Đề tài Tình hình triển khai bảo hiểm hoả hoạn và các rủi ro đặc biệt tại Bảo Minh Hà Nội giai đoạn 2000 – 2005

Lêi më ®Çu B×nh minh cña thÕ kû míi ®ang ®­a tíi cho nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc ta nh÷ng thö th¸ch vµ c¬ héi to lín. Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiªn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc víi sù ra ®êi cña mét lo¹t nh÷ng nghµnh s¶n xuÊt míi, sù gia t¨ng ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam… ®ang t¹o ®µ cho sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt – kinh doanh nãi chung vµ b¶o hiÓm nãi riªng.Bªn c¹nh ®ã, yªu cÇu cña qu¸ tr×nh gia nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i quèc tÕ WTO còng ®· ®Æt ra nh÷ng c¬ héi lín cho sù ph¸t triÓn cña khu vùc b¶o hiÓm phi nh©n thä ëViÖt Nam., ®Æc biÖt lµ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, mét lo¹t c¸c vô ch¸y lín trªn thÕ giíi nh­ vô ch¸y næ hai toµ nhµ th­¬ng m¹i Mü trong vô khñng bè 11/9/2001 hay vô ch¸y toµ nhµ Trung t©m th­¬ng m¹i Quèc tÕ ngµy 29/10/2002 ë Thµnh phè Hå ChÝ Minh ®· lµm cho ng­êi d©n cµng hiÓu râ h¬n møc ®é thiÖt h¹i v« cïng to lín cña ho¶ ho¹n còng nh­ tÇm quan träng cña b¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ ý thøc qu¶n lý rñi ro cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm. Qua thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ t¹i B¶o Minh Hµ Néi, em thÊy r»ng bªn c¹nh c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm kh¸c, nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶ ho¹n cã mét vÞ trÝ t­¬ng ®èi quan träng trong ho¹t ®éng kinh doanh c¶u C«ng ty víi hiÖu qu¶ kinh doanh kh¸ cao. NÕu thùc hiÖn tèt ho¹t ®éng triÓn khai nghiÖp vô nµy th× kh«ng nh÷ng gãp phÇn n©ng cao ®­îc doanh thu, lîi nhuËn cho C«ng ty mµ cßn gióp C«ng ty cã mét vÞ trÝ v÷ng ch¾c trªn thÞ tr­êng b¶o hiÓm. V× tr×nh ®é hiÓu biÕt cã h¹n nªn em xin ®i s©u vµo t×m hiÓu: “T×nh h×nh triÓn khai b¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ c¸c rñi ro ®Æc biÖt t¹i B¶o Minh Hµ Néi giai ®o¹n 2000 – 2005” Bµi viÕt gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng 1: Lý thuyÕt c¬ b¶n vÒ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ c¸c rñi ro ®Æc biÖt. Ch­¬ng 2: T×nh h×nh triÓn khai b¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ c¸c rñi ro ®Æc biÖt t¹i B¶o Minh Hµ Néi giai ®o¹n2000 – 2005. Ch­¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ c¸c rñi ro ®Æc biÖt t¹i B¶o Minh Hµ Néi. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o, Th¹c sü T«n ThÞ Thanh HuyÒn còng víi c¸c anh chÞ Phßng Tµi s¶n vµ kü thuËt cña B¶o Minh Hµ Néi ®· tËn t×nh chØ b¶o, h­íng dÉn em hoµn thµnh bµi viÕt nµy. Ch­¬ng I Lý thuyÕt c¬ b¶n vÒ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ c¸c rñi ro ®Æc biÖt I. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan vµ vai trß cña b¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ c¸c rñi ro ®Æc biÖt. I.1.TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña b¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ c¸c rñi ro ®Æc biÖt Ph¸t hiÖn ra löa ®· ®¸nh dÊu mét b­íc ph¸t triÓn vÜ ®¹i trong qu¸ tr×nh chinh phôc tù nhiªn vµ tù hoµn thiÖn m×nh cña con ng­êi, ®­a con ng­êi tõ giai ®o¹n m«ng muéi d· man tíi giai ®o¹n v¨n minh, tiÕn bé.Cho tíi nay, löa vÉn ®ãng mét vai trß quan träng, kh«ng chØ trong ®êi sèng sinh ho¹t mµ cßn trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh cña nÒn kinh tÕ.Tuy nhiªn, löa còng cã mÆt tr¸i cña nã, ®ã lµ ho¶ ho¹n.Ho¶ ho¹n ®­îc coi lµ mét lo¹i rñi ro mang tÝnh chÊt th¶m ho¹ v× hËu qu¶ mµ cã g©y ra lµ v« cïng to lín vµ cã thÓ kÐo dµi trong nhiÒu n¨m.C¸c vô ho¶ ho¹n kh«ng chØ x¶y ra ë c¸c n­íc chËm ph¸t triÓn mµ ngay c¶ c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nh­ Mü, Anh, Ph¸p…n¬i mµ nÒn khoa häc c«ng nghÖ ®· ®¹t tíi ®Ønh cao cña sù hiÖn ®¹i vµ an toµn th× ho¶ ho¹n vÉn x¶y ra ngµy mét t¨ng vÒ sè l­îng vµ møc ®é nghiªm träng.Theo ­íc tÝnh mçi n¨m trªn ThÕ giíi x¶y ra kho¶ng 5 triÖu vô ch¸y víi thiÖt h¹i lªn tíi hµng tr¨m tû USD. Nh­ ë Mü, c¸c vô ch¸y ®· g©y thiÖt h¹i kho¶ng 1,5 tû USD mçi n¨m, hay ë Anh lµ kho¶ng 1,8 tû USD.ë ViÖt Nam, trong vßng 30 n¨m tõ khi Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ký s¾c lÖnh phßng ch¸y ch÷a ch¸y (4/10/1961) th× ®· x¶y ra 566.036 vô ch¸y (kh«ng kÓ ch¸y do chiÕn tranh) lµm chÕt 2.574 ng­êi ,bÞ th­¬ng 4.479 ng­êi, g©y thiÖt h¹i ­íc tÝnh 948 tû ®ång.Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn h¬n th× sè l­îng c¸c vô ch¸y còng ngµy cµng gia t¨ng, ®Æc biÖt lµ c¸c vô ch¸y lín. N¨m 1992 – 1993 c¶ n­íc ®· x¶y ra 1710 vô ch¸y, lµm chÕt 213 ng­êi, bÞ th­¬ng 348 ng­êi vµ ­íc tÝnh thiÖt h¹i kho¶ng 114,746 tû ®ång. Riªng trong n¨m 1996, ®· x¶y ra kho¶ng 961 vô ch¸y, lµm chÕt vµ bÞ th­¬ng 162 ng­êi , thiÖt h¹i kho¶ng 43,8 tû ®ång.C¸c vô ho¶ ho¹n ®iÓn h×nh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ph¶i kÓ ®Õn nh­ : * Vô ch¸y chî §ång Xu©n – Hµ Néi ngµy 4/7/1994 ®· g©y thiÖt h¹i kho¶ng 140 tû ®ång. * Vô ch¸y kinh hoµng trong lÞch sö ho¶ ho¹n ViÖt Nam ngµy 26/6/1996 t¹i kho x¨ng dÇu 131 Thuû Nguyªn, H¶i Phßng do sÐt g©y thiÖt h¹i lªn tíi 31 tû ®ång. * Vô ch¸y nhµ m¸y giÇy §ång Nai ngµy 15/9/1998 g©y thiÖt h¹i kho¶ng 12,5 tû ®ång . * N¨m 2000 vô ch¸y t¹i c«ng ty Phó Tµi tæn thÊt ­íc tÝnh 12,5 tû ®ång, vô ch¸y t¹i c«ng ty may H¶i S¬n thiÖt h¹i 7,5 tû ®ång, Muraya ViÖt Nam thiÖt h¹i 6,25 tû ®ång… * Vô ch¸y lín nhÊt trong n¨m 2001 lµ vô ch¸y Vising Pack thiÖt h¹i kho¶ng 1,2 – 1,4 triÖu USD. * N¨m 2002 còng lµ mét n¨m kinh hoµng víi mét lo¹t c¸c vô ch¸y lín nh­: vô ch¸y rõng U Minh kÐo dµi hµng th¸ng kh«ng chØ g©y thiÖt h¹i lín vÒ kinh tÕ mµ cßn ¶nh h­ëng nghiªm träng tíi m«i tr­êng sèng vµ c¶nh quan; vô ch¸y nhµ m¸y toµn lùc ViÔn §«ng víi sè tiÒn båi th­êng lªn tíi 28 tû ®ång; vô ch¸y toµ nhµ trung t©m th­¬ng m¹i quèc tÕ t¹i Thµnh phè Hå ChÝ Minh ngµy 29/10/2002 víi thiÖt h¹i ­íc tÝnh kho¶ng 12,5 tû ®ång. * Theo thèng kª n¨m 2003, tæng sè tiÒn båi th­êng cho nghiÖp vô b¶o hiÓm ch¸y lµ kho¶ng 6,5 triÖu USD, cao h¬n 15% so víi n¨m 2002, víi c¸c vô ch¸y: c«ng ty Interfood lµ kho¶ng 4,6 triÖu USD, c«ng ty Tainnan víi sè tiÒn båi th­êng kho¶ng 1,1 triÖu USD… * N¨m 2004 cã mét sè vô tæn thÊt ®iÓn h×nh nh­ Pou Yuen (1,5 triÖu USD), bót bi Thiªn Long (7,2 tû ®ång), giµy Th­îng Th¨ng (3,5 triÖu USD)… Nh­ vËy cã thÓ thÊy r»ng thiÖt h¹i do ch¸y g©y ra kh«ng chØ lµ ®èi víi tµi s¶n mµ cßn lµ tÝnh m¹ng con ng­êi vµ c¶nh quan m«i tr­êng sinh th¸i.Do ®ã nhÊt thiÕt cÇn ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó ®èi phã víi ho¶ ho¹n. Con ng­êi ®· sö dông rÊt nhiÒu c¸c biÖn ph¸p kh¸c nhau nh­ c¸c biÖn ph¸p phßng ch¸y ch÷a ch¸y, ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é kiÕn thøc vµ ý thøc, th«ng tin tuyªn truyÒn vÒ phßng ch¸y ch÷a ch¸y.Tuy nhiªn, phßng ho¶ vµ b¶o hiÓm ®Õn nay vÉn ®­îc coi lµ hai c¸ch gi¶i quyÕt tèt nhÊt ®Ó h¹n chÕ thiÖt h¹i do ch¸y g©y ra, gi¶m bít tæn thÊt. Ngµy nay, khi khoa häc c«ng nghÖ ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn th× c¸c c«ng cô phßng ch¸y ch÷a ch¸y còng ®­îc c¶i tiÕn, ®æi míi vµ hoµn thiÖn h¬n. Tuy nhiªn, tèc ®é ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt trong s¶n xuÊt nhanh h¬n rÊt nhiÒu so víi kü thuËt c«ng nghÖ vÒ an toµn, mµ trong khi ®ã ngµy cµng cã nhiÒu c¸c vô ho¶ ho¹n mµ nguyªn nh©n l¹i chÝnh lµ mÆt tr¸i cña c«ng nghÖ tiªn tiÕn. Bªn c¹nh ®ã, nguån vèn cho c¸c biÖn ph¸p an toµn th­êng rÊt nhá so víi c¸c nguån vèn chi cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt.Kh«ng nh÷ng thÕ, ngµy nay con ng­êi sö dông ngµy cµng nhiÒu nguyªn nhiªn liÖu dÔ ch¸y nh­ gas, x¨ng dÇu, c¸c lo¹i ho¸ chÊt…nªn nguy c¬ ch¸y x¶y ra lµ rÊt cao.Thªm vµo ®ã, l­îng chÊt th¶i vµo bÇu khÝ quyÓn ngµy cµng lín ®· g©y nªn hiÖn t­îng hiÖu øng nhµ kÝnh, El Nino…lµm xuÊt hiÖn h¹n h¸n, ch¸y rõng ë kh¾p n¬i, ®iÓn h×nh lµ c¸c vô ch¸y rõng kÐo dµi hµng th¸ng ë Indonexia vµ Malaixia…g©y thiÖt h¹i nÆng nÒ vÒ kinh tÕ, con ng­êi vµ m«i tr­êng. MÆt kh¸c, trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¸c tæ chøc, doanh nghiÖp, c¸ nh©n ph¶i tù chñ vÒ tµi chÝnh.C¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt ngµy cµng gia t¨ng, khèi l­îng hµng ho¸ giao dÞch ngµy cµng lín, c«ng nghÖ s¶n xuÊt ngµy cµng phong phó vµ ®a d¹ng…®ßi hái hä ph¶i ®Çu t­ mét sè l­îng tiÒn lín. NÕu x¶y ra ho¶ ho¹n, hä sÏ ph¶i ®­¬ng ®Çu víi rÊt nhiÒu khã kh¨n vÒ tµi chÝnhvµ thËm chÝ cã thÓ bÞ ph¸ s¶n.Trong khi ®ã, nÕu tham gia b¶o hiÓm ho¶ ho¹n, ngay sau khi x¶y ra ho¶ ho¹n, hä ®· cã thÓ nhanh chãng æn ®Þnh ®êi sèng s¶n xuÊt vµ tiÕp tôc kinh doanh nhê vµo kho¶n tiÒn båi th­êng nhËn ®­îc tõ phÝa c¸c nhµ b¶o hiÓm. V× vËy, cã thÓ nãi ho¶ ho¹n thùc sù lµ th¶m ho¹ ®èi víi loµi ng­êi, vµ mÆc dï con ng­êi ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó h¹n chÕ thiÖt h¹i do ch¸y g©y ra nh­ng hiÖu qu¶ cña c¸c biÖn ph¸p nµy ®em l¹i lµ kh«ng kh¶ quan l¾m. Do vËy, bªn c¹nh viÖc tÝch cùc phßng ch¸y ch÷a ch¸y th× b¶o hiÓm ho¶ ho¹n chÝnh lµ mét gi¸ ®ì cho mçi c¸ nh©n, mçi doanh nghiÖp tham gia b¶o hiÓm. Vµo thêi Trung ®¹i råi Phôc h­ng, ë Ch©u ¢u vÉn ch­a cã hÖ thèng phßng ch¸y h÷u hiÖu h¬n hÖ thèng sö dông tõ thêi c¸c Hoµng ®Õ La M· trÞ v×. Vµo ban ®ªm, c¸c ®éi tuÇn tra ®­îc giao nhiÖm vô ®i däc c¸c phè ®Ó kiÓm tra vµ ph¸t hiÖn thÊy nhµ nµo cã nguy c¬ ch¸y lµ hä b¸o ngay cho chñ nhµ. Cßn nÕu cã ho¶ ho¹n x¶y ra, ng­êi bÞ thiÖt h¹i cã thÓ ®­îc ph­êng héi gióp ®ì víi ®iÒu kiÖn hä lµ héi viªn.Tuy nhiªn, c¸c kho¶n nµy chØ cã ý nghÜa t­¬ng trî lµ chÝnh vµ ch­a ®­îc xem nh­ mét kho¶n båi th­êng thùc sù. Ph­êng héi ®Çu tiªn kiÓu nµy do c¸c nhµ bu«n thµnh phè Rowen (Ph¸p) thnµh lËp n¨m 1374. Nh­ng lóc ®ã, viÖc h¹n chÕ, kh¾c phôc hËu qu¶ do ch¸y g©y ra cßn gÆp nhiÒu trë ng¹i v× ng­êi d©n vÉn cho r»ng ho¶ ho¹n còng nh­ n¹n ®ãi, chiÕn tranh vµ c¸c dÞch bÖnh kh¸c lµ nh÷ng rñi ro kh«ng thÓ tr¸nh khái. HiÖp héi b¶o hiÓm ho¶ ho¹n ®Çu tiªn ra ®êi lµ ë §øc n¨m 1591 mang tªn Feuer Casse.Mét thêi gian ng¾n sau cã xuÊt hiÖn mét sè c¸c c«ng ty kh¸c n÷a nh­ng còng kh«ng ®Ó l¹i dÊu Ên g× lín cho tíi gi÷a thÕ kû 17. §ã lµ vµo n¨m 1666, mét vô ho¶ ho¹n khñng khiÕp t¹i ngay thñ ®« Lu©n §«n diÔn ra trong 7 ngµy 8 ®ªm ®· thiªu huû 13 200 ng«i nhµ, 87 nhµ thê vµ v« sè c¸c tµi s¶n gi¸ trÞ kh¸c. §Õn lóc nµy, ng­êi d©n Anh míi thùc sù nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña viÖc thiÕt lËp hÖ thèng phßng ch¸y ch÷a ch¸y vµ båi th­êng cho ng­êi bÞ thiÖt h¹i. Møc ®é nghiªm träng cña th¶m ho¹ nµy ®· ®¸nh thøc ®­îc ý thøc céng ®ång chia sÎ rñi ro h¶o ho¹n cña hä vµ tõ ®ã ®· dÉn ®Õn sù ra ®êi cña c«ng ty b¶o hiÓm ch¸y ®Çu tiªn ë Anh. Ngay tõ n¨m 1667, c¸c nhµ chøc tr¸ch thµnh phè Lu©n §«n ®· më v¨n phßng ch¸y ®Çu tiªn víi tiÒn th©n lµ nh÷ng lÝnh cøu ho¶ Lu©n §«nØTong thêi gian x©y l¹i thµnh phè, Nicolas Bavbon - mét nhµ vËt lý ng­êi Anh chuyÓn ng¹ch sang lÜnh vùc x©y dùng, ®· b¾t ®Çu nhËn b¶o hiÓm ho¶ ho¹n cho c¸c ng«i nhµ x©y dùng l¹i.C«ng ty nµy ®Çu tiªn ®­îc ®iÒu hµnh theo kiÓu c«ng ty t­ nh©n nh­ng sau ®ã , n¨m 1680, ®· ®­îc ®æi thµnh c«ng ty cæ phÇn lÊy tªn lµ The Fire Office.N¨m 1684, mét c«ng ty b¶o hiÓm ho¶ ho¹n kh¸c lµ Friendly Society Fire Office ra ®êi ho¹t ®éng trªn nguyªn t¾c t­¬ng hç vµ hÖ thèng phÝ cè ®Þnh, ng­êi ®­îc b¶o hiÓm còng ph¶i chÞu mét phÇn thiÖt h¹i x¶y ra. Sau ®ã, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm kh¸c còng ra ®êi ë Anh nh­: Hand in hand (1696), Sun Fire Office (1710), Union (1714), Lon Don (1714)…vµ hÇu hÕt vÉn cßn ho¹t ®éng cho ®Õn nay. TiÕp ®ã, mét lo¹t c¸c c«ng ty b¶o hiÓm h¶o ho¹n kh¸c còng ®­îc thµnh lËp trªn kh¾p thÕ giíi.Nh­ ë §øc, ngay tõ n¨m 1677 ®· thµnh lËp quü b¶o hiÓm ho¶ ho¹n ®Çu tiªn cña m×nh.