Đề tài Tổng quan về các loại monosaccharide

MỤC LỤC A/ Sô löôïc veà caùc loaïi monosaccharide Trang 1 B/ Caùc loaïi monosaccharide I/ Trioses 2 II/ Tetrose 3 III/ Pentoses 4 1. Ribose 6 2.Deoxyribose 7 3.Arabinose 7 4.Xylose 9 IV/Hexoses 9 1. Aldohexoses 9 1.1 Glucose 10 1.2 Galactose 11 1.3 Manose 13 2. Cetohexoses 13 Fructose 13 V/Heptoses 15 Taøi lieäu tham khaûo 16 A/ SÔ LÖÔÏC VEÀ MONOSACCARIT Monosaccharide laø nhöõng Glucid ñôn giaûn khoâng theå thuûy phaân ñöôïc. Tuøy thuoäc nhoùm cacbonyl trong phaân töû ôû döôùi daïng aldehyte hay ceton, caùc monosaccharide ñöôïc chia thaønh aldose (chöùa nhoùm aldehyte), hay laø cetose (chöùa nhoùm ceton). Töông öùng vôùi soá cacbon trong phaân töû,caùc monosaccharide ñöôïc goïi teân khaùc nhau, nhö triose(3C), tetrose(4C), pentose(5C), hexose(6C), heptose(7C)……  Khi nghieân cöùu caáu taïo cuûa monosaccharide, ta nhaän thaáy raèng trong phaân töû cuûa chuùng coù chöùa moät soá cacbon baát ñoái,vì vaäy moãi monosaccharide coù theå toàn taïi döôùi nhieàu daïng ñoàng phaân laäp theå khaùc nhau. Moät soá ñoàng phaân laäp theå khaùc nhau cuûa monosaccharide ví duï: Triose(3C): Aldehyte glycerite &Dihidroxy aceton Tetrose(4C):Erythose,Threose Pentose(5C): ribose, arabinose, deoxyribose, xylose, lyxose, xylulose, ribulose, arabulose, lyxulose Hexose(6C): Allose, Altrose, Fructose, Galactose, Glucose, Gulose, Idose, Mannose, Sorbose, Talose, Tagatose Heptose(7C): Sedoheptulose,manoheptulose Ngoaøi ra , monosaccharide coøn toàn taïi ôû daïng maïch voøng vôùi hai daïng ñoàng phaân alpha&beta. Keát quaû taïo voøng 5 caïnh laø voøng furanose, voøng 6 caïnh laø pyranose. Daïng voøng cuûa caùc aldose ñöôïc goïi laø daïng hemiacetal, laø loaïi hôïp chaát taïo thaønh do phaûn öùng thuaän nghòch giöõa phaân töû aldehide vaø phaân töû röôïu. Caùc hemiacetal beàn vöõng hôn raát nhieàu so vôùi daïng maïch hôû. Daïng voøng cuûa caùc cetose ñöôïc goïi laø hemiketal. Trong dung dòch caùc monosaccharide thöôøng toàn taïi ôû nhieàu daïng caáu taïo khaùc nhau,chuùng seõ töï taïo moät söï caân baèng giöõa caùc daïng : daïng hôû thöôøng chæ chieám moä tyû leä nhoû . Söï chuyeån hoùa giöõa daïng hôû,daïng voøng tuøy thuoäc vaøo ñieàu kieän moâi tröôøng vaø taùc nhaân phaûn öùng. B/ CAÙC LOAÏI MONOSACCHARIDE I/ TRIOSE Triose laø 1 loaïi monosaccharide, phaân töû chöùa 3 nguyeân töû cacbon.