Đề tài Tổng quan cơ sở truyền động điện

PHAÀN THUYEÁT MINH CHÖÔNG I : DAÃN NHAÄP I/ ÑAËT VAÁN ÑEÀ : Trong vaên kieän ñaïi hoäi coù ñoaïn : " Phaùt trieån giaùo duïc nhaèm naâng cao daân trí, boài döôõng nhaân löïc, ñaøo taïo nhaân taøi. Ñaøo taïo nhöõng con ngöôøi coù kieán thöùc vaên hoùa, khoa hoïc, coù kyû naêng veà ngheà nghieäp vaø giaøu loøng yeâu nöôùc". Tröôùc nhöõng yeâu caàu treân ta thaáy raèng vai troø cuûa giaùo duïc laø heát söùc quan troïng ñaëc bieät laø chieán löôïc veà con ngöôøi. Cho neân, phaùt trieån giaùo duïc thì tröôùc heát laø chuù troïng ñeán chaát löôïng ñaøo taïo, keá hoaïch ñaøo taïo vaø noäi dung ñaøo taïo. Ñi ñoâi vôùi vieäc caûi caùch giaùo duïc vaø caûi tieán giaùo duïc hieän ñaïi laø vaán ñeà caáp baùch ñöôïc ñaët ra cho ngaønh giaùo duïc noùi chung vaø töøng tröôøng noùi rieâng, nhaát laø caùc tröôøng sö phaïm, thoâng qua vieäc caûi tieán, muïc tieâu ñaøo taïo, noäi dung ñaøo taïo, phöông phaùp giaûng daïy vaø caû bieân soaïn taøi lieäu giaûng daïy. Hôn nöõa coâng vieâc bieân soaïn taøi lieäu toát phuø hôïp, hieän ñaïi hoùa noäi dung giuùp ngöôøi hoïc coù thôøi gian nghieân cöùu, thöïc taäp reøn luyeän kyû naêng, kyû xaûo vôùi 1 tinh thaàn töï giaùc cao. Khi ñaøo taïo ôû möùc cao ñaúng trôû leân thì vieäc hoïc trôû thaønh coâng vieäc töï giaùc. Ngöôøi daïy chæ coù traùch nhieäm truyeàn ñaït nhöõng tri thöùc, kieán thöùc, kinh nghieäm vaø chuû yeáu laø phaàn lyù thuyeát. Do ñoù ngöôøi nghieân cöùu muoán bieân soaïn ra moät boä baøi taäp, thoâng qua ñoù giuùp ngöôøi hoïc cuûng coá phaàn lyù thuyeát töø ñoù coù theå vaän duïng lyù thuyeát vaøo trong thöïc teá, hình thaønh kyû naêng, kyû xaûo, tö duy logic, vaø ñaëc bieát laø ñaït keát quaû cao trong caùc kyø thi vaø kieåm tra. Muoán ñöôïc nhö vaäy, boä baøi taäp phaûi ña daïng, phong phuù, theo saùt chöông trình moân hoïc, baøi taäp phaûi ñi töø deã ñeán khoù. II/ GIÔÙI HAÏN ÑEÀ TAØI THEO YEÂU CAÀU CUÛA ÑEÀ TAØI : Bieân soaïn boä baøi taäp cho boä moân : Cô Sôû Truyeàn Ñoäng Ñieän Baäc Cao Ñaúng. Hy voïng taøi lieäu naøy giuùp cho ngöôøi hoïc naâng cao kieán thöùc cuûa mình vaø qua ñoù hieåu roõ hôn phaàn lyù thuyeát ñaõ hoïc. III/ MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU : Nhaèm giuùp cho ngöôøi hoïc cuûng coá kieán thöùc lyù thuyeát thoâng qua caùc baøi taäp. Ñaùnh giaù ñöôïc keát quaû hoïc taäp cuûa ngöôøi hoïc. Taïo neân ñöôïc söï say meâ höùng thuù, tìm toøi vaø saùng taïo cho ngöôøi hoïc. Laøm taøi lieäu cho sinh vieân trong naêm hoaëc chuyeân ngaønh tham khaûo. Thoâng qua caùc baøi taäp maø ngöôøi hoïc coù theå vaän duïng noù vaøo trong thöïc tieãn. Goùp phaàn naâng cao chaát löôïng ñaøo taïo. IV/ THEÅ THÖÙC NGHIEÂN CÖÙU : Daøn yù nghieân cöùu : @ Chöông I : Daãn Nhaäp. I/ Ñaët vaán ñeà. II/ Giôùi haïn ñeà taøi. III/ muïc ñích nghieân cöùu. IV/Theå thöùc nghieân cöùu. @ Chöông II : Cô Sôû Lyù Luaän. I/ Yeâu caàu cuûa taøi lieäu ( Boä baøi taäp) II/ Chöùc naêng cuûa taøi lieäu. III/ Caùc NTDH vaän duïng vaøo ñeà taøi. IV/ Caùc nguyeân lyù daïy hoïc. V/ Laøm baøi taäp cuûng coá lyù thuyeát cho ngöôøi hoïc. @ Chöông III : Noäi Dung. Phaàn I : Cô Sôû Lyù Thuyeát. Phaàn II : Boä Baøi Taäp Cô Sôû Truyeàn Ñoäng Ñieän (coù lôøi giaûi vaø ñaùp soá). I/ Boä baøi taäp cho chöông I : Cô sôû hoïc trong TÑÑ. II/ Boä baøi taäp chöông II : Ñaëc tính cô III/ Boä baøi taäp chöông III : Ñieàu chænh toác ñoä ñoäng cô. IV/ Boä baøi taäp chöông IV : Coïn coâng suaát ñoäng cô. V/ Boä baøi taäp chöông V : Quaù trình quaù ñoä. @ Chöông IV : Keát Luaän - Ñeà Nghò. Phöông phaùp nghieân cöùu : 1/ Taøi lieäu tham khaûo : Taøi lieäu sö phaïm : Phöông phaùp giaûng daïy - Taâm lyù hoïc - Giaùo duïc hoïc - Taøi lieäu chuyeân moân : Cô Sôû Truyeàn Ñoäng Ñieän - Nguyeãn Leâ Trung Truyeàn ñoäng Ñieän - 2/ Phöông phaùp trao ñoåi kinh nghieäm : Trao ñoåi vôùi caùc thaày coâ vaø caùc baïn sinh vieân. Tuy nhieân trong quaù trình thì ngöôøi bieân soaïn chuû yeáu söû duïng phöông phaùp tham khaûo taøi lieäu. CHÖÔNG II : CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN I/ YEÂU CAÀU CUÛA BOÄ BAØI TAÄP : Ñeå ñaït ñöôïc yeâu caàu cuûa moân hoïc, boä baøi taäp phaûi ñaûm baûo caùc yeâu caàu sau : Theo saùt chöông trình moân hoïc, theo ñuùng heä thoáng chöông muïc. Löïa choïn ñöôïc caùc baøi taäp phuø hôïp. Ñaûm baûo ñöôïc tính vöøa söùc. Ñaûm baûo tính thöïc tieãn, tính thôøi ñaïi cuûa noäi dung chöông trình moân hoïc. Caùc baøi hoïc phaûi mang tính tích cöïc, tính sö phaïm. Caùc caâu hoûi cuûa baøi taäp phaûi roõ raøng, deã hieåu. II/ CHÖÙC NAÊNG CUÛA BAØI TAÄP : Baøi taäp phaûi chöùa ñöïng nhöõng kieán thöùc öùng duïng ñöôïc vaøo trong thöïc teá vaø cuûng coá ñöôïc phaàn lyù thuyeát ñaõ hoïc. Thoâng qua caùc baøi taäp giuùp ngöôøi hoïc coù tinh thaàn töï giaùc cao, töï reøn luyeän hình thaønh kyû naêng, kyû xaûo vaø ñaùnh giaù ñöôïc möùc ñoä tieáp thu baøi ngöôøi hoïc. Caùc baøi taäp phaûi goùp phaàn phaùt trieån naêng löïc tö duy tröøu töôïng, khaû naêng lyù luaän vaø quan saùt toång hôïp. Ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu thöïc tieãn cuûa xaõ hoäi. Baøi taäp phaûi kích thích ñöôïc söï höùng thuù cuûa nguôøi hoïc. III/ CAÙC NGUYEÂN TAÉC VAÄN DUÏNG VAØO ÑEÀ TAØI : 1/ Nguyeân taéc ñaûm baûo söï thoáng nhaát giöõa lyù luaän vaø thöïc tieãn trong daïy hoïc : Lyù luaän laø hình thöùc cô baûn ñeå phaûn aûnh tö töôûng cuûa hieän thöïc khaùch quan vaøo yù thöùc con ngöôøi. Noù toàn taïi döôùi daïng trình baøy coù thöù töï veà heä thoáng nhöõng kieán thöùc toång quaùt veà moät lónh vöïc cuûa hieän thöïc khaùch quan hoaëc hieän töôïng cuûa cuoäc soáng tinh thaàn. Nhö vaäy lyù luaän ñöôïc xem nhö phöông phaùp chính cho hoaït ñoäng, khoâng coù lyù luaän (lyù thuyeát) thì khoâng xaùc laäp ñöôïc phöông höôùng, khoâng theå tieán haønh ñöôïc hoaït ñoäng. Coøn thöïc tieãn ñoù laø quaù trình thay ñoåi vaø caûi taïo hieän thöïc khaùch quan cuûa töï nhieân vaø xaõ hoäi thoâng qua hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi. Thöïc tieãn khoâng nhöõng coù tính phoå bieán nhö lyù luaän maø coøn coù tính hieän thöïc tröïc tieáp. Thöïc tieãn laø hoaït ñoäng hieän thöïc mang tính vaät chaát, ñaëc ñieåm naøy laøm cho noù phaân bieät vôùi hoaït ñoäng lyù luaän chæ toàn taïi döôùi daïng tinh thaàn thuaàn tuùy tröøu töôïng. Do ñoù thöïc tieãn ñoùng vai troø nhö laø tieâu chuaån cuûa chaân lyù, töùc laø tính ñuùng ñaén saùt thöïc cuûa nhaän thöùc. Vaäy ta coù theå thaáy lyù luaän vaø thöïc tieãn laø 2 maët cuûa quaù trình nhaän thöùc vaø caûi taïo töï nhieân, xaõ hoäi vaø baûn thaân con ngöôøi. Lyù thuyeát laø kinh nghieäm ñaõ khaùi quaùt hoùa trong yù thöùc cuûa con ngöôøi, laø toaøn boä nhöõng tri thöùc veà theá giôùi khaùch quan. Thöïc tieãn laø toaøn boä hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi nhaèm ñaûm baûo cho söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa xaõ hoäi. Kieán thöùc lyù thuyeát ñöôïc vaän duïng ñeå giaûi quyeát nhöõng nhieäm vuï thöïc tieãn, ñeå chæ ñaïo haønh ñoäng. Coøn thöïc tieãn vöøa laø tieâu chuaån cuûa chaân lyù, ñoäng löïc cuûa nhaän thöùc, ñoàng thôøi thöïc tieãn coøn laø muïc ñích cuûa nhaän thöïc. Qua nhöõng ñieàu neâu treân, cho ta thaáy moái quan heä bieän chöùng cuûa vieäc hoïc lyù thuyeát vaø thöïc haønh (trong ñoù coù vieäc aùp duïng baøi taäp). Muoán ñaûm baûo ñöôïc nguyeân taéc naøy caàn löïa choïn nhöõng moân hoïc phuø hôïp vôùi thöïc teá theå hieän söï aûnh höôûng cuûa söï tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät, coâng ngheä. Caàn laøm cho ngöôøi hoïc thaáy roõ nguoàn goác thöïc tieãn cuûa caùc khoa hoïc : Moïi khoa hoïc ñeàu naûy sinh do nhu caàu thöïc tieãn vaø trôû laïi phuïc vuï thöïc tieãn. Veà caùc phöông phaùp vaø hình thöùc toå chöùc daïy hoïc caàn vaän duïng moät caùch linh ñoäng, saùng taïo, nhaèm taïo ñieàu kieän cho ngöôøi hoïc vaän duïng ñöôïc tri thöùc vaøo thöïc tieãn hay noùi caùch khaùc laø sau khi ra tröôøng hoï coù theå ñem nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc ñöôïc aùp duïng vaøo lao ñoäng saûn xuaát, ñöôïc xaõ hoäi chaáp nhaän. Muoán laøm ñöôïc ñieàu ñoù caàn phaûi keát hôïp hoïc vôùi haønh 1 caùch coù chaát löôïng vaø hieäu quaû. 2/ Nguyeân taéc ñaûm baûo söï thoáng nhaát giöõa tính vöõng chaéc cuûa tri thöùc, tính meàm deûo cuûa tö duy : Ñoøi hoûi trong quaù trình daïy hoïc phaûi giuùp ngöôøi hoïc naém vöõng noäi dung daïy hoïc vôùi söï caêng thaúng toái öu veà maët trí tueä nhö trí töû töôûng, taùi taïo, saùng taïo, tö duy logic vaø ñoàng thôøi hình thaønh phaùt trieån naêng löïc nhaän thöùc, naêng löïc haønh ñoäng töùc laø taïo neân söï meàm deûo cuûa tö duy. Kieán thöùc chæ vöõng chaéc laâu daøi khi chuùng ñöôïc hình thaønh qua caùc giai ñoaïn vaø phaùt trieån moät caùch bieän chöùng. Vieäc naém chaéc kieán thöùc ñöôïc theå hieän roõ neùt nhaát, quan troïng nhaát ôû choã noù ñöôïc vaän duïng thaønh thaïo trong caùc tröôøng hôïp khaùc nhau ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà veà lyù thuyeát vaø thöïc tieãn do cuoäc soáng ñaët ra. Ñeå ñaûm baûo nguyeân taéc naøy : Phaûi saép xeáp theo logic giöõa khoa hoïc ñaëc tröng cho moân hoïc vaø logic sö phaïm. Caàn taùc ñoäng ñeå ngöôøi hoïc phaùt trieån naêng löïc nhaän thöùc trí thoâng minh, oùc saùng taïo. Taïo ñieàu kieän ñeå ngöôøi hoïc oân taäp thöôøng xuyeân nhö laøm baøi taäp ôû nhaø, laøm baøi taäp ôû lôùp. Ñieàu ñoù cho thaáy vieäc laøm baøi taäp cuûa ngöôøi hoïc laø moät trong nhöõng yeáu toá ñaûm baûo cho nguyeân taéc : Ñaûm baûo tính vöõng chaéc kieán thöùc ñaõ hoïc. Caùc baøi taäp phaûi coù nhöõng caâu gôïi yù ñeå ngöôøi hoïc tham khaûo tröôùc chuaån bò baøi tröôùc, cuõng nhö deã daøng oân baøi sau moãi baøi giaûng. 3/ Nguyeân taéc ñaûm baûo tính vöøa söùc chung vaø rieâng trong daïy hoïc : Ñeå kích thích söï höùng thuù cuûa ngöôøi hoïc thì baøi giaûng phaûi ñöôïc trình baøy maïch laïc, roõ raøng deå hieåu ñeå kích thích quaù trình tri giaùc nhaèm thu löôïm nhöõng taøi lieäu caûm tính caàn thieát ñeå xaây döïng bieåu töôïng chính xaùc töø ñoù hình thaønh khaùi nieäm thaáy taïo ra tình huoáng coù vaán ñeà bieát phaùt huy tính toø moø ham hieåu bieát khoa hoïc cuûa ngöôøi hoïc. Phaûi bieát khôi saâu maâu thuaãn giöõa nhieäm vuï hoïc taäp vaø trình ñoä hieän coù. Qua nhöõng ñieàu neâu treân ñeå ñaûm baûo nguyeân taéc naøy : caùc baøi taäp khi soaïn phaûi mang tính vöøa söùc phuø hôïp vôùi ngöôøi hoïc vaø ngöôøi hoïc coù theå hoaøn thaønh ñöôïc vôùi nhöõng noå löïc cao nhaát cuûa trí tueä. Muoán laøm ñöôïc nhö vaäy thì giaùo vieân phaûi phaân loaïi hoïc sinh theo nhoùm döïa vaøo khaû naêng tieáp thu cuûa ngöôøi hoïc. Ñieàu naøy giuùp ngöôøi hoïc gioûi phaùt huy ñöôïc khaû naêng cao nhaát cuûa hoï vaø ngöôøi trung bình coù theå vöôn leân. 4/ Nguyeân taéc ñaûm baûo söï thoáng nhaát giöõa vai troø chuû ñaïo cuûa ngöôøi daïy vaø tinh thaàn töï giaùc tích cöïc töï löïc cuûa ngöôøi hoïc : Ñeå ñieàu khieån quaù trình daïy hoïc thì ngöôøi thaày phaûi ñoùng vai troø chuû ñaïo, ngöôøi thaày laø ngöôøi truyeàn thuï tri thöùc qua baøi giaûng coøn ngöôøi hoïc laø ngöôøi lónh hoäi thoâng tin. Vì vaäy thaày caàn phaûi quan taâm ñeán vieäc thu nhaän thoâng tin cuûa troø nhö theá naøo. Do ñoù quaù trình daïy hoïc phaûi coù ñöôøng lieân heä ngöôïc ñoù laø vieäc troø traû lôøi, laøm baøi taäp ôû nhaø, laøm baøi taäp ôû lôùp ñeå thaày xem xeùt ñaùnh giaù, chæ döïa vaøo thoâng tin lieân heä ngöôïc thaày môùi phaùn ñoaùn ñuôïc vieäc hoïc taäp cuûa troø, ñeå ñieàu chænh quaù trình daïy hoïc sau naøy töùc laø vai troø cuûa ngöôøi thaày ñöôïc giöõ vöõng cho neân moái quan heä ngöôïc ñöôïc ñaûm baûo. Ñieàu naøy khieán cho quaù trình daïy hoïc trôû thaønh 1 chu kyø kheùp kín, töùc laø ñieàu khieån ñöôïc. Ñeå ñaûm baûo nguyeân taéc naøy thì ngöôøi thaày phaûi giöõ vai troø chuû ñaïo, toå chöùc vaø ñieàu khieån quaù trình daïy hoïc. Söï keát hôïp giöõa thaày vaø troø trong quaù trình daïy hoïc seõ giuùp cho troø phaùt huy ñöôïc tính tích cöïc, tính töï löïc cuûa ngöôøi hoïc. IV/ CAÙC NGUYEÂN LYÙ DAÏY HOÏC : 1/ Hoïc ñi ñoâi vôùi haønh : Coù nghóa laø ngöôøi hoïc phaûi hoïc lyù thuyeát sau ñoù vaän duïng lyù thuyeát ñoù vaøo thöïc teá. Muoán vaän duïng noù vaøo trong thöïc teá thì phaûi thoâng qua caùc baøi taäp lieân quan. Thoâng qua caùc baøi taäp thì ngöôøi hoïc naém roõ vaø cuûng coá ñöôïc phaàn lyù thuyeát ñaõ hoïc. 2/ Giaùo duïc gaén lieàn vôùi lao ñoäng saûn