tröôøng hôïp böôùu dieäp theå laønh vaø 10 tröôøng hôïp böôùu sôïi-tuyeán ñeàu coù P53(-) vaø Ki67(-). Trong khi 5/9 tröôøng hôïp aùc tính coù P53(+) vaø 6/9 tröôøng hôïp aùc tính coù Ki67(+). Vaø giaù trò P53 vaø Ki67 cao trong nhöõng tröôøng hôïp taùi phaùt vaø cho di caên. Vaø oâng cho raèng Ki67 vaø P53 coù theå ñoùng vai troø trong vieäc tieân ñoaùn tieân löôïng vaø ñöa ra ñieàu trò hoã trôï cho beänh nhaân bò böôùu dieäp theå aùc tính sau phaãu thuaät. Hieän taïi chuùng toâi chöa thöïc hieän ñöôïc caùc phöông phaùp khaûo saùt p53 vaø Ki67 cho beänh nhaân Vieät Nam Tæ leä soáng coøn 5 naêm ñoái vôùi böôùu dieäp theå laønh 96%; böôùu dieäp theå giaùp bieân 74%; vaø böôùu dieäp theå aùc 66%. Vorherr vaø coäng söï, tieân löôïng 5 naêm cho toaøn boä böôùu dieäp theå aùc laø 80%. Ñieàu trò Phaãu trò laàn ñaàu Haàu heát caùc taùc giaû ñeàu ñoàng yù phaãu trò laø phöông phaùp ñieàu trò löïa choïn cho böôùu dieäp theå vuù. Ñoái vôùi caùc böôùu dieäp theå laønh: caét roäng vôùi bôø caét “saïch”, nghóa laø khoâng coøn teá baøo böôùu. Neáu chæ “laáy böôùu” hay chæ caét caùch böôùu vaøi mm, tæ leä taùi phaùt taïi choã laø 20%. Bôø dieän caét ñöôïc coi laø ñuû roäng, an toaøn ñöôïc nhieàu taùc giaû coâng nhaän laø phaûi hôn 1cm. Jeane A. Petrek choïn 2cm(28), W. L. Donegan choïn 2– 3cm(38), Abeel A. Mangi choïn 1 – 2 cm(15). Vì ñaây laø nghieân cöùu tieàn cöùu neân chuùng toâi choïn dieän caét an toaøn caùch böôùu 2 cm ngay töø ñaàu. Trong loaït nghieân cöùu naøy chuùng toâi coù taát caû 15/41 tröôøng 142 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 hôïp ñöôïc caét roäng vôùi khoaûng caùch 2 cm, vaø taát caû caùc tröôøng hôïp naøy ñeàu ñöôïc kieåm tra dieän caét khoâng coøn böôùu. Leõ dó nhieân laø chuùng toâi chæ kieåm tra ñöôïc töø 4 ñeán 6 vò trí treân dieän caét, chöù khoâng ñuû ñieàu kieän ñeå laøm tieâu baûn haøng loaït treân dieän caét. Nhöng ñeå moå caét roäng ñöôïc böôùu ñuùng tieâu chuaån ñaõ ñònh caàn phaûi tuøy thuoäc vaøo kích thöôùc böôùu vaø nhaát laø phaàn moâ tuyeán vuù coøn bình thöôøng. neáu kích thöôùc böôùu lôùn treân moät tuyeán vuù keùm phaùt trieån thì ñoâi khi caét roäng cuõng ñoàng nghóa vôùi ñoaïn nhuõ. Chuùng toâi coù 10/41 tröôøng hôïp laø böôùu dieäp theå laønh nhöng phaûi ñoaïn nhuõ ñôn giaûn vì kích thöôùc böôùu to so vôùi moâ tuyeán vuù coøn bình thöôøng khoâng bao nhieâu, töùc laø moâ tuyeán vuù bò eùp deïp laïi nhoû hôn 2 cm. Cuøng quan ñieåm vôùi chuùng toâi coù Abeel vaø coäng söï “Neáu caét roäng böôùu maø khoâng an taâm, gaây bieán daïng thaåm myõ traàm troïng thì ñoaïn nhuõ neân ñöôïc löïa choïn”. Coù 3/41 tröôøng hôïp kích thöôùc böôùu lôùn (15 cm, 20 cm, 23 cm), chuùng