ë Ph¸p c«ng ty b¶o hiÓm ho¶ ho¹n ®Çu tiªn do hai anh em Prien thµnh lËp n¨m 1686 mang tªn lµ Company I’Assurance Centre I’Incendia.C«ng ty b¶o hiÓm ho¶ ho¹n ®Çu tiªn ®­îc thµnh lËp ë Mü lµ mét c«ng ty b¶o hiÓm t­¬ng hç do Benjamin Franklin vµ mét sè thµnh viªn kh¸c cïng s¸ng lËp n¨m 1752 lÊy tªn lµ The Philadelphia Contributionship chuyªn b¶o hiÓm ch¸y cho nhµ cöa. Ngµy nay, xuÊt ph¸t tõ chÝnh nhu cÇu thùc tÕ, nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶ ho¹n hÇu hÕt ®· ®­îc tiÕn hµnh ë mäi n­íc trªn ThÕ giíi vµ ®· trë thµnh mét nghiÖp vô truyÒn thèng víi sè phÝ hµng n¨m thu ®­îc lµ rÊt cao.VÝ dô nh­ ë NhËt, sè phÝ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n thu ®­îc hµng n¨m lªn tíi h¬n 10 tû USD, chiÕm 15,5% doanh thu cña c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm phi nh©n thä; cßn phÝ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n ë Mü hµng n¨m còng chiÕm kho¶ng gÇn 2% trong tæng sè phÝ b¶o hiÓm tµi s¶n…HiÖn nay, nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶ ho¹n ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn vµ trë thµnh mét nghiÖp vô kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi bÊt cø mét c«ng ty b¶o hiÓm phi nh©n thä nµo. ë ViÖt Nam, ngay tõ thêi Ph¸p thuéc ®· cã mét c«ng ty b¶o hiÓm ho¶ ho¹n t¹i miÒn Nam ®­îc thµnh lËp.MÆc dï B¶o ViÖt ®­îc thµnh lËp tõ n¨m 1964 nh­ng do trong c¬ chÕ bao cÊp, Nhµ n­íc ®øng ra bï ®¾p mäi thiÖt h¹i cho c¸c doanh nghiÖp khi hä gÆp rñi ro, nªn b¶o hiÓm nãi chung vµ b¶o hiÓm h¶o ho¹n nãi riªng kh«ng cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn.Tr­íc yªu cÇu ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tµi chÝnh vµ thiÖt h¹i kinh doanh khi n­íc ta chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶ ho¹n ®· chÝnh th­c ®­îc triÓn khai theo quyÕt ®Þnh sè 06/TCQ§ ngµy 17/1/1989. Sau mét thêi gian thùc hiÖn, ®Ó phï hîp víi thùc tÕ, Bé Tµi ChÝnh ®· ra quyÕt ®Þnh sè 142/TCQ§ ban hµnh quy t¾c vµ biÓu phÝ míi.Ngµy 12/4/1993, Bé Tµi ChÝnh l¹i cã quyÕt ®Þnh sè 212/TCQ§ ban hµnh biÓu phÝ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ c¸c rñi ro ®Æc biÖt víi møc phÝ tèi ®a ®Ó thay cho biÓu phÝ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n theo quyÕt ®Þnh sè 142/TCQ§. V× vËy, ngay tõ n¨m 1990 ®· cã 16 c«ng ty b¶o hiÓm c¸c ®Þa ph­¬ng tiÕn hµnh triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶ ho¹n víi gi¸ trÞ b¶o hiÓm lªn tíi 6200 tû ®ång vµ trë thµnh nghiÖp vô b¶o hiÓm cã gi¸ trÞ b¶o hiÓm ban ®Çu lín nhÊt. §Õn n¨m 1994 th× nghiÖp vô nµy ®· ®­îc tiÕn hµnh ë hÇu hÕt 53 tØnh thµnh trong c¶ n­íc víi tæng gi¸ trÞ tham gia b¶o hiÓm lªn tíi 27000 tû ®ång. §Æc biÖt theo th«ng t­ sè 82/TCCN cña Bé Tµi ChÝnh ngµy 31/12/1991 h­íng dÉn viÖc thùc hiÖn chØ thÞ 332/H§BT vÒ b¶o toµn vèn kinh doanh ®èi víi cac doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®· quy ®Þnh b¾t buéc: C¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i mua b¶o hiÓm tµi s¶n ®Ó t¹o nguån bï ®¾p cho nh÷ng thiÖt h¹i cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam vµ phÝ b¶o hiÓm sÏ ®­îc tÝnh vµo gi¸ thµnh.VÊn ®Ò nµy cßn ®­îc ®Ò cËp ®Õn rÊt cô thÓ trong NghÞ ®Þnh 59/CP. Nh­ vËy viÖc triÓn khai lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy sÏ cã nhiÒu lîi thÕ. N¨m 1989, sau khi B¶o ViÖt triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶ ho¹n th× ®Õn n¨m 1994 – 1995 hµng lo¹t c¸c c«ng ty kh¸c ra ®êi nh­ : B¶o Minh, Pjico, B¶o Long…còng ®· triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm nµy.Trong giai ®o¹n tõ 1995 ®Õn nay, sù gãp mÆt cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm d­íi c¸c h×nh thøc doanh nghiÖp Nhµ n­íc, liªn doanh, cæ phÇn…®· ®¸nh dÊu mét b­íc ngoÆt míi vÒ sù ph¸t triÓn ®a d¹ng cña thÞ tr­êng, lµm cho thÞ tr­êng b¶o hiÓm ho¶ ho¹n ViÖt Nam ngµy cµng thªm s«i ®éng. Nh÷ng n¨m ®Çu míi triÓn khai nghiÖp vô nµy c¸c c«ng ty b¶o hiÓm non trÎ cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ nghiÖp vô nµy thùc sù ch­a ph¸t triÓn l¾m. Nam­ 1991, sè ®¬n b¶o hiÓm cÊp ra míi chØ lµ 413 ®­on. Nh­ng ®Õn n¨m 1994, sè ®¬n nµy ®· lµ 2000 ®¬n.Vµ ®Õn n¨m 1998 , doanh thu trªn toµn thÞ tr­êng ®· b¾t ®Çu t¨ng tõ 11.719.000 USD lªn ®Õn 14.266.000 USD. Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ n¨m 1997 ®· lµm doanh thu phÝ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n gi¶m ®i ®¸ng kÓ trong nh÷ng n¨m tiÕp theo.Nh­ng dÕn n¨m 2000 doanh thu phÝ b¶o hiÓm ®· phôc håi vµ tiÕp tôc t¨ng tr­ëng.Theo thèng kª, doanh thu phÝ b¶o hiÓm ®¹t ®­îc v­ît dù kiÕn cña c¸c doanh nghiÖp lµ 1,7%. N¨m 2001 lµ mét n¨m ®Çy nh÷ng th¸ch thøc vµ thuËn lîi ®èi víi nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶ ho¹n. Sù ra ®êi cña luËt kinh doanh b¶o hiÓm ®· t¹o hµnh lang ph¸p lý thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm nãi chung. Nh­ng bªn c¹nh ®ã hµng lo¹t nh÷ng khã kh¨n, v­íng m¾c tån t¹i tõ nh÷ng n¨m tr­íc ®ã vµ ®Æc thï cña nghiÖp vô ®· lµm tèc ®é ph¸t triÓn cña nghiÖp vô nµy chËm h¬n so víi c¸c nghiÖp vô kh¸c. Sù kiÖn ngµy 11/9/2001 mµ hËu qu¶ ®Ó l¹i cña nã còng lµm nhiÒu c«ng ty t¸i b¶o hiÓm bÞ ph¸ s¶n vµ còng lµm gi¶m kh¨ n¨ng nhËn t¸i.V× vËy, nãi chung t×nh h×nh tæn thÊt n¨m 2001 cã t¨ng nhÑ, tû lÖ tæn thÊt ­íc tÝnh kho¶ng 31%, t¨ng 5% so víi n¨m 2000. Cã thÓ nãi n¨m 2002 lµ n¨m ph¸t triÓn rùc rì cña b¶o hiÓm phi nh©n thä víi tèc ®é t¨ng tr­ëng lµ 42%, cao nhÊt trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, trong ®ã nghiÖp vô b¶o hiÓm ch¸y ®¹t doanh thu kho¶ng 300 tû ®ång, t¨ng 15% so víi n¨m 2001. N¨m 2003, sù æn ®Þnh cña t×nh h×nh kinh tÕ chÝnh trÞ ®· ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn cña mäi nghµnh trong nÒn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ liªn quan ®Õn b¶o hiÓm ho¶ ho¹n ®Òu ®¹t tû lÖ t¨ng tr­ëng cao.Tæng phÝ b¶o hiÓm ch¸y trong n¨m nµy còng t¨ng nhÑ kho¶ng 17% so víi n¨m ngo¸i.Tuy nhiªn, tèc ®é t¨ng tr­ëng nµy còng cßn chËm so víi tèc ®é t¨ng tr­ëng chung cña khu vùc b¶o hiÓm phi nh©n thä. N¨m 2004 lµ n¨m cã nhiÒu biÕn ®éng lín ®èi víi nghµnh b¶o hiÓm ViÖt Nam. Vô tiªu cùc Pjico ®· lµm tæn h¹i ®Õn uy tÝn cña toµn nghµnh b¶o hiÓm nãi chung. B¶o hiÓm ho¶ ho¹n trong n¨m nµy vÇn t¨ng tuy tèc ®é cã gi¶m , kho¶ng 7% so víi n¨m 2003. N¨m 2005 còng lµ mét n¨m ®Çy khã kh¨n vµ thö th¸ch ®èi víi khu vùc b¶o hiÓm phi nh©n thä nãi chung vµ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n nãi riªng. Tr­íc yªu cÇu ®Ó gia nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i quèc tÕ WTO, Nhµ n­íc ®· chÝnh thøc më cöa cho c¸c tæ chøc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo lÜnh vùc b¶o hiÓm phi nh©n thä, víi sù xuÊt hiÖn cña mét sè c«ng ty b¶o hiÓm n­íc ngoµi nh­ AAA…Tuy nhiªn, ®©y còng lµ n¨m cã ®Çu t­ n­íc ngoµi ®¹t møc cao nhÊt tõ tr­íc tíi nay, vµ ®ã chÝnh lµ mét thuËn lîi lín cho sô ph¸t triÓn cña c¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm tµi s¶n kü thuËt, trong ®ã cã b¶o hiÓm ho¶ ho¹n. N¨m 2005, tèc ®é ph¸t triÓn cña b¶o hiÓm ho¶ ho¹n ®¹t kho¶ng 12%. Nh­ vËy, cã thÓ nãi b¶o hiÓm ho¶ ho¹n ®· dÇn dÇn ®i vµo tiÒm thøc cña ng­êi ViÖt Nam, ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®ßi hái tÊt yÕu cña kh«ng chØ c¸c doanh nghiÖp nãi riªng mµ cña toµn x· héi nãi chung.Vµ ®ã còng lµ c¬ së ®Ó b¶o hiÓm ho¶ ho¹n ngµy cµng cñng cè thªm vÞ trÝ v÷ng ch¾c cña m×nh trong c¬ cÊu chung cña nghµnh b¶o hiÓm ViÖt Nam. I.2. Vai trß cña b¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ c¸c rñi ro ®Æc biÖt B¶o hiÓm lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ quan träng trªn c¬ së x©y dùng quü b¶o hiÓm d­íi h×nh thøc nhÊt ®Þnh ®Ó båi th­êng hoÆc tr¶ tiÒn b¶o hiÓm cho nh÷ng tæn thÊt vÒ con ng­êi vµ tµi s¶n x¶y ra do tai n¹n, rñi ro bÊt ngê.Trong khi ®ã, ho¶ ho¹n lµ lo¹i rñi ro cã thÓ x¶y ra ë bÊt cø n¬i ®©u, bÊt cø thêi ®iÓm nµo vµ thiÖt h¹i do nã g©y ra th­êng rÊt lín vµ phøc t¹p.B¶o hiÓm ho¶ ho¹n chÝnh lµ sù b¶o ®¶m cho nh÷ng tæn thÊt trùc tiÕp do ch¸y g©y ra. NÕu nh÷ng tæn thÊt do ch¸y g©y ra thuéc ph¹m vi b¶o hiÓm th× ng­êi ®­îc b¶o hiÓm sÏ ®­îc nhËn ®­îc mét kho¶n tiÒn båi th­êng tõ c¸c nhµ b¶o hiÓm . ChÝnh v× vËy, ho¹t ®éng b¶o hiÓm nãi chung vµ ho¹t ®éng b¶o hiÓm ho¶ ho¹n nãi riªng cã nh÷ng t¸c dông to lín thÓ hiÖn ë c¸c khÝa c¹nh sau: I.2.1. §èi víi c¸ nh©n vµ tæ chøc tham gia b¶o hiÓm B¶o hiÓm ho¶ ho¹n lµ mét lo¹i h×nh b¶o hiÓm tµi s¶n nh»m ¸p dông ®èi víi c¸c xÝ nghiÖp, kh¸ch s¹n, nhµ m¸y, v¨n phßng, nhµ hµng… thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ .Gi¸ trÞ bao rhiÓm ch¸y th­êng lµ rÊt lín, khi x¶y ra rñi ro th× tæn thÊt kh«ng chØ lµ mét ®¬n vÞ nhá mµ cã khi lµ ®èi víi toµn bé tµi s¶n cña doanh nghiÖp.V× vËy, viÖc c¸c ®¬n vÞ nµy tham gia b¶o hiÓm lµ tÊt yÕu vµ cã nh­ vËy míi ®¶m b¶o æn ®Þnh kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp nµy . Khi quy m« s¶n xuÊt ngµy cµng më réng nh­ hiÖn nay th× gi¸ trÞ tµi s¶n cña c¸c doanh nghiÖp còng ngµy cµng t¨ng lªn.V× vËy, khi cã rñi ro x¶y ra, thiÖt h¹i sÏ thËt kh«n l­êng vµ sÏ ¶nh h­ëng l©u dµi kh«ng chØ tíi b¶n th©n doanh nghiÖp ®ã mµ cßn ¶nh h­ëng tíi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp kh¸c cã liªn quan.Khi ®ã, sù ra ®êi cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm sÏ kh«ng nh÷ng gióp c¸c doanh nghiÖp æn ®Þnh t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh mµ cßn gióp c¸c chñ thÓ kh¸c trong nÒn kinh tÕ æn ®Þnh cuéc sèng. Th«ng qua viÖc båi th­êng mét c¸ch chÝnh x¸c, nhanh chãng, kÞp thêi vµ tho¶ ®¸ng, b¶o hiÓm ®· gióp c¸c doanh nghiÖp nhanh chãng kh¾c phôc ®­îc hËu qu¶ thiÖt h¹i .V× vËy cã thÓ nãi b¶o hiÓm lµ l¸ ch¾n kinh tÕ ®Ó æn ®Þnh kinh doanh vµ b¶o toµn vèn cho c¸c doanh nghiÖp khi x¶y ra c¸c sù cè b¶o hiÓm. MÆt kh¸c, quü b¶o hiÓm nhµn rçi sÏ ®­îc c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ®em ®i ®Çu t­ sinh lêi võa ®Ó b¶o toµn vµ còng võa nh»m thu lîi nhuËn, ®Ó ph¸t triÓn vµ t¨ng tr­ëng quü b¶o hiÓm. ë kh«ng Ýt quèc gia trªn thÕ giíi ng­êi ta coi ho¶ ho¹n kh«ng kh¸c g× giÆc ngo¹i x©m v× thiÖt h¹i ho¶ ho¹n g©y ra lµ v« cïng to lín vµ kh«ng thÓ l­êng tr­íc ®­îc.§Æc biÖt, ho¶ ho¹n cßn mang tÝnh chÊt tÝch luü rñi ro, nh÷ng thiÖt h¹i do ch¸y g©y ra kh«ng chØ ®Ó l¹i hËu qu¶ tr­íc m¾t cßn mµ vÒ l©u vÒ dµi.Do vËy, nÕu chØ ®Ó mét c¸ nh©n hoÆc mét doanh nghiÖp thùc hiÖn kh¾c phôc hËu qu¶ thiÖt h¹i lµ kh«ng thÓ lµm ®­îc. §Ó ®Ò phßng vµ h¹n chÕ hËu qu¶ do ch¸y g©y ra, ng­êi ta sö dông hai biÖn ph¸p chÝnh lµ phßng ch¸y ch÷a ch¸y vµ b¶o hiÓm.Bªn c¹nh c¸c biÖn ph¸p phßng ch¸y ch÷a ch¸y truyÒn thèng th× viÖc tham gia b¶o hiÓm còng ®­îc coi nh­ lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p phßng ch¸y ch÷a ch¸y tèt nhÊt hiÖn nay.Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng, viÖc chi tr¶ båi th­êng tõ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm cã ü nghÜa v« cïng to lín .V× nh­ tr­íc ®©y,c¸c doanh nghiÖp ch­a tham gia b¶o hiÓm ho¶ ho¹n, khi x¶y ra sù cè, hä chØ nhËn ®­îc mét kho¶n bï ®¾p, cøu trî t­îng tr­ng rÊt nhá cña Nhµ n­íc vµ còng chØ ¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc.Cßn trong qu¸ tr×nh t­ nh©n ho¸ ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn nh­ hiÖn nay, bÊt cø doanh nghiÖp nµo còng cã thÓ tham gia b¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ khi x¶y ra sù cè b¶o hiÓm th× hä còng nhanh chãng nhËn ®­îc c¸c kho¶n båi th­êng lín ®Ó cã thÓ æn ®Þnh vµ tiÕp tôc s¶n xuÊt kinh doanh.Cßn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, khi chuyÓn ®æi c¬ chÕ thÞ tr­êng, hä sÏ kh«ng cßn cã nhiÒu sù hç trî cña Nhµ n­íc nh­ tr­íc ®ay n÷a nªn trong tr­êng hîp x¶y ra rñi ro, hä kh«ng ®­îc quyÒn khi gi¶m vèn.V× vËy, cã thÓ nãi b¶o hiÓm lµ l¸ ch¾n cuèi cïng ®Ó ®¶m b¶o cho sù b¶o toµn vèn cña c¸c doanh nghiÖp khi sù cè b¶o hiÓm x¶y ra. B¶o hiÓm lµ chç dùa tinh thÇn cho mäi ng­êi, mäi tæ chøc gióp hä yªn t©m trong cuéc sèng, trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.B¶o hiÓm còng thÓ hiÖn tÝnh céng ®ång, t­¬ng trî, nh©n v¨n s©u s¾c.ViÖc tham gia b¶o hiÓm ho¶ ho¹n cßn gióp t¹o t©m lý yªn t©m trong s¶n xuÊt kinh doanh, gióp c¸c nhµ thÇu vµ c¸c nhµ ®Çu t­ m¹nh d¹n h¬n trong ®Çu t­ .Do ®ã, nã còng gi¸n tiÕp gãp phÇn t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. Nã còng ®ång thêi gi¶i to¶ ®­îc sù lo l¾ng bÊt æn cña ng­êi d©n sèng xunh quanh khu vùc th­êng xuyªn cã ho¶ ho¹n hoÆc cã nguy c¬ x¶y ra ho¶ ho¹n cao . H¬n n÷a, b¶o hiÓm ho¶ ho¹n cßn gãp phÇn ®Ò phßng c¸c rñi ro cã thÓ x¶y ra, gi¶m bít nçi lo cho mçi c¸ nh©n, mçi doanh nghiÖp v× th«ng qua viÖc tham gia b¶o hiÓm ho¶ ho¹n, chÝnh ng­êi tham gia sÏ cã ý thøc h¬n vÒ viÖc tù b¶o vÖ tµi s¶n cña m×nh còng nh­ cña c¶ céng ®ång. Ngoµi ra, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm khi tiÕn hµnh kinh doanh nghiÖp vô b¶o hiÓm ch¸y, hä còng kh«ng muèn rñi ro tæn thÊt x¶y ra ®Ó ph¶i båi th­êng nªn hä lu«n tÝch cùc t×m kiÕm c¸c biÖn ph¸p ®Ó ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt.B»ng mét kho¶n trÝch theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh rõ nguån phÝ thu ®­îc, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm sÏ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ®ã mét c¸ch hiÖu qu¶ th«ng qua c«ng t¸c thèng kª t×nh h×nh tæn thÊt hµng n¨m, x¸c ®Þnh nguyªn nh©n g©y ch¸y, t­ vÊn cac khu vùc cã nguy c¬ cao x¶y ra ho¶ ho¹n, hç trî c¸c doanh nghiÖp tham gia b¶o hiÓm cã ®­îc c¸c biÖn ph¸p ®Ò phßng h¹n chÕ mét c¸ch h÷u hiÖu nhÊt.Hä còng cã thÓ ®µo t¹o nh÷ng chuyªn gia ®¸nh gi¸ rñi ro.Nh÷ng chuyªn gia nµy mét mÆt gióp c¸c doanh nghiÖp biÕt c¸ch ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt mµ cßn gîi ý gióp c¸c hä ¸p dông c¸c trang thiÕt bÞ phßng ch¸y ch÷a ch¸y thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh c¶u c«ng ty. Bªn c¹nh ®ã, c«ng ty b¶o hiÓm cßn th­êng xuyªn kiÓm tra ®«n ®èc, t¹o c¬ së vËt chÊt vµ s½n sµng hç trî kinh phÝ ®Ó c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p phßng ch¸y ch÷a ch¸y tèt h¬n. I.2.2. §èi víi Nhµ n­íc vµ nÒn kinh tÕ C¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm lµ c¸c trung gian tµi chÝnh lín nªn tõ nguån quü t¹m rçi huy ®éng ®­îc tõ sù ®ãng gãp ng­êi tham gia b¶o hiÓm hä sÏ sö dông mét c¸ch hÕt søc linh ho¹t vµ n¨ng ®éng.Nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi ®ã sÏ ®­îc c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm ®em vµo kinh doanh nh­ cho vay, mua tr¸i phiÕu, kinh doanh bÊt ®éng s¶n, tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n , ®Çu t­ vµo c¸c dù ¸n....c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ còng nhê ®ã mµ s«i ®éng, hiÖu qu¶ h¬n, nÒn kinh tÕ cña mét n­íc lu«n ch¾c ch¾n cã mét nguån vèn ®Çu t­ ®¸ng kÓ .Nh­ vËy cã thÓ nãi doanh nghiÖp b¶o hiÓm ®· t¹o ra mét bµn tay v« h×nh thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Bªn c¹nh ®ã, b¶o hiÓm ch¸y cßn cã ý nghÜa quan träng trong viÖc gi÷ g×n trËt tù an ninh, an toµn x· héi v× nã tr¸nh ®­îc sù bÊt æn, lo l¾ng cho chÝnh ng­êi ®­îc b¶o hiÓm vµ c¶ hÖ thèng tµi chÝnh, ng©n hµng vµ c¸c quü tµi chÝnh trung gian kh¸c.Bëi v×, khi c¸c doanh nghiÖp vay vèn ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh, hä lu«n ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp ®Ó chøng minh kh¶ n¨ng thanh kho¶n ®èi víi c¸c ng©n hµng.Vµ nÕu doanh nghiÖp ®ã tham gia b¶o hiÓm ho¶ ho¹n th× hä hoµn toµn cã thÓ ®­a ra b¶n hîp ®ång b¶o hiÓm ®ã nh­ mét b»ng chøng ®¶m b¶o ®Ó vay vèn.C¸c ng©n hµng còng nh­ c¸c trung gian tµi chÝnh cã thÓ yªn t©m cho vay vèn lµ v× hä biÕt r»ng nÕu cã rñi ro x¶y ra víi doanh nghiÖp hä cho vay vèn th× c¸c doanh nghiÖp ®ã sÏ nhËn ®­îc båi th­êng tõ phÝa c¸c c«ng ty b¶o hiÓm