( trong phaân töû chæ coù 1 cacbon baát ñoái). Chæ coù 2 loaïi triose laø aldotriose (Glyceraldehyde) vaø cetotriose (Dihydroxyacetone). Chuùng coù theå ñöôïc taïo ra baèng söï oxy hoaù deã daøng cuûa phaân töû glyxerin, ví duï vôùi hidro peoxit vôùi xuùc taùc laø muoái saét Triose coù vai troø quan troïng trong söï hoâ haáp. Glyceraldehyde laø 1 loaïi triose cacbonhydrate vôùi coâng thöùc phaân töû laø C3H6O3. Noù laø loaïi ñôn giaûn nhaát cuûa taát caû caùc aldose Laø 1 loaïi chaát loûng keát tinh khoâng maøu coù vò ngoït. Töø Glyxeralñehyde ñöôïc keát hôïp töø glyxerin vaø aldehyde vaø ñôn thuaàn noù laø phaân töû glyxerin vôùi 1 nhoùm –OH ñöôïc thay theá baèng nhoùm –CHO. Vì coù 1 nguyeân töû cacbon baát ñoái xöùng neân Glyxeralñehyde toàn taïi ôû daïng D vaø daïng L. D-glyceraldehyde Dihidroxyacetone laø 1 loaïi triose cacbonhydrate vôùi coâng thöùc phaân töû laø C3H6O3. Noù laø loaïi ñôn giaûn nhaát cuûa taát caû caùc cetose.Vì khoâng coù nguyeân töû cacbon baát ñoái neân noù laø chaát duy nhaát khoâng coù hoaït ñoäng quang hoïc. Noù cuõng ñöôïc taïo ra song song vôùi Glyxeralñehyde baèng phaûn öùng oxy hoaù. Dihidroacetone ñöôïc söû duïng trong coâng nghieäp myõ phaåm, chöùa trong caùc saûn phaåm boâi da. Dihidroxyacetone II/ TETROSE Tetrose laø 1 loaïi monosaccharide vôùi 4 nguyeân töû cacbon trong phaân töû . Noù cuõng coù 1 nhoùm chöùc aldehyte ôû vò trí thöù 1 (aldotetroses) hoaëc 1 nhoùm ceton ôû vò trí thöù 2 (cetotetroses) Moät phaân töû tetrose coù 2 nguyeân töû cacbon baát ñoái xöùng vaø vì vaäy neân coù theå coù 4 ñoàng phaân quang hoïc. Daïng töï nhieân cuûa aldotetroses ñöôïc tìm thaáy laø: D-Erythrose D-Threose Daïng töï nhieân duy nhaát cuûa cetotetrose ñöôïc tìm thaáy laø : D-Erythrulose III/ PENTOSES Pentose laø 1 loaïi monosaccharide maø phaân töû chöùa 5 nguyeân töû cacbon. Neáu noù chöùa nhoùm aldehyte ôû vò trí 1 thì ñöôïc goïi laø aldopentoses coøn neáu chöùa nhoùm ceton ôû vò trí 2 thì goïi laø nhoùm cetopentoses. Caùc döôøng Pentose coù 5 nguyeân töû C vaø chuùng thöôøng toàn taïi ôû daïng voøng, raát phoå bieán ôû thöïc vaät. Chuùng ít ôû traïng thaùi töï do maø tham gia trong thaønh phaàn cuûa caùc polysaccarit baäc cao goïi chung laø pentozan coù trong boù maïch teá baøo thöïc vaät. Khi thuûy phaân pentozan baèng caùch ñun noùng trong moâi tröôøng acid seõ thu ñöôïc pentose. Moät vaøi pentose coù trong thaønh phaàn caùc moâ vaø dòch nhaày cuûa ñoäng vaät, ñaëc bieät laø trong caùc protein nhö nucleoprotein, glucoprotein… Khi ñun noùng caùc aldopentose vôùi acid, chuùng seõ loaïi nöôùc vaø chuyeån thaønh daãn xuaát aldehyte goïi laø furfurol (p.