Đề tài Tìm lợi nhuận và các giải pháp nâng cao lợi nhuận ở công ty xuất nhập khẩu tạp phẩm TOCONTAP

Lời nói đầu Khi nói đến hoạt động sản xuất kinh doanh, người ta thường đề cập đến hiệu quả của nó. Năng suất - chất lượng- hiệu quả là mục tiêu phấn đấu của nền sản xuất tiên tiến, là thước đo của trình độ về mọi mặt trong toàn bộ nền kinh tế quốc dân cũng như đối với từng đơn vị sản xuất. Một đơn vị sản xuất là một tế bào của nền kinh tế nói chung, sự phát triển mạnh mẽ của mỗi tế bào đó sẽ tạo nên sự tăng trưởng của nền kinh tế . ở nước ta các doanh nghiệp Nhà nước là nơi trực tiếp sáng tạo ra của cải vật chất, tạo nguồn tích luỹ cho xã hội, nó giữ vai trò chủ đạo trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Trong giai đoạn hiện nay nền kinh tế nước ta đang ở trong bước chuyển mình lớn từ cơ chế kế hoạch hoá tập trung sang cơ chế thị trường có sự điều tiết vĩ mô của Nhà nước, được Nhà nước bao cấp hoàn toàn sản xuất kinh doanh , đến nay các đơn vị này phải tự hạch toán kinh doanh lời ăn, lỗ chịu, đòi hỏi các doanh nghiệp phải có nỗ lực rất lớn để tồn tại. Mặt khác, trong điều kiện nền kinh tế thị trường cạnh tranh găy gắt diễn ra giữa các doanh nghiệp thuộc nhiều thành phần kinh tế khác nhau đã đòi hỏi các doanh nghiệp không ngừng tích luỹ vốn phát triển và đầu tư mở rộng kinh doanh. Điều này chỉ có thể thực hiện được khi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp mang lại hiệu quả cao thu được nhiều lợi nhuận. Lợi nhuận hiện nay được coi là một trong những đòn bảy kinh tế có hiệu lực nhất kích thích mạnh mẽ các hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Lợi nhuận không những phản ánh hiệu quả sản xuất kinh doanh trong điều kiện nền kinh tế thị trường mà nó còn là nguồn tài chính quan trọng để thực hiện tái sản xuất mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh và nâng cao đời sống của người lao động trong doanh nghiệp. Xuất phát từ vai trò to lớn của lợi nhuận hoạt động sản xuất kinh doanh, trong quá trình thực tập tại công ty xuất nhập khẩu tạp phẩm Hà Nội (TOCONTAP) được sự giúp đỡ tận tình của cô giáo Nguyễn Thị Phương Liên và các cô chú phòng tài chính kế toán của công ty em đã hoàn thành luận văn tốt nghiệp với đề tài “Lợi nhuận và các giải pháp nâng cao lợi nhuận ở công ty xuất nhập khẩu tạp phẩm TOCONTAP”. Trong khuôn khổ thời gian thực tập cho phép, luận văn của em đã hoàn thành nhưng không thể tránh khỏi những khuyết điểm, hạn chế đòi hỏi phải nghiên cứu sâu hơn. Vì vậy, em rất mong nhận được sự chỉ dậy của thầy cô giáo, cùng toàn thể các bạn đọc để giúp em hoàn thành luận văn tốt hơn. Trong quá trình hoàn thành bài luận văn này em đã được sự hướng dẫn tận tình của cô giáo Nguyễn Thị Phương Liên bộ môn Quản Trị Tài Chính Quốc Tế và sự giúp đỡ, tạo điều kiện của các cô, chú, bác, anh chị trong công ty XNK tạp phẩm Hà Nội (TOCONTAP ) Với lòng biết ơn sâu sắc: em xin bày tỏ lời cám ơn trân thành tới cô Nguyễn Thị Phương Liên cùng các cô chú, anh chị thuộc công ty XNK tạp phẩm Hà Nội (TOCONTAP) trong thời gian qua đã hết lòng giúp đỡ tạo điều kiện cho em để hoàn thành luận văn này. Hà Nội, tháng 5 năm 2003 Sinh viên: Đặng Thu Trang K35-E1-TMQT Chương I: Những lý luận chung về lợi nhuận. I/Lợi nhuận của doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường 1.Doanh nghiệp. 1.1Khái niệm : Doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường là một tổ chức kinh tế được tổ chức ra để tiến hành các hoạt đông SXKD theo pháp luật vì mục tiêu lợi nhuận . Tuỳ theo các tiêu thức phân loại mà tồn tại các loại hình doanh nghiệp khác nhau , theo hình thức sở hữu vốn thì doanh nghiệp được chia thành 3 loại : Doanh nghiệp nhà nước . Doanh nghiệp tư nhân . Doanh nghiệp sở hữu hỗn hợp . Doanh nghiệp nhà nước : là tổ chức kinh tế do nhà nước đầu tư vốn thành lập và tổ chức hoạt động SXKD nhằm phục vụ mục tiêu KT-CT của nhà nước . Doanh nghiệp tư nhân là doanh nghiệp do một cá nhân thành lập ,quản lí và tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình với các khoản nợ của doanh nghiệp . Doanh nghiệp sở hữu hỗn hợp : Là doanh nghiệp trong đó chủ doanh nghiệp là tập thể các cá nhân hoặc tổ chức . Những thành viên này cùng tiến hành các hoạt động sxkd ,cùng phân chia lợi nhuận và cùng chịu trách nhiệm các khoản nợ của công ty trong phần vốn góp của mình. Việc phân loại này chỉ rõ mối quan hệ sở hữu vốn ,tài sản thuộc các thành phần kinh tế khác nhau ,là căn cứ để phân chia hiệu quả kinh tế theo vốn góp và cũng là căn cứ để nhà nước quy định chế độ chính sách kinh tế ,định hướng phát triển phù hợp với từng loại hình doanh nghiệp. 1.2Đặc trưng của doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường . Trong nền kinh tế thị trường tồn tại nhiều loại hình doanh nghiệp khác nhau nên cũng tồn tại những đặc trưng khác nhau .Tuy nhiên doanh nghiệp nói chung đều mang những đặc trưng sau: Mọi doanh nghiệp đều không ngừng tìm cách nâng cao hiệu quả SXKD. Các DN là các đơn vị tự chủ trong SXKD và tự chủ về tài chính. Hoạt động SXKD của doanh nghiệp bị chi phối bởi các quy luật của nền kinh tế thị trường như: Quy luật cạnh tranh ,quy luật cung cầu, quy luật giá trị ... Mọi lợi ích kinh tế của doanh nghiệp được phân phối một cách công bằng . 2/Lợi nhuận của doanh nghiệp 2.1Khái niệm: *Lợi nhuận là chỉ tiêu chất lượng đánh giá hiệu quả kinh tế của các doanh nghiệp trong hoạt động SXKD . Đó là kết quả tài chính cuối cùng sau một quá trình tiến hành SXKD của doanh nghiệp . *Theo thuật ngữ Thương Mại (The langugue of trade): Lợi nhuận ( profit) là thu nhập ròng có được do sản xuất hay bán các hàng hoá và dịch vụ. Nghĩa là số tiền còn lại dành cho nhà doanh nghiệp sau khi đã thanh toán tất cả các khoản vốn (lãi suất), đất đai (tô), lao động ( bao gồm chi phí quản lý, lương, tiền công), nguyên liệu thô, thuế và khấu hao. Nếu như doanh nghiệp làm ăn kém cỏi, lợi nhuận có thể là số âm và trong trường hợp đó chúng biến thành các khoản lỗ. *Đứng ở góc độ doanh nghiệp, lợi nhuận thực chất là khoản chênh lệch giữa doanh thu và tổng chi phí SXKD mà doanh nghiệp bỏ ra để có được doanh thu đó trong một thời kì nhất định. Theo đó ,lợi nhuận được xác định như sau: Lợi nhuận = Doanh thu - Chi phí - Thuế *Nguồn gốc và bản chất của lợi nhuận Việc nghiên cứu nhằm làm sáng tỏ nguồn gốc và bản chất lợi nhuận được các nhà kinh tế học tiến hành từ những năm đầu của thế kỷ 18. Mặc dù vậy khoảng gần 200 năm sau thì nguồn gốc và bản chất của lợi nhuận mới được K. Marx làm sáng tỏ, ông cũng chính là người đã vạch trần bản chất bóc lột của chủ nghĩa tư bản đối với người lao động làm thuê. Trước đó các trường phái kinh tế học và các nhà tư tưởng kinh tế đã không ngừng nghiên cứu về nguồn gốc và bản chất của lợi nhuận nhưng vẫn không thể đi đến thống nhất giải thích một cách rõ ràng rằng lợi nhuận được sản sinh ra từ đâu. Người đầu tiên nghiên cứu về lợi nhuận đó là Adamsmith, theo ông “ Lợi nhuận là khoản khấu trừ vào giá trị sản phẩm do công nhân tạo ra”, nguồn gốc của lợi nhuận là do toàn bộ tư bản đầu tư đẻ ra trong cả lĩnh vực sản xuất và lưu thông. Khác với Adamsmith, DavidRicardo cho rằng “ Lợi nhuận là phần giá trị dư thừa ra ngoài giá trị hàng hoá do công nhân tạo ra luôn luôn lớn hơn số tiền công mà công nhân được hưởng và phần chênh lệch đó chính là lợi nhuận”. Như vậy, tư tưởng của DavidRicardo đã có những tiến bộ hơn những lý luận của Adamsmith, Ông đã chỉ ra được nguồn gốc của lợi nhuận chính là “phần giá trị thừa” ngoài các chi phí trả cho công nhân và chính lợi nhuận do công nhân tạo ra chứ không phải do toàn bộ tư bản đầu tư đẻ ra. Vào thế kỷ 19, nguồn gốc của lợi nhuận mới được nhận thức một cách đúng đắn qua sự phân tích của K.Marx. Bằng vào những lí luận khoa học và phương pháp khoa học, K.Marx chỉ ra rằng tham gia vào quá trình tạo ra giá trị hàng hoá có 3 bộ phận đó là : tư bản bất biến, tư bản khả biến và giá trị thặng dư. Tư bản bất biến là bộ phận giá trị tồn tại dưới hình thái tư liệu sản xuất ( nhà xưởng, máy móc, nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu phụ...) mà giá trị của nó được bảo tồn và chuyển nguyên vẹn vào sản phẩm, không biến đổi về lượng trong quá trình sản xuất ( ký hiệu là c) Tư bản khả biến là bộ phận tư bản tồn tại dưới hình thức sức lao động của công nhân làm thuê tạo ra và không được trả công , nói cách khác đó là bộ phận tư bản được dùng để mua sức lao động không tái hiện ra giá trị nhưng thông qua lao động trừu tượng của công nhân làm thuê mà tăng lên, tức là biến đổi về mặt lượng ( ký hiệu là v) Giá trị thặng dư là phần giá trị dôi ra ngoài giá trị hàng hoá sức lao động do công nhân làm thuê tạo ra và bị nhà tư bản chiếm không ( ký hiệu là m) Từ đó ta thấy rằng tham gia vào việc tạo ra giá trị thặng dư có 2 yếu tố là : tư bản bất biến và tư bản khả biến. Nếu ký hiệu giá trị hàng hoá được sản xuất trong xí nghiệp tư bản chủ nghĩa là Gt thì Gt =c+v+m (1)- hao phí lao động thực tế của xã hội để sản xuất ra hàng hoá. Nhưng đối với các nhà tư bản để che dấu sự bóc lột của mình họ cho rằng giá trị thặng dư không phải do sức lao động của công nhân làm thuê tạo ra mà đó là do hao phí tư bản tạo ra, tức là c và v, c+v tạo ra. Trên quan điểm đó các chủ tư bản cho rằng chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa tạo ra lợi nhuận chứ không phải do bộ phận (v) tạo ra giá trị thặng dư. Nếu ký hiệu chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa là K (K=c+v) thì ta có giá trị hàng hoá: Gt=K+m (2), từ đó ta có K=Gt-m, điều đó cho thấy chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa luôn luôn nhỏ hơn chi phí thực tế của xã hội để sản xuất ra hàng hoá. Khi c+v chuyển thành chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa thì đối với nhà tư bản, giá trị thặng dư biểu hiện thành sự tăng lên bề ngoài của chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa mà nhà tư bản thu được. Giá trị thặng dư một khi so sánh với tổng tư bản ứng trước thì mang hình thức lợi nhuận. Nếu ký hiệu lợi nhuận là p thì từ (1) và (2) ta có Gt=K+p hay giá trị hàng hoá chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa + lợi nhuận. Thực chất của lợi nhuận là giá trị thặng dư được tạo ra trong sản xuất, hay giá trị thặng dư là nội dung bên trong, là cơ sở của lợi nhuận, còn lợi nhuận là biểu hiện bên ngoài của m. Trên thực tế khi xét về mặt lượng, cơ sở của p là m nhưng lượng p thu được nhiều hay ít còn phụ thuộc vào giá trên cả thị trường. -Khi giá cả bằng giá trị thì p=m -Khi giá cả lớn hơn giá trị thì p>m -Khi giá cả nhỏ hơn giá trị thì p<m Như vậy ta có thể thấy p có thể lớn hơn hoặc bằng hoặc nhỏ hơn m và được qui định bởi quan hệ cung cầu trên thị trường. Nếu cung lớn hơn cầu thì giá cả hàng hoá nhỏ hơn giá trị hàng hoá, do đó lợi nhuận của doanh nghiệp thu được là nhỏ hơn giá trị thặng dư. Ngược lại, khi cung nhỏ hơn cầu dẫn tới giá cả hàng hoá sẽ lớn hơn giá trị hàng hoá và do đó lợi nhuận sẽ lớn hơn giá trị thặng dư. Bên cạnh đó K.Marx còn chỉ ra được quan hệ mâu thuẫn giữa lợi nhuận và tiền lương. Việc hạ thấp tiền lương trong khi các giá cả hàng hoá không đổi làm cho lợi nhuận tăng lên và ngược lại tiền lương tăng lên trong khi giá cả hàng hóa không tăng sẽ làm giảm lợi nhuận , biểu hiện sự đối lập về lợi ích kinh tế giữa chủ tư bản với công nhân làm thuê. Trên đây là sự phân tích nguồn gốc và bản chất của lợi nhuận dưới hình thái sản xuất tư bản chủ nghĩa còn dưới nền sản xuất xã hội chủ nghĩa thì lợi nhuận còn giữ nguyên nguồn gốc và bản chất đó không? Câu trả lời sẽ là : Lợi nhuận vẫn được tạo ra do bộ phận (v) tức là do người lao động tạo ra nhưng khác ở chỗ: dưới chế độ tư bản chủ nghĩa thì tư liệu sản xuất là thuộc về chủ nghĩa tư bản, do vậy mà lợi nhuận thu được thì chủ nghĩa tư bản bỏ túi làm của riêng của mình , còn dưới chế độ xã hội chủ nghĩa thì dựa trên chế độ công hữu về tư liệu sản xuất do vậy sau khi đã trả tiền lương cho người lao động thì phần lợi nhuận đó sẽ được dùng để bổ xung vào nguồn vốn kinh doanh của doanh nghiệp, phần còn lại thì phân phối vào các quĩ với mục đích tiếp tục duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và cuối cùng là để phục vụ lợi ích của người lao động. Kết luận: Qua phân tích trên ta có thể khẳng định bản chất của lợi nhuận trong sản xuất kinh doanh là giá trị thặng dư , là hình thức biến tướng của giá trị thặng dư - kết quả của lao động không được trả công, là quan hệ bóc lột trong xã hội TBCN. Nguồn gốc lợi nhuận là do người lao động làm thuê tạo ra, nó là phần giá trị dôi ra ngoài tiền công do người lao động làm ra. Dưới chế độ tư bản chủ nghĩa thì lợi nhuận bị nhà tư bản chiếm đoạt mất và biểu hiện quan hệ mâu thuẫn về lợi ích kinh tế giữa chủ tư bản và công nhân làm thuê tạo lên mâu thuẫn giai cấp trong xã hội tư