vµ do ®ã cã kh¶ n¨ng tr¶ ®­îc nî h¬n c¸c doanh nghiÖp kh«ng tham gia b¶o hiÓm . Nh­ tr­íc ®©y, khi x¶y ra ho¶ ho¹n lµ Nhµ n­íc buéc ph¶i g¸nh v¸c c¸c kho¶n chi khæng lå ®ã.Nh­ng khi c¸c doanh nghiÖp ®· tham gia b¶o hiÓm ho¶ ho¹n th× Nhµ n­íc ®· cã thÓ tiÕt kiÖm ®­îc c¸c kho¶n chi kh¾c phôc hËu qu¶ tæn thÊt, tr¸nh ®­îc nh÷ng biÕn ®éng chi tiªu ¶nh h­ëng tíi ng©n s¸ch nhµ n­íc. H¬n n÷a, b¶o hiÓm ch¸y còng gãp phÇn t¨ng thu ngo¹i tÖ cho Nhµ n­íc khi mµ ho¹t ®éng t¸i b¶o hiÓm ®­îc thùc hiÖn tèt gi÷a c¸c nhµ b¶o hiÓm trong n­íc vµ quèc tÕ. ThÞ tr­êng b¶o hiÓm ph¸t triÓn sÏ thu hót nhiÒu h¬n sù tham gia b¶o hiÓm cña c¸c nhµ xuÊt nhËp khÈu trong vµ ngoµi n­íc còng nh­ sù chó ý cña c¸c nhµ ®Çu t­. §èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ ViÖt Nam, viÖc thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®ãng mét vai trß hÕt søc to lín.Trong khi ®ã, nh÷ng chñ ®Çu t­ nµy ®· quen víi viÖc tham gia b¶o hiÓm ch¸y sÏ rÊt an t©m khi ®Çu t­ vµo ViÖt Nam nÕu c¸c c«ng ty b¶o hiÓm trong n­íc cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c dÞch vô ®Ó hä tham gia b¶o hiÓm ch¸y ®èi víi lÜnh vùc mµ hä kinh doanh. Nh­ vËy, viÖc triÓn khai b¶o hiÓm ho¶ ho¹n chÝnh lµ mét kªnh thu hót ®Çu t­ hiÖu qu¶, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ thóc ®Èy qu¸ tr×nh më réng ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña n­íc ta. Tãm l¹i, b¶o hiÓm ch¸y ®· gãp phÇn quan träng trong viÖc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi.Th«ng qua viÖc gióp c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn tèt c¸c biÖn ph¸p phßng ch¸y ch÷a ch¸y, ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt, tõ ®ã gióp doanh nghiÖp cã thÓ yªn t©m ®Çu t­, më réng s¶n xuÊt. §ång thêi còng gióp ng­êi d©n xung quanh tr¸nh ®­îc sù lo l¾ng, hoang mang ®Ó æn ®Þnh cuéc sèng, t¹o mét nÕp sèng v¨n minh vµ an toµn. Nguån phÝ thu ®­îc sÏ ®­îc ®Çu t­ trë l¹i nÒn kinh tÕ, lµm phong phó thªm c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ vµ t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng trong x· héi. B¶o hiÓm ho¶ ho¹n lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm tµi s¶n nh»m ¸p dông ®èi víi c¸c nhµ m¸y, xÝ nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong x· héi.Khi tiÕn hµnh triÓn khai b¶o hiÓm ho¶ ho¹n, mÆc dï c¸c n­íc trªn thÕ giíi cã kh¸c nhau vÒ t×nh h×nh kinh tÕ chÝnh trÞ, x· héi, v¨n ho¸ nh­ng ®Òu ph¶i tÝnh ®Õn c¸c ®Æc ®iÓm chung sau : Gi¸ trÞ ®­îc b¶o hiÓm th­êng rÊt lín nh­ c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc, c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ, nhµ x­ëng, v¨n phßng, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, hµng ho¸, vËt t­ trong kho, bÓ x¨ng…§©y lµ nh÷ng tµi s¶n rÊt cã gi¸ trÞ, cã khi lªn tíi hµng chôc, hµng tr¨m tû ®ång.Trong khi ®ã th× mÆc dï ®· hÕt søc c¶nh gi¸c ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt vµ cã nh÷ng biÖn ph¸p phßng ch¸y ch÷a ch¸y hiÖn ®¹i, tiªn tiÕn th× rñi ro ho¶ ho¹n vÉn rÊt dÔ x¶y ra, kh«ng thÓ l­êng tr­íc ®­îc.Thªm vµo ®ã, thiÖt h¹i do ho¶ ho¹n lµ rÊt lín, kh«ng chØ lµ mét ®¬n vÞ nhá mµ cã khi lµ toµn bé tµi s¶n cña doanh nghiÖp hay tæ chøc. §èi t­îng vµ ph¹m vi b¶o hiÓm trong nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶ ho¹n lµ kh¸ réng. §èi t­îng b¶o hiÓm hÇu hÕt lµ tµi s¶n thuéc quyÒn së h÷u vµ qu¶n lý hîp ph¸p cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô, c¸c tæ chøc vµ c¸c c¸ nh©n thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong x· héi. Ph¹m vi b¶o hiÓm còng rÊt phong phó, bao gåm c¸c rñi ro chÝnh nh­ ch¸y, næ, sÐt..mµ nh÷ng rñi ro ®ã rÊt dÔ x¶y ra trong cuéc sèng hµng ngµy. NghiÖp vô b¶o hiÓm cã tÝnh kü thuËt trong ho¹t ®éng rÊt phøc t¹p, thÓ hiÖn ë mäi kh©u cña nghiÖp vô nh­ :c¸ch x¸c ®Þnh ph©n chia rñi ro, c¸ch tÝnh phÝ, gi¸m ®Þnh, båi th­êng… Cã rÊt nhiÒu yÕu tè lµm ¶nh h­ëng ®Õn biÓu phÝ v× ®èi t­îng cña b¶o hiÓm ho¶ ho¹n lµ rÊt ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i vµ møc ®é rñi ro.Trªn thùc tÕ, mét sè yÕu tè c¬ b¶n ¶nh h­ëng ®Õn biÓu phÝ nh­ :vËt liÖu x©y dùng, c¸ch ph©n chia ®¬n vÞ rñi ro, phßng ch¸y ch÷a ch¸y, bao b× ®ãng gãi, chñng lo¹i hµng hãa…C¸c yÕu tè nµy trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp ¶nh h­áng ®Õn viÖc gia t¨ng hoÆc gi¶m thiÓu møc ®é rñi ro ch¸y.Trong tr­êng hîp rñi ro ch¸y ®­îc gi¶m cµng nhiÒu th× ng­êi ®­îc b¶o hiÓm cµng ®­îc gi¶m phÝ, nhµ b¶o hiÓm gi¶m kh¶ n¨ng ph¶i båi th­êng, ho¹t ®éng kinh tÕ còng nhê ®ã mµ kh«ng bÞ ngõng trÖ. II. Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ c¸c rñi ro ®Æc biÖt II.1.Mét sè kh¸i niÖm liªn quan II.1.1.Ch¸y L«m«n«x«p lµ ng­êi ®Çu tiªn ®· chøng minh b¶n chÊt cña qu¸ tr×nh ch¸y lµ sù ho¸ hîp gi÷a c¸c chÊt ch¸y víi kh«ng khÝ. §Õn n¨m 1773, nhµ ho¸ häc ng­êi Ph¸p Lavoadie ®· kh¼ng ®Þnh râ h¬n ch¸y lµ mét ph¶n øng ây ho¸, lµ sù ho¸ hîp gi÷a chÊt ch¸y víi oxy cña kh«ng khÝ. Theo nghiªn cøu cña c¸c nhµ khoa häc trªn thÕ giíi hiÖn nay th× b¶n chÊt cña ch¸y lµ ph¶n øng ho¸ häc cã to¶ nhiÖt vµ ph¸t ra ¸nh s¸ng. Nh­ vËy, cã 3 dÊu hiÖu ®Ó nhËn biÕt ra ch¸y lµ : cã ph¶n øng ho¸ häc, cã to¶ nhiÖt vµ ph¸t ra ¸nh s¸ng. II.1.2.Ho¶ ho¹n Trong ®¬n b¶o hiÓm ch¸y tiªu chuÈn kh«ng ®Þnh nghÜa râ ho¶ ho¹n lµ nh­ thÕ nµo v× ng­êi ta ®Òu hiÓu nã theo nghÜa th«ng dông. Theo nghÜa th«ng dông, sÏ ®­îc hiÓu lµ ho¶ ho¹n khi bao gåm ®Çy ®ñ c¶ 3 yÕu tè sau: - Ph¶i thùc sù ph¸t ra löa - Löa ®ã kh«ng ph¶i lµ löa chuyªn dïng - Löa ®ã ph¶i lµ bÊt ngê hay ngÉu nhiªn ph¸t ra chø kh«ng ph¶i lµ cè ý, cã chñ ®Þnh cña ng­êi ®­îc b¶o hiÓm. Tuy nhiªn, ho¶ ho¹n do sù bÊt cÈn cña ng­êi ®­îc b¶o hiÓm vÉn thuéc ph¹m vi tr¸ch nhiÖm båi th­êng. II.1.3.Næ Cã hai lo¹i næ chÝnh sau: * Næ lý häc: Næ lý häc lµ næ do ¸p suÊt trong mét thÓ tÝch t¨ng lªn qua cao, vá thÓ tÝch kh«ng chÞu næi ¸p lùc nªn bÞ næ. C¸c nhµ khoa häc coi hiÖn t­îng næ nµy lµ mét viÖc san b»ng bÊt th×nh l×nh sù kh¸c nhau vÒ ¸p lùc gi÷a hai khèi khÝ h¬i. * Næ ho¸ häc: Næ ho¸ häc lµ hiÖn t­îng næ do ch¸y qu¸ nhanh g©y ra.Næ ho¸ häc cã ®Çy ®ñ 3 yÕu tè cña hiÖn t­îng ch¸y lµ :cã ph¶n øng ho¸ häc, cã to¶ nhiÖt vµ ph¸t ra ¸nh s¸ng.VËy, thùc chÊt næ ho¸ häc lµ hiÖn t­îng ch¸y víi tèc ®é nhanh , to¶ ra nhiÒu søc nãng vµ sinh ra nhiÒu h¬i. Næ ho¸ häc th­êng g©y thiÖt h¹i cã tÝnh c¬ häc cho m«i tr­êng xung quanh nh­ ph¸ huû hay lan sang rÊt m¹nh. II.1.4.§¬n vÞ rñi ro §¬n vÞ rñi ro lµ nhãm tµi s¶n t¸ch biÖt khái nhãm tµi s¶n kh¸c víi kho¶ng c¸ch kh«ng cho phÐp löa ch¸y lan tõ nhãm nµy sang nhãm kh¸c. §¬n vÞ rñi ro cßn cã thÓ lµ mét hay mét nhãm ng«i nhµ. C¸c ng«i nhµ ®­îc coi lµ t¸ch rêi nhau vÒ mÆt kh«ng gian th× kho¶ng trèng ph©n c¸ch gi÷a hai ng«i nhµ Ýt nhÊt b»ng chiÒu cao cña ng«i nhµ cao h¬n.Theo quy ®Þnh chung hiÖn nay th× kho¶ng c¸ch gÇn nhÊt lµ kh«ng d­íi 12m. Kho¶ng trèng tèi thiÓu theo quy ®Þnh chung lµ : - Gi÷a c¸c kho b·i ngoµi trêi cã chøa nguyªn vËt liÖu dÔ ch¸y lµ 20m - Gi÷a c¸c khèi nhµ trong ®ã cã chøa c¸c vËt liÖu dÔ ch¸y víi c¸c ng«i nhµ kh¸c lµ 15m - Gi÷a c¸c ®èi t­îng kh¸c lµ 10m. T­êng ng¨n c¸ch ®¬n vÞ rñi ro ®­îc hiÓu lµ cÊu tróc x©y dùng ®Ó ph©n chia ng«i nhµ thµnh tõng ®¬n vÞ rñi ro, do ®ã lo¹i t­êng nµy ph¶i cã kü thuËt chèng ch¸y cao h¬n t­êng chèng ch¸y, vÝ dô nh­ giíi h¹n chÞu löa kh«ng d­íi 2,5 giê.. II.1.5.Tæn thÊt toµn bé Trong b¶o hiÓm ho¶ ho¹n cã hai lo¹i tæn thÊt toµn bé lµ tæn thÊt toµn bé thùc tÕ vµ tæn thÊt toµn bé ­íc tÝnh. Tæn thÊt toµn bé thùc tÕ lµ tµi s¶n ®­îc b¶o hiÓm bÞ ph¸ huû hay h­ háng hoµn toµn hoÆc sè l­îng cßn nguyªn nh­ng gi¸ trÞ kh«ng cßn. Tæn thÊt toµn bé ­íc tÝnh lµ tµi s¶n ®­îc b¶o hiÓm bÞ ph¸ huû hay h­ háng ®Õn møc nÕu söa ch÷a phôc håi th× chi phÝ söa ch÷a phôc håi ®ã cãn lín h¬n hay b»ng sè tiÒn b¶o hiÓm . II.2. §èi t­îng b¶o hiÓm §èi t­îng cña b¶o hiÓm ho¶ ho¹n lµ tÊt c¶ tµi s¶n thuéc quyÒn së h÷u vµ qu¶n lý hîp ph¸p cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô, c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong x· héi.§èi t­îng cña b¶o hiÓm ho¶ ho¹n lµ rÊt phong phó, cã thÓ ®­îc chia thµnh nh­ sau : - C«ng tr×nh x©y dùng, vËt kiÕn tróc ®· ®­a vµo sö dông. - M¸y mãc trang thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn lao ®éng - Nguyªn vËt liÖu, thµnh phÈm, b¸n thµnh phÈm - VËt t­, hµng ho¸ trong kho - C¸c lo¹i tµi s¶n kh¸c nh­ :kho, chî, cña hµng, v¨n phßng, kh¸ch s¹n ViÖc ph©n chia ®èi t­îng b¶o hiÓm nh­ trªn kh«ng nh÷ng gióp cho c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý rñi ro chÝnh x¸c h¬n mµ cßn gióp cho viÖc tÝnh phÝ b¶o hiÓm ®¬n gi¶n vµ hîp lý h¬n. §ång thêi, nã còng gióp cho ng­êi tham gia b¶o hiÓm dÔ dµng h¬n trong viÖc x©y dùng c¸c ph­¬ng ¸n phßng ch¸y ch÷a ch¸y. ThiÖt h¹i do ch¸y kh«ng chØ lµ c¸c tæn thÊt vËt chÊt trùc tiÕp mµ nã cßn cã c¶ nh÷ng tæn thÊt gi¸n tiÕp phi vËt chÊt nh­ c¸c tæn thÊt g©y ra cho ng­êi thø ba thuéc vÒ tr¸ch nhiÖm d©n sù cña ng­êi ®­îc b¶o hiÓm.Tæn thÊt ®ã cã thÓ lµ thiÖt h¹i vÒ kinh doanh, thiÖt h¹i cho ng­êi xung quanh…Do ®ã, trªn thùc tÕ, c«ng ty b¶o hiÓm cßn cã thÓ nhËn b¶o hiÓm thªm : tr¸ch nhiÖm d©n sù, thiÖt h¹i kinh doanh…víi ®iÒu kiÖn lµ c¸c thiÖt h¹i nµy lµ do hËu qu¶ cña ch¸y. II.3. Ph¹m vi b¶o hiÓm Ph¹m vi b¶o hiÓm lµ giíi h¹n c¸c rñi ro ®­îc b¶o hiÓm vµ giíi h¹n tr¸ch nhiÖm cña c«ng ty b¶o hiÓm.Khi x¶y ra rñi ro ch¸y, ng­êi ®­îc b¶o hiÓm sÏ ®­îc båi th­êng nh÷ng thiÖt h¹i vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan sau: - Nh÷ng thiÖt h¹i do nh÷ng rñi ro ®­îc b¶o hiÓm ghi trong giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm hoÆc danh môc kÌm theo giÊy chóng nhËn b¶o hiÓm nÕu ng­êi ®­îc b¶o hiÓm ®· nép phÝ vµ nh÷ng thiÖt h¹i ®ã x¶y ra tr­íc 16h ngµy cuèi cïng cña thêi h¹n b¶o hiÓm ghi trong giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm, g©y ra cho tµi s¶n. - Nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt ®Ó h¹n chÕ tæn thÊt tµi s¶n ®­îc b¶o hiÓm trong vµ sau khi ch¸y nh­: chi phÝ ch÷a ch¸y, chi phÝ b¶o qu¶n trong vµ sau khi ch¸y. - Nh÷ng chi phÝ dän dÑp hiÖn tr­êng sau khi ch¸y. Khi rñi ro ch¸y x¶y ra, muèn x¸c ®Þnh c¸c tæn thÊt ®ã lµ thuéc ph¹m vi b¶o hiÓm hay kh«ng ®Ó tõ ®ã cã ph­¬ng ¸n ®Òn bï chÝnh x¸c vµ tho¶ ®¸ng, cac nhµ b¶o hiÓm ph¶i x¸c ®Þnh râ c¸c rñi ro b¶o hiÓm vµ c¸c rñi ro kh«ng ®­îc b¶o hiÓm. II.3.1.Rñi ro ®­îc b¶o hiÓm Trong b¶o hiÓm h¶o ho¹n th× c¸c rñi ro ®­îc b¶o hiÓm bao gåm : * Rñi ro chÝnh : “ch¸y” – Rñi ro A. Thùc chÊt rñi ro nµy bao gåm : ch¸y, sÐt vµ næ. + Ch¸y sÏ ®­îc b¶o hiÓm trong tr­êng hîp héi tô ®Çy ®ñ 3 yÕu tè sau: - Ph¶i thùc sù cã ph¸t ra löa. - Löa ®ã kh«ng ph¶i löa chuyªn dïng - Löa ®ã ph¶i lµ ngÉu nhiªn hay bÊt ngê ph¸t ra Khi ®· cã ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè trªn vµ cã nh÷ng thiÖt h¹i vÒ vËt chÊt th× thiÖt h¹i ®ã sÏ ®­îc båi th­êng, dï ®ã lµ do ch¸y hay do nhiÖt hay khãi g©y ra. +SÐt: lµ t¸c ®éng trùc tiÕp cña tia chíp vµo tµi s¶n ®­îc b¶o hiÓm.Ng­êi ®­îc b¶o hiÓm chØ ®­îc båi th­êng khi tµi s¶n bÞ ph¸ huû trùc tiÕp do sÐt hoÆc do sÐt ®¸nh g©y ch¸y.NÕu sÐt ®¸nh mµ kh«ng g©y ch¸y hay kh«ng ph¸ huû trùc tiÕp tµi s¶n th× kh«ng thuäc ph¹m vi tr¸ch nhiÖm båi th­êng .VÝ dô nh­ sÐt ®¸nh ph¸ huû trùc tiÕp c¸c thiÕt bÞ ®iÖn tö th× c¸c thiÕt bÞ nµy vÉn ®­îc båi th­êng nh­ng nÕu sÐt ®¸nh vµo mét tr¹m biÕn thÕ ®iÖn vµ lµm cho dßng ®iÖn t¨ng ®ét ngét , dÉn ®Õn thiÖt h¹i cho c¸c thiÕt bÞ ®iÖn tö nµy th× c«ng ty b¶o hiÓm kh«ng ph¶i båi th­êng trong tr­êng hîp nµy. + Næ: lµ hiÖn t­îng ch¸y cùc nhanh, t¹o ra mét ¸p lùc lín kÌm theo mét tiÕng ®éng m¹nh, ph¸t sinh bëi mét sù gi·n në nhanh vµ m¹nh cña c¸c chÊt r¾n, chÊt láng, chÊt khÝ.Næ trong b¶o hiÓm ho¶ ho¹n bao gåm: - Næ nåi h¬i phôc vô sinh ho¹t - H¬i ®èt phôc vô sinh ho¹t, th¾p s¸ng hoÆc s­ëi Êm trong mét ng«i nhµ kh«ng ph¶i nhµ x­ëng hay lµm c¸c c«ng viÖc sö dông h¬i ®èt. - C¸c tr­êng hîp næ g©y ch¸y ®­îc b¶o hiÓm, chØ cßn l¹i nh÷ng thiÖt h¹i tæn thÊt do næ mµ kh«ng g©y ch¸y - Tæn thÊt do næ mµ kh«ng g©y ch¸y th× kh«ng ®­îc båi th­êng, trõ nh÷ng tr­êng hîp næ nåi h¬i phôc vô sinh ho¹t. - Tæn thÊt do næ cã nguån gèc tõ ch¸y th× thiÖt h¹i ban ®Çu do ch¸y g©y ra th× ®­îc båi th­êng nh­ng tæn th¸t do hËu qu¶ cña næ th× kh«ng ®­îc båi th­êng. *C¸c rñi ro phô: C¸c rñi ro phô nµy chØ cã thÓ ®­îc b¶o hiÓm khi ®i kÌm c¸c rñi ro chÝnh, vµ viÖc cã tham gia hay c¸c b¶o hiÓm c¸c rñi ro nµy hay kh«ng tuú thuéc vµo quyÕt ®Þnh cña ng­êi tham gia b¶o hiÓm.C¸c rñi ro phô bao gåm: + M¸y bay vµ c¸c ph­¬ng tiÖn hµng kh«ng kh¸c hay c¸c thiÕt bÞ trªn c¸c ph­¬ng tiÖn ®ã r¬i vµo lµm cho tµi s¶n ®­îc b¶o hiÓm bÞ thiÖt h¹i. C¸c thiÖt h¹i lo¹i nµy ®Òu ®­îc båi th­êng dï kh«ng cã x¶y ra ho¶ ho¹n. + Næi lo¹n, b¹o ®éng d©n sù, ®×nh c«ng, bÓ x­ëng … + Löa ngÇm d­íi ®Êt: mäi thiÖt h¹i do löa ngÇm d­íi ®Êt g©y ra ®Òu ®­îc båi th­êng dï cã x¶y ra ch¸y hay kh«ng. + §éng ®Êt: mäi tæn thÊt do ®éng ®Êt g©y ra ®Òu ®­îc phÝa c«ng ty b¶o hiÓm båi th­êng dï ®éng ®Êt kh«ng g©y ra ch¸y. + Gi«ng b·o: Dï gi«ng b·o kh«ng g©y ra ch¸y nh­ng nh÷ng thiÖt h¹i do gi«ng b·o g©y ra ®Òu ®­îc båi th­êng. + Vì trµn n­íc tõ c¸c bÓ chøa: nh­ng lo¹i trõ tµi s¶n bÞ ph¸ huû do n­íc ch¶y, rß rØ tõ hÖ thèng thiÕt bÞ phßng ch¸y ch÷a ch¸y tù ®éng. II.3.2.Rñi ro lo¹i trõ Trªn thùc tÕ cã nh÷ng rñi ro mµ nhµ b¶o hiÓm kh«ng thÓ nhËn b¶o hiÓm ®­îc.Nh÷ng ®iÓm lo¹i trõ trong b¶o hiÓm ho¶ ho¹n ®­îc ¸p dông nh­ sau: + Nh÷ng thiÖt h¹i tæn thÊt do hµnh ®éng cè ý hay ®ång lo· cña ng­êi ®­îc b¶o hiÓm g©y nªn. + Nh÷ng tæn thÊt do:næi lo¹n, ®×nh c«ng trõ khi nh÷ng rñi ro nµy ®· ®­îc b¶o hiÓm kÌm theo c¸c rñi ro chÝnh, cã tho¶ thuËn trong giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm. + Nh÷ng tæn thÊt cã liªn quan ®Õn phãng x¹, hay nhiÔm phãng x¹ + Nh÷ng tæn thÊt vÒ hµng ho¸ nhËn uû th¸c, tiÒn b¹c, chøng