xuaát : Nhaèm giuùp ngöôøi hoïc tieáp caän vaøo thöïc teá, phaùt huy tính toaøn dieän cuûa vieäc hoïc vaøo thöïc tieãn sau khi ra tröôøng. Muoán laøm ñöôïc nhö vaäy thì ta phaûi coù caùc baøi taäp maø caùc thoâng soá cuõng nhö caùc caâu hoûi ñeàu coù trong thöïc teá ñeå giuùp cho ngöôøi hoïc coù theå ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cuûa xaõ hoäi. V/ LAØM BAØI TAÄP CUÛNG COÁ CHO PHAÀN LYÙ THUYEÁT :(Kieán thöùc). Hoïc lyù thuyeát laø 1 trong nhöõng phaàn cô baûn maø ngöôøi hoïc naøo cuõng phaûi traûi qua. Ñeå naém vöõng phaàn lyù thuyeát ñaõ hoïc thì phaûi oân luyeän, hoïc ñi hoïc laïi trong ñoù coù phaàn baøi taäp ôû nhaø, ôû lôùp. Vaäy thì vieäc laøm baøi taäp cuûng coá kieán thöùc laø khoâng theå phuû ñònh. Ñieàu naøy noùi leân taùc duïng ñaëc bieät cuûa vieäc laøm baøi taäp trong quaù trình daïy hoïc. + Theo giaùo duïc hoïc : Hoïc taäp laø quaù trình nhaän thöùc cuûa hoïc sinh maø chuû theå taùc ñoäng laø giaùo vieân, khaùch theå laø hoïc sinh. Laáy hoïc sinh laøm ñoái töôïng trung taâm. Hoïc sinh laø ñoái töôïng ñeå ngöôøi thaày duøng nhöng phöông phaùp sö phaïm cuûa mình ñeå goït duûa taïo neân saûn phaåm coù ích cho xaõ hoäi. + Theo taâm lyù hoïc hieän ñaïi thì quan ñieåm duy vaät bieän chöùng cho raèng quaù trình hoïc taäp cuûa hoïc sinh chính laø quaù trình nhaän thöùc ñeå lónh hoäi nhöõng kieán thöùc, kinh nghieäm cuûa ngöôøi thaày thaønh cuûa rieâng mình. Quaù trình nhaän thöùc goàm caûm giaùc, tri giaùc, trí nhôù, töôûng töôïng, caûm xuùc, yù chí. Ngoaøi ra quaù trình hoïc taäp cuûa hoïc sinh coøn thoâng qua caùc traïng thaùi taâm lyù, thuoäc tính taâm lyù. + Theo quan ñieåm cuûa taâm lyù hoïc sö phaïm thì quaù trình daïy hoïc laø 1 quaù trình kích thích vaø ñieàu khieån tính tích cöïc cuûa hoïc sinh nhaèm hình thaønh kyû naêng, kyû xaûo vaø phaùt trieån naêng löïc trí tueä, hoaøn thieän nhöõng phaåm chaát ñaïo ñöùc cuûa con ngöôøi môùi xaõ hoäi chuû nghóa. Ñeå kích thích höùng thuù cuûa ngöôøi hoïc vaø giuùp ngöôøi hoïc vaän duïng ñöôïc lyù thuyeát thì caùc baøi taäp phaûi chính xaùc, roõ raøng, maïch laïc, deå hieåu vaø coù thöïc trong thöïc teá. Keát luaän : Thoâng qua caùc vaán ñeà neâu treân, ta thaáy raèng ñöùng treân quan ñieåm cuûa taâm lyù hoïc, giaùo duïc hoïc thì vieäc laøm baøi taäp ñaõ cuûng coá kieán thöùc cho ngöôøi hoïc vaø taïo ra söï kích thích, ham meâ, saùng taïo, tìm toøi, hình thaønh kyû naêng, kyû xaûo cho ngöôøi hoïc. + Yeâu caàu cuûa caùc baøi taäp : Trình baøy roõ raøng, deå hieåu. Ñaày ñuû caùc thoâng soá vaø khoâng qua daøi. ÖÙng duïng ñöôïc trong thöïc teá. Caùc baøi taäp phaûi cuûng coá ñöôïc phaàn lyù thuyeát. Phuø hôïp vôùi trình ñoä ngöôøi hoïc. VI/ KIEÅM TRA ÑAÙNH GIAÙ KEÁT QUAÛ HOÏC TAÄP : 1/ Kieåm tra : Laø coâng cuï hay phöông tieän ño löôøng kieán thöùc, kyû naêng kyû xaûo cuûa hoïc sinh. 2/ Ñaùnh giaù : Laø moät khaùi nieäm nhaèm xaùc ñònh möùc ñoä trình ñoä cuûa hoïc sinh maø cuï theå laø ñieåm soá. 3/ Moái lieân heä giöõa kieåm tra vaø ñaùnh giaù : Coù nghóa laø kieåm tra laø phöông tieän cuûa ñaùnh giaù coøn ñaùnh giaù laø muïc ñích cuûa kieåm tra. Muïc ñích cuûa ñaùnh giaù quyeát ñònh noäi dung vaø hình thöùc cuûa kieåm tra. Muïc ñích cô baûn cuûa vieäc kieåm tra ñaùnh giaù laø xaùc ñònh chaát löôïng vaø soá löôïng cuûa söï giaùo duïc vaø hoïc taäp nhaèm khuyeán khích troø hoïc toát, thaày daïy toát. Hoïc sinh naâng cao tinh thaàn traùch nhieäm cuûa mình ñoái vôùi vieäc hoïc taäp. Ñoái vôùi hoïc sinh : Thoâng tin kieåm tra seõ giuùp cho hoïc sinh ñaøo saâu kieán thöùc heä thoáng hoùa caùc kieán thöùc cuõ. Khaùi quaùt hoùa nhöõng tri thöùc ñaõ ñöôïc tieáp thu vaø giuùp hoïc sinh phaùt trieån tö duy, trí nhôù. Giuùp hoïc sinh laáy ñöôïc loå hoång trong tri thöùc cuûa mình vaø kòp thôøi ñieàu chænh boå sung. Phaùt huy tính ñoäc laäp vaø tham gia tích cöïc vaøo vieäc hoïc taäp, reøn luyeän khaû naêng giaûi quyeát vaán ñeà trong hoïc taäp. Ñoái vôùi giaùo vieân : Thoâng qua kieåm tra ñaùnh giaù naém ñöôïc keát quaû cuûa vieäc giaûng daïy cuûa mình ñeå ñieàu chænh, caûi tieán nhaèm hoaøn thieän keát quaû hoïc taäp cho hoïc sinh. Naém ñöôïc trình ñoä nhaän thöùc cuûa hoïc sinh ñeå naâng cao chaát löôïng giaûng daïy ñoàng thôøi coù keá hoaïch boài döôõng vaø phuï ñaïo tuøy ñoái töôïng khaù hay keùm. Vieäc kieåm tra ñaùnh giaù giuùp nhaø tröôøng theo doõi ñöôïc tình hình hoïc taäp cuûa hoïc sinh qua ñoù ñaùnh giaù ñöôïc coâng vieäc giaûng daïy cuûa giaùo vieân. Vieäc ñöa baøi taäp vaøo baøi kieåm tra ñoái vôùi caùc moân hoïc lyù thuyeát chuyeân moân laø heát söùc caàn thieát. Thaät vaäy trong khoaûng thôøi gian 15 - 30' cho 1 baøi taäp ñoøi hoûi ngöôøi hoïc phaûi coù söï chuaån bò kyû caøng veà kieán thöùc ñaõ hoïc. Khi laøm baøi taäp hoïc sinh khoâng theå hoïc thuoäc loøng moät caùch maùy moùc maø phaûi linh ñoäng, saùng taïo ñeå laøm baøi vaø vaän duïng lyù thuyeát vaøo baøi taäp. Baøi taäp khoâng chæ döøng laïi ôû choå chæ döïa vaøo coâng thöùc ñeå laøm, maø hoïc sinh caàn phaûi coù söï tö duy, tìm toøi, hieåu ñöôïc baûn chaát cuûa vaán ñeà thì môùi laøm baøi coù hieäu quaû ñöôïc. Moät baøi taäp coù nhieàu caùch giaûi khaùc nhau neân phaùt huy ñöôïc tính thoâng minh, saùng taïo cuûa hoïc sinh tìm ra con ñöôøng ngaén nhaát, deå hieåu nhaát. Qua caùc baøi taäp giuùp cho hoïc sinh reøn luyeän cho mình khaû naêng, trình baøy, dieãn ñaït. Moät baøi taäp seõ coù nhieàu caâu, caâu khoù coù, deå coù vaø nhö vaäy thì hoïc sinh trung bình cuõng coù theå laøm ñöôïc 1 phaàn cuûa baøi taäp, hoïc sinh khaù coù theå laøm caâu khoù hôn. Vaäy baøi taäp trong baøi kieåm tra thì deå ñaùnh giaù trình ñoä cuûa hoïc sinh hôn. Trong thöïc teá nhieàu naêm qua caùc tröôøng töø caáp tieåu hoïc ñeán ñaïi hoïc ñaõ duøng baøi taäp trong kieåm tra ñaùnh giaù vaø ñaõ ñaït ñöôïc keát quaû toát. Toùm laïi : Vôùi taát caû nhöng lyù do treân ta coù theå khaúng ñònh vieäc ñöa baøi taäp vaøo phaàn kieåm tra ñaùnh giaù thì keát quaû hoïc taäp cuûa hoïc sinh ôû caùc moân lyù thuyeát chuyeân moân laø coù cô sôû khoa hoïc vaø ñaït tính hieäu quaû cao. KEÁT LUAÄN CHUNG : Qua caùc phaàn trình baøy ôû treân ta ñaõ thaáy ñöôïc öu ñieåm noåi baät cuûa vieäc laøm baøi taäp cuûa hoïc sinh ñoù laø : cuûng coá kieán thöùc cho hoïc sinh khi hoïc caùc moân coù tính lyù thuyeát ñaëc bieät laø caùc moân lyù thuyeát chuyeân moân. Laø moät coâng cuï toát ñeå ñaùnh giaù keát quaû hoïc taäp cuûa ngöôøi hoïc. Nhö vaäy ta thaáy vieäc ñöa baøi taäp vaøo hoaït ñoäng daïy hoïc laø heát söùc caàn thieát. Thoâng qua ñoù giuùp ngöôøi hoïc reøn luyeän khaû naêng hoïc taäp ñoäc laäp cuûa mình. Ñoù laø moät caùch hoïc ñaõ vaø ñang ñöôïc nhieàu tröôøng vaø xaõ hoäi khuyeán khích. Tuy nhieân, khi soaïn baøi taäp phaûi chuù yù ñeán tính vöøa söùc cuûa ngöôøi hoïc, baøi taäp phaûi gaàn guûi vôùi thöïc teá neáu khoâng seõ laøm phaûn taùc duïng giaùo duïc. CHÖÔNG III : NOÄI DUNG CHÖÔNG TRÌNH MOÂN HOÏC CÔ SÔÛ TRUYEÀN ÑOÄNG ÑIEÄN Chöông I : CÔ HOÏC TRONG TRUYEÀN ÑOÄNG ÑIEÄN NOÄI DUNG I/ Khaùi nieäm : Ñònh nghóa heä thoáng truyeàn ñoäng ñieän (TÑÑ) vaø caùc khaâu cô baûng cuûa heä thoáng (TÑÑ) phaân loaïi caùc hình thöùc (TÑÑ) II/ Cô sôû ñoäng hoïc cuûa (TÑÑ) : Phöông trình chuyeån ñoäng cuûa heä chuyeån ñoäng thaúng Phöông trình chuyeån ñoäng cuûa heä chuyeån ñoäng quay Caùc chuù yù khi söû duïng phöông trình chuyeån ñoäng trong tính toaùn khaûo saùt heä thoáng (TÑÑ) III/ Quy ñoåi caùc khaâu cô khí cuûa (TÑÑ): Quy ñoåi moâment caûn cuûa Mc veà truïc ñoäng cô Quy ñoåi löïc caûn Fc veà thaønh moâment caûn Mc treân ñaàu truïc ñoäng cô Quy ñoåi moâment quaùn tính J veà ñaàu truïc ñoäng cô Quy ñoåi khoái quaùn tính m veà thaønh moâment quaùn tính treân ñaàu truïc ñoäng cô Moâment quaùn tính cuûa toaøn heä thoáng treân ñaàu truïc ñoäng cô YEÂU CAÀU : Naém ñöôïc caù vaán ñeà khaùi quaùt veà moät heä thoáng truyeàn ñoäng ñieän Naém vaãn caùc vaán ñeà cô sôû ñoäng hoïc cuûa moät heä thoáng truyeàn ñoäng ñieän Hieåu vaø naém vöõng caùc phöông phaùp tính quy ñoåi caùc khaâu cô khí trong heä thoáng truyeàn ñoäng ñieän CHÖÔNG II : CAÙC ÑAËT TÍNH VAØ TRAÏNG THAÙI ÑOÄNG CÔ TRONG TRUYEÀN ÑOÄNG ÑIEÄN NOÄI DUNG : I/ Khaùi nieäm chung : Ñaët tính cô cuûa caùc cô caáu saûn xuaát Ñaët tính cô cuûa truyeàn ñoäng ñieän Heä ñôn vò töông ñoái trong tính toaùn TÑÑ Nhöõng ñaïi löôïng cô baûn thöôøng duøng trong tính toaùn caùc heä thoáng TÑÑ Trò soá töông ñoái cuûa caùc ñaïi löôïng thöôøng duøng trong tính toaùn caùc heä thoáng TÑÑ II/ Ñaët tính cô ñoäng cô ñieän moät chieàu kích töø song song . Phöông trình ñaët tính cô vaø Phöông trình ñaët tính toác ñoä cuûa ñoäng cô. Ñöôøng ñaët tính cô töï nhieân Phöông phaùp tính vaø veõ ñaët tính cô töï nhieân töø soá lieäu ñònh möùc cuûa ñoäng cô. Ñöôøng ñaët tính cô töï nhieân Phöông phaùp veõ ñöôøng ñaët tính cô töï nhieân Aûnh höôûng cuûa caùc tham soá ñoái vôùi ñaët tính cô cuûa ñoäng cô ( caùc ñaët tính cô nhaân taïo) a) Aûnh höôûng cuûa ñieän trôû phuï trong maïch phaàn öùng ñoäng cô Aûnh höôûng cuûa ñieän aùp ñaët leân phaàn öùng ñoäng cô (Uö ¹ U ñm ) Aûnh höôûng cuûa töø thoâng kích thích trong ñoäng cô ( f = fñm ) Ñöôøng ñaët tính toác ñoä khi thay ñoåi töø thoâng kích thích Ñöôøng ñaët tính cô khi thay ñoåi töø thoâng kích thích Ñaët ñieåm chuù yù khi thay ñoåi töø thoâng kích thích Ñaët tính cô khi thay ñoåi chieàu ñieän aùp ñaët vaøo phaàn öùng ñoäng cô. Vaán ñeà khôûi ñoäng vaø phöông phaùp tính ñieän trôû khôûi ñoäng : Ñaët vaán ñeà Tính ñieän trôû khôûi ñoäng baèng phöông phaùp ñoà thò Tính ñieän trôû khôûi ñoäng baèng phöông phaùp giaû tích Caùc traïng thaùi haõm vaø caùc ñaët tính cô cuûa traïng thaùi haõm Khaùi nieäm veà traïng thaùi haõm Traïng thaùi haõm taùi sinh naêng löôïng Traïng thaùi haõm ngöôïc Ñöa theâm ñieän trôû phuï vaøo maïch phaàn öùng Ñoåi cöïc tính cuûa ñieän aùp ñaët vaøo phaàn öùng ñeå thaùi haõm Traïng thaùi haõm ñoäng naêng Traïng thaùi haõm ñoäng naêng kích töø ñoäc laäp Traïng thaùi haõm ñoäng naêng töï kích töø. Traïng thaùi reõ maïch phaàn öùng cuûa ñoäng cô cô Thaønh laäp phöông trình ñaët tính cô. Nhaän xeùt ñaët ñieåm cuûa ñaët ñieåm cuûa tính cô khi reõ maïch phaàn öùng. Aûnh höôûng cuûa caùc thaønh phaàn ñieän trôû Rs, Rn ñeán daïng ñaët tính cô. III/ Ñaët tính cô ñoäng cô ñieän moät chieàu kích töø noái tieáp : Thaønh laäp phöông trình ñaët tính cô Caùch veõ ñaët tính cô töï nhieân Ñaët tính vaïn naêng Veõ ñaët tính cô töï nhieân baèng ñaët tính vaïn naêng. Phöông phaùp veõ ñaët tính cô nhaân taïo khi coù ñieän trôû phuï noái trong maïch phaàn öùng Phöông phaùp veõ baèng ñoà thò Phöông phaùp veõ baèng ñöôøng ñaët tính cô töï nhieân Ñaët tính cô khi ñaûo chieàu quay Phöông phaùp tính ñieän trôû khôûi ñoäng Caùc traïng thaùi haûm vaø ñöôøng ñaët tính cô cuûa caùc traïng thaùi haûm. Traïng thaùi haõm ngöôïc Haõm ngöôïc baèng caùch ñoùng theâm ñieän trôû phuï vaøo maïch phaàn öùng . Haõm ngöôïc baèng caùch ñoåi cöïc tính ñieän aùp ñaët vaøo maïch phaàn öùng. Traïng thaùi haõm ñoäng naêng. Haõm ñoäng naêng kích töø ñoäc laäp Haõm ñoäng naêng töï kích töø IV/ Ñaët tính cô cuûa ñoäng cô ñieän xoay chieàu khoâng ñoàng boä ba pha : 1. Phöông trình ñaët tính cô Thaønh laäp phöông trình Nhaän xeùt ñaët tính Phöông trình ñaët tính cô vieát döôùi daïng ñôn giaûn Xaùc ñònh ñaët tính cô theo khaû naêng quaù taûi Xaùc ñònh ñaët tính cô theo phöông phaùp gaàn ñuùng Ñoåi chieàu quay ñoäng cô. Aûnh höôûng cuûa caùc thoâng soá ñeán ñöôøng ñaët tính cô. AÛnh höôûng cuûa ñieän aùp ñaët leân cuoän daây stator cuûa ñoäng cô AÛnh höôûng cuûa ñieän trôû, ñieän khaùng treân maïch stator AÛnh höôûng cuûa ñieän trôû phuï trong maïch rotor Khôûi ñoäng vaø tính ñieän trôû khôûi ñoäng cuûa ñoäng cô: Caùc traïng thaùi haõm vaø ñöôøng ñaët tính cô cuûa traïng thaùi haõm : Traïng thaùi haõm taùi sinh naêng löôïng Traïng thaùi haõm ngöôïc Haõm ngöôïc baèng caùch ñöa theâm ñieän trôû phuï vaøo maïch cuoän daây rotor cuûa ñoäng cô Haõm ngöôïc baèng caùch ñaûo thöù töï hai trong ba pha ñieän aùp ñaët vaøo stator cuûa ñoäng cô Traïng thaùi haõm ñoäng naêng Khaùi nieäm vaø phöông phaùp haõm Thaønh laäp phöông trình ñaët tính cô vaø daïng ñaët tính cô trong traïng thaùi YEÂU CAÀU : Naém vöõng daïng vaø phöông trình caùc ñaët tính cuõng nhö caùc traïng thaùi laøm vieäc cuûa ñoäng cô vaø vaø caùc cô caáu saûn xuaát thoâng duïng. Naém vöõng tính chaát cuûa caùc traïng thaùi laøm vieäc