Đề tài Tình hình tổ chức kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm sản xuất tại công ty tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng

Lời nói đầu Trong hệ thống chỉ tiêu kế toán doanh nghiệp, chi phí sản xuất và giá thành là hai chỉ tiêu cơ bản, có mối quan hệ khăng khít với nhau và có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc xác định kết quả sản xuất và kinh doanh mà cụ thể là lợi nhuận thu được từ sản xuất kinh doanh đó. Trong cơ chế thị trường, các doanh nghiệp chỉ tồn tại khi hoạt động sản xuất kinh doanh đem lại lợi nhuận nhiều hay ít cũng phải bù đắp được chi phí bỏ ra. Xuất phát từ tầm quan trọng trong chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm đề ra những giải pháp có hiệu quả, có tính thực thi nhất và phù hợp với tình hình thực tế của doanh nghiệp. Đồng thời với những biện pháp cụ thể phải tổ chức công tác tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành thực tế của các loại sản phẩm sản xuất ra một cách chính xác, kịp thời, đúng đối tượng, đúng chế độ quy định và đúng theo phương pháp. Đối với ngành xây dựng, nhìn một cách tổng thể các doanh nghiệp xây dựng cơ bản chủ yếu hoạt động trên số vốn do ngân sách Nhà nước cấp. Xuất phát từ điểm đó, các doanh nghiệp tự trang trải trong sản xuất kinh doanh có lãi. Để đạt được điều này vấn đề trước mắt tự hạch toán chính xác chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. Do đặc thù của ngành xây dựng khác với các ngành khác như: Chi phí sản xuất ra không giống nhau, chu kỳ sản xuất kinh doanh kéo dài từ chu kỳ này sang chu kỳ sau nên việc tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm hết sức phức tạp. Những nhận thức có được từ công tác tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng là nhờ có sự chỉ bảo, hướng dẫn, sự giúp đỡ của thầy cô và ban lãnh đạo công ty nhất là cán bộ phòng kế toán kết hợp với sự lỗ lực của bản thân, em đã đi sâu tìm hiểu và nghiên cứu công tác kế toán của công ty và đã hoàn thiện đề tài báo cáo với đề tài: Tổ chức kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm sản xuất tại Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng. Mặc dù em rất cố gắng tìm hiểu, song do thời gian có hạn và trình dộ hạn chế nên chuyên đề còn có những sai sót khiếm khuyết về nội dung cũng như hình thức. Em rất mong được sự đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo, của cán bộ nhân viên phòng kế toán của công ty để bài viết của em hoàn thiện hơn. Chuyên đề thực tập gồm 3 phần: Phần I: Những vấn đề lý luận về kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm sản xuất trong các doanh nghiệp. Phần II: Thực trạng công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm sản xuất ở Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng. Phần III: Một số nhận xét và đánh giá về công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm sản xuất và những kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm sản xuất tại Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng. Phần I: Những vấn đề lý luận về kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất. I.1: Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất. I.1.1: Chi phí sản xuất và phân loại chi phí sản xuất. a. Khái niệm chi phí sản xuất. Chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ hao phí về lao động sống và lao động vật hoá mà doanh nghiệp đã bỏ ra có liên quan đến hoạt động sản xuất trong một kỳ nhất định. Chi phí trong một kỳ nhất định bao gồm toàn bộ phần tài sản hao mòn hoặc tiêu dùng hết cho quá trình sản xuất kinh doanh trong kỳ và số dư tiêu dùng cho quá trình sản xuất tính nhập hoặc phân bổ vào chi phí trong kỳ. Ngoài ra còn một số các khoản chi phí phải trả không phải là chi phí trong kỳ nhưng chưa được tính vào chi phí trong kỳ. Thực chất chi phí ở các doanh nghiệp là sự chuyển dịch vốn của doanh nghiệp vào đối tượng tính giá nhất định, nó là vốn của các doanh nghiệp bỏ ra sản xuất kinh doanh. b. Phân loại chi phí sản xuất trong kinh doanh. Trong doanh nghiệp sản xuất có hai loại chi phí sản xuất tham gia vào quá trình sản xuất sản phẩm. Tác dụng của nó là chế tạo ra các sản phẩm khác nhau. Để quản lý chi phí được chặt chẽ, hạch toán chi phí sản xuất có hệ thống, nâng cao chất lượng công tác kiểm tra và phân tích các tình hình trong doanh nghiệp thì phải phân chia, sắp xếp chi phí sản xuất theo các nhóm sau: * Phân loại chi phí sản xuất theo nội dung tính chất kinh tế của chi phí: + Chi phí nguyên vật liệu: Bao gồm toàn bộ nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu, phụ tùng thay thế...dùng trong hoạt động sản xuất kinh doanh. + Chi phí nhân công: Bao gồm toàn bộ số tiền công phải trả, các khoản phải trích như: Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh phí công đoàn của công nhân viên hoạt động sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp. + Chi phí khấu hao tài sản cố định: Bao gồm toàn bộ số tiền trích khấu hao tài sản sử dụng cho doanh nghiệp sản xuất kinh doanh. + Chi phí dịch vụ mua ngoài: Bao gồm toàn bộ số tiền mà doanh nghiệp đã chi trả về các dịch vụ mua ngoài: tiền điện, nước, điện thoại... + Chi phí bằng tiền mặt khác: Bao gồm toàn bộ số chi khác ngoài các yếu tố nói trên. * Phân loại chi phí theo mục đích công dụng của sản phẩm: + Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Bao gồm chi phí về nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu sử dụng cho mục đích trực tiếp sản xuất sản phẩm ( không tính vào khoản mục này những chi phí về nguyên vật liệu sử dụng vào mục đích sản xuất chung và những hoạt động ngoài sản xuất kinh doanh ). + Chi phí sản xuất chung: là những chi phí sử dụng cho hoạt động sản xuất chung, bao gồm: Chi phí nhân viên phân xưởng, chi phí dụng cụ sản xuất, chi phí khấu hao tài sản cố định, chi phí bằng tiền khác... I.1.2: Giá thành sản phẩm và phân loại giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất: a. Khái niệm: + Giá thành sản phẩm là những giai đoạn tiếp theo trên cơ sở số liệu của hạch toán chi phí sản xuất đã tập hợp theo từng định hướng và số lượng sản phẩm đã hoàn thành. Trên cơ sở đó kiểm tra đánh giá tình hình thực hiện mức hạ giá thành theo từng sản phẩm và toàn bộ sản phẩm của doanh nghiệp. + Giá thành sản phẩm là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp, phản ánh chất lượng hoạt động sản xuất kinh doanh và trình độ quản lý kinh tế, tài chính của doanh nghiệp. Như vậy, giá thành sản phẩm là biểu hiện bằng tiền của các khoản hao phí về lao động sống và lao động vật hoá cho một khối lượng hoặc một đơn vị sản phẩm lao vụ, dịch vụ cho doanh nghiệp sản xuất đã hoàn thành. b. Phân loại giá thành trong doanh nghiệp sản xuất: Để giúp cho việc quản lý tốt tình hình giá thành sản phẩm, kế toán cần phải phân biệt các loại giá thành. Có 2 loại chủ yếu để phân loại giá thành: * Phân loại theo thời điểm, cơ sơ số liệu tính giá thành sản phẩm sản xuất chia làm 3 loại: + Giá thành kế hoạch: Được xác định trước