Đề tài Xây dựng từ điển multimedia - Nguyễn Quang Hưng

Bộ Giáo Dục và Đào tạo Trường Đại học Dân lập Đông Đô Khoa Công Nghệ Thông Tin Báo cáo tốt nghiệp Xây dựng từ điển multimedia Giáo viên hướng dẫn: TS. Nguyễn Văn Xuất Giáo viên phản biện: TS. Đào Thanh Tĩnh Sinh viên: Nguyễn Quang Hưng - C2 – CNTT Hà Nội 2000 Lời nói đầu Hiện nay, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ multimedia đã cung cấp một diện mạo mới cho từ điển. Với sự kết hợp đa dạng của âm thanh hình ảnh đã cung cấp cho người sử dụng nhiều thông tin hơn mở ra một hướng hoàn toàn mới trong việc tra cứu cung như trong thiết kế từ điển. “Xây dựng từ điển multimedia” là một đề tài mới mẻ bắt kịp sự phát triển của công nghệ thông tin nó cũng đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của xã hội. Mục tiêu của đề tài này là thiết kế một bộ công cụ để xây dựng dữ liệu cho từ điển có chủ đề về văn hoá với các dạng dữ liệu như hình ảnh (hội họa), phim video (sân khấu điện ảnh) nội dung bằng chữ (văn học thơ ca) và âm thanh (âm nhạc). Chương trình gồm các chương: Chương I: Phát biểu bài toán. Chương này giới thiệu chung về dữ liệu MultiMedia và từ điển MultiMedia. Chương II: Phân tích hệ thống. Chương này phân tích các chức năng của hệ thống cũng như dữ liệu của hệ thống. Chương III: Thiết kế hệ thống từ điển. Chương này nêu lên các bước trong thiết kế dữ liệu, thiết kế các chức năng hệ thống, thiết kế các biểu mẫu giao diện. Mặc dù có nhiều cố gắng nhưng do hạn chế về thời gian cũng như kinh nghiệm nên bản luận văn này chắc chắn còn nhiều thiếu sót. Em rất mong được sự góp ý kiến của các thầy và bè bạn để chương trình này được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn thầy giáo Nguyễn Văn Xuất và các thầy giáo trong khoa Công Nghệ Thông Tin Trường Đại học Dân Lập Đông Đô đã hướng dẫn tận tình và tạo điều kiện cho em hoàn thành đề tài này. Chương I Phát Biểu bài toán Một số khái niệm a. Kỹ thuật và công nghệ Multimedia. Để hiểu thêm chi tiết về mô hình hệ thống multimedia ta đi sâu vào tìm hiểu các dạng file multimedia. Các ưu điểm, nhược điểm cũng như các ứng dụng của các dạng file dữ liệu. Từ đó đưa ra cách sử dụng thích hợp nhất. Các dạng file dữ liệu multimedia. Trong multimedia có các dạng dữ liệu lưu trữ trong máy tính như sau : Văn bản (text). Âm thanh (sound, void Hình ảnh (image) Video (hình ảnh động-motion image) Animation (hình ảnh sử dụng theo nguyên tắc chiếu phim). 3. Yêu cầu của hệ thống từ điển multimedia Yêu cầu chung Để khắc phục những nhược điểm qua phần đánh giá ở phần trên, chương trình xây dựng từ điển multimedia được xây dựng với các yêu cầu như sau: Xây dựng phần mềm theo tiêu chuẩn hiện đại đáp ứng những nhu cầu về tra cứu của người sử dụng. Từ thực tế sử dụng chúng ta thấy rằng ngoài việc tra cứu và tìm kiếm thông tin thì người sử dụng cũng có nhu cầu cập nhật những thông tin mới. Để đáp ứng nhu cầu bức thiết đó chương trìng phải có những công cụ hỗ trợ cho việc cập nhật thông tin một cách dễ dàng hiệu quả. Chương trình phải được bảo mật về thông tin, có chế độ cảnh báo đối với người dùng lạ. Yêu cầu về tra cứu Tra cứu tác phẩm theo từng loại hình văn hoá nghệ thuật: Âm nhạc Văn thơ Phim ảnh Tranh ảnh b. Các yêu cầu dữ liệu vào của chương trình Dữ liệu mà chương trình sử dụng