toâi ñoaïn nhuõ trong thì ñaàu keát quaû giaûi phaãu beänh laø böôùu dieäp theå giaùp bieân aùc. 1/41 tröôøng hôïp (17 cm) sau ñoaïn nhuõ ñôn giaûn, keát quaû giaûi phaãu beänh laø böôùu dieäp theå aùc. Theo quan ñieåm cuûa chuùng toâi cuõng phuø hôïp vôùi caùc taùc giaû khaùc treân theá giôùi cuõng nhö trong nöôùc thì ñoái vôùi böôùu dieäp theå giaùp bieân aùc vaø böôùu dieäp theå aùc, chæ ñoaïn nhuõ ñôn giaûn laø ñuû. Phaãu trò laïi sau khi ñaõ sinh thieát troïn böôùu Vì böôùu dieäp theå khi kích thöôùc böôùu coøn nhoû (döôùi 3 cm) raát khoù hay coù theå noùi laø khoâng theå phaân bieät ñöôïc vôùi böôùu sôïi-tuyeán veà maët laâm saøng vaø chaån ñoaùn hình aûnh (theo Abeel A. Mangi vaø coäng söï), cho neân vieäc sinh thieát troïn böôùu vôùi tình huoáng laâm saøng laø böôùu laønh tính, sau ñoù coù keát quaû giaûi phaãu beänh laø böôùu dieäp theå, ñoái vôùi tình huoáng naøy: Theo S.J. Parker, S.A. Harries(37): “ñoái vôùi böôùu dieäp theå laønh, giaûi phaùp xem vaø chôø toû ra an toaøn, ñoái vôùi böôùu dieäp theå giaùp bieân vaø böôùu dieäp theå aùc thì neân caét roäng laïi”. Theo Jeanne A. Petrek “neân caét laïi ngay vôùi bôø 2 cm ñoái vôùi böôùu dieäp theå laønh”(28). Theo Beänh vieän Memorial – New York “gaëp tình huoáng naøy, beänh nhaân seõ ñöôïc giaûi thích roõ veà beänh lyù, nguy cô vaø thuaän lôïi, ... thì phaàn lôùn beänh nhaân löïa choïn caùch caét roäng laïi trong voøng 4 tuaàn sau”. Theo CHUA vaø coäng söï (Singapore): “höôùng choïn löïa theo doõi saùt ñöôïc chaáp nhaän, tuy nhieân neáu coù ñaùnh giaù vi theå laø caét ngang böôùu, neân phaãu thuaät laïi ngay”. Theo Abeel A. Mangi(15) vaø coäng söï: “Do böôùu dieäp theå gioáng böôùu sôïi-tuyeán thöôøng ñöôïc laáy böôùu hay caét vôùi bôø quaù gaàn neáu khoâng thoaû ñieàu kieän caét caùch bôø böôùu treân 1 cm, beänh nhaân neân ñöôïc moå laïi”. Chuùng toâi uûng hoä quan ñieåm moå laïi sau 4 tuaàn, caét roäng neàn seïo vôùi bôø an toaøn 2 cm. Trong loaït naøy, chuùng toâi cuõng coù 1/41 tröôøng hôïp sau khi sinh thieát troïn keát quaû giaûi phaãu beänh laø böôùu dieäp theå laønh vaø chuùng toâi ñaõ tieán haønh caét roäng neàn böôùu, sôû dó soá tröôøng hôïp naøy ít vì coù leõ caùc ñoàng nghieäp cho laø böôùu laønh neân chæ theo doõi ñeán khi taùi phaùt môùi nhaäp vieän laïi. Trong khi böôùu dieäp theå giaùp bieân vaø böôùu dieäp theå aùc sau khi sinh thieát troïn ñaõ nhaäp vieän coù 4 tröôøng hôïp. Chuùng toâi cuõng ñaõ ñoaïn nhuõ laïi sau 4 tuaàn vaø ñaëc bieät coù 1 tröôøng hôïp ñoaïn nhuõ vaø taïo hình baèng vaït da cô thaúng buïng, cho keát quaû thaåm myõ toát. Phaãu trò taùi phaùt Trong loaït nghieân cöùu naøy, chuùng toâi coù taát caû 8/41 