öù trong saùch trang 141). Furfurol khi taùc duïng vôùi anilin vaø acid clohydric seõ cho hôïp chaát coù maøu ñoû. Phaûn öùng naøy laø cô soå ñeå ñònh löôïng ñöôøng pentose. Ngoaøi ra, furfurol cuõng ñöôïc taïo thaønh khi nöôùng baùnh do caùc ñöôøng pentose cuûa boät bò loaïi nöôùc.ÔÛ nhieät ñoä cao, Furfurol bay hôi vaø cho muøi thôm nhö muøi taùo, vì vaäy noù cuõng tham gia vaøo vieäc taïo muøi thôm ñaëc tröng cuûa baùnh nöôùng. Phaân töû aldopentose chöùa 3 nguyeân töû cacbon baát ñoái xöùng vaø vì theá coù theå toàn taïi 8 ñoàng phaân quang hoïc. Sau ñaây laø 4 loaïi aldopentoses: CH=O CH=O CH=O CH=O | | | | HC-OH HO-CH HC-OH HO-CH | | | | HC-OH HC-OH HO-C HO-CH | | | | HC-OH HC-OH HC-OH HC-OH | | | | CH2OH CH2OH CH2OH CH2OH D-Ribose D-Arabinose D-Xylose D-Lyxose 1. Ribose laø thaønh phaàn caáu taïo cuûa ARN vaø coù lieân quan ñeán Deoxyribose cuûa ADN. Thöôøng toàn taïi trong töï nhieân ôû daïng D_ribose, trong thöïc vaät D_ribose toàn taïi ôû daïng voøng furanose. Ribose laø 1 loaïi ñöôøng quan troïng trong cô theå sinh vaät. Noù laø thaønh phaàn cuûa RNA ñöôïc söû duïng trong quaù trình sao cheùp gen vaø coù lieân quan ñeán Deoxyribose, coù trong thaønh phaàn cuûa AND. Noù cuõng laø thaønh phaàn cuûa ATP, NADH vaø 1 soá loaïi hoaù chaát khaùc coù vai troø quyeát ñònh ñoái vôùi quaù trình trao ñoåi chaát. Ribose laø 1 loaïi ñöôøng quan troïng trong cô theå sinh vaät. Ñöôïc tìm thaáy trong taát caû caùc teá baøo soáng, phaùt hieän laàn ñaàu tieân trong acid ribonucleic(ARN), ñöôïc söû duïng trong quaù trình sao cheùp gen vaø coù lieân quan ñeán Deoxyribose( coù trong thaønh phaàn cuûa AND), tham gia vaøo cô cheá sao cheùp di truyeàn hoïc. Noù cuõng laø thaønh phaàn cuûa ATP, NADH vaø 1 soá loaïi hoaù chaát khaùc coù vai troø quyeát ñònh ñoái vôùi quaù trình trao ñoåi chaát. Nhöõng nghieân cöùu gaàn ñaây cho thaáy D_Ribose laø 1 thaønh phaàn töï nhieân coù ñaëc tính choáng laïi söï caêng thaúng vaø lo laéng,kìm haõm nhöõng stress lieân quan ñeán söï aên uoáng,ngoaøi ra noù coøn coù ñaëc tính tieàm aån la øgiaûm ñau,xoa dòu thaàn kinh. D_Ribose thu ñöôïc töø söï leân men xiro haït ngoâ,luùa. Ñoàng phaân quang hoïc cuûa D_Ribose laø L_Ribose: D_Ribose L_Ribose L_Ribose khong coù hoaït tính sinh hoïc. Caáu truùc voøng cuûa Ribose ñöôïc goïi laø furanose ôû 2 daïng alpha va beta. Caùc böôùc taïo voøng hemiacetal cuûa furanoza ñöôïc hình thaønh nhö sau: + Ñieän töû oxi cuûa nhoùm _OH ôû vò trí C4 seõ gaén chaët vôùi C1 + Ñieän töû H cuûa nhoùm _OH seõ ñöôïc chuyeån ñeán oxi cuûa nhoùm cacbonyl taïo neân nhoùm _OH. Trong voøng hemiacetal ,C1 ñöôïc goïi laø cacbon hemiacetal_nguyeân töû duy nhaát lieân keát vôùi 2 oxi. 2. Deoxyribose laø 1 loaïi ñöôøng coù 5 nguyeân töû cacbon nhaän ñöôïc töø phaân töû ribose khi thay theá nhoùm –OH ôû vò trí cacbon soá 2 baèng nguyeân töû hidro. Chöùc naêng sinh hoïc cuûa Deoxyribose Nhöõng daãn xuaát cuûa Ribose vaø Deoxyribose coù chöùc naêng quan troïng trong sinh hoïc.Trong soá ñoù laø nhöõng daãn xuaát coù gaén nhoùm photphat vaøo vò trí thöù 3,5. Coù 1 soá daãn xuaát diphotphat cuõng giöõ vai troø quan troïng chöùa ñöïng goác ñöôøng ribose nhö laø NAD vaø FAD. Nhöõng base nito nhö laø purin hay laø pirimidin khi keát hôïp vôùi goác ñöôøng ribose seõ taïo thaønh nucleozit. Goác nucleozit naøy neáu keát hôïp vôùi goác photphat ôû vò trí cacbon soá 5 cuûa goác ñöôøng seõ taïo thaønh phaân töû nucleotit. Moät trong nhöõng bazo phoå bieán laø adenin, khi keát hôïp vôùi goác ñöôøng ribose seõ taïo thaønh adenozin. Moät trong nhöõng daãn xuaát triphotphat cuûa adenozin laø ATP (adenozin triphotphat) laø 1 chaát cung caáp naêng löôïng quan troïng trong teá baøo. ADN laø 1 polyme sinh hoïc, phaân töû goàm caùc nucleotit lieân keát vôùi nhau.( Ñaõ hoïc ôû lôùp 12). ADN trong nhieãm saéc theå bao goàm 2 chuoãi xoaén keùp daøi lieân keát vôùi nhau baèng caùc lieân keát hidro giöõa caùc base nito. Do thieáu nhoùm –OH ôû vò trí cacbon thöù 2’ cuûa goác ñöôøng ñaõ taïo neân söï meàm deûo cho chuoãi xoaén keùp , bao goàm caáu truùc xoaén cô baûn vaø cuoän ñaõ giuùp ADN coù theå thích öùng vôùi theå tích raát nhoû cuûa nhaân teá baøo. 3. ARABINOSE Thöôøng gaëp ôû daïng L_Arabinose, coù trong thaønh phaàn cuûa caùc polysaccarit nhö hemixellulose, caùc chaát nhaày , caùc pentozan. Noù khoâng bò leân men bôûi naám men L_Arabinose 4. XYLOSE Xylose ít ôû daïng töï do, thöôøng coù maët trong hôïp chaát nhaày, chaát goâm cuûa thöïc vaät. Xylose coù trong thaønh phaàn cuûa goã, rôm, caùm. Khi thuûy phaân caùc nguyeân lieäu naøy naøy baèng acid seõ thu döôïc D_Xylulose trong coâng nghieïp.D_Xylose khoâng bò leâ men bôûi naám men,khoâng bò ñoàng hoùa bôûi ngöôøi vaø ñoäng vaät. Xylose laø 1 trong 8 loaïi ñöôøng dinh döôõng caàn thieát cho cô theå con ngöôøi cuøng vôùi caùc ñöôøng khaùc nhö galactose, glucose, mannose, frucose, N_Acetylglucoamin vaø N_Acetylnuraminic(acid sialic) D_Xylose Cetopentose coù 2 nguyeân töû cacbon baát ñoái neân coù 4 ñoàng phaân quang