Điều trị bảo tồn hẹp da quy đầu với kem bôi da Steroid

ÑIEÀU TRÒ BAÛO TOÀN HEÏP DA QUI ÑAÀU VÔÙI KEM BOÂI DA STEROID Nguyeãn Tieán*, Leâ Ñöùc Thu Nga*, Leâ Coâng Thaéng** Muïc ñích: ñaùnh giaù hieäu quaû ñieàu trò baûo toàn heïp da qui ñaàu vôùi kem boâi da steroid. Ñoái töôïng vaø phöông phaùp nghieân cöùu: trong 1 thaùng (1/7/2004 – 31/7/2004), taïi Beänh vieän Nhi Ñoàng 1, coù 319 beänh nhaân ñeán khaùm vaø ñieàu trò heïp da qui ñaàu, tuoåi töø 01 thaùng ñeán 15 tuoåi, trung bình laø 4,2 tuoåi. Thieát keá nghieân cöùu laø nghieân cöùu caét ngang. Nghieân cöùu ñöôïc chia laøm 3 nhoùm choïn moät caùch ngaãu nhieân ñeå so saùnh: nhoùm 1 (nhoùm nghieân cöùu), goàm 125 beänh nhaân ñaõ ñöôïc ñieàu trò baûo toàn heïp da qui ñaàu vôùi kem boâi da Betamethasone 0,05%; nhoùm 2 (nhoùm chöùng), goàm 75 beänh nhaân ñaõ ñöôïc ñieàu trò baûo toàn heïp da qui ñaàu thoâng thöôøng vôùi môõ Tetracyclin 1%; vaø nhoùm 3 (nhoùm chöùng), goàm 119 beänh nhaân ñaõ ñöôïc ñieàu trò caét da qui ñaàu. Keát quaû: qua theo doõi 280/319 (87,7%) beänh nhaân ñeán taùi khaùm, keát quaû trong nhoùm nghieân cöùu, tæ leä thaønh coâng khaù cao (90,5%), ít toán keùm vaø laøm haøi loøng beänh nhaân hôn so vôùi caùc nhoùm chöùng. Tæ leä thaønh coâng cao ôû nhöõng beänh nhaân heïp da qui ñaàu do dính. Tæ leä thaønh coâng thaáp ôû nhöõng beänh nhaân heïp da qui ñaàu coù seïo xô hoaëc keøm vuøi döông vaät. Keát luaän: ñieàu trò baûo toàn heïp da qui ñaàu vôùi kem boâi da steroid laø moät phöông phaùp ñieàu trò coù hieäu quaû. SUMMARY PHIMOSIS CONSERVATIVE TREATMENT WITH STEROID OINTMENT Nguyen Tien, Le Ñuc Thu Nga, Le Cong Thang * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 28 - 33 Purpose: to evaluated the effectiveness of phimosis conservative treatment with steroid ointment. Materials and Methods: From 1/7/2004 to 31/7/2004 (1 month) at Children Hospital No 1, there were 319 children with phimosis were examined and treated, ages from 1 monh to 15 years old (mean 4,2). Cross section, randomized study was performed, which included 3 groups to compare. Group 1 (study group), was phimosis conservative treatment with Betamethasone 0,05% ointment (125 patients); group 2 (control group) was phimosis conservative treatment with Tetracyclin 1% ointment (75 patiens); and group 3 (control group) was circumcision (119 patients). Results: 280/319 (87,7%) patients were evaluated. In study group, sucessful rate was high (90,5%), saving and to please the patients more than other control groups. Sucessful rate was high in adhesive phimosis patients. Sucessful rate was low in phimosis boys with cicatrix or buried pennis. Conclusions: Phimosis conservative treatment with steroid