Đề tài Tìm hiểu thương mại điện tử và cài đặt ứng dụng thử nghiệm

Tìm hiểu thương mại điện tử & cài đặt ứng dụng thử nghiệm. Lời nói đầu Cïng víi sù ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña c«ng nghÖ th«ng tin, nhÊt lµ ë nh÷ng n¨m cuèi cña thÕ kû 20. C¸c quèc gia ®ang chuÈn bÞ hµnh trang cho m×nh ®Ó b­íc vµo thÕ kû 21, thÕ kû cña c«ng nghÖ th«ng tin. Sù kÕt hîp cña m¸y tÝnh víi c¸c hÖ thèng truyÒn th«ng (communication) vµ ®Æc biÖt lµ hÖ thèng viÔn th«ng (Telecommunication) ®· t¹o ra mét sù chuyÓn biÕn cã tÝnh c¸ch m¹ng trong vÊn ®Ò tæ chøc khai th¸c vµ sö dông c¸c hÖ thèng m¸y tÝnh. Cïng víi thêi gian, khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn, m¹ng m¸y tÝnh ®· ra ®êi ®Ó chia sÎ c¸c tµi nguyªn hÖ thèng, ®Ó trao ®èi th«ng tin víi nhau. M¹ng m¸y tÝnh ®· cã mÆt ë kh¾p mäi n¬i tõ c¸c tr­êng häc, c¸c c«ng ty ®Õn c¸c häc viÖn, c¸c c¬ quan nhµ n­íc... Ta biÕt r»ng, trong thêi ®¹i th«ng tin hiÖn nay, khèi l­îng th«ng tin ngµy cµng phong phó, ®a d¹ng th× vÊn ®Ò s¾p xÕp khèi th«ng tin khæng lå ®ã mét c¸ch khoa häc, dÔ truy t×m, dÔ trao ®æi, sö dông mét c¸ch nhanh chãng lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch. M¹ng Internet ®· ra ®êi vµ ®· gãp phÇn gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò nªu trªn. Trong thêi gian võa qua, d­íi sù h­íng dÉn cña thÇy gi¸o NguyÔn Thóc H¶i, Chóng em ®· t×m hiÓu vµ nguyªn cøu vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö vµ cµi ®Æt thö nghiÖm mét øng dông th­¬ng m¹i ®iÖn tö ®Ó lµm ®å ¸n m«n häc cña m×nh, ®å ¸n gåm n¨m ch­¬ng nh­ sau: Chương I. Tổng quan về thương mại điện tử Chương II. Đặc trưng của thương mại điện tử Chương III. Các công cụ phát triển của các hệ thống thương mại điện tử Chương IV. Ví dụ minh hoạ ứng dụng thương mại điện tử Chương V . Cài đặt thử nghiệm một ứng dụng Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi, chóng em ®· nhËn ®­îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy Em xin göi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh tíi thÇy gi¸o NguyÔn Thóc H¶i ®· nhiÖt t×nh h­íng dÉn vµ t¹o ®iÒu kiÖn vÒ tµi liÖu, gióp ®ì chóng em. Mục lục Chương I. Tổng quan về thương mại điện tử 1.1. Sự phát triển của thương mại điện tử 1.2. Th­¬ng m¹i ®iÖn tö lµ g× ? Th­¬ng m¹i ®iÖn tö vµ tÇm quan träng cña nã B¶o mËt vµ an toµn cho c¸c giao dÞch ®iÖn tö Chương II. Đặc trưng của thương mại điện tử 2.1. Các bước trong qui trình thương mại điện tử 2.2. Các đặc trưng của thương mại điện tử Product Browsing (Trình duyệt hàng) Giỏ mua xắm (shoping basket) 2.2.3. Tính tiền (Chechkout) 2.2.4. Online order 2.2.5. StoreFront 2.2.6. Những đặc trưng liên quan khác 2.3. Tiểu chuẩn nên tảng của E_Commerce Chương III. Các công cụ phát triển của các hệ thống thương mại điện tử 3.1. Tập hợp công cụ của Microsoft 3.1.1. Microsoft Windows server 4 3.1.2. Internet Information Server (IIS)/ Windows NT4 Option Pack 3.1.3. Active Server Pages (ASP)/ Visual Interdev 3.1.4. SQL Server 3.1.5. Visual Basic 6 3.1.6. Microsoft Site Server 3, Commerce Edition 3.1.7. Những công cụ làm hoạt động của Microsoft 3.2. ASP vµ viÖc x©y dùng c¸c øng dông trªn Web 3.2.1. Kh¸i niÖm ASP (Active Server Page) 3.2.2. M« t¶ cña asp 3.2.3. C©u lÖnh cña ASP 3.2.4. Gäi c¸c thñ tôc trong ASP 3.2.5. C¸c ®èi t­îng cña ASP (Object) 3.3. Các công cụ khác 3.3.1. PHP mySQL 3.3.2. Macromedia Dreamweaver MX Chương IV. Ví dụ minh hoạ ứng dụng thương mại điện tử Chương V . Cài đặt thử nghiệm một ứng dụng 5.1. Ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ 5.1.1. Phân tích ứng dụng Thiết kế cơ sở dữ liệu 5.1.3. Thiết kế ứng dụng DoanEcom 5.2. Cài đặt Các trang cơ bản 5.2.2. Thẻ hàng Shopping Cart 5.2.3. Đơn đặt hàng (CheckOut) Đơn thể quản trị (Admin Module) Tài liệu tham khảo Chương I. Tổng quan về thương mại điện tử 1.1. Sự phát triển của thương mại điện tử Với sự phát triển nhanh chóng của những công nghệ Internet, càng nhiều công ty bắt đầu hiểu là chỉ có một cách để cho một công ty tiếp tục còn lại trên các thị trường cạch tranh hiện nay. Đó là thương mại điện tử (E_Commerce). Có ba pha phát triển chính của thương mại điện tử như trong hình 1[1]. Pha đầu tiên là “Web Publishing”, có nghĩa là những công ty tạo ra mhững Website của mình chỉ cho phép quần chúng biết về công ty và các sản phẩm của mình. Tuy nhiên đó là một cách của việc quảng cáo qua các kênh khác nhau, như TV hoặc đài. Rõ ràng đây là tĩnh bởi vì nó chỉ là việc xuất bản nội dung. Use the Internet Internally Establish the website Low access to core Transaction on core Improve core business Redefine core process Integration Web Publishing E-Commerce 2nd Generation E-Commerce Hình 1. Sự phát triển của thư ơng mại điện tử Pha thứ hai là ”E_Commerce”. Pha này cho phép những khách hàng truy cập hệ thống lõi hoặc thâm chí chó phép những khách hàng làm giao tác trên hệ thống lõi đó [1]. Ví dụ khách hàng có thể yêu cầu về tình trạng của các tài khoản ngân hàng của mình, tính tiền trên mạng và mua hàng trên mạng … Trong nhiều công nghiệp thì cung cấp đến những khách hàng với quyền truy cập trực tiếp đến hệ thống lõi mà có thể dần đến mhững sự tiệm kiệm đáng kể [1]. Và cuối cùng, phần của việc tiệm kiệm có thể được truyền đến khách hàng, mà có thể lôi kéo càng nhiều khách hàng sử dụng kiểu mhư vậy trong các dịch vụ. Một cách nữa là nó là một khơỉ đầu thành công danh cho các công ty để phát triển các dịch vụ E_Commerce của mình. Tuy nhiên đây chỉ là phiên bản điện tử được cấu hình trước của các quá trình kinh doan đã tồn tại [1]. Trong pha thứ ba, không chỉ là các công nghiệp hoặc công ty tạo ra mọi sự cố gắng để đi theo những công nghệ thông tin mới nhất để cung cấp các dịch vụ thuận tiện đến khách hàng mà còn quan trọng hơn nữa mô hình kinh doanh về cơ bản đã được định nghĩa lại để làm cho nó thoả mãn mong ước của khách hàng (Customer-satifaction) [2]. Đây là những đặt trưng cơ sở của “E_Commerce thế hệ hai”. Ví dụ từ một điểm nhìn của một khách hàng, sự khác nhau, chất lượng, một giá trị"cạch tranh và sự phân phối nhanh là ý tưởng quan trọng nhất. rõ ràng là rất quan trọng vì một công ty đơn cung cấp các dịch vụ như trên. Do vậy việc tổ chức sự cộng tác giữa những loại khác nhau của các công ty để cung cấp một dịch vụ tích hợp ở mức cao hoàn toàn mà là giải pháp tốt nhất [1] [2]. 1.2. Th­¬ng m¹i ®iÖn tö lµ g× ? Th­¬ng m¹i ®iÖn tö (E-Commerce) lµ h×nh th¸i ho¹t ®éng kinh doanh b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p ®iÖn tö; lµ viÖc trao ®æi “th«ng tin” kinh doanh th«ng qua c¸c ph­¬ng tiÖn c«ng nghÖ ®iÖn tö. Lµ b¸n hµng trªn m¹ng Lµ b¸n hµng trªn Internet Lµ kinh doanh trªn Internet §óng vËy, hiÖn nay cã rÊt nhiÒu c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ Th­¬ng m¹i ®iÖn tö. NhiÒu ng­êi hiÓu Th­¬ng m¹i ®iÖn tö lµ b¸n hµng trªn m¹ng, trªn Internet. Mét sè ý kiÕn kh¸c l¹i cho r»ng Th­¬ng m¹i ®iÖn tö lµ lµm th­¬ng m¹i b»ng ®iÖn tö. Nh÷ng c¸ch hiÓu nµy ®Òu ®óng theo mét gãc ®é nµo ®ã nh­ng ch­a nãi lªn ®­îc ph¹m vi réng lín cña Th­¬ng m¹i ®iÖn tö. Theo kh¸i niÖm nµy, Th­¬ng m¹i ®iÖn tö kh«ng chØ lµ b¸n hµng trªn m¹ng hay b¸n hµng trªn Internet mµ lµ h×nh th¸i ho¹t ®éng kinh doanh b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p ®iÖn tö. Ho¹t ®éng kinh doanh bao gåm tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng trong kinh doanh nh­ giao dÞch, mua b¸n, thanh to¸n, ®Æt hµng, qu¶ng c¸o vµ kÓ c¶ giao hµng. C¸c ph­¬ng ph¸p ®iÖn tö ë ®©y kh«ng chØ cã Internet mµ bao gåm viÖc sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn c«ng nghÖ ®iÖn tö nh­ ®iÖn tho¹i, m¸y FAX, truyÒn h×nh vµ m¹ng m¸y tÝnh (trong ®ã cã Internet). Th­¬ng m¹i ®iÖn tö còng bao hµm c¶ viÖc trao ®æi th«ng tin kinh doanh th«ng qua c¸c ph­¬ng tiÖn c«ng nghÖ ®iÖn tö. Th«ng tin ë ®©y kh«ng chØ lµ nh÷ng sè liÖu hay v¨n b¶n, tin tøc mµ nã gåm c¶ h×nh ¶nh, ©m thanh vµ phim video. C¸c ph­¬ng tiÖn ®iÖn tö trong Th­¬ng m¹i ®iÖn tö + §iÖn tho¹i + M¸y FAX + TruyÒn h×nh + HÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö + Intranet / Extranet M¹ng toµn cÇu Internet / World Wide Web C¸c h×nh thøc ho¹t ®éng Th­¬ng m¹i ®iÖn tö + Th­ tÝn ®iÖn tö (E-mail) + Thanh to¸n ®iÖn tö + Trao ®æi d÷ liÖu ®iÖn tö (EDI) + Trao ®æi sè ho¸ c¸c dung liÖu + Mua b¸n hµng ho¸ h÷u h×nh 1.3. Th­¬ng m¹i ®iÖn tö vµ tÇm quan träng cña nã Ngµy nay Th­¬ng m¹i ®iÖn tö ®· trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ mòi nhä trªn thÕ giíi vµ ®· xuÊt hiÖn nhiÒu trung t©m th­¬ng m¹i vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n lín trªn thÕ giíi. HiÖn nay nhê vµo sù ph¸t triÓn cña c¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng, ®Æc biÖt lµ sù ph¸t triÓn cña tin häc ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi ng­êi cã thÓ giao tiÕp víi nhau mét c¸ch nhanh chãng vµ dÔ dµng h¬n th«ng qua c¸c dÞch vô Internet. V× lµ mét m«i tr­êng truyÒn th«ng réng kh¾p thÕ giíi nªn th«ng tin cã thÓ giíi thiÖu tíi tõng thµnh viªn mét c¸ch nhanh chãng vµ thuËn lîi. ChÝnh v× vËy ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho Th­¬ng m¹i ®iÖn tö th«ng qua Internet. Vµ Th­¬ng m¹i ®iÖn tö nhanh chãng trë nªn phæ biÕn trªn thÕ giíi trë thµnh mét c«ng cô rÊt m¹nh mÏ ®Ó b¸n hµng vµ qu¶ng c¸o hµng ho¸ cña c¸c nhµ cung cÊp. §èi víi kh¸ch hµng, cã thÓ cã thÓ lùa chän, so s¸nh hµng ho¸ phï hîp c¶ vÒ lo¹i hµng ho¸, dÞch vô gi¸ c¶, chÊt l­îng vµ ph­¬ng thøc giao hµng cho kh¸ch hµng. Cã rÊt nhiÒu ý kiÕn cho r»ng Th­¬ng