hoïc:Ribulose, Alabulose, Xylulose vaø Lyxulose. D_ribulose L_xilulose Trong caùc cetopentose treân, ta caàn chuù yù tôùi 2 loaïi quan troïng laø D_ribulose vaø L_xilulose. Chuùng thöôøng gaëp trong thöïc vaät , vi sinh vaät vaø caû ôû moâ ñoäng vaät. Caùc este phot phat cuûa D_Ribulose laø chaát nhaän CO2 trong quaù trình quang hôïp. Cuøng vôùi este photphat cuûa xilulose, chuùng giöõ vai troø quan troïng trong caùc quaù trình chuyeån hoùa töông hoå giöõa caùc monosaccharide khaùc nhau. Ribulose laø 1 loaïi cetopentose chöùa 5 nguyeân töû cacbon vaø coù 1 nhoùm ceton, noù coù coâng thöùc laø C5H10O5. Coù 2 ñoàng phaân quang hoïc laø D-Ribulose vaø L-Ribulose. D-Ribulose laø 1 chaát trung gian trong quaù trình taïo ra D-Arabitol. D-Ribulose IV/ HEXOSE(C6H12O6) Laø nhoùm monosaccharide phoå bieán nhieàu nhaát trong thieân nhieân. Maïch hôû noù thöôøng toàn taïi ôû daïng D, daïng voøng thöôøng xuaát hieän ôû daïng pyranose (voøng 6 caïnh), furanose raát ít gaëp (voøng 5 caïnh), ngoaïi tröø fructose thöôøng gaëp ôû daïng furanose. 1. Aldohexose: Caùc aldohexose coù 4 C baát ñoái trong phaân töû, neân coù khoaûng 16 ñoàng phaân laäp theå khaùc nhau. Moät soá aldohexose ñöôïc bieát ñeán nhö:glucose, mannose, galactose, allose, altrose, talose, gulose vaø idose. CH=O CH=O CH=O CH=O | | | | HC-OH HO-CH HC-OH HC-OH | | | | HO-CH HO-CH HO-CH HC-OH | | | | HC-OH HC-OH HO-CH HC-OH | | | | HC-OH HC-OH HC-OH HC-OH | | | | CH2-OH CH2-OH CH2-OH CH2-OH D-Glucose D-Mannose D-Galactose D-Allose CH=O CH=O CH=O CH=O | | | | HO-CH HO-CH HC-OH HO-CH | | | | HC-OH HO-CH HC-OH HC-OH | | | | HC-OH HO-CH HO-CH HO-CH | | | | HC-OH HC-OH HC-OH HC-OH | | | | CH2-OH CH2-OH CH2-OH CH2-OH D-Altrose D-Talose D-Gulose D-Idose Chæ coù 3 daïng ñoàng phaân xuaát hieän trong töï nhieân :D_Glucose, D_Galactose vaø D_Manose. Trong töï nhieân chæ xuaát hieän caùc hexose coù khaû naêng ñöôïc leân men bôûi boät nôû. 1.1 GLUCOSE Caùc daïng caáu taïo cuûa Glucose: Alpha D_Glucose D-Glucose Glucose laø nhöõng tinh theå khoâng maøu,coù vò ngoït,tan nhieàu trong nöôùc, ít tan trong röôïu, tnc= 146 o C. Glucose laø ñöôøng tieâu bieåu nhaát.Trong töï nhieân ñöôïc tìm thaáy ôû daïng töï do coù trong caùc loaïi hoa quaû, ñaëc bieät coù nhieàu trong nho chính neân coøn ñöôïc goïi laø ñöôøng nho.Glucose phoå bieán ôû caû ñoäng vaät vaø thöïc vaät, laø thaønh phaàn cuûa nhieàu oligo vaø polysaccharide quan troïng nhö: maltose, saccarose, tinh boät vaø xelulose. Trong cô theå ngöôøi vaø ñoäng vaät, Glucose