kho¸n, b¶n th¶o, sæ s¸ch kinh doanh, b¶n vÏ, tµi liÖu thiÕt kÕ… trõ khi ®· cã tho¶ thuËn lµ tr¶ thªm phÝ b¶o hiÓm cho nh÷ng tæn thÊt trong tr­êng hîp nµy. + Tµi s¶n bÞ c­íp hay mÊt c¾p nh­ng nÕu chøng minh ®­îc lµ bÞ mÊt c¾p th× vÉn ®­îc båi th­êng. + Nh÷ng thiÖt h¹i g©y ra cho bªn thø ba + Nh÷ng thiÖt h¹i tæn thÊt mang tÝnh chÊt hËu qu¶ d­íi bÊt kú h×nh thøc nµo do ph¶i ngõng kinh doanh, « nhiÔm m«i tr­êng…trõ thiÖt h¹i vÒ tiÒn thuª nhµ ®­îc x¸c nhËn trong giÊy b¶o hiÓm lµ ®­îc b¶o hiÓm. + ChÊt næ kh«ng bao gåm nguyªn nhiªn liÖu x¨ng dÇu, ng­êi, déng thùc vËt sèng. + Nh÷ng tµi s¶n mµ vµo thêi ®iÓm x¶y ra tæn thÊt ®­îc b¶o hiÓm theo ®¬n b¶o hiÓm hµng h¶i, trõ phÇn thiÖt h¹i v­ît qu¸ sã tiÒn båi th­êng theo ®¬n b¶o hiÓm hµng h¶i. + Nh÷ng thiÖt h¹i tæn thÊt trong møc miÔn th­êng.Th«ng th­êng, trong ¸p dông m­c miÔn th­êng cso khÊu trõ tèi thiÓu lµ 2% sè tiÒn b¶o hiÓm trªn mét ®¬n vÞ rñi ro/vô tæn thÊt nh­ng tèi thiÓu kh«ng d­íi 100 USD/vô vµ tèi ®a lµ 2000 USD/vô. II.4. Gi¸ trÞ b¶o hiÓm vµ sè tiÒn b¶o hiÓm II.4.1.Gi¸ trÞ b¶o hiÓm Gi¸ trÞ b¶o hiÓm (GTBH) ®­îc hiÓu lµ gi¸ trÞ cña tµi s¶n ®­îc abá hiÓm.Gi¸ trÞ nµy cã thÓ lµ gi¸ trÞ thùc tÕ hoÆc gi¸ trÞ mua míi. Tµi s¶n trong b¶o hiÓm ho¶ ho¹n th­êng cã gi¸ trÞ rÊt lín nh­ c«ng tr×nh, kho tµng, bÕn b·i…V× cã nhiÒu lo¹i tµi s¶n kh¸c nhau nh­ vËy nªn viÖc x¸c ®Þnh GTBH vµ sè tiÒn b¶o hiÓm trong b¶o hiÓm tµi s¶n ®«i khi rÊt phøc t¹p vµ khã kh¨n. §Ó cã thÓ x¸c ®Þnh GTBH mét c¸ch chÝnh x¸c , ng­êi ta ph©n chia tµi s¶n ra thµnh 2 lo¹i: - Nh÷ng tµi s¶n mang tÝnh kiªn cè vµ t­¬ng ®èi tÜnh (nhµ x­ëng, v¨n phßng, nhµ ë , m¸y mãc thiÐt bÞ…) , c¨n cø vµo 3 chØ tiªu sau: + Gi¸ trÞ ban ®Çu hoµn toµn- khÊu hao nÕu cã + Chi phÝ thùc tÕ céng dån + Tho¶ thuËn vÒ chi phÝ vµ gi¸ trÞ gi÷a c¸c bªn tham gia. - Nh÷ng hµng ho¸ th­êng xuyªn lu©n chuyÓn, khi x¸c ®Þnh GTBH ng­êi ta chia thµnh 2 lo¹i: + B¶o hiÓm theo gi¸ trÞ trung b×nh: V× hµng ho¸ trong c¸c kho b·i, cöa hµng lu«n lu©n chuyÓn nªn kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ trÞ cña sè hµng ho¸ ®ã trong mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh nªn trong tr­êng hîp nµy th× ng­êi ®­îc b¶o hiÓm sÏ ­íc tÝnh vµ th«ng b¸o cho nhµ b¶o hiÓm gi¸ trÞ cña sè hµng ho¸ trung b×nh cã trong kho, b·i…trong thêi h¹n b¶o hiÓm.Vµ gi¸ trÞ trung b×nh nµy ®­îc coi lµ sè tiÒn b¶o hiÓm.Gi¸ trÞ trung b×nh nµy còng ®­îc lµm c¬ së ®Ó tÝnh phÝ b¶o hiÓm vµ c«ng ty b¶o hiÓm còng båi th­êng tæn thÊt thùc tÕ nh­ng kh«ng v­ît qu¸ gi¸ trÞ trung b×nh ®· khai b¸o. + B¶o hiÓm theo gi¸ trÞ tèi ®a: c«ng ty b¶o hiÓm trong tr­êng hîp nµy sÏ nhËn b¶o hiÓm cho tµi s¶n víi møc gi¸ trÞ tèi ®a t¹i thêi diÓm mµ chñ së h÷u tµi s¶n cã gi¸ trÞ tèi ®a so víi c¸c thêi ®iÓm trong n­íc.V× trong tr­êng hîp nµy th× gi¸ trÞ tµi s¶n cã thÓ t¨ng ®ét biÕn nªn nhµ b¶o hiÓm vµ ng­êi ®­îc b¶o hiÓm cã thÓ gÆp nhau ®Ó tho¶ thuËn thªm vÒ sè tiÒn b¶o hiÓm. Trong tr­êng hîp nµy th× ng­êi ®­îc b¶o hiÓm còng ­íc tÝnh vµ th«ng b¸o cho c«ng ty b¶o hiÓm gi¸ trÞ cña hµng ho¸ tèi ®a cã thÓ ®¹t ®­îc vµo mét thêi ®iÓm nµo ®ã trong thêi h¹n b¶o hiÓm.PhÝ b¶o hiÓm ®­îc tÝnh trªn c¬ së gi¸ trÞ tèi ®a nµy nh­ng kh«ng ®­îc thu hÕt ngay toµn bé phÝ mµ chØ ®­îc thu 75%. §Õn cuèi n¨m b¶o hiÓm, ng­êi ®­îc b¶o hiÓm sÏ ph¶i quyÕt to¸n nèt sè tiÒn phÝ b¶o hiÓm cßn l¹i dùa trªn gi¸ trÞ hµng ho¸ thùc tÕ hµng th¸ng hay hµng quý.Khi cã thiÖt h¹i tæn thÊt th× c«ng ty b¶o hiÓm sÏ båi th­êng thiÖt h¹i thiÖt h¹i thùc tÕ nh­ng kh«ng v­ît qu¸ gi¸ trÞ tèi ®a ®· khai b¸o tr­íc ®ã. NÕu thiÖt h¹i x¶y ra trong thêi h¹n b¶o hiÓm vµ ®· ®­îc båi th­êng v­ît qua gi¸ trÞ tèi ®a b×nh qu©n th× lóc nµy viÖc tÝnh phÝ b¶o hiÓm sÏ kh«ng dùa vµo gi¸ trÞ tèi ®a n÷a mµ sÏ dùa vµo sè tiÒn båi th­êng ®· tr¶ (nghÜa lµ coi sè tiÒn båi th­êng chÝnh lµ sè tiÒn b¶o hiÓm). Nªn trong mäi tr­¬ng hîp th× sè tiÒn båi th­êng vÉn kh«ng ®­îc v­ît qóa sè tiÒn b¶o hiÓm.Vµ nÕu ng­êi ®­îc b¶o hiÓm båi th­êng nhiÒu lÇn th× tæng sè tiÒn båi th­êng còng kh«ng ®­îc v­ît qu¸ sè tiÒn b¶o hiÓm. Tuy nhiªn, ®Ó kh«ng ph¶i ®iÒu chØnh l¹i cuèi thêi h¹n b¶o hiÓm, sè tiÒn b¶o hiÓm, phÝ b¶o hiÓm vµ tiÖn cho c«ng t¸c t¸i b¶o hiÓm th× c¸c nhµ b¶o hiÓm vµ ng­êi ®­îc b¶o hiÓm nªn chän b¶o hiÓm theo gi¸ trÞ trung b×nh. II.4.2.Sè tiÒn b¶o hiÓm Sè tiÒn b¶o hiÓm lµ giíi h¹n båi th­êng tèi ®a cña ng­êi b¶o hiÓm trong tr­êng hîp tµi s¶n ®­îc b¶o hiÓm bÞ tæn thÊt toµn bé.Ng­ßi ®­îc b¶o hiÓm còng cã thÓ tham gia b¶o hiÓm tµi s¶n cña m×nh víi sè tiÒn lín h¬n gi¸ trÞ b¶o hiÓm nh­ng kh«ng v­ît qu¸ 110% gi¸ trÞ b¶o hiÓm. Còng nh­ nãi ë trªn, sè tiÒn b¶o hiÓm chÝnh lµ c¨n cø ®Ó tÝnh phÝ b¶o hiÓm vµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh sè tiÒn b¶o hiÓm chÝnh lµ gi¸ trÞ b¶o hiÓm. Trong b¶o hiÓm ho¶ ho¹n th× c¸c nhµ b¶o hiÓm kh«ng chÊp nhËn b¶o hiÓm theo kiÓu chän ®iÓm.NghÜa lµ kh«ng nhËn b¶o hiÓm cho bé phËn tµi s¶n, nh÷ng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt cã nhiÒu rñi ro nhÊt v× kh¶ n¨ng ph¶i båi th­êng cho ng­êi ®­îc b¶o hiÓm lµ rÊt cao vµ rÊt dÔ x¶y ra trôc lîi b¶o hiÓm. Tuy nhiªn, c«ng ty b¶o hiÓm còng cã thÓ chÊp nhËn b¶o hiÓm tíi 50% gi¸ trÞ tµi s¶n. II.5. PhÝ b¶o hiÓm vµ ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh phÝ b¶o hiÓm II.5.1.PhÝ b¶o hiÓm PhÝ b¶o hiÓm lµ gi¸ c¶ cña dÞch vô b¶o hiÓm.ViÖc tÝnh møc phÝ b¶o hiÓm cã ý nghÜa sèng cßn ®èi víi tÊt c¶ c¸c nhµ b¶o hiÓm v× møc gi¸ nµy võa ph¶i phï hîp víi yªu cÇu cña kh¸ch hµng võa ph¶i ®¶m b¶o ho¹t ®éng kinh doanh cña nhµ b¶o hiÓm. PhÝ b¶o hiÓm th­êng nép ngay mét lÇn sau khi ký kÕt hîp ®ång nh­ng ®Ó gi¶m bít g¸nh nÆng cho ng­êi tham gia b¶o hiÓm trong tr­êng hîp phÝ b¶o hiÓm qu¸ lín th× hai bªn cã thÓ tho¶ thuËn nép lµm nhiÒu kú (tèi ®a lµ 4 kú) vµ phÝ tr¶ cho kú nµo th× chØ cã hiÖu lùc víi kú ®ã. PhÝ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n còng gièng nh­ hÇu hÕt phÝ b¶o hiÓm c¸c nghiÖp vô kh¸c lµ bao gåm phÝ thuÇn vµ phô phÝ. PhÝ b¶o hiÓm = PhÝ thuÇn + phô phÝ Trong ®ã, phÝ thuÇn chÝnh lµ lo¹i phÝ h×nh thµnh nªn quü båi th­êng vµ møc phÝ nµy ®­îc tÝnh dùa trªn x¸c xuÊt rñi ro. Phô phÝ trong b¶o hiÓm ch¸y bao gåm nh÷ng kho¶n chi sau: chi qu¶n lý, chi hoa hång, chi ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt, c¸c lo¹i thuÕ vµ c¸c kho¶n chi kh¸c….PhÇn phô phÝ chiÕm kho¶ng 30% tæng møc phÝ thu. PhÝ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n còng ®­îc x¸c ®Þnh dùa trªn tû lÖ phÝ vµ gi¸ trÞ b¶o hiÓm. C«ng thøc tÝnh phÝ b¶o hiÓm nh­ sau: P=Sb *R Víi Sb : STBH R: tØ lÖ phÝ b¶o hiÓm P : phÝ b¶o hiÓm Tû lÖ phÝ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n th­êng ®­îc chia lµm 2 bé phËn: tû lÖ phÝ thuÇn vµ tû lÖ phô phÝ. R = R1 + R2 Víi R1 : Tû lÖ phÝ thuÇn R2: Tû lÖ phô phÝ Cã rÊt nhiÒu yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn biÓu phÝ v× ®èi t­îng cña b¶o hiÓm ho¶ ho¹n lµ rÊt kh¸c nhau vÒ gi¸ trÞ vµ møc ®é rñi ro.Do vËy mµ kh«ng thÓ ¸p dông mét biÓu phÝ cè ®Þnh cho tÊt c¶ mäi lo¹i tµi s¶n ®­îc. Th«ng th­êng th× c¸c c«ng ty b¶o hiÓm sÏ ¸p dông c¸c tû lÖ phÝ kh¸c nhau cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c nhau vµ sau ®ã sÏ ®iÒu chØnh theo c¸c yÕu tè lµm t¨ng gi¶m phÝ.Trªn thùc tÕ cã mét sè yÕu tè c¬ b¶n sau cã thÓ ¶nh h­ëng tãi tØ lÖ phÝ nh­ :VËt liÖu x©y dùng, ¶nh h­ëng cña c¸c tÇng nhµ, c«ng t¸c phßng ch¸y ch÷a ch¸y, c¸ch ph©n chia ®¬n vÞ rñi ro, bao b× ®ãng gãi, chñng lo¹i hµng hãa, c¸ch thøc s¾p ®Æt…. II.5.2. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh tû lÖ phÝ b¶o hiÓm a. Theo ph©n lo¹i §©y lµ c¸ch kÕt hîp c¸c ®¬n vÞ cã thÓ so s¸nh víi nhau cïng mét lo¹i, sau ®ã tÝnh tû lÖ mçi lo¹i ph¶n ¸nh sè tæn thÊt vµ cac chi phÝ kh¸c cña lo¹i ®ã.Ph­¬ng ph¸p nµy phï hîp víi c¸c tµi s¶n t­¬ng ®èi ®ång ®Òu nhau nh­ : nhµ ë, nhµ thê…Khi x¸c ®Þnh tû lÖ phÝ theo c¸ch ph©n lo¹i nµy cÇn xem xÐt c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn tû lÖ phÝ sau: - VËt liÖu x©y b»ng g×. - Kh¨ n¨ng phßng ch¸y ch÷a ch¸y - Ng­êi sö dông (chñ nhµ hay cho thuª) - VËt bè trÝ xunh quanh, bªn ngoµi ( nh÷ng c«ng tr×nh ®Æc biÖt dÔ ch¸y ®Ó gÇn löa lan nhanh tíi tµi s¶n ®­îc b¶o hiÓm). b. Theo danh môc Bao gåm c¸c b­íc: B­íc 1: Rµ xÐt l¹i danh môc tµi s¶n tham gia b¶o hiÓm ho¶ ho¹n råi ph©n lo¹i tõng lo¹i tµi s¶n theo danh môc kh¸c nhau do mçi lo¹i tµi s¶n th× cã kh¶ n¨ng ch¸y næ lµ kh¸c nhau. B­íc 2: C¨n cø vµo ngµnh nghÒ s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó chän mét tû lÖ phÝ thÝch hîp trong b¶ng tû lÖ phÝ cã s½n. B­íc 3:§iÒu chØnh tû lÖ phÝ ®· chän theo c¸c yÕu tè t¨ng gi¶m.ViÖc ®iÒu chØnh nµy ph¶i c¨n cø vµo: (1) Kh¶ n¨ng chÞu löa cña c«ng tr×nh. Th«ng th­êng c¸c c«ng ty b¶o hiÓm th­êng quy ®Þnh: - Lo¹i D (Discount Class): vËt liÖu nÆng, khã bÊt löa vµ cã kh¶ n¨ng chÞu löa tèt nh­ bª t«ng, cèt thÐp, ®¸…Lo¹i nµy cã thÓ gi¶m tèi ®a lµ 10% phÝ b¶o hiÓm trong biÓu phÝ nÕu kÕt cÊu x©y dùng ph¶i ®¶m b¶o ®­îc c¸c ®iÒu kiÖn sau: + C¸c bé phËn chÞu lùc: nh­ trô cét, dÇm, xµ, t­êng bao, t­êng trong…chÞu lùc lµm b»ng vËt liÖu kh«ng ch¸y , m¸i cøng lµm b»ng vËt liÖu kho¸ ch¸y hoÆc kh«ng ch¸y vµ cã kh¶ n¨ng chÞu löa tèi thiÓu lµ 30 phót. + C¸c bé phËn kh«ng chÞu lùc: nh­ dÇm, t­êng bao kh«ng chÞu lùc lµ lo¹i khã ch¸y hay kh«ng ch¸y. - Lo¹i N (Neutral Class): hay cßn gäi lµ vËt liÖu trung gian, lo¹i vËt liÖu gåm nhiÒu chÊt ho¸ häc trén víi vËt liÖu thiªn nhiªn, kh¶ n¨ng chÞu löa kh«ng tèt b»ng vËt liÖu lo¹i D .Tuy nhiªn c¸c bé phËn chÞu lùc cña c¸c c«ng tr×nh thuéc lo¹i nµy còng ph¶i lµm b»ng c¸c vËt liÖu kh«ng ch¸y.C«ng tr×nh lo¹i nµy vÉn gi÷ nguyªn tû lÖ phÝ. - Lo¹i L (Loading Class): lo¹i vËt liÖu dÔ b¾t löa, kh«ng cã søc chÞu löa vµ lo¹i c«ng tr×nh nµy th«ng th­êng ph¶i t¨ng tèi ®a 10% phÝ b¶o hiÓm trong biÓu phÝ. (2) Quy tr×nh s¶n xuÊt vµ c¸c thiÕt bÞ phßng ch¸y ch÷a ch¸y * C¸c yÕu tè lµm t¨ng møc ®é rñi ro: - C¸c c«ng tr×nh cã thiÕt bÞ phô trî cã thÓ lµm t¨ng kh¶ n¨ng x¶y ra tæn thÊt nh­ d©y chuyÒn s¬n, sÊy, chiÕt xuÊt, chÕ biÕn gç hoÆc chÊt dÎo… - C¸c c«ng tr×nh cã c¸c ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt kh«ng thuËn lîi ®èi víi rñi ro ®­îc b¶o hiÓm nh­: cã nguån nhiÖt kh«ng ®­îc t¸ch biÖt hoµn toµn; cã nguån s­ëi Êm b»ng tia hång ngo¹i hay dÇu; cã d©y chuyÒn s¶n xuÊt tù ®éng nh­ng l¹i kh«ng ®­îc trang bÞ nh÷ng thiÕt bÞ ch÷a ch¸y ®óng quy ®Þnh tiªu chuÈn; thiÕu hoÆc kh«ng cã nh÷ng biÓn b¸o vµ c¸c thiÕt bÞ phßng ch¸y ch÷a ch¸y; viÖc thiÕt kÕ kh«ng ®¶m b¶o ®¹t yªu cÇu. - Cã kh¶ n¨ng x¶y ra rñi ro ph¸ ho¹i. Tuú theo tõng tr­êng hîp cô thÓ mµ c«ng ty b¶o hiÓm cã thÓ t¨ng phÝ lªn nh­ng tèi ®a lµ kh«ng qu¸ 15%. * C¸c yÕu tè lµm gi¶m møc ®é rñi ro: - Cã ®Çy ®ñ c¸c thiÕt bÞ phßng ch¸y ch÷a ch¸y ®óng tiªu chuÈn. - NÕu viÖc trùc ban, canh g¸c, kiÓm tra ®­îc tiÕn hµnh liªn tôc 24/24h th× cã thÓ gi¶m tèi ®a tõ 3-5%. - Cã c¸c thiÕt bÞ vµ ph­¬ng tiÖn phßng ch¸y ch÷a ch¸y nh­ sau: + C«ng tr×nh cã hÖ thèng phun n­íc b»ng tay th× sÏ ®­îc gi¶m tèi ®a 10%, nÕu cã hÖ thèng tù ®éng th× ®­îc gi¶m tèi ®a 20%. + Cã hÖ thèng dËp t¾t b»ng khÝ CO2 thñ c«ng th× gi¶m 10%, cßn nÕu tù ®éng th× gi¶m 20%. + Cã « t« ch÷a ch¸y vµ ®éi ngò nh©n viªn ch÷a ch¸y riªng chuyªn nghiÖp th× ®­îc gi¶m tèi ®a 15% cßn nÕu b¸n chuyªn nghiÖp th× gi¶m 7%. + Cã hÖ thèng tù ®éng dËp tia löa ®iÖn ®­îc gi¶m tèi ®a 20% + Cã hÖ thèng tho¸t khãi, nhiÖt nÕu thñ c«ng th× ®­îc gi¶m tèi ®a lµ 3%, nÕu lµ tù ®éng th× gi¶m 5%. + GÇn ®éi ch÷a ch¸y c«ng céng th× ®­îc gi¶m nhiÒu nhÊt lµ 5%. Th«ng th­êng c¸c c«ng ty sÏ ¸p dông møc gi¶m phÝ lµ kh¸c nhau, nh­ng tæng møc gi¶m phÝ vÒ c¸c thiÕt bÞ vµ c¸c ph­¬ng tiÖn phßng ch¸y ch÷a ch¸y cña mçi ®¬n vÞ rñi ro kh«ng qu¸ 45%. (3) C¨n cø vµo tû lÖ tæn thÊt trong qu¸ khø. Th«ng th­êng c¸c c«ng ty sÏ dùa vµo sè liÖu thèng kª t×nh h×nh tæn thÊt trong vßng 5 n¨m liªn tôc vµ gÇn nhÊt ®Ó lµm c¬ së ®Ó ¸p dông møc gi¶m hay t¨ng phÝ cho phï hîp. VÝ dô nh­ c¨n cø vµo Tæng sè tiÒn båi th­êng/Tæng phÝ thu. NÕu tû lÖ nµy d­íi 50% th× gi¶m 15% phÝ, nÕu qu¸ 150% th× t¨ng 15% phÝ .... (4) Phô thuéc vµo møc miÔn th­êng Møc miÔn th­êng lµ møc tho¶ thuËn gi÷a hai bªn: nhµ b¶o hiÓm vµ ng­êi tham gia b¶o hiÓm. Khi tæn thÊt x¶y ra, nÕu tæng thiÖt h¹i thùc tÕ d­íi møc miÔn th­êng th× ng­êi tham gia b¶o hiÓm ph¶i tù g¸nh chÞu cßn nÕu trªn m­c miÔn th­êng th× míi ®­îc c«ng ty b¶o hiÓm båi th­êng.Thùc tÕ, tõng lo¹i tµi s¶n cã møc ®é rñi ro kh¸c nhau nªn sÏ cã c¸c møc miÔn thuêng kh¸c nhau.Tuy nhiªn, Trong b¶o hiÓm ho¶ ho¹n th× ng­êi ta quy ®Þnh møc miÔn th­êng tèi thiÓu ph¶i lµ 0,2% sè tiÒn b¶o hiÓm nh­ng kh«ng d­íi 100 USD vµ tèi ®a kh«ng qu¸ 2000 USD mçi vô tæ thÊt.NÕu ng­êi tham gia b¶o hiÓm muèn ®­îc gi¶m phÝ th× hä sÏ buéc ph¶i tham gia ë møc miÔn th­êng cao h¬n so víi møc miÔn th­êng b¾t buéc trªn.Nh­ng tèi ®a tû lÖ phÝ ®­îc gi¶m còng kh«ng qu¸ 45%. III.C¸c ho¹t ®éng triÓn khai b¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ c¸c rñi ro ®Æc biÖt III.1.C«ng t¸c khai th¸c Khai th¸c lµ kh©u ®Çu tiªn cã ý nghÜa quan träng quyÕt ®Þnh sù th¾ng b¹i cña bÊt kú nghiÖp vô b¶o hiÓm nµo.NÕu thùc hÞªn tèt kh©u nµy th× sè ®¬n cÊp ra sÏ t¨ng, doanh thu t¨ng kÐo theo lîi nhuËn còng t¨ng theo.Nh­ng vai trß lín nhÊt cña kh©u nµy kh«ng ph¶i chØ n»m ë ®ã mµ lµ nã sÏ ®¶m b¶o cã ®­îc sè l­îng lín ng­êi tham gia, tõ ®ã mµ thùc hiÖn ®­îc nguyªn t¾c sè ®«ng cña b¶o hiÓm. Cã nh­ vËy th× quü dù phßng båi th­êng míi ®ñ lín ®Ó c«ng ty cã thÓ båi th­êng ®­îc nh÷ng rñi ro lín, tõ ®ã mµ n©ng cao vÞ thÕ cña c«ng ty trªn thÞ tr­êng.Do ®ã, trong c«ng t¸c khai th¸c b¶o hiÓm nhÊt thiÕt cÇn ph¶i cã mét quy tr×nh khai th¸c hîp lý vµ cÇn thiÕt. *Quy tr×nh khai th¸c b¶o hiÓm ho¶ ho¹n nh­ sau: (1)B­íc 1: TiÕp cËn, h­íng dÉn t­ vÊn kh¸ch hµng Trong b­íc nµy, c«ng ty b¶o hiÓm sÏ ph¶i chuÈn bÞ mét bé hå s¬ chµo b¶o hiÓm bao gåm: b¸o c¸o kinh doanh cña c«ng ty, tê b­ím qu¶ng c¸o vÒ nghiÖp vô, c¸c quy t¾c b¶o hiÓm vµ c¸c biÓu mÉu (2) B­íc 2: C¸c yÕu tè rñi ro liªn quan ®Õn viÖc x¸c ®Þnh tû lÖ phÝ - Yªu cÇu b¶o hiÓm cho c¸c rñi ro. - CÊu tróc x©y dùng cña ®èi t­îng b¶o hiÓm (vÞ trÝ ®Þa ®iÓm cña c¸c rñi ro vµ c¸c vËt thÓ xung quanh). - HÖ thèng trang thiÕt bÞ phßng ch¸y ch÷a ch¸y. - Nghµnh nghÒ lÜnh vùc kinh doanh. - C«ng t¸c an ninh b¶o vÖ cña ®¬n vÞ (3) B­íc 3: §iÒu tra rñi ro VÒ nguyªn t¾c, tr­íc khi chµo phÝ b¶o hiÓm th× c¸c khai th¸c viªn cña c«ng ty ph¶i ®Õn hiÖn tr­êng quan s¸t,chôp ¶nh, m« t¶ nh÷ng yÕu tè quan träng, c¸c ®iÒu kiÖn xung quanh cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn viÖc tÝnh tû lÖ phÝ. (4) B­íc 4: Chµo phÝ b¶o hiÓm vµ h­íng dÉn kh¸ch hµng kª khai b¶o hiÓm. Nh­ vËy, c¸c b­íc tÝnh phÝ trong b¶o hiÓm ho¶ ho¹n lµ: - Chän tû lÖ phÝ c¬ b¶n(1) - §iÒu chØnh tû lÖ phÝ c¬ b¶n(1) theo c¸c yÕu tè t¨ng phÝ vµ theo c¸c yÕu tè t¨ng gi¶m phÝ quy ®Þnh trong biÓu phÝ.