m¹i ®iÖn tö lµ sù thay ®æi lín nhÊt trong kinh doanh kÓ tõ sau cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp. Th­¬ng m¹i ®iÖn tö kh«ng chØ më ra nh÷ng c¬ héi kinh doanh míi, nh÷ng s¶n phÈm vµ dÞch vô míi, nh÷ng ngµnh nghÒ kinh doanh míi mµ b¶n th©n nã thùc sù lµ mét ph­¬ng thøc kinh doanh míi: Ph­¬ng thøc kinh doanh ®iÖn tö. Th­¬ng m¹i ®iÖn tö chuyÓn ho¸ c¸c chøc n¨ng kinh doanh, tõ nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Õn b¸n hµng, dÞch vô sau b¸n hµng tõ ph­¬ng thøc kinh doanh truyÒn thèng ®Õn ph­¬ng thøc kinh doanh ®iÖn tö. Theo Andrew Grove - Intel th× trong vßng n¨m n¨m, tÊt c¶ c¸c c«ng ty sÏ trë thµnh c«ng ty Internet, hoÆc sÏ kh«ng lµ g× c¶. Tuy c©u nãi nµy cã phÇn phãng ®¹i nh­ng nã ph¶n ¸nh vÒ c¬ b¶n tÇm quan träng vµ sù ¶nh h­ëng cña Th­¬ng m¹i ®iÖn tö ®Õn kinh doanh trong thêi ®¹i hiÖn nay. ThuËn lîi: Theo c¸c dù b¸o vÒ mét nÒn kinh tÕ kü thuËt sè cña thÕ kû 21 th× Th­¬ng m¹i ®iÖn tö lµ mét trong nh÷ng yÕu tè then chèt. Kh«ng liªn quan ®Õn nh÷ng trë ng¹i võa nªu, Th­¬ng m¹i ®iÖn tö cã nh÷ng ®Æc tr­ng thuËn lîi vµ b×nh ®¼ng víi tÊt c¶ mäi ng­êi. Khi ph¸t triÓn Th­¬ng m¹i ®iÖn tö, ViÖt Nam còng ®­îc thõa h­ëng tÊt c¶ c¸c thuËn lîi nµy. 1.4Bảo mật và an toàn cho các giao dịch thương mại điện tử Cách mạng công nghệ thông tin với sự ra đời của máy vi tính cá nhân (PC) và phương tiện truyền thông điện tử hiện đại đã tạo nên một cuộc "cách mạng Internet" trong thập niên vừa qua. Sự ra đời của phương thức trao đổi dữ liệu điện tử EDI (Electronic Data Interchange), E-mail và Intemet đã tác động đến mọi mặt của đời sống xã hội mà đặc biệt là giao dịch thương mại. Giao dịch mang tính thương mại thông qua phương tiện điện tử ngày càng trở nên phổ biến. Theo số liệu tính toán thì doanh số Thương mại điện tử sẽ tiếp tục tăng trong năm 2000-2002, tuy tốc độ tăng có chậm lại khoảng 47,36%/năm so với 74,35%/năm giai đoạn 1997-1999. Theo ước tính của các chuyên gia thuộc diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC), đến năm 2002 doanh số Thương mại điện tử trên toàn cầu có thể tăng lên 1000 tỷ USD; dự báo số lượng máy vi tính nối mạng Internet trên toàn thế giới sẽ tăng lên khoảng 120 triệu vào năm 2001; số lượng người truy nhập Internet trên toàn thế giới tăng lên 320 triệu người vào năm 2001 và 400 triệu người vào năm 2002. Với Việt Nam, mặc dù nằm trong khu vực kinh tế năng động nhất; nhưng thời gian qua Thương mại điện tử chủ yếu phát triển trong hoạt động kinh doanh của mạng nội bộ hoặc chuyên dùng của các doanh nghiệp, tổ chức ngân hàng, hàng không... Theo VASC (Công ty dịch vụ giá trị gia tăng), hiện các doanh nghiệp Việt Nam mới khai thác Thương mại điện tử ở cấp độ sử dụng E-mail (thư điện tử) để trao đổi thông tin, xây dựng trang Web để quảng cáo các sản phẩm hoặc dịch vụ mà chưa có doanh nghiệp nào tiến hành giao dịch trực tuyến theo đúng nghĩa của Thương mại điện tử là đặt hàng và thanh toán hàng qua mạng. Số liệu của Công ty điện toán và truyền số liệu (VDC) cho thấy đến hết tháng 11/2000, hiện mới có 417 doanh nghiệp có trang Web và 2398 Website có tên miền riêng (Domain names) và 198 máy chủ (Host); tỷ lệ người dùng Internet là 0,13 % dân số. Số liệu của Tổng công ty BCVT VN cũng cho thấy, tính đến hết tháng 5/2001 tổng số thuê bao Internet hiện có là 129.824 thuê bao và con số này hiện đang tăng nhanh. Phương tiện thông tin liên lạc điện tử đem đến cơ hội và cách thức mới trong kinh doanh. Do vậy, để mọi người tham gia thu được lợi ích do Thương mại điện tử đem lại thì phải có khung pháp lý đầy đủ và phù hợp với các vấn đề nảy sinh trong môi trường ảo. Bài viết này đề cập đến những vấn đề: bảo mật và bảo đảm an toàn cho các giao dịch (bảo vệ công ty, nhãn hiệu, tên miền và tài liệu đã xuất bản không bị sao chép trên địa chỉ Web). * Bảo vệ bí mật thương mại của công ty Bí quyết, bí mật thương mại và các ý tưởng không được bảo vệ bởi bằng sáng chế hoặc luật về bản quyền. Khó bảo vệ chúng trừ khi có một thoả thuận về giữ bí mật để ngăn bất cứ cộng tác viên, bên đối tác, nhà thầu phụ hoặc người tiêu dùng nào tìm cách khai thác các ý tưởng mà một công ty muốn bảo vệ. Trên thực tế, sự bảo vệ được bảo đảm bằng những cam kết giữ bí mật và các điều khoản về không cạnh tranh trong các hợp đồng, cùng những điều khoản trừng phạt trong trường hợp thoả thuận vi phạm. Ngoài ra một số nước cung cấp những phương tiện bảo vệ như: giữ kín những phong bì được gắn xi, đóng dấu ngày tháng chứa đựng những chi tiết về các bí mật thương mại tại Viện tài sản công nghiệp quốc gia. Một cơ sở tương đương là hệ thống IDDN (Số kỹ thuật số Liên ký gửi) có chức năng nhận dạng người chủ các tác phẩm kỹ thuật số và đặt điều kiện cho việc sử dụng