khi tiến hành sản xuất kinh doanh dựa vào giá thành kỳ trước và các định mức dự toán chi phí của kế hoạch. + Giá thành định mức: Là giá thành được tính trên cơ sở định mức chi phí hiện hành. Việc tính giá thành định mức cũng được thực hiện trước khi tiến hành chế tạo sản phẩm. + Giá thành thực tế: Được xác định sau khi kết thúc quá trình sản xuất kinh doanh dựa vào chi phí sản xuất thực tế đã phát sinh, tập hợp được trong kỳ và số lượng sản phẩm thực tế đã sản xuất ra trong kỳ. * Phân loại theo phạm vi phát sinh, giá thành sản phẩm sản xuất chia làm 2 loại: + Giá thành sản xuất: Là toàn bộ hao phí của các yếu tố dùng để tạo ra sản phẩm dịch vụ trong đó bao gồm các chi phí sản xuất: Giá thành sản Chi phí sản Chi phí sản Chi phí sản xuất thực tế = phẩm dở dang + xuất phát sinh - phẩm dở dang của sản phẩm đầu kỳ trong kỳ cuối kỳ + Giá thành toàn bộ: Bao gồm giá thành sản xuất của sản phẩm cộng thêm chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp cho sản phẩm đó. + + = Giá thành Giá thành sản Chi phí Chi phí quản lý Toàn bộ xuất sản phẩm bán hàng doanh nghiệp c. Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất. Tổng giá thành Chi phí sản Chi phí sản Chi phí sản Sản xuất = phẩm dở dang + xuất phát sinh - phẩm dở dang Sản phẩm đầu kỳ trong kỳ cuối kỳ Từ công thức trên ta thấy chi phí sản xuất là cơ sở để tính giá thành sản phẩm, nhưng không phải là toàn bộ chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ đều được tính vào giá thành sản phẩm. Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là hai mặt biểu hiện của quá trình sản xuất, là hai khái niệm khác nhau nhưng chúng có mối quan hệ mật thiết với nhau, giống nhau về chất vì đều là những hao phí về lao động sống và lao động vật hoá mà doanh nghiệp đã sử dụng trong quá trình sản xuất sản phẩm, tuy nhiên chúng cũng có những mặt khác nhau: + Chi phí sản xuất luôn gắn liền với từng thời kỳ phát sinh chi phí, còn giá thành lại gắn liền với khối lượng sản phẩm công việc lao vụ đã hoàn thành. + Chi phí sản xuất trong kỳ không chỉ liên quan tới những sản phẩm đã hoàn thành mà còn liên quan đến cả sản phẩm dở dang cuối kỳ và sản phẩm hỏng. Giá thành sản phẩm không liên quan đến chi phí sản xuất của sản phẩm dở dang cuối kỳ và sản phẩm hỏng nhưng lại liên quan đến chi phí sản xuất của sản phẩm dở dang cuối kỳ trước chuyển sang. + Tuy khác nhau nhưng nội dung cơ bản của chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm đều là biểu hiện bằng tiền của những chi phí mà doanh nghiệp đã bỏ ra trong quá trình sản xuất kinh doanh. Chi phí sản xuất trong kỳ là cơ sở để tính giá thành sản phẩm, công việc, lao vụ đã hoàn thành. d. Yêu cầu quản lý chi phí sản xuất, giá thành sản phẩm và nhiệm vụ của kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất. * Để đáp ứng yêu cầu quản lý chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm, kế toán cần thực hiện tốt những nhiệm vụ sau: + Xác định đúng đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất. + Tổ chức kế toán tập hợp chi phí sản xuất theo đúng đối tượng xác định và phát triển kế toán tập hợp chi phí thích hợp. + Xác định chính xác chi phí và sản phẩm dở dang cuối kỳ. + Thực hiện tính giá thành sản phẩm kịp thời, chính xác theo đúng đối tượng và phương pháp tính giá thành hợp lý. + Phân tích tình hình thực hiện định mức, dự toán chi phí sản xuất, tình hình thực hiện giá thành sản phẩm để có kiến nghị đề xuất cho lãnh đạo doanh nghiệp đề ra các quyết định thích hợp trước mắt cũng như lâu dài đối với sự phát triển. I.2: Đối tượng và nguyên tắc tập hợp chi phí sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp sản xuất. I.2.1: Đối tượng và nguyên tắc tập hợp chi phí sản xuất. a. Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất: - Để hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm được xác định chính xác kịp thời đòi hỏi công việc đầu tiên mà nhà quản lý phải làm là xác định đối tượng hạch toán chi phí sản xuất và đối tượng tính giá thành sản phẩm. Vấn đề này có tầm quan trọng đặc biệt cả trong lý luận cũng như trong thực tiễn hạch toán là nội dung cơ bản nhất của tổ chức hạch toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm. - Việc xác định đối tượng tập hợp chi phí sản xuất là khoản đầu tiên của công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất. Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất là phạm vi giới hạn mà chi phí sản xuất cần được tập hợp. - Việc xác định đối tượng kế toán tập hợp kế toán tập chi phí sản xuất phải dựa trên cơ sở sau đây: + Đặc điểm quy trình công nghệ sản xuất. + Loại hình sản xuất. + Yêu cầu và trình độ quản lý tổ chức sản xuất kinh doanh. Như vậy, đối tượng tập hợp chi phí sản xuất là nơi phát sinh và chịu chi phí. Tuỳ theo yêu cầu tính giá thành mà đối tượng tập hợp chi phí có thể xác định từng sản phẩm, từng nhóm sản phẩm, từng đơn đặt hàng, từng phân xưởng sản xuất hay từng giai đoạn công nghệ. b. Nguyên tắc tập hợp chi phí. - Các chi phí liên quan đến từng đối tượng tập hợp chi phí riêng biệt thì hạch toán trực tiếp cho từng đối tượng đó. - Chi phí có liên quan đến nhiều đối tượng tập hợp chi phí thì tập hợp chung cuối kỳ áp dụng phương pháp phân bổ gián tiếp cho các đối tượng liên quan theo các tiêu thức thích hợp. - Tiêu thức phân bổ có thể là định mức chi phí vật liệu, chi phí nhân công trực tiếp tuỳ theo đặc điểm sản xuất kinh doanh của từng doanh nghiệp. Việc phân bổ được tiến hành theo công thức sau: = x Chi phí phân bổ Tổng chi phí Hệ số cho từng đối tượng cần phân bổ phân bổ Trong đó: = Hệ số Tổng các tiêu thức phân bổ cho từng đối tượng phân bổ Tổng các tiêu thức phân bổ cho tất cả các đối tượng I.2.2: Phương pháp kế toán chi phí sản xuất. a. Kế toán chi phí nguyên vật liệu: Khi tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp kế toán căn cứ vào các phiếu nhập kho, xuất kho và các hoá đơn chứng từ có liên quan đến nguyên vật liệu để tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. * Tài khoản sử dụng: Để tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm kế toán sử dụng TK: 621 “ Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp”. - Kết cấu: Bên nợ: + Giá trị thực tế nguyên vật liệu xuất dùng để trực tiếp chế tạo sản phẩm hoặc thực hiện lao vụ, dịch vụ. Bên có: + Giá trị thực tế của nguyên vật liệu không hết nhập lại kho. + Kết chuyển chi phí nguyên vật liệu trực tiếp cuối kỳ sang tài khoản tính giá thành. TK: 621 không có số dư. * Phương pháp kế toán: Sơ đồ kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. TK:151,152 TK:621 TK:152 (1) (3) TK:111,112 TK:133 (2) (1) Xuất nguyên vật liệu sử dụng trực tiếp cho việc chế tạo sản phẩm thực hiện lao vụ, dịch vụ, kế toán ghi: Nợ TK621: Có TK152: - Giá trị thực tế xuất dùng. (2) Mua nguyên vật liệu xuất thẳng cho sản xuất không qua kho, kế toán ghi: Nợ TK621: - Giá trị thực tế xuất cho sản xuất. Nợ TK133: - VAT đầu vào. Có TK111, 112, 141, 331... – Tổng giá trị thanh toán. (3) Vật liệu xuất