bản, còn dưới chế độ xã hội chủ nghĩa thì lợi nhuận chính là để phục vụ lợi ích của người lao động, nhờ có nó mà người lao động sẽ được thoả mãn về lợi ích kinh tế và góp phần vào việc phát triển kinh tế đất nước, xây dựng xã hội tiến bộ công bằng văn minh vì cuộc sống ấm no của người lao động. 2.2Kết cấu lợi nhuận . Mỗi doanh nghiệp với mỗi ngành nghề ,mỗi lĩnh vực đầu tư lại đẻ ra một loại lợi nhuận khác nhau . Nhưng nhìn chung lợi nhuận doanh nghiệp bao gồm : Lợi nhuận từ hoạt động SXKD Lợi nhuận từ hoạt động tài chính. Lợi nhuận hoạt động bất thường 2.2.1Lợi nhuận từ hoạt động SXKD : Lợi nhuận từ hoạt động sản xuất kinh doanh là lợi nhuận thu được do tiêu thụ sản phẩm hàng hoá, dịch vụ, lao vụ từ các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Đối với các doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh thì lợi nhuận thu được từ hoạt động sản xuất kinh doanh là bộ phận chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng mức lợi nhuận mà doanh nghiệp đạt được. Nó là điều kiện tiền đề để doanh nghiệp thực hiện tích luỹ phục vụ cho tái sản xuất mở rộng, đồng thời cũng là điều kiện tiền đề để doanh nghiệp lập ra các quỹ hỗ trợ mất việc làm, quỹ khen thưởng,...Do đó lợi nhuận từ hoạt động sản xuất kinh doanh có ý nghĩa quyết định đến sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Lợi nhuận từ hoạt động sản xuất kinh doanh bao gồm lợi nhuận từ hoạt động sản xuất kinh doanh chính và lợi nhuận từ hoạt động sản xuất kinh doanh phụ cụ thể: *Lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh chính Lợi nhuận thu được từ hoạt động kinh doanh chính được hình thành từ việc thực hiện chức năng và nhiệm vụ chủ yếu của doanh nghiệp, những nhiệm vụ này được ghi trong quyết định thành lập doanh nghiệp và được ghi trong giấy phép đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp. Bộ phận lợi nhuận này chiếm tỷ trọng lớn trong tổng mức lợi nhuận cuả doanh nghiệp, đồng thời đây cũng là chỉ tiêu phản ánh việc thực hiện đúng chức năng và nhiệm vụ mà doanh nghiệp đề ra. Lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh chính được xác định là khoản chênh lệch giữa doanh thu từ hoạt động kinh doanh chính với chi từ hoạt động kinh doanh chính đó. *Lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh phụ Là lợi nhuận thu được từ các hoạt động được tiến hành ngoài chức năng nhiệm vụ chính của doanh nghiệp,hỗ trợ các hoạt động kinh doanh chính của doanh nghiệp và tận dụng tối đa các nguồn lực của doanh nghiệp, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, sức lao động và các yếu tố vật tư kỹ thuật, máy móc thiết bị. Lợi nhuận thu được từ hoạt động kinh doanh phụ là khoản chênh lệch giữa doanh thu từ hoạt động kinh doanh phụ và chi phí phân bổ cho hoạt động kinh doanh phụ đó. Lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh phụ tuy chiếm tỷ trọng không lớn trong tổng mức lợi nhuận song nó có ảnh hưởng tới sự tăng giảm tổng mức lợi nhuận mà doanh nghiệp thu được và đồng thời cho thấy việc tận dụng triệt để các cơ hội kinh doanh của doanh nghiệp, đa dạng hóa các cơ hội tìm kiếm lợi nhuận, giảm thiểu những rủi ro trước những biến đổi không thể lường hết được từ phía môi trường kinh doanh của doanh nghiệp. *Phương pháp xác định lợi nhuận hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Ta có công thức xác định lợi nhuận hoạt động sản xuất kinh doanh như sau: -Doanh thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh Là toàn bộ những khoản doanh thu từ việc tiêu thụ những sản phẩm hàng hoá và dịch vụ, lao vụ trong kỳ. Trong đó bao gồm: +Doanh thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh chính: Là khoản tiền thu được từ các hoạt động sản xuất kinh doanh chính của doanh nghiệp được ghi trong giấy phép kinh doanh của doanh nghiệp. +Doanh thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh phụ: Là khoản thu phụ thêm ngoài hoạt động sản xuất kinh doanh chính của doanh nghiệp nhằm khai thác và tận dụng tối đa các nguồn lực sẵn có trong doanh nghiệp. -Các khoản giảm trừ doanh thu bao gồm: +Giảm gía hàng bán: Là khoản tiền mà doanh nghiệp chấp nhận giảm giá cho người mua trong trường hợp hàng kém phẩm chất hoặc sai qui cách phẩm chất theo hợp đồng, bên mua đề nghị giảm giá. Hoặc là do bên mua mua với số lượng lớn và được doanh nghiệp giảm giá. Như vậy giảm giá hàng bán có thể đẩy nhanh việc tiêu thụ hàng hoá, thu hồi vốn nhanh. Song cũng có thể hàng bán bị giảm giá do chất lượng kém. Nếu hàng bán bị giảm giá nhiều thì làm cho doanh thu thuần của doanh nghiệp bị giảm và dẫn tới làm cho tổng lợi nhuận của doanh nghiệp giảm. +Hàng bán bị trả lại: Phản ánh giá trị hàng đã bán (đã xác định doanh thu) nhưng bị bên mua từ chối trả lại do chất lượng hàng quá kém hoặc sai qui cách phẩm chất như đã thoả thuận trong hợp đồng... +Thuế gián thu ở khâu tiêu thụ: Tuỳ thuộc vào ngành hàng và lĩnh vực kinh doanh khác nhau mà doanh nghiệp thuộc diện chịu thuế gián thu khác nhau. Thuế gián thu ở khâu tiêu thụ bao gồm: Thuế XK Thuế tiêu thụ đặc biệt (nếu có) Thuế GTGT đối với doanh nghiệp nộp thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp và thuế GTGT đầu vào chưa được khấu trừ đối với các doanh nghiệp nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ. +Trị giá vốn hàng bán : Là một nhân tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp tới lợi nhuận mà doanh nghiệp thu được. Trị giá vốn hàng bán tuỳ thuộc vào từng loại hình doanh nghiệp khác nhau mà được xác định khác nhau. Đối với doanh nghiệp thương mại thì trị giá vốn hàng bán là chi phí mua hàng hoá để tiêu thụ trong kỳ, nó bao gồm: Giá mua của hàng hoá tiêu thụ trong kỳ Chi phí phát sinh trong quá trình mua hàng như: chi phí vận chuyển, bốc dỡ, chi phí đóng gói... phân bổ cho hàng hoá tiêu thụ trong kỳ. 2. Đối với doanh nghiệp sản xuất kinh doanh thì trị giá vốn hàng bán là giá thành sản xuất của sản phẩm, lao vụ, dịch vụ, tiêu thụ trong kỳ bao gồm: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Chi phí nhân công trực tiếp Chi phí quản lý phân xưởng -Chi phí bán hàng Là khoản chi phí phát sinh trong quá trình tiêu thụ sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ... Bao gồm tiền lương và các khoản phụ cấp trả cho nhân viên bán hàng, chi phí về vật liệu đóng gói, vận chuyển bảo quản hàng hoá. Chi phí khấu hao tài sản cố định, công cụ, dụng cụ, đồ dùng... phục vụ cho bán hàng. Ngoài ra còn có các chi phí khác như chi phí quảng cáo, tiếp thị, điều tra thị trường, bảo hành, hoa hồng... -Chi phí quản lý doanh nghiệp: Là toàn bộ các hao phí về lao động sống và lao động vật hoá phát sinh trong quá trình quản lý doanh nghiệp, quản lý hành chính và các chi phí chung khác của toàn bộ doanh nghiệp được biểu hiện bằng tiền. Chi phí quản lý doanh nghiệp bao gồm: Chi phí nhân viên quản lý doanh nghiệp, chi phí vật liệu dùng trong quản lý, chi phí đồ dùng văn phòng, chi phí khấu hao tài sản cố định. Ngoài ra còn có các khoản chi phí: thuế và lệ phí, chi phí dự phòng, chi phí dịch vụ mua ngoài, chi phí bằng tiền khác. 2.2.2Lợi nhuận hoạt động tài chính Là lợi nhuận thu được từ hoạt động đầu tư tài chính của doanh nghiệp , đầu tư vốn ra bên ngoài doanh nghiệp như: góp vốn liên doanh, liên kết kinh doanh, góp vốn cổ phần, hoạt động mua bán tín phiếu, trái phiếu, cổ phiếu, cho thuê tài sản, kinh doanh bất động sản, lãi tiền gửi và cho vay thuộc nguồn vốn kinh doanh và quỹ, mua bán ngoại tệ. Hiện nay xu hướng phát triển của thị trường chứng khoán mà hoạt động đầu tư tài chính chủ yếu của các doanh nghiệp chủ yếu là đầu tư chứng khoán do sự linh hoạt trong chuyển đổi vốn của thị trường chứng khoán và khả năng thu lợi nhuận cao từ hoạt động đầu tư này. Lợi nhuận từ hoạt động tài chính là phần chênh lệch giữa thu nhập và chi phí của các hoạt động tài chính. -Lợi nhuận từ hoạt động tài chính được xác định như sau: Doanh thu từ hoạt động tài chính : là các khoản thu từ các hoạt động đầu tư tài chính: hoạt động liên doanh liên kết, hoạt động mua bán chứng khoán, thu lãi tiền gửi ngân hàng , chênh lệch tỷ giá hối đoái, hoàn nhập quỹ dự phòng tài chính... Chi phí hoạt động tài chính: bao gồm chi phí tham gia liên doanh liên kết, chi phí bán chứng khoán, chi phí môi giới cho vay, chi phí do chênh lệch chuyển đổi ngoại tệ, chi phí trả lãi vay, chi phí dự phòng tài chính... 2.2.3Lợi nhuận hoạt động bất thường Là khoản lợi nhuận mà doanh nghiệp thu được từ các hoạt động kinh doanh mang tính chất không thường xuyên, doanh nghiệp không dự kiến trước được hoặc có dự kiến nhưng không có khả năng thực hiện được. Những khoản lợi nhuận này thu được do nguyên nhân chủ quan hoặc khách quan đem lại. -Lợi nhuận hoạt động bất thường được xác định như sau: Doanh thu từ hoạt động bất thường: là các khoản thu từ các hoạt động kinh doanh không thường xuyên, không dự tính trước hoặc có nhưng ít khả năng xảy ra của doanh nghiệp, bao gồm các khoản như: Thanh lý tài sản, nhượng bán tài sản cố định đã hết thời hạn sử dụng, nợ khó đòi đã xử lý nay đòi được, tiền phạt bồi thường do phía đối tác vi phạm hợp đồng, các khoản thu nhập bị bỏ sót... Chi phí bất thường: là các khoản chi phí phát sinh ta mà doanh nghiệp không lường trước được bao gồm: Các khoản chi phí thanh lý, nhượng bán tài sản cố định đã hết thời hạn sử dụng, khoản tiền bị phạt bồi thường hợp đồng và truy thu thuế, tài sản thiếu không xác định được nguyên nhân, chi phí bị bỏ sót... Từ các phương pháp xác định lợi nhuận của doanh nghiệp ta có công thức xác định tổng lợi nhuận của doanh nghiệp như sau: Như vậy, có thể thấy do ngành hàng và lĩnh vực kinh doanh khác nhau mà có sự khác nhau về tỷ trọng lợi nhuận của mỗi bộ phận lợi nhuận trong tổng lợi nhuận của doanh nghiệp. Mặt khác tuỳ thuộc vào từng doanh nghiệp, từng giai đoạn và thời kỳ kinh doanh mà kết cấu lợi nhuận của doanh nghiệp có thể gồm 3 hoặc 4 bộ phận lợi nhuận mà doanh nghiệp đã đạt trong kỳ. Nghiên cứu kết cấu lợi nhuận có ý nghĩa quan trọng đối với mỗi doanh nghiệp để doanh nghiệp có thể có những biện pháp thích hợp nhằm điều chỉnh và nâng cao lợi nhuận từ hoạt động tài chính của doanh nghiệp cho phù hợp với chức năng và nhiệm vụ của doanh nghiệp, đồng thời khắc phục những yếu kém, hạn chế còn tồn tại trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, phát huy những tích cực để thu được lợi nhuận cao nhất. 2.3Tỷ suất lợi nhuận .(TSLN) Khái niệm:.TSLN của doanh nghiệp là những chỉ tiêu tương đối cho phép so sánh hiệu quả SXKD giữa các thời kì khác nhau trong một doanh nghiệp hay giữa các doanh nghiệp với nhau trong cùng một thời kì . Dựa vào TSLN mà người ta đánh giá được hiệu quả SXKD của doanh nghiệp . TSLN càng cao thì hiệu quả SXKD càng lớn và ngược lại . Việc xác định tỷ suất lợi nhuận cũng có nhiều cách khác nhau, mỗi cách mang một nội dung kinh tế khác nhau tuỳ thuộc vào doanh nghiệp, lĩnh vực kinh doanh mà sử dụng tỷ suất lợi nhuận cho phù hợp. Ta có thể xem xét một số tỷ suất lợi nhuận thông dụng sau: 2.3.1Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu Là một chỉ tiêu tương đối phản ánh quan hệ giữa tổng mức lợi nhuận đạt được trong kỳ với tổng doanh thu bán hàng trong kỳ. Tỷ suất lợi nhuận được xác định như sau: Trong đó: P’M: là tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu trong kỳ P : Tổng lợi nhuận thu được trong kỳ M : Doanh thu bán hàng trong kỳ ý nghĩa: Chỉ tiêu tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu phản ánh kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp; cho thấy cứ một đồng doanh thu thì sẽ mang lại bao nhiêu đồng lợi nhuận. Nếu tỷ suất lợi nhuận càng cao thì chứng tỏ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp đạt hiệu quả tốt, chi phí cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp là hợp lệ và ngược lại. Nếu đem so sánh tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu của doanh nghiệp với ngành mà cho thấy thấp hơn điều đó chứng tỏ doanh nghiệp đang bán với giá thấp hơn, hoặc giá thành sản phẩm của doanh nghiệp cao hơn (có chi phí sản xuất kinh doanh cao hơn) so với các doanh nghiệp khác cùng ngành. 2.3.2Tỷ suất lợi nhuận trên vốn (doanh lợi vốn) Là quan hệ tỷ lệ giữa số lợi nhuận đạt được trong kỳ so với số vốn bình quân sử dụng trong kỳ bao gồm vốn cố định và vốn lưu động. Công thức xác định: Trong đó: P’v : là tỷ suất lợi nhuận vốn trong kỳ P : tổng lợi nhuận đạt được trong kỳ Vbq: Tổng vốn kinh doanh bình quân trong kỳ được xác định bằng công thức: Trong đó: V1,V2,..., Vn: là vốn kinh doanh tại các thời điểm kiểm kê ( tháng, quý) n là số thời điểm kiểm kê ý nghĩa: Chỉ tiêu kinh tế này phản ánh trình độ sử dụng tài sản vật tư tiền vốn của doanh nghiệp, hay nói cách khác phản ánh mức sinh lời của vốn kinh doanh, tức là cứ một đồng vốn kinh doanh bỏ ra trong kỳ sẽ thu được bao nhiêu đồng lợi nhuận. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn càng cao thì chứng tỏ hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của doanh nghiệp là tốt. Doanh nghiệp cũng có thể sử dụng tỷ suất lợi nhuận trên vốn cố định hay vốn lưu động trên cơ sở đó xác định hiệu quả sử dụng của từng loại vốn kinh doanh cuả doanh nghiệp. 2.3.3Tỷ suất lợi nhuận chi phí Là chỉ tiêu tương đối phản ánh quan hệ tỷ lệ giữa tổng lợi nhuận và tổng chi phí kinh doanh trong kỳ. Công thức xác định CFKD: là tổng mức chi phí kinh doanh phân bổ cho hàng hoá và dịch vụ đã tiêu thụ trong kỳ. P : Tổng lợi nhuận thu được trong kỳ ý nghĩa: Chỉ tiêu này phản ánh cứ một đồng chi phí bỏ ra thì thu được bao nhiêu đồng lợi nhuận, chỉ tiêu này càng lớn thì chứng tỏ với một mức chi phí thấp cũng cho phép mang lại lợi nhuận cao cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. 2.4Vai trò của lợi nhuận Trong điều kiện hạch toán kinh doanh trong cơ chế thị trường, doanh nghiệp có tồn tại và phát triển hay không phụ thuộc vào việc doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả hay không, có tạo ra được lợi nhuận hay không?. Điều đó cho thấy lợi nhuận có vai trò rất quan trọng đối với sự tồn tại và phát triển doanh nghiệp. Trong nền kinh tế thị trường gồm có nhiều cá nhân, tổ chức và doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh, trong đó hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp đóng vai trò chính tạo nên sự phát triển chung của nền kinh tế đất nước, sự tồn tại và phát triển của các doanh nghiệp cũng chính là tạo ra thu nhập cho nhà nước, cho người lao động. Vì vậy lợi nhuận cũng có vai trò với nhà nước, với người lao động. Cụ thể vai trò của lợi nhuận được thể hiện ở các điểm sau: *Vai trò của lợi nhuận đối với doanh nghiệp Lợi nhuận có vai trò quan trọng trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, vừa là mục tiêu, vừa là động lực, vừa là điều kiện tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Hoạt động của doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường tuy mỗi giai đoạn có những mục tiêu và nhiệm vụ có thể khác nhau. Song cuối cùng các mục tiêu và nhiệm vụ cụ thể mà doanh nghiệp đề ra trong từng thời kỳ cũng chỉ phục vụ cho mục đích cuối cùng của mình đó là tạo ra lợi nhuận đạt được. Kinh tế thị trường tự do kinh doanh trong khuôn khổ pháp luật qui định, tự hạch toán lấy thu bù chi, lỗ chịu lãi hưởng. Vì vậy, lợi nhuận vừa là mục tiêu, vừa là động lực, vừa là điều kiện tồn tại của doanh nghiệp. Không có lợi nhuận, doanh nghiệp sẽ không có vốn để tổ chức hoạt động kinh doanh nhằm mục đích thu lợi cũng như thực hiện việc tối đa hoá lợi nhuận. Cũng chính vì lợi nhuận mà các doanh nghiệp không ngừng mở rộng và tăng cường hoạt động sản xuất kinh doanh của mình đáp ứng nhu cầu thị trường dành thắng lợi trong cạnh tranh. Chỉ hoạt động kinh doanh mang lại lợi nhuận thì doanh nghiệp mới có tiền đề vật chất để bảo toàn và phát triển vốn kinh doanh, mở rộng quy mô kinh doanh, hay nói cách khác để tồn tại và phát triển. Lợi nhuận là chỉ tiêu kinh tế cơ bản đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp Lợi nhuận là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp phản ánh toàn bộ quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, có tác động đến mọi mặt quá trình sản xuất kinh doanh, là khoản chênh lệch giữa doanh thu mà doanh nghiệp thu được với các khoản chi phí bỏ ra để thu được các khoản doanh thu đó. Khi hiệu số giữa hai chỉ tiêu kinh tế này càng lớn thì có nghĩa là doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả, có lãi. Điều đó phản ánh rằng hoạt động của doanh nghiệp đã đáp ứng được yêu cầu tự hạch toán lấy thu nhập trừ chi phí. Ngược lại chỉ tiêu lợi nhuận càng nhỏ và có khuynh hướng âm thì chứng tỏ doanh nghiệp đang trong tình trạng hoạt động không có hiệu quả, thu không đủ bù chi, hàng hoá không tiêu thụ hết còn ứ đọng trong kho.Tình trạng này cho thấy doanh nghiệp hiện nay không đáp ứng được nhu cầu đặt ra của người tiêu dùng về hàng hoá và dịch vụ. Chính vì vậy khi xem xét lợi nhuận là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp phản ánh hiệu quả của quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, đòi hỏi doanh nghiệp khi lập kế hoạch sản xuất kinh doanh phải có đề ra được những biện pháp nhằm đáp ứng tốt nhất nhu cầu của khách hàng, tăng doanh thu và có những biện pháp hạ thấp chi phí sản xuất kinh doanh. Lợi nhuận là nguồn tích luỹ quan trọng giúp doanh nghiệp đầu tư chiều sâu mở rộng qui mô sản xuất kinh doanh, là điều kiện để củng cố thêm sức mạnh và uy tín của doanh nghiệp trên thương trường. Thật vậy, lợi nhuận của doanh nghiệp sau khi đã thực hiện các nghĩa vụ nộp Ngân sách Nhà nước và chia cho các chủ thể tham gia liên doanh,... thì phần còn lại doanh nghiệp phân phối vào các quĩ như: quĩ đầu tư và phát triển kinh doanh, quĩ dự phòng tài chính,... các quĩ này dùng để đầu tư mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh, thay đổi trang thiết bị máy móc, nghiên cứu trang thiết bị công nghệ mới, hợp lý hoá sản xuất với nhu cầu của thị trường, ... nhờ vậy mà doanh nghiệp có thể tự chủ hơn về mặt tài chính, dễ dàng đầu tư chiều sâu nâng cao năng suất lao động tạo tiền đề cho việc nâng cao lợi nhuận của doanh nghiệp. Lợi nhuận tác động đến mọi mặt hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, ảnh hưởng đến nguồn vốn kinh doanh và tình hình tài chính phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh cuả doanh nghiệp. Khi hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đạt hiệu quả có nghĩa là doanh nghiệp là doanh nghiệp có lợi nhuận, điều đó cho thấy không những doanh nghiệp bảo toàn được vốn kinh doanh mà còn có một khoản lợi nhuận bổ xung vào nguồn vốn kinh doanh của doanh nghiệp. Trong điều kiện kinh tế thị trường cạnh tranh khốc liệt thì vốn có ý nghĩa rất quan trọng cho phép doanh nghiệp thực hiện các dự án có qui mô lớn, thực hiện đầu tư nghiên cứu đổi mới và hoàn thiện công nghệ sản xuất kinh doanh, nâng cao uy tín là khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường. Như vậy lợi nhuận là điều kiện quan trọng đảm bảo cho tình hình tài chính của doanh nghiệp vững chắc. *Đối với chủ thể đầu tư và người lao động Đối với các chủ thể đầu tư tham gia vào hoạt động kinh doanh trên thị trường thì lợi nhuận đối với họ là niềm mơ ước, là khát vọng và ước muốn đạt được. Còn đối với người lao động làm việc trong các doanh nghiệp thì lợi nhuận gắn liền và có ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích của họ, với họ lợi nhuận làm tăng thu nhập và cải thiện đời sống, tăng lợi ích kinh tế của họ. Khi người lao động được trả lương thoả đáng, họ sẽ yên tâm lao động, phát huy được tinh thần lao động sáng tạo, có trách nhiệm và tinh thần hết lòng vì công việc và như vậy sẽ tăng được năng suất lao động chung của người lao động trong công ty đưa hoạt động của công ty ngày một tốt hơn. *Đối với Nhà nước Lợi nhuận góp phần làm tăng nguồn thu ngân sách cho Nhà nước, nâng cao phúc lợi xã hội. Đối với nhà nước thì các doanh nghiệp và các chủ thể kinh doanh trong nền kinh tế sẽ có những đóng góp đáng kể vào nguồn thu Ngân sách cho Nhà nước thông qua việc thực hiện nghĩa vụ nộp các khoản thuế vào Ngân sách Nhà nước như: thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế tiêu thụ đặc biệt. Thông qua việc thực hiện nghĩa vụ của mình đối với Ngân sách Nhà nước, Nhà nước có thể thực hiện các hoạt động đầu tư phát triển kinh tế quốc dân, thực hiện công bằng xã hội. Xét trong phạm vi toàn bộ nền kinh tế quốc dân, lợi nhuận là nguồn tích luỹ cơ bản để tái sản xuất mở rộng nền kinh tế quốc dân, xây dựng cơ sở hạ tầng, xây dựng các công trình phúc lợi xã hội, thành lập, cải tạo, mở rộng cơ sở sản xuất kinh doanh, tạo công an việc làm, tăng thu nhập cho người lao động, nâng cao dân trí, xây dựng xã hội công bằng văn minh hiện đại. Lợi nhuận là động lực phát triển nền kinh tế quốc dân Nền kinh tế quốc dân bao gồm nhiều chủ thể hoạt động sản xuất kinh doanh, trong đó chủ thể là các doanh nghiệp chiếm số đông và vì vậy sự phát triển của hệ thống các doanh nghiệp tạo nên sự phát triển lợi nhuận là mục tiêu, là động lực, là cơ sở tồn tại và phát triển thì đối với Nhà nước lợi nhuận cũng là động lực để phát triển nền kinh tế quốc gia. Lợi nhuận là một trong những thước đo phản ánh tính hiệu quả của các chính sách quản lý vĩ mô của Nhà nước đối với các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Chính sách vĩ mô của Nhà nước đúng đắn và thông thoáng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp phát triển tốt hơn, do đó sẽ cho phép doanh nghiệp nâng cao được lợi nhuận hoạt động của mình. Ngược lại nếu các chính sách vi mô không phù hợp, tác động tiêu cực tới hoạt động của doanh nghiệp thì sẽ kìm hãm sự phát triển của doanh nghiệp và ảnh hưởng xấu tới lợi nhuận mà doanh nghiệp thu được. Tóm lại, lợi nhuận vừa là mục tiêu , vừa là động lực , là điều kiện tồn tại và phát triển của doanh nghiệp, nhờ có lợi nhuận mà doanh nghiệp mở rộng qui mô sản xuất kinh doanh, đầu tư đổi mới trang thiết bị cải tiến và nâng cao chất lượng sản phẩm, tạo nguồn vốn và khả năng tài chính vững chắc cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Lợi nhuận góp phần vào việc đem lại thu nhập cải thiện cuộc sống và tái sản xuất sức lao động của người lao động, tạo công an việc làm, giải quyết thất nghiệp. Lợi nhuận còn là nguồn thu cho ngân sách Nhà nước, tạo nguồn tích luỹ cơ bản để tái sản xuất và mở rộng nền kinh tế quốc dân. Với tầm quan trọng như vậy mà các doanh nghiệp luôn tìm mọi biện pháp để nâng cao lợi nhuận và tối đa hoá lợi nhuận. II. Những biện pháp nâng cao lợi nhuận trong doanh nghiệp . 1/ý nghĩa của việc nâng cao lợi nhuận của doanh nghiệp Xuất phát từ vai trò quan trọng của lợi nhuận, vừa là mục tiêu, vừa là động lực , vừa là điều kiện tồn tại và phát triển của doanh nghiệp cho thấy việc nâng cao lợi nhuận là sự cần thiết tất yếu khách quan đối với mỗi doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường. Nếu doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh mà không thể tạo ra lợi nhuận thì cũng đồng nghĩa với việc các khoản thu của doanh nghiệp không đủ để tự bù đắp chi phí, có nghĩa là doanh nghiệp đang trên đà làm ăn thua lỗ và nếu cứ kéo dài tình trạng trên thì tất yếu doanh nghiệp sẽ phải phá sản. Điều này cho thấy chỉ khi nào doanh nghiệp làm ăn có lợi nhuận thì mới cho phép doanh nghiệp tồn tại và phát triển. Thực tế trước đây , khi nền kinh tế nước ta được quản lý theo cơ chế tập trung bao cấp, Nhà nước là người chịu trách nhiệm toàn bộ quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, “kết quả kinh doanh có lãi hay lỗ không ảnh hưởng tới doanh nghiệp”. Đây chính là một nguyên nhân dẫn tới các doanh nghiệp trong thời kỳ này nói riêng và nền kinh tế nước ta nói chung hoạt động không hiệu quả , năng suất kém, sản xuất trì trệ, đời sống của người lao động không được đảm bảo . Khi nền kinh tế nước ta chuyển đổi sang cơ chế thị trường nhà nước chỉ quản lý trên tầm vĩ mô, còn các doanh nghiệp phải độc lập , chủ động và tự chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động kinh doanh của minh. Hơn nữa trong nền kinh tế có sự tham gia của rất nhiều doanh nghiệp tạo nên sự cạnh tranh rất gay gắt trên thương trường. Quy luật cạnh tranh rất khắc nghiệt chỉ chấp nhận những doanh nghiệp làm ăn có lãi và đào thải những doanh nghiệp làm ăn thua lỗ, đặt doanh nghiệp trước thách thức muốn tồn tại và phát triển được thì phải thực hiện được chỉ tiêu lợi nhuận. Việc nâng cao lợi nhuận hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp cũng có ý nghĩa là nâng cao khả năng tài chính phục vụ nhu cầu về vốn cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh, đổi mới trang thiết bị công nghệ, đổi mới sản phẩm, nâng cao chất lượng sản phẩm và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của khách hàng, nâng cao khả năng cạnh tranh, củng cố thêm sức mạnh và uy tín của doanh nghiệp trên thị trường. Lợi nhuận còn có ý nghĩa tạo nguồn thu nhập và nâng cao thu nhập cho người lao động, cải thiện cuộc sống của người lao động, tạo công an việc làm , giải quyết tình trạng thất nghiệp. Nâng cao lợi nhuận cũng có nghĩa là nâng cao nguồn thu cho ngân sách Nhà nước, nâng cao phúc lợi xã hội, góp phần vào việc tạo động lực phát triển của nền kinh tế đất nước. Xuất phát từ những ý nghĩa quan trọng trên cho thấy việc nâng cao lợi nhuận không chỉ có ý nghĩa quyết định đối với doanh nghiệp mà còn có ý nghĩa đối với Nhà nước, với người lao động, với sự phát triển của nền kinh tế quốc dân. 2.Các nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của doanh nghiệp Có rất nhiều nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của doanh nghiệp, bao gồm những nhân tố nằm ngoài tầm kiểm soát của doanh nghiệp, và những nhân tố nằm trong tầm kiểm soát của doanh nghiệp, cụ thể dưới đây là các nhân tố ảnh hưởng tới lợi nhuận của doanh nghiệp. 