chúng. Theo hệ thống này, một IDDN nhận dạng một tác phẩm số hoá cụ thể được Liên đoàn quốc tế Liên ký gửi giao cho; một người chủ sở hữu có quyền được cấp một phiếu chứng nhận IDDN kèm theo tác phẩm, phiếu này có con số của IDDN, nhan đề của tác phẩm, những điều kiện đặc biệt về sử dụng và khai thác và bất cứ "nguồn" sáng tạo gốc nào. Sau đó những sử dụng có tính dây chuyền các tác phẩm số hoá có thể được tiến hành theo đúng các quyền sở hữu trí tuệ, nhờ có việc nhận dạng các chủ sở hữu ở mỗi giai đoạn, những đóng góp sáng tạo của họ và những điều kiện đã được quy định cho việc sử dụng tác phẩm của họ. Con số IDDN quốc tế của họ phải được đi kèm theo tác phẩm trong mọi sự tái sản xuất và biểu diễn của chúng; và như vậy người chủ sở hữu có thể luôn luôn được nhận dạng. Liên đoàn Liên ký gửi tiến hành các cuộc kiểm tra về bất cứ việc sử dụng hoặc tái sản xuất bất hợp pháp nào trên mạng Intemet. * Bảo vệ nhãn hiệu Luật pháp các nước hầu hết đều bảo vệ các nhãn hiệu khi chúng có tính phân biệt và không dối trá. Người ta thường tranh thủ được sự bảo vệ nhãn hiệu thông qua việc đăng ký với một cơ quan của Chính phủ. Thời gian bảo vệ tối thiểu đối với nhãn hiệu theo Hiệp định của WTO về các khía cạnh liên quan đến Thương mại quyền sở hữu tài sản (TRIPS) là 7 năm kể từ ngày đăng ký đầu tiên và có thể tiếp đăng ký vô thời hạn. Một nhãn hiệu cũng có thể được gửi để đăng ký ở cấp quốc tế với Tổ chức Tài sản trí tuệ quốc tế (WIPO); sau đó việc bảo vệ nhãn hiệu sẽ kéo dài 20 năm ở các nước thành viên của Hiệp định MADRID. Ở châu Âu, cộng đồng kinh doanh có thể đăng ký một nhãn hiệu thương mại châu Âu theo quy định của Hội đồng châu Âu số 40-94 ngày 20/12/1993. Nhãn hiệu được bảo vệ có thể bao gồm một hoặc nhiều loại sản phẩm và người nắm nhãn hiệu có quyền sở hữu. Cần nhớ rằng một thiết kế có thể được bảo vệ đồng thời bằng cả Luật bản quyền và nhãn hiệu. Những nhãn hiệu mà rõ ràng đã được biết đến, thậm chí nếu chúng không là chủ đề của một đơn đăng ký đều được bảo vệ. * Bảo vệ tên miền của địa chỉ Web Việc cung cấp và đăng ký một tên miền của địa chỉ Web được tiến hành bởi các tổ chức đã được ICANN (Công ty Intemet về tên và số được cung cấp) uỷ quyền về trách nhiệm này. Chúng bao gồm: * InterNIC (Trung tâm thông tin mạng Intemet): cung cấp đối với Hoa Kỳ và các nước không do RIPE-NCC hoặc APNIC quản lý. * NSI (Công ty về các giải pháp mạng): để cung cấp các sổ danh sách về tên chủng loại (.com, .gov, .net) dưới quyền của Internic. * RIPE-NCC (Trung tâm phối hợp mạng RIPE): cung cấp đối với châu Âu, có nghĩa là mạng lưới IP châu Âu. * AFNIC (Hiệp hội của Pháp về đặt tên Intemet trong hợp tác): cung cấp đối với Pháp AFNIC nằm dưới quyền của RIPE-NCC và được quản lý bởi INRIA (Viện quốc gia Nghiên cứu về máy tính/thông tin tự động hoá). * APNIC (Trung tâm Thông tin Mạng châu Á - Thái Bình Dương): cung cấp cho khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Vì các tên miền được cung cấp theo nguyên tắc ai xin trước thì được trước, các xung đột thường hay xảy ra giữa các nhãn hiệu hoặc nhãn hiệu thương mại và tên miền. Do đó cách bảo vệ tốt nhất là đồng thời đăng ký nhãn hiệu (nhãn hiệu thương mại hoặc tên công ty) và tên miền (thuộc loại kết thúc bằng .com, .fr, .net) với tổ chức quốc gia quản lý quyền các bằng sáng chế và nhãn hiệu ở nước mình. Có thể đăng ký tên miền địa chỉ trang Web của mình trên tư cách là một nhãn hiệu thương mại (nêu tên nhãn của mình đã được đăng ký với WIPO) bằng cách chứng minh cho quyền sở hữu của mình đối với nhãn hiệu. Như vậy, có thể có và đăng ký một tên miền như là HILTON.tm.fr nếu công ty mình thực sự là chủ của HILTONTM hoặc R . Những biện pháp đề phòng đó sẽ bảo đảm một sự bảo vệ hữu hiệu chống lại việc một bên thứ ba có thể đệ đơn gian dối để đăng ký một nhãn hiệu tương tự và sau đó xin được một tên miền. Ví dụ người chủ của nhãn hiệu HILTON.frTM hoặc R sẽ chống lại việc sử dụng hoặc cho người khác sử dụng HILTON.fr trên tư cách là nhãn hiệu hoặc tên miền. Tuy nhiên, chỉ riêng quyền sở hữu nhãn hiệu HILTON có thể không đủ để bảo đảm việc rút lui một tên miền như là HILTON.fr trừ khi là bằng cách viện dẫn một vi phạm rõ ràng về cạnh tranh không công bằng, kinh doanh có tính ăn bám và lạm dụng quyền "dành riêng" tên miền vừa được thêm. * Bảo vệ các ấn phẩm trên Web Theo công ước BERNE được ký năm 1886 và được sửa đổi lần cuối vào năm 1996, bất cứ sáng tạo tri thức ban đầu nào đều có sở hữu, đều cung cấp cho người chủ được độc quyền về khai thác và cung cấp những quyền riêng sau đây: trình bầy, tái sản xuất, dịch, phát thanh, mô phỏng, ghi âm/hình, tường thuật công khai, quyền tiếp tục, quyền đạo đức. Sự bảo vệ kéo dài trong suất cuộc đời của