tröôøng hôïp (#20%) phaãu trò taùi phaùt, töùc laø beänh nhaân ñaõ ñöôïc moå böôùu vuù coù hoaëc khoâng coù giaûi phaãu beänh vaø taùi phaùt ñöôïc chuùng toâi moå laïi coù keát quaû giaûi phaãu beänh laø böôùu dieäp theå. Trong ñoù, coù 1 tröôøng hôïp caét roäng böôùu taùi phaùt vì böôùu taùi phaùt coøn nhoû 3 cm, vaãn caét roäng vôùi bôø an toaøn 2 cm. Trong khi 7 tröôøng hôïp coøn laïi ñeàu phaûi ñoaïn nhuõ: Coù 4/8 tröôøng hôïp (50%) giaûi phaãu beänh laø böôùu dieäp theå laønh nhöng phaûi ñoaïn nhuõ do böôùu taùi phaùt lôùn, khoâng coøn caét roäng ñöôïc nöõa. Tình huoáng naøy cuõng coá theâm quan ñieåm sau khi sinh thieát troïn böôùu coù keát quaû giaûi phaãu beänh laø böôùu dieäp theå laønh khoâng neân “xem vaø chôø” maø phaûi moå caét roäng laïi vì 143 beänh nhaân duø ñaõ ñöôïc moå roài nhöng khi taùi phaùt cuõng ñeán raát treã khoâng coøn khaû naêng baûo toàn tuyeán vuù ñöôïc. - 1/8 (12,5%) tröôøng hôïp ñöôïc chaån ñoaùn böôùu dieäp theå laønh vaø ñaõ ñoaïn nhuõ, taùi phaùt trôû laïi ôû thaønh ngöïc. Caét roäng sang thöông taùi phaùt coù keát quaû giaûi phaãu beänh laø böôùu dieäp theå laønh. Ñieàu naøy chöùng toû maëc duø laønh tính, ñöôïc moå taän goác (ñoaïn nhuõ) nhöng khaû naêng “xaâm nhieãm” ra moâ chung quanh vaãn coù tuy raát hieám. - 2/8 (25%) tröôøng hôïp böôùu dieäp theå giaùp bieân tình huoáng raát ñaëc bieät: 1 beänh nhaân ñöôïc moå sinh thieát troïn böôùu hai laàn taïi Beänh vieän Ung Böôùu, keát quaû giaûi phaãu beänh caû hai laàn moå ñeàu laø böôùu sôïi- tuyeán vuù. khi taùi phaùt laàn ba, cuõng ñöôïc sinh thieát troïn böôùu, nhöng keát quaû giaûi phaãu beänh laïi laø böôùu dieäp theå aùc. Hoäi chaån caû 3 tieâu baûn treân vaø ñi ñeán keát luaän: böôùu dieäp theå giaùp bieân aùc vaø beänh nhaân ñöôïc phaãu trò: ñoaïn nhuõ ñôn giaûn. Qua ñaây ta thaáy raèng, chaån ñoaùn phaân bieät treân vi theå giöõa böôùu sôïi-tuyeán vuù vaø böôùu dieäp theå vuù cuõng raát khoù khaên vaø söï phaùn quyeát böôùu dieäp theå laønh vaø böôùu dieäp theå aùc nhieàu khi khoâng ñöôïc chính xaùc treân moät tieâu baûn giaûi phaãu beänh lyù ñôn leõ. Treân 1 beänh nhaân khaùc, ñöôïc sinh thieát troïn böôùu 4 cm, giaûi phaãu beänh laø böôùu dieäp theå laønh cuûa vuù, 5 thaùng sau taùi phaùt vaø ñöôïc caét roäng böôùu coù keát quaû giaûi phaãu beänh laø böôùu dieäp theå giaùp bieân aùc vaø ñöôïc ñoaïn nhuõ ñôn giaûn. Ta cuõng bieát, ña soá taùc giaû keå caû laâm saøng vaø giaûi phaãu beänh ñeàu cho raèng böôùu dieäp theå vuù laø loaïi böôùu cho taùi phaùt tæ leä cao, nhöng qua nhieàu laàn taùi phaùt ñeàu khoâng coù gia taêng grad moâ hoïc cuûa teá baøo. Tröôøng hôïp naøy chuùng toâi ghi nhaän laø coù taêng grad moâ hoïc, nhöng chæ ghi nhaän vaø khoâng coù keát luaän. Theo doõi Trong loaït nghieân cöùu naøy beänh nhaân sau ñieàu trò ñöôïc ñaõ taùi khaùm taïi khoa khaùm beänh cuûa Beänh vieänh Ung Böôùu ñònh kyø 6 thaùng. Beänh nhaân ñi taùi khaùm töông ñoái ñeàu. Vaø ñeán nay, taát caû caùc tröôøng hôïp ñeàu oån ñònh sau ñieàu trò, chöa coù tröôøng hôïp naøo taùi phaùt. Toùm laïi, böôùu dieäp theå vuù laø moät beänh lyù khaù ñaëc tröng ôû vuù, dieãn tieán chaäm, ña soá laønh tính, nhöng taùi phaùt taïi choã cao neáu phaãu trò khoâng ñuùng möùc. Trong loaït nghieân cöùu naøy, vôùi caùc tình huoáng laâm saøng vaø caùc phöông höôùng ñieàu trò chuùng toâi ñaõ ñöa ra ngay töø ñaàu theo doõi ñöôïc 41 tröôøng hôïp böôùu dieäp theå vuù trong khoaûng thôøi gian töø thaùng 6/2001 ñeán thaùng 6/2003, chöa coù tröôøng hôïp naøo taùi phaùt. Tuy nhieân, vôùi loaïi beänh lyù taùi phaùt taïi choã töông ñoái chaäm thì vôùi khoaûng thôøi gian theo doõi treân chöa ñuû thuyeát phuïc ñeå ñaùnh giaù phaùc ñoà ñieàu trò treân laø toát. KEÁT LUAÄN Qua nghieân cöùu 41 tröôøng hôïp böôùu dieäp theå ñöôïc ñieàu trò taïi Beänh Vieän Ung Böôùu TPHCM töø 6/2001- 4/2003 chuùng toâi nhaän xeùt nhö sau: -Böôùu dieäp theå laø loaïi beänh lyù tuyeán vuù khaù ñaëc bieät vaø hieám gaëp ôû phuï nöõ chieám tæ leä 2% trong caùc tröôøng hôïp böôùu vuù, thöôøng gaëp ôû khoaûng 40-49 tuoåi (48,4%), cao hôn tuoåi thöôøng gaëp cuûa böôùu sôïi tuyeán laø 20 tuoåi. Tæ leä böôùu dieäp theå aùc laø 29,2%. -Caùc hieåu bieát veà beänh hoïc cuûa böôùu dieäp theå giuùp chaån ñoaùn phaân bieät chính xaùc veà maët vi theå vôùi böôùu sôïi tuyeán vuù vaø phaân bieät böôùu dieäp theå laønh aùc haàu heát caùc tröôøng hôïp (97,5%). Khi böôùu taùi phaùt raát hieám coù thay ñoåi ñoä aùc tính. -Ñieàu trò phaãu thuaät böôùu dieäp theå laønh baèng caùch caét roäng böôùu vôi bôø an toaøn 2 cm ñoái vôùi caùc tröôøng hôïp phaãu thuaät ñaàu tieân hay sau khi taùi phaùt, böôùu ñaàu cho keát quaû ñaùng khích leä. -Rìa dieän caét aâm tính 100% -Khoâng coù tröôøng hôïp naøo taùi phaùt sau moå (thôøi gian theo doõi trung bình 9,2 thaùng). -Ñieàu trò phaãu thuaät böôùu dieäp theå aùc baèng caùch ñoaïn nhuõ ñôn giaûn, coù theå taïo hình hay khoâng taïo hình cho keát quaû: +Rìa dieän caét aâm tính 100% +Khoâng coù tröôøng hôïp naøo taùi phaùt sau moå (thôøi gian theo doõi trung bình 9,2 thaùng).5. Keát quaû thaåm myõ sau caùc tröôøng hôïp caét roäng böôùu vaø ñoaïn nhuõ coù taùi taïo vuù böôùc ñaàu cho keát quaû khaù toát. 144 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1 Ñaëng Theá Caên- Hoaøng Xuaân Khaùng. Qua 28 tröôøng hôïp u vuù loaïi Cystosarcome Phyllodes.Taäp San Ung Böôùu Hoäi Thaûo Chuyeân Ñeà Ung Thö Laàn Thöù III – Beänh vieän K Haø Noäi naêm 1991, trang 78-83 2 Leâ Vaên Cöôøng (2000). Böôùu dieäp theå vuù: Dòch teã hoïc, chaån ñoaùn vaø ñieàu trò. Luaän vaên toát nghieäp baùc só chuyeân khoa I ung thö hoïc. Ñaïi hoïc Y Döôïc TPHCM. 