cuûa ñoäng cô trong truyeàn ñoäng ñieän. Xaùc ñònh ñöôïc caùc thoâng soá cuûa heä thoáng vaø caùc traïng thaùi laøm vieäc cuï theå. CHÖÔNG III : ÑIEÀU CHÆNH TOÁC ÑOÄ TRONG TRUYEÀN ÑOÄNG ÑIEÄN I/Khaùi nieäm chung : Caùc chæ tieâu trong ñieàu chænh toác ñoä. Caùc phöông phaùp ñieàu chænh toác ñoä ñoäng cô ñieän. Nhoùm phöông phaùp thay ñoåi thoâng soá ñoäng cô Nhoùm phöông phaùp thay ñoåi thoâng soá nguoàn cung caáp cho ñoäng cô. II/ Ñieàu chænh toác ñoä ñoäng cô ñieän moät chieàu : Ñieàu chænh toác ñoä baèng caùch thay ñoåi ñieän trôû trong maïch phaàöùng. Ñieàu chænh toác ñoä baéng caùch giaûm töø thoâng kích thích cuûa ñoäng cô Ñieàu chænh toác ñoä baèng phöông phaùp reõ maïch phaàn öùng cuûa ñoäng cô Ñieàu chænh toác ñoä baèng phöông phaùp thay ñoåi ñieän aùp cung caáp cho phaàn öùng ñoäng III/ Môû roäng phaïm vi ñieàu chænh vaø naâng cao chaát löôïng ñieàu chænh toác ñoä cuûa ñoäng cô ñieän moät chieàu : 1. Heä thoáng maùy phaùt ñoäng cô coù maùy phaùt kích töø ñoäc laäp : sô ñoà nguyeân lyù. Phöông phaùp vaø daïng ñaëc tính cô cuûa heä thoáng Ñaùnh giaù heä thoáng 2. Heä thoáng maùy phaùt ñoäng cô coù maùy coù maùy ñieän khuyeách ñaïi töï kích: Sô löôïc veà maùy ñieän khuyeách ñaïi töï kích. Phöông trình vaø daïng ñaëc tính cô cuûa heä thoáng. Caùc maïch öùng duïng ñieån hình cuûa heä thoáng vaø maùy ñieän khuyeách ñaïi töï kích. Heä thoáng coù caùc khaâu phaûn hoài Heä thoáng coù maùy ñieän khuyeách ñaïi töï kích maéc theo sô ñoà caàu Heä thoáng coù caùc khaâu phaûn hoài duøng maùy phaùt toác ñoä 3. Heä thoáng maùy phaùt ñoäng cô coù maùy ñieän khuyeách ñaïi töø tröôøng ngang: Sô löôïc veà caáu taïo vaø nguyeân lyù laøm vieäc cuûa maùy ñieän khuyeách ñaïi töø tröôøng ngang Caáu taïo Nguyeân lyù laøm vieäc Phöông trình vaø daïng ñaët tính cô Maïch öùng ñieån hình cuûa heä thoáng coù maùy ñieän khuyeách ñaïi töø tröôøng ngang 4. Heä thoáng maùy phaùt ñoäng cô coù maùy phaùt 3 cuoän kích töø taïo ñaët tính maùy xuùc: Khaùi nieäm veà heä thoáng Maïch öùng duïng ñieån hình duøng maùy phaùt ñoäng cô taïo ñaët tính maùy xuùc Sô ñoà nguyeân lyù cuûa heä thoáng duøng maùy phaùt 3 cuoän kích töø taïo ñaët tính maùy xuùc Sô ñoà nguyeân lyù cuûa heä thoáng vôùi maùy ñieän khuyeách ñaïi töø tröôøng ngang coù khaâu phaûn hoài aâm doøng ñieän coù ngaét 5.Ñieàu chænh toác ñoä ñoäng cô baèng caùc boä khuyeách ñaïi töø: Khaùi nieäm sô löôïc veà caáu taïo vaø nguyeân lyù laøm vieäc cuûa caùc khuyeách ñaïi töø Sô ñoà nguyeân lyù veà caáu taïo khuyeách ñaïi töø nguyeân lyù laøm vieäc cô baûn khuyeách ñaïi töø Phöông trình vaø daïng ñaëc tính cô Maïch öùng duïng ñieån hình khuyeách ñaïi töø – ñoäng cô Ñaùnh giaù veà heä thoáng 6. .Ñieàu chænh toác ñoä ñoäng cô baèng caùc heä thoáng chænh löu: Boä chænh löu coù khoáng cheá Phöông trình vaø daïng ñaëc tính cô cuûa heä thoáng chænh löu ñoäng cô Moät soá heä thoáng chænh löu ñoäng cô cô baûn Sô ñoà heä thoáng chænh löu hình tia 3 pha khoâng ñaûo chieàu Sô ñoà heä thoáng chænh löu hình tia 3 pha coù ñaûo chieàu baèng coâng taéc tô Sô ñoà heä thoáng chænh löu hình tia 3 pha noái chöõ thaäp ñeå ñaûo chieàu quay ñoäng cô Sô ñoà heä thoáng chænh löu hình tia 3 pha noái song song ngöôïc chieàu ñaûo chieàu ñeå ñaûo chieàu quay ñoäng cô Ñaùnh giaù veà heä thoáng IV/ .Ñieàu chænh toác ñoä ñoäng cô khoâng ñoàng boä : 1.Ñieàu chænh toác ñoä ñoäng cô khoâng ñoàng boä baèng cuoän khaùng baûo hoøa. Khaùi nieäm. Daïng ñaëc tính cô vaø phöông phaùp ñieàu chænh toác ñoä. Maïch öùng duïng ñieån hình Heä thoáng khoâng ñaûo chieàu quay coù khaâu phaûn hoài aâm toác ñoä . Heä thoáng duøng 6 cuoän khaùng baûo hoøa ñeå ñaûo chieàu quay ñoäng cô . Heä thoáng duøng 4 cuoän khaùng baûo hoøa ñeå ñaûo chieàu quay ñoäng cô Ñaùnh giaù heä thoáng 2. Ñieàu chænh toác ñoä ñoäng cô baèng caùch thay ñoåi soá ñoâi cöïc töø Khaùi nieäm Caùc phöông phaùp ñaáu daây stator thöôøng gaëp vaø daïng ñaëc tính cô cuûa töøng phöông phaùp Ñoåi noái töø ñaáu sao 4 cöïc sang sao 2 cöïc Ñoåi noái töø ñaáu sao 4 cöïc sang sao keùp 2 cöïc Ñoåi noái töø tam giaùc sang sao keùp Ñaùnh giaù veà phöông phaùp. 3. Ñieàu chænh toác ñoä ñoäng cô baèng phöông phaùp thay ñoåi taàng soá nguoàn cung caáp Khaùi nieäm Maïch öùng duïng ñieån hình caùc heä thoáng bieán taàng thoâng duïng Heä thoáng bieán taàng ñoàng boä Heä thoáng bieán taàng khoâng ñoàng boä ñaùnh giaù veà phöông phaùp 4. Ñieàu chænh toác ñoä ñoäng cô baèng phöông phaùp xung. Khaùi nieäm Nguyeân lyù laøm vieäc daïng ñaëc tính cô sô ñoà ñaáu daây ñieån hình nguyeân lyù laøm vieäc cuûa sô ñoà Ñaùnh giaù veà phöông phaùp. YEÂU CAÀU : Naém vöõng caùc chæ tieâu ñieàu chænh toác ñoä trong caùc heä thoáng TÑÑ Naém vöõng caùc phöông phaùp cô baûn ñieàu chænh toác ñoä trong TÑÑ hieåu ñöôïc caùc maïch öùng duïng ñieån hình ñeå töø ñoù coù theå vaän duïng vaøo caùc heä thoáng thöïc teá sau naøy. CHÖÔNG IV : KIEÅM NGHIEÄM VAØ CHOÏN COÂNG SUAÁT ÑOÄNG CÔ I/ Khaùi nieäm chung veà phaùt noùng nguïoäi laïnh vaø caùc cheá ñoä laøm vieäc cuûa ñoäng cô ñieän : 1. Söï phaùt noùng vaø nguïoäi laïnh cuûa ñoäng cô : Nguyeân nhaân cuûa söï phaùt noùng trong ñoäng cô Phöông trình caân baèng nhieät cuûa ñoäng cô 2. Phaân loaïi cheá ñoä laøm vieäc cuûa ñoäng cô Cheá ñoä laøm vieäc daøi haïn Cheá ñoä laøm vieäc ngaén haïn Cheá ñoä laøm vieäc ngaén haïn laäp laïi 3.Caùc böôùc tính toaùn choïn coâng suaát cuûa ñoäng cô: Caùc ñieàu kieän ban ñaàu ñeå tính choïn coâng suaát ñoäng cô Caùc böôùc tính choïn coâng suaát ñoäng cô II/ Caùc phöông phaùp tính kieåm tra coâng suaát ñoäng cô theo ñieàu kieän phaùy noùng : Phöông phaùp toån that trung bình : phöông phaùp caùc ñaïi löôïng ñaúng trò : phöông phaùp doøng ñieän ñaúng trò phöông phaùp coâng suaát ñaúng trò III/ Choïn coâng suaát ñoäng cô Cheá ñoä laøm vieäc daøi haïn: Choïn ñoäng cô cho phuï taûi daøi haïn khoâng ñoåi Choïn ñoäng cô cho phuï taûi daøi haïn bieán ñoåi IV/ Choïn coâng suaát ñoäng cô Cheá ñoä laøm vieäc ngaén haïn: Choïn coâng suaát ñoäng cô daøi haïn phuïc vuï cho phuï taûi ngaén haïn Choïn coâng suaát ñoäng cô ngaén haïn phuïc vuï cho phuï taûi ngaén haïn Choïn coâng suaát ñoäng cô khi phuï taûi ngaén haïn khoâng ñoåi Choïn coâng suaát ñoäng cô khi phuï taûi ngaén haïn bieán ñoåi V/ Choïn coâng suaát ñoäng cô Cheá ñoä laøm vieäc ngaén haïn laäp laïi: 1.Choïn coâng suaát ñoäng cô khi heä soá ñoùng ñieän töông ñoái cuûa phuï taûi baèng heä soá ñoùng ñieän tieâu chuaån cuûa ñoäng cô. eft = eñc Khi phuï taûi ngaén haïn laäp laïi coù trò soá khoâng ñoåi Khi phuï taûi ngaén haïn laäp laïi coù trò soá bieán ñoåi ñeàu Khi phuï taûi ngaén haïn laäp laïi coù trò soá bieán ñoåi khoâng ñeàu 2.Choïn coâng suaát ñoäng cô khi heä soá ñoùng ñieän töông ñoái cuûa phuï taûi khaùc heä soá ñoùng ñieän tieâu chuaån cuûa ñoäng cô. eft ¹ eñc Qui ñoåi coâng suaát ñònh möùc cuûa ñoäng cô theo heä soá ñoùng ñieän töông ñoái cuûa phuï taûi Qui ñoåi coâng suaát cuûa phuï taûi heä soá ñoùng ñieän tieâu chuaån cuûa ñoäng cô. YEÂU CAÀU : Hieåu döôïc nguyeân nhaân cuûa quaù trình phaùt noùng nguïoäi laïnh vaø caùc cheá ñoä laøm vieäc cuûa ñoäng cô ñieän. Naém vöõng caùc phöông phaùp tính toaùn vaø kieåm nghieäm coâng suaát cuûa ñoäng cô ñieän Choïn ñöôïc ñoäng cô ñieän phuø hôïp vôùi ñieàu kieän phuï taûi cuûa cô caáu saûn suaát yeâu caàu CHÖÔNG V : QUAÙ TRÌNH QUAÙ ÑOÄ TRONG HEÄ THOÁNG TRUYEÀN ÑOÄNG ÑIEÄN I/ Khaùi nieäm vaø nhöõng chuù yù nghieân cöùu quaù trình quaù ñoä trong heä thoáng TÑÑ: Khaùi nieän chung veà quaù trình quaù ñoä trong heä thoáng TÑÑ Nhöõng chuù yù khi nghieân cöùu quaù trình quaù ñoä Traïng thaùi laøm vieäc oån ñònh cuûa heä thoáng TÑÑ II/ quaù trình quaù ñoä cô hoïc khi moment cuûa ñoäng cô Mñc , moment caûn Mc moment quaùn tính cuûa heä thoáng Jht ñeàu laø haèng soá Khi heä thoáng taêng toác ñoä Khi heä thoáng giaûm toác ñoä III/ quaù trình quaù ñoä cô hoïc khi ñaëc tính cô cuûa ñoäng cô laø ñöôøng thaúng, Mc , Jht laø haèng soá : Phöông trình ñaëc tính cô vaø Phöông trình quaù ñoä cuûa ñoäng cô Phöông trình ñaëc tính cô Phöông trình chuyeån ñoäng, Phöông trình quaù ñoä cuûa ñoäng cô Quaù trình quaù ñoä cô hoïc cuûa heä thoáng trong caùc traïng thaùi laøm vieäc khaùc nhau Quaù trình quaù ñoä khi heä thoáng taêng toác ñoä Quaù trình quaù ñoä khi heä thoáng haõm ñoäng naêng Khi moment caûn coù tính theá naêng Khi heä thoáng haï taûi troïng Khi moment caûn coù tính chaát phaûn khaùng Thôøi gian haõm heä thoáng Quaù trình ñaûo chieàu quay baèng phöông phaùp ñaûo chieàu cöïc tính ñieän aùp Khi moment caûn coù tính theá naêng Khi moment caûn coù tính phaûn khaùng Quaù trình chuyeån ñieåm laøm vieäc treân ñaëc tính cô naøy sang laøm vieäc treân ñaëc tính cô khaùc IV/ Quaù trình quaù ñoä cô hoïc khi ñaëc tính cô cuûa ñoäng cô laø ñöôøng thaúng , moment quaùn tính cuûa heä thoáng Jht laø haèng soá, moment caûn Mc bieán thieân theo thôøi gian : 1. Quaù trình quaù ñoä cô hoïc khi heä thoáng coù moment caûn Mc bieán ñoåi ñeàu theo thôøi gian vaø trong moãi chu kyø coù hai giaù trò khoâng ñoåi. 2. Quaù trình quaù ñoä cô hoïc khi heä thoáng coù moment caûn Mc trong moãi chu kyø laøm vieäc coù trò soá bieán ñoåi vôùi nhieàu khoaûng thôøi gian khaùc nhau nhöng trong moãi khoaûng thôøi gian ñoù Mc laø haèng soá ( ñoà thò phuï taûi daïng hình chöõ nhaät khoâng ñeàu). V/ Quaù trình quaù ñoä cô hoïc khi ñaëc tính cô cuûa ñoäng cô laø ñöôøng thaúng , Jht laø haèng soá, moment caûn Mc tæ leä baäc nhaát theo toác ñoä: VI/ khaûo saùt Quaù trình quaù ñoä cô hoïc baèng phöông phaùp ñoà thò vaø ñoà thò giaûi tích: 1. Phöông phaùp tæ leä Khaùi nieäm Khi heä thoáng khôûi ñoäng hay taêng toác ñoä Khi heä thoáng haõm hay giaûm toác ñoä 2. Phöông phaùp dieän tích Khaùi nieäm Caùc böôùc khaûo saùt tính toaùn YEÂU CAÀU : Naém vöõng khaùi nieäm quy luaät cuûa traïng thaùi quaù ñoä Naém vöõng caùc phöông phaùp thoâng duïng Khaûo saùt ñöôïc quaù trình quaù ñoä cô hoïc YEÂU CAÀU CHUNG CUÛA MOÂN CÔ SÔÛ TÑÑ Naém vöõng daïng ñaëc tính cô vaø traïng thaùi laøm vieäc cuûa ñoäng cô ñieän thöôøng duøng trong heä thoáng truyeàn ñoäng ñieän cuûa caùc maùy saûn xuaát Naém vöõng caùc phöông phaùp ñieàu chænh toác ñoä ñoái vôùi caùc loaïi ñoäng cô duøng trong caùc heä thoáng truyeàn ñoäng ñieän thoâng duïng cuûa caùc maùy saûn xuaát . töø ñoù coù theå löïa choïn moät caùch hôïp lyù caùc phöông aùn trang bò ñieän phuø hôïp vôùi yeâu caàu coâng ngheä cuûa caùc maùy saûn xuaát Naém vöõng caùc phöông phaùp khaûo saùt quaù trình quaù ñoä cô hoïc cuûa caùc heä thoáng truyeàn ñoäng ñieän khi thay ñoåi traïng thaùi laøm vieäc töø ñoù coù theå xaây doing ñöôïc ñoà thò phuï taûi chính xaùc cho moät heä thoáng cuï theå Hieåu ñöôïc caùc quaù trình phaùt noùng vaø nguoäi laïnh trong ñoäng cô vôùi caùc cheá ñoä mang taûi khaùc nhau Naém vöõng caùc phöông phaùp kieåm nghieäm vaø löïa choïn coâng suaát ñoäng cô phuø hôïp cho caùc heä thoáng truyeàn ñoäng ñieän cuûa caùc maùy saûn xuaát. PHAÀN A : CÔ SÔÛ LYÙ THUYEÁT CHÖÔNG I : KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN VEÀ TRUYEÀN ÑOÄNG ÑIEÄN I/ Khaùi nieäm vaø phaân loaïi veà heä thoáng truyeàn ñoäng ñieän : 1/ Khaùi nieäm : TÑÑ laø heä thoáng goàm coù caùc thieát bò ñieän cô duøng ñeå truyeàn daãn vaø ñieàu khieån quaù trình chuyeån ñoäng cuûa maùy. Hay TÑÑ laø 1 taäp hôïp goàm caùc thieát bò ñieän, ñieän töø phuïc vuï cho vieäc bieán ñoåi naêng löôïng ñieän cô cuõng nhö truyeàn tín hieäu cho maùy ñeå maùy hoaït ñoäng. 2/ Caáu taïo vaø phaân loaïi : + Caáu taïo : Moät heä thoáng TÑÑ bao goàm 2 phaàn Phaàn löïc laø goàm boä bieán ñoåi vaø heä truyeàn ñoäng. Phaàn ñieàu khieån goàm caùc cô caáu ño löôøng, caùc boä ñieàu chænh, caùc thieát bò ñieàu khieån, caùc boä bieán ñoåi…. Maùy SX Boä bieán ñoåi Ñoäng cô Löôùi Ñieàu khieån Hình 1 : Theå hieän caáu taïo cuûa heä truyeàn ñoäng + Phaân loaïi : Truyeàn ñoäng khoâng ñieàu chænh : Ñoäng cô ñöôïc noái tröïc tieáp vaøo löôùi. Truyeàn ñoäng coù ñieàu chænh : Tuøy thuoäc vaøo yeâu caàu maø heä thoáng caàn ñieàu chænh veà toác ñoä , Moment, thay ñoåi vò trí. Ngoaøi ra coøn coù heä truyeàn ñoäng ñieàu khieån baèng soá, ñieàu khieån baèng chöông trình. II/ Khaùi nieäm veà ñaëc tính cô : Ñaëc tính cô cuûa ñoäng cô laø quan heä giöõa toác ñoä quay vaø Moment cuûa ñoäng cô. + Coù 2 loaïi ñaëc tính cô : Ñaëc tính cô töï nhieân : Laø khi ñoù ñoäng cô ñöôïc laøm vieäc ôû cheá ñoä ñònh möùc. Treân ñaëc tính töï nhieân thì öùng vôùi ñieåm moment ñònh möùc thì giaù trò seõ ñaït toác ñoä ñònh möùc. Ñaëc tính cô nhaân taïo : Laø khi ñoù ñoäng cô laøm vieäc ôû cheá ñoä coù 1 trong nhöõng thoâng soá cuûa ñoäng cô bò thay ñoåi hoaëc ñöôïc noái theâm caùc ñieän trôû vaø ñieän khaùng vaøo ñoäng cô. Ñeå ñaùnh giaù vaø so saùnh caùc ñaëc tính cô ngöôøi ta ñöa ra khaùi nieäm ñoä cöùng cuûa ñaëc tính cô. * Ñoä cöùng cuûa ñaëc tính ñöôïc kí hieäu : b b = b lôùn : Ñaëc tính cô cöùng nghóa laø Moment thay ñoåi trong phaïm vi roäng. b nhoû : Ñaëc tính cô meàm nghóa laø toác ñoä seõ thay ñoåi theo moment. b à ¥ : Ñaëc tính cô tuyeät ñoái cöùng w 3 Dn1 2 Dn2 DM 1 M Ñaëc tính cô meàm. Ñaëc tính cô cöùng. Ñaëc tính cô tuyeät ñoái cöùng. III/ Moment taùc ñoäng trong TÑÑ : Trong heä thoáng TÑÑ thì ñöôïc taùc ñoäng bôûi caùc moment sau : Moment ñoäng cô Mñ : Laø moment quay do ñoäng cô taïo neân laøm chuyeån ñoäng heä thoáng. Moment caûn Mc : Laø moment caûn cuûa taûi, noù phuï thuoäc vaøo tính chaát phuï taûi cuûa maùy SX. Giaû thieát moment quaùn tính cuûa heä thoáng TÑÑ laø J vaø toác ñoä quay cuûa heä thoáng laø w thì coù ñöôïc phöông trình cô baûn cuûa heä thoáng TÑÑ. Mñ - Mc = @ Neáu moment quaùn tính khoâng ñoåi : Mñ - Mc = J Mñ > Mc : thì > 0 à Ñoäng cô taêng toác. Mñ < Mc : thì < 0 à Ñoäng cô giaûm toác. Mñ = Mc : thì = 0 à Ñoäng cô laøm vieäc ôû cheá ñoä xaùc laäp vaø coù toác ñoä quay khoâng ñoåi. @ Coøn neáu vaät quay vôùi toác ñoä n (Voøng/phuùt) thì : w = è w = * Töø ñoù coù theå vieát phöông trình cô baûn cuûa heä thoáng nhö sau : Mñ - Mc = J IV/ Quy ñoåi caùc khaâu cô khí trong heä thoáng TÑÑ : Trong heä thoáng TÑÑ coù raát nhieàu khaâu khaùc nhau, moãi khaâu coù nhieàu phaàn töû khaùc nhau veà toác ñoä quay, veà tính chaát. Do vaäy, ñeå heä truyeàn ñoäng ñöôïc thuaän tieän thì phaûi tieán haønh thay ñoåi, quy ñoåi chuùng veà traïng thaùi töông ñöông. Khi tieán haønh quy ñoåi thì phaûi ñaûm baûo thoûa maõn caùc ñieàu kieän : Ñieàu kieän thöù I : Naêng löôïng cuûa phaàn töû quy ñoåi hay naêng löôïng cuûa heä thoáng tröôùc vaø sau khi quy ñoåi phaûi baèng nhau. Ñaây chính laø vieäc baûo toaøn naêng löôïng. Ñieàu kieän thöù II : Heä thoáng phaûi ñöôïc giaû thieát laø tuyeät ñoái cöùng coù nghóa laø trong heä thoáng khoâng coù phaàn töû ñaøn hoài hay khe hôû khoâng khí treân ñöôøng truyeàn naêng löôïng. * Nhöõng ñaïi löôïng ñöôïc quy ñoåi trong heä thoáng thöôøng goàm : Löïc (F) Moment (M) Moment quaùn tính (J). Khoái quaùn tính (m) 1. Tính quy ñoåi moment taïi boä phaän laøm vieäc (Mlv) thaønh Moment caûn (Mc) ñaët treân truïc ñoäng cô : Mlv * = Plv Mc = = PÑ = h à PÑ = à Mc = Mlv = Mlv + Trong ñoù : - i laø tyû soá truyeàn = 2/ Tính qui ñoåi löïc phuï taûi taïi boä phaän laøm vieäc (Flv) thaønh moment caûn (Mc) ñaët treân caàu truïc : Plv = Flv * Vlv PÑ = Mc PÑ = à Mc = * 9,55 Vlv = * Rt è Mc = + Trong ñoù : Rt : baùn kính truïc - i laø tyû soá truyeàn = * Bieåu thöùc treân chæ ñuùng vôùi tröôøng hôïp naâng taûi. * Khi haï taûi thì ñöôïc qui ñoåi : Mc = 9,55 3/ Tính qui ñoåi moment quaùn tính cuûa boä phaän laøm vieäc Jlv ñoái vôùi truïc quay cuûa noù thaønh Jqñ ñoái vôùi truïc ñoäng cô : MÑ - Mc = Jqñ = JÑ + Jlv + Jtq * Khi qui ñoåi thì söû duïng thaønh phaàn baûo toaøn naêng löôïng Wñlv = Jlv Wñ = Jqñ Wñlv = Wñ è Jqñ = Jlv è Jqñ = - i laø tyû soá truyeàn = 4/ Tính qui ñoåi khoái löôïng cuûa taûi (mlv) thaønh Jqñ cuûa ñoäng cô : Wñlv = mlv * V 2lv Wñ = Jqñ Jqñ = (9,55)2 = (9,55)2 mlv Ñoái vôùi toaøn heä thoáng : J = JÑ + ip = CHÖÔNG II : ÑAËC TÍNH CÔ CUÛA ÑOÄNG CÔ ÑIEÄN I/ Khaùi nieäm chung : Ñaëc tính cô laø moái quan heä giöõa toác ñoä vaø moment cuûa ñoäng cô. n = f(M) hay M = f (n) Ngoaøi ra ñoái vôùi ñoäng cô DC coøn coù 1 loaïi nöõa. Ñoù laø ñöôøng ñaëc tính cô ñieän bieåu dieãn moái quan heä giöõa toác ñoä vaø doøng ñieän trong maïch ñoäng cô. n = f(I) hay I = f (n) Coù 2 loaïi ñaëc tính cô : Ñaëc tính nhaân taïo vaø ñaëc tính töï nhieân. Ñeå ñôn giaûn thuaän tieän trong tính toaùn, ngöôøi ta coù theå duøng trong heä töông ñoái. Muoán bieåu dieãn döôùi daïng cuûa heä ñôn vò töông ñoái , ngöôøi ta laáy giaù trò thöïc chia cho giaù trò ñònh möùc cuûa tham soá töông öùng. Caùc giaù trò ñònh möùc : Uñm, Iñm, Wñm, Mñm, nñm, fñm …. Caùc giaù trò töông ñoái :U*, I*, W*, M* , n *,f* … U* = hay U*% = 100% I* = M* = n* = R* = * Trò soá giaù trò Rcb : ÔÛ ñoäng cô DC : Rcb = ÔÛ ñoäng cô khoâng ñoàng boä : Ñieän khaùng cuûa moãi pha raát nhoû so vôùi toång trôû ñònh möùc neân coù theå coi gaàn ñuùng. R2cb = Z2cb Khi maïch roto ñaáu sao : R2cb = E2nm : suaát ñieän ñoäng cuûa Roto I2ñm : Doøng ñònh möùc cuûa roto Khi maïch Roto ñaáu tam giaùc : R2cbD = 1/2 R2cbU II/ Ñaëc tính cô ñoái vôùi ñoäng cô DC : 1/ Ñoäng cô DC kích töø ñoäc laäp : + Thaønh laäp phöông trình ñaëc tính cô : * Phöông trình caân baèng söùc ñieän ñoäng treân phaàn öùng cuûa ñoäng cô : U = E + RSI RS = Rö + Rf è E = U - (Rö + Rf)I + Maët khaùc : E = CEfn CE = - CE heä soá caáu taïo cuûa ñoäng cô. - N soá thanh daãn taùc duïng leân phaàn öùng cuûa ñoäng cô. - a soá ñoâi maïch nhaùnh song song. è n = Ñaây chính laø ñaëc tính cô ñieän cuûa ñoäng. Ñöôøng bieåu dieãn moái quan heä giöõa toác ñoä vaø doøng phaàn öùng. - Beân caïnh ñoù : Moment ñieän töø do ñoäng cô sinh ra ñöôïc xaùc ñònh. M = CMfI - CM heä soá moment cuûa ñoäng cô CM = è I = Laáy giaù trò I theá vaøo ñaëc tính cô ñieän thì seõ coù ñöôïc phöông trình ñaëc tính cô cuûa ñoäng cô : n = n = Caùch veõ ñaëc tính cô : * Ñaëc tính cô töï nhieân Khi veõ ñaëc tính cô töï nhieân thì caàn xaùc ñònh 2 ñieåm. Vì qua 2 ñieåm coù theå veõ ñöôïc 1 ñöôøng thaúng. Ñieåm 1 : Xaùc ñònh toác ñoä khoâng taûi lyù töôûng. n = hay n = è Toác ñoä khoâng taûi : no = Khi ñoäng cô laøm vieäc ôû ñaëc tính cô töï nhieân thì toác ñoä n chính laø toác ñoä ñònh möùc. n = nñm = - Laäp tyû soá : = + Vaäy : no = nñm @ Do vaäy ñieåm 1 caàn xaùc ñònh : A(0,no) Ñieåm 2 : Xaùc ñònh ñieåm taïi ñoù giaù trò toác ñoä vaø moment ñaït traïng thaùi ñònh möùc:B (Mñm,nñm) Töø coâng thöùc treân coù theå suy ra ñöôïc giaù trò cuûa nñm, * Coøn giaù trò cuûa moment ñònh möùc P = M * w = M èM = 9,55 è Mñm = 9,55 Keát luaän : Töø 2 ñieåm A(0,no) vaø B(Mñm,nñm) thì xaùc ñònh ñöôïc ñöôøng ñaëc tính cô töï nhieân. * Giaù trò cuûa Rö : Rö = * Ñoä cöùng cuûa ñaëc tính cô : bTN = = - * Veõ ñaëc tính nhaân taïo baèng caùch theâm ñieän trôû phuï : Cuõng töông nhö khi veõ ñaëc tính töï nhieân thì phaûi xaùc ñònh 2 ñieåm. Ñieåm 1 : Xaùc ñònh toác ñoä khoâng taûi lyù töôûng no = - Vaäy : A(0,no) Ñieåm 2 : Xaùc ñònh ñieåm maø taïi ñoù giaù trò ñaït traïng thaùi ñònh möùc cuûa ñoäng cô. nnt = nTN = + Laäp tyû soá : ènnt = nTN * Vaäy ñieåm 2 : B (Iñm,nnt) Töø ñieåm A,B xaùc ñònh ñöôïc ñöôøng ñaëc tính cô nhaân taïo cuûa ñoäng cô. 2/ Ñoäng cô DC kích töø noái tieáp : + Phöông trình ñaëc tính cô : kt E I + Phöông trình caân baèng ñieän aùp : U = RSI + E RS = Rö + Rf + Rk E = CEfn à n = + Moment ñöôïc tính bôûi : M = CMIf - Neáu f = CI M = CMkI2 I = è n = * Do ñoù haøm toác ñoä coù daïng Hyperbol @ Caùch veõ ñöôøng ñaëc tính cô : - Ñaëc tính töï nhieân : Döïa vaøo ñöôøng ñaëc tính vaïn naêng choïn tuøy yù caùc giaù trò doøng I%. Döïa vaøo ñöôøng U% = j(I%) vaø M% = d(I%) ñeå xaùc ñònh caùc giaù trò M% vaø n% töông öùng. Sau ñoù tính caùc giaù trò n, I, M xaùc thöïc bôûi coâng thöùc. Ii% = Mi% = ni% = + Laäp baûng giaù trò : n n1 n2 n3 n4 …. ….. nn I I1 I2 I3 I4 …. …. In M M1 M2 M3 M4 …. …. Mn - Döïa vaøo caùc giaù trò trong baûng veõ ñöôïc ñöôøng ñaëc tính töï nhieân cuûa ñoäng cô. - Ñaëc tính nhaân taïo : Cuõng töông töï nhö caùch veõ ñaëc tính töï nhieân. ñaëc tính luùc naøy coøn coù söï aûnh höôûng bôûi giaù trò ñieän trôû ñöôïc noái theâm vaøo. @ Treân ñaëc tính töï nhieân : nTN = @ Khi theâm ñieän trôû phuï Rt nNT = @ Choïn I coá ñònh, laäp tyû soá = Roài töông töï laäp baûng giaù trò nhö ôû ñaëc tính töï nhieân. Döïa vaøo baûng giaù trò veõ ñöôïc ñöôøng ñaëc tính nhaân taïo. 3/ Caùc tham soá aûnh höôûng ñeán ñaëctính cô cuûa ñoäng cô : Töø phöông trình ñaëc tính cô hay ñaëc tính toác ñoä cuûa ñoäng cô : n = n = # Cho thaáy ñöôïc ñöôøng ñaëc tính cuûa ñoäng cô phuï thuoäc vaøo 3 yeáu toá : Ñieän trôû, ñieän aùp vaø töø thoâng. + Aûnh höôûng cuûa ñieän trôû Rf treân maïch phaàn öùng : # ÔÛ ñaëc tính töï nhieân : n = # ÔÛ ñaëc tính nhaân taïo : n = - Töø ñoù cho thaáy khi thay ñoåi ñieän trôû trong maïch phaàn öùng thì toác ñoä khoâng taûi lyù töôûng laø : no = - Coøn toác ñoä doác hay ñoä bieán thieân toác ñoä Dn Dn = Luùc ñoù ñöôøng ñaëc tính ñöôïc thay ñoåi thì coù ñoä cöùng meàm hôn. Ñieàu ñoù coù nghóa laø ñoä doác tyû leä nghòch vôùi ñoä cöùng. + AÛnh höôûng cuûa ñoä ñieän aùp nguoàn vaøo phaàn öùng : Khi thay ñoåi ñieän aùp nguoàn thì toác ñoä khoâng taûi lyù töôûng no thay ñoåi, coøn ñoä doác thì giöõ coá ñònh khoâng ñoåi. n = - Töø ñoù cho thaáy khi thay ñoåi ñieän aùp nguoàn thì ñaëc tính cô nhaän ñöôïc laø ñöôøng thaúng song song vôùi ñöôøng ñaëc tính cô töï nhieân. I n no no1 no2 TN NT1 NT2 +Aûnh höôûng cuûa töø thoâng : - Töø thoâng thay ñoåi thì giaù trò toác ñoä cuõng thay ñoåi n = - Do vaäy khi f = Var à n = Var. Luùc naøy caû toác ñoä khoâng taûi laãn ñoä doác cuûa ñöôøng ñaëc tính ñaàu thay ñoåi. + Chuù yù : Khi thay ñoåi f thì thoâng thöôøng ngöôøi ta coù khuynh höôùng giaûm töø thoâng vì khi tính toaùn nhaø cheá taïo thöôøng choïn töø thoâng ñònh möùc fñm laø töø thoâng baûo hoøa. Khoâng ñöôïc giaûm töø thoâng quaù thaáp vì luùc ñoù seõ aûnh höôûng ñeán keát caáu maùy. f giaûm à n taêng maø Inm coá ñònh à M giaûm. II/ Ñaëc tính cô cuûa ñoäng cô khoâng ñoàng boä ba pha : 1/ Phöông trình ñaëc tính : I1 Doøng chaïy trong Stator I2 Doøng töø hoùa I2' Doøng Roto ñaõ qui ñoåi veà Stator I2' = kII2 * kI heä soá qui ñoåi doøng kI = E2 suaát ñieän ñoäng ñònh möùc cuûa Roto U1 Ñieän aùp daây ñònh möùc cuûa nguoàn kE = - s heä soá tröôït. s = - no toác ñoä töø tröôøng = 60f/p - n toác ñoä quay. X'2 = kx * X2 R'2 = kR * R2 Kx = kR = kEkI - Töø taát caû caùc coâng thöùc treân : I'2 = Phöông trình treân chính laø phöông trình ñaëc tính toác ñoä cuûa ñoäng cô. @ Phöông trình ñaëc tính cô thì ñöôïc thaønh laäp thì : - Coâng suaát ñieän töø chuyeån töø Stator sang Rotor : P12 = Mñt Pcô = Mcô è DPcu = P12 - Pcô = M DPcu2 = 3I'2R'2 = M èM = hay M = - Ñoù chính laø phöông trình ñaëc tính cô. Muoán veõ ñaëc tính cô thì chæ coù moät phöông phaùp ñoù laø veõ töøng ñieåm roài noái laïi. Mt giaù trò moment lôùn nhaát goïi laø moment tôùi haïn. St heä soá tröôït öùng vôùi Mt Laáy = 0 èMt, St Mt = ± St = ± + Trong ñoù : Xn = X1 + X'2 " + " öùng vôùi traïng thaùi ñoäng cô. " - " öùng vôùi traïng thaùi maùy phaùt. - Thoâng thöôøng khi tính toaùn ngöôøi ta söû duïng phöông phaùp gaàn ñuùng. M = + Trong ñoù : = - Khi ñieän trôû khoâng ñaùng keå so vôùi ñieän khaùng : St = ; Mt = M = - Khi R1 » R2 è e » st à M = = à St = à St » Sñm [ lM ± ] - lM heä soá tôùi haïn lM = Mñm = 9550 Sñm = 2/ Caùc tham soá aûnh höôûng ñeán ñaëc tính cô : Töø phöông trình ñaëc tính treân chæ coù 2 giaù trò St, Mt laø gaây aûnh höôûng ñeán ñaëc tính, maø 2 giaù trò ñoù laïi phuï thuoäc vaøo caùc tham soá khaùc. a/ AÛnh höôûng cuûa ñieän aùp nguoàn : Khi ñieän aùp ñaët vaøo cuoän daây Stator cuûa ñoäng cô giaûm ñi, caùc thoâng soá khaùc giöõ nguyeân thì chæ coù giaù trò moment tôùi haïn Mt thay ñoåi vaø do ñoù giaù trò moment M cuûa ñoäng cô seõ bò giaûm ñi theo tyû leä baäc 2 so vôùi möùc ñoä giaûm ñieän aùp. Ñieàu naøy laøm cho khaû naêng mang taûi cuûa ñoäng cô giaûm ñi, ñöôøng ñaëc tính thu heïp laïi. Do ñoù ñoä doác cuûa ñöôøng ñaëc tính giaûm ñi vì b giaûm. Mt = à M = à M = à dM = dS n = no (1 - S) àdn = - nods à dM = - S St M3 M2 M1 b = = - M b/ AÛnh höôûng cuûa ñieän trôû vaøo ñieän khaùng treân Stator : Khi cho theâm ñieän trôû vaøo stator seõ laøm cho heä soá tröôït giaûm xuoáng. St = Mt = + Khi coù ñieän trôû vaø ñieän khaùng St = Mt = + Töø ñoù cho thaáy khi theân ñieän trôû vaø ñieän khaùng vaøo stator thì moment ñoäng cô cuõng giaûm à khaû naêng mang taûi cuûa ñoäng cô khoâng cao. c/ AÛnh höôûng cuûa ñieän trôû treân maïch Roto : Tröôøng hôïp naøy chæ xaûy ra ñoái vôùi ñoäng cô Roto daây quaán. * Khi theâm ñieän trôû tr6en maïch Roto : St = Do ñoù heä soá tröôït ñöôïc taêng leân, coøn ñoái vôùi moment tôùi haïn Mt khoâng phuï thuoäc vaøo R2f neân moment M cuûa ñoäng cô giöõ nguyeân khoâng thay ñoåi. Tuy nhieân trong khoaûng 0 < St < 1 khi Rf taêng thì moment ngaén maïch cuûa ñoäng cô taêng leân. Vôùi giaù trò Rf thích hôïp, st = 1 thì moment ngaén maïch cuûa ñoäng cô ñaït giaù trò cöïc ñaïi. Neáu Rf taêng quaù cao, st > 1 thì moment ngaén maïch giaûm xuoáng. Do ñoù khi taêng Rf trong maïch Roto thì seõ laøm taêng moment khôûi ñoäng cuûa ñoäng cô. Nhöng neáu taêng leân quaù giôùi haïn thì doøng trong maïch Roto giaûm ñi. Ñieàu ñoù seõ laøm giaûm coâng suaát ñieän töø cuûa ñoäng cô vaø moment ñieän töø cuûa ñoäng cô seõ giaûm theo. CHÖÔNG III ÑIEÀU CHÆNH TOÁC ÑOÄ TRONG TRUYEÀN ÑOÄNG ÑIEÄN I. Khaùi nieäm: -Ñeå ñieàu chænh toác ñoä thì chuùng ta ñieàu chænh tyû soá truyeàn (cô khí) maø toác ñoä cuûa ñoäng cô nhö cuõ. -Ñieàu chænh toác ñoä cuûa ñoäng cô ñieän chính laø taïo ra caùc ñaëc tính cô cuûa phuï taûi vôùi toác ñoä mong muoán. II. Caùc chæ tieâu choïn löïa phöông phaùp ñieàu chænh -Ñoä cöùng cuûa ÑTC ñieàu chænh: -Ñoä baèng phaúng khi ñieàu chænh (ñoä eâm khi ñieàu chænh, ñoä tónh) -Ñoä cöùng ñaùnh giaù bôûi 2 caáp toác ñoä keà nhau. j = » 1 [1] -Vôùi maét thöôøng khoâng phaân bieät ñöôïc neáu j ¹ 1 nhieàu, thì ngöôøi ta goïi laø ñieàu chænh thoâ, nhaûy caáp. -Phaïm vi ñieàu chænh: Laø tyû soá giöõa toác ñoä lôùn nhaát vaø toác ñoä beù nhaát maø phöông phaùp ñieàu chænh ñoù coù theå thoûa maõn ñöôïc D = * Höôùng ñieàu chænh: Noùi leân phöông phaùp ñieàu chænh ñoù, noù seõ cho chuùng ta toác ñoä môùi, seõ lôùn hôn, hoaëc nhoû hôn toác ñoä cô baûn khi ñoäng cô laøm vieäc treân ñöôøng ñaëc tính töï nhieân. * Tính kinh teá cuûa phöông phaùp ñieàu chænh: Giaù thaønh ; hieäu suaát ñoäng cô cao hoaëc thaáp Phöông aùn ñieàu chænh ñôn giaûn hoaëc phöùc taïp vaø deã thay theá. III. ÑIEÀU CHÆNH TOÁC ÑOÄ CUÛA ÑOÄNG CÔ ÑIEÄN MOÄT CHIEÀU. Töø phöông trình cô baûn vaø sô ñoà nguyeân lyù cuûa ñoäng cô ñieän n = Ta thaáy coù caùc phöông phaùp coù theå laøm thay ñoåi toác ñoä ñoäng cô : Thay ñoåi trò soá ñieän trôû phuï trong maïch phaàn öùng ñoäng cô Thay ñoåi töø thoâng kích thích cuûa ñoäng cô. (Thay ñoåi Rfk hoaëc thay ñoåi Ikt baèng nguoàn rieâng). Thay ñoåi ñieän aùp nguoàn cung caáp cho phaàn öùng cuûa ñoäng cô. Thay ñoåi sô ñoà ñaáu daây nguyeân lyù (sô ñoà reõ maïch phaàn öùng ñoäng cô). Thöïc chaát cuûa phöông phaùp naøy ñoù laø söï thay ñoåi coù tính chaát toång hôïp caùc giaù trò ñieän trôû phuï trong maïch laøm vieäc cuûa ñoäng cô. ÔÛ ñaây chæ xem xeùt treân cô sôû caùc chæ tieâu ñieàu chænh toác ñoä ñoái vôùi töøng phöông phaùp cuï theå. 1. Ñieàu chænh toác ñoä baèng phöông phaùp thay ñoåi ñieän trôû phuï noái tieáp trong maïch phaàn öùng cuûa ñoäng cô. Töø daïng ñaëc tính cô vôùi 3 giaù trò ñieän trôû phuï khaùc nhau: Rf = 0 : ñaëc tính töï nhieân Rf1 > Rf : ñaëc tính nhaân taïo 1 Rf2 > Rf1 : ñaëc tính nhaân taïo 2 H.III.4. Daïng ñaëc tính cô Rf < Rf1 < Rf2 Mc1 : Phuï taûi quaït gioù Mc2 : Phuï taûi maùy phaùt cho ñieän trôû Mc3 : Phuï taûi theá naêng. v1 no Rf = 0 Rf1 Mc1 Mc2 Rf2 Mc3 Iö Cho nhaän xeùt nhö sau: Phaïm vi ñieàu chænh D phuï thuoäc vaøo daïng vaø giaù trò cuûa phuï taûi. Ñaëc tính cô khí ñieàu chænh meàm hôn ñaëc tính cô töï nhieân, giaù trò ñieän trôû phuï Rf caøng lôùn thì b caøng giaûm, vaø ñoä oån ñònh toác ñoä cuûa heä thoáng caøng keùm ñi. Chæ ñieàu ñöôïc nhöõng toác ñoä döôùi toác ñoä cô baûn. Ñoä baèng phaúng K khi ñieàu chænh keùm vì khoù thay ñoåi giaù trò ñieän trôû phuï moät caùch voâ caáp. Toån hao naêng löôïng lôùn vì doøng ñieän trong maïch phaàn öùng coù giaù trò lôùn, thieát bò coàng keành, coù khoái löôïng lôùn, giaù thaønh thieát bò cao neân voán ñaàu tö cao. .2 Ñieàu chænh toác ñoä baèng phöông phaùp giaûm töø thoâng kích thích. n Mc1 Mc2 F2 < F1 < Fñm F1 < Fñm Fñm M H.III.5 Hoï ñaëc tính cô khi ñieàu chænh toác ñoä baèng giaûm töø thoâng. Daïng ñaëc tính cô vôùi caùc loaïi phuï taûi khaùc nhau. Nhaän xeùt phöông phaùp. Phaïm vò ñieàu chænh D phuï thuoäc vaøo daïng phuï taûi vaø caû giaù trò phuï taûi. Ngoaøi ra D coøn phuï thuoäc caû vaøo caùc yeáu toá veà ñoä beàn cô khí, quaù trình phaùt nhieät do doøng ñieän phaàn öùng taêng laøm xaáu quaù trình ñaûo chieàu, thoâng thöôøng D coù giôùi haïn heïp. Ñoä cöùng b giaûm nhanh khi ñieàu chænh vaø thöôøng nhoû hôn b töï nhieân, gaây neân söï haïn cheá phaïm vi ñieàu chænh D. Coù theå vaø thöôøng duøng ñeå ñieàu chænh toác ñoä treân toác ñoä cô baûn. Ñoä baèng phaúng K khaù cao vì ñieän trôû ñieàu chænh Rkt coù coâng suaát nhoû, chæ duøng ñieàu chænh doøng kích töø neân deã daøng trong vieäc thay ñoåi trò soá ñieän trôû cuûa moãi caáp ñieàu chænh. Toån hao naêng löôïng ít, thieát bò coù kích thöôùc nhoû, voán ñaàu tö thaáp. .3. Ñieàu chænh toác ñoä baèng phöông phaùp reõ maïch phaàn öùng. Daïng ñaëc tính cô vôùi caùc loaïi phuï taûi khaùc nhau. Nhaän xeùt phöông phaùp: phöông phaùp phöùc taïp vì thöôøng phaûi ñieàu chænh ñoàng thôøi caû Rf vaø Rs trong maïch phaàn öùng. Toån hao naêng löôïng lôùn. Coù theå taïo ra nhöõng ñöôøng ñaëc tính coù toác ñoä thaáp nhöng coù ñoä cöùng b töông ñoái cao, maëc duø vaãn nhoû hôn ñoä cöùng b trong ñaëc tính töï nhieân. Thöôøng duøng cho caùc heä thoáng coù yeâu caáu döøng chính xaùc. 4. Ñieàu chænh toác ñoä baèng phöông phaùp thay ñoåi ñieän aùp nguoàn cung caáp. Daïng ñaëc tính cô toång quaùt vôùi caùc loaïi phuï taûi khaùc nhau. Nhaän xeùt phöông phaùp toång quaùt: Ñeå thay ñoåi ñieän aùp ñaët leân phaàn öùng ñoäng cô coù theå duøng caùc boä nguoàn coù ñieàu chænh . Heä thoáng maùy phaùt ñoäng cô. Caùc boä chænh löu coù khoáng cheá. Caùc boä khueách ñaïi töø coù van moät chieàu . . . Chæ ñieàu chænh döôùi toác ñoä cô baûn vaø coù theå ñaûo chieàu quay ñoäng cô nheï nhaøng. Ñoä cöùng ñaëc tính cô töông ñoái cao, coù khaû naêng taïo ra ñaëc tính cô coù ñoä cöùng tuyeät ñoái cöùng neáu duøng caùc khaâu phaûn hoài. Phöông phaùp coù theå naâng cao chaát löôïng trong ñieàu chænh vaø môû roäng phaïm vi ñieàu chænh nhôø caùc heä thoáng phaùt trieån nhaèm oån ñònh hoùa toác ñoä. Ñaây laø phöông phaùp phoå bieán trong caùc heä thoáng truyeàn ñoäng ñieän hieän ñaïi. III.MOÄT SOÁ HEÄ THOÁNG THOÂNG DUÏNG ÑEÅ MÔÛ ROÄNG PHAÏM VI ÑIEÀU CHÆNH VAØ NAÂNG CAO CHAÁT LÖÔÏNG TOÁC ÑOÄ ÑOÁI VÔÙI ÑOÄNG CÔ ÑIEÄN MOÄT CHIEÀU : 1. Heä thoáng maùy phaùt ñoäng cô coù maùy phaùt kích töø ñoäc laäp. 2. Heä thoáng maùy phaùt ñoäng cô coù maùy ñieän khueách ñaïi töï kích. 3. Heä thoáng maùy phaùt ñoäng cô coù maùy ñieän khuyeách ñaïi töø tröôøng ngang : 4. Heä thoáng maùy phaùt ñoäng cô coù ñaëc tính maùy xuùc : 5. ñieàu chænh toác ñoä ñoäng cô baèng caùc heä thoáng coù khueách ñaïi töø. 6. Ñieàu chænh toác ñoä ñoäng cô baèng caùc heä thoáng chænh löu coù ñieàu khieån : 7. Ñieàu chænh toác ñoä ñoäng cô baèng boä bieán taàn (nghòch löu) : IV. Ñieàu chænh toác ñoä ñoäng cô khoâng ñoàng boä: 1. Ñieàu chænh toác ñoä ñoäng cô khoâng ñoàng boä baèng cuoän khaùng baõo hoøa. * Töø caùc bieåu thöùc : Mt = St = R2' /Xn * Ta thaáy raèng neáu theâm ñieän khaùng phuï vaøo maïch Stator ta seõ coù : Mt = St = Nhö vaäy , khi tha ñoåi trò soá ñieän khaùng phuï (Xf) seõ laøm giaù trò moment tôùii haïn vaø ñoä tröôït tôùi haïn cuûa ñoäng cô ñeàu thay ñoåi vaø nhôø ñoù laøm thay ñoåi toác ñoä cuûa ñoäng cô. Ñeå coù theå thay ñoåi trò soá ñieän khaùng phuï trong 1 phaïm vi roäng vaø baèng phaúng ngöôøi ta söû duïng caùc cuoän khaùng baûo hoøa. 2. Ñieàu chænh toác ñoä ñoäng cô baèng caùch thay ñoåi soá ñoâi cöïc töø. no = vaø n = no (1 – S) Khi thay ñoåi soá ñoâi cöïc töø p seõ laøm no thay ñoåi vaø do ñoù seõ laøm thay ñoåi toác ñoä ñoäng cô n. Muoán thay ñoûi soá ñoâi cöïc P ngöôøi ta thay ñoåi caùch noái trong cuoän daây stator cuûa ñoäng cô. Thöïc chaát laø laøm thay ñoåi chieàu doøng ñieän ñi trong caùc boái daây cuûa moãi pha Stator ñoäng cô a/ Ñoåi noái töø hình sao 8 cöïc (Hình Y vôùi p = 4) sang hình Y 4 cöïc vôùi p = 2 : + Ta coù : - Toác ñoä ñoäng cô : noy4 = 2noy8 - Moment sinh ra cuûa ñoäng cô : My4 = * Coâng suaát cuûa ñoäng khoâng thay ñoåi Py8 = Py4 b/ Ñoåi noái töø hình sao 8 cöïc sang hình sao keùp 4 cöïc : Ta coù : Toác ñoä cuûa ñoäng cô : noyy4 = 2noy8 Moment ñoäng cô M2y4 = My8 Coâng suaát cuûa ñoäng cô Pyy4 = 2Py8 Do ñoù, phöông phaùp naøy thöôøng duøng cho heä thoáng truyeàn ñoäng coù yeâu caàu moment laø haèng soá trong quaù trình ñieàu chænh toác ñoä. c/ Ñoåi noái töø ñaáu hình Y keùp (hình 2Y vôùi p = 2) sanh ñaáu hình tam giaùc 8 cöïc (hình tam giaùc vôùi p = 4): + Ta coù : CosjYY = CosjD - Ta seõ coù : PYY = 2/ * PD = 1,15 PD - Toác ñoä ñoäng cô seõ laø : noYY4 = 2noD8 - Moment ñoäng cô, trong tröôøng hôïp neáu coi PYY » PD : MYY = 1/2 MD 3/ Ñieàu chænh toác ñoä ñoäng cô baèng phöông phaùp thay ñoåi taàn soá nguoàn cung caáp : 4/ Ñieàu chænh toác ñoä ñoäng cô khoâng ñoàng boä baèng phöông phaùp xung : CHÖÔNG IV : CHOÏN COÂNG SUAÁT ÑOÄNG CÔ ÑIEÄN I/ Khaùi nieäm : Neáu ta choïn Pñc < Pyc thì ñoäng cô seõ bò quaù taûi, noùng , tuoåi thoï giaûm. Neáu quaù taûi lôùn thì ñoäng cô seõ bò chaùy. Neáu ta choïn Pñc > Pyc thì ñoäng cô seõ bò non taûi hieäu suaát thaáp…. II/ Phaân loaïi cheá ñoä laøm vieäc cuûa ñoäng cô : Cheá ñoä laøm vieäc daøi haïn. Cheá ñoä laøm vieäc ngaén haïn. Cheá ñoä ngaén haïn laëp laïi. III/ Caùc phöông phaùp choïn coâng suaát ñoäng cô : Kieåm tra ñieàu kieän phaùt noùng 1/ Moment ñaêng trò : Mñt = 2/ Coâng suaát ñaúng trò : Ta coù P = Mn/ 9550 Hay : Pñt = 3/ Doøng ñieän ñaúng trò : Iñt = 4/ Heä soá ñoùng ñieän töông ñoái : e% = III/ Choïn coâng suaát ñoäng cô ôû cheá ñoä daøi haïn : 1/ Ñoäng cô coù phuï taûi daøi haïn khoâng ñoåi : - Döïa vaøo soå tay kyõ thuaät choïn ñoäng cô coù coâng suaát thoûa maõn ñieàu kieän sau : Pñm ³ Pc + Ta choïn : Pñm = (1,1 - 1,2)Pc 2/ Choïn ñoäng cô cho phuï taûi daøi haïn bieán ñoåi : Trong tröôøng hôïp naøy ñoäng cô ñöôïc ñoùng ñieän trong thôøi gia daøi,nhöng trong thôøi gian ñoù phuï taûi cuûa ñoäng cô luoân bieán ñoåi. Ñoái vôùi cheá ñoä laøm vieäc naøy vieäc tính toaùn ñeå choïn coâng suaát ñoäng cô ñöôïc kieåm tra theo 2 ñieàu kieän phaùt noùng vaø quaù taûi. IV/ Choïn coâng suaát ñoäng cô laøm vieäc ôû cheá ñoä ngaén haïn : 1/ Choïn coâng suaát ñoäng cô daøi haïn phuïc vuï cho phuï taûi ngaén haïn: * Choïn ñoäng cô phaûi thoûa maõn ñieàu kieän sau : Pñm ³ Pcn/ e + Trong ñoù : - e laø heä soá quaù taûi cô khí : e = Icn/Iñm = Pcn/Pñm 2/ Choïn coâng suaát ñoäng cô ngaén haïn phuïc vuï cho phuï taûi ngaén haïn: a/ Choïn coâng suaát ñoäng cô khi phuï taûi ngaén haïn khoâng ñoåi : + Ta choïn ñoäng cô coù coâng suaát thoûa maõn ñieàu kieän : Pñm ³ Pcn * Thöôøng choïn : Pñm = (1,1 -1,2)Pcn b/ Choïn coâng suaát ñoäng cô khi phuï taûi ngaén haïn bieán ñoåi : * Ñoäng cô ñöôïc choïn phaûi thoûa maõn ñieàu kieän sau : Pñm ³ Pñt * Thöôøng choïn : Pñm = (1,1 - 1,2)Pñt + Trong ñoù : - Pñt : laø phuï taûi ñaúng trò veà nhieät so vôùi phuï taûi thöïc teá bieán ñoåi trong thôøi gian laøm vieäc. V/ Choïn coâng suaát ôû cheá ñoä laøm vieäc ngaén haïn laëp laïi : 1/ Choïn coâng suaát ñoäng cô khi heä soá ñoùng ñieän töông ñoái cuûa phuï taûi baèng hoaëc gaàn baèng heä soá ñoùng ñieän tieâu chuaån cuûa ñoäng cô ept » eñc : a/ Khi phuï taûi ngaén haïn laëp laïi coù trò soá khoâng ñoåi : + Trong tröôøng hôïp naøy ñoäng cô ñöôïc choïn theo ñieàu kieän : Pñm ³ Pcnl b/ Khi phuï taûi ngaén haïn laëp laïi coù trò soá bieán ñoåi ñeàu : - Ñoäng cô ñöôïc choïn phaûi thoûa maõn ñieàu kieän : Pñm ³ Pcnlñt c/ Khi phuï taûi ngaén haïn laëp laïi coù trò soá bieán ñoåi khoâng ñeàu : - Phuï taûi ñaúng trò ñöôïc xaùc ñònh : Pcnlñt = - Heä soá ñoùng ñieän töông ñoái cuûa phuï taûi luùc naøy seõ laø : e% = * Vôùi m laø soá chu kyø khaûo saùt ñeå xaùc ñònh Pcnlñt * Ñoäng cô ñöôïc choïn phaûi thoûa maõn ñieàu kieän : Pñm ³ Pcnlñt 2/ Choïn coâng suaát ñoäng cô khi heä soá ñoùng ñieän töông ñoái cuûa phuï taûi khaùc heä soá ñoùng ñieän tieâu chuaån cuûa ñoäng cô ept # eñc : a/ Qui ñoåi coâng suaát ñònh möùc cuûa ñoäng cô vôùi eñc theo heä soá ñoùng ñieän töông ñoái cuûa phuï taûi : * Ta coù coâng suaát qui ñoåi nhö sau : Pñm = Pñm * Ñoäng cô ñöôïc choïn phaûi thoûa maõn ñieàu kieän : Pñmqñ ³ Pcnl b/ Qui ñoåi coâng suaát cuûa phuï taûi vôùi ept theo heä soá ñoùng ñieän tieâu chuaån cuûa ñoäng cô : + Heä soá ñoùng ñieän töông ñoái cuûa ñoäng cô nhö bieåu thöùc : Pcnlqñ = Pcnl * + Ñoäng cô ñöôïc choïn phaûi thoûa maõn ñieàu kieän sau: Pñm ³ Pcnlqñ CHÖÔNG V : QUAÙ ÑOÄ TRONG