cho sản xuất dùng không hết nhập lại kho, kế toán ghi: Nợ TK152, 153 Có TK621 - Giá trị thực tế nhập kho. b. Chi phí nhân công trực tiếp. Kế toán căn cứ vào các khoản lương chính, lương phụ của từng công nhân và các khoản phải trích theo lương( bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế ). Để tính lương cho công nhân trực tiếp sản xuất sản phẩm trong tháng. * Tài khoản sử dụng. Để tập hợp và phân bổ chi phí nhân công trực tiếp kế toán sử dụng tài khoản 622 “ Chi phí nhân công trực tiếp”. - Kết cấu: Bên nợ: + Chi phí nhân công trực tiếp phát sinh trong kỳ. Bên có: + Kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp sang tài khoản tính giá thành. TK: 622 không có số dư. * Phương pháp kế toán: - Sơ đồ kế toán chi phí nhân công trực tiếp. TK: 334 TK:622 (1) TK:335 (2) TK:338 (3) (1) Tiền lương phải trả và các khoản phụ cấp cho công nhân trực tiếp sản xuất, kế toán ghi: Nợ TK622: Có TK334: - Số phát sinh trong tháng. (2) Trích trước tiền lương của công nhân nghỉ phép trực tiếp sản xuất sản phẩm, kế toán ghi: Nợ TK622: Có TK335 - Số phát sinh trong tháng. (3) Các khoản kinh phí công đoàn, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế phải trích theo lương của công nhân trực tiếp sản xuất sản phẩm tính vào chi phí sản xuất trong tháng, kế toán ghi: Nợ TK622 Có TK338(3382, 3383, 3384) - Số thực tế phát sinh. c. Chi phí sản xuất chung. Kế toán căn cứ vào các hoá đơn chứng từ của các phân xưởng sản xuất về chi phí khấu hao tài sản cố định, chi phí nhân viên phân xưởng, chi phí dịch vụ mua ngoài phục vụ cho quá trình sản xuất để xác định chi phí sản xuất chung. * Tài khoản sử dụng. Để tập hợp chi phí sản xuất chung kế toán sử dụng tài khoản: 627 “ Chi phí sản xuất chung” - Kết cấu: Bên nợ: + Chi phí sản xuất chung thực tế phát sinh trong kỳ. Bên có: + Các khoản phát sinh giảm chi phí trong kỳ. + Kết chuyển hoặc phân bổ chi phí sản xuất chung cho các đối tượng chịu chi phí. TK: 627 Không có số dư và được mở chi tiết cho từng đối tượng theo các yếu tố chi phí và phản ánh trên các tiểu khoản. TK6271: Chi phí nhân viên phân xưởng. TK6272: Chi phí vật liệu. TK6273: Chi phí dụng cụ sản xuất. TK6274: Chi phí khấu hao tài sản cố định. TK6277: Chi phí dịch vụ mua ngoài. TK6278: Chi phí bằng tiền khác * Phương pháp kế toán: - Sơ đồ kế toán chi phí sản xuất chung TK:334,338 TK:627 (1) TK:152 (2) TK:153 (3) TK:111,112,331 (4) TK:133 TK:111,112,141 (5) TK:214 (6) (1) Tính tiền lương phải trả cho nhân viên phân xưởng, và các khoản phải trích (Kinh phí công đoàn, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế ) trích theo lương tính vào chi phí trong tháng của nhân viên phân xưởng, kế toán ghi: Nợ TK627: - Tổng số tiền tính vào chi phí . Có TK334: - Tiền lương phải trả. Có TK338: - Các khoản phải trích. (2) Nguyên vật liệu xuất dùng cho bộ phận quản lý phân xưởng: Nợ TK627: Có TK152: - Giá trị thực tế xuất dùng . (3) Xuất công cụ dụng cụ loại phân bổ 1 lần cho phân xưởng sản xuất, kế toán ghi: Nợ TK627: Có TK153: - Giá trị thực tế xuất dùng. (4) Các chi phí dịch vụ mua ngoài sử dụng cho sản xuất và quản lý phân xưởng, kế toán ghi: Nợ TK627: - Giá trị thanh toán thực tế. Nợ TK133 - VAT đầu vào. Có TK111, 112, 331 - Tổng chi phí phát sinh. (5) Các chi phí khác bằng tiền căn cứ vào chứng từ nghiệp vụ phát sinh, kế toán ghi: Nợ TK627: Có TK111, 112, 141 - Số tiền chi phí thực tế. (6) Số khấu hao tài sản cố định sử dụng ở phân xưởng sản xuất phải trích trong tháng, kế toán ghi: Nợ TK627: Có TK214: - Số khấu hao phải trích. d. Kế toán tổng hợp chi phí sản xuất dở dang. Kế toán căn cứ vào các sản phẩm dở dang đầu kỳ, cuối kỳ và các sản phẩm nguyên vật liệu trực tiếp, nhân công trực tiếp, sản xuất chung để tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. * Tài khoản sử dụng: Kế toán sử dụng TK: 154 “ Chi phí sản xuất dở dang” để tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm sản xuất. - Kết cấu: Bên nợ: + Tập hợp các khoản chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ. + Giá trị vật liệu và chi phí thuê ngoài chế biến . Bên có: + Các khoản giảm giá thành. + Trị giá phế liệu thu hồi. + Trị giá thực tế sản phẩm hoàn thành trong kỳ. Dư nợ: + Chi phí sản xuất dở dang. + Chi phí thuê ngoài gia công chế biến chưa hoàn thành. * Phương pháp kế toán: - Sơ đồ kế toán chi phí sản xuất dở dang: TK: 621 TK: 154 TK: 155 (1) (4) TK: 622 TK: 157 (2) (5) TK: 627 TK:632 (6) (1) Kết chuyển chi phí nguyên vật liệu trực tiếp để tính giá thành sản phẩm, kế toán ghi: Nợ TK154: Có TK621: - Toàn bộ chi phí phát sinh. (2) Kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp để tính giá thành sản phẩm, kế toán ghi: Nợ TK154: Có TK622: - Toàn bộ chi phí phát sinh. (3) Kết chuyển chi phí sản xuất chung để tính giá thành sản phẩm, kế toán ghi: Nợ TK154: Có TK627: - Toàn bộ chi phí phát sinh. (4) Nhập kho thành phẩm xuất bán, kế toán ghi: Nợ TK155: Có TK154: - Giá thành sản xuất. (5) Thành phẩm gửi đi bán không qua kho, kế toán ghi: Nợ TK157: Có TK154: - Giá thành sản xuất. (6) Nếu thành phẩm tiêu thụ không qua kho, kế toán ghi: Nợ TK632: Có TK154: - Giá thành sản xuất. I.3: Đối tượng và phương pháp tính giá thành trong doanh nghiệp sản xuất. I.3.1: Kiểm kê đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ. Sản phẩm dở dang là những sản phẩm chưa kết thúc giai đoạn chế biến, còn đang nằm trong quá trình sản xuất kinh doanh. Để tính giá thành sản phẩm doanh nghiệp cần phải tiến hành kiểm kê đánh giá sản phẩm dở dang. a. Đánh giá sản phẩm dở dang theo chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Theo phương pháp này toàn bộ chi phí sản xuất chế biến được tính vào trong thành phẩm dở dang chỉ bao gồm Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. Số lượng chi phí nguyên Toàn bộ + = x Chi phí NVLTT vật liệu dở dang cuối kỳ chi phí nằm trong SPDD Số lượng Số lượng SP nguyên vật thành phẩm dở dang liệu TT Trong đó: = + Toàn bộ chi Chi phí NVLTT nằm Chi phí NVLTT phí NVLTT trong sản phẩm DDĐK phát sinh trong kỳ b. Đánh giá sản phẩm dở dang theo sản lượng ước tính tương đương: Phương pháp này dựa theo mức độ hoàn thành và số lượng của sản phẩm dở dang để quy đổi thành sản phẩm hoàn thành. Tiêu chuẩn có thể quy đổi là giờ công định mức. Để đảm bảo tính chính xác khi đánh giá chỉ nên áp dụng phương pháp này là để tính các chi phí chế biến, chi phí về vật liệu xác định theo số thực tế đã dùng. Theo phương pháp này việc xác định chi phí trong sản phẩm dở dang được tính theo công thức: Số lượng sản phẩm dở dang Toàn bộ chi = x + Chi phí NVLTT cuối kỳ (không quy đổi) phí NVLTT nằm trong SPDD Số lượng Số lượng sản phẩm xuất dùng thành phẩm DD ( không quy đổi) Số lượng SPDD cuối kỳ Tổng chi = x + Chi phí chế biến nằm quy đổi ra thành phẩm phí chế trong SPDD theo CPNCTT Số lượng Số lượng sản phẩm biến theo thành phẩm quy đổi ra T.phẩm CPNCTT Số lượng SPDD cuối kỳ Tổng chi = x + Chi phí chế biến nằm quy đổi ra thành phẩm phí chế trong SPDD theo CPSXC Số lượng Số lượng