ointment is an effective therapy. ÑAËT VAÁN ÑEÀ Heïp da qui ñaàu (coøn goïi laøda qui ñaàu bò “muùm”) laø moät beänh lyù thöôøng gaëp ôû beù trai. Moãi naêm coù khoaûng treân 10.000 treû ñeán khaùm vaø ñieàu trò taïi Beänh vieän Nhi Ñoàng 1. Da qui ñaàu laø phaàn da (ôû ngoaøi) vaø nieâm maïc (ôû trong) che phuû qui ñaàu. Maët trong lôùp da naøy coù nhöõng tuyeán tieát ra chaát nhôøn maø khi tích tuï seõ taïo ra moät lôùp baõ. Heïp da qui ñaàu (phimosis) laø heïp loã môû cuûa da qui ñaàu laøm cho da qui ñaàu khoâng theå taùch khoûi qui ñaàu. Coøn thaét ngheït da qui ñaàu (paraphimosis) laø da qui ñaàu bò thaét ngheït ôû khaác qui * Phoøng Khaùm Ngoaïi - Beänh vieän Nhi Ñoàng 1 ** Khoa Ngoaïi Toång Hôïp - Beänh vieän Nhi Ñoàng 1 TP.HCM 28 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 ñaàu taïo garoâ döông vaät sau khi taùch da qui ñaàu ra khoûi qui ñaàu. Heïp da qui ñaàu coù theå laø heïp sinh lyù hoaëc beänh lyù. Heïp sinh lyù (heïp tieân phaùt) laø heïp do dính, da qui ñaàu dính vôùi qui ñaàu ñeå baûo veä qui ñaàu vaø loã tieåu luùc treû môùi sinh ra. Bình thöôøng maët trong cuûa da qui ñaàu vaø qui ñaàu ñöôïc phuû moät lôùp bieåu moâ töø trong baøo thai. Lôùp bieåu moâ naøy tan ñi tröôùc ngaøy sinh hay sau sinh trong caùc thaùng cuoái cuøng cuûa naêm ñaàu. Loã da qui ñaàu seõ roäng daàn vaø coù theå taùch khoûi qui ñaàu moät caùch bình thöôøng. Ña soá beù trai môùi sinh (96%) ñeàu coù heïp da qui ñaàu sinh lyù, ñeán 3 tuoåi, tæ leä naøy giaûm xuoáng coøn 10% vaø giaûm daàn xuoáng coøn 1% luùc 14 tuoåi(7). Heïp beänh lyù (heïp thöù phaùt, maéc phaûi) laø heïp thöïc söï khi coù söï hieän dieän cuûa seïo xô. Seïo xô ñöôïc hình thaønh laø do vieâm nhieãm ôû nhöõng da qui ñaàu bình thöôøng hoaëc da qui ñaàu daøi, cuõng coù theå do nhöõng laàn nong da qui ñaàu quaù maïnh baïo tröôùc ñoù. Beù ñeán khaùm vì tieåu khoù, khi tieåu phaûi raën vaø laøm phoàng da qui ñaàu. Nhöõng beù nhoû thöôøng quaáy khoùc vaø ñoû maët vì raën moãi khi ñi tieåu. Loã thoâng da qui ñaàu quaù nhoû seõ gaây caûn trôû cho baøi xuaát nöôùc tieåu, vaø da qui ñaàu bò vieâm nhieãm luoân luoân taáy ñoû vaø ngöùa ngaùy. Khi khaùm thöôøng thaáy söï hieän dieän cuûa voøng thaét da qui ñaàu, ñoâi khi thaáy nhöõng keùn baõ naèm beân trong da qui ñaàu. Caét da qui ñaàu ñaõ ñöôïc thöïc hieän töø 6.000 naêm tröôùc ôû Ai Caäp, ñöôïc coi laø phöông phaùp ñieàu trò kinh ñieån cho nhöõng treû em bò heïp da qui ñaàu. Taïi Beänh vieän Nhi Ñoàng 1, tæ leä caét da qui ñaàu haøng naêm töø 15% ñeán 20%. Phöông phaùp naøy coù keát quaû nhöng cuõng coù nhieàu bieán chöùng. Bieán chöùng caáp tính goàm coù chaûy maùu, phuø neà, nhieãm truøng, toån thöông qui ñaàu hoaëc nieäu ñaïo. Bieán