tác giả và trong 50 năm sau khi tá giả qua đời. Theo Hiệp định TRIPS của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), các chương trình máy tính nên được coi là tác phẩm văn học và được bảo vệ theo các luật lệ về bản quyền quốc gia. Một tiền lệ pháp lý ở một số nước châu Âu và Bắc Mỹ đã xác định rằng việc số hoá một sáng tạo trí tuệ mà mình không có quyền làm là tái sản xuất phi pháp. Mạng Intemet có tính đa phương tiện truyền thông. Điều này cộng với tính quốc tế của nó khiến cho những phân biệt truyền thống giữa tác phẩm trí tuệ, các thiết kế hoặc mẫu mốt ngày càng ít liên quan. Nội dung của mạng Intemet về cơ bản cũng có tính đa phương tiện nó phối hợp hình ảnh, âm thanh, thiết kế, mẫu, văn bản) nên không thể đi sâu vào chi tiết các quyền liên quan. Ngoài các ký hiệu C cho bản quyền (copyright) và R cho nhãn hiệu đã được đăng ký (Registered) chúng thông báo cho người sử dụng rằng một tác phẩm đã được bảo vệ. Một trong những sự bảo vệ phổ biến hiện nay được sử dụng là "xăm điện tử" và trích dẫn lời của một bên thứ ba, một tác nhân và nhận dạng viên tác phẩm. Do đó tác phẩm được bảo vệ bởi Luật bản quyền có thể tự do lưu thông trên các mạng số hoá chừng nào mà sự "xăm điện tử" tăng cường thêm quyền sở hữu của tác giả của nó và tác giả được nhận dạng. Điều này cũng khiến có thể biết những phương pháp được sử dụng để quản lý bất cứ các khoản tiền bản quyền tác giả và chúng phải được trả cho ai . * Những hướng dẫn và quy định bảo vệ tính bí mật của những trao đổi điện tử Bảo mật các trao đổi bằng điện tử có ý nghĩa then chốt, không những vì sự an toàn của Thương mại điện tử mà cả vì sự tồn vong về thương mại của các công ty và sự riêng tư của các nhân viên. Ở cấp độ quốc tế, hiện có các hướng dẫn và quy định như sau: * Hướng dẫn về Chính sách mật mã do Hội đồng OECD (Tổ chức hợp tác phát triển kinh tế) thông qua ngày 7/3/1997. * Hiệp định Wassenaar ngày 11-12/7/1996, có hiệu lực thi hành từ tháng 9/1996 (hiện gồm 33 nước) * Quy định của Hội đồng châu Âu số 3381/94 ngày 19/12/1994 thiết lập Chế độ Cộng đồng về kiểm soát xuất khẩu các loại hàng hoá có hai ứng dụng; Quyết định của Hội đồng châu Âu số 942/94/CFSP ngày 19/12/1994 về hành động chung của Hội đồng trên cơ sở Điều J.3 của Hiệp ước về Liên minh châu Âu liên quan đến việc kiểm soát việc xuất khẩu các loại hàng hoá có hai ứng dụng. Tuy nhiên, vì hệ thống mật mã tác động đến cả an toàn đối nội và đối ngoại của các nước, mỗi quốc gia có chủ quyền có chính sách riêng để bảo vệ quyền lợi chiến lược của mình. Chương II. Đặc trưng của thương mại điện tử 2.1. Các bước trong qui trình thương mại điện tử S¬ ®å d­íi ®©y tr×nh b¶y vÒ c¸c b­íc trong qu¸ tr×nh mua hµng, c¸c hîp ph¼ng tr×nh b¶y c¸c ho¹t ®éng cña kh¸ch hµng, vµ c¸c hîp ba chiÕu tr×nh bay c¸c quy tr×nh kinh doanh kh«ng do kh¸ch hµng thù hiÖn. marketing Customer/ visitor Web Side visit Product browing Shoping basket Checkout Tax and Shiping payment Receipt Process order Fullfil Order Ship order Trình bày về các bước trong qui trình mua hàng Marketing Không có điểm gì mới về nhu cầu nhắm đến khách hàng. Nhắm đến những người mua tiềm năng và thu hút họ vào side của chúng ta. Điểm mới mẻ là khả năng sử dụng phương tiện này của internet để nhắm vào khách hàng bằng nhiều cách khác nhau. Trong khi chúng ta có thể không nghĩ các biểu ngữ quảng cáo, email,… là e-commerce, thì chúng có thể là một phần quan trọng trong quy trình e-commerce. Một chủ điểm nóng khác trên Net hiện nay là thành lập cộng đồng và tạo các trình ứng dụng. Mục đích là tạo môi trường thu hút người xem trở lại: các diễn đàn thảo luận, tán gẫu, .. Khách hàng / Người xem (customer/visitor) Khách hàng là người quyết định gõ URL hoặc nhấn vào liên kết để xem webside của ta. Người bán có thể cung cấp một số đơn đặt hàng cho người mua. Ngoài ra, có thể có thêm các yêu cầu với các đặt hàng lớn và quan trọng, bao gồm biên nhận đã chứng thực của đơn đặt hàng, sự chuyển khoản điện tử,.., vốn cung cấp cho các doanh nghiệp các tiêu chuẩn trao đổi dữ liệu đã được thoả thuận. Vào webside (web side visit) Ngay sau khi một side kinh doanh được tải xuống, chúng ta có thể theo dõi và tạo một profile cho khách hàng . Dựa vào thông tin đó, chúng ta có thể nhắm khách hàng vào một số mặt hàng mà khách hàng quan tâm nhất. Bước này bắt đầu quy trình mua sắm E_commerce. Dựa vào sơ đồ trên chúng ta có thể biết được những đặt trưng của thương mại điện tử. 2.2. Các đặc trưng của thương mại điện tử Product Browsing (Trình duyệt hàng) Nếu người xem thích gì mà mình nhìn thấy trên hạng mục, thì hi vọng người xem sẽ bắt đầu trình duyệt qua các mặt hàng của side. Thông thường người xem sẽ trình duyệt qua tất cả các của