sản phẩm biến theo thành phẩm quy đổi ra T.phẩm CPSXC Như vậy: = + + Giá trị SPDD chi phí NVL nằm Chi phí NCTT nằm Chi phí SXCnằm cuối kỳ trong SPDD trong SPDD trong SPDD I.3.2: Đối tượng tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất. Đối tượng tính giá thành sản phẩm sản xuất là những sản phẩm, công việc lao vụ nhất định phải được tính giá thành cho một đơn vị. Đối tượng tính giá thành có thể là một sản phẩm, lao vụ, dịch vụ đã hoàn thành ở giai đoạn của quá trình sản xuất hoặc có thể là chỉ những bán thành phẩm ở giai đoạn cuối của một công đoạn nhất định trong quá trình sản xuất. Bộ phận kế toán khi tính giá thành phải xác định được đối tượng căn cứ vào đặc điểm cơ cấu tổ chức sản xuất kinh doanh, đặc điểm quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm, đặc điểm tính chất của từng sản phẩm, yêu cầu trình độ hạch toán kế toán và quản lý của doanh nghiệp. Cụ thể: - Căn cứ vào đặc điểm quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm: Với sản phẩm giản đơn thì đối tượng tính giá thành là sản phẩm cuối cùng. Với sản phẩm phức tạp thì đối tượng tính giá thành là sản phẩm ở bước chế tạo cuối cùng hay bán thành phẩm ở bước chế tạo. - Căn cứ vào yêu cầu và trình độ quản lý, tổ chức sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp: Dựa trên cơ sở trình độ, yêu cầu và tổ chức quản lý để xác định đối tượng tính giá thành với trình độ cao có thể chi tiết đối tượng hạch toán chi phí sản xuất và giá thành ở góc độ khác nhau hoặc ngược lại với trình độ thấp thì đối tượng đó có thể bị hạn chế và thu hẹp lại. I.3.3: Phương pháp tính giá thành trong các doanh nghiệp sản xuất. a. Phương pháp trực tiếp: Theo phương pháp này giá thành sản phẩm được tính trực tiếp theo công thức: = Giá thành đơn Giá trị SPDDĐK – Chi phí SXPSTK – Giá trị SPDDCK vị SP sản xuất Số lượng sản phẩm hoàn thành b. Phương pháp tổng cộng chi phí: Phương pháp này được áp dụng đối với các doanh nghiệp mà trong quá trình sản xuất sản phẩm được thực hiện ở nhiều bộ phận sản xuất, ở nhiều giai đoạn công nghệ. Giá thành sản phẩm là tổng chi phí sản xuất ở nhiều giai đoạn sản xuất: Giá thành SP = Z1 + Z2 + ...+ Zn c. Phương pháp hệ số: Phương pháp này áp dụng trong các doanh nghiệp sản xuất mà sử dụng trong cùng một loại nguyên liệu, cùng quá trình sản xuất nhưng tạo ra nhiều loại sản phẩm khác nhau và không tập hợp chi phí riêng cho từng loại sản phẩm mà được tập hợp chung cho quá trình sản xuất. Kế toán căn cứ vào các hệ số quy đổi các loại sản phẩm về sản phẩm gốc và căn cứ vào chi phí sản xuất tập hợp được để tính sản phẩm gốc: = Giá thành đơn vị Tổng giá thành của tất cả các loại sản phẩm sản phẩm gốc Tổng số sản phẩm gốc đã quy đổi Tổng giá của Giá trị sản Tổng chi phí Giá trị sản tất cả các loại = phẩm dở dang + sản xuất phát - phẩm dở dang sản phẩm cuối kỳ sinh trong kỳ cuối kỳ Tổng sản phẩm gốc (quy đổi) = x Giá thành đơn vị Giá thành đơn vị Hệ số quy đổi sản phẩm từng loại sản phẩm gốc sản phẩm từng loại d. Phương pháp tỉ lệ: + Đối tượng áp dụng: Các doanh nghiệp sản xuất nhiều loại sản phẩm có quy các và phẩm chất khác nhau nhưng được tập hợp chi phí theo nhóm sản phẩm. + Căn cứ tính giá thành: Là tỉ lệ giữa chi phí thực tế và chi phí định mức ( hoặc chi phí kế hoạch). = x Giá trị thực tế đơn vị Giá trị kế hoạch (định mức) Tỉ lệ sản phẩm từng loại đơn vị sản phẩm từng loại chi phí Trong đó: x 100 = Tỉ lệ Tổng GT thực tế của các loại sản phẩm Chi phí Tổng GT kế hoạch (định mức) của các loại SP e. Phương pháp loại trừ sản phẩm phụ: + Đối tượng áp dụng là các doanh nghiệp trong cùng quá trình sản xuất ngoài sản phẩm chính còn có sản phẩm phụ thu hồi - + - = Tổng GT GTSP chính Tổng CPSX GT SP phụ GT SP chính SP chính DD đầu kỳ PS trong kỳ thu hồi ước tính DD cuối kỳ f. Phương pháp liên hợp: Là phương pháp áp dụng trong trường hợp doanh nghiệp có tổ chức sản xuất, quy trình công nghệ và tính chất của sản phẩm đòi hỏi việc tính giá thành phải kết hợp các phương pháp trên. I.4: Hệ thống sổ kế toán sử dụng trong kế toán chi phí sản xuất (theo các hình thức kế toán). Quá trình hạch toán nghiệp vụ bao giờ cũng xuất phát từ chứng từ gốc và kết thúc bằng báo cáo kế toán thông qua việc ghi chép theo dõi, định khoản, tính toán và xử lý số liệu trên các sổ sách kế toán. Từ các bảng phân bổ, các báo biểu liên quan kế toán lập lên các sổ kế toán tổng hợp để tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm tuỳ thuộc vào hình thức kế toán mà doanh nghiệp đang áp dụng. Hiện nay có 4 hình thức sổ kế toán mà các doanh nghiệp có thể lựa chọn là: + Hình thức nhật ký sổ cái. + Hình thức chứng từ ghi sổ. + Hình thức nhật ký chứng từ. + Hình thức nhật ký chung. a. Hình thức sổ kế toán nhật ký chứng từ. - Kế toán tổng hợp về các khoản chi phí được thực hiện trên nhiều sổ sách kế toán gồm: Nhật ký chứng từ, bảng phân bổ, sổ cái, sổ kế toán chi tiết. - Nhật ký chứng từ số 7 để tập hợp các khoản chi phí của toàn bộ doanh nghiệp kiểm kê phát sinh liên quan đến bên có các TK: 142, 152, 153, 154, 611, 622, 627 từ đó ghi vào Bảng kê số 4, bảng kê số 5 và bảng kê số 6. b. Hình thức sổ kế toán nhật ký chung: Hàng ngày có tất cả các nghiệp vụ kế toán phát sinh kế toán ghi sổ nhật ký chung theo trình tự thời gian. Bên cạnh đó thực hiện phản ánh theo quan hệ đơn vị tài khoản để phục vụ việc ghi sổ cái. c. Hình thức sổ kế toán nhật ký sổ cái: Từ chứng từ gốc kế toán lập bảng tổng hợp về các khoản chi phí căn cứ vào bảng tổng hợp để ghi vào nhật ký sổ cái. Chứng từ gốc và bảng tổng hợp sau khi ghi nhật ký sổ cái được ghi sổ hoặc thẻ kế toán chi tiết liên quan hàng ngày và căn cứ vào chứng từ kế toán để ghi vào các sổ hoặc thẻ chi tiết. Cuối tháng hoặc cuối quý phải tổng hợp số liệu và khoá các sổ, thẻ kế toán chi tiết và lập các bảng tổng hợp chi tiết. Bảng tổng hợp chi tiết được dùng để đối chiếu số liệu với sổ nhật ký sổ cái vào cuối tháng. d. Hình thức sổ kế toán chứng từ ghi sổ: Hàng ngày căn cứ vào chứng từ gốc kế toán phân loại và tổng hợp để lập chứng từ ghi sổ, căn cứ vào số liệu chứng từ ghi đã lập kế toán tiến hành ghi vào sổ đăng ký chứng từ ghi sổ và ghi sổ cái các tài khoản liên quan. Cuối tháng căn cứ số liệu ở các sổ kế toán chi tiết lập bảng chi tiết số phát sinh, căn cứ vào số liệu ở Sổ cái tài khoản kế toán lập bảng cân đối chi phí. Phần II: Thực trạng công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất ở Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng. II.1: Đặc điểm tổ chức sản xuất và tổ chức kế toán ở Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng. II.1.1: Đặc điểm chung của Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng. a. Đặc điểm hình thành và phát triển: - Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng được thành lập ngày 26/3/1993 theo quyết định số 150A – BXD - TCLĐ trên cơ sở hai đơn vị: Trung tâm - kinh tế - kỹ thuật và quản lý công trình số 1. - Với thành tích 8 năm kinh nghiệm thực tế, sự hiểu biết kỹ năng tích luỹ công ty tham gia thiết