TRUYEÀN ÑOÄNG HOÏC Khaùi nieäm: Quaù trình quaù ñoä laø quaù trình truyeàn ñoäng ñieän phaûi traûi qua. Khi chuyeãn töø traïng thaùi oån ñònh naøy sang traïng thaùi oån ñònh khaùc vì caùc quaùn tính cô hoïc , ñieän töø, nhieät . . . * Muïc ñích: nhaèm tìm ra quy luaät bieán thieân, caùc thoâng soá traïng thaùi , . . . qua ñoù ta coù theå khoáng cheá quaù trình quaù ñoä (keùo daøi hoaëc ruùt ngaén thôøi gian quaù ñoä) II. Quaù trình quaù ñoä cô hoïc cuûa heä thoáng truyeàn ñoäng ñieän coù : MÑ = const , MC = const , J = const Khi heä thoáng taêng toác ñoä: Phöông trình chuyeån ñoäng cuûa heä thoáng - Vôùi Mdg= MD – MC > 0 * Thôøi gian ñeå ñoäng cô taêng toác töø toác ñoä n1 naøo ñoù ñeán n2 : (n2 > n1) * Thôøi gian ñeå ñoäng cô taêng toác töø traïng thaùi ñöùng yeân (nbñ = n1 = 0 ) ñeán toác ñoä oån ñònh naøo ñoù (n1 = noñ) 2) Khi heä thoáng giaûm toác ñoä Mdg < 0 : * Phöông trình chuyeån ñoäng trong quaù trình haõm hay quaù trình giaûm toác : * Thôøi gian ñeå ñoäng cô giaûm toác töø n1 ® n2 < n1 * Thôøi gian ñeå ñoäng cô haõm töø toác ñoä ban ñaàu ñeán n = 0 + Trong ñoù nbd , n1 : laø toác ñoä ñaàu quaù trình haõm hay quaù trình giaûm toác n2 : laø toác ñoä cuoái quaù trình giaûm toác III. Quùa trình quaù ñoä cô hoïc cuûa heä thoáng voi71 caùc traïng thaùi laøm vieäc khaùc nhau : - Khi ñaëc tính cô laø ñöôøng thaúng vôùi Mc , Mqt , Jht = const 1) Quaù trình quaù ñoä khi taêng toác : B2 n noñ2 no B1 noñA A nA Mc2 Mc1 M1 M a) Khi moâmen caûn trôû chuyeån ñoäng : Caùc ñieàu kieän ban ñaàu nod = n1; Mbd = M1 Caùc ñieàu kieän oån ñònh ( ñoäng cô taêng toác ñeán ñieåm B1) nod = nod1 ; Mod = Mc1 * Caùc phöông trình quaù ñoä toång hôïp cuï theå naøy n = nod1 + (n1 – nod1) e-t/Tc M = Mc1 + (M1 – Mc1) e-t/Tc b) Khi moâmen caûn hoå trôï chuyeån ñoäng: @ Caùc ñieàu kieän cuï theå @ Caùc ñieàu kieän ban ñaàu (giaû söû xeùt ñoäng cô taêng toác töø ñieåm A) nbd = n1 ; Mbd = M1 @ Caùc ñieàu kieän oån ñònh (vì moâmen caûn luùc naøy hoå trôï chuyeån ñoäng neân ñieåm laøm vieäc môùi sau khi taêng toác seõ laø ñieåm B2) nod = nod2 ; Mod = Mc2 < 0 @ Caùc phöông trình quaù ñoä trong tröôøng hôïp naøy seõ laø: n = nod2 + (n1 – nod2) e-t/Tc M = Mc2 + (M1 – Mc2) e-t/Tc vôùi Mc2 < 0 @ Daïng ñaëc tính quaù ñoä trong caû hai tröôøng hôïp treân t M,I,n noñ2 M1 noñ1 MC1 n1 MC2 * Thôøi gian heä thoáng taêng toác nbd ñeán baát kyø toác ñoä n1 naøo * Thôøi gian taêng toác thöïc teá ® ttt = (3 ¸ 4) TC 2) Quaù trình quaù ñoä khi haõm ñoäng naêng : a) Khi moâmen mang tính chaát theá naêng * Khi heä thoáng ñang naâng taûi troïng + Phöông trình quaù ñoä n = nod1+ (nbd1 – nod1) e-t/Tc M = Mc + (Mbd1 – Mc) e-t/Tc + Vôùi nod, Mbd mang daáu aâm + Heä thoáng vaø taûi troïng - Phöông trình quaù ñoä n = nod2 + (nbd2 – nod2) e-t/Tc M = Mc + (Mbd2 – Mc) e-t/Tc + Vôùi nod2 , nbd2 mang daáu aâm t n,M,I C C nbñ1 B B noñ1 n,M,I noñ2 B C C B Mc Mbñ2 nbñ2 t b/ Khi moment caûn Mc coù tính chaát phaûn khaùng : + Phöông trình quaù ñoä : n = noñ + (nbñ - noñ)e -t/Tc M = Mc + (Mbñ - Mc)e -t/Tc + Vôùi noñ,Mbñ ñeàu mang daáu aâm Tc = M n A B C Mbñ noñ 0 nbñ Mc c/ Thôøi gian haõm cuûa heä thoáng : th = Tcln vôùi noñ mang daáu aâm hoaëc th = Tcln vôùi Mbñ mang daáu aâm. 3/ Quaù trình quaù ñoä khi ñaûo chieàu quay baèng phöông phaùp ñaûo chieàu cöïc tính ñieän aùp : a/ Khi moment caûn coù tính chaát theá naêng : + Phöông trình ñaëc tính quaù ñoä : n = noñ1 + (nbñ1 - noñ1)e-t/Tc M = Mc1 + (Mbñ - Mc1)e-t/Tc + Vôùi noñ, Mbñ mang daáu aâm. - Daïng ñaëc tính quaù ñoä : t n,M Mc1 noñ1 D D B B C nbñ1 Mn2 C Mbñ1 A D B C M n Mc1 Mbñ1 noñ1 no -no nbñ1 b/ Khi moment caûn coù tính chaát phaûn khaùng : + Giai ñoaïn 1 : Heä thoáng giaûm toác treân ñaëc tính cô 2 ñoaïn BC vôùi Mc1 - Phöông trình quaù ñoä : n = noñ1 + (nbñ1 - noñ)e-t/Tc M = Mc1 + (Mbñ1 - Mc1)e-t/Tc + Giai ñoaïn 2 : Heä thoáng taêng toác theo chieàu ngöôïc laïi. (ñoaïn CD treân ñaëc tính ) - Phöông trình quaù ñoä : n = noñ2 (1 - e-t/Tc) M = Mc2 + (Mn2 - Mc2)e-t/Tc Tc = A D B C Mn2 M n Mc1 Mbñ1 noñ1 no no nbñ1 C Mn 4/ Quaù trình quaù ñoä khi heä thoáng chuyeån töø ñieåm laøm vieäc naøy sang ñieåm laøm vieäc khaùc treân ñaëc tính cô khaùc : Tc = + Phöông trình quaù ñoä : n = noñ + (nbñ - noñ)e-t/Tc M = Mc1 + (Mbñ - Mc)e-t/Tc M A Mn2 Mbñ Mc n no nbñ noñ Mn1 C C t n,M Mc noñ Mbñ nbñ IV/ Quaù trình quaù ñoä cô hoïc khi ñaëc tính cô laø ñöôøng thaúng, moment quaùn tính J laø haèng soá , Mc = f(f) : 1/ Quaù trình quaù ñoä cuûa heä thoáng khi Mc bieán ñoåi ñeàu vaø trong moãi chu kyø coù 2 giaù trò khoâng ñoåi : Mtb = Tc = 2/ Quaù trình quaù ñoä khi Mc trong 1 chu kyø laøm vieäc coù trò soá bieán ñoåi vôùi nhöõng khoaûng thôøi gian khaùc nhau, nhöng trong moãi khoaûng thôøi gian ñoù Mc = const. + Ta coù phöông trình quaù ñoä toång quaùt : M(i) = Mci + (Mbñi - Mci)e-ti/Tc V/ Quaù trình quaù ñoä khi ñaëc tính cô laø ñöôøng thaúng : J = const - Mc tyû leä baäc nhaát theo toác ñoä. + Phöông trình chuyeån ñoäng cuûa heä thoáng Mñg = MÑ - Mc = +Ta coù phöông trình quaù ñoä toång quaùt : M = Moñ + (Mbñ - Moñ)e-t/Tc1 - Trong ñoù : Tc1 = VI/ Giaûi thích quaù trình quaù ñoä baèng phöông phaùp ñoà thò vaø giaûi tích : 1/ Phöông phaùp tyû leä : 2/ Phöông phaùp dieän tích : B/ BOÄ BAØI TAÄP BAØI TAÄP CHÖÔNG I : CÔ SÔÛ TRONG TRUYEÀN ÑOÄNG ÑIEÄN Baøi 1 : Cho moät vaät coù khoái löôïng m = 500kg , g = 9,81m/s2. Tyû soá truyeàn i = 10, ñöôøng kính quaùn tính Dt = 10cm. Hieäu suaát cuûa boä bieán ñoåi laø 0,9. Neáu vaät coù theå ñi leân vaø coù toác ñoä toái thieåu = 0,5 m/s thì phaûi choïn ñoäng cô coù Mñm vaø toác ñoä laø bao nhieâu ? Baøi 2 : Moät vaät coù m = 500kg, g = 9,81 m/s2 di chuyeån vôùi vaän toác baèng 1 m/s, Jt = 500kg/m2, ibt = 100, GD2 = 100kgm2. Haõy quy ñoåi Moment quaùn tính cuûa heä thoáng veà ñaàu truïc ñoäng cô. Baøi 3 : Cho moät ñoäng cô coù GD2 = 100kgm2, nñ = 720v/phuùt, i = 10, moät phaàn töû chuyeån ñoäng quay coù J = 15kgm2, moät vaät chuyeån ñoäng thaúng coù G = 500Kg vôùi vaän toác 2 m/s. Tính Moment quaùn tính quy ñoåi veà ñaàu truïc ñoäng cô. Baøi 4 : Choïn ñoäng cô ñieän vaø phaân phoái tyû soá truyeàn cho moät heä thoáng duøng baêng taûi ñeå chuyeån haøng töø nôi naøy ñeán nôi khaùc cho bieát : F = 1110kg (löïc keùo baêng taûi), vaän toác baêng taûi vbt = 0,47m/s. Baêng taûi laøm vieäc moät chieàu, taûi coi nhö oån ñònh. Tính Moment caûn treân ñaàu truïc ñoäng cô. Bieát raèng nñc = 1400v/phuùt Baøi 5 : Moät ñoäng cô khôûi ñoäng cho moät cô caáu (töø toác ñoä = 0) ñeán toác ñoä n = 800V/phuùt, roài sau ñoù cuøng vôùi phanh cô khí, noù laøm giaûm toác cô caáu veà traïng thaùi ñöùng yeân. Haõy xaùc ñònh thôøi gian taêng toác vaø giaûm toác cuûa truyeàn ñoäng neáu cho bieát : Moment tónh do löïc ma saùt sinh ra Mc = 80Nm. a b M n d 400 0 100 Moment quaùn tính cuûa truyeàn ñoäng (ñoäng cô, cô caáu vaø saûn phaåm) qui ñoåi veà truïc ñoäng cô laø : J = 6,25Kgm2 Momet do phanh cô khí sinh ra Mh = 280Nm Ñaëc tính cuûa ñoäng cô coù daïng nhö sau : Ñoäng cô sinh ra ñöôïc nhöõng Moment sau : Khi khôûi ñoäng Ma = 500Nm (ñieåm a) Khi toác ñoä ñaït ñeán 800V/phuùt .Mb = 100Nm (ñieåm b) Moment haõm ñaàu tieân Md = 400Nm (ñieåm d) ÑAÙP AÙN CHÖÔNG I : Cô sôû hoïc trong Truyeàn Ñoäng Ñieän Baøi 1 : Ñaùp soá : Mñm = 28Nm. nñ = 955V/phuùt. Baøi 2 : Ñaùp soá : J = 25,13Kgm2 Baøi 3 : Ñaùp soá : J = 25Kgm2 Baøi 4 : P laø coâng suaát treân taûi h laø hieäu suaát cho baèng 1000 (hieäu suaát baêng taûi) Pñc laø coâng suaát ñoäng cô + Ta coù : @ Coâng suaát treân baêng taûi laø : P = F * Vbt = 1100 * 0,47 = 517 W @ Coâng suaát ñoäng cô Pñc = = 5,22 KW - Ñoäng cô khoâng tröïc tieáp keùo baêng taûi maø thoâng qua boä truyeàn löïc neân hieäu suaát baèng 0,87 è Pñc = = 6 KW @ Moment caûn treân ñaàu truïc ñoäng cô laø : Mc = * F * = 40,92 Nm Baøi 5 : + Ta coù : * Thôøi gian taêng toác töø ñieåm a ñeán b laø : tab = - Trong ñoù : Mñga = + | Ma | - | Mc | = 500 - 80 = 420Nm Mñgb = + | Mb | - | Mc | = 100 - 80 = 20Nm è tab = 4s * Thôøi gian giaûm toác : + Ta coù : nd = 800V/phuùt no = 0 Mñgd = - 400 - 80 - 280 = -760 Nm Mñgo = - 80 - 280 = -360 Nm è tdo = 1s BAØI TAÄP CHÖÔNG II : ÑOÄNG CÔ ÑIEÄN MOÄT CHIEÀU * ÑOÄNG CÔ KÍCH TÖØ ÑOÄC LAÄP Baøi 1 : Moät ñoäng cô ñieän moät chieàu kích töø ñoäc laäp, ñang laøm vieäc treân ñaëc tính cô töï nhieân vôùi Mc = 30 Nm Ñoäng cô coù caùc thoâng soá sau Uñm = 220V, Iñm = 30A, nñm = 1000v/phuùt, Pñm = 4KW. Xaùc ñònh trò soá ñieän trôû phuï caàn theâm vaøo ñeå ñoäng cô ñoåi chieàu quay sang toác ñoä n = - 800v/phuùt vaø veõ ñaëc tính cô khi toác ñoä n = -800v/phuùt. Baøi 2 : Moät ñoäng cô kích töø ñoäc laäp coù caùc tham soá sau : Pñm = 10KW, Uñm = 110V, Iñm = 100A, nñm = 500v/phuùt. Trang bò cho moät cô caáu naâng ñang laøm vieäc treân ñöôøng ñaëc tính töï nhieân vôùi phuï taûi Mc = 0,8 Mñm vaø ñoäng cô ñaõ naâng haøng xong. Haõy veõ ñaëc tính cô vaø xaùc ñònh Rf caàn noái vaøo maïch phaàn öùng ñeå ñoäng cô haï taûi vôùi toác ñoä baèng 1/2 toác ñoä naâng. Baøi 3 : Moät ñoäng cô moät chieàu kích töø ñoäc laäp coù caùc tham soá sau : Pñm = 4,2KW, Uñm = 220V, Iñm = 20A, nñm = 500v/phuùt ñöôïc trang bò cho moät cô caáu naâng. Khi ñoäng cô ñang naâng taûi treân ñaëc tính cô töï nhieân. Ngöôøi ta ñoïc ñöôïc giaù trò doøng ñieän chaïy trong maïch phaàn öùng 21A. Ñeå döøng taûi laïi ngöôøi ta söû duïng haõm ñoäng naêng kích töø ñoäc laäp. Haõy veõ ñaëc tính cô vaø xaùc ñònh trò soá ñieän trôû haõm duøng ñeå noái kín maïch phaàn öùng sao cho doøng ñieän haõm ban ñaàu naèm trong phaïm vi cho pheùp. Haõy veõ ñaëc tính cô vaø xaùc ñònh giaù trò R duøng ñeå noái kín maïch phaàn öùng ñeå ñoäng cô haï taûi trong traïng thaùi haõm ñoäng naêng vôùi toác ñoä haõm baèng 1/2 toác ñoä naâng. Baøi 4 : Moät ñoäng cô kích töø ñoäc laäp coù Pñm = 10KW, Uñm = 110V, Iñm = 100A, nñm = 500v/phuùt. Ñang laøm vieäc treân ñaëc tính cô töï nhieân vôùi phuï taûi Mc = 0,8Mñm. Khi ñoäng cô ñang laøm vieäc oån ñònh thì ñoät ngoät ñieän aùp giaûm xuoáng coøn 90V. Haõy xaùc ñònh toác ñoä oån ñònh cuûa ñoäng cô luùc ban ñaàu roài phaân tích caùc traïng thaùi laøm vieäc cuûa ñoäng cô khi chuyeån töø toác ñoä ban ñaàu ñeán toác ñoä sau. Xaùc ñònh doøng ñieän chaïy qua phaàn öùng ñoäng cô vaø veõ ñaëc tính cô cuûa ñoäng cô taïi thôøi ñieåm ñieän aùp vöøa thay ñoåi. Baøi 5 : Moät ñoäng cô moät chieàu kích töø ñoäc laäp coù Pñm = 4KW, Uñm = 220V, Iñm = 20A, n = 1000V/phuùt. Ñoäng cô khôûi ñoäng vôùi Mc = 0,8 Mñm. Doøng ñieän lôùn nhaát trong quaù trình khôûi ñoäng I1 = 50A. Haõy xaùc ñònh soá caáp khôûi ñoäng vaø xaùc ñònh giaù trò cuûa R caàn caét ra khi chuyeån ñaëc tính. Baøi 6 : Moät ñoäng cô moät chieàu kích töø ñoäc laäp coù Pñm = 75KW, Uñm = 440V, nñm = 1000V/phuùt, Iñm = 194A, Rö = 0,072W Xaùc ñònh ñoä cöùng cuûa ñöôøng ñaëc tính cô töï nhieân. Xaùc ñònh toác ñoä khi giaûm töø thoâng coøn 2/3 fñm vôùi phuï taûi laø ñònh möùc vaø ñieän trôû phuï trong maïch phaàn öùng baèng 0. * ÑOÄNG CÔ KÍCH TÖØ NOÁI TIEÁP Baøi 7 : Moät ñoäng cô moät chieàu kích töø noái tieáp ñang laøm vieäc ôû traïng thaùi ñoäng cô treân ñöôøng ñaëc tính cô töï nhieân, ngöôøi ta ño ñöôïc doøng ñieän chaïy qua ñoäng cô baèng 18A. Ñeå haõm döøng nhanh ñoäng cô, ngöôøi ta aùp duïng bieän phaùp ñaûo ngöôïc cöïc tính ñieän aùp phaàn öùng vaø noái theâm Rf. Haõy tính Rf baèng bao nhieâu ? ñeå doøng ñieän haõm ban ñaàu £ 2,5Iñm Tham soá cuûa ñoäng cô : Pñm = 4KW ; Uñm = 220V ; Iñm = 20A ; nñm = 500V/phuùt Ñoäng cô khoâng ñoàng boä ba pha. Baøi 8 : Tính ñieän trôû caáp haõm ngöôïc duøng cho ñoäng cô kích töø noái tieáp kieåu MP - 72, 80KW, 220V, 460V/phuùt. 405A öùng vôùi TD 25%. Yeâu caàu haõm nhanh. Baøi 9 : Cho moät ñoäng cô moät chieàu kích töø noái tieáp coù Rcknt = 0,96 W, Pñm = 7 KW, nñm = 1180 V/phuùt, Uñm = 220V, Iñm = 37,5A. Tính ñieän trôû phuï noái tieáp ñeå ñoäng cô mang taûi Mc = 70Nm, nc = 750V/phuùt * ÑOÄNG CÔ KHOÂNG ÑOÀNG BOÄ BA PHA Baøi 10 : Moät ñoäng cô ñieän khoâng ñoàng boä ba pha coù tham soá sau : Pñm = 60KW , nñm = 720V/phuùt, fñm = 50Hz , lm = 2,2, 2p = 8. Haõy xaùc ñònh toác ñoä cuûa ñoäng cô khi Moment phuï taûi ñaëc leân truïc ñoäng cô Mc = 0,8 Mñm Khi ñoäng cô môû maùy tröïc tieáp thì Moment khôûi ñoäng cuûa ñoäng cô laø bao nhieâu ? Baøi 11: Moät ñoäng cô xoay chieàu khoâng ñoàng boä ba pha coù caùc tham soá sau : Pñm = 7,5KW , nñm = 945V/phuùt, fñm = 50Hz , lm = 2,5, 2p = 6, Iñm = 20A, Uñm = 380V. Haõy xaùc ñònh Moment môû maùy cuûa ñoäng cô khi môû maùy tröïc tieáp. Toác ñoä cuûa ñoäng cô khi ñoäng cô laøm vieäc treân ñaëc tính töï nhieân vôùi Mc = 0,8Mñm. Baøi 12 : Moät ñoäng cô moät chieàu kích töø ñoäc laäp coù caùc tham soá sau : Pñm = 25KW , nñm = 500V/phuùt, Iñm = 120A, Uñm = 220V. Moment quaùn tính cuûa roto JA = 3,7 Mc = 382Nm, Jqñ = 6,3 kgm2 Ñoäng cô khôûi ñoäng giaùn tieáp qua caùc caáp Rf vaø ñoøng ñieän lôùn nhaát trong qua trình khôûi ñoäng laø : I1 = 2,5Iñm = 300A. Haõy xaùc ñònh caùc caáp R vaø thôøi gian khôûi ñoäng. Baøi 13 : Moät ñoäng cô ñieän khoâng ñoàng boä ba pha Roto daây quaán, ñang laøm vieäc treân ñöôøng ñaëc tính cô töï nhieân vôùi Mc = 23,7Nm. Caùc soá lieäu cuûa ñoäng cô nhö sau : Pñm=2,2KW , nñm = 885V/phuùt,lm = 2,3, 2p = 6,Iñm = 12,8A, Uñm = 220V. E2 = 135V. Xaùc ñònh toác ñoä ñoäng cô khi theâm vaøo Roto ñieän trôû baèng 1,5W. Tính Rf caàn thieát theâm vaøo khi ñoäng cô laøm vieäc vôùi toác ñoä n = - 300V/phuùt. Baøi 14 : Cho moät ñoäng cô ñieän khoâng ñoàng boä coù caùc tham soá sau : Uñm = 380 V, Pñm = 7,5KW, nñm = 905 V/phuùt, Istñm = 19,3A, IkñTN = 4,4 Istñm, MkñTN = 3Mñm , Cosj nm = 0,74. Ñeå cho taûi troïng cuûa moät palaêng khoûi bò giaät maïnh, khi khôûi ñoäng ngöôøi ta noái stator ñoäng cô qua 1 ñieän trôû khôûi ñoäng. Haõy tính giaù trò ñieän trôû ngoaøi cho ñoäng cô ñoù. Baøi 15 : Tính ñieän trôû trong maïch moät chieàu ñeå haõm ñoäng naêng ñoäng cô khoâng ñoàng boä ba pha coù caùc soá lieäu nhö sau : Uñm = 380V, Pñm = 11KW, nñm = 685 V/phuùt, Istñm = 28,8A, doøng ba pha khoâng taûi Isto = 19,4 A, rst = 0,43W . Nguoàn xoay chieàu cuûa ñoäng cô laø moät boä bieán taàn 25Hz. Löôùi moät chieàu ñeå cung caáp doøng ñieän cho haõm ñoäng naêng coù ñieän aùp 220V. Yeâu caàu haõm nhanh. Baøi 16 : Tính ñieän trôû khôûi ñoäng cho moät ñoäng cô khoâng ñoàng boä 380V, 40KW, 980V/phuùt, Erñm = 191V, Irñm = 126A. Duøng ñeå truyeàn ñoäng moät maùy ñaäp coù baùnh ñaø . Ñeå duøng phaàn ñoäng naêng cuûa baùnh ñaø ngöôøi ta noái vaøo Roto moät ñoaïn ñieän trôû coá ñònh ñeå cho ñoäng cô coù ñoä tröôït scñ = 0,1 khi Moment baèng ñònh möùc. Baøi 17 : Choïn maùy phaùt haõm ñoäng naêng vaø tính toaùn ñieän trôû Roto khi haõm ñoäng naêng cho moät ñoäng cô khoâng ñoàng boä coù baùnh ñaø duøng ñeå truyeàn ñoäng giaù caùn. Ñoäng cô 850KW, 6000V, 590V/phuùt, Moment ñònh möùc baèng 13,5KNm, Isto = 27,8A, rst = 0,6 W. Moment caûn tónh toång cuûa Roto vaø baùnh ñaø J = 12,5 Tm2 .Moment caûn tónh khoâng taûi baèng 1,4KNm. Ñoäng cô ñöôïc ñieàu khieån nhôø moät boä ñieàu chænh tröôït duøng coâng taéc tô. Thôøi gian haõm cho pheùp khoaûng 2 phuùt. Baøi 18 : Tính toaùn ñieän trôû phuï noái theâm vaøo maïch kích töø vaø ñieän haõm cuûa maïch haõm ñoäng naêng ñoäng cô khoâng ñoàng boä, 380V,5KW, 940V/phuùt, Erñm = 164V, Irñm = 20,6A, Istñm = 14,9A, Isto = 10,9A, rst = 1,22W. Doøng ñieän kích töø moät chieàu ñöôïc caáp töø löôùi 220V. Ñoäng cô ñieàu khieån nhôø moät Coâng taéc tô ñaët caùch ñoäng cô 30m. Yeâu caàu haõm nhanh. ÑAÙP AÙN CHÖÔNG II : BAØI 1 : Giaù trò ñieän trôû phuï caàn theâm vaøo ñeå ñoäng cô ñoåi chieàu quay sang toác ñoä n = - 800V/phuùt: + Ta coù : @ Phöông trình ñaëc tính nhaân taïo khi ñaûo chieàu. nnt = no - - Ta laïi coù : CM CE f2ñm = 9,55 (CEfñm)2 - Maø : Rö = = 1,4W CEfñm = = 0,178 no = = 1235 V/phuùt + Vaäy : nnt = no - - 800 = 1235 - Rf = 19 W. n I, M -800V/phuùt no = 1235 Rf = 0 (ÑTCTN) Rf = 19W (ÑTCNT) + Hình veõ ñaëc tính cô nhaân taïo : BAØI 2 : * Giaù trò ñieän trôû phuï caàn noái vaøo maïch phaàn öùng ñeå ñoäng cô haï taûi vôùi toác ñoä baèng 1/2 toác ñoä naâng Rö = 0,05 W nhaï = àRf = - Rö -Vì Enaâng = CEfñm. nn Ehaï = CEfñm.nhaï à nhaï = 1/2 nnaâng Ehaï = 1/2Enaâng. (Ehaï seõ mang daáu aâm vì ngöôïc chieàu). * Vaäy : En = Uñm - RöIC = 106 V. * Vôùi IC = 80A. àEhaï = - 53 V. à Rf = - 0,05 = 1,9875 W @ Hình veõ ñaëc tính cô : n I, M nhaï no MC = 0,8Mñm nnaâng Rf = 1,9875W BAØI 3 : @ Giaù trò Rhaõm khi doøng ñieän haõm ban ñaàu naèm trong phaïm vi cho pheùp. + Ta coù : Uñm = E + Rö IC Ebñ = Uñm - RöIC à Ihbñ = à RH = - Rö - Maø Rö = 0,25 W Ebñ = 214,75V - Choïn Ihbñ = 2,5Iñm = 40A. * Vaäy : RH = 5,11W à (2Iñm)4,04 £ Rh £ 5,11 (2,5Iñm) (2 - 2,5)Iñm n I, M E TN E + Giaù trò Rh khi ñoäng cô haï taûi vôùi toác ñoä haõm baèng 1/2 toác ñoä naâng. + Ta coù : nhaï = - * IC nnaâng = Ehaï = 1/2 Enaâng * Vaäy : = n E2(haï) E1(naâng) Ic = 21A 2(Rö + RH)IC = Uñm - RöIC RH = - Rö = - 0,25 è RH = 4,86 W BAØI 4 : @Toác ñoä oån ñònh luùc ban ñaàu vaø sau cuûa ñoäng cô : + Ta coù : nbñ = = 505V/phuùt. * Vôùi : CEfñm = 0,21 vaø Rö = 0,05 W ns = = 410 V/phuùt @ Xaùc ñònh no' khoâng taûi : no' = = » 429 V/phuùt. - Ta laïi coù : Ebñ = CEfñm * nbñ = 0,21 * 505 = 106,05 V I = = = - 321 A @ Hình veõ ñaëc tính cô cuûa ñoäng cô : M,I n no no' I = - 321 A Mc = 0,8 Mñm @ Keát luaän : - Heä thoáng seõ khoâng döøng laïi ñöôïc maø chæ kìm haõm toác ñoä maø thoâi. BAØI 5 : @ Xaùc ñònh soá caáp khôûi ñoäng : Rö = 0,5W ; R1 = = 4,4 W Ic = 0,8 * Iñm = 16A - Choïn 2 caáp khôûi ñoäng : = = 2,96 I2 = = = 16,89 > Ic à R2 = l * Rö = 1,48 W + Ta coù : I2 > Ic thì ta choïn 2 caáp khôûi ñoäng laø phuø hôïp. 0,98 2,92 1,48 W Rö =0,5W 4,4W BAØI 6 : @ Ñoä cöùng cuûa ñöôøng ñaëc tính cô töï nhieân bTN = = - Rö = 0,13 W vaø CEfñm = 0,41 bTN = = - 12,34 + Khi giaûm 2/3 fñm vôùi phuï taûi ñònh möùc Rf = 0 + Ta coù : CEfñm = 0,41 vaø f = 2/3 fñm = 0,6 fñm à fñm = f/0,6 à CEf = 0,41 * 0,6 = 0,246 n = = = 1686 V/phuùt. bTN = - 0,84 * Vôùi : Rö = 0,5 W CEfñm = 0,21 @ Moment ñieän töø do ñoäng cô sinh ra ôû traïng thaùi ñònh möùc : Mñtñm = CMfñm * Iñm = 9,55 * 0,21 * 20 = 40,11 Nm @ Moment cô ñònh möùc do ñoäng cô ñöa ra treân truïc : Mñm = 9550 = 38,2 Nm @ Moment toån thaát khi ñoäng cô laøm vieäc treân ñaëc tính cô töï nhieân vôùi taûi ñònh möùc : DMñm = Mtt - Mñm = 1,91 Nm @ Xaùc ñònh Imm vôùi phuï taûi ñònh möùc treân ñaëc tính töï nhieân. * Khi baét ñaàu môû maùy : n = 0 à E = 0 Imm = = 440A * Toác ñoä khoâng taûi lyù töôûng. no = = 1048 V/phuùt. * Vaäy ñaëc tính cô töï nhieân ñi qua 2 ñieåm sau : Mñm = 38,2Nm no = 1048 V/phuùt nñm = 1000 - Ñaëc tính toác ñoä qua 2 ñieåm : A (0, 1048) B (20,1000) n 440 M,I 20A 38,2 1000 C B no = 1408 + Hieäu suaát cuûa ñoäng cô coù Rf = 1,5 W + Ta coù : Mñm = CMfñm * Iñm Mñt = CMfñm* I = = - Maø : Mcôñm = 9550 = 38,2Nm M = Mñm = 38,2 = 28,65Nm - Ta laïi coù : n = = = 905V /phuùt. @ Hieäu suaát cuûa ñoäng cô khi coù Rf = = = 0,82 hñm = = 0,90 BAØI 7 : + Ta coù : Rö = 0,5 W vaø Rk = 1/2 Rö = 0,25 W à E = U - RÑI = 220 - 18* 0,75 = 206,5V * Vôùi : RÑ = Rö + Rk = 0,75 * Vì U vaø E cuøng chieàu neân ta coù : (U + E ) = (RÑ + Rf)Ih à Rf = - RÑ = 7,78 W Choïn Ihbñ = 2,5 Iñm = 2,5 * 20 = 50 Baøi 8 : @ Ñieän trôû haõm ngöôïc laø : * Ñaùp soá : Rhn = 0,7Rñm = = 0,38W BAØI 10 : Ta coù toác ñoä khoâng ñoàng boä cuûa ñoäng cô : no = = 750V/phuùt Heä soá tröôït ñònh möùc cuûa ñoäng cô : sñm = = 0,04 Heä soá tröôït tôùi haïn cuûa ñoäng cô st = sñm (lm ± ) àst1 = 0,0096 & st2 = 0,166 @ Ta choïn st > sñm @ Vaäy st = 0,166 * Phöông trình ñaëc tính cô töï nhieân : + Ta choïn bieåu thöùc gaàn ñuùng : M = à = - Khi M = 0,8 Mñm + Ta coù : lm = = 2,2 à Mt = lm * Mñm Mñm = 9550 = 795 Nm - Vaäy Mt = 2,2 * 795 = 1749 Nm à = 0,5 à s1 = 0,03 vaø s2 = 0,87 - Ta choïn s < sñm * Vaäy : s = 0,03 Toác ñoä laøm vieäc cuûa ñoäng cô n = no (1 - s) = 750 (1 - 0,03) = 727,5 v/phuùt. Moment khôûi ñoäng cuûa ñoäng cô : Khi ñoäng cô khôûi ñoäng thì s = 1 + Ta coù : Mkñ = = è Mkñ = 573 Nm. no n sñm st Mc Mkñ Mth BAØI 11 : no = 1000V/phuùt Sñm = 0,055 St = 0,264 Mkñ = 189,48 Nm Mc = 0,8Mñm n = 935V/phuùt BAØI 12 : Rö = 0,05W R1 = = 0,7 W CEfñm = 0,43 Ta choïn caáp khôûi ñoäng m =3 à l = 2,41 I2 = = 124,48A > I Ta laïi coù : = à Ic = 96A R2 = lm-1 * Rö = 0,29 W R3 = l * Rö = 0,1205W R3' = R1 - R2 = 0,41W R2' = R2 -R3 = 0,1695W R1' = R3 - Rö = 0,0705W - Thôøi gian khôûi ñoäng : + Ta coù : J = 6,3 + 3,7 = 10Kgm2 àTc(I) = = 0,49 Tc(II) = = 0,17 Tc(III) = 0,071 Tc(IV) = 0,09 (vôùi Rö = 0,05) à t1 = Tc(I) ln = 0,8s t2 = Tc(II) ln = 0,33s t3 = Tc(III) ln = 0,13s t4 = Tc(IV) ln = 0,09s * Vaäy : T = t1 + t2 + t3 + t4 = 1,35s BAØI 13 : @ Töø coâng thöùc tính ñoä tröôït nhaân taïo snt ta coù : Snt = sTN = sTN * - Ta laïi coù : snt = à no - nnt = snt * no ànnt = - snt.no + no = no (-snt + 1) vaø stn = - Maø no = = 1500V/phuùt vaø Mñm = 23,7Nm * Vaäy Mñm = Mc = 23,7 Nm * Neân nA = nñm = nTN = 855V/phuùt à sTN = 0,41 Ñieän trôû cuûa Roto laø : R2 = = = 6,12 sNT = 0,51 à nnt = 1500 (- 0,51 + 1) = 735 V/phuùt * Khi n = - 300V/phuùt à Giaù trò Rf laø : + Ta coù : nnt = no (- snt + 1) - 300 = 1500 (-snt + 1) - 0,2 = - snt + 1 à Snt =1,2 * Vaäy : Snt = sTN 1,2 = 0,41 6,1 * 2,92 = 6,1 + Rf 17,85 = 6,1 + Rf è Rf = 11,75 W n no nA nB M A B TN Rf = 1,5W BAØI 14 : @ Ta choïn Moment khôûi ñoäng nhaân taïo baèng 1,2 Moment ñònh möùc Ñieän trôû khôûi ñoäng maïch ngoaøi seõ laø : rng = 2,1 * Znm = 2,1 * = 5,44 W BAØI 15 : Ta coù heä soá tröôït ñònh möùc : sñm = = 0,087 Ta phaûi ñöa theâm moät ñieän trôû ngoaøi vaøo maïch Stato laø rng = - 2rst = 2W + Trong ñoù : Doøng ñieän kích töø ta choïn laø : Ikt = 4Ist.o = 4 * 19,4 = 77,7A BAØI 16 : Ñaùp aùn + Ta coù : l = 1,88 rcñ : laø ñieän trôû coá ñònh. Ñieän trôû cuûa töøng caáp ñöôïc xaùc ñònh nhö sau : Rrñm = = 0,875W. rcñ = 0,070 W. r3 = 0,077W. r2 = 0,144W. r1 = 0,271W. BAØI 17 : a/ Choïn maùy phaùt haõm ñoäng naêng ñeå döøng ñöôïc truyeàn troäng trong voøng 2 phuùt caàn phaûi coù Moment haõm trung bình : Mtb = 6,4KNm Mtb = 0,37Mñm @ Ta choïn doøng kích töø moät chieàu baèng 1,5 doøng ñieän ba pha khoâng taûi, nghóa laø : Ikt = 1,5 Isto = 42A. - Vaø ñeå coù doøng ñieän moät chieàu naøy, ñieän aùp maùy phaùt phaûi laø : Ukt = Ikt * 2rst = 50V. * ÔÛ ñaây ñeå laøm maùy phaùt haõm ñoäng naêng ta choïn loaïi thoâng duïng coù ñieän aùp laø 115V. @ Nhö vaäy coâng suaát ñònh möùc cuûa maùy phaùt phaûi laø : P = = 4,8KW. @ Ta choïn maùy phaùt coù caùc thoâng soá sau : 115V, 4,8KW, 1450V/phuùt vaø ñoäng cô keùo coù thoâng soá 380V, 7KW, 1460V/phuùt loaïi Roto loàng soùc. b/ Tính toaùn maïch Roto. Ñoái vôùi ñieän trôû haõm ñoäng naêng thoâng thöôøng khoâng caàn tính toaùn gì phöùc taïp maø ngöôøi ta laáy luoân giaù trò ñieän trôû ñaõ ñöôïc tính theo ñieàu kieän khôûi ñoäng. @ Ta choïn giaù trò ñieän trôû haõm baèng 0,2 Rñm. BAØI 18 : * Ñaùp aùn : @ Ñieän trôû cuûa toaøn maïch kích töø laø : R = 6,7W (Trong ñoù Ikt = 3Isto = 33A) @ Ñieän trôû cuûa daây noái coù tieát dieän 10mm2 laø : rd = 0,1W @ Ñieän trôû phuï noái theâm trong maïch kích töø ta caàn tìm laø : rng = 4,16 W @ Ñieän trôû haõm khi haõm ñoäng naêng laø : rhaõm = 0,92W BAØI TAÄP CHÖÔNG III ÑIEÀU CHÆNH TOÁC ÑOÄ ÑOÄNG CÔ Baøi 1 : Moät ñoäng cô kích töø ñoäc laäp coù caùc thoâng soá sau : Pñm = 29KW, Uñm = 440V, Iñm = 76A, nñm = 1000V/phuùt Haõy xaùc ñònh Moment cho pheùp cuûa ñoäng cô khi phuï taûi daøi haïn vôùi ñieàu kieän laøm vieäc Ic = Iñm vaø toác ñoä quay cuûa ñoäng cô laø 1,5 nñm. Baøi 2 : Moät ñoäng cô ñieän moät chieàu kích töø ñoäc laäp coù coâng suaát nhoû ñöôïc caáp ñieän qua chænh löu caàu 1 pha baùn ñieàu khieån. Bieát ñieän aùp nguoàn xoay chieàu U = 240V, Thyristo ñöôïc moài vôùi goùc môû a = 110o . Ñieän aùp ñaët vaøo phaàn öùng ñoäng cô coù daïng nhö hình veõ sau. Xaùc ñònh toác ñoä quay cuûa ñoäng cô öùng vôùi M = 1,8 Nm cho bieát: Haèng soá Moment - doøng ñieän cuûa ñoäng cô laø 1Nm/A, Rö = 6W (boû qua toån hao boä chænh löu) Um Eö 50o 110o 180o 360o wt Baøi 3 : Ñoäng cô ñieän moät chieàu kích töø ñoäc laäp ñöôïc cung caáp ñieän töø chænh löu caàu 1 pha baùn ñieàu khieån coù ñieän aùp nguoàn xoay chieàu U = 240V, f = 50Hz coù Eö = 150V, Rö = 6W, a = 80o,tyû soá == 0,9,Utb = 169V. Xaùc ñònh Moment trung bình vaø toác ñoä quay cuûa ñoäng cô. Baøi 4 : Ngöôøi ta cung caáp cho moät ñoäng cô moät chieàu coâng suaát nhoû kích töø ñoäc laäp töø nguoàn 240V,50Hz qua chænh löu caàu moät pha baùn ñieàu khieån. Caùc thoâng soá cuûa phaàn öùng laø ñieän caûm = 0,06H, ñieän trôû baèng 6W, haèng soá töø thoâng 0,9Nm/A (voøng/rad/s). Ngöôøi ta ñöa vaøo moät maïch voøng kín ñeå duy trì toác ñoä khoâng ñoåi laø 1000V/phuùt, cho tôùi khi Moment laø 4Nm. Xaùcñònh bieán thieân cuûa goùc môû baét ñaàu töø luùc chaïy khoâng taûi ñeå thoûa maõn ñieàu kieän toác ñoä khoâng ñoåi. Baøi 5 : Moät ñoäng cô khoâng ñoàng boä ba pha roto daây quaán r2 = 0,0278W, nñm = 970V/phuùt,hieäu suaát = 