chöùng veà sau goàm seïoï xaáu, heïp da qui ñaàu taùi phaùt, heïp loã tieåu, doø nieäu ñaïo. Ngoaøi ra coøn coù nhöõng vaán ñeà khaùc nhö tai bieán gaây meâ vaø chi phí toán keùm. Caét da qui ñaàu vaãn coøn laø vaán ñeà tranh caõi lôùn ôû Uùc maëc duø laø moät nöôùc chòu aûnh höôûng cuûa nöôùc Anh, nôi maø tæ leä caét da qui ñaàu töø 95% cuûa thaäp kyû 1930 xuoáng chæ coøn 6,5% nhöõng naêm ñaàu 1980(5). Nhöõng naêm gaàn ñaây, nhieàu baùo caùo ñaõ moâ taû caùc phöông phaùp ñieàu trò baûo toàn heïp da qui ñaàu, söû duïng kem choáng vieâm steroid boâi da taïi choã vôùi tæ leä thaønh coâng töø 67 ñeán 95%. Taïi Vieät Nam, chöa thaáy coù moät Trung Taâm Nhi naøo nghieân cöùu veà vaán ñeà naøy. Baøi baùo caùo nhaèm ñaùnh giaù hieäu quaû ñieàu trò baûo toàn vôùi kem choáng vieâm steroid boâi da taïi choã ñoái vôùi nhöõng beänh nhi heïp da qui ñaàu ñeán khaùm vaø ñieàu trò taïi Beänh vieän Nhi Ñoàng 1 trong 1 thaùng (töø 1/7/2004 – 31/7/2004). ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNGPHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Ñoái töôïng nghieân cöùu Goàm taát caû beänh nhaân heïp da qui ñaàu ñaõ ñöôïc khaùm vaø ñieàu trò taïi Beänh vieän Nhi Ñoàng 1 trong 1 thaùng (1/7/2004 - 31/7/2004) Phöông phaùp nghieân cöùu Thieát keá nghieân cöùu Nghieân cöùu caét ngang Nghieân cöùu ñöôïc chia laøm ba nhoùm ñieàu trò moät caùch ngaãu nhieân ñeå so saùnh: - Nhoùm 1 (nhoùm nghieân cöùu): ñieàu trò baûo toàn heïp da qui ñaàu baèng caùch nong taùch dính da qui ñaàu vôùi boâi trôn da qui ñaàu baèng kem choáng vieâm steroid (Betamethasone 0,05%). - Nhoùm 2 (nhoùm chöùng): ñieàu trò baûo toàn heïp da qui ñaàu baèng caùch nong taùch dính da qui ñaàu thoâng thöôøng vôùi boâi trôn da qui ñaàu baèng môõ khaùng sinh Tetracycline 1%. - Nhoùm 3 (nhoùm chöùng): ñieàu trò caét da qui ñaàu. Phöông phaùp tieán haønh: - Ñieàu trò baûo toàn ñöôïc thöïc hieän taïi beänh vieän vaø taïi nhaø. Ñieàu trò laàn ñaàu taïi beänh vieän, beänh nhaân ñöôïc gaây teâ taïi choã baèng thuoác teâ Lidocain xòt hoaëc gel. Baùc só hoaëc ñieàu döôõng nong taùch dính da qui ñaàu baèng caùch duøng thoâng saét nhoû hoaëc duøng kìm cong nhoû nong taùch dính giöõa hai lôùp qui ñaàu vaø da qui ñaàu cho tôùi khaác qui ñaàu, sau ñoù röûa saïch caùc baõ vaø boâi trôn da qui ñaàu baèng caùc thuoác boâi taïi choã nhö Tetracyclin 1% hoaëc Betamethasone 0,05%. Nong moät caùch nheï nhaøng, traùnh laøm raùch 29 da, chaûy maùu coù nguy cô dính heïp laïi veà sau. Sau ñoù, höôùng daãn cha meï caùc beù caùch nong taùch dính vaø boâi thuoác da qui ñaàu ñeå ñieàu trò tieáp taïi nhaø, moãi ngaøy hai laàn trong 1 thaùng. - Ñieàu trò caét da qui ñaàu theo kieåu kinh ñieån ñöôïc thöïc