2.1Các nhân tố khách quan: Là những nhân tố nằm ngoài ý muốn chủ quan của doanh nghiệp, thường đó là các nhân tố thuộc môi trường kinh doanh mà doanh nghiệp không có khả năng tác động mà chỉ có thể thích ứng với những thay đổi từ những phía môi trường đó: Sự thay đổi về môi trường tự nhiên địa lý khí hậu: như thiên tai, bão lụt, hoả hoạn, động đất,..., sự thay đổi từ phía môi trường tự nhiên làm doanh nghiệp không lường trước được, nhiều khi gây thiệt hại cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, ảnh hưởng tới lợi nhuận mà doanh nghiệp đạt được. Sự thay đổi về cơ chế và chính sách quản lý kinh tế của Nhà nước ở tầm vĩ mô. Những chính sách kinh tế của Nhà nước có thể tác động tích cực hoặc tiêu cực tới hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp bao gồm những thay đổi về chính sách thuế , chính sách quản lý ngoại tệ, những qui định về việc chuyển những khoản thu nhập về quốc gia ... Những chính sách và cơ chế quản lý vĩ mô của Nhà nước nếu phù hợp sẽ tạo cho các doanh nghiệp có điều kiện phát triển, còn ngược lại nó sẽ kìm hãm sự phát triển của các doanh nghiệp do đó sẽ có những khó khăn cho doanh nghiệp trong việc thực hiện chỉ tiêu lợi nhuận của mình. Sự thay đổi về thể chế chính trị của quốc gia: cũng là một nhân tố nằm ngoài tầm kiểm soát của doanh nghiệp. Trong một quốc gia khi có sự rối loạn về chính trị thì nguy cơ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp tại quốc gia đó sẽ bị đe doạ rất nghiêm trọng , hơn nữa những thay đổi về thể chế chính trị của quốc gia sẽ tác động tới việc thay đổi hệ thống luật pháp từ quốc gia đó nhiều khi dẫn đến những rủi ro trưng thu của chính phủ quốc gia đó. Vì vậy mà ảnh hưởng rất lớn tới lợi nhuận doanh nghiệp sẽ đạt được. Sự thay đổi về môi trường kinh tế của một quốc gia. Chiều hướng nền kinh tế đất nước rơi vào tình trạng suy thoái , kinh tế đình trệ không phát triển được... làm cho các doanh nghiệp phải cắt giảm hoạt động của mình và do đó có nguy cơ làm giảm lợi nhuận của doanh nghiệp. Mặt khác nhiều nền kinh tế có lạm phát cao , đồng tiền trong nước mất giá làm cho giá trị thực tế lợi nhuận của doanh nghiệp giảm và nhiều doanh nghiệp rơi vào tình trạng lãi giả lỗ thật. Sự thay đổi về thị trường và môi trường cạnh tranh của doanh nghiệp Thị trường ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động và lợi nhuận của doanh nghiệp vì thị trường là nơi cung ứng đầu vào cho doanh nghiệp, đồng thời cũng là nơi doanh nghiệp sẽ tiếp thụ hàng hoá của mình. Vì vậy, khi có những biến động từ phía thị trường có thể dẫn tới việc mở rộng hoặc thu hẹp thị trường lại làm cho tình hình tiêu thụ hàng hoá và dịch vụ của doanh nghiệp có thể bị giảm đi , hoặc có thể sẽ được tăng lên ảnh hưởng tới doanh thu và lợi nhuận mà doanh nghiệp sẽ thu được. Sự gia nhập hoặc rút lui của các đối thủ cạnh tranh trên thị trường tạo ra tác động hai chiều tới hoạt động của doanh nghiệp. Khi có nhiều đối thủ cạnh tranh tham gia vào thị trường mà doanh nghiệp đang kinh doanh thì cạnh tranh ngày càng gay gắt dẫn tới nguy cơ thị trường của doanh nghiệp có thể bị thu hẹp và do đó có thể làm giảm lợi nhuận của doanh nghiệp. Sự biến động của giá cả trên thị trường: Cũng là một nhân tố khách quan ảnh hưởng tới lợi nhuận của doanh nghiệp. Giá cả có ảnh hưởng tới tình hình tiêu thụ hàng hoá trong kỳ mà doanh nghiệp thực hiện, do đó nó sẽ ảnh hưởng tới doanh thu mà doanh nghiệp thu được và ảnh hưởng tới lợi nhuận của doanh nghiệp vì lợi nhuận được xác định bằng tổng doanh thu trừ đi chi phí kinh doanh phân bổ trong kỳ. Hiện nay , khi mà xu hướng toàn cầu hoá nền kinh tế ngày càng phát triển, hoạt động của các doanh nghiệp hướng tới phạm vi toàn cầu thì những thay đổi từ phía môi trường kinh doanh quốc tế sẽ có ảnh hưởng tới lợi nhuận mà doanh nghiệp sẽ đạt được, các nhân tố đó bao gồm: sự biến động về kinh tế và tài chính khu vực với điển hình là khủng hoảng tài chính khu vực Châu á năm 1997 vừa qua là một ví dụ cụ thể, mối quan hệ giữa chính phủ các quốc gia , sự biến động của tỷ giá hối đoái ... là những nhân tố có ảnh hưởng tới lợi nhuận của doanh nghiệp khi doanh nghiệp thực hiện các hoạt động kinh doanh vượt ra ngoài biên giới. 2.2Các nhân tố chủ quan Bên cạnh các nhân tố khách quan kể trên, các nhân tố chủ quan có ảnh hưởng rất lớn tới lợi nhuận của doanh nghiệp đó là: Nhân tố con người: Có thể nói con người đóng vai trò trung tâm và có ảnh hưởng trực tiếp tới kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Nhân tố con người trong doanh nghiệp chính là nguồn nhân lực của doanh nghiệp hay đó chính là đội ngũ cán bộ công nhân viên của doanh nghiệp. Với trình độ chuyên môn, trình độ quản lý, sự thành thạo công việc của cán bộ công nhân viên là nhân tố quyết định chính tạo ra lợi nhuận cho doanh nghiệp. Trình độ quản lý , sự nhanh nhậy, mềm dẻo trong tổ chức và thực hiện công việc của người lãnh đạo và tinh thần trách nhiệm của toàn thể cán bộ công nhân viên trong công ty sẽ góp phần làm tăng hiệu quả công việc, từ đó tạo điều kiện để nâng cao lợi nhuận cho doanh nghiệp. Khả năng tài chính của doanh nghiệp: Khả năng tài chính là điều kiện quan trọng để doanh nghiệp có thể phát triển được, nó cho phép doanh nghiệp có vốn để thực hiện các dự án kinh doanh với qui mô lớn, đầu tư mở rộng sản xuất , đổi mới trang thiết bị công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm.... Hơn nữa với khả năng tài chính vững chắc sẽ cho phép doanh nghiệp chủ động hơn trong hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như giành được thế chủ động trong cạnh tranh trên thương trường. Công tác tổ chức và quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp. Thể hiện ở việc bố trí hợp lý công việc cho mỗi nhân viên để đảm bảo cho họ có khả năng phát huy tốt được năng lực cá nhân của mình và hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao. Bố trí cơ cấu tổ chức bộ máy hoạt động kinh doanh phù hợp với tình hình và yêu cầu thực tế của công ty tạo ra sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban , liên kết thành một hệ thống hoạt động thống nhất từ trên xuống dưới làm cho quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trôi chảy và đạt hiệu quả cao, tăng doanh thu và cắt giảm được những khoản chi phí không cần thiết từ đó làm tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp. Ngược lại nếu công tác tổ chức và quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp không tốt sẽ ảnh hưởng xấu tới kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và làm giảm chỉ tiêu lợi nhuận của doanh nghiệp. Cơ cấu mặt hàng kinh doanh của doanh nghiệp Cơ cấu mặt hàng kinh doanh tác động đến tình hình tiêu thụ hàng hoá của doanh nghiệp từ đó ảnh hưởng tới lợi nhuận của doanh nghiệp. Một cơ cấu mặt hàng hợp lý với chủng loại và tỷ trọng của mỗi hàng hoá phù hợp sẽ tránh được tình trạng ứ đọng do dự trữ quá lớn so với nhu cầu của thị trường. Với cơ cấu mặt hàng kinh doanh hợp lý , phù hợp với nhu cầu của thị trường và cho phép khai thác được những thế mạnh của doanh nghiệp tạo điều kiện cho việc tiêu thụ hàng hoá và dịch vụ của doanh nghiệp thì tất yếu sẽ làm tăng lợi nhuận của doanh nghiệp. Chất lượng hàng hoá và dịch vụ của doanh nghiệp. Chất lượng hàng hoá và dịch vụ ảnh hưởng trực tiếp tới việc khách hàng có chấp nhận và mua tiêu dùng sản phẩm hàng hoá của Công ty trên thị trường hay không. Do đó chất lượng hàng hoá và dịch vụ sẽ ảnh hưởng lợi nhuận doanh nghiệp đạt được. Vì vậy , để nâng cao chỉ tiêu lợi nhuận doanh nghiệp cần phải cải tiến mẫu mã, đa dạng hoá sản phẩm hàng hoá, nâng cao chất lượng hàng hoá... Ngoài các nhân tố chủ quan trên đây còn có rất nhiều nhân tố ảnh hưởng tới lợi nhuận của doanh nghiệp như: phương thức thanh toán và phương thức phục vụ, nguồn hàng và chất lượng của nguồn đầu vào... Nhìn chung các nhân tố mà doanh nghiệp có thể kiểm soát được, vì vậy các doanh nghiệp cần phải có kế hoạch kiểm soát các nhân tố này và xem xét mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến lợi nhuận để từ đó có biện pháp phát huy những ảnh hưởng tích cực và loại bỏ những ảnh hưởng tiêu cực để lợi nhuận của doanh nghiệp ngày càng tăng. 2.3 Những nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận hoạt động xuất nhập khẩu của doanh nghiệp . Nghiên cứu những nhân tố ảnh hưởng tới mức lợi nhuận ngoại thương cho phép ta tìm hiểu những nguyên nhân khách quan và chủ quan để tìm kiếm các biện pháp để tăng lợi nhuận kinh doanh xuất nhập khẩu. Những nhân tố ảnh hưởng trực tiếp tới lợi nhuận ngoại thương: +Mức lưu chuyển hàng hoá xuất nhập khẩu: Nếu mức lưu chuyển lợi nhuận quy định cho mỗi hàng hoá bán ra là một con số cố định, thì nếu tăng doanh số hàng hoá bán ra thì đơn vị xuất nhập khẩu thu được nhiều lợi nhuận tuyệt đối hơn và ngược lại. Trong thực tiễn nhiều đơn vị xuất nhập khẩu không thực hiện được kế hoạch lợi nhuận đề ra là do không thực hiện được kế hoạch lưu chuyển hàng hoá xuất khẩu và nhập khẩu. Bởi vậy mở rộng và tăng tốc độ lưu chuyển hàng hoá sẽ làm tăng mức thu lợi nhuận của đơn vị kinh doanh. +Cơ cấu hàng hoá kinh doanh xuất nhập khẩu Mỗi loại hàng hoá kinh doanh xuất nhập khẩu có một mức lợi nhuận riêng phụ thuộc vào nhiều yếu tố kinh doanh : mức độ cạnh tranh trên thị trường , chi phí kinh doanh, thuế xuất nhập khẩu... rất khác nhau. Cho nên khi cơ cấu hàng hoá kinh doanh thay đổi sẽ làm thay đổi hẳn mức lợi nhuận chung của công ty , mà nếu tỷ suất lợi nhuận theo các cách tính khác nhau cũng thay đổi : Nếu kinh doanh mặt hàng có mức lãi suất lớn chiếm tỷ trọng cao trong toàn bộ cơ cấu hàng xuất nhập khẩu thì tương ứng sẽ làm tăng mức lợi nhuận ngoại thương và ngược lại. +Nhân tố giá cả: Giá cả hàng hoá : giá mua hàng hoá và giá bán hàng hoá xuất nhập khẩu đều ảnh hưởng trực tiếp tới lợi nhuận của đơn vị kinh doanh ngoại thương. Nếu giá mua hàng hoá quá cao , bán theo giá thị trường thì lãi gộp ( phần chênh lệch giữa giá bán và giá mua ) giảm xuống và lợi nhuận cũng giảm . Và ngược lại nếu giá mua hạ thì lãi gộp sẽ lớn và lợi nhuận sẽ lớn. Muốn giảm giá cả mua hàng thì thực hiện mua tận gốc, thực hiện so sánh giá cả bán hàng của các nhà cung cấp hàng nhập khẩu để lựa chọn hàng cung cấp nhập khẩu rẻ ( tất nhiên phải xem xét chất lượng hàng mua). Định giá bán trên thị trường cũng ảnh hưởng trực tiếp đối với lợi nhuận ngoại thương. Bình thường giá cả định cao trong điều kiện thị trường không có sự cạnh tranh thì nếu lợi nhuận thu được dưới dạng lợi nhuận độc quyền cao , nhưng định giá bán cao trong điều kiện thị trường có sự cạnh tranh găy gắt , sức mua có khả năng thanh toán thấp hàng hoá tiêu thụ chậm, lợi nhuận sẽ giảm. Cho nên trong điều kiện cơ chế thị trường nhà kinh doanh phải nắm vững thị trường để đề ra chính sách giá cả hàng hoá thích hợp mà mục đích cuối cùng là đẩy mạnh doanh số bán , chiếm lĩnh thị trường và tăng mức lợi nhuận tuyệt đối cho doanh nghiệp. Giá cả chi phí lưu thông: Như trên đã đề cập lợi nhuận ngoại thương thu được sau lãi gộp trừ chi phí và các loại thuế. Nên chi phí lưu thông cao thì dù lãi gộp thu được lớn thì lợi nhuận ngoại thương cũng giảm . Cho nên giá cả các loại chi phí lưu thông tăng hay giảm cũng ảnh hưởng trực tiếp đến mức chi phí lưu thông và lợi nhuân. Tỷ giá hối đoái: Trên thực tế trong thanh toán tiền hàng hoá xuất nhập khẩu các doanh nghiệp Việt Nam tham gia sử dụng những ngoại tệ mạnh. nhưng sức mua của những đồng tiền này không ổn định mà có thể thay đổi tăng giảm so với đồng Việt Nam. Do đó sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của các doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu. Nếu các yếu tố khác không tăng hoặc giảm khi giá ngoại tệ tăng so với đồng tiền Việt Nam tạo điều kiện cho kinh doanh xuất khẩu có hiệu quả hơn và lợi ích của hoạt động nhập khẩu giảm đi và ngược lại. Chính vì vậy đối với các doanh nghiệp mặc dù tỷ giá tăng giảm là yếu tố khách quan nhưng việc theo dõi sát tình hình tỷ giá hối đoái thay đổi để kịp thời đề ra những biện pháp điều chỉnh hoạt động kinh doanh của mình cũng có tác dụng tăng thêm lợi nhuận cho công ty xuất nhập khẩu của mình . +Thuế Phụ thuộc vào kết quả kinh doanh , thuế là những khoản nghĩa vụ mà các đơn vị kinh doanh xuất nhập khẩu phải nộp cho Nhà nước. Mức thuế ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận ngoại thương của doanh nghiệp. +Các yếu tố khác Như giảm mức tối thiểu các khoản tiền bị phạt và bồi thường do không thực hiện những cam kết kinh tế, giảm lượng hàng hoá hao hụt , mất mát ở tất cả các khâu kinh doanh, lựa chọn hình thức thanh toán phù hợp... cũng góp phần tăng mức lợi nhuận. 