0,885. Ñeå thay ñoåi toác ñoä ñoäng cô ngöôøi ta maéc theâm Rf vaøo maïch roto. Tính Rf ? ñeå toác ñoä ñoäng cô baèng 700V/phuùt. Bieát raèng Moment caûn cuûa taûi khoâng phuï thuoäc toác ñoä. f = 50Hz, no = 1000V/phuùt Baøi 6 : Moät ñoàng cô khoâng ñoàng boä ba pha roto loàng soùc coù boán cöïc, ñieän aùp U = 220V, f = 50Hz. Ngöôøi ta duøng boä nghòch löu ñeå cung caáp ñieän cho ñoäng cô. Ñeå thay ñoåi toác ñoä ñoäng cô ngöôøi ta söû duïng phöông phaùp bieán ñoåi taàn soá. Haõy tính toác ñoä ñoäng cô vaø löôïng ñieän aùp ñaàu ra cuûa boä nghòch löu vôùi f = 30Hz, 40Hz, 50Hz,60Hz. Baøi 7 : Moät ñoäng cô khoâng ñoàng boä ba pha Roto daây quaán saùu cöïc ñöôïc noái qua boä nghòch löu, bieát ñieän aùp giöõa caùc vaønh tröôït E2 = 600V. Xaùc ñònh goùc moài cuûa boä nghòch löu ôû toác ñoä 600V/phuùt. Boä nghòch löu ñöôïc noái vaøo löôùi ba pha 415V, 50Hz. Boû qua hieän töôïng chuyeån maïch vaø caùc toån hao. Baøi 8 : Moät boä nghòch löu cung caáp cho ñoäng cô roto loàng soùc 4 cöïc ñieän aùp U = 240V,50Hz. Xaùc ñònh taàn soá vaø hieäu ñieän theá ôû ñaàu ra khi toác ñoä cuûa ñoäng cô baèng 900V/phuùt. Baøi 9 : Moät boä nghòch löu cung caáp cho moät ñoäng cô khoâng ñoàng boä ba pha ôû taàn soá 52Hz vaø thaønh phaàn cô baûn cuûa ñieän aùp pha laø 208V. Xaùc ñònh toác ñoä khi heä soá tröôït baèng 0,04. Khi boä nghòch löu chuyeån ñoät ngoät sang f = 48Hz vaø ñieän aùp = 192V thì toác ñoä baèng bao nhieâu ? ÑAÙP AÙN CHÖÔNG III Baøi 1 : # Chæ coù phöông phaùp giaûm f vì toác ñoä ñoäng cô taêng leân = 1,5 nñm + Ta coù : Rö = 0,384W ; Mñm = 276,95 Nm CEfñm = 0,41 V/phuùt Khi toác ñoä taêng leân = 1,5 nñm àCEf = 0,27 V/phuùt - Theo ñònh nghóa : Mñm = CMfñm * Iñm - Moment ñieän töø do ñoäng cô sinh ra thì Mcp = CMfñc * Iñm Ta laáy = àMcp = * Mñm = * Mñm è Mcp = 182,38 Nm Baøi 2 : @ Theo hình daïng ñöôøng cong cuûa chænh löu ta xaùc ñònh ñöôïc ñieän aùp chænh löu Utb = à Utb = 71,1 + 0,333 Eö Doøng ñieän trung bình Iö = = = 1,8 A Theo phöông trình cô baûn cuûa ñoäng cô ta coù : Eö = Utb - IöRö = 71,1 à Eö = 90,33V Coâng suaát ñieän töø : Pñt = EöIö =M.n àn = - Vì tyû soá = 1 à n = Eö = 90,33 rad/s = 864V/phuùt. Baøi 3 : + Ta coù : Eö = 150V àItb * R = Utb - Eö àItb = 3,22A Mtb = Itb * 0,9 = 2,89 Nm è Toác ñoä : n = = 166,7 rad/s = 1592V/phuùt. Baøi 4 : + Ta coù : E = 1000 * (2P/60) * 0,9 = 94,25V Vôùi goùc arcsin(94,25 / 240 ) = 163,9o ÔÛ giaù trò Moment = 0 nhu khi goùc môû ôû cheá ñoä khoâng taûi, nhöng thöïc teá doøng ñieän phaûi chaïy qua ñeå cung caáp cho Moment toån hao. Ta choïn goùc môû ñaëc bieät nhoû hôn 163,9o Nhö vaäy vôùi goùc môû 150o thì Moment laø 0,04Nm . 140o thì Moment laø 0,2Nm . 130o thì Moment laø 0,58Nm . 120o thì Moment laø 1,06Nm . 110o thì Moment laø 2,79Nm . 90o thì Moment laø 3,92Nm . * Keát luaän : Ñieàu khieån baèng maïch voøng kín laø caàn thieát ñeå giöõ cho toác ñoä coá ñònh cho duø taûi thay ñoåi. Khi doøng ñieän giaùn ñoaïn, khoaûng thôøi gian khoâng coù ñieän aùp treân taûi coù theå keùo daøi laøm giaûm toác ñoä ñaùng keå neáu goùc môû Tiristo vaãn giöõ nguyeân. Baøi 5 : @ Moment caûn khoâng ñoåi daãn ñeán moment ñieän töø khoâng ñoåi. + Ta coù : Sñm = = 0,03 Khi toác ñoä laø n = 700V/phuùt thì heä soá tröôït laø S = = 0,3 * Vaäy = = = à Rf = 0,25W Baøi 6 : + Ta coù : f = à n = * Vaäy : f = 30Hz à n = 900V/phuùt vaø U =* 30 = 132V f = 40 Hz à n = 1200V/phuùt vaø U = 176 V f = 50 Hz à n = 1500V/phuùt vaø U = 220 V f = 60 Hz à n = 1800V/phuùt vaø U = 264 V Baøi 7 : @ Toác ñoä ñoàng boä cuûa ñoäng cô n1 = = = 1000V/phuùt. s = = = 0,4 Ñieän aùp treân roto ôû toác ñoä baèng 600V/phuùt U2 = s* E2 = 0,4 * 600 = 240V Giaû söû ta duøng sô ñoà caàu ba pha thì ñieän aùp moät chieàu laø : Uo = sin = 324 V Goïi b laø goùc moài ta coù : Uo = sin cosb = 324 V è b = 54o7 - Vôùi Uo = sin Us ; Us = ñeän aùp ra hieäu duïng Baøi 8 : @ Ñaùp soá : f = 30Hz U = 132V Baøi 9 : * Ñaùp aùn : + Ta coù : f =52Hz ; s = 0,04 @ Toác ñoä cuûa ñoäng cô 4 cöïc laø : n = 52/2 (1 - 0,04) = 24,96V/s Khi boä nghòch löu giaûm ñeán 48Hz thì toác ñoä ñoàng boä laø 24V/s, do ñoù ôû toác ñoä 24,96V/s ñoäng cô laøm vieäc ôû cheá ñoä vöôït ñoàng boä vôùi heä soá tröôït laø : = - 0,04 . Do ñoù ñoäng cô ôû cheá ñoä haõm taùi sinh vì heä soá tröôït aâm. Nhö vaäy maùy ñieän laøm vieäc ôû cheá ñoä maùy phaùt ñoàng boä vôùi Moment haõm. CHÖÔNG IV : CHOÏN COÂNG SUAÁT ÑOÄNG CÔ ÑIEÄN BAØI 1 : @ Cho ñoà thò phuï taûi tónh cuûa moät maùy saûn xuaát coù caùc tham soá sau : t (s) 25 12 40 40 7 15 Mc(Nm) 55 100 50 80 140 70 - Heä thoáng yeâu caàu toác ñoä baèng 1800V/phuùt - Ñoäng cô ñeå keùo heä thoáng treân coù : Pñm = 13KW, nñm = 1000V/phuùt lm = 2,2 - Haõy kieåm tra tính hôïp lyù cuûa ñoäng cô treân BAØI 2 : - Cho ñoà thò phuï taûi sau : t (s) 50 70 90 25 50 73 40 Mc(Nm) 230 0 200 30 230 0 0 - Coù toác ñoä yeâu caàu nyc = 720V/phuùt - Ñoäng cô keùo maùy treân coù thoâng soá : Pñm = 11KW, nñm = 720V/phuùt, Uñm = 220/380V, eñc = 60% ñaáu sao - Haõy kieåm tra coâng suaát cuûa ñoäng cô treân BAØI 3 : @ Haõy xaùc ñònh coâng suaát ñoäng cô keùo 1 maùy saûn xuaát coù ñoà thò phuï taûi sau : t (s) 20 10 30 30 6 Mc(Nm) 40 90 40 70 120 - Coù toác ñoä yeâu caàu baèng 1450V/phuùt. BAØI 4 : @ Cho ñoà thò phuï taûi sau : T (s) 15 6 20 10 15 8 5 40 Mc(Nm) 240 140 0 190 0 260 100 0 - Duøng cho ñoäng cô daøi haïn coù Pñm = 10 KW, nñm = 750V/phuùt, Uñm = 220/380V keùo phuï taûi ôû toác ñoä ñònh möùc. - Haõy kieåm tra coâng suaát ñoäng cô treân. BAØI 5 : @ Haõy xaùc ñònh coâng suaát ñoäng cô naâng haøng trong caàu truïc coù ñoà thò phuï taûi nhö sau : t (s) 12 4 20 10 25 15 8 5 40 Mc(Nm) 250 150 0 200 70 0 270 100 0 - Toác ñoä yeâu caàu baèng 720V/phuùt, boû qua toån hao trong khaâu truyeàn löïc. Baøi 6 : t (phuùt) 2 3 1 4 2 3 1 4 …. Pc(KW) 15 14 10 0 15 14 10 0 …. Coâng suaát ñoäng cô laø 14KW, etc = 60% Kieåm tra coâng suaát ñoäng cô theo ñoà thò phuï taûi tónh ñaõ cho. Neáu giöõ coâng suaát ñoäng cô khoâng thay ñoåi, giaûm heä soá ñoùng ñieän cuûa ñoäng cô xuoáng laø 45% thì ñoäng cô coù ñaït yeâu caàu khoâng ? Baøi 7 : t (s) 50 73 80 40 25 50 73 …. Mc(Nm) 230 0 150 0 40 230 0 …. Toác ñoä yeâu caàu = 720V/phuùt Ñoäng cô keùo maùy treân coù soá lieäu nhö sau : Pñm = 16KW, nñm = 720V/phuùt, Uñm = 230/380V, eñc = 40% ñaáu sao. Haõy kieåm nghieäm coâng suaát ñoäng cô treân. Baøi 8 : Cho ñoà thò phuï taûi nhö hình veõ : Toác ñoä yeâu caàu cuûa heä thoáng baèng 720V/phuùt. Ñoäng cô keùo heä thoáng coù Pñm = 11KW, Uñm = 380V, lm = 1,8, nñm = 720V/phuùt. Haõy kieåm tra ñieàu kieän quaù taûi cuûa ñoäng cô. t(s) t(s) Mc (Nm) Mñg (Nm) 110 150 110 0 0 132 -160 5 tkñ 700 toâñ 4 th GIAÛI BAØI TAÄP CHÖÔNG IV : CHOÏN COÂNG SUAÁT ÑOÄNG CÔ BAØI 1 : MÑT = = 74Nm Coâng suaát phuï taûi yeâu caàu : Pyc = = 13,94 KW Moment ñònh möùc cuûa ñoäng cô : Pñm = 13KW, nñm = 1600V/phuùt MÑM = = = 77 Nm Kieåm tra ñieàu kieän phaùt noùng so vôùi moment ñaúng trò : - Ta thaáy : Mñm > Mñt (77 > 74) * Vaäy ñieàu kieän phaùt noùng ñöôïc thoûa maõn : Kieåm tra ñieàu kieän quaù taûi : lm * Mñm = 2,2 * 77 = 169,4 Nm Töø ñoà thò phuï taûi ta thaáy Mmax = 140Nm * Vaäy khaû naêng quaù taûi ñoäng cô vöøa choïn thoûa maõn lm * Mñm ³ Mmax Keát luaän : Ñoäng cô vöøa choïn thoûa maõn vôùi yeâu caàu cuûa phuï taûi ñeà ra. BAØI 2 : Heä soá ñoùng ñieän töông ñoái cuûa phuï taûi vôùi nyc = 720V/phuùt e% = = 54 % Moment ñaúng trò cuûa heä thoáng vôùi ept% Mñt = 137 Nm Coâng suaát ñaúng trò cuûa phuï taûi vôùi nyc = 720 V/phuùt. P = = = 10KW Vaäy Pñm > Pñtrò (11> 10) etc > e % (60 > 54) Keát luaän : - Ñoäng cô treân thoûa maõn. BAØI 3 : Mñt = 64 Nm - Coâng suaát phuï taûi yeâu caàu : Pyc = 9,7 KW - Vaäy ta choïn ñoäng cô coù coâng suaát : Pñm = 10 KW, nñm = 1420V/phuùt. lm = 2,2 àMñmñcô = = 67Nm - Vaäy ñieàu kieän phaùt noùng thoûa maõn Mñm > Mñt - Kieåm tra khaû naêng quaù taûi : lm * Mñm = 147,95Nm - Töø ñoà thò phuï taûi coù Mmax = 120Nm BAØI 4 : MÑT = 127 Nm Pycphuïtaûi = 10KW Mñmñcô = 127,3 Nm - Vaäy Mñm > Mñt Keát luaän : - Ñoäng cô treân phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa phuï taûi. BAØI 5 : e% = 46% MÑT = 119 Nm - Coâng suaát ñoäng cô cuûa phuï taûi vôùi nyc = 720V Pyc = 8,9 KW Vaäy ta choïn ñoäng cô coù : Pñm = 11KW, nñm = 720V/phuùt, Uñm = 380V, eñc% = 60% Baøi 6 : * Ñaùp aùn : Ppt = 10,63 KW e% = 60% Coâng suaát ñoäng cô laø phuø hôïp vôùi phuï taûi tónh ñaõ cho. Neáu giöõ coâng suaát ñoäng cô khoâng thay ñoåi, giaûm heä soá ñoùng ñieän tieâu chuaån xuoáng laø 45% thì ñoäng cô vaãn ñaït yeâu caàu vì coù Pñm > Pñmqñ Baøi 7 : Ñaùp aùn : - Coâng suaát ñoäng cô treân phuø hôïp vôùi phuï taûi ñaõ cho. Baøi 8 : Ñaùp aùn - Khaû naêng quaù taûi cuûa ñoäng cô ñöôïc choïn laø phuø hôïp. BAØI TAÄP CHÖÔNG V : QUAÙ TRÌNH QUAÙ ÑOÄ TRONG HEÄ THOÁNG TRUYEÀN ÑOÄNG ÑIEÄN BAØI 1 : Moät ñoäng cô coù caùc soá lieäu nhö sau : Pñm = 25KW, Uñm = 220V,nñm = 420V/phuùt, Iñm = 120A, Jht =12,5 Ñaây laø ñoäng cô ñieän moät chieàu kích töø ñoäc laäp ñang naâng taûi, troïng taûi ñieåm ñònh möùc treân ñöôøng ñaëc tính cô töï nhieân. Tính : Trò soá Rf = ? Khi ñoäng cô chuyeån sang laøm vieäc vôùi n = 350V/phuùt. Haõy veõ ñaëc tính quaù ñoä cô hoïc n = f(t) vaø M = f(t) cuûa quaù trình giaûm toác treân. BAØI 2 : Moät ñoäng cô moät chieàu kích töø ñoäc laäp ñang keùo maùy saûn xuaát taïi ñieåm ñònh möùc. Soá lieäu cuûa ñoäng cô nhö sau : Pñm = 16 KW, Uñm = 220V, nñm = 1400V/phuùt, Iñm = 84A, moment quaùn tính ñoäng cô = 0,95Kgm2, moment quaùn tính cuûa cô caáu saûn xuaát baèng 0,625 Kgm2. Moment caûn cuûa ñoäng cô coù tính phaûn khaùng, ñeå döøng ñoäng cô ngöôøi ta söû duïng bieän phaùp haõm ñoäng naêng kích töø ñoäc laäp vôùi doøng ñieän haõm ban ñaàu baèng 2,5Iñm. Haõy khaûo saùt quaù trình quaù ñoä cuûa quaù trình haõm treân. (n = f(t),M = f(t), I = f(t))vaø Tính Rhaõm , thôøi gian haõm baèng bao nhieâu ? BAØI 3 : Moät ñoäng cô ñieän moät chieàu kích töø song song ñang laøm vieäc vôùi phuï taûi coù tính phaûn khaùng coù trò soá Mc = 80%Mñm treân ñaëc tính cô töï nhieân. Ñoåi chieàu di chuyeån baèng phöông phaùp ñoåi chieàu cöïc tính ñieän aùp ñaët vaøo phaàn öùng, vôùi doøng haõm ban ñaàu baèng 2,5 Iñm Khaûo saùt quaù trình quaù ñoä cô hoïc cuûa quaù trình ñoåi chieàu treân. (n = f(t),M = f(t), I = f(t)) töø luùc baét ñaàu quay ngöôïc vôùi toác ñoä môùi. Ñoäng cô coù soá lieäu nhö sau : Pñm = 19 KW, Uñm = 220V, nñm = 750V, Iñm = 93A, Mqt = 3,1Kgm2, Mqtccsx = 2,79Kgm2 BAØI 4 : Moät ñoäng cô moät chieàu kích töø ñoäc laäp coù caùc tham soá sau : Pñm = 4,2 KW, Uñm = 220V, Iñm = 20A, nñm = 1000v/phuùt, Jñ = 1Kgm2, Mc = 0,8Mñm, Jqñ = 2kgm2. Ñoäng cô khôûi ñoäng qua caùc caáp ñieän trôû phuï Rf. Haõy xaùc ñònh soá caáp ñieän trôû khôûi ñoäng, thôøi gian khôûi ñoäng. BAØI 5 : Moät ñoäng cô moät chieàu kích töø ñoäc laäp ñang laøm vieäc vôùi toác ñoä 1350V/phuùt, vôùi Mc = Mñm, U = Uñm, f = fñm. Khaûo saùt quaù trình quaù ñoä cô hoïc cuûa ñoäng cô (n = f(t), M = f (t), n = f(t)), khi ñoäng cô taêng toác töø toác ñoä treân ñeán toác ñoä ñònh möùc. Ñoäng cô coù caùc tham soá sau : Pñm = 15 KW, Uñm = 220V, Iñm = 81,5A, nñm = 1600v/phuùt Mqt cuûa toaøn heä thoáng baèng 0,312Kgm2 BAØI 6 : Moät ñoäng cô kích töø ñoäc laäp, ñang naâng troïng taûi taïi ñieåm ñònh möùc treân ñöôøng ñaëc tính cô töï nhieân. Ñeå haõm döøng ñoäng cô ngöôøi ta thöïc hieän phöông phaùp haõm ñoäng naêng kích töø ñoäc laäp vôùi Ihbñ = 3 Iñm. Haõy khaûo saùt quaù trình cô hoïc treân (n = f(t),M = f (t), n = f(t)). Ñoäng cô coù caùc soá lieäu sau : Pñm = 20,5 KW, Uñm = 440V, Iñm = 55A, nñm = 1000V/phuùt, Jht = 1 Kgm2. BAØI 7 : Moät ñoäng cô ñieän moät chieàu kích töø ñoäc laäp ñang naâng troïng taûi taïi ñieåm treân ñöôøng ñaëc tính cô töï nhieân, ngöôøi ta thöïc hieân haõm ñoäng naêng kích töø ñoäc laäp vôùi Ihbñ = 3Iñm. Ñoäng cô coù caùc soá lieäu sau : Pñm = 13,5 KW, Uñm = 220V, Iñm = 73A, nñm = 1050V/phuùt, Jht = 1 Kgm2. a/ Xaùc ñònh ñieän trôû haõm Rh ? b/ Khaûo saùt quaù trình quaù ñoä vaø thôøi gian quaù ñoä. BAØI 8 : Moät ñoäng cô kích töø ñoäc laäp ñang laøm vieäc vôùi taûi phaûn khaùng coù trò soá Mc = 0,8 Mñm treân ñöôøng ñaëc tính cô töï nhieân, ñeå döøng ñoäng cô ngöôøi ta söû duïng haõm ñoäng naêng kích töø ñoäc laäp vôùi doøng ñieän haõm ban ñaàu baèng 2,5Iñm. Khaûo saùt quaù trình cô hoïc cuûa quaù trình treân (n = f(t), M = f (t), n = f(t)). Soá lieäu cuûa ñoäng cô nhö sau : Pñm = 29 KW, Uñm = 440V, Iñm = 76A, nñm = 1000V/phuùt,