(2) - §iÒu chØnh phÝ tÝnh ®­îc ë(2) cña tõng ®¬n vÞ rñi ro lÇn l­ît theo c¸c yÕu tè gi¶m phÝ(3) - §iÒu chØnh phÝ võa tÝnh ®­îc ë (3) theo tû lÖ gi¶m phÝ b¶o hiÓm theo c¸c møc miÔn th­êng(4) - §iÒu chØnh phÝ tÝnh ®­îc ë (4) theo tû lÖ tæn thÊt trong qu¸ khø. - TÝnh tû lÖ phÝ chÝnh thøc ph¶i thu. Nh­ vËy, viÖc tÝnh phÝ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n ph¶i b¾t buéc theo c¸c tr×nh tù trªn, kh«ng ®­îc tÝnh gép c¸c yÕu tè lµm t¨ng gi¶m phÝ xong råi míi ®iÒu chØnh tû lÖ phÝ c¬ b¶n theo c¸c møc t¨ng gi¶m phÝ gép. * Thñ tôc tham gia b¶o hiÓm ho¶ ho¹n: Muèn tham gia b¶o hiÓm ho¶ ho¹n cho nh÷ng tµi s¶n cña m×nh, kh¸ch hµng ph¶i cung cÊp c¸c chøng tõ sau: - GiÊy yªu cÇu b¶o hiÓm. - B¶ng danh môc chi tiÕt c¸c tµi s¶n - S¬ ®å phßng ch¸y ch÷a ch¸y. - S¬ ®å mÆt b»ng thÓ hiÖn vÞ trÝ tµi s¶n ®­îc b¶o hiÓm Trong ®ã, cÇn l­u ý tµi s¶n ®­îc b¶o hiÓm ph¶i ®­îc kª khai chi tiÕt tõng h¹ng môc tµi s¶n theo tõng ®¬n vÞ rñi ro. *CÊp ®¬n b¶o hiÓm: Sau khi kh¸ch hµng ®· chÊp nhËn tû lÖ phÝ vµ cung cÊp b¶ng danh môc tµi s¶n, khai th¸c viªn sÏ tiÕn hµnh cÊp ®¬n b¶o hiÓm. - §èi víi môc rñi ro: ghi lo¹i rñi ro vµ kÝ hiÖu bªn c¹nh - Môc møc khÊu trõ ph¶i ®­îc ghi râ b»ng sè tuyÖt ®èi - §èi víi b¶ng danh môc tµi s¶n th× ph¶i ghi râ sè hîp ®ång, ®Þa ®iÓm cña tµi s¶n ®­îc b¶o hiÓm, cã x¸c nhËn cña kh¸ch hµng vµ c«ng ty. - Mäi chi tiÕt söa dæi trªn hîp ®ång ph¶i ®­îc qu¶n lý, kiÓm tra ch¹t chÏ. (5) B­íc 5: Hoµn tÊt hå s¬ b¶o hiÓm Hîp ®ång b¶o hiÓm hîp lÖ ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c chøng tõ sau: - GiÊy yªu cÇu tµi s¶n tõ phÝa kh¸ch hµng - GiÊy chøng nhËn b¶o hiÓm do c«ng ty b¶o hiÓm cÊp - Söa ®æi bæ sung nÕu cã. - C¸c ®iÒu kho¶n vµ ®iÒu kiÖn. - B¶ng danh môc tµi s¶n. III.2. C«ng t¸c ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt §Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt ®­îc hiÓu lµ c¸c ho¹t ®éng cô thÓ cña con ng­êi ®­îc thùc hiÖn víi môc ®Ých nh»m ng¨n ngõa nh÷ng hËu qu¶ rñi ro ®­îc dù b¸o vµ cã thÓ x¶y ra, g©y thiÖt h¹i cho ®èi t­îng b¶o hiÓm.Tuy c«ng t¸c ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt kh«ng ph¶i lµ kh©u cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn sù th¾ng b¹i tån t¹i hay ph¸ s¶n cu¶ c«ng ty nh­ng nã còng cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp to lín ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh. . NÕu c«ng t¸c nµy ®­îc thùc hiÖn tèt vµ cã hiÖu qu¶ th× tæn thÊt sÏ ®­îc gi¶m bít vµ do ®ã sè tiÒn ph¶i båi th­êng còng sÏ gi¶m. §ång thêi còng gióp n©ng cao uy tÝn cña c«ng ty nh­ mét c«ng ty cung cÊp c¸c dÞch vô b¶o hiÓm chÊt l­îng nhÊt, vµ qua ®ã sÏ gi÷ ®­îc kh¸ch hµng truyÒn thèng vµ thu hót ®­îc thªm kh¸ch hµng míi. C«ng t¸c ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt trong b¶o hiÓm ho¶ ho¹n lµ mét ®iÒu ®Æc biÖt quan träng vµ còng v« cïng khã kh¨n.Trong qu¸ khø, ng­êi ta ®· tõng coi ho¶ ho¹n nh­ lµ mét rñi ro kh«ng thÓ tr¸nh khái.Ngµy nay, víi c¸c thiÕt bÞ phßng ch¸y ch÷a ch¸y hiÖn ®¹i, tiªn tiÕn th× ch¸y ®· cã thÓ kh¾c phôc ®­îc phÇn nµo nh­ng ch¸y vÉn lµ th¶m ho¹ ®èi víi con ng­êi. Ch¸y cã thÓ lan rÊt nhanh vµ g©y thiÖt h¹i kh«ng chØ cho ®èi t­îng tham gia b¶o hiÓm mµ cßn cã thÓ ph¸ huû hay lµm h­ háng c¸c tµi s¶n kh¸c. Trªn thùc tÕ, ng­êi tham gia b¶o hiÓm còng kh«ng mong muèn rñi ro x¶y ra víi m×nh ®Ó ®­îc nhËn båi th­êng v× ch¸y kh«ng nh÷ng lµm hä thiÖt h¹i tr­íc m¾t vÒ tµi s¶n mµ cßn g©y gi¸n ®o¹n kinh doanh mµ nh÷ng thiÖt h¹i do gi¸n ®o¹n kinh doanh th­êng lµ lín h¬n rÊt nhiÒu sè tiÒn båi th­êng mµ hä cã thÓ nhËn ®­îc. C«ng t¸c ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt chi phèi rÊt lín ®Õn sè tiÒn mµ c«ng ty b¶o hiÓm ph¶i ®Òn bï cho kh¸ch hµng cña hä. V× c«ng t¸c ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt nµy ®­îc quan t©m th­êng xuyªn, ®¸nh gi¸ ®óng møc th× sÏ gióp c«ng ty gi¶m ®­îc tèi ®a x¸c suÊt rñi ro, do ®ã gi¶m tû lÖ båi th­êng vµ n©ng cao ®é an toµn.Do ®ã, ®èi víi c«ng t¸c nµy th× nhµ b¶o hiÓm ph¶i n¾m b¾t ®­îc tèt c¸c rñi ro cã thÓ x¶y ra, ®¸nh gi¸ ®­îc c¸c rñi ro ®ã ®Ó tõ ®ã ®­a ra ®­îc c¸c ph­¬ng ¸n qu¶n lý rñi ro phï hîp nÕu tæn thÊt x¶y ra. Tr­íc khi tæn thÊt x¶y ra, c¸c c¸n bé b¶o hiÓm cña c«ng ty cÇn ph¶i xem xÐt kü c¸c nguyªn nh©n, møc ®é x¶y ra rñi ro tæn thÊt ®èi víi ®èi t­îng b¶o hiÓm ®Ó tõ ®ã cã thÓ ®­a ra c¸c lêi khuyªn, t­ vÊn bæ Ých trong viÖc phßng ch¸y ch÷a ch¸y cho ng­êi ®­îc b¶o hiÓm.C«ng t¸c nµy nÕu ®­îc lµm tèt th× sÏ gãp phÇn lµm gi¶m kh¶ n¨ng x¶y ra tæn thÊt . Cßn c¸c biÖn ph¸p ®Ó ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt th× cã t¸c dông lµm gi¶m sè tiÒn ph¶i båi th­êng, tõ ®ã n©ng cao doanh thu vµ t¨ng quü dù tr÷ cho c«ng ty. III.3.C«ng t¸c gi¸m ®Þnh tæn thÊt Gi¸m ®Þnh còng lµ mét kh©u cã ý nghÜa quan träng ®Æc biÖt v× nã t¹o nªn uy tÝn cña nhµ b¶o hiÓm ®èi víi kh¸ch hµng, do ®ã còng lµ mét biÖn ph¸p qu¶ng c¸o hiÖu qu¶. Gi¸m ®Þnh lµ viÖc x¸c ®Þnh nguyªn nh©n g©y ra tæn thÊt thuéc tr¸ch nhiÖm båi th­êng hay kh«ng vµ tÝnh to¸n chÝnh x¸c møc ®é tænt hÊt thùc tÕ vµ sè tiÒn båi th­êng thuéc tr¸ch nhiÖm b¶o hiÓm. Tõ kÕt qu¶ cña c«ng t¸c gi¸m ®Þnh nµy, c¸c nhµ b¶o hiÓm sÏ cã c¨n cø ®Ó gi¶i quyÕt båi th­êng nhanh chãng, chÝnh x¸c vµ c«ng b»ng cho kh¸ch hµng trong tr­êng hîp tæn thÊt x¶y ra thuéc tr¸ch nhiÖm b¶o hiÓm. Th«ng qua c«ng t¸c gi¸m ®Þnh nµy, c¸c nhµ b¶o hiÓm còng cã thÓ ®Ò xuÊt, t­ vÊn cho ng­êi tham gia b¶o hiÓm nh÷ng biÖn ph¸p hîp lý ®Ó h¹n chÕ tíi møc thÊp nhÊt hËu qu¶ cña tæn thÊt ®· x¶y ra vµ ng¨n ngõa c¸c tæn thÊt cã thÓ ph¸t sinh sau ch¸y. Khi tæn thÊt x¶y ra ng­êi tham gia b¶o hiÓm ph¶i ngay lËp tøc th«ng b¸o kÞp thêi b»ng v¨n b¶n, ®iªn tho¹i, fax… cho nhµ b¶o hiÓm.Néi dung cña th«ng b¸o ph¶i ®¶m b¶o ®Çy ®ñ c¸c néi dung sau: - §Þa ®iÓm x¶y ra tæn thÊt. - §èi t­îng thiÖt h¹i. - Dù ®o¸n nguyªn nh©n x¶y ra tæn thÊt. C«ng ty b¶o hiÓm ngay sau khi nhËn ®­îc th«ng b¸o ph¶i cö ngay c¸n bé nh©n viÖn ®Õn hiÖn tr­êng ®Ó lµm c«ng t¸c gi¸m ®Þnh. Nh©n vi©n b¶o hiÓm cã tr¸ch nhiÖm sau khi gi¸m ®Þnh ph¶i l­u ý lµm râ c¸c vÊn ®Ò sau: - Thêi ®iÓm x¶y ra ch¸y vµ c¸c kÕt thóc ch¸y. - X¸c ®Þnh nguyªn nh©n g©y ra ch¸y. - Thèng kª toµn bé sè tµi s¶n bÞ thiÖt h¹i. - LÊy lêi khai cña c¸c nh©n chøng. - Xem xÐt l¹i toµn bé c«ng t¸c phßng ch¸y ch÷a ch¸y vµ h¹n chÕ thiÖt h¹i khi ch¸y x¶y ra. Tõ ®ã, nh©n viªn b¶o hiÓm sÏ tiÕn hµnh lËp biªn b¶n gi¸m ®Þnh vµ biªn b¶n nµy ph¶i ®¶m b¶o cã ®Çy ®ñ c¸c ch÷ ký cña c¸c bªn: C¶nh s¸t phßng ch¸y ch÷a ch¸y, c«ng an, chÝnh quyÒn së t¹i, kiÓm to¸n, phßng thuÕ vô. C¨n cø vµo biªn b¶n nµy th× c«ng ty b¶o hiÓm ®­a ra ®­îc sè tiÒn b¶o hiÓm dù trï ph¶i tr¶. NÕu tæn thÊt x¶y ra lµ lín, phøc t¹p vµ cã sù yªu cÇu cña c¸c c«ng ty nhËn t¸i b¶o hiÓm th× c«ng ty b¶o hiÓm ph¶i thuª c¸c c«ng ty gi¸m ®Þnh tæn thÊt ®éc lËp ®Ó thùc hiÖn c«ng t¸c nµy. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh gi¸m ®Þnh th× c«ng ty gi¸m ®Þnh ®éc lËp nµy còng ph¶i phèi hîp víi c¸c gi¸m ®Þnh viªn cña c«ng ty b¶o hiÓm gèc. III.4.C«ng t¸c båi th­êng tæn thÊt Båi th­êng lµ tr¸ch nhiÖm chñ yÕu cña c¸c nhµ b¶o hiÓm khi x¶y ra rñi ro tæn thÊt thuéc tr¸ch nhiÖm b¶o hiÓm.Dùa trªn c¸c kÕt qu¶ gi¸m ®Þnh, c¸n bé båi th­êng thiÖt h¹i sÏ x¸c ®Þnh møc ®é thiÖt h¹i thùc tÕ cña tõng ®èi t­îng, tõ ®ã ®­a ra sè tiÒn båi th­êng chÝnh x¸c, tho¶ ®¸ng cho nh÷ng tæn thÊt x¶y ra.ViÖc x¸c ®Þnh sè tiÒn båi th­êng ph¶i c¨n cø vµo gi¸ trÞ thiÖt h¹i thùc tÕ, sè tiÒn b¶o hiÓm, gi¸ trÞ b¶o hiÓm, vµ c¸c møc miÔn th­êng. Gi¸ trÞ thiÖt h¹i thùc tÕ ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: - §èi víi nhµ cöa: c¨n cø vµo chi phÝ söa ch÷a - §èi víi thµnh phÈm: C¨n cø lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt, nh­ng trong tr­êng hîp gi¸ thµnh s¶n xuÊt cao h¬n gi¸ b¸n th× l¹i ph¶i c¨n cø vµo gi¸ b¸n. - §èi víi b¸n thµnh phÈm: c¨n cø vµo chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh ®Õn thêi ®iÓm x¶y ra tæn thÊt. - §èi víi hµng ho¸ trong kho vµ ë c¸c cña hµng: c¨n cø vµo gi¸ mua mµ ng­êi tham gia b¶o hiÓm ®· tr¶. - §èi víi m¸y mãc thiÕt bÞ vµ c¸c tµi s¶n kh¸c: nÕu cã thÓ söa ch÷a ­îc th× c¨n cø vµo chi phÝ söa ch÷a cßn nÕu kh«ng söa ch÷a ®­îc hoÆc cã thÓ söa ch÷a ®­îc nh­ng chi phÝ söa cßn cao h¬n c¶ gi¸ mua míi th× c¨n cø vµo chi phÝ mua míi trõ ®i khÊu hao (nÕu b¶o hiÓm theo gi¸ trÞ cßn l¹i). §èi víi b¶o hiÓm ho¶ ho¹n, c«ng ty b¶o hiÓm sÏ c¨n cø vµo biªn b¶n gi¸m ®Þnh ®Ó xÐt båi th­êng theo mét trong hai c¸ch sau: C¸ch 1:Båi th­êng theo quy t¾c tû lÖ phÝ Trong tr­êng hîp nÕu ng­êi tham gia b¶o hiÓm ch­a nép ®Çy ®ñ møc phÝ ®· Ên ®Þnh mµ ®· x¶y ra tæn thÊt th× sè tiÒn båi th­êng cña b¶o hiÓm ®­îc tÝnh to¸n nh­ sau: Sè tiÒn Gi¸ trÞ tæn thÊt PhÝ b¶o hiÓm ®· ®ãng = * båi th­êng thùc tÕ PhÝ b¶o hiÓm lÏ ra ph¶i ®ãng C¸ch 2: Båi th­êng theo quy t¾c tû lÖ sè tiÒn b¶o hiÓm Môc ®Ých lµ tr¸nh cho c«ng ty b¶o hiÓm ph¶i chÞu nh÷ng phiÒn to¸i vÒ khiÕu n¹i ®ång thêi ng¨n ngõa ng­êi tham gia b¶o hiÓm trôc lîi b¶o hiÓm. Theo c¸ch nµy, viÖc båi th­êng ®­îc quy ®Þnh nh­ sau : - NÕu t¹i thêi ®iÓm x¶y ra tæn thÊt STBH b»ng víi GTBH cña tµi s¶n th× STBT ngang b»ng víi gi¸ trÞ tæn thÊt thùc tÕ. - NÕu t¹i thêi ®iÓm x¶y ra tæn thÊt sè tiÒn b¶o hiÓm (STBH) nhá h¬n gi¸ trÞ thùc tÕ cña tµi s¶n ®­îc b¶o hiÓm th× sè tiÒn båi th­êng (STBT) ®­îc tÝnh : Sè tiÒn b¶o hiÓm Sè tiÒn båi th­êng = GTTT thùc tÕ * Gi¸ trÞ b¶o hiÓm - NÕu t¹i thêi ®iÓm x¶y ra tæn thÊt mµ gi¸ trÞ thùc tÕ cña tµi s¶n trªn thÞ tr­êng lín h¬n gi¸ trÞ cña tµi s¶n khi tham gia b¶o hiÓm theo ®¸nh gÝa th× sè tiÒn båi th­êng lµ: Gi¸ trÞ tµi s¶n khi tham gia b¶o hiÓm STBT = GTTT thùc tÕ * Gi¸ trÞ tµi s¶n t¹i thêi ®iÓm x¶y ra tæn thÊt - NÕu t¹i thêi ®iÓm tµi s¶n bÞ ph¸ huû hay h­ háng trong khi b¶o hiÓm mµ tµi s¶n ®­îc b¶o hiÓm b»ng mét H§BH kh¸c th× c«ng ty b¶o hiÓm còng chØ chÞu tr¸ch nhiÖm giíi h¹n ë phÇn tæn thÊt ph©n bæ cho hîp ®ång mµ m×nh b¶o hiÓm theo tû lª. Cô thÓ: Gi¸ trÞ tµi s¶n ®¸nh gi¸ khi Tû tham gia b¶o hiÓm lÖ STBT = GTTT thùc tÕ * * b¶o Gi¸ trÞ tµi s¶n t¹i thêi ®iÓm hiÓm x¶y ra tæn thÊt IV.Mét sè chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ triÓn khai ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ c¸c rñi ro ®Æc biÖt IV.1. HiÖu qu¶ ho¹t ®éng khai th¸c HiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng khai th¸c kh«ng nh­ c¸c hiÖu qu¶ cña c¸c kh©u kh¸c, nã ®­îc thÓ hiÖn trùc tiÕp qua doanh thu cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm. KÕt qu¶ kh©u nµy thÓ hiÖn chñ yÕu ë mét sè chØ tiªu nh­ sau: - Sè l­îng kh¸ch hµng tham gia b¶o hiÓm (sè hîp ®ång b¶o hiÓm ®· ®­îc kÝ kÕt, sè giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm, sè ®¬n b¶o hiÓm ®· cÊp), - Sè phÝ b¶o hiÓm thu ®­îc, - Sè tiÒn b¶o hiÓm, - Sè tiÒn b¶o hiÓm b×nh qu©n/®¬n, - Tèc ®é ph¸t triÓn cña phÝ b¶o hiÓm… Ho¹t ®éng khai th¸c mµ tèt th× sè l­îng kh¸ch hµng tham gia cµng ®«ng, sè phÝ b¶o hiÓm nhê ®ã mµ còng t¨ng nhanh, sè tiÒn b¶o hiÓm còng t¨ng…Nh×n chung ®©y lµ kh©u mµ hiÖu qu¶ cña nã cã t¸c ®éng lín nhÊt tíi hiÖu qu¶ kinh doanh chung cña toµn doanh nghiÖp. V× vËy, hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng khai th¸c nµy cÇn ph¶i ®­îc ®¸nh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c vµ ®óng ®¾n nhÊt v× ®ã chÝnh lµ c¬ së chÝnh ®Ó doanh ngiÖp ®­a ra nh÷ng kÕ ho¹ch vµ ph­¬ng ph¸p khai th¸c trong nh÷ng n¨m tiÕp theo.HiÖu qu¶ cña kh©u nµy cã thÓ ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau: HiÖu qu¶ khai th¸c KÕt qu¶ khai th¸c trong kú = b¶o hiÓm Chi phÝ khai th¸c trong kú IV.2. HiÖu qu¶ ho¹t ®éng ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt §Ó ®¸nh gi¸ ®­îc hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt lµ mét ®iÒu rÊt khã kh¨n vµ phøc t¹p. Tuy nhiªn, nÕu ®¸nh gi¸ ®­îc hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c nµy th× sÏ gióp Ých rÊt nhiÒu cho doanh nghiÖp b¶o hiÓm v× nã kh«ng nh÷ng gióp gi¶m chi phÝ mµ cßn lµ c¬ së ®Ó ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p phßng ch¸y ch÷a ch¸y hiÖu qu¶ cho doanh nghiÖp trong nh÷ng n¨m sau. Ta cã thÓ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c«ng ho¹t ®éng ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt qua hai c¸ch sau: - Ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ bá ra trong kh©u nµy víi sè vô tæn thÊt x¶y ra víi sè tiÒn båi th­êng thùc tÕ cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm. V× nh­ ta ®· biÕt, hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt kh«ng ®­îc ph¶n ¸nh trùc tiÕp lªn doanh thu nh­ hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng khai th¸c mµ nã l¹i ®­îc thÓ hiÖn gi¸n tiÕp qua sè tiÒn båi th­êng. Sè tiÒn chi cho ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt sÏ gãp phÇn gióp kh¸ch hµng cña c«ng ty thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p phßng