hiệu và xem qua tất cả các mặt hàng có trong cửa hiệu đó. Khi một khách hàng tiềm năng thực hiện điều này, khách hàng có thể bị thu hút vào các mặt hàng bày bán, sự khuyến mãi,… 2.2.2. Giỏ mua xắm (shoping basket) Người mua đặt hàng vào giỏ mua xắm của mình. Nó chỉ đơn giản là một danh sách các mặt hàng mà người mua đã chọn. số lượng, giá cả, thuộc tính, và bất kỳ những gì liên quan đến đơn đặt hàng tiềm năng. Các giỏ mua xắm thường cung cấp các tuỳ chọn để dọn sạch giỏ, xoá các mặt hàng và cập nhật số lượng 2.2.3. Tính tiền (Chechkout) Sau khi người mua có tất cả các mặt hàng cần mua, họ sẽ bắt đầu qui trình tính tiền. Đối với mô hình mua hàng giữa khách hàng với doanh nghiệp, khách hàng thường sẽ nhập vào thông tin về địa chỉ chuyển hàng và tính hoá đơn. Khách hàng có thể điền thêm thông tin về lời chúc mừng, gói quà. 2.2.4. Online order Xử lý đơn đặt hàng (process order) Khách hàng rời khỏi hình ảnh và chúng ta gặp phần sau của thương mại điện tử. Nếu chúng ta không tự động xử lý thẻ tín dụng thì cuộc gọi đầu tiên đến đơn đặt hàng là để xử lý giao dịch về tài chính. Thực hiện đơn đặt hang (Fulfill Order) Sau khi có đơn đặt hàng hợp lệ, nó cần được thực hiện. Đây có thể là bước kinh doanh đầy thách thức nhất. Nhiều trường hợp khác có thể xảy ra tuỳ thuộc vào loại hình kinh doanh mà ta đang thực hiện. Nếu chúng ta là nhà bán lẻ các storefront, ta có thể gặp khó khăn trong việc thực hiện kiểm kê hàng. Nếu ta thực hiện đơn dặt hàng thông qua một dịch vụ thì có thể gặp một số vấn đề hợp nhất về hệ thống của dịch vụ thực hiện đơn đặt hàng. Ngay cả khi tự chúng ta thực hiện đơn đặt hàng, vẫn có vấn đề về hợp nhất giữa webserver và hệ thống thực hiện của bạn. Vận chuyển hàng (ship order) Việc vận chuyển hàng cho khách hàng. Giống như trong bước xử lý đơn đặt hàng, chúng ta có thể cung cấp tình trạng đặt hàng trở lại cho khách hàng.Trong trường hợp này nó có thể bao gồm số loại để khách hàng theo dõi sự vận chuyển hàng của họ. 2.2.5. StoreFront Ngoài việc sử dụng, các web side thương mại điện tử còn có nhiều khía cạnh khác về quản lý cửa hiệu. Các công cụ phù hợp để quản lý webside thương mại điện tử cũng quan trọng như các công cụ phù hợp để thu hút người xem side. Các công cụ quản lý cần thiết có thể đơn giản như các công cụ báo cáo và theo dõi đơn đặt hàng hoặc phức tạp như các công cụ quản lý cơ sở dữ liệu của cửa hiệu. Bảng 1 trình bày một số tính năng mẫu mà một giao diện quản lý có thể cần. Bảng 2.2.5. Các công cụ quản lý storefront Tính năng Mô tả Security Mức độ an toàn cao sẽ rất quan trọng đối với việc bảo đảm đúng người truy cập vào các tính năng thích hợp. Khách hàng cũng cần phải tin rằng thẻ tín dụng và các chi tiết đặt hàng của mình sẽ không bị điều chỉnh khi đang đến nhà cung cấp. Product management Các sản phẩm trong storefront có thể được quản lý ngay trên các web server nếu muốn. Việc bổ sung, cập nhật và xoá các sản phẩm có thể được thức hiện trực tiếp trên môi trường trang web. Một tiến trình tự động hoá có thể cần thiết để làm cho cửa hiệu trực tuyến tương thích với hệ thống quản lý sản phẩm truyền thống. Order tracking and reporting Có nhiều cơ hội để thực hiện việc theo dõi đơn đặt hàng và quản lý chung. Dữ liệu đặt hàng có thể được tải vào một cơ sở dữ liệu. Nhiều bản báo cáo có thể được tạo để phân tích lịch sử đặt hàng. Department/ Category management Cùng với việc quản lý sản phẩm, bạn có thể cài sẵn tính năng để quản lý việc phân loại sản phẩm trong các cửa hiệu. Promotion management Một khía cạch quan trọng của việc quản lý bao gồm cả các chương trình khuyến mãi sản phẩm, số lượng bán hàng, nội dung thông báo và bất kỳ những thứ khác mà nhân viên marketing có thể đề nghị. Shopper management nếu side thương mại điện tử của bạn có một profile về những người mua và tính năng nhận biết người mua, ta có thể cần các tính năng để quản lý các profile này. Business rule management hầu như mỗi khía cạnh của side đều có thể tạo tuỳ biến từ một công cụ quản lý nhất định. Thuế , phí vận chuyển và các quy tắc kinh doanh quan trọng nhất của webside có thể được quản lý dễ dàng từ một giao diện web. Công nghệ nằm sau giao diện quản lý không nhất thiết phải nằm trong 1 trang web. Sự phát triển GUI client server truyền thống cũng có thể cung cấp tất cả các công cụ cần thiết để quản lý cửa hiệu trực tuyến. Điểm hạn chế duy nhất là sự quản lý từ xa qua web có thể khó thực hiện với visual basic khi server farm (sử dụng tất cả các Server cần thiết để chạy Site) của ta không được đặt tại trụ sở. Chắc chắn các nối kết cơ sở dữ liệu có thể được thực hiện bởi công nghệ chẳng hạn như Remote Data Services (RDS), nhưng chúng có thể không linh hoạt bằng một giao diện web. 