3 Nguyeãn Chaán Huøng (1986), Sarcoâm nang dieäp theå. Trong Nguyeãn Chaán Huøng, Ung thö hoïc laâm saøng. Taùi baûn laàn thöù nhaát, trang 12, taäp 2. 4 Nguyeãn Chaán Huøng (1995), Ung thö vuù. Trong Nguyeãn Chaán Huøng, Caåm nang ung böôùu hoïc laâm saøng, taøi lieäu dòch cuûa UICC, trang: 495-522,taäp 2, NXB Y Hoïc. 5 Mai Hoàng Hoaøng (1996), Goùp phaàn nghieân cöùu veà böôùu dieäp theå cuûa vuù taïi trung taâm ung böôùu TP.HCM 1990-1994. Luaän vaên toát nghieäp cao hoïc Ñaò hoïc Y Döôïc TP. HCM. 6 Ñoaøn Höõu Nam vaø Nguyeãn Saøo Trung (1995), Khaûo saùt 27 tröôøng hôïp böôùu dieäp theå cuûa vuù ñieàu trò Taïi Trung Taâm Ung Böôùu thaønh phoá Hoà chí Minh. Taäp san NCKHKT Ñaïi hoïc Y Döôïc, trang 288-289. 7 Traàn Vieät Theá Phöông (1996), Goùp phaàn nghieân cöùu caùc ñaëc tính laâm saøng caän laâm saøng vaø ñieàu trò caùc böôùu Sôïi-Tuyeán cuûa vuù. Luaän vaên toát nghieäp noäi truù, Ñaïi Hoïc Y Döôïc TP. HCM. 8 Nguyeãn Saøo Trung vaø Nguyeãn Chaán Huøng (1992), Böôùu vaø toån thöông daïng böôùu cuûa vuù. Trong Beänh hoïc ung böôùu cô baûn, saùch giaùo khoa TTÑT vaø BDCBYT TP.HCM, trang 191-208. 9 Nguyeãn Saøo Trung (1991), Goùp phaàn chaån ñoaùn böôùu vuù baèng sinh thieát töùc thì. Taäp san NCKHKT Ñaïi hoïc Y Döôïc trang 43 –46. 10 Nguyeãn Saøo Trung(1990), Goùp phaàn khaûo saùt ñaëc tính giaûi phaãu beänh cuûa caùc beänh laønh tính cuûa caùc vuù ôû phuï nöõ mieàn Nam Vieät Nam. Taäp san NCKHKT Ñaïi hoïc Y Döôïc trang 47-51. 11 Nguyeãn Saøo Trung (1992), Hình thaùi giaûi phaãu beänh – laâm saøng cuûa caùc böôùu laønh cuûa tuyeán vuù. Taäp san hình thaùi hoïc, trang 19-22, taäp 2 soá 1. 12 Nguyeãn Saøo Trung vaø coäng söï (1992), Nhöõng beänh tuyeán vuù laønh tính coù hình thaùi gioáng ung thö. Taäp san hình thaùi hoïc, trang 28-30, taäp soá 2. 13 Nguyeãn Saøo Trung- Beänh Hoïc Caùc Taïng Vaø Heä Thoáng. Nhaø Xuaát Baûn Y Hoïc 1994-Trang 325-354 14 Leâ Vaên Xuaân (1991), Ung thö vuù. Trong Leâ Vaên Xuaân, Giaûi phaãu beänh caùc ung böôùu thoâng thöôøng, trang: 112-121.TTUB. 15 Magani AA., Smith BL: Surgical Manegement of Phyllodes Tumors- Arch Surg. Vol 134.may 1994. p 487-493 16 Giuliano AE. (1996). Benign Breast Disease. In Berek JS., Novak’s Gynecology, 12th Edition, P: 525-541, William & Wilkin. 17 Rush BF. (1984), Breast. In Schwartz SI., Princeples of of surgery, 4 th Edition, P: 523-555, Mc Graw-Hill book company. 