ch¸y ch÷a ch¸y, gi¶m thiÓu rñi ro, thiÖt h¹i dÉn tíi sè tiÒn båi th­êng còng v× thÕ mµ gi¶m. NÕu so s¸nh t­¬ng quan th× sè tiÒn bá ra chi cho ho¹t ®éng ®Ò phßng h¹n chÕ nµy lµ nhá h¬n rÊt nhiÒu so víi sè tiÒn båi th­êng tiÕt kiÖm ®­îc do thùc hiÖn tèt c¸c biÖn ph¸p ®ã. Nh­ vËy, tæng chi cho ho¹t ®éng triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm còng gi¶m, tõ ®ã mµ gãp phÇn vµo sù t¨ng tr­ëng lîi nhuËn cña c«ng ty. - So s¸nh ®¸nh gi¸ c¸c vô tæn thÊt x¶y ra do c¸c nguyªn nh©n kh¸c nhau, so víi cïng kú hoÆc so víi kú tr­íc khi thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p phßng tr¸nh. Theo c¸ch nµy th× tuy cïng mét nguyªn nh©n x¶y ra tæn thÊt nh­ng sè vô tæn thÊt vµ møc ®é thiÖt h¹i gi÷a c¸c kú lµ nhau. Cã ®­îc ®iÒu ®ã lµ do c«ngty b¶o hiÓm ®· tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt gi÷a c¸c kú lµ kh¸c nhau. ë kú nµo mµ c«ng ty ¸p dông tèt c¸c biÖn ph¸p phßng tr¸nh, h¹n chÕ tæn thÊt tèt th× kh«ng nh÷ng sè vô tæn thÊt cã xu h­íng gi¶m m¹nh mµ møc ®é thiÖt h¹i còng gi¶m. Vµ ng­îc l¹i, sè vô tæn thÊt víi møc ®é thiÖt h¹i lín l¹i gia t¨ng vµo c¸c kú mµ c«ng t¸c ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt kh«ng ®­îc quan t©m, chó ý. Nh­ vËy, hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c ®Ò phßng h¹n chÕ cÇn ph¶i ®­îc nh×n nhËn mét c¸ch kh¸ch quan vµ chÝnh x¸c ®Ó tõ ®ã c«ng ty cã nh÷ng quan t©m ®óng ®¾n vµ hîp lý h¬n ®èi víi c«ng t¸c nµy. HiÖu qu¶ cña c«ng t¸c nµy cã thÓ ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau: HiÖu qu¶ ®Ò phßng Lîi nhuËn trong kú = h¹n chÕ tæn thÊt Chi phÝ ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt trong kú IV.3. HiÖu qu¶ ho¹t ®éng gi¸m ®Þnh båi th­êng Kh«ng nh­ hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng khai th¸c ®­îc thÓ hiÖn ngay trong doanh thu b¶o hiÓm mµ hiÖu qu¶ cña kh©u gi¸m ®Þnh båi th­êng nµy l¹i ®­îc thÓ hiÖn trùc tiÕp qua sè tiÒn båi th­êng, tøc lµ chi phÝ bá ra trong kú cña doanh nghiÖp. HiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng gi¸m ®Þnh båi th­êng tæn thÊt cã thÓ ®­îc ®¸nh gi¸ qua mét sè chØ tiªu nh­ : - Sè vô khiÕu n¹i ®ßi gi¶i quyÕt båi th­êng trong kú - Sè vô khiÕu n¹i ®· ®­îc gi¶i quyÕt båi th­êng trong kú - Sè vô tån ®äng ch­a gi¶i quyÕt båi th­êng trong kú - STBT thùc tÕ trong kú - Thêi gian xö lý ban ®Çu… HiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng gi¸m ®Þnh båi th­êng cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn sè tiÒn båi th­êng, vµ do ®ã còng cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm. V× vËy, muèn t¨ng tr­ëng æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng th× doanh nghiÖp b¶o hiÓm cÇn hÕt søc quan t©m, chó träng n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c nµy. HiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng gi¸m ®Þnh båi th­êng cã thÓ ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau: HiÖu qu¶ gi¸m ®Þnh KÕt qu¶ gi¸m ®Þnh trong kú = båi th­êng Chi phÝ gi¸m ®Þnh trong kú IV.4. HiÖu qu¶ chung Còng nh­ mäi ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c, kinh doanh b¶o hiÓm nãi chung vµ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n nãi riªng ®Òu ph¶i h­íng tíi môc tiªu cuèi cïng lµ lîi nhuËn. Lîi nhuËn cã ¶nh h­ëng sèng cßn ®Õn sù tån t¹i hay ph¸ s¶n cña mäi daonh nghiÖp. Lîi nhuËn võa lµ môc tiªu ®ång thêi còng lµ ph­¬ng thøc ®Ó doanh nghiÖp tån t¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Trong khi ®ã, lîi nhuËn l¹i ®­îc tÝnh b»ng c«ng thøc: Lîi nhuËn = doanh thu – chi phÝ. Nh­ vËy, hai yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm cuèi cïng còng lµ doanh thu vµ chi phÝ. §Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c hiÖu qu¶ chung ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp th× chóng ta ph¶i ®ång thêi sö dông c¶ hai yÕu tè trªn v× tuy doanh thu cã cao nh­ng chi phÝ bá ra lín th× lîi nhuËn cuèi cïng cña doanh nghiÖp còng lµ nhá. §Ó cã thÓ tÝnh ®­îc hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp, ta cã thÓ tÝnh theo hai c¸ch sau: - HiÖu qu¶ kinh doanh = Doanh thu/chi phÝ - HiÖu qu¶ kinh doanh = Lîi nhuËn/ chi phÝ ch­¬ng II T×nh h×nh triÓn khai b¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ c¸c rñi ro ®Æc biÖt t¹i B¶o Minh Hµ Néi giai ®o¹n2000 – 2005. I.Giíi thiÖu vÒ Tæng c«ng ty cæ phÇn Thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ B¶o Minh Hµ Néi I.1. Tæng c«ng ty cæ phÇn Thµnh phè Hå ChÝ Minh Tæng c«ng ty B¶o hiÓm Thµnh phè Hå ChÝ Minh ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 1146TC/Q§/TCCP ngµy 28-11-1994 cña Bé tr­ëng Bé Tµi ChÝnh. Ban ®Çu B¶o Minh lµ doanh nghiÖp 100% vèn nhµ n­íc trùc thuéc Bé tµi chÝnh nh­ng ®Õn 01/10/2004, C«ng ty b¶o hiÓm Thµnh phè Hå ChÝ Minh ®· chuyÓn ®æi thµnh Tæng c«ng ty Cæ phÇn B¶o Minh ( B¶o Minh). Lµ mét trong nh÷ng c«ng ty cæ phÇn b¶o hiÓm ®Çu tiªn ë ViÖt Nam, B¶o Minh ®· nhanh chãng tù hoµn thiÖn m×nh vµ ®· kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ thÕ cña m×nh qua mét lo¹t c¸c kh¸ch hµng vµ còng lµ nh÷ng cæ ®«ng lín, quan träng nh­: Tæng c«ng ty l­¬ng thùc I (Vina Food I), Tæng c«ng ty Vinamilk, Tæng c«ng ty hµng kh«ng ViÖt Nam Airlines, Tæng c«ng ty hµng h¶i ViÖt Nam,Tæng c«ng ty xi m¨ng ViÖt Nam, Tæng c«ng ty S«ng §µ, Tæng c«ng ty ho¸ chÊt, Tæng c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng…. B¶o Minh cã ph¹m vi ho¹t ®éng réng kh¾p trªn c¶ n­íc, ®­îc më chi nh¸nh ë n­íc ngoµi vµ kinh doanh trªn c¶ 3 lÜnh vùc chÝnh lµ b¶o hiÓm gèc, t¸i b¶o hiÓm vµ ®Çu t­ tµi chÝnh. §Ó ®¶m b¶o phôc vô kh¸ch hµng, B¶o Minh ®· thiÕt lËp ®­îc mét m¹ng l­íi phôc vô réng kh¾p trªn c¶ n­íc , bao gåm h¬n 44 c«ng ty chi nh¸nh, mét v¨n phßng ®¹i diÖn víi tæng sè h¬n 1000 nh©n viªn. Víi t«n chØ ho¹t ®éng: “sù an toµn, h¹nh phóc, thµnh ®¹t cña kh¸ch hµng vµ x· héi lµ môc tiªu ho¹t ®éng cña chóng t«i.” vµ ph­¬ng ch©m ho¹t ®éng: “B¶o Minh – tËn t×nh phôc vô” , B¶o Minh ®· tiÕn hµnh gi¶i quyÕt båi th­êng nhanh chãng, chÝnh x¸c, kÞp thêi cho c¸c vô tæn thÊt ®iÓn h×nh nh­ vô r¬i m¸y bay TU 134B ë Campuchia n¨m 1997 víi sè tiÒn båi th­êng lªn tíi h¬n 10 triÖu USD, c¸c vô tæn thÊt tµu bÌ, tµi s¶n do b·o lò… Ngoµi viÖc tiÕn hµnh nh­îng t¸i cho C«ng ty T¸i B¶o hiÓm Quèc gia ViÖt Nam theo quy ®Þnh cña Bé tµi chÝnh, B¶o Minh còng lu«n quan t©m chó träng ®Õn viÖc ph¸t triÓn quan hÖ hîp t¸c víi c¸c c«ng ty b¶o hiÓm vµ t¸i b¶o hiÓm trong vµ ngoµi n­íc, c¸c c«ng ty m«i giíi b¶o hiÓm n­íc ngoµi, c¸c ®¹i lý gi¸m ®Þnh båi th­êng…Ng­îc l¹i, B¶o Minh còng lµ ®¹i lý xÐt gi¶i quyÕt båi th­êng cña c¸c c«ng ty , hiÖp héi b¶o hiÓm n­íc ngoµi. Trong ho¹t ®éng ®Çu t­ liªn doanh, viÖc liªn doanh víi c¸c c«ng ty b¶o hiÓm danh tiÕng ®· mang l¹i cho B¶o Minh nhiÒu c¬ héi më réng ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓmvµ hîp t¸c quèc tÕ, tËn dông mäi thÕ m¹nh c¹nh tranh. Trong lÜnh vùc liªn doanh b¶o hiÓm phi nh©n thä, n¨m 1997, B¶o Minh ®· tiÕn hµnh liªn doanh víi c«ng ty Yasuda Fire & Marine Insurance Co.Itd vµ c«ng ty Mitsui Marine & Fire Insurance Co.Itd thµnh lËp c«ng ty b¶o hiÓm liªn hiÖp (UIC) víi tæng sè vèn ®Çu t­ ban ®Çu lµ 6.000.000 USD trong ®ã tû lÖ gãp vèn cña B¶o Minh lµ 51%. C«ng ty B¶o Minh – CMG còng lµ mét liªn doanh cña B¶o Minh víi c«ng ty Clonial Mutual Group cña óc trong lÜnh vùc b¶o hiÓm nh©n thä.Tæng sè vèn ®Çu t­ ban ®Çu cña c«ng ty lµ 6 triÖu USD nh­ng ®· t¨ng lªn lµ 10 triÖu USD trong ®ã B¶o Minh gãp 50% vèn. Ngoµi ra, B¶o Minh còng tiÕn hµnh tham gia gãp vèn víi tû lÖ vèn gãp lµ 10% trong c«ng ty b¶o hiÓm cæ phÇn b­u ®iÖn (PTI). N¨m 2000, B¶o Minh ®· b¾t ®Çu thùc hiÖn hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng quèc tÕ ISO 9002 vµ chØ sau mét n¨m c«ng ty ®· ®­îc nhËn hai chøng chØ ISO 9002 vµ trë thµnh doanh nghiÖp b¶o hiÓm ®Çu tiªn ë ViÖt Nam ®¹t tiªu chuÈn ISO 9002. Sang n¨m 2001, së giao dÞch B¶o Minh ë thµnh phè Hå ChÝ Minh còng ®· chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng.Tr­íc khi së giao dich ra ®êi, c«ng ty trùc tiÕp qu¶n lý c¸c phßng b¶o hiÓm khu vùc vµ t¹i v¨n phßng c«ng ty còng cã 3 phßng khai th¸c trùc tiÕp lµ phßng hµng ho¸, phßng tµu thuû, vµ phßng tµi s¶n. Tøc lµ trong thêi gian nµy, B¶o Minh võa thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý, võa thùc hiÖn chøc n¨ng kinh doanh. Nh­ vËy, víi sù ra ®êi cña së giao dÞch t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh, c«ng ty ®· chÝnh thøc t¸ch ho¹t ®éng qu¶n lý ra khái ho¹t ®éng kinh doanh t¹i ®Þa bµn nµy. HiÖn nay, B¶o Minh còng lµ doanh nghiÖp ®Çu tiªn ë ViÖt Nam ¸p dông gi¶i ph¸p phÇn mÒn tÝch hîp doanh nghiÖp (EPR) thuéc hµng tiªn tiÕn nhÊt thÕ giíi cña h·ng SAP. Víi ph­¬ng ch©m ho¹t ®éng lµ h­íng mäi ho¹t ®éng tíi kh¸ch hµng víi khÈu hiÖu: “B¶o Minh – tËn t×nh phôc vô”, B¶o Minh lu«n cè g¾ng më réng c¸c lo¹i h×nh nghiÖp vô ®Ó ®¸p øng tèi ®a nhu cÇu cña kh¸ch hµng. HiÖn t¹i, c«ng ty ®ang kinh doanh c¸c lo¹i h×nh nghiÖp vô sau: 1.B¶o hiÓm con ng­êi -B¶o hiÓm tai n¹n: - B¶o hiÓm tai n¹n vµ y tÕ - B¶o hiÓm häc sinh - B¶o hiÓm ng­êi lao ®éng - B¶o hiÓm du lÞch 2.B¶o hiÓm tµi s¶n - B¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ c¸c rñi ro ®Æc biÖt - B¶o hiÓm mäi rñi ro tµi s¶n - B¶o hiÓm gi¸n ®o¹n kinh doanh - B¶o hiÓm trém c­íp - B¶o hiÓm tiÒn - B¶o hiÓm lßng trung thµnh - B¶o hiÓm ®Ìn qu¶ng c¸o - B¶o hiÓm mäi rñi ro v¨n phßng vµ nhµ ë - B¶o hiÓm ho¶ ho¹n nhµ t­ nh©n 3.B¶o hiÓm hµng ho¸ vËn chuyÓn. 4.B¶o hiÓm xe c¬ giíi - B¶o hiÓm b¾t buéc tr¸ch nhiÖm d©n sù cña chñ xe c¬ giíi - B¶o hiÓm tù nguyÖn xe m« t« - B¶o hiÓm tù nguyÖn xe « t« 5.B¶o hiÓm hµng kh«ng - B¶o hiÓm vËt chÊt - B¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm - B¶o hiÓm tai n¹n nh©n viªn tæ bay - B¶o hiÓm mÊt kh¶ n¨ng sö dông m¸y bay 6.B¶o hiÓm tµu thuû - B¶o hiÓm th©n tµu - B¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù (TNDS) chñ tµu (P & I). - B¶o hiÓm c­íc phÝ, ph¹t l­u tr× tµu vµ chi phÝ kiÖn tông (FD &D) - B¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm nhµ thÇu ®ãng tµu. 7.B¶o hiÓm kü thuËt - B¶o hiÓm mäi rñi ro x©y dùng l¾p ®¹t - B¶o hiÓm h­ háng m¸y mãc - B¶o hiÓm mÊt lîi nhuËn do h­ háng m¸y mãc - B¶o hiÓm m¸y mãc thiÕt bÞ chñ thÇu - B¶o hiÓm thiÕt bÞ ®iÖn tö - B¶o hiÓm nåi h¬i - B¶o hiÓm h­ háng hµng ho¸ trong kho l¹nh - B¶o hiÓm c«ng tr×nh d©n dông hoµn thµnh 8.B¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm - B¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm ph¸p lý chung( tr¸ch nhiÖm c«ng céng) - B¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm s¶n phÈm - B¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm nghÒ nghiÖp - B¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm ban ®iÒu hµnh doanh nghiÖp - B¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm ng­êi sö dông lao ®éng 9.B¶o hiÓm n«ng nghiÖp Víi chiÕn l­îc kinh doanh tæng thÓ, B¶o Minh ®· trë thµnh c«ng ty b¶o hiÓm phi nh©n thä lín thø hai ë ViÖt Nam víi tæng doanh thu ®¹t ®­îc n¨m 2005 lµ 1.285 tû ®ång.Qua 10 n¨m ho¹t déng, thÞ phÇn B¶o Minh trªn thÞ tr­êng b¶o hiÓm liªn tôc t¨ng vµ cã tÝnh æn ®Þnh nh­ sau: BiÓu 1: ThÞ phÇn cña B¶o minh (2000 -2005) §¬n vÞ: phÇn tr¨m(%) N¨m 2000 2001 2002 2003 2004 2005 ThÞ phÇn 25,1 25,9 28,08 28,79 29,3 29,86 ( Nguån: B¸o c¸o ho¹t ®éng kinh doanh cña B¶o Minh) Tæng phÝ b¶o hiÓm còng t¨ng ®Òu qua c¸c n¨m: BiÓu 2: tæng phÝ b¶o hiÓm b¶o minh (2000 – 2005) §¬n vÞ: triÖu ®ång N¨m 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Tæng phÝ b¶o hiÓm 446.882 595.101 897.992 1.043.544 1.077.654 1.103.514 (Nguån: B¸o c¸o ho¹t ®éng kinh doanh cña B¶o Minh) Chi nh¸nh B¶o Minh Hµ Néi (B¶o Minh Hµ Néi) thµnh lËp ngµy 05/05/1995, lµ mét trong sè 44 c«ng ty thµnh viªn cña Tæng c«ng ty B¶o hiÓm B¶o Minh vµ lµ chi nh¸nh lín nhÊt cña B¶o Minh t¹i miÒn B¾c. HiÖn nay, chi nh¸nh cã 60 c¸n bé nh©n viªn tæ chøc theo 6 phßng ban, 9 v¨n phßng khu vùc vµ ®· triÓn khai hÇu nh­ tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô chñ yÕu trªn thÞ tr­êng B¶o hiÓm ViÖt Nam. S¬ ®å tæ chøc phßng ban cña chi nh¸nh ®­îc thÓ hiÖn nh­ sau: BiÓu 3: C¬ cÊu tæ chøc b¶o minh hµ néi Gi¸m ®èc Phã gi¸m ®èc Phã gi¸m ®èc P. tæ chøc P. kÕ to¸n P. TS - KT P. hµng h¶i P. phi hµng h¶i P. qu¶n lý ®¹i lý KV2 KV3 KV4 KV5 KV6 KV7 KV8 KV9 (Nguån: B¶o Minh Hµ Néi) Theo c¬ cÊu nµy, ®øng ®Çu lµ gi¸m ®èc, chÞu tr¸ch nhiÖm toµn bé mäi ho¹t ®éng kinh doanh vµ tæ chøc qu¶n lý.Phã gi¸m ®èc qu¶n lý tõng phÇn nghiÖp vô cña c¸c phßng ban, gióp ®ì gi¸m ®èc gi¶i quyÕt c¸c vô viÖc liªn quan tõng phÇn nghiÖp vô. C¸c phßng ban sÏ thùc hiÖn chøc n¨ng chuyªn m«n cña m×nh mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt ®ång thêi hç trî cho nhau ®Ó cã thÓ hoµn thiÖn tèt nhiÖm vô ®­îc giao. 1.Phßng tæ chøc tæng hîp Phßng tæ chøc tæng hîp ( tæ chøc c¸n bé, tiÒn l­¬ng, ®µo t¹o, ph¸p chÕ thanh tra…) thuéc bé m¸y cña c«ng ty B¶o Minh Hµ Néi cã chøc n¨ng vµ nhiÖm vô lµ: - Tham m­u, gióp cho gi¸m ®èc x©y dùng ®­îc m« h×nh tæ chøc ho¹t ®éng cña c«ng ty phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng b¶o hiÓm. §Ò xuÊt c¸c ph­¬ng ¸n tuyÓn chän, ®µo t¹o vµ bè trÝ c¸n bé ®¸p øng yªu cÇu vµ nhiÖm vô cña c«ng ty. - Tæ chøc chØ ®¹o theo dâi kiÓm tra , thùc hiÖn c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch ph¸p luËt cña Nhµ n­íc,®iÒu lÖ cña c«ng ty vÒ tæ chøc c¸n bé vµ c«ng t¸c b¶o vÖ trong toµn thÓ c«ng ty. - T­ vÊn vÒ ph¸p luËtcho Gi¸m ®èc so¹n th¶o qu¶n lý thèng nhÊt c¸c v¨n b¶n cã tÝnh ph¸p quy thuéc quyÒn cña Gi¸m ®èc . 