hieän taïi beänh vieän khi coù chæ ñònh hoaëc theo yeâu caàu cuûa thaân nhaân beänh nhi. - Caùc beù ñöôïc taùi khaùm töø 1 ñeán 4 tuaàn (ít nhaát laø 1 tuaàn) ñeå kieåm tra vieäc ñieàu trò. Ñaùnh giaù hieäu quaû Hieäu quaû ñöôïc ñaùnh giaù sau 1 ñeán 4 tuaàn veà tæ leä thaønh coâng, chi phí, vaø haøi loøng beänh nhaân. Keát quaû toát trong ñieàu trò baûo toàn laø da qui ñaàu töï nhieân coù theå taùch khoûi qui ñaàu moät caùch deã daøng, khoâng coù bieán chöùng; chöa toátø laø da qui ñaàu töï nhieân coù theå taùch khoûi qui ñaàu nhöng khoù khaên, vaø thaát baïi laø khoâng theå taùch da ra khoûi qui ñaàu hoaëc coù bieán chöùng nhö nhieãm truøng, phaûn öùng phuï cuûa steroid. Keát quaû toát trong ñieàu trò caét da qui ñaàu laø phaãu thuaät khoâng coù bieán chöùng, chöa toát laø coù bieán chöùng nhöng khoâng caàn phaãu thuaät laïi, vaø thaát baïi laø coù bieán chöùng caàn phaûi phaãu thuaät laïi. Xöû lyù soá lieäu Baèng phaàn meàm SPSS 12.0 KEÁT QUAÛ Trong 1 thaùng (1/7/2004 – 31/7/2004) taïi Beänh vieän Nhi Ñoàng 1 coù 319 beänh nhaân heïp da qui ñaàu ñaõ ñöôïc khaùm vaø ñieàu trò. Phaân loaïi theo tuoåi, theå beänh vaø beänh lyù keøm theo ñöôïc theå hieän ôû baûng 1,2 vaø 3 Baûng 1:Phaân loaïi theo tuoåi Tuoåi \ Nhoùm Nhoùm 1 Nhoùm 2 Nhoùm 3 Coäng Sô sinh 6 (4,8%) 1 (1,3%) 0 7 (2,2%) > 1 thg – 3 tuoåi 73 (58,4%) 40 (53,3%) 42 (35,2%) 155 48,5%) > 3 – 6 tuoåi 23 (18,4%) 17 (22,8%) 33 (27,7%) 73 (22,8%) > 6 – 10 tuoåi 21 (16,8%) 15 (20%) 28 (23,5%) 64 (20,3%) > 10 – 15 tuoåi 2 (1,6%) 2 (2,6%) 16 (13,6%) 20 (6,2%) Coäng 125 (100%) 75 (100%) 119 100%) 319 (100%) Tuoåi nhoû nhaát laø 01 thaùng tuoåi, lôùn nhaát laø 15 tuoåi, trung bình 4,2 tuoåi. Baûng 2:Phaân loaïi theo theåä beänh PL \ Nhoùm Nhoùm 1 Nhoùm 2 Nhoùm 3 Coäng Heïp do dính 122 (97,6%) 72 (96%) 95 (80%) 289 (90,5%) Heïp thöïc söï 3 (2,4%) 3 (4%) 24 (20%) 30 (9,5%) Coäng 125 (100%) 75 (100%) 119 (100%) 319 (100%) Baûng 3:Beänh lyù keøm theo BL \ Nhoùm Nhoùm 1 N = 125 Nhoùm 2 N = 75 Nhoùm 3 N = 119 Coäng N = 319 Heïp + Daøi da qui ñaàu 3 (2,4%) 3 (4%) 12 (10%) 18 (5,7%) Heïp + Vuøi döông vaät 3 (2,4%) 3 (4%) 0 6 (1,9%) Coäng 6 (4,8%) 6 (8%) 12 (10%) 24 (7,6%) KEÁT QUAÛ Ñaùnh giaù keát quaû döïa soá beänh nhaân ñeán taùi khaùm. Soá beänh nhaân ñeán taùi khaùm vaø keát quaû ñieàu trò ñöôïc trình baøy ôû baûng 4 vaø 5. Baûng 4: Soá beänh nhaân ñeán taùi khaùm TK \ Nhoùm Nhoùm 1 N = 125 Nhoùm 2 N = 75 Nhoùm 3 N = 119 Coäng N = 319 Soá b/n ñeán taùi khaùm 115 (92%) 68 (90,6%) 97 (81,5%) 280 (87,7%) Soá b/n khoâng ñeán taùi khaùm 10 (8%) 7 (9,4%) 22 (18,5%) 39 (12,3%) Coäng 125 (100%) 75 (100%) 119 (100%) 319 (100%) - ÔÛ nhoùm 1 (nhoùm nghieân cöùu), trong 115 beänh nhaân ñeán taùi khaùm