kế xây dựng nhiều công trình trọng điểm, tôn tạo thiết kế cảnh quan thiên nhiên môi trường, về giao thông, các trụ sở của Nhà nước tạo điều kiện thúc đẩy cảnh quan ngày càng hiện đại, sạch sẽ đường phố, kiến trúc của đất nước chức năng nhiệm vụ chủ yếu của Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng: + Thiết kế và xây dựng công trình dân dụng. + Thiết kế công trình trang trí nội, ngoại thất. + Nghiên cứu lập dự án đầu tư và thử nghiệm. + Thẩm định các chương trình dự án. - Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng có một số công trình trọng điểm như: Thiết kế thi công và lập dự án đầu tư như trụ sở tỉnh uỷ, uỷ ban tỉnh Nam Định dự án công trình 50 tỉ đồng, dự án quy hoạch Cửa lò, trụ sở uỷ ban nhân dân tỉnh Vĩnh Phúc dự án công trình 30 tỉ đồng, sở tư pháp tỉnh Thanh Hoá, công ty quạt điện Long Sơn Thanh Hoá. Thi công công trình: Công ty dược Hà Tây, hội trường Ba Đình, nhà máy tấm lợp Vitmetal, nhà văn hoá Tuyên Quang. Năm 2001 Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng về hoạt động sản xuất kinh doanh như sau: Doanh thu: 7,371 tỉ đồng. Lợi nhuận: 255 triệu đồng. Nộp sản xuất : 300 triệu đồng. Nộp BHXH, KPCĐ: 278 triệu đồng. Thu nhập bình quân: 1.038.000 đồng. Sở dĩ công ty đạt được kết quả như ngày nay do dưới sự lãnh đạo của đảng uỷ, Tổng giám đốc, Tổng công ty và chính nội lược toàn thể công nhân viên. Bên cạnh đó công ty đã gặp không ít những khó khăn: Phương thức thu hồi vốn công nợ các công trình chậm, vòng quay chậm. b. Đặc điểm sản xuất đầu kỳ và quy trình công nghệ sản xuất: Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng là công ty tham gia thiết kế xây dựng các công trình, tôn tạo và thiết kế các cảnh quan thiên nhiên. Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng chủ yếu là thi công thiết kế xây dựng các công trình nội ngoại thất. c. Đặc điểm tổ chức quản lý của công ty: - Công ty là một đơn vị hạch toán kinh tế độc lập, có tư cách pháp nhân đồng thời chịu sự chỉ đạo của sở xây dựng Hà nội. Công ty có điạ bàn hoạt động khắp nội và ngoại thành cho nên có rất nhiều sự tác động lớn. Sự tác động lớn nhất là phải có đội ngũ cán bộ giỏi, vốn và các thiết bị dồi dào để điều hành sản xuất kinh doanh tốt. * Mô hình tổ chức quản lý sản xuất kinh doanh của công ty bao gồm những bộ phận sau: Giám đốc Phó giám đốc Kế toán trưởng Phòng kế hoạch đầu tư Phòng tổ chức hành chính Phòng tài chính kế toán Phòng kỹ thuật Phòng quản lý chất lượng Các đơn vị trực thuộc Xí nghiệp thiết kế Xí nghiệp thi công Trung tâm tư vấn đầu tư lập dự án Xí nghiệp khảo sát địa chất và thí nghiệm II.1.2: Đặc điểm tổ chức bộ máy kế toán ở Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng. a. Tổ chức bộ máy kế toán: - Tổ chức bộ máy kế toán là một nội dung rất quan trọng của tổ chức công tác kế toán. Bộ máy kế toán được hiểu như một tập hợp cán bộ, nhân viên kế toán cùng các phương tiện kỹ thuật ghi chép tính toán thông tin để thu nhận, kiểm tra, xử lý và cung cấp thông tin các hoạt động của dây chuyền sản xuất của thông tin kế toán để thoả mãn nhu cầu thông tin cuả các đối tượng sử dụng thông tin. - Sản xuất thông tin kế toán cũng bao gồm các khâu công việc khác nhau. ở mỗi khâu công việc được bố trí những cán bộ nhân viên kế toán cùng các phương tiện phù hợp đảm bảo cho hoạt động sản xuất thông tin có hiệu quả tạo ra sản phẩm hữu ích. - Bộ máy kế toán của công ty gồm: Một phòng kế toán chung của công ty, các nhân viên kế toán phụ trách các phần hành kế toán như: Kế toán xí nghiệp thiết kế, kế toán xí nghiệp thi công, kế toán xí nghiệp trung tâm dự án, kế toán đội kiểm soát địa chất. Tổ chức bộ máy kế toán của công ty sử dụng hình thức kế toán tập chung toàn bộ công tác kế toán đều do một phòng kế toán thực hiện. * Mô hình tổ chức kế toán như sau: Kế toán trưởng Kế toán tài chính nguồn vốn và tổng hợp kế toán nội bộ Kế toán TSCĐ, VL – CCDC đầu tư xây dựng cơ bản Kế toán thanh toán tiền lương, BHXH, BHYT, KPCĐ Kế toán doanh thu và các khoản công nợ phải trả Kế toán xí nghiệp thiết kế Kế toán xí nghiệp thi công Kế toán xí nghiệp trung tâm dự án Kế toán đội kiểm soát địa chất b. Đặc điểm hoạt động của bộ máy kế toán: Phòng tài chính kế toán có chức năng ghi chép, thu thập phản ánh, tổ chức hệ thống hoá thông tin về toàn bộ hoạt động kế toán tài chính phát sinh ở công ty phục vụ cho công tác quản lý kế toán của Nhà nước, cung cấp các thông tin để lãnh đạo ra các quyết định chỉ đạo sản xuất kinh doanh của công ty đạt hiệu quả cao. * Chức năng và nhiệm vụ chung của phòng kế toán: Phòng tài chính kế toán có nhiệm vụ bảo vệ thu nhận hệ thống hoá về sự vận động vốn và tái sinh một cách kịp thời. áp dụng và tuân thủ các chuẩn mực kế toán tạo ra những sự thống nhất trong kiểm tra chấp hành, chế độ, thể lệ chính sách tài chính, bảo đảm sự ghi chép hạch toán cung cấp số liệu một cách trung thực và xây dựng từ công ty tới các đơn vị trực thuộc phù hợp với tính chất đặc điểm của công ty. * Nhiệm vụ riêng của phòng tài chính kế toán của công ty: + Kế toán trưởng: Tổ chức chịu trách nhiệm hướng dẫn kiểm tra tài chính kế toán ở công ty tham mưu và cung cấp thông tin về kế toán tài chính giúp lãnh đạo đưa ra các quyết định chỉ đạo của công ty, tổng hợp xử lý số liệu đưa ra báo cáo tài chính. + Kế toán tổng hợp: Chịu trách nhiệm xây dựng quản lý, kế hoạch quản lý, hạch toán kế toán vốn sử dụng vốn và hạch toán kế toán bằng tiền công nợ nguồn vốn chủ sở hữu, tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành, tập hợp doanh thu, phân phối kết quả tiêu thụ công ty. + Kế toán tài sản cố định(kiêm kế toán vật tư ): Thực hiện việc ghi chép tổng hợp sự biến động của tài sản cố định, hao mòn tài sản cố định, biến động về số lượng giá trị. + Kế toán thanh toán tiền lương: có nhiệm vụ ghi chép phân bố tiền lương cho công nhân viên, từ đó chịu trách nhiệm về các khoản bảo hiểm xã hội,bảo hiểm y tế, kinh phí công đoàn theo quy định của Nhà nước các khoản trích tạm ứng lương và trả lương vào cuối kỳ. + Kế toán doanh thu và tiệu thu sản phẩm: Chịu trách nhiệm quản lý tất cả các hoạt động kinh tế biên bản nhiệm thu thanh lý, hạch toán doanh thu, trách nhiệm thu hồi vốn, kiêm thủ quỹ, thống kê. + Kế toán các đơn vị trực thuộc: Làm nhiệm vụ hạch toán dưới sự chỉ đạo của phòng kế toán và kế toán trưởng công ty. Kế toán thu nhận chứng từ, kiểm tra chứng từ ghi vào sổ sách kế toán với xác nhận định kỳ do vậy nộp báo cáo định kỳ rồi chuyển về phòng tài chính kế toán kèm theo chứng từ gốc có liên quan để phòng tài chính kế toán của công ty tổng hợp số liệu. Phòng kế toán các đơn vị trực thuộc phải thực hiện kế toán tạm ứng, thanh toán lương cho công nhân viên trực thuộc, vật liệu hàng tồn kho, công cụ, tổng hợp chi phí sản xuất kinh doanh của xí nghiệp trực thuộc hạch toán tính giá thành từng công trình xí nghiệp, thống kê thu hồi nợ, kế toán quản trị của xí nghiệp. II.2: Thực trạng công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm sản xuất