và quản lý rất đa dạng và phân tán cho nên phải đảm bảo một số các yêu cầu: Các định dạng file phải chính xác tuyệt đối. Mọi thay đổi về vị trí file dữ liệu đều cần phải cập nhật lại. c. Các yêu cầu bảo mật hệ thống Công nghệ bảo mật thông tin của hệ thông phải thuận tiện, chắc chắn tuy nhiên phải tránh gây phiền hà đối với người sử dụng. Chương II Phân tích hệ thống Phân tích dữ liệu hệ thống Trước hết thiết kế dữ liệu là phải tạo ra một cơ sở dữ liệu lưu trữ thông tin của các đối tượng quản lý như ấn phẩm, tác giả, thể loại... sao cho thông tin không bị lưu trữ dư thừa về mặt logic (không bị trùng lặp) và khi cần có thể truy xuất thông tin theo yêu cầu cho trước. Có nhiều cách thiết kế cơ sở dữ liệu ý niệm, tuy nhiên thông dụng và hữu hiệu nhất là sơ đồ thực thể quan hệ. Mục tiêu của phần này là phải xây dựng được sơ đồ quan hệ thực thể các ấn phẩm văn hoá.Cho phép biểu diễn các thông tin về những mối quan hệ quan trọng giữa chúng. Mô hình dữ liệu làm nền tảng cho việc thiết kế cơ sở dữ liệu trên máy tính. Định nghĩa những vùng dữ liệu chính xuất hiện trong bài toán, đối với việc quản lý các ấn phẩm văn hoá trong giới hạn của bài luận văn này tôi chỉ đề cập đến hệ thống dữ liệu tra cứu và cập nhật thông tin cho các ấn phẩm. Nghiên cứu trong trường hợp quản lý các ấn phẩm chúng ta thấy rằng những thực thể cần nghiên cứu như : Tác giả Tác phẩm Thể loại Nội dung tác phẩm Giữa các đối tượng này có mối quan hệ như sau: Một tác phẩm chỉ có duy nhất một tác giả ngược lại một tác giả lại có thể có nhiều tác phẩm, chúng có quan hệ một - nhiều. Mỗi thể loại cũng có nhiều tác phẩm nhưng mỗi tác phẩm chỉ được xếp vào một thể loại mà thôi, chúng có quan hệ một - nhiều. Giữa tác phẩm và nội dung có mối quan hệ nhiều - nhiều có nghĩa là một ấn phẩm có thể có nhiều nội dung khác nhau ngược lại một nội dung lại có thể xuất hiện ở nhiều ấn phẩm (ví dụ như một đĩa CD âm nhạc có thể có nhiều bài hát và một bài hát lại có thể xuất hiện ở nhiều đĩa CD khác nhau) Chúng ta có hình thể hiện sau đây: Phân tích các chức năng của hệ thống Qua khảo sát các yêu cầu đối với hệ thống từ điển ấn phẩm, phần này chúng ta tiếp tục phân tích cấu trúc logic của hệ thống. Qua đó có thể nhận biết được mối quan hệ trong hệ thống, làm tiền đề cho các bước tiếp theo. Cách tiếp cân bài toán ở đây là ta đi từ chức năng tổng quát, phân tích thành các chức năng nhỏ hơn. Chức năng tổng quát Đối với một hệ thống từ điển nói chung bao gồm các chức năng như sau: Chức năng bảo mật và an toàn hệ thống Chức năng tra cứu Chức năng cập nhật thông tin Các chức năng Chức năng bảo mật hệ thống: Đối với một ứng dụng liên quan đến cơ sở dữ liệu luôn đòi hỏi thông tin mà nó quản lý phải được bảo vệ chắc chắn. Có hai loại nguy cơ dẫn đến hư hỏng , mất mát thông tin là: nguy cơ từ các sự cố kĩ thuật như hỏng hóc về phần cứng, bộ phận lưu giữ thông tin(đĩa cứng, đĩa mềm ), các nguy cơ làm sai lạc thông tin từ những ý đồ xấu, từ sự sử dụng sai quy định hay thiếu hiểu biết. Đây là những nguy cơ không thể tránh khỏi đối với mọi hệ thông tin. Chức năng cập nhật thông tin. Làm nhiệm vụ cập nhật các dữ liệu đầu vào của chương trình. Do tính chất dữ liệu của hệ thống, chức năng này đòi hỏi người thực hiện phải có tinh thần trách nhiệm cao và có nghiệp vụ theo