coù 73 beänh nhaân < 3 tuoåi vaø 42 beänh nhaân > 3 tuoåi; 112 heïp do dính vaø 3 heïp thöïc söï, 3 beänh nhaân heïp da qui ñaàu keøm daøi da qui ñaàu vaø 3 beänh nhaân heïp da qui ñaàu keøm vuøi döông vaät. - ÔÛ nhoùm 1 (nhoùm nghieân cöùu), trong 10 beänh nhaân khoâng ñeán taùi khaùm coù 3 beänh nhaân boû cuoäc. Baûng 5: Keát quaû ñieàu trò KQ \ Nhoùm Nhoùm 1 N = 115 Nhoùm 2 N = 68 Nhoùm 3 N = 97 Coäng N = 280 Toát 104 (90,5%) 54 (80%) 78 (80,5%) 236 (84%) Chöa toát 7 (6%) 7 (10%) 17 (17,5%) 31 (11%) Thaát baïi 4 (3,5%) 7 (10%) 2 (2%) 13 (5%) Coäng 115 (100%) 68 (100%) 97 (100%) 280 (100%) Trong quaù trình ñieàu trò baûo toàn ôû hai nhoùm 1 vaø 2 khoâng coù bieán chöùng hoaëc thaét ngheït da qui ñaàu 30 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 naøo ñöôïc ghi nhaän. Caét da qui ñaàu (nhoùm 3) coù 19/97 (19,5%) beänh nhaân coù bieán chöùng goàm: phuø neà da qui ñaàu 11/19 (60%); seïoï xaáu 4/19 (20%); heïp taùi phaùt 2/19 (10%); chaûy maùu 1/19 (5%); nhieãm truøng 1/19 (5%), trong ñoù coù 2 beänh nhaân heïp taùi phaùt caàn phaûi moå laïi. Tæ leä chöa toát vaø thaát baïi ôû nhoùm 1 (9,5%) thaáp hôn ôû nhoùm 2 (20%) vaø nhoùm 3(19,5%) (p<0,05). Caùc yeáu toá töông quan vôùi keát quaû cuûa nhoùm nghieân cöùu (nhoùm 1) Ñieàu trò baûo toàn heïp da qui ñaàu vôùi kem boâi da coù betamethasone 0,05% ñöôïc trình baøy ôû baûng 6. Baûng 6: Caùc yeáu toá töông quan vôùi keát quaû cuûa nhoùm nghieân cöùu (nhoùm 1) Yeáu toá \ Keát quaû Thaønh coâng Chöa toát Thaát baïi Coäng < 3 tuoåi 66 (90,5%) 4 (5,5%) 3 (4%) 73 (100%) > 3 tuoåi 38 (90,5%) 3 (7%) 1 (2,5%) 42 (100%) Heïp do dínhù 108 (96%) 3 (3%) 1 (1%) 112(100%) Heïp thöïc söï 0 (0%) 1 (33,3%) 2 (66,7%) 3 (100%) Heïp + Daøi da qui ñaàu 2 (66,7%) 1 (33,3%) 0 3 (100%) Heïp + Vuøi döông vaät 1 (33,3%) 1 (33,3%) 1 (33,3%) 3 (100%) - Tæ leä thaønh coâng 3tuoåi (90,5%) khoâng khaùc bieät (p>0,05). - Tæ leä thaønh coâng cuûa heïp do dính (96%) cao hôn heïp thöïc söï (0%) (p<0,05). - Tæ leä thaønh coâng cuûa heïp+ vuøi döông vaät thaáp (33,3%). Chi phí ñieàu trò Theå hieän ôû baûng 7 Baûng 7: Chi phí ñieàu trò Chi phí\Ñieàu trò Ñieàu trò baûo toàn Caét da qui ñaàu Tieàn khaùm 10.000 – 40.000 ñ 30.000 – 60.000 ñ Tieàn thuû thuaät, phaãu thuaät 10.000 – 20.000 ñ 300.000 – 800.000 ñ Tieàn thuoác 20.000 - 40.000 ñ 50.000 – 100.000 ñ Tieàn thay baêng 20.000 – 40.000 ñ Coäng 40.000 – 100.000 ñ 400.000 – 1.000.000 ñ Haøi loøng beänh nhaân Keát quaû thaêm doø ôû taát caû beänh nhaân ñeán taùi khaùm theå hieän ôû baûng 8. Baûng 8: keát quaû thaêm doø veà haøi loøng beänh nhaân Haøi loøng\Nhoùm Nhoùm 1 Nhoùm 2 Nhoùm 3 Coäng Raát haøi loøng 98 (85%) 49 (72%) 25 (25%) 172(61,5%) Haøi loøng vöøa 13 (11%) 