ở Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng. II.2.1:Tổ chức công tác chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm sản xuất tại Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng: a. Chi phí và phân loại chi phí: - Chi phí sản xuất: công ty tham gia vào thiết kế đầu tư và xây dựng các công trình nhằm tạo ra của cải vật chất đáp ứng nhu cầu của xã hôi. Để tiến hành các hoạt động thiết kế và đầu tư xây dựng công ty đã phải bỏ ra các khoản chi phí về dịch vụ, đối tượng lao động, tư liệu lao động, sức lao động của con người và các chi phí bằng tiền khác. Để biết được số tiền mà công ty bỏ ra phải dựa vào các chi phí sản xuất phục vụ cho yêu cầu của toàn công ty bỏ ra thể hiện thước đo tiền tệ chi phí sản xuất kinh doanh. Như vậy chi phí là các khoản chi mà công ty bỏ ra phục vụ cho quá trình sản xuất kinh doanh. Phân loại chi phí sản xuất trong công ty: + Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: sử dụng vào mục đích trực tiếp sản dùng để tập hợp và hạch toán các chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. + Chi phí nhân công trực tiếp: bao gồm các khoản chi phí về nhân công tiền trích bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh phí công đoàn của công nhân trực tiếp sản xuất. + Chi phí sản xuất chung: là những khoản dùng chung cho hoạt động của công ty được tập hợp vào chi phí sản xuất và phân bổ để tính giá thành sản phẩm. + Chi phí khấu hao tài sản cố định: phản ánh toàn bộ số tiền trích khấu hao của tài sản cố định hữu hình, tài sản cố định vô hình và tài sản cố định thuê tài chính sử dụng của công ty. + Chi phí dịch vụ mua ngoài: phản ánh các hoạt động lao vụ dịch vụ mua từ bên ngoài phục vụ cho toàn công ty như: Chi phí điện nước, chi phí điện thoại, chi phí sửa chữa tài sản cố định thuê ngoài. b. Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất và đối tượng tính giá thành, kỳ tính giá thành tại công ty: Đối tượng kế toán chi phí sản xuất là đối tượng kế toán chi phí sản xuất cần tập hợp nhằm đáp ứng yêu cầu kiểm tra giám sát chi phí về yêu cầu tính giá thành. Vậy việc xác định chi phí sản xuất yêu cầu đòi hỏi kế toán phải tập hợp đầy đủ số các nghiệp vu phát sinh trong từng ngày, có xác định đùng đắn kế toán tập hợp chi phí sản xuất phải phù hợp với đặc điểm tình hình hoạt động sản xuất, đặc điểm quy trình sản xuất sản phẩm và đáp ứng được yêu cầu quản lý của công ty mới giúp đỡ tốt việc tập hợp chi phí sản xuất. Từ khâu ghi chép ban đầu, tổng hợp số liệu, tổ chức tài khoản và sổ chi tiết đều phải tuân theo đúng đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm đã xác định. Như vậy: + Đối tưọng tập hợp chi phí sản xuất: đối tượng tập hợp chi phí sản xuất trong Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng và các đơn đặt hàng, từng sản phẩm hay giai đoạn công nghệ sản xuất. + Đối tượng tính giá thành: là những sản phẩm sản xuất, công việc, lao vụ nhất định, dịch vụ đã hoàn thành ở giai đoạn cuối của quá trình sản xuất kinh doanh hoặc giai đoạn cuối của một công đoạn nhất định trong quá trình sản xuất kinh doanh. II.2.2: Kế toán tập hợp các khoản chi phí sản xuất ở Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng. Khi tập hợp các khoản chi phí sản xuất căn cứ vào các chứng từ hoá đơn mà kế toán đã tập hợp hàng ngày ghi ở hình thức sổ Nhật ký chung căn cứ vào đó để tập hợp tất cả các khoản chi phí phát sinh hàng ngày và tính giá thành sản phẩm và ghi vào các Sổ cái tài khoản liên quan. Hình thức Nhật ký chung ở Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng được tập hợp tháng12/2000 như sau(Biểu 1).  Trích sổ Nhật ký chung Tháng 12/2000 Đơn vị tính 1000đ Chứng từ Diễn giải TK đối ứng Số phát sinh Số Ngày Nợ Có Nợ Có 01 02 05 07 18 12/12 12/12 18/12 21/12 31/12 31/12 31/12 31/12 Chi chị Phương TTTD nhà ký túc xá bằng TM Chi anh Cát TTGS XD kênh Đại mỗ bằng tiền tạm ứng. Chi anh Thái TT chè uống bằng TM Trả nợ vay ngắn hạn bằng TM Chi ông Quyết TTGSXD đài khí tượng thuỷ văn bằng TM Kết chuyển chi phí NVLTT Kết chuyển chi phí NCTT Kết chuyển chi phí SXC 622 627 621 627 622 621 642 311 621 622 154 154 154 111 141 111 111 111 621 622 627 1.900 1.800 1.820 820 817 126 240 200.000 650 550 2.596 3..267 2.620 5.520 1.763 240 200.000 1.200 2.596 3.267 2.620 Tổng cộng 217.206 217.206 Người lập biểu Kế toán trưởng ( ký, họ tên) ( ký, họ tên) (Biểu 1) Theo số liệu hình thức Nhật ký chung trên thì kế toán định khoản như sau: + Chi chị Phương về Chi phí NVLTT, Chi phí NCTT, Chi phí SXC bằng TM. Nợ TK622: 1.900 Nợ TK627: 1.800 Nợ TK621: 1820 Có TK111: 5.520 + Cuối kỳ kế toán kết chuyển toàn bộ chi phí sang tài khoản tính giá thành. Kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp, kế toán ghi: Nợ TK154: 3.267 Có TK622: 3.267 a. Kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Từ hình thức Nhật ký chung trên kế toán phản ánh vào sổ cái tài khoản như sau (Biểu 2). Sổ cái TK: 621 Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Tháng 12/2000 Đơn vị tính1000đ Ngày tháng ghi sổ Diễn giải TK đối ứng Nợ Có Số dư 12/12 12/12 31/12 31/12 Chi chị Phương TTTĐ nhà ký túc xá Chi anh Cát TTGSXD kênh đại mỗ Chi ông Quyết TTGS đài khí tượng thuỷ văn Kết chuyển toàn bộ chi phí NVL Cộng phát sinh 111 141 111 154 1.820 126 650 2.569 2.569 2.569 Ngày...tháng...năm... Người lập biểu Kế toán trưởng ( ký, họ tên ) ( ký, họ tên ) (Biểu 2) Căn cứ vào Sổ cái (Biểu 2) trên kế toán định khoản như sau: - Chi chị Phương TTTĐ nhà ký túc xá về chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Nợ TK621: 1.820 Có TK111: 1.820 b. Kế toán chi phí nhân công trực tiếp: - Kế toán căn cứ vào toàn bộ các khoản lương chính, lương phụ của công nhân, các khoản phụ cấp theo lương của công nhân viên để tính lương cho công nhân viên. - Các khoản phải trích theo lương bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh phí công đoàn của công ty Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng trích theo tỉ lệ quy định ( 19% tiền lương tính vào các bộ phận sản xuất sản phẩm, 6% tính vào tiền lương của công nhân viên, 25% trong đó “ BHXH 3%, BHYT 20%, KPCĐ 2%”). - Từ hình thức Nhật ký chung kế toán ghi vào Sổ cái và ghi vào bảng phân bổ tiền lương như sau: Sổ cái TK: 621 Chi phí nhân công trực tiếp Tháng 12/2000 Đơn vị tính1000đ Ngày tháng ghi sổ Diễn giải TK đối ứng Nợ Có Số dư 12/12 12/12 31/12 31/12 Chi chị Phương TTTĐ nhà ký túc xá Chi anh Cát TTGSXD kênh đại mỗ Chi ông Quyết TTGS đài khí tượng thuỷ văn Kết chuyển toàn bộ chi phí NVL Cộng phát sinh 111 141 111 154 1.900 817 550 2.267 2.267 2.267 Ngày...tháng...năm... Người lập biểu Kế toán trưởng ( ký, họ tên ) ( ký, họ tên ) (Biểu 3) Căn cứ vào Sổ cái ( Biểu 3) trên kế toán định khoản như sau: - Chi chi Phương TTTĐ nhà ký túc xá về nhân công trực tiếp bằng tiền mặt, kế toán ghi: Nợ TK622: 1.900 Có TK111: 1.900 Trích Bảng phân bổ tiền lương Tiền lương và Bảo hiểm xã hội Tháng 12/2000 Đơn vị tính: Đồng STT Ghi có các TK Ghi nợ các TK TK:334 Phải trả công nhân viên TK338 (3382,3383,3384) Luơng chính Lương phụ Các khoản khác Cộng có 334 1 2 3 4 TK: 621 CP NCTT TK: 627 CP SXC TK: 641 CPQLDN TK:334 Phải trả CNV 2.267.000 2.620.000 242.000 2.267.000 2.620.000 242.000 430.730 497.800 45.980 307.740 5.129.000 5.129.000 1.282.000 (Biểu 4) - Tiền lương phải trả nhân viên trong công ty được chia thành 2 kỳ ( kỳ 1 được tiến hành tạm ứng lương cho công nhân viên, kỳ 2 tiến hành trả lương cho công nhân viên vào cuối tháng). Sau khi trừ đi tạm ứng lương cho công nhân viên kỳ 1 thì số lương công nhân viên được nhận kỳ 2 vào cuối tháng như sau( Biểu 5). Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng xxxxx Trích Lương kỳ 2 tháng 1 năm 2000 Đơn vị tính: 1000đ STT Phụ cấp Lương NS - BQ Tổng thu nhập Tạm ứng Còn lại Ký nhận Mức lương Hệ số Số tiền 1 2 3 Lê văn Đính Ngô thế Viễn Trần. Q. Giao ......... 936 828 828 300 300 300 3.0 2.4 2.4 900 720 720 1.836 1.548 1.548 1.000 800 800 836 748 748 Tổng cộng Hà nội ngày...tháng...năm... Kế toán trưởng Gám đốc công ty (Biểu 5) c. Chi phí sản xuất chung: Căn cứ vào sổ Nhật ký chung và ghi vào sổ cái tài khoản như sau(Biểu 6) Sổ cái TK: 621 Chi phí sản xuất chung Tháng 12/2000 Đơn vị tính1000đ Ngày tháng ghi sổ Diễn giải TK đối ứng Nợ Có Số dư 12/12 12/12 31/12 Chi chị Phương TTTĐ nhà ký túc xá Chi anh Cát TTGSXD kênh đại mỗ Kết chuyển toàn bộ chi phí NVL Cộng phát sinh 111 141 154 1.800 820 2.620 2.620 2.620 Người lập biểu Kế toán trưởng ( ký, họ tên ) ( ký, họ tên ) (Biểu 6) Căn cứ vào Sổ cái (Biểu 6) trên kế toán định khoản như sau:3 - Chi anh Cát TTGSXD kênh đại mỗ về chi phí sản xuất chung bằng tiềm Tạm ứng, kế toán ghi: Nợ TK627: 820 Có TK141: 820 Chi phí khấu hao tài sản cố định của Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng được tập hợp như sau(Biểu7). II.2.3: Kế toán tập hợp chi phí sản xuất ở Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng. a. Phương pháp kết chuyển chi phí sản xuất: Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng áp dụng hình thức kết chuyển toàn bộ các khoản chi phí sản xuất chung, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí nguyên vật liệu trực tiếp sang tài khoản chi phí sản xuất dở dang để tính giá thành. b. Kế toán tổng hợp chi phí sản xuất: Công ty sử dụng tài khoản 154 “ Chi phí sản xuất dở dang ” để tập hợp toàn bộ chi phí sản xuất. Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất là các khoản phát sinh trong kỳ chi phí NCTT, SXC, NVLTT, giá trị vật liệu và các khoản chi phí ngoài chế biến để tính giá thành. Căn cứ vào sổ Nhật ký chung kế toán định khoản như sau: Kết chuyển toàn bộ chi phí sản nguyên vật liệu trực tiếp, kế toán ghi: Nợ TK154: 2.596 Nợ TK621: 2.596 II.2.4: Đánh giá sản phẩm dở dang và tính giá thành sản phẩm sản xuất tại Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng. a. Phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ trong công ty: - Trong Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng áp dụng hình thức đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ theo sản lượng ước tính tương đương để tính các khoản chi phí dở dang cuối kỳ. b. Phương pháp tính giá thành tại công ty: Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng sử dụng phương pháp tính giá thành tổng công chi phí để tập hợp toàn bộ chi phí sang chi phí sản xuất dở dang. Sổ cái TK: 154 Chi phí sản xuất dở dang Tháng 12/2000 Đơn vị tính: 1000đ Chứng từ Diễn giải TK đối ứng Số tiền Số Ngày Nợ Có 31/12 31/12 31/12 Số dư đầu kỳ Kêt chuyển CPNVLTT Kết chuyển CPNCTT Kêt chuyển CPSXC Cộng phát sinh 621 622 627 xxx 2.596 3.267 2.620 8.483 II.3: Các loại sổ chi tiết, sổ tổng sử dụng trong kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm sản xuất tại Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng. a. Sổ chi tiết sử dụng trong công ty: Trong quá trình hạch toán các nghiệp vụ kế toán phát sinh công ty sử dụng sổ chi tiết TK: 131 “Phải thu khách hàng” để tập hợp toàn bộ các khoản phải thu khách hàng trong nội bộ công ty. b. Bảng tính giá thành: Công ty sử dụng tài khoản 154 “ Chi phí sản xuất dở dang ” để tập hợp các khoản chi phí sản xuất: chi phí dở dang đầu kỳ, chi phí phát sinh trong kỳ, giá trị sản phẩm dở dang cuối kỳ để tính giá thành cho các khoản chi phí NVLTT, NCTT, SXC mà trong một kỳ kế toán phát sinh. c. Sổ kế toán tổng hợp công ty áp dụng: Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng sử dụng hình thức kế toán sổ Nhật ký chung, dùng để tập hợp tất cả các khoản chi phí sản xuất, các nghiệp vụ kinh tế phát sinh mà kế toán tập hợp được trong tháng, quý, năm. Sau đó ghi vào Sổ cái cho từng tài khoản và ghi vào bảng phân bổ, sổ chi tiết của tài khoản (131). Phần III: Một số nhận xét, đánh giá về công tác kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm và những kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất ở Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng. III.1: Nhận xét, đánh giá về công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất. - Là một công ty ra đời trong bối cảnh nền kinh tế chuyển đổi sang cơ chế thị trường, đơn vị đã gắng vươn lên vượt qua những khó khăn trở ngại do mặt trái của thị trường. Đặc biệt trong điều kiện hiện nay sự nhạy bén trong công tác quản lý kế toán, quản lý sản xuất đã trở thành đòn bẩy tích cực cho quá trình phát triển của công ty. - Về việc quản lý gọn nhẹ các phòng ban chức năng phục vụ có hiệu quả cho lãnh đạo công ty trong việc giám sát quá trình sản xuất. Công tác hạch toán kế toán được tiến hành một cách hợp lý, đặc biệt bộ phận quản lý phòng tài vụ của công ty với những cán bộ có đầy đủ năng lực trình độ, trung thực và nhiệt tình trong công tác kế toán với những kinh nghiệm nghề nghiệp thực tế đã góp phần đắc lực vào công tác quản lý của đơn vị được ban lãnh đạo đánh giá tốt trong những năm qua. - áp dung phương pháp tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm nói chung công ty đánh giá và quản lý tốt quá trình sản xuất. Kế toán dựa vào bảng phân bổ tiền lương để tính lương cho công nhân viên trực tiếp sản xuất sản phẩm. - Việc đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ là một công việc vô cùng quan trọng cho việc xác định chi phí và tính giá thành sản phẩm của công ty. Công ty đã và đang làm tốt công tác này. Cuối tháng kế toán tổng hợp các số liệu, sau đó lập các bảng phản ánh khối lượng đã hoàn thành trong kỳ, khối lượng sản phẩm dở dang cuối kỳ và các khoản chi phí giúp cho việc tính giá thành một cách chính xác. Sau đó kết chuyển chi phí sản xuất cuối kỳ sang giá thành chi phí sản xuất dở dang làm căn cứ để tính giá thành sản phẩm. - Công tác quản lý vật tư đều được công ty hết sức quan tâm qua đó phần nào tiết kiệm được những chi phí nhằm hạ gía thành. Bởi vì lực lượng lao động và thiết bị sản xuất là những cái không thể thiếu được trong quá trình chế tạo sản phẩm. Việc quản lý tốt khâu này góp phần không nhỏ trong quá trình nâng cao chất lượng sản phẩm và là yếu tố không thể thiếu được trong điều kiện cạnh