2.2.6. Những đặc trưng liên quan khác Thuế và phí vận chuyển (tax and shipping) Ngay sau khi side kinh doanh biết nơi vận chuyển hàng và tính hoá đơn, nó có thể thực hiên hai phép tính quan trọng về thuế và cước vận chuyển theo qui tắc kinh doanh. Thuế vận chuyển có thể chỉ đơn giản là tính phí cho mỗi mặt hàng đã mua và quãng đường phải vận chuyển đến. Thanh toán (payment) Ngay sau khi chúng ta có tổng giá trị của các mặt hàng đã được mua, thuế và phí vận chuyển đã được tính, chúng ta sẵn sàng để cho người mua thanh toán. Các tuỳ chọn sẽ hoàn toàn khác đối với doanh nghiệp với doanh nghiệp. Trong mô hình mua hàng giữa khách hàng với doanh nghiệp, việc mua hàng thường được thanh toán bằng thẻ tín dụng. Hoặc chi trả khi giao hàng (COD_Cash on delivery) hay các tuỳ chọn hoá đơn có thể có sẵn. Đối với mô hình thương mại điện tử giữa các doanh nghiệp, tất cả các tuỳ chọn có thể cần có sẵn. Với các thẻ tín dụng, có các tuỳ chọn để xử lý các thẻ tín dụng ở ngoại tuyến hay xử lý chúng trên trực tuyến . Qua các dịch vụ CyberCash và HP-Veriphone. Khi xử lý trực tuyến, dữ liệu được chuyển an toàn qua mạng và một thông tin phản hồi được gửi trả lại cho biết thẻ tín dụng được xoá hay chưa. Biên nhận (receipt) Ngay sau khi đã thực hiện xong việc đặt hàng, chúng ta có thể cần gửi cho người mua một biên nhận. Đối với mô hình doanh nghiệp với doanh nghiệp biên nhận có thể là một danh sách đính kèm với đơn đặt hàng. 2.3. Tiểu chuẩn nền tảng của E_Commerce Từ những sự mô tả trên ta có thể làm kết luận về chuẩn thiết kế cho một nên tảng thương mại điện tử[1] [2], đánh giá những đặc trưng rất quan trọng cho một nên tảng thương mại điện tử điển hình như sau : Tính mềm dẻo Như chúng ta đã biết sự phát triển của công nghệ Internet rất nhanh chóng mà chúng ta phải cung cấp một nền tảng thương mại điện tử có tính mềm dẻo và quan trong hơn nữa nền tảng này có thể tương ứng với những công nghệ mới trong tương lai. Chỉ bằng cách này chúng ta có thể tạo ra sự tích hợp và sự giao tác ngày càng mềm dẻo giữa các khách hàng, các đối tác kinh doanh và các nhà cung cấp Tính quy mô Thông thường khách hàng muốn làm thay đổi đến các đơn đặt hàng của mình hoặc khách hàng có thể muốn bổ sung thêm một số yêu cầu dài. Trong trường hợp này thì nền tảng thương mại điện tử của chúng ta phải có khả năng của sự giúp đỡ đến những sự thay đổi bất thừơng không đoán được trên những nhu cầu của khách hàng và những sự thay đổi tương tự [1]. Tính tin cậy Từ khi tất cả những giao tác trên mạng có liên quan đến những dịch vụ tài chính, đảm bảo an toàn, thì thao tác liên tục khả năng sử dụng được của các ứng dụng thương mại điện tử thật sự là phần rất quan trọng phải lo đến. Và một nền tảng thương mại điện tử an toàn và tin cậy là điều kiện tiên quyết cơ bản cho một giao tác thành công. Chương III. Các công cụ phát triển của hệ thống thương mại điện tử 3.1. Tập hợp công cụ của Microsoft Các công cụ biến thiên từ phần mềm server, các ngôn ngữ lập trình cho đến các công nghệ tạo mã. Nếu một công cụ là chuẩn mực trong việc cấu tạo giải pháp hoàn chỉnh. Chúng ta cần tìm hiểu một cái nhìn tổng thể cùng với danh sách các tính năng vốn là chuẩn mực cho thương mại điện tử. 3.1.1. Microsoft Windows server 4 Windows NT là nền tảng để cấu tạo một giải pháp lập trình Visual basic. Nó cung cấp tính năng bảo mật cốt lõi. Tính năng TCP/IP và các yêu cầu cơ bản khác dành cho hệ điều hành web server. Bảng a. thảo luận các tính năng chính dành cho thương mại điện tử. bảng a. các tính năng NT E-Comerce/Web Security Cũng như bất kỳ web server nào khác, nó là yêu cầu để cung cấp tính năng bảo mật . mạng TCP/IP TCP/IP là giao thức mạng chuẩn được dùng trên internet. Component object model (COM) Lúc sử dụng visual basic để cấu tạo các đối tượng kinh doanh cần thiết có một webside thương mại điện tử. COM là công cụ chính. Web server Internet information server (IIS) Có nhiều tham chiếu ưu việt vốn có sẵn để xác lập và quản lý windowsNT là một web server. 3.1.2. Internet Information Server (IIS)/ Windows NT4 Option Pack IIS là web server được cung cấp với NT4. Bảng b. đưa ra một số tính năng IIS. Tính năng Mô tả Index server tạo chỉ mục cho nội dung side, bao gồm html, work, … nó được hỗ trợ với index server. Điều này đảm bảo webside của ta có chức năng tìm kiếm side. FTP server IIS cung cấp chức năng cơ bản để hỗ trợ cho giao thức triển khai file tranfer prorocol . http server IIS cung cấp dịch vụ http cơ bản. Smtp server IIS cũng cung cấp tính năng hỗ trợ cho giao thức thư tín smtp để gửi mail từ server. nntp server Internet newgroup cũng có thể được xác lập. Certificate server Cho phép bạn quản lý tập hợp các chứng chỉ của riêng bạn nhằm bảo đảm chủ quyền giữa server và client. Message queue server Microsoft message queue server (SMMQ) là một dịch vụ lưu trữ và chuyển giao dành cho windowsNT server. Transaction server Option pack cũng được đưa ra cùng với transaction server để phát triển hoạt động cao, quá trình ứng dụng chuẩn mực. Management console Là giao diện để quản lý web server. Active server pages Trình bày nền tảng để phát triển web server. Công cụ ASP cung cấp môi trường chủ dành cho một số các ngôn ngữ tạo mã, với tính năng hỗ trợ tích cực cao dành cho VBScript và JavaScript . FrontPage extensions Là công cụ chính để hỗ trợ cho việc phát triển side trong microsoft frontpage và trong microsoft visual interdev. 