12 (18%) 47 (50%) 72 (25,5%) Khoâng haøi loøng 4 (4%) 7 (10%) 25 (25%) 36 (13%) Coäng 115 (100%) 68 (100%) 97 (100%) 280 (100%) - Möùc ñoä haøi loøng beänh nhaân cuûa hai nhoùm ñieàu trò baûo toàn cao hôn nhoùm caét da qui ñaàu (85% - 72% vaø 25%) (p<0,05) BAØN LUAÄN Qua nghieân cöùu, coù 39/319 (12,3%) beänh nhaân khoâng theo doõi ñöôïc vì khoâng ñeán taùi khaùm. Nguyeân nhaân coù theå laø do nhaø ôû xa, ñi laïi khoù khaên, baän coâng vieäc.... Trong nhoùm nghieân cöùu, coù 3 beänh nhaân boû cuoäc, maëc duø ñoàng yù vôùi nhöõng öu ñieåm cuûa phöông phaùp ñieàu trò baûo toàn nhöng hoï vaãn xin ñöôïc caét da qui ñaàu cho beù vì khoù khaên trong vieäc ñieàu trò taïi nhaø (nhö baän vieäc, beù quaáy khoùc, thieáu töï tin, thieáu kieân nhaãn, thieáu quyeát taâm...). Hoï vaãn nghó caét da qui ñaàu moät laàn laø xong chuyeän ? Ñieàu trò baûo toàn heïp da qui ñaàu baèng nong taùch dính vaø boâi trôn da qui ñaàu baèng kem Betamethasone 0,05% khoâng coù bieán chöùng so vôùi tæ leä bieán chöùng cuûa caét da qui ñaàu laø 19,5% (baûng 5). Theo Baskin (1997), tæ leä bieán chöùng cuûa caét da qui ñaàu taïi Myõ laø 0,2 – 5%(2). Tæ leä chöa toát vaø thaát baïi cuûa nhoùm nghieân cöùu (nhoùm 1) thaáp hôn cuûa nhoùm ñieàu trò baûo toàn thoâng thöôøng (nhoùm 2) vaø cuûa nhoùm caét da qui ñaàu (nhoùm 3) (9,5% - 20% - 19,5%) (p<0,05) (baûng 5). Tæ leä thaønh coâng nhoùm nghieân cöùu laø 90,5%. Tæ leä naøy khoâng lieân quan ñeán yeáu toá tuoåi nhöng coù lieân quan ñeán yeáu toá theå beänh. Heïp do dính coù tæ leä thaønh coâng cao hôn heïp thöïc söï. Tæ leä thaønh coâng thaáp neáu heïp da qui ñaàu keøm vuøi döông vaät (baûng 6). Khoâng neân caét da qui ñaàu trong tröôøng hôïp heïp da qui ñaàu keøm vuøi döông vaät vì seõ thieáu da khi phaãu thuaät söûa vuøi. Vì laø nghieân cöùu caét ngang neân khoâng theå ñaùnh 31 giaù ñöôïc keát quaû laâu daøi. Tæ leä thaønh coâng coù theå giaûm xuoáng do heïp taùi phaùt, cuõng coù theå taêng leân trong quaù trình ñieàu trò laâu daøi. Tæ leä thaønh coâng cuûa caùc taùc giaû khaùc ñöôïc trình baøy ôû baûng 9: Baûng 9: so saùnh keát quaû vôùi caùc taùc giaû khaùc(1,4,6,7,8,9,10) Taùc giaû Ñieàu trò Soá beänh nhaân % thaønh coâng Lange (1986) HCG inj, corticoid cream 56 95 Jorgensen (1993) Clobetason 0,05% 1 laàn/ngaøy 54 70 Kikiros (1993) Hydrocortisone 1% 2 laàn / ngaøy 63 81 Muller (1993) Estrogen 0,1% 2laàn/ngaøy 30 90 Wright (1994) Betamethasone0,5% 3 laàn/ngaøy 139 80 Dewan (1996) Hydrocortisone 1% 3 laàn/ngaøy 20 65 Golubovic (1996) Betamethasone 0,05% 2 laàn/ngaøy 20 95 Linghahen (1996) Clobetasol 0,05% 1 laàn/ngaøy 27 89 Atilla(1997) Diclofenac 1 laàn/ngaøy 32 75 Ruud (1997) Potent steroid ointment 41 85 Chu (1999) Topical steroid cream 276 95 Monsour(199 9) Betamethasone 0,05% 2 laàn/ngaøy 24 67 Orsola (2000) Betamethasone 0,05% 2 laàn/ngaøy-1thaùng 124 90 Yanagisawa(2 000) Estrogen (Premarin) 0,1% 1 laàn/ngaøy – 2 thaùng 15 87 Elmore (2002) Betamethasone 0,05% 2 laàn/ngaøy – 1 thaùng 27 74 Asfield (2003) Topical steroid 6 tuaàn 228 87 Taùc giaû (2004) Betamethasone 0,05% 2 laàn/ngaøy – 1 thaùng Golubovic (1996), Baskin (1997) vaø Elmore (2002) aùp duïng ñieàu trò cho treû nhoû < 3 tuoåi, vaø keát luaän ñieàu trò baèng steroid coù chæ ñònh ôû moïi tuoåi vaø moïi theå beänh cuûa heïp da qui ñaàu(6,7). Chu (1999) cuõng thaáy tæ leä thaønh coâng thaáp ôû nhoùm vuøi döông vaät(4). Betamethasone dipropionate, laø moät daãn xuaát cuûa prednisolone, coù möùc ñoä hoaït ñoäng cuûa corticosteroid cao vaø cuûa mineralocorticoid thaáp. Corticosteroid laøm giaûm arachadonic vaø hydroxyeicosatetrenoic acids trong beänh vieâm da. Trong khi corticosteroid coù hieäu quaû trong vieäc kieàm cheá söï phoùng thích prostaglandin thì non-steroid kieàm cheá söï toång hôïp cuûa noù. Theo Monsuor (1999) Betamethasone taïi choã toû ra hieäu nghieäm trong ñieàu trò choáng vieâm cuûa heïp da qui ñaàu, vaø khoâng coù bieán chöùng öùc cheá tuyeán thöôïng thaän(7}. Yanagisawa (2000) söû duïng Estrogen vôùi tæ leä thaønh coâng laø 87% nhöng oâng thaáy coù phaûn öùng phuï laø chöùng vuù to(10). Ñeå traùnh toán keùm vaø maát thôøi giôø caàn tieân löôïng keát quaû ñieàu trò heïp da qui ñaàu vôùi steroid. Vieäc ñieàu trò thaát baïi coù theå gaây toán keùm nhöng ñoù chæ laø soá ít. Moät khi thaønh coâng, chi phí naøy khoâng ñaùng keå so vôùi vieäc caét da qui ñaàu. Baûng 10: So saùnh caùc chi phí ñieàu trò Chi phí \ Ñieàu trò Ñieàu trò baûo toàn Caét da qui ñaàu % Tieát kieäm Robert (1998) taïi Myõ (8) 758 – 800 USD (# 11.938.500 – 12.600.000 VNÑ) 3009 – 3241 USD (# 47.391.750 – 51.045.750 VNÑ 75% Berdeu (2000) taïi Phaùp (3) 360 F (# 720.000 VNÑ) 3330 F (# 6.660.000 VNÑ) 90% Taùc giaû (2004) taïi BVNÑ1 40.000 – 100.000 VNÑ 400.000 – 1.000.000 VNÑ 90% Tæ giaù hoái ñoaùi: 1 USD = 15.750 VNÑ; 1 F = 2.000 VNÑ Qua thaêm doø cuûa nhoùm nghieân cöùu, taát caû thaân nhaân beänh nhaân ñeàu haøi loøng veà phöông phaùp ñieàu trò baûo toàn heïp da qui ñaàu vì ñôn giaûn, khoâng gaây haïi laïi reû tieàn. Maëc duø phöông phaùp ñieàu trò baûo toàn ñoøi hoûi söï hôïp taùc vaø loøng kieân nhaãn nhöng caùc baäc cha meï vaãn chuoäng phöông phaùp naøy hôn laø phöông phaùp ñieàu trò caét da qui ñaàu vì taâm lyù chung taát caû beänh nhaân ñeàu raát ngaùn ngaïi phaãu thuaät. Trong nhoùm ñieàu trò caét da qui ñaàu, chæ coù 25% laø haøi loøng, 50% haøi loøng coù möùc ñoä vì döông vaät cuûa nhöõng beù sau khi caét da qui ñaàu bò “troïc ñaàu” khoâng gioáng nhöõng treû bình thöôøng. 