Đề tài Tìm một số biện pháp góp phần nâng cao hiệu quả kinh doanh muối ở Tổng Công ty Muối Việt nam

Lêi nãi ®Çu §§§§ “ HiÖu qu¶” lµ mét thuËt ng÷ rÊt hay ®­îc dïng ®Ó ®¸nh gi¸ mét c«ng viÖc, mét vÊn ®Ò nµo ®ã. Khi nãi ®Õn hiÖu qu¶ ng­êi ta th­êng g¾n víi tÝnh kh¶ thi, sù thµnh c«ng mµ c«ng viÖc sÏ ®¹t ®­îc. VËy hiÖu qu¶ kinh doanh g¾n víi c¶ mét qu¸ tr×nh kinh doanh sÏ ph¶i ®­îc ®Þnh nghÜa nh­ thÕ nµo cho x¸c ®¸ng nhÊt? HiÖu qu¶ kinh tÕ ®ã chÝnh lµ kh¶ n¨ng tËn dông tèi ­u c¸c nguån lùc khan hiÕm. Víi mçi mét doanh nghiÖp ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ kinh doanh cã nghÜa lµ doanh nghiÖp ®· kÕt hîp tèi ­u c¸c yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh­ m¸y mãc, trang thiÕt bÞ, con ng­êi, nguån nguyªn liÖu víi c¸c yÕu tè ®Çu ra nh­ c«ng t¸c Marketing, mÉu m·, bao b×, chÊt l­îng s¶n phÈm... Nh­ vËy hiÖu qu¶ kinh doanh g¾n liÒn víi tÝnh n¨ng ®éng nh¹y bÐn cña nh÷ng ng­êi l·nh ®¹o doanh nghiÖp. Trong mét c¬ chÕ thÞ tr­êng c¹nh tranh gay g¾t, lîi nhuËn, hiÖu qu¶ kinh doanh ®­îc ®­a lªn lµm môc tiªu hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc nãi riªng. V× thÕ ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i tÝch cùc ®­a nh÷ng thiÕt bÞ c«ng nghÖ míi vµo s¶n xuÊt, b»ng mäi c¸ch gi¶m chi phÝ gi¶m gi¸ thµnh vµ kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng... Cã lµm ®­îc nh­ vËy th× c¸c doanh nghiÖp míi cã thÓ tån t¹i, trô v÷ng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. Thêi kú bao cÊp qua ®i ®Ó l¹i mét bøc tranh kinh tÕ ¶m ®¹m. Mét thêi kú lµm viÖc theo kiÓu quan liªu bao cÊp, c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh lu«n lu«n ®¹t møc s¶n l­îng v­ît kÕ ho¹ch. Ng­êi ta nãi rÊt nhiÒu ®Õn hiÖu qu¶, n¨ng suÊt lao ®éng, n¨ng suÊt chÊt l­îng ®Òu ®¹t ë møc rÊt cao nh­ng tÊt c¶ sè liÖu doanh thu, s¶n l­îng ®Òu lµ “l·i” trªn giÊy tê, cßn thùc chÊt s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c xÝ nghiÖp cã ho¹t ®éng nh­ng kh«ng cã hiÖu qu¶. C¸c ®¬n vÞ kinh tÕ quèc doanh chØ ®¶m b¶o sè l­îng, chØ tiªu kÕ ho¹ch s¶n xuÊt ®Æt ra chø viÖc ®¶m b¶o chÊt l­îng c¶i tiÕn mÉu m· s¶n phÈm hÇu nh­ c¸c xÝ nghiÖp kh«ng chó träng. B¾t ®Çu tõ n¨m 1986 Nhµ n­íc cã chñ tr­¬ng ®æi míi c¬ chÕ tõ c¬ chÕ tËp trung bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. §¶ng vµ nhµ n­íc ®· chñ ch­¬ng ®æi míi toµn diÖn vÒ mäi mÆt më ra mét thêi kú ph¸t triÓn míi. Riªng víi c¸c Doanh nghiÖp Nhµ n­íc ph¶i gi÷ vai trß chñ ®¹o trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, lµ c«ng cô vÜ m« cña nhµ n­íc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô b¶o ®¶m hiÖu qu¶ x· héi. Do ®ã ngoµi viÖc c¹nh tranh víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®Ó tån t¹i c¸c Doanh nghiÖp Nhµ n­íc cßn ph¶i gi÷ nhiÖm vô quan träng ®ã chÝnh lµ vai trß chñ ®¹o. Khi chuyÓn ®æi sang c¬ chÕ thÞ tr­êng c¸c Doanh nghiÖp Nhµ n­íc th­êng gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n trë ng¹i sau ®©y, cã nh÷ng Doanh nghiÖp ®· nhanh chãng b¾t kÞp víi thêi cuéc b»ng c¸ch c¶i tiÕn mÉu m· chÊt l­îng, t¨ng quy m« s¶n xuÊt. Nh­ng bªn c¹nh ®ã cã nh÷ng Doanh nghiÖp hµng s¶n xuÊt ra kh«ng b¸n ®­îc, c«ng nh©n nghØ viÖc kh«ng l­¬ng. Nh÷ng Doanh nghiÖp nµy vÉn loay hoay ch­a t×m ®­îc lèi ra, hä qu¸ û l¹i vµo kÕ ho¹ch, trî cÊp cña Nhµ n­íc vµ ®· cã nh÷ng Doanh nghiÖp l©m vµo t×nh tr¹ng thua lç dÉn ®Õn ph¸ s¶n. V× vËy ®Ó Doanh nghiÖp Nhµ n­íc v­¬n lªn gi÷ vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng th× vÊn ®Ò hiÖu qu¶ vµ kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ lµ môc tiªu hµng ®Çu cña c¸c Doanh nghiÖp, víi Tæng C«ng ty Muèi kh«ng n»m ngoµi quy luËt ®ã. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y s¶n l­îng muèi hµng n¨m t¨ng nh­ng hiÖu qu¶ vÉn cßn thÊp. ChÝnh hiÖu qu¶ kinh doanh thÊp ®· h¹n chÕ vai trß chñ ®¹o cña C«ng ty Muèi ViÖt nam. Bëi vËy t«i ®· chän ®Ò tµi nghiªn cøu “Mét sè biÖn ph¸p gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh muèi ë Tæng C«ng ty Muèi ViÖt nam ” §©y lµ mét ®Ò tµi réng vµ khã, víi l­îng kiÕn thøc h¹n hÑp mµ em ®· tÝch luü ®­îc tõ nhµ tr­êng vµ x· héi, ch¾c ch¾n sÏ kh«ng tr¸nh khái nhiÒu thiÕu sãt, em rÊt mong ®­îc sù ®éng viªn, gãp ý cña thÇy c« vµ c¸c b¹n Trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh ®Ò tµi, em ®· ®­îc sù tËn t×nh h­íng dÉn chØ b¶o cña C« Gi¸o TS. Cao Thuý Xiªm vµ c¸c c« chó trong phßng kÕ to¸n cña Tæng C«ng Ty Muèi ®· gióp em hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy. Ch­¬ngI Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh B¶n chÊt cña hiÖu qu¶ kinh doanh: 1.1Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt: Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng th× hÇu hÕt tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ®Òu nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu bao trïm vµ l©u dµi nhÊt, ®ã lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nµy mäi doanh nghiÖp ®Òu ph¶i x©y dùng cho m×nh mét chiÒn l­îc kinh doanh, ph­¬ng ¸n kinh doanh, ph¶i kÕ ho¹ch ho¸ c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp vµ ®ång thêi tæ chøc thùc hiÖn chóng mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Trong qu¸ tr×nh tæ chøc x©y dùng vµ thùc hiÖn, c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp ph¶i lu«n chó ý tíi tÝnh hiÖu qu¶ cña chóng. Muèn kiÓm tra ®¸nh gi¸ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña toµn doanh nghiÖp còng nh­ tõng lÜnh vùc, tõng bé phËn bªn trong doanh nghiÖp th× doanh nghiÖp kh«ng thÓ kh«ng xem xÐt hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®ã. §Ó hiÓu ®­îc hiÖu qu¶ kinh tÕ cu¶ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh (hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh), tr­íc tiªn ta ph¶i t×m hiÓu xem hiÖu qu¶ kinh tÕ nãi chung lµ g×? Tõ tr­íc ®Õn nay cã rÊt nhiÒu t¸c gi¶ ®­a ra c¸c quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ: nh­ P.Samerclson, W.Nordhanb, Manfredkuln, Wohe vµ Doring...Song cã mét quan ®iÓm ®­îc nhiÒu nhµ kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc quan t©m chó ý sö dông lµ: HiÖu qu¶ kinh tÕ cña mét hiÖn t­îng( hoÆc mét qu¸ tr×nh ) kinh tÕ lµ ph¹m trï kinh tÕ ph¶n ¸nh tr×nh ®é lîi dông c¸c nguån lùc ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ®· x¸c ®Þnh. §©y lµ kh¸i niÖm t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ ph¶n ¸nh ®­îc hiÖu qu¶ kinh tÕ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Tõ c¸c quan ®iÓm trªn vÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ ta cã thÓ ®­a ra kh¸i niÖm vÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh­ sau: “HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét ph¹m trï kinh tÕ biÓu hiÖn tËp trung cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ theo chiÒu s©u, ph¶n ¸nh tr×nh ®é khai th¸c nguån lùc cña doanh nghiÖp (lao ®éng, m¸y mãc, thiÕt bÞ, vèn vµ c¸c yÕu tè kh¸c) trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu mµ doanh nghiÖp ®· ®Ò ra. XÐt vÒ mÆt ®inh l­îng: HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh thÓ hiÖn mèi quan hÖ t­¬ng quan gi÷a kÕt qu¶ thu ®­îc vµ chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó thùc hiÖn ®­îc kÕt qu¶ theo h­íng t¨ng thu gi¶m chi. Ph¹m trï hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh thùc chÊt lµ mèi quan hÖ so s¸nh gi÷a kÕt qu¶ ®¹t ®­îc víi chi phÝ bá ra ®Ó sö dông c¸c yÕu tè ®Çu vµo vµ cã tÝnh ®Õn c¸c môc tiªu cña doanh nghiÖp. XÐt theo môc ®Ých cuèi cïng th× hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ®ång nghÜa víi lîi nhuËn. VÒ mÆt tuyÖt ®èi th× hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc tÝnh nh­ sau : H= K- C H: lµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh K: kÕt qu¶ ®¹t ®­îc C: chi phÝ bá ra ®Î sö dông c¸c nguån lùc ®Çu vµo Cßn so s¸nh t­¬ng ®èi th×: H = K/C Do ®ã ®Ó tÝnh ®­îc hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ta ph¶i tÝnh kÕt qu¶ ®¹t ®­îc vµ chi phÝ bá ra. NÕu xÐt mèi quan hÖ gi÷a kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ th× kÕt qu¶ lµ c¬ së ®Ó ta tÝnh hiÖu qu¶ vµ hai ®¹i l­îng nµy tû lÖ thuËn víi nhau. KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp th­êng lµ ®¹i l­îng cã kh¶ n¨ng c©n, ®o, ®ong, ®Õm ®­îc nh­ sè s¶n phÈm tiªu thô, doanh thu b¸n hµng, thÞ phÇn, lîi nhuËn...Nh­ vËy kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh th­êng lµ môc tiªu cña doanh nghiÖp. NÕu ®øng trªn gãc ®é tõng yÕu tè riªng lÎ ®Ó xem xÐt, th× hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh thÓ hiÖn tr×nh ®é, kh¶ n¨ng khai th¸c c¸c yÕu tè trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nã thÓ hiÖn ¶nh h­ëng cña tõng yÕu tè ®ã ®Õn kÕt qu¶ cuèi cïng cña s¶n xuÊt kinh doanh. VÒ mÆt ®Þnh tÝnh: hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh thÓ hiÖn tr×nh ®é, kh¶ n¨ng tæ chøc s¶n xuÊt vµ qu¶n lý cña doanh nghiÖp. NÕu tæ chøc s¶n xuÊt tèt vµ kh¶ n¨ng qu¶n lý cao th× doanh nghiÖp cã thÓ ®¶m b¶o mua ®­îc c¸c yÕu tè ®Çu vµo ®ñ vÒ sè l­îng, chÊt l­îng tèt, ®óng thêi gian vµ gi¸ c¶ hîp lý. §ång thêi doanh nghiÖp cã thÓ s¶n xuÊt s¶n phÈm chÊt l­îng cao víi gi¸ thµnh rÎ, ®­a ra tiªu thô trªn thÞ tr­êng mét c¸ch nhanh nhÊt víi chi phÝ thÊp nhÊt. HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶i ®­îc g¾n liÒn víi viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu mµ doanh nghiÖp ®· ®Ò ra. Môc tiªu kinh doanh lµ tr¹ng th¸i cña doanh nghiÖp ®­îc x¸c ®Þnh trong t­¬ng lai ng¾n h¹n vµ dµi h¹n. Tr­íc mçi kú kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp ®Òu ph¶i ®Æt ra cho m×nh c¸c môc tiªu trong thêi gian tr­íc m¾t vµ l©u dµi, tõ ®ã lËp ra c¸c chiÕn l­îc, kÕ ho¹ch ®Ó thùc hiÖn môc tiªu ®ã. Kh«ng thÓ nãi mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ khi doanh nghiÖp ®ã kh«ng thùc hiÖn ®­îc c¸c môc tiªu ®· ®Ò ra. Do vËy ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh mçi doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng cho m×nh mét hÖ thèng c¸c môc tiªu ng¾n h¹n vµ dµi h¹n, phï hîp víi t×nh h×nh vµ kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp ®Æt trong mèi quan hÖ víi xu h­íng biÕn ®éng cña thÞ tr­êng. Khi ®¸nh gi¸ vÒ hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶i g¾n chÆt nã trong mèi quan hÖ víi hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi. §ã lµ viÖc xem xÐt c¸c chØ tiªu: gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸, n©ng cao møc sèng cña ng­êi lao ®éng, ®¶m b¶o vÖ sinh m«i tr­êng...dµnh ®­îc hiÖu qu¶ cao cho doanh nghiÖp lµ ch­a ®ñ mµ cßn ph¶i thùc hiÖn ®­îc môc tiªu hiÖu qu¶ cña c¶ ngµnh, c¶ ®Þa ph­¬ng vµ toµn x· héi. 1.2. Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta hiÖn nay, hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®Òu ph¶i ®èi ®Çu víi sù c¹nh tranh gay g¾t cña c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n­íc. Cã rÊt nhiÒu doanh nghiÖp ®· trô v÷ng vµ ph¸t triÓn nh­ng còng cã rÊt nhiÒu doanh nghiÖp “ vÉn ®ang loay hoay ch­a t×m ra lèi tho¸t ” vµ nhiÒu doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç ®· ph¶i ®i ®Õn ph¸ s¶n, gi¶i thÓ. V× vËy, ®Ó ph¸t triÓn ®­îc trong c¬ chÕ thÞ tr­êng buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p phï hîp ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. a. S¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ - ®iÒu kiÖn sèng cßn cña c¸c doanh nghiÖp. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng c¸c chñ thÓ th­êng c¹nh tranh víi nhau rÊt gay g¾t ®Ó ®¶m b¶o cho sù sinh tån cña m×nh, v× thÕ c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n lu«n linh ho¹t, t×m mäi biÖn ph¸p ph¸t triÓn ®i lªn. Cã nh÷ng doanh nghiÖp ®i lªn b»ng viÖc t×m mäi c¸ch triÖt h¹ c¸c ®èi thñ, trèn lËu thuÕ, lµm ¨n phi ph¸p...Nh÷ng doanh nghiÖp nµy th­êng chØ tån t¹i trong thêi gian ng¾n, bëi v× xÐt trªn ph­¬ng diÖn ®¹o ®øc hä ®· vi ph¹m nguyªn t¾c ®¹o ®øc trong kinh doanh, ngµy nay luËt ch¬i c«ng b»ng lu«n ®­îc c¸c doanh nghiÖp ­a thÝch. Trong thÞ tr­êng ngµy nay, c¸c doanh nghiÖp th­êng ph¶i t×m ra c¸ch ®i riªng cho m×nh nh­ng hä ®Òu ph¶i tr¶ lêi ®­îc 3 c©u hái ®ã lµ s¶n xuÊt cho ai? s¶n xuÊt ra c¸i g×? vµ s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo? Tùu chung l¹i, ®iÓm mÊu chèt mµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i gi¶i quyÕt lµ tÝnh hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt kinh doanh cña hä. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt c¸c ho¹t ®éng dÞch vô kinh doanh ®Òu lµ nh÷ng vßng quay liªn håi phôc vô cho mét vßng ®êi s¶n phÈm. C¸c doanh nghiÖp mong muèn vßng ®êi s¶n phÈm ng¾n l¹i, quy m« më réng ra, giai ®o¹n t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn s¶n phÈm ®­îc kÐo dµi th× ®ßi hái mçi quyÕt ®Þnh kinh doanh ph¶i ®óng ®¾n vµ mang tÝnh hiÖu qu¶ cao. Qua ®ã cho thÊy bÊt k× mét doanh nghiÖp nµo trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, ho¹t ®éng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng kh«ng cã hiÖu qu¶ tøc lµ tù nhÊn m×nh chÕt ch×m trong “vßng xo¸y cña c¸c luång c¹nh tranh”. Sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay ®ã chÝnh lµ ®i gi¶i quyÕt bµi to¸n mang tÝnh sèng cßn, ®ã lµ lîi nhuËn. NÕu nh­ tr­íc kia, viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c¸c doanh nghiÖp chØ dùa vµo kh¶ n¨ng hoµn thµnh kÕ ho¹ch c¸c chØ tiªu Nhµ n­íc giao cho, th× ngµy nay c¸c doanh nghiÖp th­êng ph¶i tù b­¬n tr¶i ®Ó t×m kiÕm vµ ®¸p øng nhu cÇu cña thÞ tr­êng. Muèn vËy, c¸c doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm gi¶m chi phÝ, gi¸ thµnh, n©ng cao uy tÝn vµ vÞ thÕ cña doanh nghiÖp m×nh ... b. HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ c«ng cô h÷u hiÖu cña nhµ qu¶n trÞ. Môc tiªu bao trïm vµ l©u dµi cña qu¸ tr×nh kinh doanh lµ t¹o ra lîi nhuËn vµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn trªn c¬ së c¸c nguån lùc s½n cã. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nµy, qu¶n trÞ doanh nghiÖp cã nhiÒu ph­¬ng thøc kh¸c nhau, trong ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ c«ng cô h÷u hiÖu ®Ó nhµ qu¶n trÞ thùc hiÖn chøc n¨ng cu¶ m×nh. ViÖc xem xÐt vµ tÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh doanh kh«ng chØ cho biÕt s¶n xuÊt ®¹t ®­îc ë tr×nh ®é nµo mµ cßn cho phÐp c¸c nhµ qu¶n trÞ ph©n tÝch t×m ra c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng (nh÷ng yÕu tè then chèt vµ nh÷ng yÕu tè phô...) vµ ®­a ra biÖn ph¸p thÝch hîp trªn c¶ ph­¬ng diÖn t¨ng kÕt qu¶ vµ gi¶m chi phÝ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. B¶n chÊt cña ph¹m trï hiÖu qu¶ ®· chØ râ tr×nh ®é lîi dông c¸c nguån lùc s¶n xuÊt: tr×nh ®é lîi dông c¸c nguån lùc cµng cao, doanh nghiÖp cµng cã kh¶ n¨ng t¹o ra kÕt qu¶ trong cïng mét nguån lùc ®Çu vµo hoÆc tèc ®é t¨ng kÕt qu¶ lín h¬n tèc ®é t¨ng chi phÝ sö dông c¸c nguån lùc ®Çu vµo. Nh­ vËy, th«ng qua xem xÐt hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c nhµ qu¶n trÞ cã thÓ kiÓm so¸t ®­îc c«ng viÖc kinh doanh cña doanh nghiÖp m×nh b»ng viÖc so s¸nh, ®¸nh gi¸, ph©n tÝch kinh tÕ nh»m t×m ra c¸c gi¶i ph¸p tèi ­u, ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh ®óng ®¾n ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu bao trïm cuèi cïng lµ lîi nhuËn. Tãm l¹i, qua tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò trªn cho thÊy r»ng s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ lµ cÇn thiÕt, lµ môc tiªu kinh tÕ tæng hîp cÇn ®¹t ®­îc trong mçi kú kinh doanh cña bÊt kú doanh nghiÖp nµo ho¹t ®éng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. Ph©n lo¹i hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. 1.3.1.HiÖu qu¶ x· héi, hiÖu qu¶ kinh tÕ, hiÖu qu¶ kinh tÕ – x· héi, hiÖu qu¶ kinh doanh. Thø nhÊt, hiÖu qu¶ x· héi. HiÖu qu¶ x· héi lµ ph¹m trï ph¶n ¸nh tr×nh ®é lîi dông c¸c nguån lùc s¶n xuÊt x· héi nh»m ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu x· héi nhÊt ®Þnh. C¸c môc tiªu x· héi th­êng lµ gi¶i quyÕt c«ng ¨n, viÖc lµm; x©y dùng c¬ së h¹ tÇng; n©ng cao phóc lîi x· héi; n©ng cao møc sèng vµ ®êi sèng v¨n ho¸, tinh thÇn cho ng­êi lao ®éng; ®¶m b¶o vµ n©ng cao søc khoÎ cho ng­êi lao ®éng; c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng, ®¶m b¶o vÖ sinh m«i tr­êng;…HiÖu qu¶ x· héi th­êng g¾n liÒn víi c¸c m« h×nh kinh tÕ hçn hîp vµ tr­íc hÕt th­êng ®­îc ®¸nh gi¸ vµ gi¶i quyÕt ë gãc ®é vÜ m«. Thø hai, hiÖu qu¶ kinh tÕ. HiÖu qu¶ kinh tÕ ph¶n ¸nh tr×nh ®é lîi dông c¸c nguån lùc ®Ó ®¹t c¸c môc tiªu kinh tÕ cña mét thêi k× nµo ®ã. HiÖu qu¶ kinh tÕ th­êng ®­îc nghiªn cøu ë gi¸c ®é qu¶n lÝ vÜ m«. CÇn chó ý r»ng kh«ng ph¶i bao giê hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ hiÖu qu¶ kinh doanh còng vËn ®éng cïng chiÒu. Cã thÓ tõng doanh nghiÖp ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ kinh doanh cao song ch­a ch¾c nÒn kinh tÕ ®· ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao bëi lÏ kÕt qu¶ cña mét nÒn kinh tÕ ®¹t ®­îc trong mçi thêi k× kh«ng ph¶i lóc nµo còng lµ tæng ®¬n thuÇn cña c¸c kÕt qu¶ cña tõng doanh nghiÖp. Thø ba, hiÖu qu¶ kinh tÕ – x· héi ph¶n ¸nh tr×nh ®é lîi dông c¸c nguån lùc s¶n xuÊt ®Ó ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu kinh tÕ – x· héi nhÊt ®Þnh. HiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi g¾n víi nÒn kinh tÕ hçn hîp vµ ®­îc xem xÐt ë gãc ®é vÜ m«. Thø t­, hiÖu qu¶ kinh doanh. HiÖu qu¶ kinh doanh lµ ph¹m trï ph¶n ¸nh tr×nh ®é lîi dông c¸c nguån lùc, ph¶n ¸nh mÆt chÊt l­îng cña qu¸ tr×nh kinh doanh, phøc t¹p vµ khã tÝnh to¸n bëi c¶ ph¹m trï kÕt qu¶ vµ hao phÝ nguån lùc g¾n v¾i mét thêi kú cô thÓ nµo ®ã ®Òu khã x¸c ®Þnh mét c¸ch chÝnh x¸c. CÇn chó ý r»ng hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi vµ hiÖu qu¶ kinh doanh lµ hai ph¹m trï kh¸c nhau, gi¶i quyÕt ë h¹i gãc ®é kh¸c nhau song cã mèi quan hÖ biÖn chøng víi nhau. HiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi ®¹t møc tèi ®a lµ møc hiÖu qu¶ tho¶ m·n tiªu chuÈn hiÖu qu¶ Pareto. Trong thùc tÕ, do c¸c doanh nghiÖp cè t×nh gi¶m chi phÝ kinh doanh biªn c¸ nh©n lµm cho chi phÝ kinh doanh nµy thÊp h¬n chi phÝ kinh doanh biªn x· héi nªn cã sù t¸ch biÖt gi÷a hiÖu qu¶ kinh doanh vµ hiÖu qu¶ x· héi. Tuy nhiªn, víi t­ c¸ch lµ mét tÕ bµo cña nÒn kinh tÕ x· héi c¸c doanh nghiÖp cã nghÜa vô gãp phÇn vµo qu¸ tr×nh thùc hiÖn môc tiªu x· héi. MÆt kh¸c, x· héi cµng ph¸t triÓn th× nh©n thøc c¶u con ng­êi ®èi víi x· héi còng dÇn thay ®æi, nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng kh«ng ph¶i chØ ë c«ng dông cña s¶n phÈm mµ cßn ë c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c nh­ chèng « nhiÖm m«i tr­êng,… v× vËy, cµng ngµy c¸c doanh nghiÖp cµng tù gi¸c nhËn thøc vai trß, nghÜa vô, tr¸ch nhiÖm cña m×nh ®èi víi viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu x· héi bëi chÝnh sù nhËn thøc vµ ®ãng gãp cña doanh nghiÖp vµo thùc hiÖn c¸c môc tiªu x· héi l¹i lµm t¨ng uy tÝn, danh tiÕng cña doanh nghiÖp vµ t¸c ®éng tÝch cùc , l©u dµi ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp nµy. v× lÏ ®ã, cµng ngµy c¸c doanh nghiÖp kh«ng chØ quan t©m ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh mµ cßn cµng quan t©m h¬n ®Õn hiÖu qu¶ x· héi. 1.3.2 HiÖu qu¶ kinh doanh tæng hîp vµ hiÖu qu¶ kinh doanh bé phËn Thø nhÊt, hiÖu qu¶ kinh doanh tæng hîp. HiÖu qu¶ kinh doanh tæng hîp ph¶n ¸nh kh¸i qu¸t vµ cho phÐp kÕt luËn vÒ hiÖu qu¶ kinh doanh cña toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp trong mét thêi kú x¸c ®Þnh Thø hai, hiÖu qu¶ kinh doanh bé phËn. HiÖu qu¶ kinh doanh bé phËnlµ hiÖu qu¶ kinh doanh chØ xÐt ë tõng lÜnh vùc ho¹t ®éng cô thÓ cña doanh nghiÖp. HiÖu qu¶ kinh doanh bé phËn ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ ë tõng lÜnh vùc ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp chø kh«ng ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp. Gi÷a hiÖu qu¶ kinh doanh tæng hîp vµ hiÖu qu¶ kinh doanh bé phËn cã mèi quan hÖ biÖn chøng víi nhau. HiÖu q¶u kinh doanh tæng hîp cÊp doanh nghiÖp ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng cô thÓ cña doanh nghiÖp vµ c¸c ®¬n vÞ bé phËn trong doanh nghiÖp. Tuy nhiÖn, trong nhiÒu tr­êng hîp cã thÓ xuÊt hiÖn m©u thuËn gi÷a hiÖu qu¶ kinh doanh tæng hîp vµ hiÖu qu¶ kinh doanh bé phËn, khi ®ã chØ cã chØ tiªu hiÖu qu¶ kinh doanh bé phËn chØ cã thÓ ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ ë tõng lÜnh vùc ho¹t ®éng, tõng bé phËn cña doanh nghiÖp. 1.3.3 HiÖu qu¶ kinh doanh ng¾n h¹n vµ hiÖu qu¶ kinh doanh dµi h¹n HiÖu qu¶ kinh doanh ng¾n h¹n, lµ hiÖu qu¶ kinh doanh ®­îc xem xÐt, ®¸nh gi¸ ë tõng kho¶ng thêi gian ng¾n. HiÖu qu¶ kinh doanh ng¾n h¹n chØ ®Ò cËp ®Õn tõng kho¶ng thêi gian ng¾n nh­ tuÇn, th¸ng… HiÖu qu¶ kinh doanh dµi h¹n, lµ hiÖu qu¶ kinh doanh ®­îc xem xÐt, ®¸nh gi¸ trong kho¶ng thêi gian dµi, g¾n víi chiÕn l­îc, c¸c kÕ ho¹ch dµi h¹n hoÆc thËm chÝ, nãi ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh d×a h¹n ng­êi ta hay nh¾c ®Õn hiÖu qu¶ l©u dµi, g¾n víi qu¶ng ®åi tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. CÇn chó ý r»ng, gi÷a hiÖu qu¶ kinh doanh dµi h¹n vµ ng¾n h¹n võa cã mèi quan hÖ biÖn chøng víi nhau vµ trong nhiÒu tr­êng hîp cã thÓ m©u thuËn nhau. VÒ nguyªn t¾c, chØ cã thÓ xem xÐt vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh ng¾n h¹n trªn c¬ së vÉn ®¶m b¶o ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ kinh doanh dµi h¹n trong t­¬ng lai. 2 . C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh 2.1. C¸c nh©n tè bªn trong 2.1.1.Lùc l­îng lao ®éng Ng­êi ta th­êng nh¾c ®Õn luËn ®iÓm ngµy nay kho¸ häc kü thuËt ®· trë thµnh lùc l­îng trùc tiÕp. ¸p dông khoa häc kü thuËt tiÕn tiÕn lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp . Tuy nhiªn , cÇn thÊy r»ng : Thø nhÊt, m¸y mãc dï tèi t©n ®Õn ®©u còng do ng­êi chÕ t¹o ra . NÕu kh«ng cã lao ®éng s¸ng t¹o cña con ng­êi sÏ kh«ng thÓ cã c¸c thiÕt bÞ ®ã. Thø hai, m¸y mãc thiÕt bÞ dï cã hiªn ®¹i ®Õn ®©u còng ph¶i phï hîp víi tr×nh ®é tæ chøc, tr×nh ®é kü thuËt, tr×nh ®é m¸y mãc cña ng­êi lao ®éng. Thùc tÕ cho thÊy nhiÒu doanh nghiÖp nhËp trµn lan thiÕt bÞ hiÖn ®¹i cña n­íc ngoµi nh­ng do tr×nh ®é sù dông yÕu kÐm nªn võa kh«ng ®em l¹i n¨ng xuÊt cao l¹i võa tèn kÐm tiÒn cña cho h¹t ®éng söa ch÷a, kÕt côc lµ hiÖu qu¶ kinh doanh rÊt thÊp. Trong s¶n xuÊt kinh doanh, lùc l­îng lao ®éng cña doanh nghiÖp cã thÓ s¸ng t¹o ra c«ng nghÖ, kü thuËt míi vµ ®­a chóng vµo sù dông t¹o ra tiÒm n¨ng lín cho viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh . Còng chÝnh lùc l­îng lao ®éng s¸ng t¹o ra s¶n phÈm míi víi kiÓu gi¸ng phï hîp víi cÇu cña ng­êi tiªu dïng lµm cho s¶m phÈm (dich vô) cña doanh nghiÖp cã thÓ b¸n ®­îc t¹o c¬ së ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. Lùc l­îng lao ®éng cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng, ®Õn tr×nh ®é sù dông c¸c nguån lùc kh¸c (m¸y mãc thiÕt bÞ vµ nguyªn vËt liÖu…) nªn t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Ngµy nay, sù ph¸t triÓn khoa häc kü thô©t ®· thóc ®Èy nÒn kinh tÕ trÝ thøc. §Æc tr­ng c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ trÝ thøc lµ hµm l­îng khoa häc kÕt tinh trong s¶n phÈm (dÞch vô) rÊt cao. §ßi hái lùc l­îng lao ®éng ph¶i lµ lùc l­îng rÊt tinh nhuÔ cã tr×nh ®é khoa häc kü thuËt cao. §iÒu nµy cµng kh¼ng ®Þnh vai trß ngµy cµng quan träng cña l­îng lao ®éng ®èi víi viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. 2.1.2.Tr×nh ®é ph¸t triÓn c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ øng dông tiÕn bé kü thuËt C«ng cô lao ®éng lµ ph­¬ng tiÖn mµ con ng­êi sù dông ®Ó t¸c ®éng vµo ®èi t­îng lao ®éng. Qóa tr×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt lu«n g¾n liÒn víi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c«ng cô lao ®éng. Sù ph¸t triÓn cña c«ng cô lao ®éng g¾n bã chÆt chÏ víi qu¸ tr×nh t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng s¶n l­îng, chÊt l­¬ng s¶n phÈm vµ h¹ gi¸ thµnh . Nh­ thÕ, c¬ së vËt chÊt kü thô©t lµ nh©n tè hÕt søc quan träng t¹o ra tiÒm n¨ng t¨ng n¨ng suÊt, chÊt l­¬ng, t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh. ChÊt l­¬ng ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp chÞu t¸c ®éng m¹nh mÏ cña tr×nh ®é kü thô©t, c¬ cÊu, tÝnh ®ång bé cña m¸y mãc thiÕt bÞ, chÊt l­¬ng, c«ng t¸c b¶o d­ìng söa ch÷a m¸y mãc thiÕt bÞ… NhiÒu doanh nghiÖp n­íc ta hiÖn nay cã c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ kü thô©t cßn hÕt søc yÕu kÐm; M¸y mãc thiÕt bÞ võa l¹c hËu võa kh«ng ®ång bé. §ång thêi, trong nh÷ng n¨m qua viÖc qu¶n trÞ, sö dông c¬ së vËt chÊt kü thô©t còng kh«ng ®­îc chó träng nªn nhiÒu doanh nghiÖp kh«ng sö dông vµ ph¸t huy hÕt n¨ng lùc s¶n xuÊt hiÖn cã cña m×nh. Thùc tÕ trong nh÷ng n¨m chuyÔn ®æi kinh tÕ võa qua cho thÊy doanh nghiÖp nµo ®­îc chuyÔn giao c«ng nghÖ s¶n xuÊt vµ hÖ thèng thiÕt bÞ hiÒn ®¹i, lµm chñ ®­îc yÕu tè kü thô©t th× ph¸t triÓn ®­îc s¶n xuÊt kinh doanh, ®¹t ®­îc kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cao, t¹o ®­îc lîi thÕ c¹nh tranh so víi c¸c doanh nghiÖp cïng nghµnh vµ cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn. Ng­îc l¹i nh÷ng doanh nghiÖp vÉn sö dông c«ng nghÖ , thiÕt bÞ cò hoÆc ®­îc chuyÔn giao c«ng nghÖ l¹c hËu kh«ng thÓ t¹o ra s¶n phÈm ®¸p øng ®ßi cña thÞ tr­êng vÒ c¶ chÊt l­îng vµ gi¸ c¶ nªn s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp ®ã th­êng ch÷ng l¹i, ®i xuèng vµ trong nhiÒu tr­êng hîp doanh nghiÖp cã thÓ bÞ ®ãng cöa do kinh doanh kh«ng hiÖu qu¶. Ngµy nay, c«ng nghÖ kü thô©t ph¸t triÓn nhanh chãng, chu kú c«ng nghÖ ngµy cµng ng¾n h¬n vµ ngµy cµng hiÖn ®¹i h¬n, ®ãng vai trß ngµy cµng to lín, mang tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ . §iÒu nµy ®ßi hái mçi doanh nghiÖp ph¶i t×m ®­îc gi¶i ph¸p ®Çu t­ ®óng ®¾n, chuyÔn giao c«ng nghÖ phï hîp víi tr×nh ®é c«ng nghÖ tiÕn tiÕn cña thÕ giíi, båi d­ìng vµ ®µo t¹o l­c l­îng lao ®éng lµm chñ ®­îc c«ng nghÖ kü thô©t hiÖn ®¹i ®Ó tiÕn tíi chæ øng dông kü thô©t ngµy cµng tiªn tiÕn, s¸ng t¹o kü thô©t c«ng nghÖ míi… lµm c¬ së choviÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp . 2.1.3.Nh©n tè qu¶n trÞ doanh nghiÖp Cµng ngµy nh©n tè qu¶n trÞ cµng ®ãng vai trß quan träng ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp . Qu¶n trÞ doanh nghiÖp chó träng ®Õn viÖc x¸c ®Þnh cho doanh nghiÖp mét h­íng ®i ®óng ®¾n trong m«i tr­êng kinh doanh ngµy cµng biÕn ®éng. ChÊt l­îng cña chiÕn l­îc kinh doanh lµ nh©n tè ®Çu tiªn vµ quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh sö thµnh c«ng, hiÖu qu¶ kinh doanh cao hay thÊt b¹i, kinh doanh phi hiÖu qu¶ cña mét doanh nghiÖp. §Þnh h­íng ®óng vµ lu«n ®Þnh h­íng ®óng lµ c¬ së ®Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ l©u dµi cña doanh nghiÖp . Muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp ph¶i chiÕn th¾ng trong c¹nh tranh, c¸c lîi thÕ vÒ chÊt l­îng vµ sö kh¸c biÖt ho¸ s¶n phÈm, gi¸ c¶ vµ tèc ®é cung øng ®Ó ®¶m b¶o cho mét doanh nghiÖp dµnh chiÕn th¾ng trong c¹nh tranh phô thuéc chñ yÕu vµo nh·n quan vµ kh¶ n¨ng qu¶n tri cña c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp. §Õn nay, ng­êi ta còng kh¼ng ®Þnh ngay c¶ ®èi víi viÖc ®¶m b¶o vµ ngµy cµng n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm cña mét doanh nghiÖp còng chÞu ¶nh h­ëng nhiÒu cña nh©n tè qu¶n trÞ chø kh«ng ph¶i cña nh©n tè kü thuËt; qu¶n trÞ ®Þnh h­íng chÊt l­îng theo tiªu chuÈn ISO 9000. ChÝnh lµ dùa trªn nÒn t¶ng t­ t­ëng nµy . Trong qu¸ tr×nh kinh doanh, qu¶n trÞ doanh nghiÖp khai th¸c vµ thùc hiÖn ph©n bæ c¸c nguån lùc s¶n xuÊt. ChÊt l­îng cña ho¹t ®éng nµy còng lµ nh©n tè quan träng ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña mçi thêi kú. §éi ngô c¸c nhµ qu¶n tri mµ ®Æc biÖt lµ c¸c nhµ qu¶n trÞ cao cÊp l·nh ®¹o doanh nghiÖp b»ng phÈm chÊt vµ tµi n¨ng cña m×nh cã vai trß quan träng bËc nhÊt, ¶nh h­ëng cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®Õn sö thµnh ®¹t cña doanh nghiÖp . ¥ mçi doanh nghiÖp, kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña qu¶n trÞ doanh nghiÖp ®Òu phô thuéc rÊt lín vµo tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸c nhµ qu¶n trÞ còng nh­ c¬ cÊu tæ chøc bæ m¸y qu¶n trÞ doanh nghiÖp, viÖc x¸c ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n tõng bé phËn, c¸ nh©n vµ thiÕt lËp c¸c mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn trong c¬ cÊu tæ chøc ®ã. 2.1.4. HÖ th«ng trao ®æi vµ xö lý th«ng tin Ngay nay sö ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña c¸ch m¹ng khoa häc kü thô©t ®ang lµm thay ®æi hÆn nhiÒu lÜnh vùc s¶n xuÊt, trong ®ã c«ng nghÖ tin häc ®ãng vai trß ®Æc biÖt quan träng. Th«ng tin ®­îc coi lµ hµng ho¸, lµ ®èi t­îng kinh doanh vµ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay lµ nÒn kinh tÕ th«ng tin ho¸. §Ó ®¹t ®­îc thµnh c«ng khi kinh doanh trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh quèc tÕ ngµy cµng quyÕt liÖt, c¸c doanh nghiÖp rÊt cÇn nhiÒu th«ng tin chÝnh x¸c vÒ cung cÇu thÞ tr­êng hµng ho¸, vÒ c«ng nghÖ kü thuËt vÒ ng­êi mua, vÒ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh …Ngoµi ra , doanh nghiÖp cßn rÊt cÇn ®Õn c¸c th«ng tin vÒ kinh nghiÖm thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c ë trong n­íc vµ quèc tÕ, cÇn biÕt c¸c th«ng tin vÒ c¸c thay ®æi trong c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ N­íc vµ c¸c n­íc kh¸c cã liªn quan.. Trong kinh doanh nÕu biÕt m×nh, biÕt ng­êi vµ nhÊt lµ hiÓu râ ®­îc c¸c ®èi thñ c¹nh tranh th× míi cã ®èi s¸ch giµnh th¾ng lîi trong c¹nh tranh, cã chÝnh s¸ch ph¸t triÓn mèi quan hÖ hîp t¸c, hç trî lÉn nhau. Kinh nghiÖm thµnh c«ng cña nhiÒu doanh nghiÖp cho thÊy n¾m ®­îc c¸c th«ng tin cÇn thiÕt, xö lý vµ sö dông c¸c th«ng tin ®ã kÞp thêi lµ mét ®iÒu rÊt quan träng ®Ó ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh cã hiÖu qu¶ cao, ®em l¹i th¾ng lîi trong c¹nh tranh. Nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c ®­îc cung cÊp kÞp thêi sÏ lµ c¬ së v÷ng ch¾c ®Ó c¸c doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng kinh doanh, x©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh dµi h¹n còng nh­ ho¹ch ®Þnh ch­¬ng tr×nh s¶n xuÊt ng¾n h¹n. NÕu doanh nghiÖp kh«ng d­îc cung cÊp th«ng tin mét c¸ch th­êng xuyªn vµ liªn tôc, kh«ng cã trong tay c¸c th«ng tin cÇn thiÕt vµ xö lý mét c¸ch kÞp thêi doanh nghiÖp kh«ng cã c¬ së ®Î ban hµnh c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh dµi h¹n vµ ng¾n h¹n vµ do ®ã dÔ dÉn ®Õn thÊt b¹i. Sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt, ®Æc biÖt lµ cña c«ng nghÖ th«ng tin ®· thóc ®Èy vµ ®ßi hái mçi n­íc ph¶i b¾t tay x©y dùng nÒn kinh tÕ trÝ thøc. Mét trong nh÷ng ®ßi hái cña viÖc x©y dùng nÒn kinh tÕ trÝ thøc lµ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh ph¶i dùa trªn c¬ së sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ tin häc. Nhu cÇu vÒ th«ng tin cña c¸c doanh nghiÖp ®ßi hái ph¶i ph¸t triÓn m¹nh mÏ hÖ th«ng tin d­íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau trong ®ã ®Æc biÖt lµ hÖ thèng th«ng tin nèi m¹ng trong n­íc vµ quèc tÕ. Tæ chøc khoa häc hÖ thèng th«ng tin néi bæ võa ®¸p øng nhu cÇu th«ng tin kinh doanh l¹i võa ®¶m b¶o gi¶m thiÓu chi phÝ kinh doanh cho qu¸ tr×nh thu thËp, xö lý, l­u tr÷ vµ sö dông th«ng tin. Do nhu cÇu th«ng tin ngµy cµng lín nªn nhiÖm vô nµy còng lµ nhiÖm vô rÊt quan träng cña c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp hiÖn nay. Phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn hÓ htèng th«ng tin néi bé ph¶i lµ hÖ thèng th«ng tin nèi m¹ng côc bé vµ cao h¬n n÷a lµ nèi trong n­íc vµ quèc tÕ. 2.2.Nh©n tè thuéc m«i tr­êng bªn ngoµi 2.2.1 M«i tr­êng ph¸p lý M«i tr­êng ph¸p lý bao gåm luËt, c¸c v¨n b¶n d­íi luËt,…Mäi quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ kinh doanh ®Òu t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. V× m«i tr­êng ph¸p lý t¹o ra “s©n ch¬i” ®Ó c¸c doanh nghiÖp cïng tham gia ho¹t ®éng kinh doanh, võa c¹nh tranh l¹i võa hîp t¸c víi nhau nªn viÖc t¹o ra m«i tr­êng ph¸p lý lµnh m¹nh lµ rÊt quan träng. Mét m«i tr­êng ph¸p lý lµnh m¹nh võa t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh l¹i võa ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ vi m« kh«ng chØ chó ý ®Õn kÕt qu¶ vµ hiÓu qu¶ riªng mµ cßn ph¶i chó ý ®Õn lîi Ých cña c¸c thµnh viªn kh¸c trong x· héi. M«i tr­êng ph¸p lý b¶o ®¶m tÝnh b×nh ®¼ng cña mäi lo¹i h×nh doanh nghiÖp sÏ ®iÒu chØnh c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh, c¹nh tranh nhau mét c¸ch lµnh m¹nh; mçi doanh nghiÖp buéc ph¶i chó ý ph¸t triÓn c¸c nh©n tè néi lùc, øng dông c¸c thµnh tùu khoa häc kü thuËt vµ khoa häc qu¶n trÞ tiªn tiÕn tËn dông ®­îc c¸c c¬ héi bªn ngoµi nh»m ph¸t triÓn kinh doanh cña m×nh, tr¸nh nh÷ng ®æ vì kh«ng cÇn thiÕt, cã h¹i cho x· héi. TiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh mäi doanh nghiÖp cã nghÜa vô chÊp hµnh nghiªm chØnh mäi quy ®Þnh cña ph¸p luËt, kinh doanh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ doanh nghiÖp ph¶i n¾m ch¾c luËt ph¸p cña n­íc së t¹i vµ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh trªn cë t«n träng luËt ph¸p cña n­íc ®ã. TÝnh nghiªm minh cña luËt ph¸p thÓ hiÖn trong m«i tr­êng kinh doanh thùc tÕ ë møc ®é nµo còng t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp. SÏ chØ cã kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ tÝch cùc nÕu m«i tr­êng kinh doanh mµ mçi thµnh viªn ®Òu tu©n theo ph¸p luËt. NÕu ng­îc l¹i, nhiÒu doanh nghiÖp sÏ lao vµo lµm ¨n bÊt chÝnh, trèn lËu thuÕ, s¶n xuÊt hµng gi¶, hµng nh¸i còng nh­ gian lËn th­¬ng m¹i, vi ph¹m ph¸p lÖnh m«i tr­êng,…lµm cho m«i tr­êng kinh doanh kh«ng cßn lµnh m¹nh. Trong m«i tr­êng nµy, nhiÒu khi kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ kinh doanh kh«ng cã c¸ch yÕu tè néi lùc tõng quyÕt ®Þnh dÉn ®Õn nh÷ng thiÖt h¹i rÊt lín vÒ kinh tÕ vµ lµm xãi mßn ®¹o ®øc x· héi. 2.2.2. M«i tr­êng kinh tÕ. M«i tr­êng kinh tÕ lµ nh©n tè bªn ngoµi t¸c ®éng rÊt lín ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp. Tr­íc hÕt, ph¶i kÓ ®Õn c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t­, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ, chÝnh s¸ch c¬ cÊu,….c¸c chÝnh s¸ch vÜ m« nµy t¹o sù ­u tiªn hay k×m h·m sù ph¸t triÓn cña tõng nghµnh, tõng vïng kinh tÕ cô thÓ do ®ã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c nghµnh, c¸c vïng kinh tÕ nhÊt ®Þnh. ViÖc t¹o ra m«i tr­ßng kinh doanh lµnh m¹nh, c¸c c¬ quan qu¶ lý nhµ n­íc vÒ kinh tÕ lµm tèt c«ng t¸c dù b¸o ®Ó ®iÒu tiÕt ®óng ®¾n c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­, kh«ng ®Ó nghµnh hay vïng kinh tÕ nµo ph¸t triÓn theo xu h­íng cung v­ît cÇu; viÖc thùc hiÖn tèt sù h¹n chÕ ®éc quyÒn, kiÓm so¸t ®éc quyÒn, t¹o ra méi tr­êng c¹nh tranh b×nh ®¼ng; viÖc qu¶n lý tèt c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, kh«ng t¹o ra sù kh¸c biÖt ®èi xö gi÷a doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c; viÖc sö lý tèt c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, quan hÖ tû gi¸ hèi ®o¸i; viÖc ®­a ra c¸c chÝnh s¸ch thuÕ phï hîp víi tr×nh ®é kinh tÕ vµ ®¶m b¶o tÝnh c«ng b»ng;…®Òu lµ nh÷ng vÊn ®Ò hÕt søc quan träng, t¸c ®«ng rÊt m¹nh mÏ ®Õn kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp cã liªn quan. 2.2.3. C¸c yÕu tè thuéc c¬ së h¹ tÇng C¸c yÕu tè thuéc c¬ së h¹ tÇng nh­ hÖ thèng ®­êng giao th«ng, hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c, ®iÖn, n­íc, … còng nh­ sù ph¸t triÓn cña gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, …®Òu lµ nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp kinh doanh ë khu vùc cã giao th«ng thuËn lîi, ®iÖn n­íc ®Çy ®ñ, d©n c­ ®«ng ®óc vµ cã tr×nh ®é d©n trÝ cao sÏ cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt, t¨ng tèc ®é tiªu thô s¶n phÈm, t¨ng doanh thu, gi¶m chi phÝ kinh doanh,…vµ do ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña m×nh. Ng­îc l¹i, ë nhiÒu vïng n«ng th«n, miÒn nói, biªn giíi, h¶i ®¹o cã c¬ së h¹ tÇng yÕu kÐm, kh«ng thuËn lîi cho mäi ho¹t ®éng nh­ vËn chuyÓn, mua b¸n hµng ho¸, …c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng víi hiÖu qu¶ kinh doanh kh«ng cao. ThËm chÝ so víi nhiÒu vïng s¶n phÈm lµm ra mÆc dï rÊt cã gi¸ trÞ nh­ng kh«ng cã hÖ thèng giao th«ng thuËn lîi vÉn kh«ng thÓ tiªu thô ®­îc dÉn ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh thÊp. Tr×nh ®é d©n trÝ t¸c ®éng rÊt lín ®Õn chÊt l­îng cña lùc l­îng lao ®éng x· héi nªn t¸c ®«ng trùc tiÕp ®Õn nguån nh©n lùc c¶u mçi doanh nghiÖp. ChÊt l­îng cña ®éi ngò lao ®éng l¹i lµ nh©n tè bªn trong ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. 3. C¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ kinh doanh. 3.1.C¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ kinh doanh tæng hîp ViÖc ph©n tÝch c¸c chØ tiªu doanh lîi sÏ ®¸nh gi¸ hai lo¹i vèn kinh doanh vµ vèn tù cã cña Doanh nghiÖp ph¶n ¸nh møc sinh lêi cña sè vèn kinh doanh, kh¼ng ®Þnh møc ®é ®Æt hiÖu qu¶ kinh doanh cña toµn bé sè vèn, còng nh­ sè vèn tù cã mµ Doanh nghiÖp ®· sö dông. Trong c¸c chØ tiªu doanh lîi, chØ tiªu doanh thu v« cïng quan träng, nã x¸c ®Þnh sè l­îng s¶n phÈm b¸n ®­îc tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ kinh doanh. Khi doanh thu t¨ng chøng tá møc tiªu thô cµng lín, phÇn nµo kh¼ng ®Þnh chiÕn l­îc b¸n hµng thu ®­îc nh÷ng thµnh c«ng nhÊt ®Þnh. + Doanh lîi cña toµn bé sè vèn kinh doanh : Víi DVKD: doanh lîi cña toµn bé vèn kinh doanh. PR: L·i rßng. PVV: L·i tr¶ vèn vay. VKD: Lµ tæng vèn kinh doanh. Doanh lîi cña toµn bé vèn kinh doanh cho biÕt r»ng: víi mét ®ång cña toµn bé sè vèn kinh doanh bá vµo ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh th× thu ®­îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. ë ®©y tæng vèn kinh doanh lµ bao gåm c¶ vèn tù cã cña doanh nghiÖp vµ vèn ®I vay cña c¸c nguån kh¸c. ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh thùc tÕ h¬n. chØ tiªu nµy cµng lín chøng tá r»ng doanh nghiÖp lµm ¨n ngµy cµng cã l·i. + Doanh lîi cña sè vèn tù cã : DVTC: Doanh lîi vèn tù cã cña mét thêi kú nhÊt ®Þnh. VTC: Tæng vèn tù cã. Doanh lîi trªn vèn tù cã cho biÕt cø mét ®ång vèn tù cã cña doanh nghiÑp bá ra ®Ó kinh doanh th× thu ®­îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. ChØ tiªu doanh lîi vèn tù cã xem xÐt khi lùa chän kinh tÕ nÕu DVTC = 100% th× viÖc tèi ®a ho¸ doanh lîi vèn tù cã lµ ho¹t ®éng kinh tÕ kh«ng cã hiÖu qu¶. Doanh lîi doanh thu b¸n hµng DTR: Doanh lîi doanh thu b¸n hµng PR: Lîi nhuËn thu ®­îc tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh TR : Tæng doanh thu b¸n hµng ChØ tiªu nµy cho biÕt trong mét ®ång doanh thu cã bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. + Ngoµi ra bao trïm ho¹t ®éng kinh doanh, mÊu chèt cña c¸c chØ tiªu doanh lîi chÝnh lµ chØ tiªu lîi nhuËn §©y lµ c¸c chØ tiªu mµ c¸c nhµ kinh tÕ còng nh­ c¸c nhµ tµi trî nhµ tµi trî quan t©m nhiÒu nhÊt khi xem xÐt hiÖu qu¶ kinh doanh. Lîi nhuËn cña toµn bé Tæng C«ng ty Muèi lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña bé phËn s¶n xuÊt thÆng d­ do kÕt qu¶ cña ng­êi s¶n xuÊt mang l¹i. Lîi nhuËn lµ chØ tiªu chÊt l­îng tæng hîp biÓu hiÖn kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Nã ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ c¸c mÆt sè l­îng vµ chÊt l­îng cña toµn Tæng C«ng ty Muèi, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ viÖc sö dông c¸c yÕu tè c¬ b¶n cña qóa tr×nh s¶n xuÊt nh­ lao ®éng, v©t t­, tµi s¶n cè ®Þnh. .. Bªn c¹nh ®ã lîi nhuËn cßn lµ nguån vèn quan träng ®Ó t¸i s¶n xuÊt më réng toµn bé Tæng C«ng ty. Bëi v× lîi nhuËn lµ nguån h×nh thµnh nªn thu nhËp cña ng©n s¸ch nhµ n­íc, th«ng qua viÖc thu thuÕ lîi tøc gióp cho Nhµ n­íc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ x· héi. Mét phÇn lîi nhuËn cßn ®­îc ph©n phèi vµo c¸c quü t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao s¶n xuÊt, n©ng cao ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn. ChØ tiªu nµy ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: PR= D - ( C+ T). PR: lîi nhuËn ®¹t ®­îc sau mçi kú kinh doanh D: doanh thu ®¹t ®îc sau mçi kú kinh doanh C: chi phÝ hay gi¸ thµnh s¶n phÈm. T: thuÕ doanh thu. V× s¶n phÈm muèi lµ s¶n phÈm ®Æc biÖt nªn thuÕ VAT= 0% hay T=0. Trong c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh lîi nhuËn cßn cã c¸c chØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn + Tû suÊt lîi nhuËn chi phÝ : T= P/C T: tû suÊt lîi nhuËn chi phÝ P: lîi nhuËn C: chi phÝ + Tû suÊt lîi nhuËn vèn : T= P/V P : lîi nhuËn V: vèn kinh doanh * C¸c chØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ QG: S¶n l­îng tÝnh b»ng gi¸ trÞ. CTC: Chi phÝ tµi chÝnh. CTT: Chi phÝ kinh doanh thùc tÕ. CPD: Chi phÝ kinh doanh ph¶i ®¹t. C¸c chØ tiªu nµy ®¸nh gi¸ tÝnh hiªu qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh xem xÐt chi phÝ kinh doanh lµ chi phÝ chi ra trong ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt 3.2.C¸c chØ tiªu bé phËn + Sè vßng quay cña vèn (SVV). SVV = TR/VKD. SVV: Lµ sè vßng quay cña vèn. Sè vßng quay cµng lín th× hiÖu xuÊt sö dông vèn cµng lín. + HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh. TSCDG= nguyªn gi¸ TSCD - hao mßn TSCD HTSCD: HiÖu suÊt sö dông vèn cè ®Þnh. TSCDG: Tæng gi¸ trÞ TSCD b×nh qu©n trong kú. C«ng thøc nµy sÏ cho biÕt viÖc ®Çu t­ vµo TSCD cã hiÖu qu¶ hay kh«ng. + HiÖu suÊt sö dông vèn l­u ®éng . HVLD: hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng. VLD: vèn l­u ®éng b×nh qu©n trong n¨m. ChØ tiªu nµy cho biÕt mét ®ång vèn l­u ®éng sÏ t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn trong kú. 3.3. C¸c chØ tiªu x· héi Tr­íc hÕt chóng ta cÇn ph¶i hiÓu hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi bëi v× ngµy nay khi môc tiªu sè mét cña c¸c doanh nghiÖp lµ lîi nhuËn, nh­ng bªn c¹nh lîi nhuËn cßn rÊt nhiÒu c¸c vÊn ®Ò ph¶i gi¶i quyÕt nh­ m«i sinh, thÊt nghiÖp, ®ãi kÐm ... §ã lµ c¸c vÊn ®Ò x· héi mµ c¸c doanh nghiÖp ph¶I quan t©m ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. ChØ tiªu x· héi cho chóng ta thÊy møc ®é hoµn thµnh nhiÖm vô x· héi cña Tæng C«ng ty Muèi ViÖt Nam. HiÖu qu¶ x· héi ph¶n ¸nh tr×nh ®é lîi dông c¸c nguån lùc nh»m ®¹t c¸c môc tiªu x· héi nhÊt ®Þnh. C¸c môc tiªu x· héi th­êng thÊy lµ gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµ trong toµn ngµnh, gi¶m sè ng­êi thÊt nghiÖp, n©ng cao tr×nh ®é ®êi sèng v¨n ho¸ cho nh©n d©n, ®¶m b¶o møc sèng tèi thiÓu cho ngêi lao ®éng, ®¶m b¶o søc khoÎ, b¶o ®¶m vÖ sinh m«i trêng. §èi víi c¸c Doanh nghiÖp muèi Nhµ n­íc c¸c hiÖu qña x· héi ®­îc xem xÐt trªn c¸c khÝa c¹nh : - Møc ®é tiªu dïng s¶n l­îng muèi: trong ®ã muèi tinh qua chÕ biÕn lµ bao nhiªu. §Æc biÖt vïng ®ång b»ng ®· tiªu dïng bao nhiªu s¶n l­îng muèi ièt, ®Ó gi¶m vµ phßng chèng bÖnh b­íu cæ. §èi víi c¸c vïng miÒn nói, vïng s©u, vïng xa th× chØ tiªu tiªu dïng muèi rÊt quan träng. Bëi v× c¸c c¨n bÖnh gi¶m trÝ tôª do thiÕu ièt trÇm träng ®ang trong t×nh tr¹ng b¸o ®éng - Møc ®é tiªu thô s¶n l­îng muèi cho diªm d©n, chØ tiªu nµy ®­îc ®o l­êng b»ng tØ träng muèi mµ Tæng C«ng ty Muèi mua cña diªm d©n trong tæng sè s¶n l­îng muèi mµ hä thu ho¹ch. Mét trong nh÷ng nhiÖm vô mµ Nhµ n­íc giao cho c¸c doanh nghiÖp muèi Nhµ n­íc cÇn ph¶i tiªu thô hµng ho¸ d­ thõa cña diªm d©n víi gi¸ ®¶m b¶o cho ngêi lµm muèi mét møc l·i nhÊt ®Þnh (tuú vïng ,tuú vô). - Møc ®é ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng: ®ã chÝnh lµ thÞ tr­êng cña doanh nghiÖp. Nã ®­îc ®o b»ng tû träng khèi l­îng muèi b¸n ra cña Tæng C«ng ty Muèi vµ nhu cÇu cña thÞ tr­êng. Nã thÓ hiÖn kh¶ n¨ng th©m nhËp thÞ tr­êng cña doanh nghiÖp. Kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng cµng lín cµng chøng tá vai trß chñ ®¹o cña Tæng C«ng ty Muèi. Cã thÓ nãi nhu cÇu thÞ tr­êng lµ tÊm g­¬ng ph¶n chiÕu tèc ®é thay ®æi mÉu m·, kiÓu d¸ng, chÊt l­îng s¶n phÈm. Qua ®ã nhÊn m¹nh viÖc n¾m b¾t nhanh víi nhu cÇu thÞ tr­êng cña Tæng C«ng ty Muèi ®èi víi ng­êi tiªu dïng. C¸c doanh nghiÖp muèi muèn ®iÒu tiÕt ®­îc thÞ tr­êng th× tr­íc hÕt ph¶i cã kh¶ n¨ng ®¸p øng phÇn lín nhu cÇu thÞ tr­êng. - Gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cña ng­êi s¶n xuÊt muèi, tõng b­íc n©ng cao thu nhËp cho ng­êi lao ®éng, gãp phÇn c¶i thiÖn cuéc sèng cho hä. T×nh tr¹ng lao ®éng dåi dµo trong ngµnh muèi hiÖn nay qu¸ nhiÒu, c«ng viÖc ngµy cµng ®­îc c¬ giíi ho¸ nªn ®ßi hái mét sè Ýt c«ng nh©n. MÆt kh¸c thu nhËp cña ng­êi d©n lµm muèi hiÖn nay rÊt thÊp, víi thu nhËp b×nh qu©n lµ 90.000 ®/ng­êi th× kh«ng thÓ ®¶m b¶o ®ñ trong ®iÒu kiÖn sèng qu¸ “®¾t ®á ”. - Sè l­îng dù tr÷ thêng xuyªn mµ Tæng C«ng ty Muèi ph¶i ®¶m b¶o cung øng cho d©n c­ vµ cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt khi cã c¸c ®iÒu kiÖn xÊu (thiªn tai, mÊt mïa. ..) x¶y ra. §ång thêi ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô b×nh æn gi¸ muèi, Tæng C«ng ty Muèi ph¶i ®¶m b¶o mét l­îng muèi dù tr÷ theo nhu cÇu. - Ph©n bæ mét khung gi¸ hîp lý víi d©n c­ miÒn nói, vïng s©u, vïng xa. Do ®iÒu kiÖn xa biÓn ®Þa h×nh hiÓm trë g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c vËn chuyÓn, v× thÕ l­îng muèi cÇn ph¶i cung cÊp cho ®ång bµo miÒn nói cßn gÆp nhiÒu trë ng¹i. L­îng muèi cÇn thiÕt ®­îc cung cÊp cßn rÊt thÊp, mÆt kh¸c ®©y lµ khu vùc cã thu nhËp thÊp nhÊt trong c¶ n­íc nªn viÖc ®­a ra mét khung gi¸ thÝch hîp víi tói tiÒn cña ng­êi d©n miÒn nói lµ mét chØ tiªu xÉ héi rÊt ®óng ®¾n, nã cßn nãi lªn tÝnh nh©n ®¹o, sù quan t©m s©u s¾c tíi c¸c d©n téc miÒn nói cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta 4. C¸c biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. 4.1.T¨ng c­êng qu¶n trÞ chiÕn l­îc kinh doanh. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng më cöa vµ ngµy cµng héi nhËp víi khu vùc quèc tÕ võa t¹o nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp, võa lµm cho tÝnh biÕn ®éng cña m«i tr­êng kinh doanh ngµy cµng lín. §Æc biÖt khi mµ c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ®­îc ký kÕt gi÷a n­íc ta, c¸c n­íc trong khu vùc vµ thÕ giíi ®ang ngµy cµng xo¸ ®i c¸c rµo c¶n thuÕ quan ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt, nhËp khÈu. §iÒu nµy dÉn ®Õn sù th©m nhËp trùc thiÕp cña c¸c doanh nghiÖp ë c¸c n­íc vµo thÞ tr­êng cña nhau. Trong m«i tr­êng kinh doanh nµy ®Ó chèng ®ì víi sù thay ®æi kh«ng l­êng tr­íc cña m«i tr­êng ®åi hái doanh nghiÖp ph¶i cã mét chiÕn l­îc kinh doanh manh tÝnh chÊt ®éng vµ tÊn c«ng. ChÊt l­îng cña ho¹ch ®Þnh vµ qu¶n trÞ chiÕn l­îc t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, vÞ thÕ c¹nh tranh còng nh­ hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. ChiÕn l­îc ph¶i ®­îc x©y dùng theo qui ®Þnh khoa häc, ph¶i thÓ hiÖn tÝnh linh ho¹t cao. §ã kh«ng ph¶i lµ b¶n thuyÕt tr×nh chung chung mµ ph¶i thÓ hiÖn c¸c môc tiªu cô thÓ trªn c¬ së chñ ®éng tËn dông c¸c c¬ héi vµ tÊn c«ng lµm h¹n chÕ c¸c ®e do¹ cña thÞ tr­êng. Trong qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc ph¶i thÓ hiÖn sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a chiÕn l­îc tæng qu¸t vµ chiÕn l­îc bé phËn. Mét sè vÊn ®Ò quan träng n÷a lµ ph¶i chó ý ®Õn chÊt l­îng kh©u triÓn khai thùc hiÖn chiÕn l­îc, biÕn chiÕn l­îc kinh doanh thµnh c¸c ch­¬ng tr×nh, c¸c kÕ ho¹ch vµ chÝnh s¸ch kinh doanh phï hîp. QuyÕt ®Þnh møc s¶n xuÊt vµ sù tham gia cña c¸c yÕu tè ®Çu vµo. Mäi doanh nghiÖp kinh doanh ®Òu cã môc tiªu bao trïm, l©u dµi lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. XÐt trªn ph­¬ng diÖn lý thuyÕt th× ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nµy, trong mäi thêi kú kinh doanh doanh nghiÖp ph¶i quyÕt ®Þnh møc s¶n xuÊt cña m×nh tho¶ m·n ®iÒu kiÖn doanh thu biªn thu ®­îc tõ ®¬n vÞ s¶n phÈm thø i ph¶i b»ng víi chi phÝ kinh doanh biªn ®Ó s¶n xuÊt ra ®¬n vÞ s¶n phÈm thø i ®ã: MC = MR. MÆt kh¸c, ®Ó sö dông c¸c nguån lùc ®Çu vµo cã hiÖu qu¶ nhÊt. Doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh sö dông khèi l­îng mçi nguån lùc sao cho møc chi phÝ kinh doanh ®Ó cã ®¬n vÞ yÕu tè ®Çu vµo thø j nµo ®ã, b»ng víi s¶n phÈm doanh thu biªn mµ yÕu tè ®Çu vµo ®ã t¹o ra: MRP = MC ®Ó vËn dông lý thuyÕt tèi ­u vµo quyÕt ®Þnh møc s¶n l­îng s¶n xuÊt còng nh­ viÖc sö dông c¸c yÕu tè ®Çu vµo vÊn ®Ò lµ ë chç doanh nghiÖp ph¶i triÓn khai qu¶n trÞ chi phÝ kinh doanh. ViÖc tÝnh to¸n chi phÝ kinh doanh vµ tõ ®ã tÝnh chi phÝ kinh doanh cËn biªn ph¶i ®­îc tiÕn hµnh liªn tôc vµ ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c cÇn thiÕt nh»m cung cÊp th­êng xuyªn nh÷ng th«ng tin vÒ chi phÝ kinh doanh theo yªu cÇu cña bé m¸y qu¶n trÞ doanh nghiÖp Ph¸t triÓn tr×nh ®é lao ®éng vµ t¹o ®éng lùc cho ®éi ngò lao ®éng Lao ®éng s¸ng t¹o cña con ng­êi lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ kinh doanh. Xu thÕ x©y dùng nÒn kinh tÕ trÝ thøc ®ßi hái ®éi ngò lao ®éng ph¶i cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao, cã n¨ng l­c s¸ng t¹o. VÊn ®Ò tuyÓn dông, ®µo t¹o, båi d­ìng vµ ®µo t¹o l¹i nh»m th­êng xuyªn n©ng cao chÊt l­îng cho ®éi ngò lao ®éng lµ nhiÖm vô mµ doanh nghiÖp ph¶i hÕt søc quan t©m. §Æc biÖt, ®éi ngò lao ®éng qu¶n trÞ ph¶i cã kh¶ n¨ng ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc, ph©n bæ cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc, chñ ®éng øng phã víi nh÷ng thay ®æi bÊt th­êng cña m«i tr­êng kinh doanh. Doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng c¬ cÊu lao ®éng tèi ­u, ®¶m b¶o ®ñ viÖc lµm trªn c¬ së ph©n c«ng vµ bè trÝ lao ®éng hîp lý phï hîp víi n¨ng l­c, së tr­êng vµ nguyÖn väng cña mçi ng­êi. Khi giao viÖc ph¶i x¸c ®Þnh râ chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm. Ph¶i ®¶m b¶o cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®¶m b¶o sù c©n ®èi th­êng xuyªn trong sù biÕn ®éng cña m«i tr­êng kinh doanh. Ph¶i chó träng c«ng t¸c vÖ sinh c«ng nghiÖp vµ an toµn vÒ an toµn lao ®éng. §éng lùc tËp thÓ vµ c¸ nh©n lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng s¸ng t¹o, lµ yÕu tè tËp hîp, liªn kÕt gi÷a c¸c thµnh viªn l¹i víi nhau. T¹o ®éng lùc cho tËp thÓ, c¸ nh©n lµ vÊn ®Ò ®Æc biÖt quan träng. YÕu tè t¸c ®éng m¹nh mÏ nhÊt tíi viÖc t¹o ®éng lùc lµ viÖc thùc hiÖn tr¶ l­¬ng, khuyÕn khÝch lîi Ých vËt chÊt vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vËt chÊt ®èi víi ng­êi lao ®éng. Kh«ng thÓ t¹o ra ®éng lùc khi tr¶ l­¬ng, th­ëng kh«ng theo nguyªn t¾c c«ng b»ng. MÆt kh¸c, nhu cÇu tinh thÇn tinh thÇn cña ng­êi lao ®éng ngµy cµng ®ßi hái ph¶i chuyÓn sang qu¶n trÞ d©n chñ, t¹o ra bÇu kh«ng khÝ h÷u nghÞ, th©n thiÖn gi÷a c¸c thµnh viªn ph¶i ngµy cµng ®¶m b¶o cung cÊp ®Çy ®ñ, kÞp thêi th«ng tin cho ng­êi lao ®éng. §ång thêi ph¶i ®Æc biÖt chó träng nh©n c¸ch cña ®éi ngò nh÷ng ng­êi lao ®éng. C«ng t¸c qu¶n trÞ Bé m¸y qu¶n trÞ doanh nghiÖp gän nhÑ, n¨ng ®éng, linh ho¹t, tr­íc biÕn bæi thÞ tr­êng lu«n lµ ®ßi hái bøc thiÕt ®èi víi c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp . Muèn v©y, ph¶i chó ngay tõ kh©u tuyÓn dông theo nguyªn t¾c tuyÓn ng­êi theo yªu cÇu cña c«ng viÖc chø kh«ng ®­îc phÐp ng­îc l¹i C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ doanh nghiÖp ph¶i thÝch øng víi sù biÕn ®éng cña m«i tr­êng kinh doanh. Ph¶i x¸c ®inh râ chøng n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n, chÕ ®é tr¸ch nhiÖm, mèi quan hÖ giøa c¸c bé phËn, c¸ nh©n trong bé m¸y qu¶n trÞ doanh nghiÖp vµ ph¶i ®­îc quy ®inh râ rµng trong ®iÒu lÖ còng nh­ hÖ thèng néi quy cña doanh nghiÖp. Nh÷ng quy ®Þnh nµy ph¶i qu¸n triÖt nguyªn t¾c ph¸t huy tÝnh chñ ®éng, s¸ng t¹o trong qu¶n trÞ. ThiÕt lËp hÖ thèng th«ng tin hîp lý lµ nhiÖm vô kh«ng kÐm phÇn quan träng cña c«ng t¸c tæ chøc doanh nghiÖp. ViÖc thiÕt lËp hÖ thèng th«ng tin ®¸p øng c¸c yªu cÇu sau: ph¶i ®¸p øng nhu cÇu sö dông th«ng tin, ®¶m b¶o th­êng xuyªn cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt ®Õn ®óng c¸c ®Þa chØ nhËn tin. Ph¶i t¨ng c­êng chÊt l­îng c«ng t¸c thu nh©n, xö lý th«ng tin, ®¶m b¶o th­êng xuyªn cËp nhËt, bæ sung th«ng tin Ph¶i phï hîp víi kh¶ n¨ng sö dông, khai th¸c th«ng tin cña doanh nghiÖp . Ph¶i ®¶m b¶o chi phÝ kinh doanh thu thËp, xö lý vµ kh¸i th¸c, sö dông th«ng tin lµ thÊp nhÊt. Ph¶i phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn c«ng nghÖ tin häc, tõng b­íc héi nhËp víi hÖ thèng tin häc quèc tÕ. Ph¸t triÓn c«ng nghÖ kü thuËt: NhiÒu doanh nghiÖp n­íc ta hiÖn nay cã c«ng nghÖ kü thuËt rÊt l¹c hËu, m¸y mãc thiÕt bÞ qu¸ cò kü lµm cho n¨ng xuÊt lao ®éng thÊp, chÊt l­îng s¶n phÈm kh«ng ®¶m b¶o vµ kÕt côc lµ hiÖu qu¶ kinh tÕ thÊp hoÆc kinh doanh kh«ng cã hiÖu qu¶. Nhu cÇu ®æi míi kü thuËt c«ng nghÖ lµ rÊt chÝnh ®¸ng song ph¸t triÓn c«ng nghÖ kü thuËt ®ßi hái ph¶i ®Çu t­ lín; ®Çu t­ ®óng hay sai sÏ t¸c ®éng tíi hiÖu qu¶ l©u dµi trong t­¬ng lai. V× vËy, ®Ó quyÕt ®Þnh ®Çu t­ ®æi míi kü thuËt c«ng nghÖ ph¶i gi¶i quyÕt tèt ba vÊn ®Ò: Thø nhÊt, ph¶i dù ®o¸n ®óng cung – cÇu thÞ tr­êng, tÝnh chÊt c¹nh tranh, nguån lùc cÇn thiÕt liªn quan ®Õn lo¹i s¶n phÈm (dich vô) doanh nghiÖp sÏ ®Çu t­ ph¸t triÓn . Thø hai, ph¶i ph©n tÝch ®¸nh gi¸ vµ lùa chän c«ng nghÖ phï hîp. C¸c tr­êng hîp c«ng nghÖ lçi thêi, thiÕt bÞ b·i r¸c, g©y « nhiÔm m«i tr­êng,… ®Òu ®· Èn chøa nguy c¬ sö dông kh«ng cã hiÖu qu¶ chóng trong t­¬ng lai. Thø ba, ph¶i cã gi¶i ph¸p huy ®éng vµ sö dông vèn ®óng ®¾n. NÕu dù ¸n thiÕt bÞ kh«ng ®­îc ®¶m b¶o bëi c¸c ®iÒu kiÖn huy ®éng vµ sö dông vèn ®óng ®¾n còng ®Òu chøa ®ùng nguy c¬ thÊt b¹i, kh«ng ®em l¹i hiÖu qu¶. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh hiÖn nay, c¸c h­íng chñ hiÕu nh»m ®æi míi vµ ph¸t triÓn kü thô©t c«ng nghÖ lµ: N©ng cao chÊt l­îng qu¶n trÞ c«ng nghÖ kü thô©t, tõng b­íc hoµn thiÖn qu¶n trÞ ®Þnh h­íng chÊt l­îng theo tiªu chuÈn ISO 9000. Nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ ®Ó cã thÓ chuyÔn giao c«ng nghÖ mét c¸ch cã hiÖu qu¶, tiÕn tíi lµm chñ c«ng nghÖ vµ cã kh¶ n¨ng s¸ng t¹o c«ng nghÖ míi. Nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ vµ nhËp c¸c lo¹i thiÕt bÞ m¸y mãc phï hîp víi tr×nh ®é kü thuËt, c¸c ®iÒu kiÖntµi chÝnh; tõng b­íc qu¶n trÞ vµ sö dông cã hiÖu qu¶ thiÕt bÞ m¸y mãc hiÖn cã. Nghiªn cøu sö dông vËt liÖu míi vµ vËt liÖu thay thÕ theo nguyªn t¾c nguån lùc dÔ kiÕm h¬n, rÏ tiÒn h¬n vµ vÉn ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm. Nghiªn cøu vµ øng dông c«ng nghÖ tin häc trong mäi lÜnh vùc qu¶n trÞ qu¶n trÞ kü thô©t vµ qu¶n trÞ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c. T¨ng c­êng vµ më réng quan hÖ cÇu nèi gi÷a doanh nghiÖp vµ x· héi. Cïng víi sù ph¸t triÓn vµ më réng thÞ tr­êng, sù phô thuéc gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau cµng chÆt chÏ. Doanh nghiÖp nµo biÕt khai th¸c tèt thÞ tr­êng còng nh­ c¸c quan hÖ b¹n hµng doanh nghiÖp ®ã cã c¬ héi ph¸t triÓn kinh doanh. Muèn ho¹t ®éng kinh doanh cã hiÖu qu¶ cao, doanh nghiÖp ph¶i biÕt tËn dông c¬ héi, h¹n chÕ khã kh¨n, tr¸nh c¸c c¶m bÉy,… Muèn vËy, doanh nghiÖp ph¶i: Gi¶i quyÕt tèt c¸c quan hÖ víi kh¸ch hµng. Kh¸ch hµng lµ ®èi t­¬ng duy nhÊt mµ doanh nghiÖp ph¶i t©n tuþ phôc vô vµ th«ng qu¸ ®ã, doanh nghiÖp mèi cã c¬ héi thu ®­îc lîi nhuËn. T¹o sù tÝn nhiÖm, uy tÝn vµ danh tiÕng cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng. ChÝnh uy tÝn, danh tiÕng lµ c¸i “kh«ng ai cã thÓ mua ®­îc” nh­ng l¹i lµ ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o hiÖu qu¶ l©u dµi cho mäi doanh nghiÖp . Gi¶i quyÕt tèt c¸c mèi quan hÖ víi c¸c ®¬n vÞ tiªu thô, cung øng, c¸c ®¬n vÞ kinh doanh cã liªn qua kh¸c, …®©y lµ ®iÒu kiÖn ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ gi¶m ®­îc chi phÝ kinh doanh sö dông c¸c yÕu tè ®Çu vµo. Gi¶i quyÕt tèt c¸c mèi quan hÖ víi c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc vÜ m« v× chØ trªn c¬ së nµy méi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp míi cã thÓ diÔn ra thuËt lîi, hiÖu qu¶ kinh doanh míi g¾n chÆt víi hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi. Thùc hiÖn nghiªp chØnh luËt ph¸p lµ ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu ®Ó ph¸t triÓn kinh doanh bÒn v÷ng. Ch­¬ngII Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ kinh doanh muèi cña Tæng C«ng Ty Muèi ViÖt Nam. 1. Kh¸i qu¸t lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Tæng C«ng ty Muèi ViÖt Nam: 1.1. Tæng quan vÒ ngµnh muèi: Ngµnh muèi ë ViÖt Nam ra ®êi c¸ch ®©y rÊt l©u, tõ xa x­a ng­êi ta ®· coi sù h­ng thÞnh cña nghÒ muèi chØ râ sù chÊn h­ng hay suy tho¸i cña nÒn kinh tÕ. Còng gièng nh­ c¸c ngµnh nghÒ quan träng kh¸c nghÒ muèi tõ thuë khai sinh ®· ®­îc chó träng, ®Æc biÖt muèi võa lµ s¶n phÈm tiªu dïng thiÕt yÕu hµng ngµy, võa lµ nguyªn liÖu cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c. Víi mét lîi thÕ ®Æc biÖt vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, cã bê biÓn dµi trªn 3.200 km, thêi tiÕt n¾ng nhiÒu vµ lµ mét trong nh÷ng n­íc Èn chøa tiÒm n¨ng to lín vÒ s¶n xuÊt muèi vµ c¸c s¶n phÈm tõ muèi. Do bèc h¬i n­íc mÆn lµ ph­¬ng ph¸p phæ biÕn l©u ®êi ë n­íc ta ®Ó s¶n xuÊt muèi, nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· ®¹t s¶n l­îng xÊp xØ 600.000 tÊn/ n¨m vµ phÊn ®Êu ®¹t 1.200.000 tÊn vµo n¨m 2003. Tr¶i qua c¸c thêi kú, nghÒ muèi cã sù ph¸t triÓn kh¸c nhau, tèc ®é ph¸t triÓn phô thuéc vµo chÕ ®é chÝnh trÞ, x· héi, phô thuéc vµo c¸c chÝnh s¸ch, quyÕt s¸ch ®óng ®¾n cña ChÝnh phñ. Tuy nhiªn qua bao n¨m th¸ng nghÒ muèi vÉn ph¸t triÓn vµ s¶n l­îng cµng ngµy cµng cao, cuéc sèng ng­êi d©n lµm muèi vÉn cßn v« vµn nh÷ng khã kh¨n nh­ng hä vÉn kiªn ®Þnh trô v÷ng g¾n bã víi nghÒ. §· nhiÒu thÕ hÖ tr«i qua nh­ng nghÒ muèi vÉn ®­îc duy tr× tån t¹i vµ ph¸t triÓn. §iÒu nµy ®· kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ trÝ cña nghÒ muèi trong x· héi. Thêi kú phong kiÕn Nh×n l¹i lÞch sö cho thÊy sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt muèi mang tÝnh kÕ thõa liªn tôc, ë thêi kú phong kiÕn s¶n xuÊt muèi vèn xuÊt ph¸t tõ n«ng nghiÖp dÇn dÇn t¸ch ra nh­ mét ngµnh c«ng nghiÖp vµ muèi sím trë thµnh mét hµng ho¸ quan träng sím ®­îc trao ®æi trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ xuÊt khÈu. Trong c¸c thêi kú phong kiÕn chÝnh s¸ch kinh tÕ cña Nhµ n­íc phong kiÕn ®· lÊy muèi nh­ lµ mét ngµnh t¹o nªn sù phån thÞnh cho nÒn kinh tÕ, qua viÖc s¶n xuÊt l­u th«ng muèi ®Ó thu tµi chÝnh quèc gia, muèi nh­ hµng ho¸ cã lîi nhuËn siªu ng¹ch cã nh÷ng chÝnh s¸ch chñ tr­¬ng ®Æc biÖt ®Ó më réng mèi quan hÖ víi bªn ngoµi nh­ trao ®æi ngo¹i giao, mêi t­ th­¬ng ®Õn bu«n b¸n cã chÝnh s¸ch ­u ®·i ®­îc h­ëng quy chÕ riªng víi c¸c th­¬ng nh©n n­íc ngoµi. ChÝnh s¸ch thuÕ muèi ®­îc h×nh thµnh sím, nghÒ muèi ®· trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ quan träng ®ãng gãp vµo ng©n s¸ch quèc gia. Thêi kú Ph¸p thuéc Nhµ n­íc thùc d©n Ph¸p gi÷ ®éc quyÒn vÒ tæ chøc s¶n xuÊt vµ l­u th«ng muèi. C¸c chÝnh s¸ch hµ kh¾c cña chóng ®· bãc lét thËm tÖ nh©n d©n, thuÕ muèi lµ nguån thu ng©n s¸ch quan träng th­êng chiÕm tõ 6% ®Õn 10% nguån thu cña chÝnh quyÒn thùc d©n, gi¸ mua muèi diªm d©n chØ b»ng 1/5 ®Õn 1/2 gi¸ b¸n. Mçi mét Nhµ n­íc mçi mét chÕ ®é chÝnh trÞ x· héi cã mét c¸ch cai qu¶n nÒn kinh tÕ kh¸c nhau. X· héi nöa thùc d©n nöa phong kiÕn ®· ph¬i bµy b¶n chÊt bãc lét, chóng ®· dïng c¸c chÝnh s¸ch ngu d©n ®Ó ®µn ¸p ng­êi lao ®éng, ng­êi lµm muèi còng lµ nh÷ng ng­êi chÞu ®ñ mäi h×nh thøc bãc lét c¹n kiÖt søc lao ®éng. S¶n xuÊt muèi hÕt søc cùc khæ nh­ng lµm kh«ng ®ñ ¨n, diªm d©n ph¶i chÞu c¸c kho¶n thuÕ hÕt søc v« lý, thuÕ mµ diªm d©n ph¶i chÞu chiÕm 71,1% gi¸ mua muèi. MÆt kh¸c tÝnh v« nh©n ®¹o cña qu©n x©m l­îc chÌn Ðp ng­êi b¶n xø, tõ ng­êi s¶n xuÊt muèi ®Õn ng­êi kinh doanh muèi, chóng cho r»ng ®©y lµ mÆt hµng " BÐo bë ". V× vËy chØ cã ng­êi Ph¸p, t­ b¶n Ph¸p míi ®­îc phÐp kinh doanh c«ng khai cßn ng­êi ViÖt bÞ h¹n chÕ ®Õn møc tèi thiÓu. Nh­ vËy víi b¶n chÊt cña mét chÕ ®é bãc lét trong thêi kú thuéc Ph¸p ngµnh muèi chØ ®¬n thuÇn s¶n xuÊt ®Ó kinh doanh mang l¹i lîi nhuËn siªu ng¹ch trong khi ®ã nh÷ng ng­êi d©n miÒn nói, vïng s©u vïng xa kh«ng cã ®ñ muèi ®Ó dïng, v× vËy c¸c c¨n bÖnh do thiÕu muèi g©y ra hÕt søc nghiªm träng. Thêi kú 1954-1975 MiÒn B¾c hoµ b×nh, ®i vµo con ®­êng x©y dùng chñ nghÜa x· héi. Trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc, ngµnh muèi rÊt ®­îc chó träng ®Çu t­ ph¸t triÓn. Nhµ n­íc ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch vÒ qu¶n lý muèi víi c¸c môc ®Ých: Mét lµ phôc håi nghÒ lµm muèi vµ n©ng cao chÊt l­îng muèi, c¶i thiÖn ®êi sèng cho diªm d©n. Hai lµ ®¶m b¶o cung cÊp muèi cho nh©n d©n vµ ®iÒu hoµ gi¸ muèi trªn thÞ tr­êng. Ba lµ ®¶m b¶o thu thuÕ muèi cho tµi chÝnh quèc gia. Víi c¸c chÝnh s¸ch nµy thÓ hiÖn tÝnh chÊt x· héi trong viÖc qu¶n lý ngµnh muèi cña Nhµ n­íc ta. §ã lµ kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng cña diªm d©n, ®¶m b¶o cung cÊp ®ñ muèi cho c¸c d©n téc miÒn nói xa x«i. Thêi kú nµy ng­êi s¶n xuÊt muèi ®· ®­îc tËp hîp l¹i trong c¸c tËp ®oµn s¶n xuÊt muèi. §©y lµ h×nh thøc tiÕn bé nhÊt trong lóc nµy, c¸c tËp ®oµn s¶n xuÊt muèi ®· gióp c¸c hé diªm d©n ®æi c«ng, hîp c«ng trong s¶n xuÊt muèi, söa ch÷a « nÒ, lµm ®ª cèng trao ®æi kinh nghiÖm kü thuËt s¶n xuÊt muèi, gióp nhau tiÕn bé vÒ mÆt s¶n xuÊt vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch Nhµ n­íc. KÕt qu¶ lµ miÒn B¾c ®¶m b¶o ®ñ muèi tiªu dïng trong d©n c­, t¨ng c­êng l­îng dù tr÷ quèc gia. ë miÒn Nam: NghÒ muèi còng ®­îc chÝnh quyÒn Nguþ quan t©m t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn. ViÖc l­u th«ng muèi trong n­íc vµ xuÊt khÈu còng rÊt nhén nhÞp. Nh­ng môc ®Ých cuèi cïng kinh doanh muèi cña chÕ ®é nµy ®¬n thuÇn lµ t×m kiÕm lîi nhuËn. Qua ®ã ta thÊy muèi lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng cã sù theo dâi chÆt chÏ vµ chÝnh quyÒn ®Òu cã chÝnh s¸ch hç trî s¶n xuÊt l­u th«ng ( dï ë chÕ ®é kh¸c nhau ). Cã thÓ ®¸nh gi¸ mét c¸ch kh¸ch quan r»ng: chÝnh s¸ch qu¶n lý muèi cña chóng ta ®· mang tÝnh chÊt toµn diÖn. Bëi v× chÝnh s¸ch qu¶n lý muèi cuèi cïng mang l¹i quyÒn lîi cho diªm d©n, cho nh©n d©n c¶ n­íc vµ cho quèc gia. §ã lµ ba mÆt kh«ng thÓ t¸ch rêi vµ kh«ng ®­îc xem nhÑ mÆt nµo, ®ång thêi thÓ hiÖn tÝnh x· héi trong qu¶n lý ngµnh muèi mµ chØ cã trong chÕ ®é x· héi chñ nghÜa míi cã ®­îc. Thêi kú 1875-1989 Nhµ n­íc thèng nhÊt qu¶n lý ngµnh muèi, thùc thi chÝnh s¸ch ®éc quyÒn vÒ s¶n xuÊt vµ l­u th«ng muèi trªn toµn quèc. Nhµ n­íc Ên ®Þnh møc gi¸ thu mua vµ b¸n lÎ muèi trong c¶ n­íc. C¬ quan qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh muèi lµ Côc C«ng nghiÖp muèi thuéc Bé L­¬ng thùc vµ Thùc phÈm. Sau ®ã ngµnh muèi ®­îc tæ chøc l¹i d­íi h×nh thøc Tæng C«ng ty Muèi trong c¶ n­íc. Nh­ng vÒ c¬ b¶n vÉn ¸p dông nguyªn t¾c qu¶n lý bao cÊp, kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, Nhµ n­íc cung cÊp l­¬ng thùc, thùc phÈm, c«ng cô s¶n xuÊt, ph­¬ng tiÖn ho¹t ®éng vµ thu mua toµn bé l­îng muèi s¶n xuÊt ra ®Ó ph©n phèi cho tiªu dïng. Tæng C«ng ty Muèi ®· thùc hiÖn mua th¼ng muèi tõ c¸c hîp t¸c x·, xÝ nghiÖp s¶n xuÊt vµ cung øng th¼ng vËt t­, hµng ho¸ cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt ký kÕt hîp ®ång. §ång thêi më réng m¹ng l­íi ®¹i lý b¸n bu«n ë c¸c khu chî kiªm b¸n lÎ, thùc hiÖn kinh doanh tæng hîp ®Ó bï lç cho kinh doanh muèi. Hµng n¨m Tæng C«ng ty Muèi ®· tiÕn hµnh xuÊt khÈu hµng n¨m theo hîp ®ång dµi h¹n cña Liªn X« cò vµ c¸c b¹n hµng kh¸c trªn 100 ngµn tÊn muèi. §©y lµ møc xuÊt khÈu cao trong ngµnh muèi ë n­íc ta. Kh¸i qu¸t l¹i trong thêi kú nµy do hoµn c¶nh nÒn kinh tÕ n­íc ta míi tho¸t khái chiÕn tranh nªn ngµnh muèi gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. ThÞ tr­êng muèi tiªu thô réng lín nh­ng gi¸ kinh doanh thÊp l¹i thªm t×nh tr¹ng cÊm chî, ng¨n s«ng c¸c hµng ho¸ kh¸c, do ®ã kh«ng khuyÕn khÝch mäi ng­êi kinh doanh muèi, thÞ tr­êng kÐm ph¸t triÓn. M¹ng l­íi l­u th«ng réng kh¾p tõ trung ­¬ng xuèng c¸c tØnh huyÖn vµ x·, song c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt vÒ c¬ së h¹ tÇng kü thuËt, vèn kinh doanh kh«ng ®¸p øng nhu cÇu, s¶n xuÊt vµ l­u th«ng muèi th­êng xuyªn xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng thõa thiÕu côc bé, ®«i khi cã nh÷ng c¨ng th¼ng gi¶ t¹o ( do t­ t­ëng tÝch tr÷ muèi cña mäi gia ®×nh ). Sù qu¶n lý cøng nh¾c gi¸ muèi tõ trung ­¬ng ®· ng¨n c¶n viÖc h×nh thµnh sím mét thÞ tr­êng ®Ó thu hót nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ còng nh­ th­¬ng nh©n tham gia kinh doanh muèi. Thùc tÕ ®ã kh«ng khuyÕn khÝch diªm d©n vµ c¸c xÝ nghiÖp muèi quèc doanh s¶n xuÊt muèi, ®Èy m¹nh s¶n xuÊt g©y nªn nh÷ng tr× trÖ vµ ®ßi hái nh÷ng ®æi míi trong qu¶n lý ngµnh muèi cho phï hîp víi sù chuyÓn h­íng chung cña nÒn kinh tÕ n­íc ta. Thêi kú 1989 ®Õn nay. Tõ nöa cuèi 1988 lµ thêi kú chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý tõ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang c¬ chÕ thÞ tr­êng, tr­íc t×nh h×nh ®ã ngµnh muèi cã nh÷ng biÕn ®éng s©u s¾c. TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp quèc doanh ®Òu bÞ ngõng cÊp vèn kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp nµy ph¶i chuyÓn h­íng kinh doanh theo h×nh thøc tù trang tr¶i, tù h¹ch to¸n kinh tÕ mµ kh«ng cßn ®­îc sù bao cÊp cña Nhµ n­íc n÷a. Thêi kú nµy c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù huy ®éng vèn b»ng c¸c nguån vay kh¸c nhau víi l·i suÊt kh¸ cao. Do ®ã c¸c doanh nghiÖp kinh doanh muèi b­íc ®Çu gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, c¸c ®Þa ph­¬ng thiÕu tiÒn mÆt ®Ó mua muèi, diªm d©n ph¶i b¸n muèi víi gi¸ rÎ m¹t ®Ó kiÕm sèng. NhiÒu ®¬n vÞ c¬ quan, qu©n ®éi trong lóc khã kh¨n vÒ ®êi sèng ®· sö dông ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, x¨ng dÇu ®Ó kinh doanh muèi, kÓ c¶ viÖc trèn thuÕ ®Ó kiÕm lêi c¶i thiÖn ®êi sèng. Bøc tranh ngµnh muèi lóc nµy thËt ¶m ®¹m, c¸c doanh nghiÖp kinh doanh muèi th× manh món ph©n t¸n, trªn thÞ tr­êng bung ra c¸c kiÓu kinh doanh muèi cña tÊt c¶ c¸c c¬ quan ®¬n vÞ ngµnh kh¸c vµ t­ nh©n chØ víi môc ®Ých lµ kiÕm lêi b»ng mäi c¸ch. Tõ n¨m 1989 s¶n xuÊt muèi gi¶m sót ®¸ng kÓ, mét mÆt do thêi tiÕt kh«ng thuËn lîi cho viÖc s¶n xuÊt muèi, mÆt kh¸c viÖc l­u th«ng muèi kh«ng ®­îc tæ chøc tèt, viÖc ®Þnh gi¸ cho s¶n xuÊt kh«ng ®­îc tho¶ ®¸ng, kh«ng khuyÕn khÝch ng­êi d©n s¶n xuÊt muèi. Ng­êi diªm d©n kh«ng ®­îc t¹o ®éng lùc s¶n xuÊt, do ®ã cã kh«ng Ýt ng­êi tõ bá cuéc sèng khã kh¨n cña m×nh ®Ó ®i t×m mét ngµnh nghÒ kh¸c. §ã chÝnh lµ nguyªn nh©n lµm cho lùc l­îng lao ®éng s¶n xuÊt muèi gi¶m sót. Mét lý do kh¸c lµ viÖc ®Çu t­ cña Nhµ n­íc ®Ó duy tr× sù æn ®Þnh hµng n¨m kh«ng cßn n÷a, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng diªm d©n bá s¶n xuÊt muèi, sè diÖn tÝch cßn l¹i n¨ng suÊt gi¶m ®i râ rÖt, hÖ thèng hîp t¸c x· bÞ tan r· lµm cho viÖc s¶n xuÊt muèi còng bÞ tan r·. Diªm d©n quay l¹i lèi s¶n xuÊt hé gia ®×nh, b­íc ®Çu cã mang l¹i thu nhËp cao h¬n, nh­ng do s¶n xuÊt muèi mang tÝnh chÊt c«ng nghiÖp, ph¶i sö dông chung hÖ thèng thuû n«ng, c¬ së h¹ tÇng, ®­êng x¸ kh«ng phï hîp víi xu thÕ s¶n xuÊt nhá manh món nªn ngµy cµng xuèng cÊp gi¶m s¶n l­îng muèi trªn c¶ n­íc trong thêi kú dµi. §Æc ®iÓm næi bËt cña thêi kú nµy lµ thÞ tr­êng cã nhiÒu biÕn ®éng, gi¸ muèi lªn xuèng thÊt th­êng ( mét ngµy cã ba b¶ng gi¸ kh¸c nhau ) chøng tá sù yÕu kÐm kinh doanh kh«ng hiÖu qu¶ cña Tæng C«ng ty ®èi víi toµn ngµnh muèi.Tæng C«ng ty Muèi lµ mét doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®­îc thµnh lËp l¹i theo quyÕt ®Þnh 90-CP cña Thñ t­íng ChÝnh phñ nh­ng ph¹m vi ho¹t ®éng rÊt h¹n chÕ. Chøc n¨ng b¸n bu«n muèi ®Ó kiÓm so¸t thÞ tr­êng ngµy cµng khã kh¨n. Tæng C«ng ty ph¶i c¹nh tranh víi lùc l­îng t­ nh©n, t­ th­¬ng kh¸ hïng hËu. ChÝnh c¸c ®èi thñ nµy do chØ kinh doanh kiÕm lêi do ®ã t×m mäi c¸ch Ðp gi¸ Tæng C«ng ty, thao tóng gi¸ vµ lµm rèi lo¹n thÞ tr­êng gi¸ c¶. Tr­íc t×nh h×nh s¶n xuÊt l­u th«ng bÞ c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh Tæng C«ng ty ®· x©y dùng cho m×nh chiÕn l­îc ph¸t triÓn muèi, quy ho¹ch l¹i c¸c ®ång muèi ®Ó kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng ®iÒu tiÕt gi¸ c¶. §Ó t×m hiÓu râ h¬n vÒ ngµnh muèi, chóng ta sÏ nghiªn cøu cô thÓ t×nh h×nh kinh doanh t¹i Tæng C«ng ty Muèi ViÖt Nam. 1.2. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Tæng C«ng ty Muèi: Tæng C«ng ty Muèi ®­îc thµnh lËp ngµy 15/10/1985 theo quyÕt ®Þnh sè 252/H§BT cña Héi ®ång Bé tr­ëng trªn c¬ së s¸t nhËp gi÷a Côc C«ng nghiÖp Muèi thuéc Bé C«ng nghiÖp Thùc phÈm vµ C«ng ty Muèi Trung ­¬ng thuéc Bé Néi th­¬ng ( nay lµ Bé Th­¬ng M¹i ). Tõ b­íc ®Çu khëi s¾c Tæng C«ng ty ®· kh«ng ngõng v­¬n lªn b»ng chÝnh søc m¹nh cña m×nh, Tæng C«ng ty ®· ngµy cµng ph¸t huy vai trß chñ ®¹o cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc trong toµn ngµnh muèi nãi riªng vµ trong hÖ thèng doanh nghiÖp Nhµ n­íc nãi chung. Cïng víi sù ®ãng gãp to lín cña Ban l·nh ®¹o Tæng C«ng ty cßn cã sù ®ãng gãp cña c¶ mçi c¸ nh©n, mçi thµnh viªn trong Tæng C«ng ty t¹o thµnh nh÷ng m¾t xÝch quan träng. Sù ®oµn kÕt hiÖp lùc gi÷a c¸c c¸ nh©n Êy lµ mét trong nh÷ng nh©n tè søc m¹nh lµm cho Tæng C«ng ty ngµy cµng phån thÞnh. Thªm mét dÊu mèc lÞch sö ®­îc h×nh thµnh ®ã lµ vµo ngµy 17/5/1995 Tæng C«ng ty ®· ®­îc thµnh lËp l¹i theo quyÕt ®Þnh sè 414/TM-TCCB cña Bé Th­¬ng M¹i. Tæng C«ng ty Muèi bao gåm c¸c xÝ nghiÖp doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ kinh doanh muèi trªn ®Þa bµn c¶ n­íc tr¶i dµi tõ B¾c vµo Nam, tõ Mãng C¸i L¹ng S¬n cho ®Õn mòi Cµ Mau. C¸c ®¬n vÞ trùc thuéc Tæng C«ng ty lµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp nh­ng cã quan hÖ mËt thiÕt víi Tæng C«ng ty vÒ lîi Ých kinh tÕ, tµi chÝnh, c«ng nghÖ, cung øng, tiªu thô, dÞch vô th«ng tin, ®µo t¹o, nghiªn cøu, tiÕp thÞ ho¹t ®éng kinh doanh nh»m t¨ng c­êng tÝch tô, tËp trung, ph©n c«ng chuyªn m«n ho¸ vµ hîp t¸c kinh doanh nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn còng nh­ toµn Tæng C«ng ty. Tæng C«ng ty Muèi lµ mét doanh nghiÖp nhµ n­íc cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp ®­îc Nhµ n­íc giao vèn, tµi nguyªn, ®Êt ®ai vµ c¸c nguån lùc kh¸c, doanh nghÖp cã tr¸ch nhiÖm sö dông hiÖu qu¶, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn ®­îc giao, cã c¸c quyÒn vµ nghÜa vô d©n sù, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ho¹t ®éng kinh doanh trong ph¹m vi sè vèn Nhµ n­íc giao cho Tæng C«ng ty qu¶n lý. Trªn c¬ së vèn vµ nguån lùc Nhµ n­íc ®· giao cho Tæng C«ng ty, Tæng C«ng ty giao l¹i vèn vµ c¸c nguån lùc kh¸c cho c¸c ®­n vÞ thµnh viªn phï hîp víi nhiªm vô s¶n xuÊt kinh doanh b¶o ®¶m hiÖu qu¶ kinh doanh cao nhÊt. §ång thêi ®Ó ®¹t môc tiªu kh«ng ngõng t¨ng tr­ëng lîi nhuËn, quy m« s¶n xuÊt, hoµn thµnh c¸c chØ tiªu x· héi mµ Nhµ n­íc giao phã. Tæng C«ng ty ph¶i phèi hîp hµnh ®éng, qu¶n lý chÆt chÏ c¸c doanh nghiÖp trùc thuéc, c¸c ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh, kÕ ho¹ch quy ho¹ch c¶i t¹o ®ång muèi, ph­¬ng ¸n sö dông vèn... sÏ ®­îc Héi ®ång qu¶n trÞ ( H§QT ) phª duyÖt. C¸c ®¬n vÞ thµnh viªn chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Nhµ n­íc vµ Tæng C«ng ty vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn, ®ång muèi kho tµng vµ c¸c nguån lùc kh¸c. 2. §Æc ®iÓm kinh tÕ – Kü thuËt cña tæng c«ng ty muèi: 2.1. Chøc n¨ng vµ NhiÖm vô cña Tæng c«ng ty Muèi: VÒ chøc n¨ng: - LËp vµ triÓn khai c¸c dù ¸n dµi h¹n toµn quèc vÒ s¶n xuÊt - kinh doanh muèi vµ c¸c s¶n phÈm kh¸c tõ n­íc biÓn. - S¶n xuÊt vµ cung øng muèi trén Ièt cho miÒn nói vµ ®ång b»ng. - Dù tr÷ muèi Quèc gia. - Kh¶o s¸t, thiÕt kÕ, x©y dùng ®ång muèi cì nhá vµ võa. - ThiÕt kÕ chÕ t¹o, l¾p ®Æt c¸c nhµ m¸y trén Ièt. - Cè vÊn kinh tÕ, kü thËt vÒ s¶n xuÊt muèi vµ liªn quan. - Hîp t¸c liªn doanh liªn kÕt víi c¸c ®èi t¸c trong vµ ngoµi n­íc vÒ s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n muèi. -XuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp muèi vµ c¸c mÆt hµng kh¸c. VÒ nhiÖm vô: NhiÖm vô chung cña Tæng C«ng ty phÊn ®Êu ®¹t s¶n l­îng 1,2 triÖu tÊn víi doanh thu lµ 620 tØ ®ång vµo n¨m 2003. Muèn vËy Tæng C«ng ty ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña thÞ tr­êng( c¹nh tranh gay g¾t) nhiÖm vô cña Tæng C«ng ty ngµy mét khã kh¨n h¬n kh¸c h¼n víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c hä chØ ®¬n thuÇn kinh doanh ch¹y theo lîi nhuËn cßn Tæng C«ng ty ph¶i g¸nh v¸c c¸c träng tr¸ch rÊt nÆng nÒ, ®ã lµ ®iÒu hoµ cung cÇu muèi trong c¶ n­íc, gi¶m tèi thiÓu sè ng­êi m¾c bÖnh ®Çn ®én do thiÕu Ièt. Hai nhiÖm vô mµ Tæng C«ng ty Muèi ph¶i thùc hiÖn ®ã lµ ®¶m b¶o hiÖu qu¶ vÒ mÆt x· héi vµ hiÖu qu¶ vÒ mÆt kinh tÕ. Hai nhiÖm vô ®ã bæ xung, phèi hîp chÆt chÏ víi nhau ®Ó gióp Tæng C«ng ty hoµn thµnh nghÜa vô ®èi víi Nhµ n­íc vµ chÝnh sù tån t¹i cña m×nh. Tæng C«ng ty Muèi lµ ®¬n vÞ duy nhÊt thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh phæ cËp muèi Ièt toµn d©n. Ngoµi ra viÖc ®iÒu hoµ muèi t¹i c¸c tØnh miÒn nói vµ ®ång b»ng ®¶m b¶o cho bµ con c¸c d©n téc ë vïng s©u, vïng xa cã ®ñ muèi ®Ó tiªu dïng, gióp hä phßng chèng c¸c c¨n bÖnh do thiÕu muèi g©y ra. Nh÷ng ch­¬ng tr×nh nh­ vËy mang ý nghÜa x· héi rÊt s©u s¾c nã thÓ hiÖn tÝnh nh©n ®¹o cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. Nh×n chung, Tæng c«ng ty Muèi ph¶i g¸nh v¸c mét nhiÖm vô to lín lµ s¶n xuÊt vµ cung øng ®ñ muèi tiªu dïng cho ng­êi d©n vµ ®¶m b¶o hç trî, thóc ®Èy c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c cïng ph¸t triÓn (cung cÊp nguyªn liÖu ®Çu vµo cho c¸c ngµnh ®ã) còng nh h­íng tíi xuÊt khÈu muèi. §Æc ®iÓm s¶n xuÊt muèi ë n­íc ta nh×n chung cßn manh món, ph©n t¸n ch­a tËp trung, c¸c ®ång muèi ch­a ®­îc quy ho¹ch cô thÓ. Do truyÒn thèng l©u ®êi nªn ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt muèi ë n­íc ta vÉn chñ yÕu lµ ph­¬ng ph¸p thñ c«ng s¶n xuÊt ph¬i c¸t. Ph­¬ng ph¸p nµy phô thuéc rÊt lín vµo thêi tiÕt do ®ã mµ khèi l­îng s¶n xuÊt th­êng kh«ng æn ®Þnh C¬ cÊu tæ chøc Tæng C«ng ty Muèi: Tæ chøc Tæng C«ng ty Muèi bao gåm: a. Héi ®ång qu¶n trÞ ( H§QT ): §­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 1167/ TH-TCCB cña Bé tr­ëng Bé Th­¬ng M¹i th¸ng 12/1996. Héi ®ång qu¶n trÞ cã n¨m ng­êi gåm: - Chñ tÞch: 1 ng­êi - Tr­ëng ban kiÓm so¸t chuyªn tr¸ch: 1 ng­êi - Uû viªn kiªm nhiÖm: 3 ng­êi. Trong ®ã 1 uû viªn lµ Tæng Gi¸m ®èc, 1 uû viªn ®­¬ng chøc phô tr¸ch phßng kü thuËt Tæng C«ng Ty, 1 uû viªn lµ do Bé Th­¬ng M¹i ( nay lµ Bé N«ng NghiÖp vµ Ph¸t TriÓn N«ng Th«n ) uû nhiÖm. b. Ban kiÓm so¸t: Ban nµy còng gåm 5 ng­êi. Trong ®ã 1 tr­ëng ban chuyªn tr¸ch, 4 uû viªn kiªm nhiÖm. Trong sè 4 uû viªn nµy cã mét ng­êi lµ c¸n bé vô tµi chÝnh kÕ to¸n Bé N«ng NghiÖp vµ Ph¸t TriÓn N«ng Th«n, 1 ng­êi lµ c¸n bé cña Tæng côc qu¶n lý vèn vµ tµi s¶n doanh nghiÖp, 2 c¸n bé cña Tæng C«ng ty. c. Ban gi¸m ®èc: Gåm Tæng gi¸m ®èc, c¸c Phã Tæng gi¸m ®èc, bé m¸y gióp viÖc Tæng gi¸m ®èc: Lµ ng­êi chØ ®¹o ®iÒu hµnh cao nhÊt trong mäi ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty. Phã Tæng gi¸m ®èc: Lµ ng­êi gióp viÖc trùc tiÕp cho Tæng gi¸m ®èc vµ thay mÆt cho Tæng gi¸m ®èc khi ®­îc uû quyÒn ®Ó ®iÒu hµnh vµ ký kÕt c¸c v¨n b¶n, hîp ®ång kinh tÕ. d. V¨n phßng Tæng c«ng ty: Gåm 102 ng­êi bè trÝ theo c¸c phßng ban, tr¹m trùc thuéc Tæng c«ng ty. V¨n phßng Tæng C«ng ty cã trô së t¹i 07 Hµng Gµ - Hµ Néi, c¸n bé c«ng nh©n viªn cña Tæng C«ng ty gåm 59 ng­êi vµ cã c¸c phßng ban nh­ sau: - Phßng Tæ chøc hµnh chÝnh - Phßng tµi chÝnh kÕ to¸n - Phßng X©y dùng c¬ b¶n - Phßng Dù tr÷ quèc gia - Phßng KÕ ho¹ch kinh doanh - Phßng XuÊt nhËp khÈu - Phßng Kü thuËt C¸c phßng ban nµy cã nhiÖm vô chÊp hµnh vµ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch, c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc, c¸c quy ®Þnh néi quy cña Tæng C«ng ty vµ c¸c chØ thÞ mÖnh lÖnh cña Héi ®ång qu¶n trÞ. §Ò xuÊt víi Tæng Gi¸m ®èc Tæng C«ng ty Muèi nh÷ng chñ tr­¬ng, biÖn ph¸p gi¶i quyÕt khã kh¨n gÆp ph¶i trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý cña Tæng c«ng ty d­íi sù chØ ®¹o cña Héi ®ång qûan trÞ. C¬ cÊu tæ chøc c¸c phång ban nhiÖm vô, chøc n¨ng: NhiÖm vô chung cña Tæng C«ng ty phÊn ®Êu ®¹t s¶n l­îng 1,2 triÖu tÊn víi doanh thu lµ 350 tû ®ång vµo n¨m 2003. Muèn vËy Tæng C«ng ty ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña thÞ tr­êng ( c¹nh tranh gay g¾t ) nhiÖm vô cña Tæng C«ng ty ngµy mét khã kh¨n h¬n kh¸c h¼n víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, hä chØ ®¬n thuÇn kinh doanh ch¹y theo lîi nhuËn cßn Tæng C«ng ty ph¶i g¸nh v¸c c¸c träng tr¸ch rÊt nÆng nÒ, ®ã lµ ®iÒu hoµ cung cÇu muèi trong c¶ n­íc, gi¶m tèi thiÓu sè ng­êi m¾c bÖnh ®Çn ®én do thiÕu ièt. Hai nhiÖm vô mµ Tæng C«ng ty Muèi ph¶i thùc hiÖn ®ã lµ ®¶m b¶o hiÖu qu¶ vÒ mÆt x· héi vµ hiÖu qu¶ vÒ mÆt kinh tÕ. T­ëng chõng nh­ hai kh¸i niÖm ®ã rÊt m©u thuÉn tr¸i ng­îc víi nhau ®èi víi mét doanh nghiÖp kinh doanh trongg c¬ chÕ thÞ tr­êng, nh­ng ®ã l¹i lµ hai chøc n¨ng chÝnh cña Tæng C«ng ty Muèi. Hai nhiÖm vô ®ã võa bæ sung, phèi hîp chÆt chÏ ®Ó gióp Tæng C«ng ty hoµn thµnh nghÜa vô ®èi víi Nhµ n­íc vµ chÝnh sù tån t¹i cña Tæng C«ng ty. Tæng C«ng ty Muèi thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô ®­îc Nhµ n­íc giao phã, ®ã lµ nhiÖm vô ch­¬ng tr×nh phæ cËp muèi ièt toµn d©n. Ngoµi ra viÖc ®iÒu hoµ muèi t¹i c¸c tØnh miÒn nói vµ ®ång b»ng ®¶m b¶o cho bµ con c¸c d©n téc ë vïng s©u, vïng xa cã ®ñ muèi ®Ó tiªu dïng, gióp hä phßng chèng c¸c c¨n bÖnh do thiÕu muèi g©y ra. Nh÷ng ch­¬ng tr×nh nh­ vËy mang ý nghÜa x· héi rÊt s©u s¾c, nã thÓ hiÖn tÝnh nh©n ®¹o cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. NhiÖm vô chøc n¨ng cña c¸c phßng ban: + Phßng kÕ ho¹ch kinh doanh : Cã nhiÖm vô nghiªn cøu, tiÕp cËn thÞ tr­êng ®Ó x©y dùng vµ tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh hµng n¨m cña Tæng c«ng ty, trªn c¬ së c¸c kÕ ho¹ch cô thÓ cña Nhµ n­íc giao, cña c¸c phßng chøc n¨ng, vµ c¸c kÕ ho¹ch kh¸c cña tæng c«ng ty. + Phßng xuÊt nhËp khÈu: - Cã nhiÖm vô nghiªn cøu thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch vµ tæ chøc thùc hiÖn c¸c ph­¬ng ¸n kinh doanh xuÊt-nhËp khÈu. - Tham m­u, nghiªn cøu, ®¸nh gi¸, kh¶o s¸t kh¶ n¨ng tiÒm lùc cña ®èi t¸c n­íc ngoµi khi liªn kÕt kinh doanh víi Tæng c«ng ty cho Tæng gi¸m ®èc trong quan hÖ ®èi ngo¹i, chÝnh s¸ch xuÊt - nhËp khÈu. + Phßng dù tr÷ quèc gia: Cã nhiÖm vô XD kÕ ho¹ch dù tr÷ muèi phßng khi mÊt mïa, chiÕn tranh. cïng phßng kÕ ho¹ch kinh doanh x©y dùng kÕ ho¹ch dù tr÷ muèi nguyªn liÖu ®Ó phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh trong nh÷ng ngµy gi¸p vô, dù b¸o nhu cÇu ®Ó dù tr÷ muèi khi cÇn thiÕt, thùc hiÖn nhiÖm vô xuÊt muèi dù tr÷ quèc gia khi cã nhu cÇu ®ét biÕn. Bé phËn dù tr÷ quèc gia ®­îc h¹ch to¸n theo nguån vèn hµnh chÝnh sù nghiÖp, víi 13 côm kho dù tr÷ tõ B¾c vµo Nam. + Phßng tæ chøc hµnh chÝnh : Tham m­u vÒ c«ng t¸c tæ chøc s¾p xÕp c¸n bé; tiÕp c¸c ®oµn thanh tra ; x©y dùng kÕ ho¹ch vµ mua s¾m trang bÞ lµm viÖc cho v¨n phßng Tæng c«ng ty hµng th¸ng vµ hµng n¨m; tæ chøc tiÕp kh¸ch, h­íng dÉn kh¸ch ®Õn lµm viÖc, qu¶n lý c¸c lo¹i tµi s¶n trùc thuéc v¨n phßng Tæng c«ng ty; b¶o ®¶m xe ®­a ®ãn l·nh ®¹o, c¸n bé ®i lµm ®óng giê an toµn; x©y dùng kÕ ho¹ch, néi dung c«ng t¸c thi ®ua, tËp hîp ®Ò nghÞ khen th­ëng , ®Ò xuÊt h×nh thøc khen th­ëng víi hîp ®ång thi ®ua vµ Tæng gi¸m ®èc xÐt sau. + Phßng x©y dùng c¬ b¶n: - Cã nhiÖm vô lËp kÕ ho¹ch ®Çu t­, kÕ ho¹ch x©y dùng c¬ b¶n hµng n¨m vµ kÕ ho¹ch dµi h¹n cña Tæng c«ng ty. - §iÒu tra kh¶o s¸t lËp dù ¸n ®Çu t­ x©y dùng, kh¶o s¸t thiÕt kÕ lËp tæng dù to¸n c¸c c«ng tr×nh x©y dùng. Gi¸m s¸t kü thuËt x©y dùng, nghiÖm thu khèi l­îng vµ chÊt l­îng c¸c c«ng ®o¹n x©y l¾p c«ng tr×nh, tæ chøc bµn giao c¸c c«ng tr×nh ®i vµo sö dông. - Qu¶n lý c¸c c«ng tr×nh x©y dùng b»ng nguån vèn ng©n s¸ch cÊp vµ tù cã cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn (kÓ c¶ vèn vay ). LËp vµ söa ch÷a nhá c¸c c«ng tr×nh nh­ kho tµng, nhµ x­ëng thuéc sù qu¶n lý trùc tiÕp cña Tæng c«ng ty. + Phßng tµi chÝnh kÕ to¸n : - Cã nhiÖm vô tham m­u, x©y dùng kÕ ho¹ch tµi chÝnh, ®Ò xuÊt lªn Tæng gi¸m ®èc ph­¬ng ¸n tæ chøc ho¹t ®éng cña bé m¸y kÕ to¸n cña Tæng c«ng ty phï hîp víi chÕ ®é kÕ to¸n Nhµ n­íc. - Tæ chøc qu¶n lý kÕ to¸n, h­íng dÉn c¸c hµng vµ ch­¬ng tr×nh b­íu cæ bé y tÕ vÒ muèi Ièt cho miÒm nói. + Phßng Khoa häc kü thuËt : Cã nhiÖm vô nghiªn cøu øng dông nh÷ng tiÕn bé khoa häc kü thuËt ®Ó phôc vô ngµnh muèi. Gióp Tæng gi¸m ®èc qu¶n lý c¸c dù ¸n, ®Ò ¸n vÒ khoa häc kü thuËt, c«ng nghÖ trong toµn Tæng c«ng ty. + C¸c Tr¹m trùc thuéc V¨n phßng Tæng c«ng ty : Thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô Tæng c«ng ty giao cho. + Ban Qu¶n lý dù ¸n Khu kinh tÕ muèi c«ng nghiÖp vµ XuÊt khÈu Qu¸n ThÎ - Ninh ThuËn. f. C¸c ®¬n vÞ trùc thuéc Tæng c«ng ty Muèi : Tæng c«ng ty cã 15 doanh nghiÖp thµnh viªn trùc thuéc (7 doanh nghiÖp h¹ch to¸n ®éc lËp, 8 doanh nghiÖp h¹ch to¸n phô thuéc) B¶ngsè1: C¸c DN thµnh viªn trùc thuéc cña TCT Muèi Stt §¬n vÞ §Þa chØ Ngµnh nghÒ H¹ch to¸n Vèn nhµ n­íc Lo¹i DN ThÞ tr­êng tiªu thô 1 C«ng ty Muèi H¶i Phßng TP. H¶i Phßng SX - KD muèi §éc lËp 2.469 C«ng Ých Hµ Giang, Tuyªn Quang, Lai Ch©u, Th¸i b×nh, 2 C«ng ty Muèi Nam §Þnh TP. Nam §Þnh SX - KD muèi §éc lËp 10.075 C«ng Ých Hµ Giang, Tuyªn Quang, Lai Ch©u 3 C«ng ty Muèi Thanh Ho¸ TP. Thanh Ho¸ KD muèi ,ho¸ ChÊt, §éc lËp 4.241 C«ng Ých NghÖ an, Thanh ho¸, HG, TQ, 4 C«ng ty Muèi NghÖ An TP.Vinh SS - KD muèi §éc lËp 4.722 C«ng Ých NghÖ an, Thanh ho¸, Hoµ b×nh. HG, TQ, LC, 5 C«ng ty Muèi Hµ TÜnh TX. Hµ TÜnh SX - KD muèi Phô thuéc 4.245 C«ng Ých Hµ Giang, Tuyªn Quang, Lai Ch©u, … 6 C«ng ty Muèi miÒn trung TP. §µ N½ng SX - KD muèi Phô thuéc 5.012 C«ng Ých MiÒn trung, MiÒn nam, T©y Nguyªn 7 C«ng ty Muèi MiÒn Nam TP. Hå ChÝ Minh SX - KD muèi, X©y dùng §éc lËp 14.075 C«ng Ých MiÒn Nam, MiÒn Trung, T©y Nguyªn 8 C«ng ty Muèi B¹c Liªu HuyÖn VÜnh Lîi – TX B¹c Liªu SX – KD Muèi §éc lËp 4.263 Kinh doanh Sãc Tr¨ng, Trµ Vinh., B¹c Liªu, Cµ Mau 9 C«ng ty Thùc phÈm Th¸i B×nh T.X Th¸i B×nh SX - KD muèi, TPhÈm, kh¸ch s¹n §éc lËp 1.212 Kinh doanh Th¸i B×nh, c¸c tØnh MiÒn b¾c 10 C«ng ty T­ vÊn §Çu t­ vµ x©y l¾p ngµnh Muèi TP. Hµ Néi X©y dùng, t­ vÊn, thiÕt kÕ Phô thuéc 731 Kinh doanh C¶ n­íc 11 C«ng ty XNK Tæng Hîp TP. Hµ Néi XNK Muèi vµ c¸c mÆt hµng kh¸c Phô thuéc 472 Kinh doanh ViÖt Nam, N­íc ngoµi 12 XN quèc doanh muèi VÜnh Ngäc HuyÖn Quúnh L­u- NghÖ An SX muèi Nguyªn liÖu Phô thuéc 939 Kinh doanh B¸n muèi nguyªn liÖu cho C«ng ty Muèi NgÖ An 13 C«ng ty CP VËn t¶i Muèi Tp Hµ néi KD VËn t¶i §éc lËp 836 Kinh doanh C¶ n­íc 14 V¨n phßng Tæng c«ng ty TP Hµ Néi SX - KD Muèi Phô thuéc 5849 - NghÖ an, HG, TQ, LC, LS, CB, BC 15 Trung t©m Thùc nghiÖm vµ ChuyÓn giao C«ng nghÖ Muèi biÓn Gia L©m, Hµ Néi Nghiªn cøu, Thùc nghiÖm vµ ChuyÓn giao C«ng nghÖ Muèi biÓn Phô thuéc 2729 C«ng Ých C¶ n­íc  S¬ ®å1: S¬ ®å tæ chøc qu¶n lý cña Tæng c«ng ty muèi Héi ®ång qu¶n trÞ Ban kiÓm so¸t Tæng gi¸m Phã Tæng ®èc gi¸m ®èc Phßng x©y dùng c¬ b¶n Phßng khoa häc kü thuËt Phßng dù tr÷ quèc gia Phßng xuÊt nhËp khÈu C¸c Tr¹m trùc thuéc V¨n phßng TCT Phßng kÕ ho¹ch kinh doanh Phßng tæ chøc hµnh chÝnh Phßng tµi chÝnh kÕ to¸n C¸c doanh nghiÖp thµnh viªn : Mèi quan hÖ trùc tiÕp : Mèi quan hÖ gi¸n tiÕp 2.3. §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt muèi : Cã hai ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt muèi th«: - Ph­¬ng ph¸p ph¬i c¸t (HiÖn nay thÕ giíi kh«ng sö dông) - Ph­¬ng ph¸p ph¬i n­íc Tæng c«ng ty s¶n xuÊt muèi thµnh phÈm theo c«ng nghÖ PHABA (b»ng ®éc quyÒn s¸ng chÕ sè 2014 cña côc së h÷u c«ng nghiÖp - Bé KHCN&MT), quy tr×nh s¶n xuÊt nh­ sau. S¬ ®å 2: S¬ ®å quy tr×nh s¶n xuÊt muèi Ièt Muèi th« M¸y nghiÒn röu BÓ ch¹t M¸y ly t©m M¸y trén Ièt BÓ xö lý Nø¬c röa B¬m Phãng kh«ng M¸y sÊy Xö lý khÝ th¶i CALORIFE §ãng bao s¶n phÈm muèi tinh Ièt §é Èm 5% §ãng bao s¶n phÈm muèi tinh Ièt kh« §é Èm 0,5% 2.4. §Æc ®iÓm vÒ vèn cña Tæng C«ng ty. Tæng C«ng ty Muèi lµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®­îc nhµ n­íc cÊp vèn ®Ó phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ thùc hiÖn ho¹t ®éng c«ng Ých cho x· héi. V× vËy, nguån vèn tõ ng©n s¸ch cÊp cña Tæng C«ng ty chiÕm tû träng kh¸ lín. T×nh h×nh nguån vèn së h÷u n¨m 1998, 1999,2000,2001,2002. B¶ng sè 2: C¬ cÊu nguån vèn kinh doanh §¬n vÞ: 1000® ChØ tiªu 1998 1999 2000 2001 2002 I. Nguån vèn kinh doanh 70.900 121.471 123.264 132.450 138.160 -Vèn cè ®Þnh 20.862 30.318 40.320 45.750 49.640 NSNNcÊp 20.434 29718 39670 45000 48770 Tù bæ sung 428 600 650 750 870 -Vèn l­u ®éng 50.038 91153 82944 86700 88520 NSNNcÊp 40.888 70923 82664 86350 118090 Tù bæ sung 150 230 280 350 430 Nguån:(Tæng c«ng ty Muèi) Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ hiÖn nay cã nhiÒu khã kh¨n. Mét trong nh÷ng khã kh¨n nhÊt cña doanh nghiÖp lµ t×nh tr¹ng thiÕu vèn. Tr­íc t×nh h×nh nµy doanh nghiÖp ®· huy ®éng vèn tõ nhiÒu nguån kh¸c, nguån tù bæ sung (thÊp). Do vËy, hµng n¨m doanh nghiÖp ®­îc bæ sung thªm vµo nguån vèn ®Ó cã thÓ kinh doanh vµ ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n, mua s¾m TSC§. + §èi víi vèn l­u ®éng, trong c¬ cÊu tµi s¶n dù tr÷ th× hµng tån kho, thµnh phÇn tån kho chiÕm tû träng lín. V× vËy g©y ø ®äng trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô. T×nh tr¹ng l¹m dông vèn cña kh¸ch hµng còng g©y ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn. 2.5. Nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh muèi: 2.5.1. §Æc ®iÓm s¶n xuÊt, l­u th«ng vµ tiªu dïng muèi ë ViÖt Nam: 2.5.1.1. §Æc diÓm s¶n xuÊt muèi: §Æc diÓm s¶n xuÊt muèi nh×n chung cßn manh món ph©n t¸n ch­a tËp trung. C¸c ®ång muèi s¶n xuÊt ch­a ®­îc quy ho¹ch cô thÓ. HiÖn nay do truyÒn thèng l©u ®êi nªn nghÒ muèi n­íc ta vÉn chñ yÕu ®­îc lµm theo ph­¬ng ph¸p thñ c«ng víi diÖn tÝch 9600 ha vµ s¶n l­îng ®¹t 430.000 tÊn/ n¨m, n¨m 1998 ®¹t 800.000 tÊn. Do ®iÒu kiÖn kh¸c nhau gi÷a hai miÒn Nam, B¾c nªn ph­¬ng thøc s¶n xuÊt kh¸c nhau. ë miÒn Nam chØ cã hai mïa m­a n¾ng nªn ¸p dông ph­¬ng ph¸p ph¬i n­íc. Ph­¬ng ph¸p nµy cho n¨ng suÊt cao chÊt l­îng muèi nguyªn liÖu kh¸ tèt vµ mét phÇn muèi ®ñ tiªu chuÈn xuÊt khÈu. ë miÒn B¾c thêi tiÕt chia lµm bèn mïa kh«ng râ rÖt nªn ¸p dông ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt ph¬i c¸t ( ph­¬ng ph¸p nµy hiÖn nay trªn thÕ giíi kh«ng cßn sö dông n÷a ). Ph­¬ng ph¸p ph¬i c¸t cho n¨ng suÊt thÊp v× thÕ lîi thÕ c¹nh tranh cña muèi miÒn B¾c kÐm h¬n miÒn Nam. Tuy nhiªn kh«ng thÓ kh«ng coi träng nghÒ muèi ë miÒn B¾c do thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng vµ ®Æc biÖt cã liªn quan ®Õn ®êi sèng hµng v¹n ng­êi lao ®éng. Tõ khi b·i bá c¬ chÕ bao cÊp, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n ®­îc phÐp tham gia vµo s¶n xuÊt vµ kinh doanh muèi. ThÞ tr­êng trë nªn c¹nh tranh gay g¾t gi÷a t­ th­¬ng vµ c¸c Doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµm cho gi¸ c¶ hçn lo¹n. ChÝnh v× sù biÕn ®éng cña thÞ tr­êng lµm cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt gi¶m sót, mét sè ®ång muèi bÞ thu hÑp. Diªm d©n ( theo tõ H¸n ®Ó chØ nh÷ng ng­êi d©n s¶n xuÊt muèi ) quay sang nu«i trång t«m vµ thuû s¶n. Mét sè ng­êi s¶n xuÊt theo hé gia ®×nh, lóc ®Çu cho thu nhËp kh¸ cao nh­ng v× s¶n xuÊt muèi mang tÝnh chÊt c«ng nghiÖp, ®ång muèi kho b·i c¬ së h¹ tÇng ph¶i dïng chung, v× vËy mét sè ®ång muèi xuèng cÊp nghiªm träng, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh thÊp. 2.5.1.2. §Æc ®iÓm l­u th«ng muèi: Trªn thùc tÕ hiÖn nay l­u th«ng muèi bÞ bu«ng láng, thÞ tr­êng muèi hoµn toµn ®­îc th¶ næi. Tr­íc n¨m 1990 toµn quèc cã Tæng C«ng ty Muèi lµm nhiÖm vô b¸n bu«n, c¸c c«ng ty c«ng nghiÖp ®Þa ph­¬ng lµm nhiÖm vô b¸n lÎ trªn tõng ®Þa bµn tØnh, huyÖn. HÖ thèng cöa hµng th­¬ng nghiÖp vµ hîp t¸c x· mua b¸n lµm nhiÖm vô b¸n lÎ. Do muèi lµ mÆt hµng kinh doanh cã khèi l­îng lín ¨n mßn ph­¬ng tiÖn, chi phÝ vËn t¶i lín, gi¸ b¸n lÎ thÊp nªn chiÕt khÊu kh«ng ®ñ cho c¶ kh©u b¸n bu«n vµ kh©u b¸n lÎ. Th«ng th­êng ph¶i lÊy chi phÝ cña c¸c mÆt hµng kh¸c ®Ó bï vµo chi phÝ vÒ kinh doanh. Khi chuyÓn sang c¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng c¸c doanh nghiÖp b¾t ®Çu dÇn dÇn kh«ng kinh doanh muèi n÷a. C¸c xÝ nghiÖp ®­îc ph©n cÊp vµ ®Þa ph­¬ng qu¶n lý. ë Trung ­¬ng vÉn tån t¹i Tæng C«ng ty Muèi chuyªn kinh doanh lµm nhiÖm vô bu«n b¸n muèi vµ ®­îc giao nhiÖm vô lµm chñ nh÷ng c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n nh»m duy tr× s¶n l­îng muèi. ViÖc tæ chøc l­u th«ng muèi hiÖn nay bÞ bu«ng láng kh«ng cã mét ®Çu mèi thèng nhÊt, t×nh tr¹ng tranh mua b¸n diÔn ra th­êng xuyªn. Tæng C«ng ty Muèi víi t­ c¸ch lµ mét doanh nghiÖp nhµ n­íc cã chøc n¨ng kinh doanh, bu«n b¸n muèi vµ ®iÒu hoµ thÞ tr­êng muèi trong c¶ n­íc. Trªn thùc tÕ viÖc qu¶n lý l­u th«ng muèi cña Tæng C«ng ty Muèi gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. Gi÷a Tæng C«ng ty Muèi vµ c¸c hé d©n s¶n xuÊt ch­a cã mèi quan hÖ rµng buéc chÆt chÏ. Nªn t­ th­¬ng khi mua th­êng Ðp gi¸ cña d©n mang b¸n l¹i cho c«ng ty muèi víi gi¸ cao h¬n h¼n cho nªn gi¸ thµnh cña Tæng C«ng ty Muèi bÞ n©ng lªn. HiÖn nay m¹ng l­íi c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh muèi bè trÝ bÞ ph©n t¸n nªn g©y ra khã kh¨n trong viÖc qu¶n lý vÒ cung cÇu muèi. Thªm vµo ®ã c¸c t­ nh©n kinh doanh theo kiÓu tù do kinh doanh ®· t¹o ra sù hçn lo¹n trong s¶n xuÊt vµ l­u th«ng muèi. V× vËy cÇn cã sù t¸c ®éng tÝch cùc cña Nhµ n­íc ®èi víi nhu cÇu muèi cña toµn x· héi, b»ng c¸ch qu¶n lý c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh võa ®¶m b¶o quyÒn tù chñ cho hä võa tr¸nh ®­îc c¸c cuéc khñng ho¶ng thõa thiÕu cho chÝnh c¸c xÝ nghÖp ®ã. ViÖc vËn chuyÓn tõ Nam ra B¾c vµo mïa kh« tr¸nh lµm muèi ­ít vµ chñ yÕu b»ng hai ph­¬ng tiÖn thuû vµ bé. MÆt kh¸c ngoµi thêi vô ng­êi lao ®éng kh¸ rçi viÖc. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hä tÝch tr÷ mét phÇn s¶n phÈm cña m×nh ®Ó dù tr÷ l­u th«ng b¸n lÎ. ViÖc l­u th«ng kiÓu nµy tiÖn lîi cho ng­êi tiªu dïng nh­ng l¹i g©y khã kh¨n trong viÖc l­u th«ng trªn thÞ tr­êng cã thÓ x¶y ra hai tr­êng hîp: gi¸ b¸n cña hä qu¸ thÊp do ®­îc mïa muèi, lóc l¹i qu¸ cao t¹o nªn sù kh«ng æn ®Þnh vÒ gi¸ muèi. Nh­ vËy vÊn ®Ò l­u th«ng hiÖn nay cßn rÊt nhiÒu bÊt cËp. Ngoµi vËn chuyÓn muèi cho ®ång b»ng cßn ph¶i cung cÊp cho ®ång bµo vïng s©u vïng xa. ViÖc vËn chuyÓn muèi lªn miÒn nói rÊt khã kh¨n do ®Þa h×nh hiÓm trë, h¬n n÷a ®©y lµ khu vùc d©n c­ cã thu nhËp thÊp, gi¸ muèi b¸n ra ph¶i thÊp h¬n gi¸ muèi t¹i ®ång b»ng. V× vËy ®Ó ®iÒu hoµ muèi gi÷a c¸c vïng trong c¶ n­íc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc s¶n xuÊt cßn lµ bµi to¸n khã. 2.5.1.3. §Æc ®iÓm tiªu dïng muèi: §Æc ®iÓm tiªu dïng quanh n¨m réng kh¾p vµ æn ®Þnh chÊt l­îng muèi dïng cho d©n c­, khu c«ng nghiÖp, khu vùc s¶n xuÊt ®ßi hái ngµy cµng cao. NÕu nh­ tr­íc kia ng­êi ta th­êng dïng muèi h¹t th× nay ng­êi ta sö dông muèi tinh chÕ(®· läc bá t¹p chÊt) hay muèi tinh trén ièt. Trong c¬ thÓ con ng­êi bao giê còng ph¶i cung cÊp muèi ièt cÇn thiÕt, ng­êi ta kh«ng thÓ lóc nµy ¨n ®­îc nhiÒu muèi nh­ng lóc kh¸c kh«ng ¨n hoÆc ¨n Ýt h¬n. Muèi kh«ng cã mÆt hµng thay thÕ nh­ g¹o, thùc phÈm nªn møc cÇu vÒ tiªu dïng kh¸ æn ®Þnh. Do viÖc t¨ng s¶n xuÊt trong ngµnh muèi lµ rÊt khã kh¨n. §èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt th× víi cïng c«ng nh©n, tay nghÒ s¶n phÈm lµm ra cµng nhiÒu th× cµng mang l¹i nhiÒu lîi nhuËn cho nhµ kinh doanh, nh­ng víi s¶n xuÊt muèi th× kh¸c h¼n s¶n xuÊt ph¶i nghiªn cøu ®Þnh møc tiªu dïng, s¶n xuÊt qu¸ nhiÒu sÏ dÉn ®Õn sù mÊt c©n ®èi cung cÇu. §iÒu nµy lµm cho c¸c nhµ s¶n xuÊt lu«n bÞ thiÖt vµ lóc ®ã hiÖu qu¶ kinh tÕ sÏ kh«ng ®­îc b¶o ®¶m. Tõ sù kh¸c nhau gi÷a tiªu dïng vµ s¶n xuÊt, céng víi nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n mµ c¸c ngµnh kh¸c kh«ng thÓ cã ®­îc nh­ ngµnh muèi ®· g©y ra sù mÊt c©n ®èi cung cÇu vÒ mÆt kh«ng gian vµ thêi gian. 2.5.2. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña tæng c«ng ty muèi: 2.5.2.1. Nh÷ng nh©n tè thuéc m«i tr­êng kinh doanh: Nh÷ng nh©n tè thuéc m«i tr­êng kinh doanh cña doanh nghiÖp chi phèi mäi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, trong ®ã ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. C¸c nh©n tè ®ã bao gåm: a. ChÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc: §Ó qu¶n lý vÜ m« nÒn kinh tÕ nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp nãi riªng, Nhµ n­íc sö dông hÖ thèng ph¸p luËt, c¬ chÕ qu¶n lý hoÆc c¸c chÝnh s¸ch vÜ m« ®Ó ®iÒu tiÕt. Tuú theo hoµn c¶nh cô thÓ cña tõng thêi kú, tõng thÞ tr­êng mµ Nhµ n­íc sö dông biÖn ph¸p kh¸c nhau. C¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc nh­ chÕ ®é tiÒn l­¬ng, chÕ ®é khÊu hao, chÕ ®é h¹ch to¸n kinh doanh, c¸c quy chÕ tµi chÝnh... C¸c chÝnh s¸ch ®ã còng cã thÓ t¹o ra nh÷ng lîi thÕ nh­ng còng cã thÓ t¹o ra nh÷ng bÊt lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh. Sù hoµn thiÖn vµ æn ®Þnh cña hÖ thèng chÕ ®é chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc míi t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp x©y dùng vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch qu¶n lý hiÖu qu¶ kinh doanh tèt h¬n, tõ ®ã míi cã thÓ tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ nhiÒu h¬n. §èi víi Tæng C«ng ty Muèi hiÖn nay do thùc hiÖn nhiÖm vô x· héi nh­ b¸n muèi cho miÒn nói víi khung gi¸ thÝch hîp nªn t¹i thêi ®iÓm nµy ChÝnh phñ ®· cã chÝnh s¸ch trî cÊp vµ trî gi¸ cho Tæng C«ng ty. b. Thêi tiÕt vµ khÝ hËu: §©y lµ nh©n tè vÜ m« ¶nh h­ëng ®Õn chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp v× thêi tiÕt vµ khÝ hËu ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn s¶n l­îng s¶n phÈm muèi. NÕu thêi tiÕt giao ®éng thÊt th­êng sÏ lµm cho s¶n l­îng muèi hµng n¨m gi¶m 30-60% tæng s¶n l­îng muèi, ®iÒu ®ã khiÕn cho chi phÝ kinh doanh t¨ng lªn lµm ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm, gi¸ thµnh s¶n phÈm cao lªn dÉn ®Õn ø ®äng hµng ho¸ vµ cµng lµm gi¶m hiÖu qu¶ kinh doanh. Do ®ã ®©y lµ yÕu tè ngo¹i lai cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®Õn mïa vô. Kh«ng gièng nh­ c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ kh¸c, quy tr×nh s¶n xuÊt muèi phô thuéc hoµn toµn vµo thiªn nhiªn. Cã thÓ chØ sau mét c¬n b·o c¶ ®ång muèi bÞ mÊt tr¾ng, chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp sÏ t¨ng lªn, ¶nh h­ëng ®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. 2.5.2.2. Nh÷ng nh©n tè thuéc b¶n th©n doanh nghiÖp: a. Vèn, ®ång muèi, kho tµng: Vèn lµ yÕu tè rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh kinh doanh, ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp më réng quy m« s¶n xuÊt, tÝch cùc ®Çu t­ c«ng nghÖ, tõng b­íc th©m nhËp vµo c¸c thÞ tr­êng môc tiªu. Vèn cµng lín sÏ lµ b­íc ®Öm ®Çu tiªn t¨ng kh¶ n¨ng kinh doanh cña doanh nghiÖp. §èi víi mét doanh nghiÖp th× vèn ®ã cã thÓ lµ vèn tù cã hoÆc vèn ®i vay. Do ®ã nÕu sö dông vèn kh«ng cã hiÖu qu¶ th× chi phÝ vÒ vèn lµ rÊt lín, lµm t¨ng chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp. §ång muèi lµ c¬ së quan träng trong s¶n xuÊt vµ l­u th«ng muèi. N¨ng suÊt muèi cao hay thÊp phô thuéc vµo chÊt l­îng cña ®ång muèi. NÕu ®ång muèi ®­îc khai th¸c cã kÕ ho¹ch quy m« vµ tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao th× sÏ tiÕt kiÖm ®­îc chi phi kinh doanh cho doanh nghiÖp. Cßn nÕu nh­ khai th¸c bõa b·i, sö dông ®ång muèi nh­ cña riªng th× sÏ dÉn ®Õn h­ háng vµ xuèng cÊp. Khi ®ã th× ph¶i tèn kÐm mét kho¶n chi phÝ ®Ó söa ch÷a vµ n©ng cÊp ®ång muèi. Kho tµng lµ n¬i cã thÓ dù tr÷ muèi ng¾n h¹n vµ dµi h¹n. Kho tµng còng cã thÓ lµ n¬i nhËn ®Ó l­u th«ng muèi trong mét thêi gian rÊt ng¾n, nh­ng còng cã thÓ lµ n¬i b¶o qu¶n muèi tíi mÊy mïa vô. V× muèi rÊt dÔ ch¶y n­íc nªn c¸ch thøc b¶o qu¶n muèi rÊt riªng biÖt, ®ßi hái kho tµng ph¶i chÞu ®­îc ®é Èm, kh«ng trong m«i tr­êng Èm ­ít vµ ph¶i chÞu ®­îc sù ¨n mßn cao. V× vËy c¸c kho tµng ph¶i ®­îc x©y dùng trªn ®Þa h×nh thuû v¨n kiªn cè. ë n¬i kh«ng khÝ tho¸ng m¸t vµ ph¶i x©y dùng b»ng nh÷ng tÊm ®¸ lín. Qu¸ tr×nh x©y dùng kho tµng muèi ph¶i chi phÝ kh¸ tèn kÐm cho nªn ®Ó ®¶m b¶o s¶n l­îng dù tr÷ cho tiªu dïng vµ s¶n xuÊt cÇn nguån vèn x©y dùng c¬ b¶n. b. M¹ng l­íi l­u th«ng: Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh muèi cã hiÖu qu¶ hay kh«ng ®ã lµ viÖc doanh nghiÖp cã tæ chøc tèt m¹ng l­íi l­u th«ng tr«i ch¶y hay ch­a. Tæ chøc m¹ng l­íi l­u th«ng su«n sÎ, nhÞp nhµng sÏ lµm t¨ng tèc ®é cho qu¸ tr×nh tiªu thô vµ gi¶m bít chi phÝ cho qu¸ tr×nh kinh doanh. L­u th«ng lµ vÊn ®Ò mÊu chèt cña tiªu thô muèi, lµ gãc ®iÓm ®Ó gi¶i quyÕt bµi to¸n cung cÇu. Cã khi t¹i ®ång b¨ng rÊt thõa muèi nh­ng lªn ®Õn vïng miÒn nói th× l¹i thiÕu muèi nghiªm träng. V× vËy ®iÒu cÇn thiÕt ph¶i gi¶i quyÕt lµ c©n ®èi l­îng muèi hai vïng tøc lµ nÕu l­u th«ng kh«ng tèt th× sÏ lµm t¨ng chi phÝ kinh doanh. G¾n liÒn víi l­u th«ng lµ chøc n¨ng tiªu thô vµ ph©n phèi, nÕu l­u th«ng trôc trÆc th× sÏ dÉn ®Õn tiªu thô bÞ bÕ t¾c. V× vËy ®èi víi riªng Tæng C«ng ty Muèi gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò l­u th«ng ®­îc ®­a lªn hµng ®Çu. Bëi nã cã ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu ®Õn chi phÝ kinh doanh. 3. KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña Tæng C«ng ty trong vµi n¨m gÇn ®©y: Nh­ ta ®· biÕt muèi vµ s¶n phÈm muèi cã vai trß v« cïng quan träng trong tiªu dïng vµ s¶n xuÊt. Muèi ¨n lµ nguyªn liÖu chÝnh, lµ s¶n phÈm thiÕt yÕu trong cuéc sèng hµng ngµy. S¶n phÈm cña muèi lµ nguyªn liÖu, chÊt phô gia ®Ó chÕ biÕn h¬n 14.000 s¶n phÈm, cã mÆt hÇu hÕt ë c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, y d­îc, thùc phÈm. VÝ dô trong y d­îc lµ nguyªn liÖu chÕ n­íc kho¸ng, thuèc ch÷a bÖnh; trong n«ng nghiÖp lµ nguyªn liÖu chÕ biÕn ph©n bãn, thøc ¨n cho gia sóc; trong c«ng nghiÖp cã vai trß trong chÕ biÕn t¬ nh©n t¹o, thuû tinh, xót... Ng­êi ta chØ nh×n nhËn muèi trong mét lÜnh vùc duy nhÊt lµ b÷a ¨n hµng ngµy nh­ng c«ng dông cña muèi lµ rÊt lín, nã cã vai trß vµ t¸c dông chÕ biÕn nguyªn liÖu cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c nhau. V× vËy khi nãi ®Õn muèi kh«ng chØ ®¬n thuÇn xem xÐt tÝnh mÆn nh¹t mµ ph¶i t×m hiÓu c¶ c«ng dông cña muèi. HiÖn nay khi cuéc sèng ngµy cµng ph¸t triÓn, nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi sang c¬ chÕ thÞ tr­êng th× ®ång nghÜa víi nÒn kinh tÕ hµng ho¸ lµ sù thay ®æi c¶nh quan thiªn nhiªn, thay ®æi m«i tr­êng sèng. ViÖt Nam lµ mét n­íc thiÕu ièt. Qua bao nhiªu thÕ kû, ièt tù nhiªn trong ®Êt bÞ röa tr«i khái c¸c s­ên nói dÉn tíi lôt léi, ®Êt kh«ng ®ñ cung cÊp cho c©y trång vµ gia sóc. §iÒu ®ã dÉn ®Õn thiÕu ièt dïng cho thùc phÈm con ng­êi. Vµ c¸ch tèt nhÊt, hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó ®­a ièt vµo c¬ thÓ con ng­êi ®­îc ®ã lµ dïng muèi pha trén ièt. Bªn c¹nh s¶n phÈm muèi ièt cßn cã mét s¶n phÈm rÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n ®ã lµ muèi c«ng nghiÖp. Muèi c«ng nghiÖp lµ nguyªn liÖu cho rÊt nhiÒu ngµnh kinh tÕ kh¸c nhau nh­ ho¸ chÊt, c«ng nghiÖp thùc phÈm, n«ng nghiÖp... HiÖn nay nhu cÇu vÒ muèi c«ng nghiÖp ®ang lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch. Theo ®óng quy ho¹ch ngµnh muèi ®· ®­îc ChÝnh phñ phª duyÖt ®Õn n¨m 2000 cÇn mét l­îng muèi lµ 1,1 triÖu tÊn muèi / n¨m, trong ®ã muèi c«ng nghiÖp phôc vô cho xuÊt khÈu lµ 625.000 tÊn / n¨m. HiÖn t¹i ë n­íc ta cã c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh ®­îc thiÕt kÕ ®Ó s¶n xuÊt muèi c«ng nghiÖp víi diÖn tÝch lµ 1.000 ha, hµng n¨m cã thÓ s¶n xuÊt 100.000 - 150.000 tÊn muèi. Nh­ vËy so víi nhu cÇu th× l­îng diÖn tÝch qu¸ nhá bÐ. MÆt kh¸c do c¸ch s¶n xuÊt muèi c«ng nghiÖp ph©n t¸n, ch­a chÆt chÏ nªn s¶n xuÊt muèi c«ng nghiÖp kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng do ®ã mÊy n¨m gÇn ®©y chóng ta ph¶i nhËp muèi tõ n­íc ngoµi. Ta cã thÓ thÊy r»ng muèi lµ mét s¶n phÈm cã mét vai trß cùc kú quan träng ®èi víi ®êi sèng cña mçi ng­êi d©n còng nh­ toµn bé x· héi. Do vËy Tæng C«ng ty Muèi ViÖt Nam ®­îc Nhµ n­íc thµnh lËp ®Ó lµm lùc l­îng nßng cèt ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn nghÒ muèi ë n­íc ta. Tõ khi thµnh lËp ®Õn nay, Tæng C«ng ty ®· ph¶i v­ît qua nh÷ng khã kh¨n, thö th¸ch rÊt lín, lîi nhuËn qua c¸c n¨m cßn thÊp tuy nhiªn Tæng C«ng ty ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong viÖc t¨ng doanh thu, gi¶m chi phÝ.. §Ó cã c¸i nh×n tæng qu¸t h¬n vÒ t×nh ho¹t ®éng cña Tæng C«ng ty, ta sÏ xem xÐt kÕt qu¶ kinh doanh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y B¶ng 3: KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña Tæng C«ng ty Muèi trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. ( §¬n vÞ: 1.000.000 ®ång ) ChØ tiªu N¨m 1998 N¨m 1999 N¨m 2000 N¨m 2001 N¨m 2002 Tæng doanh thu 146612 187637 202909 374229 294726 C¸c kho¶n gi¶m trõ 1572 1137 164 539 1971 ChiÕt khÊu 15 8 10 12 7,73 Gi¶m gi¸ 633 779 11 424 597,27 ThuÕ DT, thuÕ XK 924 350 143 104 1366 1. Doanh thu thuÇn 145040 186500 202745 373690 292755 2. Gi¸ vèn hµng b¸n 111178 156785 165139 312336 236673 3. Lîi tøc gép 33862 29715 37606 61353 56082 4. Chi phÝ b¸n hµng 24711 21243 26865 39290 29818 5. Chi phÝ qu¶n lý DN 9110 8310 9886 20774 25830 6.Lîi tøc thuÇn tõ H§KD 41 162 855 1289 434 Thu nhËp tõ H§TC 25 478 280 881 420 Chi phÝ tõ H§TC 0,6 349 877 2320 2263 7. Lîi tøc H§TC 24,4 129 -597 -1439 -1843 Thu nhËp bÊt th­êng 619 592 207 1350 2232 Chi phÝ bÊt th­êng 508 665 56 1048 614 8. Lîi tøc bÊt th­êng 111 -73 151 302 1618 9. Lîi tøc tr­íc thuÕ 176,4 218 409 155 209 10. ThuÕ lîi tøc ph¶i nép 86 164 212 90 136 11. Lîi tøc sau thuÕ 90,4 54 197 65 73 12. Thu nhËp /ng­êi 0,550 0,600 0,650 0,680 0,750 ( Nguån: Tæng C«ng ty Muèi) 3.1. Doanh thu: Nh×n chung qua 5 n¨m doanh thu cã xu h­íng t¨ng lªn ®ã lµ dÊu hiÖu ®¸ng mõng ®èi víi Tæng C«ng ty mÆc dï yªó tè doanh thu ch­a quyÕt ®Þnh tíi sù tån t¹i hay ph¸ s¶n mét doanh nghiÖp nh­ng nã cã ý nghÜa rÊt lín trong qu¸ tr×nh t¨ng tr­ëng. T¸c ®éng ®Õn doanh thu chñ yÕu lµ gi¸ c¶ vµ s¶n l­îng (®©y lµ 2 nh©n tè chÝnh), sù lªn xuèng cña chóng sÏ lµm doanh thu ®­îc n©ng cao hoÆc bÞ h¹ thÊp. Sù biÕn ®éngcña gi¸ c¶, s¶n l­îng phô thuéc vµo t×nh h×nh thÞ tr­êng, ®iÒu kiÖn kh¸ch quan nh­ khÝ hËu , thêi tiÕt ... ë mçi n¨m mçi thêi ®iÓm l¹i kh¸c nhau §¬n vÞ: 1000 tÊn ChØ tiªu N¨m 1998 N¨m 1999 N¨m 2000 N¨m 2001 N¨m 2002 S¶n l­îng 800 400 500 520 750 Tèc ®é %SL 20% -50% 25% 4% 44,23% (Nguån : Tæng c«ng ty muèi) Trong 5 n¨m gÇn ®©y (1998,1999, 2000. 2001,2002) s¶n l­îng muèi cã xu h­íng gi¶m xuèng, riªng n¨m 1999 s¶n l­îng muèi ®¹t 400.000 tÊn b»ng 50% s¶n l­îng n¨m 1998 (800.000 tÊn), n¨m 2000 s¶n l­îng ®¹t 500.000 tÊn t¨ng 25% so víi s¶n l­îng n¨m 1999. Riªng n¨m 2001 s¶n l­îng ®¹t 520.000 tÊn t¨ng cao h¬n n¨m 2000 lµ 20.000 tÊn t­¬ng øng 4%, nh­ng so víi møc s¶n l­îng muèi b×nh qu©n hµng n¨m lµ 620.000 tÊn chØ ®¹t 83,87 %. §iÒu ®¸ng mõng lµ n¨m 2002 s¶n l­îng ®¹t 750.000 tÊn t¨ng cao h¬n so n¨m 2001 lµ 230 tÊn t­¬ng øng 44,23%. T×nh tr¹ng gi¶m s¶n l­îng muèi trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y (so víi møc b×nh qu©n trong nhiÒu n¨m lµ 620.000 tÊn) trong khi nhu cÇu cña x· héi vÒ s¶n phÈm muèi ngµy cµng ra t¨ng lµ mét ®iÒu hÕt søc nguy hiÓm vµ cÇn ph¶i ®­îc xem xÐt kü. Së dÜ s¶n l­îng gi¶m trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cã thÓ ®­îc gi¶i thÝch qua mét sè nguyªn nh©n chÝnh sau. Tr­íc hÕt ph¶i kÓ ®Õn lµ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®iÒu kiÖn thêi tiÕt kh«ng thuËn lîi cho s¶n xuÊt vµ l­u th«ng muèi. VÝ dô nh­ ë n¨m 2000 vµ 2001 ë miÒn Trung th­êng x¶y ra ma gi÷a mïa kh«, cßn ë miÒn Nam th× mïa kh« l¹i kÕt thóc tr­íc tõ 30 ®Õn 40 ngµy céng thªm víi t×nh tr¹ng b·o vµ lò lôt hoµnh hµnh... Cßn mét nguyªn nh©n n÷a ph¶i kÓ ®Õn lµ xu thÕ thu hÑp ®ång muèi thuéc khu vùc c¸ thÓ ë c¸c tØnh miÒn Trung vµ Nam Bé. ViÖc chuyÓn ®æi ®ång muèi thuéc khu vùc c¸ thÓ cña d©n sang nu«i t«m ®· trë thµnh xu thÕ vµ ®ang diÔn ra trªn diÖn réng, ®· gãp phÇn lµm gi¶m ®¸ng kÓ s¶n l­îng muèi toµn quèc. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy cã thÓ ®­îc kÓ ®Õn nh­: Thø nhÊt gi¸ trÞ thu nhËp tõ nu«i t«m trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch so víi muèi gÊp tõ 8 - 10 lÇn ë miÒn Trung vµ 15 - 20 lÇn ë Nam Bé, thªm vµo ®ã ®iÒu kiÖn thêi tiÕt thÊt th­êng ®· t¹o ra t©m lý hoang mang trong diªm d©n. Sau cïng, viÖc h×nh thµnh tuyÕn ®ª ven biÓn T©y vµ §«ng Nam Bé ®Ó më réng diÖn tÝch ngät ho¸ dÉn ®Õn thiÕu n­íc s¶n xuÊt nhiÒu ®ång muèi, nªn n¨ng suÊt muèi vïng gi¶m xuèng chØ cßn 50%. Sau 3 n¨m liªn tiÕp s¶n xuÊt bÞ gi¶m thÊp do ®iÒu kiÖn khÝ hËu thêi tiÕt kh«ng thuËn lîi cho nghÒ s¶n xuÊt muèi thÝ n¨m2002 khu vùc Nam- Trung bé bÞ h¹n h¸n kÐo dµi , s¶n l­îng muèi t¨ng h¬n nhiÒu so víi 3 n¨m tr­íc . Riªng c¸c tØnh miÒn B¾c s¶n l­îng cã thÊp h¬n nh­ng c©n ®èi cung cÇu chung toµn quèc cïng víi sù ®iÒu tiÕt vïng nµy sang vïng kh¸c cã thÓ sÏ kh«ng thiÕu muèi . VÒ chÊt l­îng do thêi tiÕt n¨m 2002 tèt nªn muèi t¹i c¸c tØnh Nam Trung bé n¨m nay ®¶o b¶o sè l­îng vµ chÊt l­îng phôc vô cho nhu cÇu c«ng nghiÖp trong c¶ n­íc cßn t¹i Nam Bé l­îng muèi ®¹t kh¸ cao nh­ng muèi phôc vô cho chÕ biÕn thùc phÈm vµ tiªu dïng chØ ®¹t ®­îc d­íi 200.000T sè cßn l¹i dïng cho c¸c nhu cÇu kh¸c nªn tæng l­îng muèi trong toµn quèc thùc sù cho c«ng nghiÖp vµ d©n sinh chØ cßn kho¶ng 750.000T muèi kh« ®­a vµo c©n ®èi. ChØ tiªu N¨m 1998 N¨m 1999 N¨m 2000 N¨m 2001 N¨m 2002 Doanh thu 146612 187637 202909 374229 294726 Tèc ®é t¨ng NN/NT 10,23% 27,98% 8,13% 84,43% -21,22% Tæng doanh thu cña Tæng c«ng ty n¨m 1999 t¨ng so víi n¨m 1998 lµ 41025(triÖu ®ång )t­¬ng øng víi tû lÖ t¨ng lµ 27,98%. Tæng doanh thu n¨m 2000 t¨ng so víi n¨m 1999 lµ 15272(triÖu ®ång) t­¬ng øng víi tû lÖ t¨ng lµ 8,13% Tæng doanh thu n¨m 2001 t¨ng so víi n¨m 2000 lµ 171320(triÖu ®ång) t­¬ng øng víi 84,43%. Trong khi ®ã tæng doanh thu n¨m 2002 gi¶m do víi n¨m 2001 lµ-:-- -79503(triÖu ®ång) t­¬ng øng víi –21,22% ViÖc Tæng doanh thu t¨ng qua c¸c n¨m mÆc dï s¶n l­îng muèi cña Tæng c«ng ty gi¶m ®­îc gi¶i thÝch nh­ sau: Sau sù suy gi¶m ®ét ngét cña s¶n l­îng muèi n¨m 1999 so víi n¨m 1998 (tõ 800.000 tÊn xuèng cßn 400.000 tÊn) Tæng c«ng ty Muèi ®· cã nh÷ng hiÖu chØnh kÞp thêi, cïng víi sù nç lùc cña toµn bé c¸n bé c«ng nh©n viªn thuéc Tæng c«ng ty nªn mÆc dï n¨m 2001 s¶n l­îng muèi tiÕp tôc gi¶m nh­ng doanh thu vÉn t¨ng lªn. §Æc biÖt lµ trong 6 th¸ng cuèi n¨m c¸c ®¬n vÞ ®· m¹nh d¹n ®Èy nhanh ®­îc tèc ®é tiªu thô nªn gi¶m ®­îc ¸p lùc tµi chÝnh, phÇn lín c¸c ®¬n vÞ ®Òu kh«ng cã nî qu¸ h¹n vµ viÖc thanh to¸n c«ng nî víi kh¸ch hµng tr«i ch¶y h¬n c¸c n¨m tr­íc. ViÖc t¨ng doanh thu lµ do gi¸ c¶ t¨ng lªn do sù khan hiÕm cña c¸c s¶n phÈm muèi vµ tõ sù t¨ng lªn cña doanh thu tõ muèi nhËp khÈu vµ kinh doanh kh¸c (n¨m 2001 nhËp khÈu kho¶ng 60.800 tÊn muèi). N¨m 2001 doanh thu tiÕp tôc t¨ng vµ t¨ng cao (84,43%) trong khi s¶n l­îng còng ®· b¾t ®Çu t¨ng lªn. §©y lµ dÊu hiÖu tÝch cùc thÓ hiÖn sù æn ®Þnh vµ ®i dÇn vµo thÕ ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty Muèi. ViÖc doanh thu t¨ng lªn cã thÓ ®­îc gi¶i thÝch lµ do gi¸ c¶ cña c¸c s¶n phÈm tõ muèi tiÕp tôc t¨ng lªn vµ Tæng c«ng ty ®· cã nh÷ng nç lùc trong viÖc më réng thÞ tr­êng muèi lªn vïng s©u, vïng xa vµ sù t¨ng lªn cña doanh thu tõ c¸c ngµnh kinh doanh kh¸c. ViÖc gi¸ c¶ c¸c s¶n phÈm muèi t¨ng lªn n¨m 2001 ®· gi¶i quyÕt ®­îc phÇn nµo vÊn ®Ò nhøc nhèi vÒ gi¸ muèi nguyªn liÖu cña diªm d©n. HÇu hÕt l­îng muèi cña diªm d©n n¨m 2001 ®Òu ®­îc c¸c ®¬n vÞ cña Tæng c«ng ty mua víi møc gi¸ cao h¬n møc gi¸ sµn quy ®Þnh cña ChÝnh phñ. 3.2. Lîi nhuËn: ChØ tiªu N¨m 1998 N¨m 1999 N¨m 2000 N¨m 2001 N¨m 2002 Lîi nhuËn 90,4 54 197 65 73 Tèc ®é t¨ng Nhµ n­íc/NT 20% -67% 264.81% -67% 12.3% Trong 3 n¨m ho¹t ®éng, lîi nhuËn cña Tæng C«ng ty qua c¸c n¨m kh«ng cao, cã xu h­íng gi¶m ®i, ®iÒu nµy dÔ hiÓu bëi Tæng C«ng ty Muèi ngoµi viÖc kinh doanh cßn cÇn ph¶i ®¶m b¶o c¸c chØ tiªu x· héi, ®ã lµ gi¶i quyÕt c«ng ¨n, viÖc lµm trong toµn ngµnh, gi¶m sè ng­êi thÊt nghiÖp, n©ng cao tr×nh ®é ®êi sèng v¨n ho¸ cho nh©n d©n, ®¶m b¶o møc sèng tèi thiÓu cho ng­êi lao ®éng, ®¶m b¶o søc khoÎ, ®¶m b¶o vÖ sinh m«i tr­êng mµ quan träng nhÊt lµ ph¶i cung cÊp muèi cho ®ång bµo miÒn nói, d©n c­ ë ®©y cã thu nhËp thÊp, viÖc vËn chuyÓn khã kh¨n do ®­êng ghå ghÒ khã ®i do vËy mµ chi phÝ kinh doanh mµ cô thÓ lµ chi phÝ vËn chuyÓn cña Tæng C«ng ty rÊt cao, lµm lîi nhuËn gi¶m ®i. S¶n l­îng gi¶m thÊp, tæng chi phÝ cña Tæng C«ng ty t¨ng lªn do sù mÊt mïa, víi tèc ®é t¨ng cao h¬n nhiÒu so víi tèc ®é t¨ng cña doanh thu, chÝnh ®iÒu ®ã lµm cho lîi nhuËn bÞ gi¶m thÊp nh­ vËy. Trong 5 n¨m , lîi nhuËn cña n¨m 2000 lµ cao nhÊt lµ:197(triÖu ®ång) vµ n¨m 1999 lµ thÊp nhÊt víi 54( triÖu ®ång). Tèc ®é gi¶m lîi nhuËn cña n¨m 1999 so víi 1998 lµ -67%. Trong khi ®ã tèc ®é t¨ng lîi nhuËn cña n¨m 2000 so víi n¨m 1999 lµ:264,8%. Cßn lîi nhuËn cña n¨m 2001 l¹i gi¶m so víi n¨m 2000 lµ: -67% Nh­ng ®Õn n¨m 2002 , tèc ®é lîi nhuËn t¨ng so víi n¨m 2001 lµ 12,3% VÊn ®Ò lîi nhuËn n¨m 2001 gi¶m so víi n¨m 2000 phÇn nµo ®ã lµ sù t¨ng lªn cña c¸c kho¶n chi phÝ kh«ng hîp lý nh­ng chñ yÕu ®ã lµ do sù t¨ng lªn cña c¸c kho¶n chi phÝ ®Çu t­ cho dµi h¹n. Tæng c«ng ty Muèi ®· chñ ®éng ®Çu t­ c¬ së vËt chÊt kü thuËt c«ng nghÖ cho mét sè nhµ m¸y chÕ biÕn muèi tinh chÊt l­îng cao t¹i c¸c tØnh H¶i Phßng, B¹c Liªu, C«ng ty muèi I... vµ ®Çu t­ vµo viÖc x©y dùng ®ång muèi Qu¸n ThÎ cã c«ng suÊt lín. Bªn c¹nh ®ã, Tæng c«ng ty ®· tÝch cùc ®Èy m¹nh tu söa ph­¬ng tiÖn x©y dùng kho l­u tr÷ ®Ó ®­a muèi lªn c¸c vïng miÒn nói, trung du tu©n thñ tèt chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc lµ toµn d©n cã muèi dïng. Tuy nhiªn ®Õn n¨m 2002 lîi nhuËn cña Tæng c«ng ty muèi t¨ng lªn lµ do Tæng c«ng ty tæ chøc qu©y vïng muèi nguyªn liÖu chÊt l­îng ®Ó phôc vô s¶n xuÊt muèi tinh chÊt l­îng cao cho nhu cÇu trong n­íc vµ xuÊt khÈu . Ngoµi nh÷ng d©y chuyÒn chÕ biÕn muèi tinh ®ang khai th¸c hiÖn nay Tæng c«ng ty ®· cã 4 nhµ m¸y chÕ biÕn muèi tinh theo c«ng nghÖ PHABA víi c«ng xuÊt mçi nhµ m¸y 22.000T/n¨m vµ th¸ng 8/2002 Tæng c«ng ty ®· hoµn thµnh ´©y dùng vµ ®­a vµo s¶n xuÊt thªm mét nhµ m¸y ®¶m b¶o cung cÊp ra thÞ tr­êng h¬n 200.000T muèi tinh nh»m phÊn ®Êu thay thÕ muèi ¨n th­êng trong mét vµi n¨m tíi. Do vËy s¶n l­îng n¨m 2002 còng t¨ng lªn vµ gi¶m ®­îc c¸c chi phÝ nªn lîi nhuËn còng ®­îc t¨ng lªn. Nh­ vËy viÖc gi¶m lîi nhuËn ë ®©y nªn ®­îc xem xÐt ë gãc ®é lµm t¨ng hiÖu qu¶ x· héi. 3.3.Chi phÝ. Nh­ chóng ta ®· biÕt Chi phÝ g¾n liÒn víi hiÖu qu¶, ®Ó ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ chóng ta ph¶i tÝch cùc gi¶m chi phÝ xuèng møc thÊp nhÊt. ViÖc gia t¨ng chi phÝ lµ kh«ng tèt bëi v× ®ång nghÜa víi t¨ng chi phÝ lµ lîi nhuËn gi¶m.Trong tæng chi phÝ kinh doanh muèi, kho¶n chi phÝ vËn t¶i bèc xÕp chiÕm tû träng cao nhÊt th«ng th­êng chiÕm kho¶ng 34,8% trong tæng chi phÝ. NÕu nh­ n­íc ta x©y dùng ®­îc m¹ng l­íi tiªu thô hîp lý, bè trÝ c¸c ®iÓm s¶n xuÊt, c¸c ®iÓm tiªu thô kh«ng bÞ chång chÐo sÏ gi¶m chi phÝ bèc xÕp vËn t¶i. Chi phÝ t¨ng lµm cho d