3.Các biện pháp nâng cao lợi nhuận của doanh nghiệp Từ công thức: Tổng lợi nhuận = Tổng thu nhập - Tổng chi phí Ta thấy để nâng cao lợi nhuận của doanh nghiệp thì chúng ta phải có những biện pháp nhằm nâng cao doanh thu và có những biện pháp hạ thấp chi phí , sau đây là những biện pháp cụ thể: 3.1Các biện pháp làm tăng doanh thu của doanh nghiệp Có rất nhiều biện pháp làm tăng doanh thu của doanh nghiệp tuỳ thuộc vào đặc điểm và lĩnh vực kinh doanh của từng doanh nghiệp mà có thể lựa chọn những biện pháp phù hợp với tình hình thực tế của doanh nghiệp. Song yêu cầu của việc sử dụng các biện pháp làm tăng doanh thu đòi hỏi doanh nghiệp phải thực hiện sao cho có sự kết hợp giữa các biện pháp để đạt được hiệu quả tổng hợp. Xây dựng chiến lược và kế hoạch kinh doanh đúng đắn và phù hợp với tình hình thực tế của doanh nghiệp Chiến lược và kế hoạch kinh doanh đúng đắn cho phép doanh nghiệp định hình được hướng đi mà doanh nghiệp đạt đến trong tương lai, nó sẽ chỉ ra các mục tiêu mà doanh nghiệp cần phải thực hiện để đạt được các mục tiêu đề ra của doanh nghiệp. Khi có chiến lược và kế hoạch kinh doanh phù hợp cho phép doanh nghiệp tận dụng tối đa các nguồn lực cho sản xuất kinh doanh , như vậy sẽ làm tăng hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, góp phần làm tăng lợi nhuận. Xây dựng và triển khai các kế hoạch và các chính sách marketing, đẩy mạnh nghiên cứu khai thác thị trường tìm hiểu nhu cầu của khách hàng. Việc triển khai và thực hiện các kế hoạch và chính sách marketing: chính sách sản phẩm, chính sách giá cả, chính sách giao tiếp khuyếch trương, chính sách phân phối... cùng với việc đẩy mạnh nghiên cứu khai thác thị trường và tìm hiểu nhu cầu của khách hàng... cho phép đáp ứng tốt nhu cầu của người tiêu dùng, góp phần làm tăng hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp -Với chính sách sản phẩm: chú trọng vào việc nâng cao chất lượng hàng hoá và dịch vụ, đa dạng hoá hình thức mẫu mã, tổ chức khai thác tốt nguồn hàng, tổ chức việc dự trữ hàng hoá để sẵn sàng cung cấp khi thị trường cần... -Với chính sách giá cả: Cần xác định giá cả hợp lý để có thể tăng khối lượng tiêu thụ mà vẫn đảm bảo thu được lãi. -Với chính sách giao tiếp khuyếch trương: Cần sử dụng các biện pháp như quảng cáo, khuyến mại... đến khách hàng và người tiêu dùng để tăng doanh số bán. -Với chính sách phân phối: Cần phải lựa chọn địa bàn, xây dựng các cửa hàng, nhà kho nhà xưởng và bố trí mạng lưới phân phối sao cho có thể cung cấp hàng hoá đến cho khách hàng nhanh nhất, đồng thời bố trí mạng lưới phân phối ở địa bàn cho phép cung ứng sản phẩm hàng hoá với khối lượng lớn. Tổ chức tốt quá trình kinh doanh sản phẩm hàng hóa và dịch vụ của công ty. Việc tổ chức tốt quá trình kinh doanh sản phẩm hàng hoá và dịch vụ đòi hỏi Công ty phải thực hiện tốt ở tất cả các khâu: nguồn cung ứng đầu vào, cho đến đầu vào , cho đến dự trữ hàng hoá, đến tiêu thụ hàng hoá, tổ chức thanh toán ... thực hiện tốt các khâu của quá trình trên cho phép doanh nghiệp đáp ứng tốt nhu cầu của khách hàng, tăng được doanh số bán ra, cắt giảm được các chi phí không hợp lý phát sinh trong quá trình trên và do đó làm gia tăng chi tiêu lợi nhuận của doanh nghiệp. Lựa chọn cơ cấu mặt hàng kinh doanh hợp lý Cơ cấu mặt hàng kinh doanh của doanh nghiệp có ảnh hưởng tới tình hình tiêu thụ hàng hoá và dịch vụ của doanh nghiệp. Vì vậy, để có thể tăng lợi nhuận của doanh nghiệp thì doanh nghiệp cần phải lựa chọn cho mình một cơ cấu mặt hàng kinh doanh phù hợp cả về số lượng , tỷ trọng của hàng hoá trong cơ cấu, và làm sao cơ cấu đó phải phát huy được những thế mạnh của doanh nghiệp, thu hút được khách hàng đến doanh nghiệp. Lựa chọn cơ cấu mặt hàng kinh doanh hợp lý phù hợp với việc phân đoạn thị trường tiêu thụ mà doanh nghiệp đã phân tích lựa chọn cùng với việc triển khai kế hoạch xúc tiến marketing thu hút khách hàng sẽ mang lại sự thành công cho doanh nghiệp. Tổ chức và lựa chọn phương thức bán phù hợp , phương thức thanh toán thuận tiện, thực hiện nâng cao chất lượng dịch vụ sau bán hàng. -Phương thức bán: bao gồm bán buôn hay bán lẻ tuỳ thuộc vào ngành hàng mà doanh nghiệp kinh doanh. Song việc lựa chọn phương thức bán hợp lý sẽ đẩy mạnh việc tiêu thụ sản phẩm hàng hoá và dịch vụ của doanh nghiệp. -Phương thức thanh toán: thuận tiện nhanh chóng cho người mua sẽ góp phần vào việc khuyến khích khách hàng mua hàng hoá của doanh nghiệp, giảm khoản công nợ khó đòi, như vậy sẽ làm tăng lợi nhuận của doanh nghiệp. -Các dịch vụ sau bán hàng như: dịch vụ lắp đặt sửa chữa, hướng dẫn sử dụng... thuận tiện và chất lượng góp phần vào việc thu hút đông đảo khách hàng đến với doanh nghiệp và tăng khối lượng sản phẩm hàng hoá tiêu thụ, làm tăng doanh thu và lợi nhuận đạt được của doanh nghiệp. 3.2Các biện pháp hạ thấp của doanh nghiệp Trong quá trình hoạt động , doanh nghiệp phải bỏ ra nhiều khoản chi phí phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của mình như: chi phí nguyên vật liệu , chi phí tiền lương cho công nhân, chi phí hao mòn trang thiết bị máy móc, chi phí vận chuyển , bảo quản, chi phí tiếp thị, chi phí quảng cáo... Những khoản chi phí này ảnh hưởng trực tiếp tới lợi nhuận của doanh nghiệp. Do đó các doanh nghiệp cần phải quan tâm tới công tác quản lý chi phí vì chi phí không hợp lý, không đúng mục đích sẽ làm giảm hiệu quả đạt được của doanh nghiệp. Giảm chi phí để nâng cao lợi nhuận không có nghĩa là cắt giảm những khoản chi phí một cách tuỳ tiện vì làm như vậy sẽ phản tác dụng bởi lẽ doanh thu luôn tương xứng với các khoản chi phí mà doanh nghiệp bỏ ra. Do đó thực chất của các biện pháp giảm chi phí là quản lý tốt các khoản chi phí , tránh lãng phí , thất thoát chi phí, loại bỏ những khoản chi phí không hợp lý. Cụ thể dưới đây là các biện pháp nhằm hạ thấp chi phí của doanh nghiệp. Tăng cường công tác quản lý chi phí: Bằng cách lập kế hoạch và tính toán các khoản chi phí mà doanh nghiệp sẽ phải chi trong kỳ. Xây dựng và phát động ý thức tiết kiệm chi phí cho toàn thể cán bộ công nhân viên trong doanh nghiệp. Dùng các hình thức khuyến khích vật chất cũng như tinh thần để kêu gọi mọi người trong công ty tiết kiệm chi phí kinh doanh, khuyến khích sáng kiến giảm chi phí của mọi người. Ngoài ra để tiết kiệm chi phí thì cũng cần sử dụng một số biện pháp cứng rắn như kỷ luật đối với những trường hợp làm thất thoát chi phí hoặc khai báo chi phí không hợp lệ gian lận... Cần phải thường xuyên kiểm tra và giám sát các chứng từ khai báo về chi phí, có những biện pháp cương quyết, không chấp nhận những khoản chi phí không có chứng từ hợp lệ và vượt quá qui định của Nhà nước. Tổ chức tốt phân công lao động trong doanh nghiệp: là nhân tố quan trọng để nâng cao năng suất cũng như hiệu quả sử dụng lao động , góp phần vào việc tăng hiệu quả chung của doanh nghiệp. Việc tổ chức phân công lao động khoa học và hợp lý trong doanh nghiệp sẽ góp phần vào việc sử dụng và khai thác tối đa nguồn lực sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, loại trừ tình trạng lãng phí lao động và máy móc, phát huy được năng lực sở trường sở đoản của từng cán bộ công nhân viên trong công ty, phát huy được tinh thần trách nhiệm của mọi người trong công việc, tạo ra môi trường làm việc trong công ty năng động và đạt năng suất chất lượng cao góp phần vào việc giảm giá thành sản phẩm và tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp. Tổ chức khai thác tốt nguồn hàng, nguồn cung ứng đầu vào cho doanh nghiệp Nguồn cung ứng đầu vào và chất lượng hàng đầu vào cho doanh nghiệp rất quan trọng bởi lẽ: -Nguồn hàng và nguồn cung ứng đầu vào sẽ cung cấp cho doanh nghiệp hàng hoá, nguyên nhiên vật liệu cần thiết để phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp để từ đó doanh nghiệp có thể cung cấp hàng hoá cho thị trường phục vụ nhu cầu của người tiêu dùng. Nếu doanh nghiệp không có nguồn hàng hoặc có nhưng không ổn định thì doanh nghiệp sẽ không có hàng hoá đáp ứng nhu cầu của thị trường hoặc nếu có thì cũng rơi vào tình trạng cung cấp không ổn định, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và làm giảm lợi nhuận mà doanh nghiệp đạt được. -Sự ổn định và chất lượng của nguồn hàng tốt sẽ cho phép doanh nghiệp giảm được chi phí, nâng cao được chất lượng sản phẩm hàng hoá của doanh nghiệp ... góp phần làm giảm giá thành sản phẩm đầu ra của doanh nghiệp. Do vậy doanh nghiệp cần phải tạo các mối quan hệ thân thiện đối với các nhà cung cấp cho mình, đồng thời doanh nghiệp phải tìm kiếm nguồn cung cấp với giá rẻ, đa dạng hoá nguồn hàng và nguồn cung cấp để có được nguồn hàng và nguồn cung cấp đầu vào ổn định có chất lượng. Tổ chức tốt hoạt động sản xuất kinh doanh và tài chính của doanh nghiệp Tổ chức tốt hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp làm cho quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp được nhịp nhàng, ăn khớp, liên tục tạo hiệu quả cao. Quản lý tài chính tốt cũng là công cụ thúc đẩy hiệu quả kinh doanh làm tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp, góp phần vào việc cung cấp đủ vốn cho hoạt động của doanh nghiệp, tránh được lãng phí trong sử dụng vốn, giảm được chi phí trả lãi vay... Trên đây là một số biện pháp cơ bản nhằm hạ thấp chi phí của doanh nghiệp. Tuy nhiên các khoản chi phí phát sinh rất đa dạng phụ thuộc vào từng loại hình doanh nghiệp và lĩnh vực kinh doanh của doanh nghiệp. Vì vậy ở mỗi doanh nghiệp và ngành kinh doanh khác nhau sẽ sử dụng những biện pháp nhằm hạ thấp chi phí theo đặc thù của doanh nghiệp. Chương II:Tình hình thực hiện lợi nhuận ở công ty xuất nhập khẩu tạp phẩm TOCONTAP I/Những điểm khái quát về công ty 1/Lịch sử và quá trình hình thành,phát triển cuả TOCOTAP: Công ty xuất nhập khẩu tạp phẩm Hà Nội, tên giao dịch quốc tế là Vietnam National Sundries Import-Export Company, viết tắt là TOCONTAP-Hà Nội.Trụ sở tại 36 phố Bà Triệu, Hà Nội,tel: 8254191-8256576; fax: 844-255917; telex: 411258 toc-vt, là một công ty xuất nhập khẩu chuyên nghiệp được thành lập ngày 5.3.1956. Tài khoản tiền Việt Nam số: 396111100005. Tài khoản ngoại tệ số: 36211137005 tại Viêtcombank. Công ty là một trong những doanh nghiệp lớn của nhà nước hoạt động dưới sự quản lý của Bộ ngoại thương nay là Bộ thương mại. Là một trong những đơn vị đầu tiên được giao nhiệm vụ xuất nhập khẩu trải qua 44 năm hoạt động của công ty đã có 10 lần thay đổi cơ cấu tổ chức trong đó 9 lần tách 1 lần nhập. -Năm 1964: Tách thành lập ARTEXPORT; -Năm 1971: Tách thành lập BAROTEX; -Năm 1972: Tách các cơ sở sản xuất của Công ty ra giao cho Bộ công nghịêp nhẹ quản lý; -Năm 1978: Tách thành lập TEXTIMEX; -Năm 1985: Tách thành lập MECANIMEX; -Năm 1987: Tách thành lập LEAPRODOXIM; -Năm 1990: Tách Công ty xuất nhập khẩu tạp phẩm phía nam thành công ty trực thuộc Bộ thương mại. -Đến năm 1993,để đáp ứng điều kiện kinh doanh trong cơ chế thị trường,theo đề nghị của Vụ trưởng vụ tổ chức và của giám đốc công ty xuất nhập khẩu tạp phẩm,Bộ thương mại ra quyết định thành lập doanh nghiệp nhà nước số 333TM/TCCB ngày 31.3.1993. Trong suốt 45 năm hoạt động, trong điều kiện có nhiều biến động về tổ chức , kinh tế, xã hội, TOCOTAP đã liên tục phấn đấu, từng bước trưởng thành, đến nay đã là một trong những công ty có bề dày trong lịch sử buôn bán quốc tế lâu năm nhất của nước ta. Từ những năm 90 trở lại đây, trong thời kỳ đổi mới của đất nước ta, công ty đã gặp không ít những khó khăn thách thức. Qua nhiều lần tách nhỏ, bạn hàng của công ty vơi dần và cơ chế quản lý mới của nhà nước cho phép mọi thành phần được trực tiếp xuất nhập khẩu đã lấy đi thế mạnh của công ty. Sự cạnh tranh của các bạn hàng trong và ngoài nước quá lớn. Thực tại mặt hàng kinh doanh của công ty quá manh mún lại không có một đầu mối nào. Vậy là công ty phải tự chống chọi, tự đổi mới, tự lột xác mình. Đa dạng hoá các mặt hàng kinh doanh; các phương thức kinh doanh xuất nhập khẩu, tạo thu nhập cho công ty, tăng ngoại tệ cho Nhà nước và góp phần phát triển kinh tế cho đất nước. Đây là một công ty có bề dày lịch sử buôn bán quốc tế lâu năm nhất ở Việt Nam. Công ty đã xác lập mối quan hệ kinh tế- quốc tế trên 70 nước và khu vực trên toàn thế giới. Hoạt động của công ty không chỉ giới hạn trong lĩnh vực khác như tiếp nhận gia công, lắp ráp, sản xuất theo mẫu mã kiểu dáng mà khách hàng yêu cầu, đổi hàng, hợp tác đầu tư xí nghiệp để sản xuất hàng xuất nhập khẩu, đại lý nhập khẩu, chuyển khẩu... Công ty là một đơn vị hạch toán kinh tế độc lập, tự chủ về tài chính có tư cách pháp nhân, có tài khoản tiền Việt Nam và ngoại tệ tại Ngân Hàng và có con dấu riêng. Công ty hoạt động theo luật pháp của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam và theo điều lệ tổ chức hoạt động công ty. 45 năm trưởng thành và phát triển công ty không ngừng bảo toàn và phát triển vốn. Hiện nay vốn kinh doanh của công ty là 45.246.061.529đ Trong đó:Vốn pháp định là 17.804.697.480đ Vốn tự bổ sung là 27.441.364.049đ 2.Cơ cấu tổ chức bộ máy,chức năng và nhiệm vụ hiện tại của công ty: 2.1/Chức năng và nhiệm vụ của công ty: Trong cơ chế thị trường, công ty được trao quyền tự chủ trong kinh doanh, tìm kiếm bạn hàng, tự hạch toán kinh doanh và bảo đảm kinh doanh có lãi. Ngoài ra, công ty cần phải tiếp tục hoàn thành các chỉ tiêu do Bộ Thương Mại giao cho. Tạo lập tốt các mối quan hệ hợp tác kinh doanh lâu dài, đảm bảo tăng trưởng vốn và cải thiện đời sống cho cán bộ công nhân viên. Mục đích kinh doanh của công ty là thông qua các hoạt động xuất nhập khẩu, sản xuất, liên doanh, hợp tác đầu tư sản xuất để khai thác có hiệu quả nguồn vật tư, nguyên liệu và nhân lực của đất nước, đẩy mạnh sản xuất và xuất khẩu tăng thu ngoại tệ cho đất nước. Nội dung hoạt động: Hiện nay TOCONTAP kinh doanh một số mặt hàng chủ yếu,như sau: -Sản phẩm của ngành dệt kim, dệt thoi bằng mọi loại nguyên vật liệu phục vụ mọi đối tượng. -Da và các sản phẩm da từ mọi nguồn nguyên vật liệu tự nhiên và nhân tạo -Giầy dép thành phẩm và bán thành phẩm các loại từ mọi nguồn nguyên liệu -Quần áo và dụng cụ thể dục thể thao -Các thiết bị điện dân dụng và công nghiệp -Các thiết bị dùng cho học sinh và trường học -Các trang thiết bị dùng cho điện ảnh, nhiếp ảnh -Các loại máy thu thanh, thu hình, cassette, ghi âm, ghi hình, điều hoà nhiệt độ, tủ lạnh, nồi đun nước nóng, máy giặt... -Các loại băng hình , băng ghi âm, phim kỹ thuật dùng cho X-quang, khí tượng... -Dụng cụ đồ chơi trẻ em -Giấy,bột giấy -Dây và cáp các loại dùng cho thông tin liên lạc và phục vụ cho ngành điện lực, chiếu sáng... -Hàng bảo hộ lao động dùng cho mọi đối tượng lao động -Các loại gốm sứ cách điện và dân dụng mỹ nghệ -Thiết bị y tế -Các loại sản phẩm thuỷ tinh -Đồ dùng trang trí nội thất trong gia đình, nhà ăn, khách sạn, -Hàng nông, lâm, thuỷ hải sản, thủ công mỹ nghệ... Với danh mục các mặt hàng kinh doanh như vậy TOCONTAP có khả năng tham gia cạnh tranh trên những lĩnh vực rộng lớn Cụ thể là công ty xuất khẩu: các mặt hàng nông sản, lâm sản, hải sản, thực phẩm, thủ công mỹ nghệ, tạp phẩm, công nghệ phẩm, sản phẩm dệt, may, da giầy. Nhập khẩu: Vật tư, máy móc, thiết bị, nguyên vật liệu xây dựng, phương tiện vận tải, hàng nông sản, thực phẩm, hàng tiêu dùng thiết yếu để phục vụ cho nhiệm vụ sản xuất kinh doanh của công ty. Ngoài ra công ty được kinh doanh khách sạn và dịch vụ khách sạn, đại lý bán hàng theo quy định hiện hành của Nhà nước. Được mở cửa hàng bán buôn bán lẻ hàng nhập khẩu và hàng sản xuất trong nước theo quy định hiện hành Được tổ chức gia công chế biến, hợp tác đầu tư liên doanh liên kết với các tổ chức trong và ngoài nứơc Dù trong điều kiện đất nước có nhiều biến đổi nhưng công ty luôn là một trong những đơn vị dẫn đầu ngành và có uy tín đối với các bạn hàng trong và ngoài nước Như trên, công ty chủ yếu xuất nhập khẩu các mặt hàng tạp phẩm, vật tư, nguyên liệu phục vụ nhu cầu lớn cho sản xuất và tiêu dùng trong nước, xuất khẩu các mặt hàng truyền thống: mây tre, hàng thể thao, giầy dép... do công ty tự khai thác từ các thành phần kinh tế trong và ngoài nước. Ngoài ra công ty còn nhận các hoạt động xuất nhập khâủ uỷ thác làm đại lý môi giới giữa các tổ chức cá nhân trong nước và các công ty nước ngoài.Công ty còn tổ chức sản xuất, gia công hàng xuất khẩu, thực hiện liên doanh, liên kết với các tổ chức trong nước và ngoài nước. Trong quá trình phát triển công ty đã tạo cho mình những thị trường ổn định, các bạn hàng thường xuyên , điều đó chứng tỏ sự thành công của công ty và hứa hẹn sự phát triển mạnh mẽ trong tương lai.Công ty còn nhận các hoạt động dịch vụ như quá cảnh, gia công sản xuất, tái xuất hàng, chế biến hàng xuất khẩu và giao nhận hàng xuất khẩu tại các cảng biển Việt Nam. Công ty còn liên doanh với Canada để sản xuất và tiêu thụ hàng chổi quét sơn, con lăn tường, xây dựng nhà máy bia Kiến An để sản xuất và tiêu thụ bia, nước ngọt, đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất mỳ ăn liền tại Lào... Các mặt hàng của công ty tuy đa dạng nhưng hiện nay công ty đang tập trung nhiều đến mặt hàng chủ lực, có khả năng thu lợi nhuận cao. Trong các mặt hàng xuất khẩu phần lớn vẫn tập trung vào một số mặt hàng truyền thống như gốm sứ, mây tre đan, thảm đay... Đây là những mặt hàng xuất khẩu được Nhà nước khuyến khích, lại có thị trường rộng lớn, có khả năng phát huy các lợi thế hiện có của Việt Nam như nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú,nguồn lao động dồi dào, lại không đòi hỏi nguồn vốn đầu tư lớn. *Nhiệm vụ của công ty: -Xây dựng và tổ chức có hiệu quả các kế hoạch sản xuất kinh doanh trong đó có kế hoạch xuất nhập khẩu. -Tạo điều kiện cho các đơn vị trực thuộc, đơn vị liên doanh áp dụng các biện pháp có hiệu quả để nâng cao hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu. -Tự tạo nguồn vốn , đảm bảo tự trang trải về mặt tài chính , bảo toàn vốn đáp ứng yêu cầu phục vụ phát triển kinh tế và xuất nhập khẩu của đất nước. Quản lý , sử dụng theo đúng chế độ và có hiệu quả các nguồn vốn đó. -Tiếp cận thị trường, nghiên cứu khả năng sản xuất, nhu cầu thị trường, cải tiến mẫu mã ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật để nâng cao chất lượng hàng hoá, tăng năng lực cạnh tranh cho hàng hoá đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và nhu cầu xuất khẩu. -Tuân thủ các chế độ, chính sách, luật pháp qui định liên quan đến hoạt động của đơn vị. Thực hiện nghiêm chỉnh các hợp đồng kinh tế nói chung, hợp đồng ngoại thương nói riêng. Sau khi kí kết hợp đồng với khách hàng nước ngoài phải sao chụp hợp đồng gửi cho phòng kế toán tài chính. -Tuân thủ sự quản lý của cấp trên, thực hiện đúng nghĩa vụ với cơ quan cấp trên với Nhà nước. -Không ngừng cải thiện điều kiện lao động nhằm nâng cao năng suất lao động từ đó nâng cao đời sống cho cán bộ công nhân viên chức và hiệu quả kinh tế. Chức năng và nhiệm vụ của công ty là hoàn thành kế hoạch các chỉ tiêu của Nhà nước đặt ra, kinh doanh đúng pháp luật, đúng đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước. Phát huy ưu thế, uy tín hàng nội địa trên thương trường quốc tế, mở rộng, củng cố và phát triển mối quan hệ làm ăn với bạn bè quốc tế. Với chức năng và nhiệm vụ trên, trải qua 44 năm hoạt động, Công ty đã không ngừng phấn đấu hoàn thành vượt mức kế hoạch Nhà nước giao, mục tiêu chiến lược kinh doanh luôn đảm bảo đúng luật pháp, quán triệt phương châm, đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước góp phần nhân tố lớn vào công cuộc bảo vệ đất nước, đồng thời đảm bảo mối quan hệ chặt chẽ, thống nhất, hỗ trợ nhau trong công ty. 2.2/Tổ chức bộ máy quản lý của công ty: Mô hình cơ cấu tổ chức của công ty: Tổng giám đốc Phó Tổng giám đốc Phòng tài chính kế toán Phòng Tổng hợp Phòng hành chính quản trị Phòng tổ chức và quản lý LĐ Phòng KD xuất nhập I Phòng KD xuất nhập II Phòng KD xuất nhập III Phòng KD xuất nhập IV Phòng KD xuất nhập VI Phòng KD xuất nhập VII Phòng KD xuất nhập VIII Các chi nhánh tại các tỉnh Các đơnvị trực thuộc công ty Văn phòng đại diện tại các nước Trải quá trình phát triển với 10 lần thay đổi bộ máy quản lý và cơ cấu tổ chức đội ngũ cán bộ công nhân viên của công ty cũng có nhiều biến đổi được thay thế và hoàn thiện hơn để đáp ứng yêu cầu của công việc.Ngày nay, trong cơ chế mới các chính sách xuất nhập khẩu của nhà nước với việc mở rộng các thành phần kinh tế tham gia kinh doanh xuất nhập khẩu và Nghị quyết 47/1998-NQ-UBTVQH 10 nhằm thực hiện chủ trương “CNH-HĐH hướng vào xuất khẩu” thì công ty đã đứng trước thực tế có rất nhiều đối thủ cạnh tranh. Do đó một bộ máy có năng lực tổ chức hợp lý sẽ quyết định rất nhiều sự thành công cuả công ty trên thương trường. Công ty đã có một Tổng giám đốc chịu trách nhiệm điều hành chung mọi hoạt động của Công ty. Tổng giám đốc có trách nhiệm báo cáo kết qủa hoạt động và tình hình chung của công ty trước cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, cụ thể là Bộ thương mại, Tổng giám đốc có trách nhiệm bảo vệ quyền lợi của công ty, chịu trách nhiệm trước pháp luật về mọi hoạt động của công ty. Phó giám đốc được phân công phụ trách một hoặc một số lĩnh vực công tác và chịu trách nhiệm trước Tổng giám đốc về lĩnh vực được giao và giải quyết công việc khi tổng giám đốc đi vắng. Ngoài ra còn được uỷ quyền duyệt phương án kinh doanh của công ty, các chi nhánh, các phòng xuất nhập khẩu tổng hợp, các phòng ban khác. Ngoài ra TOCONTAP còn có 4 văn phòng đại diện tại nước ngoài : CHLB Nga, CHLB Đức, Hungary và Tiệp Khắc, TOCOTAP Hà Nội trước kia có 10 phòng quản lý, năm 1992 còn có 7 phòng và hiện nay thu gọn lại còn 4 phòng, đó là: PHòNG TổNG HợP: chịu trách nhiệm lập kế hoạch kinh doanh và làm công tác đối ngoại,thực hiện các công việc ngoại giao tại thị trường, dự thảo các hợp đồng nguyên tác điều lệ buôn bán quốc tế, tham mưu cho Ban giám đốc trong các quyết định mặt hàng và thị trường. Phòng còn Tổng hợp các vấn đề đối nội, đối ngoại, sản xuất kinh doanh. Thông tin kịp thời các số liệu trong và ngoài nước có liên quan đến sản xuất kinh doanh và hoạt động của Công ty tìm hiểu các đối tác, phiên dịch và biên dịch các tài liệu phục vụ cho kinh doanh, thẩm định và kiểm tra các phương án kinh doanh xuất nhập khẩu trước khi trình ký, hướng dẫn các đơn vị xây dựng kế hoạch sản xuất kinh doanh và tổng hợp báo cáo theo tháng, quý, năm của công ty, tổng hợp và phân tích các dữ liệu phát sinh cung cấp cho tổng giám đốc và các phòng quản lý để kịp điều chỉnh hoạt động của công ty, lập báo cáo tổng hợp của công ty trình Bộ chủ quản và các ngành liên quan, theo dõi đôn đốc để Tổng giám đốc nắm được tình hình kinh doanh của các bộ phận, hàng tháng cung cấp số liệu thực hiện kim ngạch xuất nhập khẩu của từng đơn vị cho phòng kế toán để tính tiền lương. PHòNG Kế TOáN- TàI CHíNH có nhiệm vụ sau: Tổ chức công tác kế toán và thông tin kinh tế. Xây dựng hệ thống sổ sách chứng từ sử dụng cho phù hợp thực tiễn tại công ty và quy định của Bộ tài chính. Lập kế hoạch sử dụng các nguồn vốn, kế hoạch chi phí đảm bảo an toàn và sử dụng có hiệu quả vốn. Phản ánh và kiểm soát tình hình thực hiện các chỉ tiêu tài vụ trong kỳ, hạch toán kinh tế trong khuôn khổ luật pháp và quy tắc của nhà nước. Tham mưu cho Ban giám đốc trong việc đề xuất các phương thức kinh doanh áp dụng cho công ty, các điều khoản trong hợp đồng kinh tế. Tổ chức phân phối lợi nhuận và tích luỹ lợi nhuận. Lập báo cáo kế toán tài chính đúng hạn. Xây dựng, củng cố bộ máy kế toán và tổ chức kế toán tại công ty đảm bảo hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Ngoài ra phòng còn có nghĩa vụ phổ biến các văn bản của Nhà nước ban hành đến công tác kế toán. Hướng dẫn và bồi dưỡng đội ngũ cán bộ kế toán tại công ty. PHòNG HàNH CHíNH QUảN TRị: Làm công tác phụ trách hành chính và bảo vệ tài sản của công ty. Chức năng chính là phục vụ sản xuất kinh doanh, quản lý hành chính, văn thư lưu trữ tài liệu hồ sơ chung, huy động xe, các thiết bị mua sắm để phục vụ quản lý điều hành vào hoạt động kinh doanh trong toàn công ty có hiệu quả và tiết kiệm, đề xuất mua sắm đồ dùng phương tiện làm việc và phục vụ các nhu cầu sinh hoạt của Công ty sửa chữa nhà cửa, bảo vệ an toàn cơ quan, duy trì thời gian làm việc giữ vệ sinh đảm bảo môi trường công ty sạch đẹp văn minh. PHòNGTổCHứC Quản lý cán bộ công nhân viên trong công ty. Tổ chức quản lý lao động của công ty theo nhiệm vụ của công ty như sắp xếp bố trí lao động, nhu cầu điều động và hợp đồng lao động. Trên cơ sở nắm vững các quy định về luật lao động và hợp đồng lao động. Tổ chức bảo vệ an toàn cho công ty về an ninh chính trị,phòng bảo mật. Quy hoạch về đào tạo, tuyển dụng lao động theo nhiệm vụ của sản xuất kinh doanh. Giải quyết khiếu nại, tố tụng và đảm bảo quyền lợi cho người lao động. Công ty trước đây có 8 phòng xuất nhập khẩu nay sát nhập lại còn 7 phòng có chức năng kinh doanh những mặt hàng riêng biệt. Tuy nhiên để phát huy hết khả năng và tiềm lực của các phòng hoạt động kinh doanh nhằm đem lại hiệu quả cao công ty đã cho phép các phòng này có thể mở rộng mặt hàng tuỳ theo yêu cầu của từng hợp đồng ký kết. +Phòng xuất nhập khẩu 1: Kinh doanh các mặt hàng về giấy như bìa carton, giấy phôto, giấy láng Đài Loan, giấy Duplex... +Phòng xuất nhập khẩu 2: Kinh doanh các mặt hàng gốm sứ, đồ thủ công mỹ nghệ, kính dân dụng, đồ chơi trẻ em... +Phòng xuất nhập khẩu 3: kinh doanh các mặt hàng quần áo thể thao... +Phòng xuất nhập khẩu 4: Kinh doanh các mặt hàng giầy dép cao su, dụng cụ thể thao... +Phòng xuất nhập khẩu 6: Kinh doanh trang thiết bị văn phòng. +Phòng xuất nhập khẩu 7: Kinh doanh các mặt hàng tre gỗ song mây. +Phòng xuất nhập khẩu 8: Kinh doanh các mặt hàng nông sản.  