yêu cầu công việc. Nhìn từ phía phân tích hệ thống, chúng ta thấy nổi lên các vấn đề như sau: Trùng lặp về tên gọi của dữ liệu dẫn đến nhầm lẫn trong tìm kiếm và tra cứu thông tin. Dữ liệu của chương trình là các file nằm rải rác trên thiết bị lưu trữ (ổ cứng) cho nên không thể đảm bảo được việc mất mát thông tin sẽ không sảy ra. Do sự đa dạng và phong phú của dữ liệu hệ thống, chỉ mốt sai sót nhỏ cũng dẫn đến một khả năng là chương trình không nhận biết được về nhận dạng tập tin và sẽ hiển thị thông tin sai về mặt nội dung. 2.2.3 Chức năng tra cứu thông tin. Đây là chức năng đáp ứng những yêu cầu về tra cứu thông tin của người sử dụng. Do tính chất cũng như nhu cầu của bài toán chức năng này phải đáp ứng những yêu cầu cụ thể sau: Có thể tra cứu các tác phẩm của một tác giả Có thể tra cứu các tác phẩm theo năm xuất bản Liệt kê các tác phẩm của một nhà xuất bản đã từng ấn hành. Có thể truy xuất nội dung của một tác phẩm theo từng loại hình khác nhau có thể là một bức tranh một bản nhạc hay một bộ phim. Tất cả những điều đó nằm trong chức năng tra cứu. Thao tac của chức năng này là truy xuất các thông tin của một ấn phẩm trong cơ sở dữ liệu sau đó thể hiện lên trên biểu mẫu. Chương III Thiết kế chương trình từ điển Sơ đồ thuật toán của chương trình 1. Thiết kế các bảng cơ sở dữ liệu Bảng là một đối tượng được định nghĩa và dùng để lưu giữ liệu mỗi bảng lưu giữ các thông tin về một chủ thể nhất định. Trên cơ sở phân tích dữ liệu ở trên ta thiết kế các bảng để lưu trữ dữ liệu trong chương trình như sau: * Dữ liệu đầu vào Bảng tacpham Tên Kiểu Độ rộng Khoá ý nghĩa Tentacpham Text 30 Tên tác phẩm stt Integer 4 * Mã tác phẩm tacgia Text 30 Tên tác giả theloai Text 4 Tên thể loại Noidung Integer 4 Nội dung Namsangtac Integer 4 Năm sáng tác Nhaxuatban Text 50 Nhà xuất bản * Dữ liệu trích rút bảng tacgia Tên Kiểu Độ rộng Khoá ý nghĩa Tentacgia Text 30 * Tên tác giả Theloai Integer 4 Thể loại Ghichu Text 50 Ghi chú Bảng tepnoidung Tên Kiểu Độ rộng Khoá ý nghĩa Noidung integer 4 * Mã tệp nội dung Tentep Text 30 Tên tệp Duongdan Text 50 Đường dẫn Loaihinh text 6 Định dạng tệp Bảng theloai Tên Kiểu Độ rộng Khoá ý nghĩa Tentheloai Text 30 * Tên thể loại Loaihnh Text 30 Loại hình Ghichu Text 50 Ghi chú e. Bảng mật khẩu Tên Kiểu Độ rộng Khoá ý nghĩa TenNguoiSuDung Text 30 Tên Người Sử Dụng Matkhau Text 8 Mật khẩu 2. Thiết kế giao diện chương trình Màn hình khai báo mật khẩu b. Màn hình chính c. Màn hình cập nhật thông tin d. Các màn hình soạn thảo thông tin là các file âm thanh và phim e. Giao dien nhập nội dung text f. Giao diện nhập file ảnh Kết luận Qua thời gian thực tập và làm đồ án tốt nghiệp em đã nhận được sự chỉ bảo và giúp đỡ tận tình của thầy giáo hướng dẫn, với kiến thức thu được ở trường, cùng với sự cố gắng của bản thân em đã hoàn thành bản luận văn này. Theo đánh giá của bản thân em đã làm được các vẫn đề sau: Hoàn thành giai đoạn khảo sát và xác định mục tiêu của hệ thống từ điển. Phân tích hệ thống, xây dựng mô hình chức năng và mô hình dữ liệu . Tiến hành thết kế và cài đặt thử nghiệm chương trình. Tuy nhiên với thời gian và kinh nghiệm thực tế chưa nhiều nên trong bản đồ án còn nhiều thiếu sót. Một lần nữa em rất mong nhận được sự chỉ bảo của các thầy giáo để khắc phục những thiếu sót đó.