tranh hiện nay. - Việc quản lý bộ máy kế toán( gồm 5 người) là phù hợp với công ty, tuy nhiên đòi hỏi bản thân của các nhân viên kế toán phải có trình độ chuyên môn vững vàng. Có như vậy mới kiểm tra giám sát về mọi mặt hoạt động của công ty, nhất là trong điêu kiện hiện nay. Thông tin kế toán phản ánh được sự kết hợp giữa kế toán tài chính và kế toán quản trị đây là nhược điểm của các công ty và Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng. Việc quản lý nhiều công việc dẫn tới việc hạch toán kém chính xác điều đó không thể tránh khỏi. Như vậy, Việc đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ theo phương pháp tổng cộng chi phí giúp cho việc đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ một cách chính xác. III.2: Những kiến nghị nhằm hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm sản xuất ở Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng. * Sự cần thiết phải cải tiến công tác kế toán: Như chúng ta đã biết kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm là công việc hết sức quan trọng của kế toán để tính giá thành sản phẩm. Công việc này đòi hỏi kế toán phải chú ý đến các khoản chi phí phát sinh trong kỳ để tập hợp và tính giá thành sản phẩm. Ngoài ra việc phân bổ nguyên vật liệu – công cụ dụng cụ trong kỳ cũng góp phần ảnh hưởng không nhỏ đến kế toán tập hợp chi phí và xác định giá thành sản phẩm. Giá thành còn liên quan đến các bảng biểu như phân bổ lương công nhân, khấu hao tài sản cố định. Trích đúng phân bổ đúng đối tượng như hao mòn, nguyên vật liệu, lương và các khoản phải trích theo lương. Công ty phải thiết lập bộ máy kế toán, bộ máy quản lý hoàn chỉnh hơn và quan tâm đến kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm chúng ta mới có thể xác định đúng các khoản chi phí đã dùng trong kỳ và các khoản chi phí trả trước, trích trước để từ đó tính giá thành sản phẩm một cách chính xác. Bất cứ bộ máy kế toán nào của loại hình công ty nào cũng cần cải tiến sẽ đem lại hiệu quả thiết thực cho quá trình sản xuất kinh doanh của công ty. Trong đó cải tiến khâu hạch toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm có ý nghĩa quan trọng trong việc hạ giá thành sản phẩm tạo nên sức thuyết phục đối với khách hàng. * Nội dung những kiến nghị cải tiến và cách thức tiến hành nhằm hoàn thiện công tác kế toán: Khi chuyển sang nền kinh tế mới với sự hoạt động linh hoạt thị trường các công ty cần phải thích nghi với sự linh hoạt đó. Những chế độ, phương pháp khác nhau cần áp dụng để phát triển trong nền kinh tế. Các bộ phận phòng kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm áp dụng triệt để sao cho hoạt động kế toán đạt hiệu quả cao nhất. Do vậy kế toán phải chuyển đổi sao cho phù hợp với ngành nghề kinh doanh chủ yếu trong doanh nghiệp sản xuất việc tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm phải có một kế toán phụ trách về vấn đề này, Chính vì quản lý giá thành và các khoản chi phí là cần thiết cho nên có một bộ phận kế toán riêng làm công tách hạch toán thì hiệu quả hoạt động sẽ cao hơn. Để hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm được chính xác kịp thời, tính đúng, tiến tới tính đủ phục vụ các chi phí cần thiết để sản xuất và tiêu thụ sản phẩm phục vụ tốt hạch toán kinh tế, theo em cần phải giải quyết tốt những vấn đề có tính chất phương pháp luận về hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm như sau: - Quy hoạch đúng đắn nội dung chi phí bao gồm trong giá thành sản phẩm, cách phân loại chi phí, phương pháp tính toán phân bổ chi phí, phương pháp tính giá đảm bảo tính thống nhất trong kế hoạch hoá và hạch toán giá thành. - Nhận thức đầy đủ về đối tượng hạch toán chi phí và đối tượng tính giá thành để vận dụng đúng đắn. - Xây dựng quy trình hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm hợp lý trong đơn vị. Qua nghiên cứu và tìm hiểu thực tế, em nhận thấy hiện nay công ty có thể vận dụng một số biện pháp hạ giá thành sau đây: - Đối với khoản chi phí vật liệu: Trong sản phẩm của công ty vật liệu chiếm tỷ trọng lớn nên việc tiết kiệm vật liệu là một trong những phương hướng chính để hạ giá thành sản phẩm. Vì vậy, công ty cần tăng cường một số biện pháp quản lý để có thể tránh lãng phí về vật liệu đặc biệt là nguyên vật liệu chính chiếm tỷ trọng rất lớn trong các khoản chi phí thu mua vật liệu. - Đối với tiền lương công nhân sản xuất: Nên khuyến khích áp dụng sáng kiến trong quá trình lao động, có chế độ thưởng phạt kịp thời để nâng cao cường độ và năng suất lao động. Đặc biệt đối với tiền lương trực tiếp phải xây dựng một định mức kinh tế kỹ thuật hợp lý, chính xác, đảm bảo tính đúng, tính đủ sức lao động mà người công nhân bỏ ra. Đồng thời phát huy chức năng của tiền lương, là đòn bẩy kinh tế tạo điều kiện nâng cao chất lượng sản phẩm và là một trong những nguyên nhân nhằm hạ giá thành sản phẩm. - Đối với chi phí quản lý: Vì đây là chi phí gián tiếp để tạo ra sản phẩm, do đó, công ty nên tìm cách giảm khoản mục chi phí này càng nhiều càng tốt, đồng thời nâng cao trình độ và năng lực của nhân viên quản lý. Sắp xếp và tổ chức bộ máy quản lý gọn nhẹ, hoạt động có hiệu quả cao. Phần kết luận Để trở thành công cụ quản lý có hiệu lực kế toán nói chung và đặc biệt là kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm phải luôn luôn xây dựng và không ngừng cải tiến hoàn thiện công tác kế toán nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác quản lý và phát huy cao độ vai trò công tác quản lý, phát huy vai trò kế toán giám sát mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty một cách thường xuyên liên tục. Qua nghiên cứu lý luận thực tế tại Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng đã giúp em nhân thức đúng đắn rằng: “ xây dựng cơ bản là ngành sản xuất giữ vị trí quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, nó sản xuất ra tài sản cố định cho đất nước ”. Bởi vậy việc tiết kiệm chi phí sản xuất và hạ giá thành sản phẩm là một công việc hết sức quan trọng của công ty. Khi thực tập ở Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng, em đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của thầy giáo hướng dẫn và các nhân viên trong phòng kế toán, các phòng ban khác của công ty với sự cố gắng của bản thân em đã hoàn thiện chuyên đề tốt nghiệp với đề tài: “ Tổ chức tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng ”. Do trình độ kiến thức còn bị hạn chế nên chắc chắn trong chuyên đề này em không thể tránh khỏi những sai sót vì vậy em rất mong nhận được ý kiến đòng góp chỉ bảo của các thầy cô giáo trong khoa tài chính kế toán để em có điều kiện bổ xung và nâng cao trình độ kiến thức của mình nhằm phục vụ tốt hơn trong công tác học tập và hoàn thiện chuyên đề này. Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn thầy giáo Vương Văn Quang và các cán bộ phòng kế toán của Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng đã quan tâm giúp đỡ em hoàn thành tốt chuyên đề này. Hà Nội: 01/06/2002 Mục lục Trang