laø nguoàn cung caáp naêng löôïng quan troïng,trong maùu, glucose laø 1 thaønh phaàn coá ñònh. Khi Glucose ñi vaøo cô theå, noù ñöôïc döï tröõ trong gan döôùi daïng glucogan, neáu dö thöøa noù seõ ñöôïc chuyeån hoùa thaønh lôùp môõ döôùi da nhôø coù hoocmon insulin. Khi cô theå hoaït ñoäng , noù seõ chuyeån hoùa laïi thaønh Glucose, thoâng qua 1 chuoãi caùc phaûn öùng xuùc taùc enzim, Glucose ñöôïc oxi hoaù thaønh CO2, hôi nöôùc , vaø naêng löôïng döôùi daïng ATP. C6H12O6 + O2 CO2 + H2O + naêng löôïng Dung dòch Glucose laøm quay maët phaúng cuûa aùnh saùng phaân cöïc sang phaûi 1 goùc +52o7’ neân coøn ñöôïc goïi laø dextrose. Caáu hình D/L cuûa Glucose döïa vaøo söï ñònh höôùng cuûa nhoùnm Hydroxyl ôû vò trí C5 (-OH beân phaûi laø D,beân traùi laø L). Trong töï nhieân, Glucose thöôøng toàn taïi ôû daïng D.D_Glucose keát tinh thoâng thöôøng laø daïng alpha_pyranose ngaäm 1 phaân töû nöôùc. D_Glucose ñöôïc söû duïng döôùi daïng dung dòch(xiro 32_40%) hoaëc ôû daïng keát tinh. Vì caùc nguyeân töû coù theå quay quanh caùc moái lieân keát ñôn neân C1 coù theå tieán gaàn ñeán C5, khi ñoù seõ xaûy ra töông taùc giöõa nhoùm cacbonyl (C=O) vaø hydroxyl(_OH) taïo thaønh caàu oxi vaø kheùp kín voøng. Caùc ñænh laø 5 nguyeân töû C vaø 1 nguyeân töû O, taïo thaønh voøng Pyranose. Ñaây laø daïng voøng thöôøng thaáy cuûa Glucose, toàn taïi ôû 2 daïng: alpha(vôùi goùc quay maët phaúng phaân cöïc laø +110,1o), beta(goùc quay = +19,3o). Döôùi taùc duïng cuûa caùc enzym, ñöôøng Glucose deã bò phaân tích thaønh caùc saûn phaåm khaùc nhö röôïu etylic, acid lactic, acid butyric, acid limonic. Glucose laø 1 trong nhöõng saûn phaåm chính cuûa quaù trình quang hôïp cuûa caây xanh döôùi taùc duïng cuûa böùc xaï maët trôøi vôùi chaát xuùc taùc chlorophyl, taïo thaønh Glucose vaø caùc glucid khaùc. 6CO2 + 6H2O C6H16O6 +6O2 Trong coâng nghieäp Glucose ñöôïc ñieàu cheá baèng caùch thuûy phaân caùc polysaccarit trong thieân nhieân nhö tinh boät, saccarose, xenlulose döùoi taùc duïng cuûa acid voâ cô hay enzym. Glucose ñöôïc haáp thu deã daøng, noù ñöôïc duøng laøm thöùc aên coù giaù trò dinh döôõng cao.Glucose coøn ñöôïc duøng trong y hoïc nhö huyeát thanh Glucose ñöôïc tieâm cho ngöôøi beänh khi löôïng Glucose trong maùu khoâng oån ñònh. Glucose coøn ñöôïc duøng ñeå toång hôïp vitaminC. Ña soá caùc ñoäng vaät, tröø chuoät baïch, khæ vaø ngöôøi, ñeàu coù khaû naêng toång hôp vitamin C töø Glucose. 