18 Fisher B (1994), Malignantcies of the Breast. In Cameron RB., Practical oncology, 1 st Edition, P: 422, Appleton & Lange. 19 Salvadori B, (1989), Surgical treatment of phyloides tumors of the Breast. In Rhoads JE., Dsc (Med), Dlitt. A journal of the American cancer society, Cancer vol 63, P: 2532-2536, J.B.Lippincott company. 20 Page DL. and Anderson TJ. (1987) Phyllodes Tumours. In Diagnostic Histopathology oø the breast, p 341 – 350. 21 Gorczyca DP., Farria DM., Bassett LW. (1997). Magnetic Resonnance Imaging of Breast Tumors. Diagnosis of Disease of the Breast. 22 DeVita (2001). Cancer of the Breast: Malignant Tumours of the Breast Recontruction. In CD – ROM. 23 Tohho E (1994) Ultrasound Diagnosis of the Breast Diseases. 24 Yilma E and Lebe B.. Differentiation of Phyllodes Tumors Versus Fibroadenomas: Mamographic And Sonographic Features. ACTA Radiologica. vol43-2002- p 34-39 25 Hoover HC. (1997), Cystosarcomas of the Beast. In Raaf JH., Soft tissue sarcomas, P: 113-121, Mosby. 26 Rehman I, (1965), Descriptive Atlas of surgical anatomy, P: 22-29, Mc Graw-Hill book company. 27 Iglehart J.D, (1997), The breast. In Sabiston DC., Text book of surgery, 15 th Edition, P: 555-598, W.B. saunders company. 28 Petrek JA. (2000), Phyllodes Tumors. In Harris JR. Diseases of the Breast, 2 th Edition, P: 669-775, Lippcott Williams & Wilkins. 29 Tabar L, Dean P (1991). Teaching Atlas of Mamography. In Cystosarcoma Phyllodes. 30 Pandey M, Mathew A, Malignant Phyllodes Tumors. The Breast Journal Vol 7, Number 6.2001, p411-416 31 Homer MJ., (1991) Mamamographic Intepretation. In Cystosarcoma Phyllodes. 32 Fine NA. (2000). Breast Recontruction. In Harris JR. Disease oø the Breast, 2nd Edition, p 561 – 575, Lippincott Williams & Wilkins 33 Osborne M.P, Breast Anatomy and Development, Diseases Of The Breast. Lippincott Williams & Wilkins 2000, p 1-5 34 Rosen PP and Oberman HA. Cystosacoma Phyllodes. In Tumors of the Mammary Gland, p 107 – 114. 35 Wilson RE., (1986), The Breast. In Sabiston DC., Text book of surgery, 13th Edition P: 541-572, W.B. Saunders company. 36 Scolyer RA., McKenzie PR.. Can Phylodes Tumors of The Breast Be Distinguished from Fibroadenomas Using Fine Needle Aspiration Cytology?.Pathology (2001). Vol 33. p 437-443 37 Parker S.J., Harries S.A., Phyllodes Tumours. Postgrad Med. J., 2001; 77 p 428 – 435. 38 Donegan WL. (1979), Sarcomas of the Breast. In Donegan WL., Cancer of the breast, 2 th Edition, P: 505-543, W.B Saunder company. 39 Erhan Y, Zekioglu O. P53 and Ki67 Expression as Prognostic Factor in Cystosarcoma Phyllodes. The Breast Journal, Volume 8, Number 1, 2002, P 38-44. 145 Chuyeân ñeà Ngoại Chuyeân Ngaønh 146