Phòng kho vận:là nơi giao nhận hàng hoá tại Hà Nội. Xí nghiệp TOCAN là đơn vị sản xuất của công ty làm gia công chổi quét sơn lăn tường để xuất sang CANADA. Chi nhánh tại Hải Phòng:96A- Nguyễn Đức Cảnh (TOCONTAP- Hải Phòng): Kinh doanh xuất nhập khẩu tại vùng Duyên hải Phía Bắc và nhận hàng tại cảng Hải Phòng, phụ trách cửa hàng tại thị xã Kiến An. Chi nhánh tại Thành Phố Hồ Chí Minh:1168D- Đường 312- Quận 11 (TOCONTAP- TP Hồ CHí MINH): làm công tác giao nhận hàng hoá và kinh doanh xuất nhập khẩu tại cáctỉnh phía Nam và đông bằng sông Cửu Long. II/Tình hình kinh doanh ở công ty xuất nhập khẩu tạp phẩm TOCONTAP 1.Thực trạng về môi trường kinh doanh của công ty Môi trường kinh doanh của công ty xuất nhập khẩu tạp phẩm TOCONTAP bao gồm môi trường kinh doanh quốc tế và môi trường kinh doanh trong nước và môi trường kinh doanh của ngành 1.1Môi trường kinh doanh quốc tế Nền kinh tế nước ta đang từng bước hội nhập với nền kinh tế trong khu vực và trên thế giới. Chúng ta lần lượt tham gia vào các khu vực kinh tế như ASEAN, APEC. Điều này tạo ra nhiều cơ hội kinh doanh cho các doanh nghiệp trong nước tìm kiếm mở rộng thị trường ra nước ngoài. 1.2Môi trường kinh doanh trong nước Môi trường kinh tế quốc dân: Bộ mặt kinh tế nước ta từ những năm đổi mới có nhiều chuyển biến rõ rệt, tốc độ tăng trưởng GDP trong những năm của thập kỷ 90 đạt khoảng 8%, nền kinh tế thoát khỏi khủng hoảng, lạm phát được đẩy lùi, cán cân thanh toán được cải thiện, dự trữ ngoại tệ tăng, giảm tình trạng nhập siêu, đời sống nhân dân không ngừng được cải thiện và nâng cao... nhu cầu người tiêu dùng về các sản phẩm hàng hoá và dịch vụ nói chung ngày càng tăng cả về số lượng và chất lượng. Các thị trường trong nước đã được mở rộng quy mô cũng như chất lượng... Môi trường chính trị và pháp luật: nhìn chung môi trường chính trị và luật pháp của nước ta có nhiều thuận lợi cho sự phát triển của công ty. Sự ổn định về chính trị: đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước cho phép mở rộng quan hệ kinh tế với nước ngoài, khuyến khích Xk và NK các thiết bị máy móc kỹ thuật phát triển sản xuất trong nước. Hệ thống luật pháp và hệ thống thuế ngày càng được hoàn thiện, điều chỉnh phù hợp với đầu tư nước ngoài sửa đổi năm 1996, Luật thuế giá trị gia tăng... tất cả những điều này có tác dụng khuyến khích tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của ngành kinh tế, khơi dậy mọi tiềm năng, năng lực thúc đẩy nhanh quá trình công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước. Ngoài ra các nhân tố môi trường văn hoá xã hội, môi trường khoa học công nghệ, môi trường tự nhiên... cũng tạo thuận lợi cho sự phát triển của công ty. 1.3Môi trường kinh doanh của công ty 1/Mục đích kinh doanh của công ty: Là thông qua các hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu,sản xuất, liên doanh và hợp tác đầu tư sản xuất để khai thác một cách có hiệu quả các nguồn vật tư,nguyên liệu, nhân lực và cơ sở sản xuất trong nước nhằm đẩy mạnh sản xuất, xuất khẩu tăng thu ngoại tệ cho Nhà nước. 2/Phạm vi hoạt động kinh doanh của công ty: Hiện nay TOCONTAP kinh doanh một số mặt hàng chủ yếu,như sau: -Sản phẩm của ngành dệt kim, dệt thoi bằng mọi loại nguyên vật liệu phục vụ mọi đối tượng. -Da và các sản phẩm da từ mọi nguồn nguyên vật liệu tự nhiên và nhân tạo -Giầy dép thành phẩm và bán thành phẩm các loại từ mọi nguồn nguyên liệu -Quần áo và dụng cụ thể dục thể thao -Các thiết bị điện dân dụng và công nghiệp -Các thiết bị dùng cho học sinh và trường học -Các trang thiết bị dùng cho điện ảnh, nhiếp ảnh -Các loại máy thu thanh, thu hình, cassette, ghi âm, ghi hình, điều hoà nhiệt độ, tủ lạnh, nồi đun nước nóng, máy giặt... -Các loại băng hình , băng ghi âm, phim kỹ thuật dùng cho X-quang, khí tượng... -Dụng cụ đồ chơi trẻ em -Giấy,bột giấy -Dây và cáp các loại dùng cho thông tin liên lạc và phục vụ cho ngành điện lực, chiếu sáng... -Hàng bảo hộ lao động dùng cho mọi đối tượng lao động -Các loại gốm sứ cách điện và dân dụng mỹ nghệ -Thiết bị y tế -Các loại sản phẩm thuỷ tinh -Đồ dùng trang trí nội thất trong gia đình, nhà ăn, khách sạn, -Hàng nông, lâm, thuỷ hải sản, thủ công mỹ nghệ... Với danh mục các mặt hàng kinh doanh như vậy TOCONTAP có khả năng tham gia cạnh tranh trên những lĩnh vực rộng lớn Cụ thể là công ty xuất khẩu: các mặt hàng nông sản, lâm sản, hải sản, thực phẩm, thủ công mỹ nghệ, tạp phẩm, công nghệ phẩm, sản phẩm dệt, may, da giầy. Nhập khẩu: Vật tư, máy móc, thiết bị, nguyên vật liệu xây dựng, phương tiện vận tải, hàng nông sản, thực phẩm, hàng tiêu dùng thiết yếu để phục vụ cho nhiệm vụ sản xuất kinh doanh của công ty. Ngoài ra công ty được kinh doanh khách sạn và dịch vụ khách sạn, đại lý bán hàng theo quy định hiện hành của Nhà nước. Được mở cửa hàng bán buôn bán lẻ hàng nhập khẩu và hàng sản xuất trong nước theo quy định hiện hành Được tổ chức gia công chế biến, hợp tác đầu tư liên doanh liên kết với các tổ chức trong và ngoài nứơc Dù trong điều kiện đất nước có nhiều biến đổi nhưng công ty luôn là một trong những đơn vị dẫn đầu ngành và có uy tín đối với các bạn hàng trong và ngoài nước Như trên, công ty chủ yếu xuất nhập khẩu các mặt hàng tạp phẩm, vật tư, nguyên liệu phục vụ nhu cầu lớn cho sản xuất và tiêu dùng trong nước, xuất khẩu các mặt hàng truyền thống: mây tre, hàng thể thao, giầy dép... do công ty tự khai thác từ các thành phần kinh tế trong và ngoài nước. Ngoài ra công ty còn nhận các hoạt động xuất nhập khâủ uỷ thác làm đại lý môi giới giữa các tổ chức cá nhân trong nước và các công ty nước ngoài.Công ty còn tổ chức sản xuất, gia công hàng xuất khẩu, thực hiện liên doanh, liên kết với các tổ chức trong nước và ngoài nước. Trong quá trình phát triển công ty đã tạo cho mình những thị trường ổn định, các bạn hàng thường xuyên , điều đó chứng tỏ sự thành công của công ty và hứa hẹn sự phát triển mạnh mẽ trong tương lai.Công ty còn nhận các hoạt động dịch vụ như quá cảnh, gia công sản xuất, tái xuất hàng, chế biến hàng xuất khẩu và giao nhận hàng xuất khẩu tại các cảng biển Việt Nam. Công ty còn liên doanh với Canada để sản xuất và tiêu thụ hàng chổi quét sơn, con lăn tường, xây dựng nhà máy bia Kiến An để sản xuất và tiêu thụ bia, nước ngọt, đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất mỳ ăn liền tại Lào... Các mặt hàng của công ty tuy đa dạng nhưng hiện nay công ty đang tập trung nhiều đến mặt hàng chủ lực, có khả năng thu lợi nhuận cao. Trong các mặt hàng xuất khẩu phần lớn vẫn tập trung vào một số mặt hàng truyền thống như gốm sứ, mây tre đan, thảm đay... Đây là những mặt hàng xuất khẩu được Nhà nước khuyến khích, lại có thị trường rộng lớn, có khả năng phát huy các lợi thế hiện có của Việt Nam như nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú,nguồn lao động dồi dào, lại không đòi hỏi nguồn vốn đầu tư lớn. 3/Địa bàn kinh doanh: TOCONTAP hoạt động kinh doanh trên phạm vi cả trong và ngoài nước. Các bạn hàng trong nước chủ yếu của công ty là các xí nghiệp, công ty, đơn vị sản xuất... không được phép xuất nhập khẩu trực tiếp hoặc không có đủ kinh nghiệm để xuất nhập khẩu trực tiếp hay không thể tìm kiếm được thị trường. Công ty, với thâm niên hoạt động lâu năm trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, có thể nhận làm trung gian, thực hiện các nghiệp vụ như xuất nhập khẩu uỷ thác, gia công uỷ thác... cho các đơn vị trên. ở nước ngoài , bạn hàng của công ty có ở rất nhiều nước , ngoài các thị trường truyền thống như EU, ASEAN, Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản, Hồng Kông, Đài Loan..., công ty còn tìm kiếm được thêm nhiều thị trường mới giàu tiềm năng như thị trường Mỹ Latinh, Hàn Quốc, các nước Bắc ÂU. 4/Phương thức kinh doanh: Từ khi mới thành lập, TOCOTAP đã áp dụng hầu hết các phương thức kinh doanh được áp dụng trong ngành ngoại thương như hàng viện trợ, hàng mậu dịch, đổi hàng, uỷ thác, hợp tác gia công để đảm bảo sự phát triển của mình. Càng ngày, các phương thức kinh doanh của Công ty càng đa dạng và phong phú, đáp ứng được những đòi hỏi gắt gao của nền kinh tế thị trường, đổi mới để phát triển. Phương thức kinh doanh của công ty có bán buôn, bán lẻ, làm đại lý, sản xuất theo đơn đặt hàng nước ngoài, nhận uỷ thác xuất nhập khẩu, liên doanh làm hàng xuất khẩu... nhằm cố gắng đạt những mục tiêu của chiến lược kinh tế đã vạch ra và đáp ứng kịp thời các nhu cầu đòi hỏi khác nhau trên thị trường. 2. Tình hình xuất nhập khẩu của công ty năm 2001 và 2002 2.1 Tình hình nhập khẩu của công ty năm 2001 và 2002 : Bảng 1: Tình hình nhập khẩu của Công ty TOCONTAP năm 2001-2002 (Theo nghiệp vụ kinh doanh) Trị giá hàng NK ĐVT Trị giá năm 2001 Trị giá năm 2002 - Gia công : USD 2.012.208 2.160.162 -Tự doanh : “ 15.410.839 14.275.472 -Uỷ thác : “ 1.805.002 2.593.128 Tổng trị giá “ 19.228.049 19.028.762 Tổng trị giá hàng nhập khẩu năm 2002 mà TOCONTAP nhập về so với năm 2001 có giảm đi chút ít. Nhìn vào số liệu bảng trên ta thấy hàng nhập khẩu do Công ty nhập về được chia ra theo các nghiệp vụ kinh doanh chủ yếu là hàng mậu dịch, gia công, tự doanh và uỷ thác. Trong các hình thức nhập khẩu nêu trên thì hàng tự doanh chiếm tỷ trọng lớn nhất (năm 2002 chiếm 75,02% trong tổng trị giá,còn năm 2001 chiếm 80,14% ), như vậy có thể thấy rằng nhập khẩu tự doanh là nghiệp vụ kinh doanh chính và mang lại lợi nhuận cao nhất cho Công ty. Tuy nhiên trong năm 2002 trị giá hàng nhập khẩu tự doanh lại giảm đi làm cho tổng trị giá hàng nhập khẩu giảm. Hình thức tự doanh là một phương thức kinh doanh mà Công ty tự tìm kiếm khách hàng, nguồn nhập hàng cũng như nguồn tiêu thụ, tổng trị giá hàng tự doanh cao cho thấy tính tự chủ của TOCONTAP trong kinh doanh là rất cao, hơn thế thị trường tiêu thụ trong nước là rất mạnh cho nên trị giá hàng nhập tự doanh mới chiếm tỷ trọng cao như vậy. Sang đến năm 2002 trị giá hàng gia công và uỷ thác đã tăng lên so với năm trước, đây là một nét khả quan mới trong việc kinh doanh của Công ty đối với hai hình thức này mà Công ty cần tận dụng và phát huy những thế mạnh vốn có của mình. Có thể nói TOCONTAP hơn 50 năm hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu đã trở nên có uy tín với cả thị trường trong nước cũng như ngoài nước. Trị giá hàng nhập khẩu trong hai năm gần đây là tương đối lớn cho thấy khả năng tiêu thụ hàng hoá rất mạnh. Hàng được nhập khẩu từ rất nhiều nước khác nhau trên thế giới tuỳ theo mặt hàng và yêu cầu của khách hàng trong nước. Bảng 2: Tình hình nhập khẩu của Công ty TOCONTAP năm 2001-2002 (Theo nguồn cung cấp) Tên nước Trị giá hàng NK năm 2001 (USD) Trị giá hàng NK năm 2002 (USD) 1. Hàn Quốc 1.543.047 1.476.220 2. Singapore 1.163.345 1.121.358 3. Pháp 1.060.814 776.104 4. Đức 2.578.934 1.561.755 5. Indonesia 580.323 699.136 6. Mỹ 310.222 635.704 7. Nhật 1.409549 4.349.739 8. Hông Kông 305.251 252.360 9. Đài Loan 1.014.972 458.394 10. Malaysia 161.900 118.704 11. Scôtland 51.902 12. ấn Độ 112.614 172.289 13. Nauy 131.270 214.917 14. Trung Quốc 5.802.218 1.856.016 15. Anh 72.933 38.303 16. Canada 1.0950.210 2.160.162 17. Italia 203.368 443.825 18. Uc 87.753 167.702 19. T.B.Nha 124.227 115.505 20. Nga 303.603 639.455 21. Newzealand 18.144 22. Thái 218.954 497.628 23. Đan Mạch 10.596 19.229 24. Thuỵ sĩ 11.900 1.093.500 25. Bungary 52.849 26. Phần Lan 4.345 27. Bỉ 18.000 28. Panama 12.720 29. Thuỵ Điển 19.146 30. áo 13.627 31. Hà Lan 25.633 32. ả Rập 13.807 Từ số liệu bảng trên cho thấy hàng hoá mà TOCONTAP nhập về từ rất nhiều nước khác nhau do đặc thù từng nước có những tiềm năng xuất khẩu các loại hàng hoá khác nhau mà nhu cầu của khách hàng trong nước ta lại rất đa dạng và phong phú, loại hàng mà Công ty kinh doanh XNK là hàng tạp phẩm do vậy việc nhập hàng từ nhiều nước trên thế giới là điều đương nhiên. Hàng hoá được nhập khẩu chủ yếu từ các nước Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Singapore, Canada, Đức... Bảng số liệu trên đây cho thấy trị giá hàng nhập khẩu mà Công ty nhập về từ các nước khác nhau trong hai năm qua trên thị trường thế giới. Với những số liệu trên chỉ cho ta thấy được lượng hàng được nhập về, nước nào xuất cho Công ty lượng hàng hoá chiếm tỷ trọng cao... Muốn biết cụ thể hơn về những mặt hàng mà Công ty nhập về của từng nước ta đi vào xem xét số liêụ cụ thể ở bảng sau: Bảng 3: Tình hình nhập khẩu của Công ty TOCONTAP năm 2001-2002 (Theo mặt hàng) Mặt hàng ĐVT Năm 2001 Năm 2002 Số lượng Trị giá (USD) Số lượng Trị giá (USD) Rượu vang chai 358.399 477.567 374.938 449.175 Giấy các loại tấn 1.424 752.729 2.177 980.804 Bột giấy tấn 360 151.860 95 46.000 Hạt nhựa tấn 759 698.161 1.193 963.476 Săm lốp ô tô bộ 2.414 