1.2 GALACTOSE Caáu taïo cuûa Galactose D_Galactose α_D galactose Trong töï nhieân thöôøng toàn taïi ôû daïng D_Galactose.Coù trong thaønh phaàn cuûa ñöôøng söõa lactose(Glucose+ Galactose), trong cuû caûi ñöôøng vaø caùc chaát nhaày, chaát goâm cuûa thöïc vaät. tnc laø 160oC, khoù leân men hôn Glucose vaø mannose. Galactose chæ bò leân men bôûi caùc naám men rieâng bieät. D_Galactose laø ñôn vò caáu taïo neân melibiose, aga_aga, daãn xuaát cuûa D_Galactose laø acid Galacturonic laø thaønh phaàn cuûa pectin. Trong moâ thaàn kinh, Galactose toàn taïi döôùi daïng phöùc chaát cerebroside. Galactose cuõng ñöôïc toång hôïp töø cô theå, laø thaønh phaàn cuûa glycolipid vaø glycoprotein. Trong 1 soá moâ noù coù chöùa naêng löôïng dinh döôõng neân ñöôïc xem laø 1 chaát ngoït dinh döôõng. Galactose keùm ngoït hôn glucose vaø khoâng tan trong nöôùc. Galactose cuøng vôùi Glucose laø thaønh phaàn cuûa disaccarite lactose. Söï thuyû phaân Lactose ñeå taïo Glucose vaø Galactose ñöôïc xuùc taùc bôûi enzym b_Galactosidase. Trong 2 cuoäc nghieân cöùu gaàn ñaây ñaõ ñöa ra giaû thuyeát coù theå coù söï lieân heä giöõa galactose vaø beänh ung thö buoàng tröùng, nhöng nhöõng nghieân cöùu khaùc ñaõ thaát baïi trong vieäc ñöa ra nhöõng baèng chöùng cho söï lieân heä naøy. AÛNH HÖÔÛNG CUÛA CAÙC DAÃN XUAÁT GALACTOSE : Söï thieáu huït galactokinase gaây ra beänh ñuïc thuyû tinh theå. Neáu coù 1 cheá ñoä aên uoáng galactose töï do kòp thôøi thì beänh ñuïc thuyû tinh theå seõ bò ñaåy luøi maø khoâng coù bieán chöùng naøo coù theå xaûy ra. Söï thieáu huït UDP galactose 4_epimera raát hieám , noù gaây ra taät ñieác. MANNOSE Caáu taïo maïch hôû vaø voøng cuûa mannose CH=O | HO-CH | HO-CH | HC-OH | HC-OH | CH2-OH Beta -D_mannose D-Mannose D_Mannose coù trong voû cam,1 soá rong bieån vaø naám.tnc=132oC Coù trong thaønh phaàn cuûa nhieàu loaïi polysaccarit khaùc nhau nhö hemixellulose,chaát nhaày.Khi thuûy phaân caùc polysaccarit naøy seõ thu ñöôïc mannose, ngoaøi ra khi oxy hoùa mannitol cuõng coù theå thu ñöôïc mannose Mannose deã daøng bò leân men bôûi naám men. 2. Cetohexose: Coù 3C ñoái xöùng trong phaân töû, do ñoù coù 8 doàng phaân laäp theå khaùc nhau Caùc cetohexose laø:fructose, psicose, sorbose, tagatose FRUCTOSE Frucotose laø 1 loaïi ñöôøng ñôn coù döôùi daïng töï do trong nhieàu loaïi thöùc aên nhö maät ong, traùi caây, quaû moïng, döa vaø 1 vaøi loaïi rau cuû khaùc nhö : cuû caûi ñöôøng, caø chua, cuû caûi vaøng, haønh cuû…Laø 1 trong 3 loaïi ñöôøng quan trong trong maùu beân caïnh glucose vaø galactose. Fructose laø loaïi ñöôøng coù ñoä ngoït cao nhaát trong caùc loaïi ñöôøng,do ñoù noù laøm cho maät ong coù vò ngoït maïnh.Noù laøm quay maët phaúng cuûa aùnh saùng phaân cöïc sang traùi neân coøn goïi laø levulose. tnc=102-104oC. D_Fructose laø thaønh phaàn cuûa disaccarit saccarose vaø cuûa caùc polyfructozit thöôøng gaëp trong thöïc vaät,ví duï nhö innulin cuûa cuû caây thöôïc döôïc, cuû caûi ñaéng… Fructose thöôøng toàn taïi döôùi daïng furanose, deã daøng bò leân men bôûi naám men.Khi keát tinh trong dung dòch nöôùc, Fructose coù hình kim, tinh theå cuûa noù ngaäm 1 phaân töû nöôùc:2C6H12O6.H2O Trong cô theå ñoäng vaät fructose ñöôïc sinh ra do söï thuûy phaân saccarose hoaëc do söï chuyeån hoùacuûa Glucose thaønh fructose trong quaù trình trao ñoåi chaát. Nhöõng ngöôøi bò beänh tieåu ñöôøng hoaëc giaûm ñöôøng huyeát thöôøng ñöôïc khuyeân neân söû duïng fructose. Frutose coù cuøng coâng thöùc phaân töû vôùi glucose nhöng coù caáu truùc khaùc. Maëc duø coù 6 nguyeân töû cacbon nhöng fructose thöôøng toàn taïi ôû daïng voøng 5 caïnh .Vò trí nhoùm –OH thöù nhaát thì ñoái nghòch vôùi nhoùm thöù 2 vaø thöù 3. D-Fructose Ñaây laø 4 daïng ñoàng phaân cuûa D-Fructose: alpha-D-Fructose alpha-L-Fructose β-D-Fructose beta-L-Fructose TAÙC ÑOÄNG CUÛA FRUCTOSE ÑOÁI VÔÙI SÖÙC KHOÛE: Fructose ñoäc laäp vôùi Glucose theo doøng maùu qua GLUT-5 vaø GLUT-2. Söï haáp thuï Fructose khoâng coù Glucose raát ít, vaø fructose thöøa ñöôïc chuyeån ñeán phaàn ruoät döôùi, nôi noù cung caáp dinh döôõng cho nhöõng vi khuaån saûn xuaát ra khí. Noù coù theå caûn trôû nöôùc trong ruoät, vaø gaây neân söng phuø ruoät, tieâu chaûy vaø thaäm chí coù theå naëng hôn phuï thuoäc vaøo löôïng thöùc aên vaø caùc nhaân toá khaùc. Fructose coù lieân quan ñeán söï beùo phì, ñöa löôïng cholesterol vaø glyxerit leân cao neân ñaõ daãn ñeán caên beänh naøy. V/ HEPTOSE Laø loaïi monosaccarit vôùi 7 nguyeân töû cacbon .Coâng thöùc phaân töû laø C7H14O7. Coù 1 nhoùm aldehyte ôû vò trí 1( aldoheptose) hoaëc 1 nhoùm xetone ôû vò trí 2 (xetoheptose). Heptose coù raát hieám trong töï nhieân, 1 loaïi heptose ñöôïc bieát ñeán laø sedoheptulose CH2-OH | C=O | HO-CH | HC-OH | HC-OH | HC-OH | CH2-OH D-Sedoheptulose Taøi lieäu tham khaûo Leâ Ngoïc Tuù vaø caùc taùc giaû khaùc, Hoùa sinh coâng nghieäp, NXB KH&KT, Haø Noäi, 1997. Nguyeãn Phöôùc Thuaän, GT sinh hoùa hoïc, phaãn tónh, Ñaïi Hoïc Noâng Laâm, TPHCM, 1998. Femmema O.R., Food Chemistry, Marcel Dekkeû, Inc, Newyork, 1996. Tham khaûo theâm treân moät soá trang Web khaùc .