2.Phßng kÕ to¸n - Tæ chøc h¹ch to¸n ®Çy ®ñ, kÞp thêi vµ chÝnh x¸c c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh cña c«ng ty. H¹ch to¸n chÝnh x¸c kÕt qu¶ kinh doanh víi tõng nghiÖp vô, t×nh h×nh tµi s¶n, nguån vèn cña c«ng ty. - Tæ chøc vµ h­íng dÉn bé phËn kÕ to¸n cña c¸c chi nh¸nh khu vùc lµm tèt chøc n¨nh nhiÖm vô trong c«ng t¸c kÕ to¸n, thèng kª theo ph©n cÊp cña c«ng ty. - Gi¸m s¸t ho¹t ®éng tµi chÝnh cña c«ng ty theo ®iÒu lÖ cña c«ng ty vµ chÕ dé tµi chÝnh hiÖn hµnh. 3.Phßng qu¶n lÝ ®¹i lÝ - Tæ chøc m¹ng l­íi, theo dâi vµ qu¶n lÝ ho¹t ®éng cña tÊt c¶ c¸c ®¹i lÝ. - TiÕn hµnh h­íng dÉn, chØ ®¹o vµ kiÓm tra c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm cña c¸c ®¹i lÝ ®ang triÓn khai trong toµn c«ng ty. - Khai th¸c tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô mµ c«ng ty ®ang triÓn khai theo kÕ ho¹ch. 4.Phßng b¶o hiÓm phi hµng h¶i - B¶o hiÓm ph­¬ng tiÖn ®­êng s¾t, ®­êng bé vµ ®­êng hµng kh«ng. - B¶o hiÓm con ng­êi bao gåm c¶ trong n­íc vµ ngoµi n­íc. 5.Phßng b¶o hiÓm hµng h¶i -TiÕn hµnh kinh doanh c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm hµng h¶i bao gåm hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu, hµng ho¸ vËn chuyÓn néi ®Þa, b¶o hiÓm th©n tµu, thuyÒn vµ tr¸ch nhiÖm d©n sù cña chñ tµu thuyÒn ho¹t déng trong vµ ngoµi ph¹m vi l·nh thæ ViÖt Nam. - Thùc hiÖn h­ìng dÉn chØ ®¹o, kiÓm tra c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm hµng h¶i ®èi víi chi nh¸nh khu vùc vµ ®¹i lÝ d­íi quyÒn. 6.Phßng tµi s¶n kü thuËt - TiÕn hµnh kinh doanh c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu, hÇng ho¸ vËn chuyÓn néi ®Þa, b¶o hiÓm ch¸y næ, x©y dùng l¾p ®Æt, b¶o hiÓm kü thuËt, b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm, b¶o hiÓm phi hµng h¶i. - Thùc hiÖn h­íng dÉn chØ ®¹o, kiÓm tra c¸c nghiÖp vô ®èi víi, cho nh¸nh khu vùc. Trong ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng c¹nh tranh nhau gay g¾t nh­ hiÖn nay, B¶o Minh Hµ Néi vÉn lu«n nç lùc ®Ó c¶i tiÕn nghiÖp vô, më réng thÞ tr­êng , ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Bªn c¹nh ®ã, chi nh¸nh cßn liªn kÕt chÆt chÏ víi 43 chi nh¸nh, v¨n phßng ®¹i diÖn vµ h¬n 50 tæng ®¹i lý cña B¶o Minh trªn toµn quèc. BiÕt ph¸t huy néi lùc vµ tËn dông tèt c¸c thÕ m¹nh cña m×nh, B¶o Minh trong thêi gian qua ®· gãp phÇn kh«ng nhá vµo hiÖu qu¶ kinh doanh cña tæng c«ng ty. H»ng n¨m. tèc ®é t¨ng tr­ëng ®¹t tõ 10 – 15%, ®ãng gãp tíi 20% doanh thu phÝ vµo tæng doanh thu cña toµn c«ng ty, lîi nhuËn kh«ng ngõng t¨ng cao.Trong ®ã, ®øng ®Çu doanh thu phÝ b¶o hiÓm gèc lµ nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi, tiÕp ®ã lµ b¶o hiÓm hµng kh«ng. Tuy nhiªn, ®Õn n¨m 2001, sau sù kiÖn 11/9 c¸c h·ng hµng kh«ng ®· nhËn thÊy râ h¬n t¸c dông cña B¶o hiÓm vµ do ®ã doanh thu phÝ b¶o hiÓm hµng kh«ng ®· v­ît qua nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi. §øng thø ba lµ nghiÖp vô b¶o hiÓm ch¸y víi ®ãng gãp trªn 10% vµo tæng doanh thu phÝ cña toµn chi nh¸nh.T×nh h×nh lîi nhuËn cña B¶o Minh Hµ Néi thÓ hiÖn qua b¶ng sè liÖu sau: BiÓu 4: Lîi nhuËn cña b¶o minh hµ néi (2000 – 2005) §¬n vÞ :triÖu ®ång N¨m 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Lîi nhuËn 30.567 31.435 33.021 35.066 51.773 53.327 (Nguån:Sè liÖu tæng kÕt cña B¶o Minh Hµ Néi) Nh­ vËy, cã thÓ thÊy r»ng chi nh¸nh cã tiÒm n¨ng rÊt lín trong viÖc ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng còng nh­ kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, ®Ó tõ ®ã ngµy cµng më réng thÞ phÇn, kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ cña m×nh trong thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam. II. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña B¶o Minh Hµ Néi trong qu¸ tr×nh triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ c¸c rñi ro ®Æc biÖt II.1.ThuËn lîi Cã thÓ nãi thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam chØ thùc sù míi ph¸t triÓn trong kho¶ng h¬n chôc n¨m võa qua.Vµ trong h¬n 10 n¨m ®ã, nã ®· cã nhiÒu biÕn ®éng to lín do ¶nh h­ëng cña nÒn kinh tÕ – x· héi trong n­íc còng nh­ sù t¸c ®éng cña t×nh h×nh kinh tÕ – tµi chÝnh khu vùc vµ thÕ giíi.Do vËy, còng nh­ bÊt kú mét nghµnh kinh doanh míi nµo, thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam hiÖn nay ®ang rÊt cÇn cã mét khung ph¸p lý cô thÓ vµ râ rµng ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp triÓn khai ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh.§Çu tiªn ph¶i kÓ ®Õn lµ sù ra ®êi cña LuËt kinh doanh b¶o hiÓm ®· ®­îc Quèc héi th«ng qua vµ cã hiÖu lùc thi hµnh tõ ngµy 1/4/2001, tiÕp theo ®ã lµ c¸c nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ nh­: nghÞ ®Þnh sè 42/2001/N§- CP vÒ viÖc “qui ®Þnh chi tiÕt thi hµnh mét sè ®iÒu cña luËt kinh doanh b¶o hiÓm”, nghÞ ®Þnh sè 43/2001/N§- CP vÒ viÖc “qui ®Þnh chÕ ®é tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp b¶o hiÓm vµ c¸c doanh nghiÖp m«i giíi b¶o hiÓm”; c¸c th«ng t­ cña Bét tµi chÝnh nh­: th«ng t­ 71/2001/TT – BTC , th«ng t­ 72/2001/TT-BTC vÒ viÖc h­íng dÉn triÓn khai c¸c nghÞ ®Þnh 42/2001/N§-CP vµ 43/2001/N§-CP. C¸c nghÞ ®Þnh, th«ng t­ trªn chÝnh lµ nÒn t¶ng quan träng thóc ®Èy sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam trong giai ®o¹n míi nµy. Bªn c¹nh ®ã, ChÝnh phñ còng ®· ban hµnh c¸c quy ®Þnh vÒ viÖc thµnh lËp tæ chøc vµ ho¹t ®«ng cña tæ chøc b¶o hiÓm t­¬ng hç. Nh­ thÕ cã thÓ thÊy r»ng khung ph¸p lý vÒ b¶o hiÓm ngµy cµng hoµn thiÖn vµ c¬ chÕ th«ng tho¸ng h¬n. Víi khung ph¸p lý nµy, c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm trong thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam nãi chung vµ B¶o Minh Hµ Néi nãi riªng võa cã nh÷ng c¬ héi nh­ng còng võa ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng th¸ch thøc nhÊt ®Þnh. Trong nh÷ng n¨m ®Çu míi thµnh lËp, B¶o Minh lµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc, cã ®­îc sù b¶o trî cña nhµ n­íc nªn c«ng ty dÔ dµng t¹o ®­îc niÒm tin víi kh¸ch hµng vµ thÞ tr­êng b¶o hiÓm. §iÒu nµy hÕt søc cã ý nghÜa ®èi víi bÇt cø mét doanh nghiÖp b¶o hiÓm nµo trong giai ®o¹n nµy v× khi thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam míi ph¸t triÓn nh­ hiÖn nay, ng­êi d©n còng nh­ c¸c tæ chøc Ýt quan t©m tíi viÖc tham gia b¶o hiÓm. ViÖc B¶o Minh cã ®­îc sù b¶o trî cña nhµ n­íc sÏ gióp hä t×m kiÕm kh¸ch hµng mét c¸ch dÔ dµng h¬n c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm kh¸c mµ kh«ng cã ®­îc sù gióp ®ì cña nhµ n­íc. Ph¹m vi kinh doanh cña c«ng ty kh«ng chØ gãi gän trong ph¹m vi Hµ Néi mµ cßn réng kh¾p trªn c¶ n­íc vµ c¶ ë n­íc ngoµi. ViÖc c«ng ty ®­îc phÐp ho¹t ®éng trªn mét thÞ tr­êng réng lín còng t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng ty më réng m¹ng l­íi kh¸ch hµng vµ ph¸t triÓn nghiÖp vô nãi chung. Trong nh÷ng n¨m nÒn kinh tÕ më cöa nh­ hiÖn nay, Nhµ n­íc ®ang cã nhiÒu chÝnh s¸ch ®Ó thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Víi viÖc thùc hiÖn nÒn kinh tÕ më thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo th× ®©y lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nghµnh b¶o hiÓm nãi chung vµ B¶o Minh nãi riªng v× c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi rÊt chó träng tíi viÖc ®Ò phßng h¹n chÕ rñi ro cã thÓ x¶y ra, ®Æc biÖt lµ c¸c biÖn ph¸p phßng ch¸y ch÷a ch¸y còng nh­ viÖc thùc hiÖn mua b¶o hiÓm lu«n ®­îc ­u tiªn hµng ®Çu.§©y còng lµ thãi quen cña c¸c nhµ doanh nghiÖp n­íc ngoµi, n¬i mµ thÞ tr­êng b¶o hiÓm rÊt ph¸t triÓn. H¬n thÕ, Hµ Néi l¹i lµ trung t©m kinh tÕ, chÝnh trÞ, khoa häc kü thuËt hµng ®Çu cña c¶ n­íc vµ trong nh÷ng n¨m qua ®· vµ ®ang thu hót ngµy cµng nhiÒu c¸c nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc.Th«ng qua ®ã mµ nhu cÇu nhu cÇu mua b¶o hiÓm, ®Æc biÖt lµ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n ngµy cµng t¨ng lªn. §ång thêi, Hµ Néi lµ n¬i tËp trung cña nhiÒu c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c v¨n phßng, c¸c kh¸ch s¹n, nhµ hµng, c«ng tr×nh…vµ c¸c doanh nghiÖp nµy còng ®· quan t©m h¬n tíi viÖc tham gia b¶o hiÓm ®Ó b¶o toµn ®ång vèn kinh doanh. HÖ thèng th«ng tin ®¹i chóng cña Hµ Néi l¹i rÊt téng lín vµ nhanh nh¹y, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ B¶o Minh nãi riªng trong viÖc tuyªn truyÒn, qu¶ng b¸ tíi mäi kh¸ch hµng. Riªng ®èi víi B¶o Minh th× c«ng ty cã mét ®éi ngò nh©n viªn tËn t×nh, n¨ng ®éng, cã tr×nh ®é chuyªn m«n vµ mét ®éi ngò l·nh ®¹o cã kinh nghiÖm, kiÕn thøc thùc tÕ vµ nhanh nh¹y víi t×nh h×nh biÕn ®éng cña thÞ truêng. Bªn c¹nh ®ã c«ng ty còng lu«n nhËn ®­îc sù gióp ®ì cña Bé tµi chÝnh vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng…trong viÖc triÓn khai c¸c nghiÖp vô. §èi víi nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶ ho¹n th× LuËt phßng ch¸y ch÷a ch¸y míi ®­îc c«ng bè chÝnh lµ c¬ së ph¸p lý thuËn lîi cho viÖc triÓn khai nghiÖp vô nµy. Trong thêi gian tíi, c¸c nghÞ ®Þnh, th«ng t­ s¾p ®­îc ban hµnh h­íng dÉn cô thÓ viÖc b¾t buéc tham gia b¶o hiÓm ho¶ ho¹n ®èi víi c¸c daonh nghiÖp còng lµ ®iÒu kiÖn rÊt thuËn lîi cho viÖc triÓn khai nghiÖp vô nµy mét c¸ch s©u réng h¬n. II.2.Khã kh¨n Song song víi nh÷ng thuËn lîi th× còng cã nh÷ng khã kh¨n chung cïng tån t¹i t¸c ®éng tíi ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c c«ng ty nh­ t×nh h×nh tæn thÊt trªn thÕ giíi, sù c¹nh tranh gay g¾t, c¸c ®ßi hái cña kh¸ch hµng, c¸c thay ®æi vÒ chÝnh s¸ch… ThÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam chØ lµ mét thÞ tr­êng nhá vµ nã chÞu rÊt nhiÒu sù t¸c ®éng cña thÞ tr­êng nãi chung vµ thÞ tr­êng b¶o hiÓm quèc tÕ nãi riªng. B¾t ®Çu tõ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ 7/1997 ë Ch©u ¸, råi th¶m ho¹ 11/9 ë Mü …®· lµm ph¸ s¶n mét lo¹t c¸c c«ng ty b¶o hiÓm vµ t¸i b¶o hiÓm nhá vµ võa. Nã còng lµm cho viÖc tham gia b¶o hiÓm ho¶ ho¹n cña c¸c doanh nghiÖp gÆp nhiÒu khã kh¨n, dÉn ®Õn viÖc triÓn khai nghiÖp vô nµy còng bÞ ¶nh h­ëng nghiªm träng. Riªng ®èi víi ng­êi d©n ViÖt Nam nãi chung th× hiÓu biÕt vÒ b¶o hiÓm cßn h¹n chÕ, viÖc tham gia b¶o hiÓm cßn rÊt míi mÎ, hÇu nh­ mäi ng­êi ch­a cã thãi quen mua b¶o hiÓm. Cßn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp th× do duy tr× qu¸ l©u c¬ chÕ cò nªn khi chuyÓn sang c¬ chÕ míi th× hä gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, kinh doanh thua lç. Hä t×m mäi c¸ch ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, vµ mét trong nh÷ng c¸ch ®ã lµ tr¸nh viÖc tham gia b¶o hiÓm ®Ó gi¶m bít chi phÝ mµ ch­a thÊy ®­îc lîi Ých tèt nhÊt cña tham gia b¶o hiÓm chÝnh lµ b¶o toµn ®ång vèn kinh doanh. C¬ héi lu«n ®i cïng víi th¸ch thøc. Hµ Néi ®ång thêi còng lµ n¬i tËp trung c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm n­íc ngoµi lu«n lu«n muèn tham gia vµo mét thÞ tr­êng b¶o hiÓm ®Çy tiÒm n¨ng nh­ ViÖt Nam. Sù ra ®êi ngµy cµng nhiÒu cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm liªn doanh còng ®ang lµ mét th¸ch thøc to lín ®èi víi c¸c c«ng ty b¶o hiÓm trong n­íc nãi chung vµ B¶o Minh nãi riªng. Sù tham gia s«i ®éng vµ sù c¹nh tranh g¨y g¾t tõ ®ã ®· lµm cho doanh thu c¸c nghiÖp vô cña B¶o Minh gi¶m m¹nh. VÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi c«ng ty hiÖn nay lµ cÇn khai th¸c triÖt ®Ó c¸c ®¬n vÞ tham gia b¶o hiÓm trong khi ph¶i ®èi mÆt víi sù c¹nh tranh cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm kh¸c. Tõ 1/10/2004, B¶o Minh ®· chÝnh thøc chuyÓn ®æi tõ doanh nghiÖp nhµ n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn. §iÒu nµy còng ®ång nghÜa víi doanh nghiÖp ®· mÊt ®i sù b¶o trî cña Nhµ n­íc. §iÒu nµy còng ®ång thêi ®Æt ra nh÷ng khã kh¨n míi cho B¶o Minh trong viÖc t×m kiÕm kh¸ch hµng vµ më réng thÞ tr­êng. Bªn c¹nh ®ã, còng trong tiÕn tr×nh héi nhËp khu vùc vµ tham gia WTO, Nhµ n­íc ®· cho phÐp c¸c c«ng ty 100% vèn n­íc ngoµi ho¹t ®éng kinh doanh t¹i ViÖt Nam.ThÞ tr­êng ViÖt Nam ®· cã thªm sù gãp mÆt cña mét sè c«ng ty b¶o hiÓm phi nh©n thä nh­ c«ng ty b¶o hiÓm AAA chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng, Groupama ®­îc phÐp më réng ph¹m vi ho¹t ®éng trong lÜnh vùc phi nh©n thä. Bªn c¹nh ®ã, kh¸ch hµng còng ngµy cµng yªu cÇu cao h¬n ®èi víi c¸c dÞch vô b¶o hiÓm nh­ tr×nh ®é cao, c«ng nghÖ míi…®· ®Æt B¶o Minh tr­íc nh÷ng th¸ch thøc to lín. LuËt kinh doanh b¶o hiÓm míi ra ®êi, cßn ph¶i bæ sung, söa ch÷a vµ hoµn thiÖn dÇn. Bªn c¹nh ®ã, viÖc thùc hiÖn hai luËt thuÕ míi còng g©y ra nh÷ng khã kh¨n, v­íng m¾c nhÊt ®Þnh trong ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Trong khi ®ã th× phÝ b¶o hiÓm cho kh¸ch hµng th× kh«ng ®­îc tÝnh thuÕ nh­ng doanh nghiÖp l¹i ph¶i nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng nªn thùc chÊt phÝ b¶o hiÓm gi¶m. Trong khi ®ã, n¨m 2004, vô tiªu cùc cña Pjico còng ®· lµm tæn h¹i ®Õn uy tÝn cña nghµnh b¶o hiÓm ViÖt Nam nãi chung vµ cña B¶o Minh Hµ Néi nãi riªng. §øng tr­íc nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc, thuËn lîi vµ khã kh¨n, B¶o Minh Hµ Néi vÉn cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn v÷ng ch¾c trªn thÞ tr­êng vµ cã ®­îc vÞ thÕ nhÊt ®Þnh trªn thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam. III.T×nh h×nh triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ c¸c rñi ro ®Æc biÖt t¹i B¶o Minh Hµ Néi giai ®o¹n 2000-2005. III.1.C«ng t¸c khai th¸c III.1.1.Quy tr×nh khai th¸c NhËn thøc ®­îc t¸c dông to lín cña kh©u khai th¸c, B¶o Minh Hµ Néi ®· ®­a ra mét qui tr×nh khai th¸c rÊt hîp lý.Thùc tiÔn triÓn khai qui tr×nh khai th¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ c¸c rñi ro ®Æc biÖt t¹i B¶o Minh Hµ Néi ®­îc tiÕn hµnh tuÇn tù theo c¸c b­íc sau: - Buíc 1: TiÕp cËn, h­íng dÉn t­ vÊn kh¸ch hµng ë b­íc nµy, c«ng ty ®· thùc hiÖn kh¸ tèt. C¸n bé khai th¸c ®­îc h­íng dÉn ®µo t¹o mét c¸ch tØ mØ tr­íc khi tiÕp xóc víi kh¸ch hµng vµ mäit hø liªn quan ®Õn kü thuËt nghiÖp vô ®Òu ®­îc th«ng qua phßng §Çu t­ kü thuËt cña chi nh¸nh. C«ng ty ®· th­êng xuyªn cö c¸n bé xuèng tõng xÝ nghiÖp vµ c¸c ®¬n vÞ kinh doanh ®Ó gi¶i thÝch cho hä mua b¶o hiÓm chø kh«ng thô ®éng ngåi chê kh¸ch hµng hoÆc do m«i giíi ®­a l¹i. C¸n bé c«ng ty còng chñ ®éng ®Õn gÆp c¸c ®¬n vÞ ®Ó cïng hä ®Õn c¸c c¬ së kinh doanh, xem xÐt quy tr×nh s¶n xuÊt…chØ ra nh÷ng rñi ro mµ hä cã thÓ gÆp ph¶i. - B­íc 2: C¸c yÕu tè rñi ro liªn quan ®Õn viÖc x¸c ®Þnh tû lÖ phÝ. Mét sè ®iÓm c¸c khai th¸c viªn cÇn chó ý ®Õn khi x¸c ®Þnh c¸c yÕu tè rñi ro liªn quan ®Õn viÖc tÝnh phÝ b¶o hiÓm : - Yªu cÇu b¶o hiÓm cho c¸c rñi ro. - CÊu tróc x©y dùng cña nhµ x­ëng. - Nghµnh nghÒ kinh doanh. - HÖ thèng trang thiÕt bÞ phßng ch¸y ch÷a ch¸y. - C«ng t¸c an ninh b¶o vÖ. B­íc nµy ®ãng vai trß v« cïng quan träng v× nã sÏ ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn quyÕt ®Þnh lµ c«ng ty b¶o hiÓm sÏ ¸p dông tû lÖ phÝ nµo ®èi víi doanh nghiÖp. Do vËy, nhÊt thiÕt c¸c khai th¸c viªn cÇn n¾m râ c¸c yÕu tè nµy. - B­íc 3: §iÒu tra rñi ro. T¹i B¶o Minh Hµ Néi, ®èi víi c¸c dÞch vô cã sè tiÒn b¶o hiÓm lín h¬n 300.000 USD th× tr­íc khi chµo phÝ b¶o hiÓm, c¸c khai th¸c viªn cÇn ph¶i tiÕn hµnh lËp phiÕu ®iÒu tra rñi ro. Trong qóa tr×nh s¶n xuÊt cã thÓ ph¸t sinh c¸c rñi ro, v× vËy ®¸nh gi¸ rñi ro trong qua tr×nh nµy lµ rÊt cÇn thiÕt.Quy tr×nh s¶n xuÊt cÇn ph¶i ®­îc m« t¶ chi tiÕt ®Õn møc tèi ®a cã thÓ ®¸nh gi¸ ®­îc rñi ro mét c¸ch ®óng ®¾n.Trong biªn b¶n ®¸nh gi¸ rñi ro nµy, c¸c khai th¸c viªn nªn ®­a ra mét s¬ ®å ®­on gi¶n vÒ quy tr×nh s¶n xuÊt, nhê ®ã mµ ta cã thÓ cã ®­îc ®¸nh gi¸ rñi ro tæng qu¸t vÒ quy tr×nh s¶n xuÊt nµy.Trong biªn b¶n ®¸nh gi¸ rñi ro nµy, c¸c khai th¸c viªn còng cÇn ph¶i ®­a ra vµ m« t¶ s¬ qua c¸c ho¹t ®éng, hay yÕu tè cã thÓ lµm t¨ng møc ®é rñi ro (nÕu cã). §Æc biÖt, mét sè s¶n phÈm s¶n xuÊt trong c¸c quy tr×nh s¶n xuÊt mang tÝnh rñi ro cao nh­: phun, nhóng, m¹ …. cÇn ®­îc m« t¶ chi tiÕt. BÊt kú mét doanh nghiÖp nµo còng ®Òu sö dông ®iÖn vµ ®©y còng lµ mét nguy c¬ tiÒm tµng g©y ho¶ ho¹n rÊt lín. §iÖn cã thÓ ®­îc cung cÊp b»ng nguån ®iÖn c«ng céng qua hÖ thèng d©y c¸p ngÇm, ®­êng c¸p ®iÖn ë trªn cao, hoÆc tõ tr¹m ph¸t ®iÖn tù ®éng riªng cña c¬ së ®Æt ngay ë c¬ së. Vµ c¸c tr¹m ph¸t ®iÖn riªng nµy chÝnh lµ hiÓm ho¹ g©y ra ch¸y næ lín nhÊt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. Ngoµi ra, c¸ tuabin ph¸t ®iÖn còng cã kh¶ n¨ng g©y ra h¶o ho¹n. Trong nh÷ng trôc trÆc chÝnh x¶y ra ®èi víi hÖ thèng ®iÖn cÇn l­u ý ®Õn c¸c ®­êng èng, r·nh ®Æt d©y vµ ®­êng d©y c¸p bÞ h­ háng hay ®­îc ®Æt kh«ng phï hîp. Do vËy, khi ®¸nh gi¸ rñi ro, c¸c khai th¸c viªn cÇn quan t©m ®Õn c¸c yÕu tè ®ã ®Ó cã thÓ b­íc ®Çu ®¸nh gi¸ ®­îc møc ®é rñi ro mµ kh¸ch hµng cã thÓ gÆp ph¶i. - B­íc 4: Chµo phÝ b¶o hiÓm vµ h­íng dÉn kh¸ch hµng kª khai b¶o hiÓm. Trong thùc tÕ, B¶o Minh Hµ Néi còng ¸p dông hai ph­¬ng ph¸p tÝnh tû lÖ phÝ lµ: theo danh môc vµ theo ph©n lo¹i. Cô thÓ ë B¶o Minh Hµ Néi , biÓu phÝ ho¶ ho¹n (A) thuÇn tuý ¸p dông ®èi víi c¸c lo¹i tµi s¶n, nghµnh nghÒ sau: BiÓu 5: BiÓu phÝ ho¶ ho¹n (a) thuÇn tuý ¸p dông t¹i b¶o minh hµ néi Lo¹i tµi s¶n/ nghµnh nghÒ Lo¹i rñi ro Tû lÖ phÝ Ghi chó Toµ nhµ v¨n phßng, kh¸ch s¹n, c¨n hé cho thuª cao cÊp, c¸c dÞch vô c«ng céng, vui ch¬i gi¶i trÝ Khã ch¸y vµ trung b×nh 0,1- 0,2% X©y dùng sau n¨m 1990 Kho chøa x¨ng dÇu DÔ ch¸y 0,4 - 0,5% Kho chøa ®å gç, giÊy, bao b×, nhùa ®­êng, s¬n. DÔ ch¸y vµ trung b×nh 0,24 – 0,3% Møc ®é an toµn, phßng ch¸y ch÷a ch¸y tèt. Kho chøa c¸c s¶n phÈm khã ch¸y nh­ vËt liÖu x©y dùng, hµng n«ng s¶n. Khã ch¸y 0,15- 0,22% Nh­ trªn Trung t©m th­¬ng m¹i, siªu thÞ, cöa hµng ®å nhùa, s¬n, chÊt dÎo. Trung b×nh 0,15- 0,20% Nh­ trªn Cöa hµng vËt liÖu x©y dùng, d­îc, y khoa. Khã ch¸y 0,1- 0,13% Nh­ trªn Cöa hµng gas, b×nh gas (trõ chiÕt xuÊt gas) DÔ ch¸y 0,25- 0,3% Nh­ trªn S¶n phÈm chÕ biÕn n«ng s¶n, thùc phÈm, ®å uèng Trung b×nh 0,16- 0,25% Nh­ trªn Nhµ m¸y, x­ëng dÖt may DÔ ch¸y 0,22- 0,28% Nh­ trªn Nhµ m¸y, x­ëng thñ c«ng mü nghÖ, cao su, nhùa DÔ ch¸y 0,28- 0,38% Nh­ trªn Nhµ m¸y, x­ëng s¶n xuÊt giÊy, in Ên Trung b×nh 0,2- 0,25% Nh­ trªn Nghµnh ®iÖn, n­íc, kinh doanh « t«, kü thuËt kim lo¹i vµ c¸c nghµnh t­¬ng tù. Khã ch¸y 0,12- 0,18% Nh­ trªn (Nguån :B¶o Minh Hµ Néi) Cßn ®èi víi c¸c rñi ro ®Æc biÖt, B¶o Minh Hµ Néi chØ chÊp nhËn b¶o hiÓm cho nÕu kh¸ch hµng ®· tham gia rñi ro ho¶ ho¹n (A). Tû lÖ phÝ rñi ro phô ®­îc tÝnh b»ng tû lÖ % trªn tû lÖ phÝ cña rñi ro h¶o ho¹n (A) thuÇn tuý.Tû lÖ % cña rñi ro phô ®­îc quy ®Þnh nh­ sau: BiÓu 6: BiÓu phÝ c¸c rñi ro ®Æc biÖt STT Tªn rñi ro phô Tû lÖ(%) Ký hiÖu 1 Næ 3 B 2 M¸y bay vµ ph­¬ng tiÖn hµng kh«ng r¬i 2 C 3 B¹o ®éng ®×nh c«ng 1 E 4 §éng ®Êt 1 G 5 Ch¸y ngÇm 2 K 6 Ch¸y tù lªn men 3 L 7 B·o, lò lôt 10 N 8 Vì trµn n­íc 2 P 9 Xe cé, sóc vËt ®©m vµo 2 Q (Nguån: B¶o Minh Hµ Néi) NÕu kh¸ch hµng tham gia tÊt c¶ c¸c rñi ro phô nªu trªn th× chØ thu thªm 15% trªn tû lÖ phÝ ho¶ ho¹n (A) thuÇn tuý.Cßn nÕu b¶o hiÓm cho ®¬n b¶o hiÓm mäi rñi ro th× thu thªm 20% trªn tû lÖ phÝ cña c¸c rñi ro ho¶ ho¹n (A) thuÇn tuý. §èi víi c¸c yÕu tè lµm t¨ng møc ®é rñi ro t¹i B¶o Minh Hµ Néi cã quy ®Þnh nh­ sau: C¸c c«ng tr×nh cã thiÕt bÞ phô trî cã thÓ lµm t¨ng thªm kh¶ n¨ng x¶y ra tæn thÊt nh­ cã c¸c thiÕt bÞ sÊy kh«, chiÕt xuÊt, chÕ biÕn gå… th× tû lÖ phÝ t¨ng tèi ®a lµ 15%. Nh­ng nÕu c¸c thiÕt bÞ phô trî trªn ®­îc l¾p trong phßng ng¨n c¸ch b»ng t­êng chèng ch¸y, cã m¸y b¸o ch¸y … th× phô phÝ nµy sÏ kh«ng ®­îc tÝnh thªm vµo phÝ b¶o hiÓm. §èi víi c¸c c«ng tr×nh cã c¸c ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt kh«ng thuËn lîi ®èi víi rñi ro ®­îc b¶o hiÓm nh­ cã nguån ch¸y kh«ng ®­îc t¸ch biÖt hoµn toµn, lß s­ëi Êm b»ng tia hång ngo¹i…th× phÝ b¶o hتm t¨ng thªm tèi ®a lµ 10% . C¸c c«ng tr×nh cã trung t©m m¸y tÝnh nh­ng kh«ng cã hÖ thèng phßng ch¸y ch÷a ch¸y riªng biÖt vµ phï hîp th× tû lÖ t¨ng phÝ tèi ®a lµ 5%. Cã kh¶ n¨ng x¶y ra rñi ro ph¸ ho¹i th× tû lÖ t¨ng phÝ tèi ®a lµ 5%. C¸c yÕu tè lµm gi¶m møc ®é rñi ro B¶o Minh Hµ Néi cã quy ®Þnh gi¶m tèi ®a lµ 45%, cô thÓ: Cã ®Çy ®ñ c¸c thiÕt bÞ phßng ch¸y, b¸o ch¸y th× gi¶m tèi ®a lµ 8%. Cã ®Çy ®ñ c¸c thiÕt bÞ vµ ph­¬ng tiÖn ch÷a ch¸y nh­: cã hÖ thèng ch÷a ch¸y Spinkler th× gi¶m tèi ®a 35%, cã hÖ thèng phun n­íc tù ®éng th× gi¶m 20%, thñ c«ng th× gi¶m 10%... B­íc 5: Hoµn tÊt hå s¬ b¶o hiÓm. Còng nh­ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm hîp ®ång b¶o hiÓm cña B¶o Minh Hµ Néi còng bao gåm ®Çy ®ñ c¸c chøng tõ sau: GiÊy yªu cÇu b¶o hiÓm. GiÊy chøng nhËn b¶o hiÓm. Söa ®æi bæ sung( nÕu cã). §iÒu kho¶n, ®iÒu kiÖn. B¶ng danh môc tµi s¶n. III.1.2.T×nh h×nh khai th¸c T×nh h×nh khai th¸c mét sè nghiÖp vô chÝnh cña B¶o Minh Hµ Néi ®­îc thÓ hiÖn qua b¶ng doanh thu phÝ b¶o hiÓm gèc sau: BiÓu 7: Doanh thu phÝ b¶o hiÓm gèc t¹i B¶o Minh Hµ Néi. (2000-2005) §¬n vÞ: TriÖu ®ång. N¨m NghiÖp vô 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Tai n¹n con ng­êi 2.784 3.032 3.254 3.197 3.224 3.214 Ho¶ ho¹n 3.564 3.510 3.280 3.609 3.667 3.735 Xe c¬ giíi 6.081 5.333 5.891 7.066 7.598 8.324 Hµng ho¸ vËn chuyÓn 2.875 2.944 3.215 3.056 3.125 3.532 Th©n tµu 2.946 2.256 2.311 2.501 2.612 2.821 Hµng kh«ng 4.792 9.500 9.075 9.164 9.253 9.422 Tµi s¶n thiÖt h¹i 1.923 1.175 4.832 4.506 4.663 4.631 Tæng 24.965 27.741 31.858 33.099 34.142 35.679 C¬ cÊu phÝ b¶o hiÓm/ tæng doanh thu(%) 14,3 12,6 10,3 10,9 11,3 12,2 (Nguån : B¶o Minh Hµ Néi.) Qua b¶ng sè liÖu trªn, ta thÊy r»ng doanh thu c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm hÇu nh­ ®Òu t¨ng qua c¸c n¨m. §øng ®Çu doanh thu phÝ b¶o hiÓm gèc lµ nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi, nghiÖp vô b¶o hiÓm hµng kh«ng xÕp thø hai, tiÕp theo lµ nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶ ho¹n. Qua b¶ng ta thÊy , doanh thu phÝ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n lu«n chiÕm mét vÞ trÝ cao trong tæng doanh thu b¶o hiÓm gèc cña B¶o Minh Hµ Néi, kho¶ng 10% tæng doanh thu. ThÊp nhÊt lµ n¨m 2002 doanh thu chØ chiÕm 10,3% cao nhÊt lµ n¨m 2000 lµ 14,3%, c¸c n¨m kh¸c th× kho¶ng 11-14% tæng doanh thu phÝ b¶o hiÓm thuÇn cña tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô t¹i chi nh¸nh. Nh­ng nh×n chung tû lÖ nµy ®ang cã xu h­íng gi¶m dÇn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng trªn lµ: N¨m 2000, B¶o Minh Hµ Néi ®· tiÕp tôc thùc hiÖn c¶i tæ l¹i nh÷ng kh©u yÕu kÐm, hÖ thèng ho¸ l¹i tÊt c¶ c¸c quy tr×nh, quy ®Þnh, h­íng dÉn nghiÖp vô b¶o hiÓm, gióp c¸c phßng ban n©ng cao tr×nh ®é khai th¸c, cñng cè kh¶ n¨ng qu¶n lý trong n¨m nµy c«ng ty còng ®· tËp trung c¶i tiÕn l¹i tæ chøc v¨n phßng c«ng ty,cñng cè l¹i phßng kÕ to¸n víi môc tiªu ®¹t hiÖu qu¶ kinh doanh tèi ­u. N¨m 2000 còng lµ n¨m khëi s¾c cña nghµnh b¶o hتm ViÖt Nam. Trong ®ã , B¶o Minh Hµ Néi ®· dÇn phôc håi theo h­íng t¨ng tr­ëng cò víi tæng doanh thu lµ 25 tû ®ång. N¨m 2001 t×nh h×nh kinh tÕ x· héi cã nhiÒu thay ®æi cã t¸c ®éng tÝch cùc tíi c¸c ho¹t ®éng triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶ ho¹n. C¸c chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi cña Nhµ n­íc ®· cã t¸c ®éng lµm t¨ng nhu cÇu b¶o hiÓm. T×nh h×nh s¶n xuÊt trong n­íc còng thªm s«i ®éng bëi mét lo¹t c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n ra ®êi. Còng trong n¨m nµy luËt kinh doanh b¶o hiÓm ra ®êi ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm nãi chung. §èi víi B¶o Minh Hµ Néi ®©y còng lµ mét n¨m ph¸t triÓn kh¸ víi tæng phÝ t¨ng 11% so víi n¨m 2000 vµ v­ît kÕ ho¹ch 19%. Tuy nhiªn, doanh thu phÝ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n l¹i gi¶m so víi n¨m tr­íc. N¨m 2002, ba nÒn kinh tÕ lín cña ThÕ Giíi lµ Mü, NhËt vµ EU vÉn ch­a cã dÊu hiÖu phôc håi . Cuéc chiÕn tranh ë IRAQ còng ¶nh h­ëng m¹nh ®Õn nÒn kinh tÕ ThÕ Giíi nãi chung. N¨m 2002, tuy doanh thu phÝ b¶o hiÓm ho¶ ho¹n cã sôt gi¶m nh­ng hÇu hÕt c¸c nghiÖp vô vÉn t¨ng tr­ëng tèt( 14,8%). N¨m 2003 tæng phÝ b¶o hiÓm t¨ng 3,9% so víi n¨m tr­íc.T×nh h×nh ph¸t triÓn cña c¸c nghµnh s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn b¶o hiÓm ®Òu ph¸t triÓn kh¸ tèt nªn tæng phÝ b¶o hiÓm cã t¨ng nhÑ so víi n¨m tr­íc N¨m 2004, tæng phÝ b¶o hiÓm cña chi nh¸nh ®¹t 34.142 triÖu ®ång. §©y lµ mét cè g¾ng lín cña B¶o Minh Hµ Néi trong mét n¨m cã nhiÒu biÕn ®éng lín trªn thÞ tr­êng b¶o hiÓm phi nh©n thä cña ViÖt Nam N¨m 2005, tæng phÝ b¶o hiÓm ®· t¨ng h¬n 4,5% so víi n¨m 2004, doanh thu phÝ b¶o hiÓm gèc ®¹t 35.679 triÖu ®ång.TiÕp tôc trªn con ®­êng héi nhËp, gãp phÇn cïng qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, B¶o Minh còng tiÕp tôc ®æi míi vµ hoµn thiÖn hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng. Riªng ®èi víi nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶ ho¹n th× t×nh h×nh khai th¸c nh×n chung cã nh÷ng biÕn ®éng lín, thÓ hiÖn qua b¶ng sau: BiÓu 8: T×nh h×nh khai th¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶ ho¹n t¹i B¶o Minh Hµ Néi ( 2000-2005) N¨m ChØ tiªu ®¬n vÞ 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Sè ®¬n b¶o hتm ®¬n 130 135 129 137 139 144 Sè tiÒn b¶o hiÓm TriÖu ®ång 1.291.360 1.268.000 1.090.370 1.306.800 1.342.620 1.398.600 phÝ b¶o hiÓm TriÖu ®ång 3.564 3.510 3.280 3.609 3.667 3.735 Sè tiÒn b¶o hتm b×nh qu©n/ ®¬n TriÖu ®ång 9.934 9.393 8.452 9.539 9.659 9.712 Tèc ®é ph¸t triÓn cña phÝ b¶o hiÓm % 98 94 110 102 102 (Nguån: B¶o Minh Hµ Néi.) Sè ®¬n b¶o hiÓm thÊp nhÊt lµ n¨m 2002 (129 ®¬n) nh­ng c¸c n¨m tiÕp theo th× cã xu h­íng t¨ng dÇn vµ cao nhÊt lµ n¨m 2005 (144 ®¬n).Sè l­îng ®¬n cÊp ra vÉn duy tr× ë møc cao, trung b×nh kho¶ng 136 ®¬n mçi n¨m.N¨m 2001 sè ®¬n b¶o hiÓm cÊp ra cã t¨ng h¬n so víi n¨m 2000 lµ 5 ®¬n nh­ng sè tiÒn b¶o hiÓm l¹i gi¶m 23.360 triÖu ®ång. N¨m 2002, sè tiÒn b¶o hiÓm l¹i tiÕp tôc gi¶m 177.630 triÖu ®ång, cïng víi ®ã lµ sè ®¬n b¶o hiÓm cÊp ra còng gi¶m 6 ®¬n, cßn 129 ®¬n.Tuy nhiªn, n¨m 2003 lµ n¨m ®¸nh dÊu sù phôc håi l¹i cña t×nh h×nh khai th¸c b¶o hiÓm ho¶ ho¹n víi sè ®¬n cÊp ra t¨ng vät lªn tíi 137 ®¬n víi sè tiÒn b¶o hiÓm lµ 1.306.800 triÖu ®ång , phÝ b¶o hiÓm ®¹t 3.609 triÖu ®ång, b»ng 110% so víi n¨m 2002.C¸c n¨m tiÕp theo, sè ®¬n b¶o hiÓm cÊp ra vÉn t¨ng ®Òu, quan träng lµ phÝ b¶o hiÓm còng t¨ng, tèc ®é ph¸t triÓn cña phÝ b¶o hiÓm t¨ng 102%. C¸c kh¸ch hµng truyÒn thèng ®iÓn h×nh trong nghiÖp vô b¶o hiÓm nµy cña B¶o Minh Hµ Néi víi sè phÝ kh¸ lín nh­: Trung t©m dÞch vô bay (591 triÖu ®ång), kho b¹c Nhµ n­íc (400 triÖu ®ång), Royal Park (478 triÖu ®ång)… Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng trªn lµ: - N¨m 2000 lµ n¨m ®· ®¸nh dÊu l¹i sù håi phôc cña b¶o hiÓm h¶o ho¹n . MÆt b»ng tû lÖ phÝ ®· gi¶m d­íi møc tèi thiÓu mÆc dï ®· cã sù tho¶ thuËn gi÷a c¸c c«ng ty b¶o hiÓm. MÆc dï ®©y còng lµ n¨m mµ t×nh h×nh c¹nh tranh gi÷a c¸c c«ng ty b¶o hiÓm lªn ®Õn ®Ønh ®iÓm trong viÖc khai th¸c nghiÖp vô nµy nh÷ng B¶o Minh Hµ Néi vÉn cã b­íc ph¸t triÓn kh¸ tèt.Tuy nhiªn, khã kh¨n lín nhÊt vÉn lµ t×nh h×nh c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t víi sù tham gia cña ngµy cµng nhiÒu c¸c c«ng ty b¶o hiÓm. - N¨m 2001, do chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi cña Nhµ n­íc mµ nhu cÇu b¶o hiÓm còng v× thÕ mµ t¨ng kh¸ æn ®Þnh.Nh­ng nh÷ng khã kh¨n tõ thÞ tr­êng b¶o hiÓm thÕ giíi vµ khu vùc còng cã t¸c ®éng kh«ng nhá tíi thÞ tr­êng b¶o hiÓm VÞªt Nam, dÉn tíi t×nh tr¹ng c¸c c«ng ty s½n sµng gi¶m phÝ b¶o hiÓm tíi 30% - 40%.T×nh tr¹ng c¹nh tranh lµ v« cïng quyÕt liÖt vµ gay g¾t.Nguyªn nh©n thø hai chÝnh lµ do xuÊt ph¸t tõ chÝnh ®Æc thï cña nghiÖp vô b¶o hiÓm ho¶ ho¹n.ThÞ tr­êng ViÖt Nam so víi khu vùc vµ trªn thÕ giíi nh×n chung vÉn lµ thÞ tr­êng nhá bÐ, ®a phÇn lµ c¸c dÞch vô nhá vµ võa, nªn do ®ã Ýt chÞu ¶nh h­ëng cña c¸c nhµ t¸i b¶o hiÓm. Còng v× thÕ mµ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm nh­ B¶o Minh, B¶o ViÖt…vÉn gi÷ ®­îc doanh thu trong thêi gian khã kh¨n nµy do thùc hi