97.215 4.637 162.326 Dụng cụ nhà bếp USD 255.680 169.998 Nội thất: Tấm trần tấn 22.600 19.874 Thiết bị y tế USD 870.325 439.365 Máy phát điện cái 4 180.841 6 245.253 Công tơ điện cái 510.000 118.591 Bánh kẹo USD 121.576 72.134 Chè sâm HQ “ 38.280 Than đen tấn 42 20.384 H.cụ dùng cho trường học bộ 4.134 1.223.121 3.673 1.874.415 Phụ tùng máy vi tính “ 33.575 Ôtô đầu kéo/Mỹ cái 3 46.000 Thép tấn 8.612 3.291.101 12.584 4.015.733 Nhôm lá/Nhật tấn 32 127.664 30 116.421 Dây đồng trần tấn 98 271.682 Cá Hồi/Nauy “ 41 122.425 28.5 214.917 Thiết bị văn phòng TN USD 81.880 Vải mành/TQ tấn 17 57.920 Nguyên liệu GC chổi USD 1.988.208 2.160.162 Hương vị mỳ tấn 18 122.464 4.9 90.882 Xơ Polyeste/HQ “ 34 43.620 Vải đầu tấm “ 27 16.900 Vải mét/ấn độ mét 34.000 53.597 Tã lót USD 21.515 Dụng cụ thể thao “ 358.019 143.974 Amiang/Mỹ tấn 66.630 Cao su tổng hợp “ 122.669 Màng PVC “ 80 46.600 193 68.508 Máy nóng lạnh/HQ chiếc 1.145 38.119 90 49.721 Điều hoà kk “ 7 65.883 Thiết bị gara USD 106.562 Máy bơm /Italia chiếc 705 130.020 Văn p.phẩm USD 5.506.714 Quạt điện/TQ chiếc 90.000 739.600 Vật tư ngành điện USD 714.888 Dây điện từ tấn 191 517.779 Bình nước nóng chiếc 19.777 136.034 Sợi Acnylic tấn 30 57.240 Hàng hoá khác USD 1.482.078 1.607.506 Tổng giá trị 19.228.049 19.028.762 Qua ba bảng số liệu tập hợp được từ tình hình nhập khẩu của Công ty trong hai năm 2001-2002 cho thấy: Công ty xuất nhập khẩu tạp phẩm Hà Nội - TOCONTAP đã nhập khẩu các chủng loại mặt hàng từ cái nhỏ nhất như hạt nhựa cho đến những cái lớn như ôtô, các loại máy móc... Có thể nói các mặt hàng mà Công ty nhập về rất đa dạng và phong phú, phù hợp với nghành nghề kinh doanh là XNK hàng tạp phẩm. Sở dĩ chủng loại hàng hoá nhiều, trị giá của một số mặt hàng là tương đối lớn và ổn định là do Công ty có được một tiềm năng khách hàng trong nước, bên cạnh đó là làm nghiệp vụ nhập khẩu uỷ thác cho nên đòi hỏi hàng hoá phải đa dạng. Nhờ vào sự linh động trong kinh doanh mà việc nhập khẩu đã mang lại một khoản lợi nhuận đáng kể cho Công ty. Những mặt hàng này công ty chủ yếu bán ở thị trường trong nước nhưng cũng có khi lại bán cho các thị trường nước ngoài theo hình thức tạm nhập tái xuất. Từ năm 2000 tình hình kinh tế đất nước ta và các nước trong khu vực có nhiều chyển biến cho thấy dấu hiệu khôi phục kinh tế của các nước sau cuộc khủng hoảng, do vậy tình hình thị trường nhập khẩu của công ty cũng như nhu cầu của khách hàng trở lại trạng thái ổn định ban đầu và có xu hướng tăng kim ngạch nhập khẩu vào những năm tiếp theo của thế kỷ 21. Những dấu hiệu khả quan trong kinh doanh của Công ty được thể hiện khá rõ ràng qua những số liệu và phân tích trên đây. Thị trường nhập khẩu chủ yếu của công ty là các nước: Hàn Quốc, Đức, Trung Quốc, Singapore, Pháp, Indonesia, Mỹ, Nhật, Hồng Kông, Đài Loan, Malaysia, Scotland, ấn Độ, Nauy, Anh, Canada, Italia, úc, Tây Ba Nha, Nga, Newzealand, Thái, Đan Mạch, Thuỵ Sĩ.... Mặt hàng nhập khẩu của công ty bao gồm: Rượu vang, giấy các loại, bột giấy, hạt nhựa, săm lốp ôtô, dụng cụ nhà bếp, nội thất, thiết bị y tế, máy phát điện, công tơ điện, bánh kẹo, chè sâm, dụng cụ dùng cho trường học, phụ tùng máy vi tính, ôtô đầu kéo, thép, dây đồng trần, thiết bị phòng TN, nguyên liệu GC chổi, hương vị mỳ, vải đầu tấm, dụng cụ thể thao, tã lót, Xơplyste, vải mét, Amiang, cao su tổng hợp, màng PVC, máy nóng lạnh, điều hoà không khí,thiết bị gara, máy bơm, văn phòng phẩm. Với những mặt hàng phong phú, thị trường tiêu thụ mạnh trong những năm gần đây TOCONTAP đã đạt được những kết quả đáng khích lệ, thể hiện qua những kết quả đã đạt được như sau: * Năm 2001 tổng kim ngạch nhập khẩu của công ty là 19.228.049 USD trong đó các thị trường nhập khẩu Hàn Quốc, Sing, Pháp, Đức, Nhật, Đài Loan, Trung Quốc, Canada là các thị trường có giá trị nhập khẩu chiếm tỷ trọng lớn của công ty. Lớn nhất là Trung Quốc với giá trị là 5.802.218 USD chiếm tỷ trọng 30,18% kế tiếp là Đức 2.578.934 USD chiếm tỷ trọng 13,41% trong tổng kim ngạch nhập khẩu của công ty. Mặc dù số tỷ trọng là không lớn nhưng do công ty nhập khẩu các mặt hàng từ nhiều nước cho nên đây cũng là con số lớn đối với một nước. * Năm 2002 tổng kim ngạch nhập khẩu của công ty là 19.028.762 USD trong đó các thị trường nhập khẩu chủ yếu của công ty là Sing, Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật, Đức,Canada, Thuỵ Sĩ là các thị trường có gía trị nhập khẩu chiếm tỷ trọng lớn của công ty. Lớn nhất năm nay lại là thị trường Nhật với giá trị là 4.349.739 USD chiếm tỷ trọng 22,86% kế tiếp là Canada với giá trị là 2.160.162 USD chiếm tỷ trọng 11,35% tổng kim ngạch nhập khẩu của công ty. 2.2 Tình hình xuất khẩu của công ty năm 2001 và 2002: Hoạt động nhập khẩu đã mang lại tổng kim nghạch tương đối lớn cho Công ty trong hai năm qua. Có thể nói đây là một hình thức kinh doanh mang lại doanh thu chủ yếu cho Công ty bởi hình thức kinh doanh cũng như chủng loại mặt hàng đa dạng hơn. Bên cạnh đó xuất khẩu là một mảng kinh doanh không kém phần quan trọng, điều này được thể hiện qua những phân tích sau đây: Bảng 4: Tình hình xuất khẩu của Công ty TOCONTAP năm 2001-2002 (theo trị giá hàng xuất khẩu) Trị giá hàng XK ĐVT Trị giá năm 2001 Trị giá năm 2002 - Gia công : USD 1.839.734 40.297 - Tự doanh : “ 9.672.004 5.703.902 - Uỷ thác : “ 248.458 109.692 Tổng trị giá “ 11.760.196 5.853.891 Trị giá hàng xuất khẩu năm 2001 khá cao nhưng sang đến năm 2002 tổng trị giá giảm đi rất nhiều (giảm đi chỉ còn một nửa). Nguyên nhân của việc giảm này là do thị trường xuất khẩu của Công ty đã bị thu hẹp, một số nước trên thế giới tình hình kinh tế, chính trị không ổn định cho nên đã ảnh hưởng tới việc xuất hàng của Công ty. Các hình thức xuất khẩu cũng tương tự như nhập khẩu, bao gồm: tự doanh, gia công, uỷ thác... trong đó hình thức kinh doanh tự doanh vẫn chiếm tỷ trọng cao nhất, mang lại trị giá xuất khẩu lớn nhất cho Công ty. Với uy tín kinh doanh hơn 50 năm với hơn 70 nước trên thế giới TOCONTAP đã xuất khẩu được một lượng hàng tương đối lớn đạt kim nghạch cao trong hai năm gần đây. Thị trường mà Công ty xuất khẩu chủ yếu tập trung ở những nước sau: Bảng 5: Tình hình xuất khẩu của Công ty TOCONTAP năm 2001-2002 (Theo thị trường) Tên nước Trị giá hàng NK năm 2001 (USD) Trị giá hàng NK năm 2002 (USD) 1/ Đài Loan 82.382 7.560 2/Đức 82.595 40.297 3/Canada 2.171.295 2.399.272 4/Iraxq 8.128.409 2.321.181 5/Mỹ 8.324 8.134 6/Hungary 11.305 11.220 7/Italia 11.600 8/Chile 22.512 24.638 9/úc 582.153 616.961 10/Tiệp 41.400 18.260 11/Anh 95.029 149.022 12/Sing 41.580 13/Achentia 37.914 14/Angola 136.463 15/Hàn Quốc 14.608 16/Nam Phi 7.952 17/Lào 253.744 177.493 18/Campuchia 8.750 19/Pháp 4.427 17.337 20/Brazil 17.754 21/ả Rập 28.909 22/Ai Cập 31.207 23/Malaisia 2.400 Tổng cộng 11.760.196 5.853.891 Nhìn vào số liệu bảng trên cho thấy trị giá hàng hoá mà Công ty xuất khẩu cho một số nước trên thế giới, nổi bật lên trong năm 2001 là trị giá hàng được xuất đi Iraxq chiếm tỷ trọng rất cao trong tổng số lượng hàng xuất: đạt 8.128.409 USD ( chiếm 69,11% tổng trị giá hàng xuất trong năm). Nhưng sang đến năm 2002 trị giá hàng hoá này giảm đi rất nhiều, chỉ còn 2.321.181 USD dẫn đến tổng trị giá hàng xuất năm 2002 giảm đi chỉ còn 5.853.891 USD. Nguyên nhân của việc giảm này là do tình hình kinh tế chính trị của nước bạn trong năm là không ổn định vì vậy đặt mua hàng của Công ty ít hơn, điều này đã ảnh hưởng đến việc kinh doanh của công ty bởi đây là khách hàng tiêu thụ sản phẩm lớn nhất trong năm. Sản phẩm xuất sang thị trường Iraxq là rất lớn dẫn đến tổng trị giá hàng xuất trong năm cao và dẫn tới lợi nhuận từ hàng xuất cao. Sang đến năm 2002 thị trường này bị thu hẹp dẫn đến việc tiêu thụ sản phẩm giảm và lợi nhuận năm 2002 cũng giảm tương ứng. Đứng sau thị trường Iraxq là thị trường Canada, đây mặc dù không phải là khách hàng thường xuyên của Công ty nhưng nước này lại đặt hàng với trị giá rất lớn trong hai năm qua. Lượng hàng mà Công ty xuất sang nước này năm sau lớn hơn năm trước, chiếm tỷ trọng khá cao trong tổng trị giá hàng xuất khẩu. Bên cạnh đó Công ty cũng xuất khẩu nhiều sang một số nước khác như : úc, Angola, Lào... Đặc biệt là Lào, tuy trị giá hàng xuất khẩu không cao lắm nhưng đây là một thị trường ổn định và có nhiều tiềm năng bởi hiện nay Công ty đang có một nhà máy sản xuất mỳ đặt tại nước bạn, nhà máy hoạt động với công suất lớn và mang lại lợi nhuận khá cao cho công ty. Với thị trường xuất khẩu rộng lớn như vậy thì các mặt hàng mà Công ty xuất khẩu cũng rất đa dạng và phong phú, cụ thể điều đó được thể hiện qua số liệu bảng sau: Bảng 6: Tình hình xuất khẩu của Công ty TOCONTAP năm 2001-2002 (Theo mặt hàng) Mặt hàng ĐVT Năm 2001 Năm 2002 Số lượng Trị giá (USD) Số lượng Trị giá (USD) Hàng TC mỹ nghệ USD 217.273 Chổi sơn chiếc 2.840.124 3.131.353 Văn p.phẩm/Iraq “ 2.000.000 1.000.000 Quần áo “ 223.846 49.017 86.669 Gốm sứ USD 50.021 Bóng đèn/Iraq “ 4.478.517 6.128.409 Quạt điện/Iraq chiếc 90.000 1.321.181 Hạt tiêu/Sing tấn 27 41.580 Cao su/Achentina “ 58 37.914 Khung kho/Lào “ 181.239 Mỳ/Lào “ 51.795 172.493 /Đức “ 12.166 Tbị sx đũa tre/Lào USD 5.000 Kẹo mè xửng/ĐL “ 7.560 Rượu vang/Campuchia thùng 1.750 8.750 Tổng giá trị 11.760.196 5.853.891 Công ty xuất nhập khẩu tạp phẩm xuất khẩu các mặt hàng từ loại thủ công mỹ nghệ đến các trang thiết bị máy móc, nguyên liệu... trong đó nổi bật là hàng văn phòng phẩm, bóng đèn, quạt điện xuất đi Iraxq, hàng chổi sơn xuất đi Canada. Hàng thủ công mỹ nghệ là một thế mạnh xuất khẩu mà Công ty cần giữ gìn và phát huy bởi đây là mặt hàng rất thu hút thị hiếu khách hàng nước ngoài, hơn nữa chủng loại mặt hàng này phong phú và đa dạng, dễ đặt hàng trong nước vì vậy cần phải tìm kiếm nhiều nguồn tiêu thụ. Bên cạnh đó là một số mặt hàng khác là các hàng nông sản của Việt Nam như hạt tiêu, cao su, gạo, đường... Hoạt động xuất khẩu tuy rất đa dạng và phong phú về chủng loại mặt hàng cũng như khách hàng nhưng trị giá hàng xuất không cao bằng trị giá do hoạt động nhập khẩu mang lại. * Năm 2001 tổng giá trị xuất khẩu của công ty đạt khoảng 11.760.196 USD, trong đó các thị trường xuất khẩu chủ yếu là Canada, Iraxq, úc, Lào là các thị trường có giá trị xuất khẩu chiếm tỷ trọng lớn của công ty. Trong các thị trường trên thì Canada là thị trường xuất khẩu lớn nhất của công ty trị giá 2.399.272 USD chiếm tỷ trọng 40,99%, tiếp theo là thị trường xuất khẩu Iraq 2.321.181 USD chiếm tỷ trọng 39,65% kim nghạch xuất khẩu. * Năm 2002 tổng giá trị xuất khẩu của công ty đạt khoảng 5.853.891USD ít hơn so với năm 2001 giảm 50,22% so với thực hiện của năm 2001 do năm nay công ty không xuất khẩu hàng sang một số nước như Sing, Achentina, Angola, Nam Phi, Hàn Quốc, Italia, Campuchia, Brazil như năm 2001 công ty đã xuất khẩu. Các thị trường xuất khẩu chủ yếu của công ty là Canada, Iraxq, úc là những thị trường là những thị trường chiếm phần lớn giá trị kim ngạch xuất khẩu của công ty. Công ty cần tận dụng và phát huy những lợi thế cũng như thế mạnh vốn có của mình trong cả hai lĩnh vực kinh doanh để mang lại kim nghạch cao hơn nữa. III.Tình hình thực hiện lợi nhuận của công ty xuất nhập khẩu tạp phẩm Hà Nội (TOCONTAP) trong hai năm gần đây ( 2001-2002) Nhìn chung trong hai năm gần đây công ty xuất nhập khẩu tạp phẩm TOCONTAP Hà Nội đã đạt được những thắng lợi lớn trong việc thực hiện nhiệm vụ và kế hoạch của Bộ Thương Mại đã giao cho, mặc dù đây là những năm đầu tiên bước vào thế kỷ 21 đầy khó khăn và thử thách lớn, hơn nữa bối cảnh kinh tế thế giới nói chung và kinh tế trong nước nói riêng có nhiều thay đổi sau cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ Châu á năm 1997 vừa qua. Nhận xét chung về tình hình thực hiện các hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu của công ty có thể thấy: Với sự đoàn kết nhất trí và không ngừng phấn đấu thực hiện hoàn thành tốt các nhiệm vụ và mục tiêu đề ra đã khai thác tốt khả năng hiện có và lợi thế kinh tế kinh nghiệm, nâng cao uy tín với các khách hàng nước ngoài , mở rộng thị phần , duy trì được tốc độ phát triển cao, bảo toàn và phát triển vốn, ... thực hiện đầy đủ nghĩa vụ nộp ngân sách nhà nước , có lợi nhuận để tái đầu tư, mở rộng qui mô xuất nhập khẩu, đảm bảo việc làm và đời sống cũng như thực hiện các chế độ chính sách đối với cán bộ công nhân viên. Năm 2001 kim ngạch xuất khẩu của công ty đã tăng gấp đôi những năm trước. Đó là cố gắng rất lớn đối với mặt hàng tạp phẩm, xuất được hơn 7 triệu USD đưa kim ngạch XK của toàn công ty đạt 235% so với chỉ tiêu. Và để có số kim ngạch đó công ty đã có biện pháp đa dạng hoá mặt hàng và hình thức kinh doanh như: đấu thầu quốc tế, gia công, tạm nhập tái xuất. Những mặt hàng có kim ngạch lớn: -Văn phòng phẩm=7.876.688 USD =65% kim ngạch XK của công ty. -Mặt hàng chổi quét