25% coøn laïi laø khoâng haøi loøng khi coù bieán chöùng xaûy ra. Thaùi ñoä cuûa hoï toû ra khoâng haøi loøng vaø raát khoù chòu, thaäm chí moät soá ít tröôøng hôïp ñoøi thöa kieän hoaëc ñoøi ñaêng baùo. Qua nghieân cöùu, chuùng toâi ñeà xuaát chæ ñònh ñieàu trò heïp da qui ñaàu nhö sau: - Ñieàu trò baûo toàn heïp da qui ñaàu vôùi kem boâi da 32 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 steroid cho taát caû tröôøng hôïp heïp da qui ñaàu do dính (khoâng coù seïo xô). 3. Berdeu D, Sauze L, P Ha Vinh and Boisgard B (2001) Cost-effectiveness analysis of treatment for phimosis: a comparison of surgical and medicinal approaches and their economic effect. BJU International 87: 239 – 44. - Ñieàu trò caét da qui ñaàu cho caùc tröôøng hôïp heïp da qui ñaàu thöïc söï (coù seïo xô); caùc tröôøng hôïp ñieàu trò baûo toàn thaát baïi; hoaëc theo yeâu caàu cuûa beänh nhaân. 4. Chu CC, Chen KC, Diau GY (1999) Topical steroid treatment of phimosis in boys. J Urol 162 (3 Pt1): 861 – 3. - Choáng chæ ñònh caét da qui ñaàu ñoái vôùi tröôøng hôïp heïp da qui ñaàu keøm vuøi döông vaät. 5. Dewan PE (2003) Treating phimosis. Med J 178 (4): 148 – 50. 6. Elmore JM, Baker LA and Snodgrass WT (2002) Topical steroid therapy as an alternative to circumcision for phimosis in boys younger than 3 years. J Urol 168 (4Pt2):1746 – 7. KEÁT LUAÄN Ñieàu trò baûo toàn heïp da qui ñaàu vôùi kem boâi dataïi choã steroid laø moät phöông phaùp ñieàu trò coù hieäu quaû vôùi tæ leä thaønh coâng khaù cao (90,5%), ít toán keùm vaø laøm haøi loøng beänh nhaân. 7. Monsour MA, Rabinovitch HH and Dean GE (1999) Medical management of phimosis in children:our experience with topical steroids. J Urol 162: 1162 – 64. 8. Robert S, Van Howe RS (1998) Cost – effective treatment of phimosis. Ñaây chæ môùi laø moät nghieân cöùu caét ngang. Söï theo doõi laâu daøi laø caàn thieát ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa moät phöông phaùp ñieàu trò. 9. Orsola A, Caffaratti J, Garat JM (2000) Conservative treatment of phimosis in children using a topical steroid. Urology 56 (2): 307 – 10. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Ashfield JE, Nickel KR, Siemens DR, MacNeily AE, Nickel JC (2003) Treatment of phimosis with topical steroids in 194 children. J Urol 169 (3): 1106 – 8. 2. Baskin LS (1997) Circumcision. In: Baskin LS, Kogan BA, Duckett YW (eds). Handbook of pediatric urology. Philadelphia, Lippincott – Raven: 1 – 9. 10. Yanagisawa N, Baba K, Yamagoe, Iwamoto T (2000) Conservative treatment of childhood phimosis with topical conjugated equin ointment. Int J Urol 7 (1): 1 – 3. 33