3.1.3. Active Server Pages (ASP)/ Visual Interdev Trọng tâm của tập hợp công cụ để cấu tạo các trình ứng dụng của chúng ta là các thành phần Active server page của IIS. Hãy kết hợp các thành phần đó với công cụ phát triển visual interdev để tạo các trang web, làm các SQL server và cấu tạo các trình ứng dụng e-commerce. Bảng c1. khái quát hóa các tính năng ASP : Tính năng Mô tả VBScript language Cung cấp các khả năng để kết hợp client side html code với server sideVBScript, một phiên bản trích dẫn của ngôn ngữ lập trình visual basic. Mã này sẽ cho phép chúng ta truy cập cơ sở dữ liệu của mình kiểm soát mã hiện đang gửi đến bộ trình duyệt client và nhiều nội dung khác. Built in objects IIS có các đối tượng chính được cấu tạo nhằm cung cấp chức năng cốt lõi cho việc lập trình từ ASP, COM components Có một số các thành phần COM vốn được đưa sang cùng với ASCII bao gồm ADO để truy cập dữ liệu từ dãy các nguồn tài nguyên từ xa và các khả năng trình duyệt dành để kiểm tra khả năng trình duyệt của người dùng và nhiều thứ khác nữa. Ghi chú : COM vµ DCOM lµ hai c«ng nghÖ mµ cho phÐp c¸c Components liªn l¹c víi nhau, ®Ó t¹o ra c¸c øng dông ph©n t¸n trªn nÒn giao Window vµ c¸c nÒn giao cã thÓ kh¸c. Visual interdev là môi trường phát triển chủ yếu để cấu tạo trường lưu trữ trực tuyến ASP. Nó cũng là công cụ để chèn các đối tượng COM được tạo ra trong visual basic6 vào các trang ASP. Bảng c2. cung cấp một nội dung tổng thể của visual interdev SQL database tool Visual interdev cung cấp một môi trường tốt để làm việc với cơ sở dữ liệu từ xa. Các query có thể được cấu tạo, các bảng được quản lý được lưu trữ các thủ tục lưu trữ được làm việc và tất cả các chức năng chuẩn mực dành để cấu tạo các trình ứng dụng thương mại điện tử điều khiển dữ liệu đều có thể được hoàn tất. Remote server side management Thông qua việc sử dụng frontpage server extention với visual interdev bạn có thể quản lý server của mình dựa trên các đề án web từ xa. ASP development Dùng lập trình các ASP Team project development visual safe intergration Liên kết với visual soure safe và frontpage server extentions, sự phát triển đề án của nhóm làm việc có thể dễ dàng được thực hiện trên tập hợp các trang giống nhau. Các trang vốn đã được kiểm tra thì có thể được khóa để người khác không thể sử dụng được. Client side html/ script editor Ta không chỉ làm việc để phát triển script về phía server mà có thể làm việc trên các script ở phía client, phát triển dhtml, xếp lớp các style sheet, … Dabugging tools Các công cụ gỡ rối được cung cấp để chỉnh xửa lỗi. 3.1.4. SQL Server Được xem là chuẩn mực cho thương mại điện tử khi lập trình đó chính là cơ sở dữ liệu. Nếu không có một cơ sở dữ liệu để lưu trữ các sản phẩm, các đơn đặt hàng và những thứ khác thì sẽ không có e-commerce. Microsoft SQL server cung cấp một nền tảng phát triển mạnh để cấu tạo nhiều trình ứng dụng web. Bạn có thể đặt nhiều hoặc ít logic trong database nếu thấy cần. SQL server có thể được cấu hình một cách hoàn chỉnh dành cho các an toàn khác nhau, phân đoạn với sự lặp lại, logic lâp trình, trong các thủ tục được lưu trữ,.. Với Microsoft activeX data objects (ADO) và một OELDB provider (hoặc ODBC) bạn có thể nối kết từ bất kỳ công cụ phát triển Microsoft và giao diện nào tới cơ sở dữ liệu e-commerce tiềm ẩn. 3.1.5. Visual Basic 6 Trong khi ASP cung cấp một môi trường mạnh dành cho các ứng dụng trên web trên nền base server thông qua các ngôn ngữ tạo mã nó triển khai, thì nó cũng có thể được tăng cường hoạt động sâu hơn bằng cách sử dụng mã biên soạn được viết trong ngôn ngữ như visual basic. Có nhiều cách qua đó bạn có thể giao tiếp với visual basic cho đến internet. Bảng e. các tính năng visual basic 6 internet Tính năng Mô tả IIS applications với phiên bản 6 , một tính năng mới đã được bổ sung. Các trình ứng dụng IIS cho phép ta tạo các chương trình visual basic với một html chuẩn mực được trên bộ trình duyệt làm giao diện giữa chúng. Các trình ứng dụng này cho phép người lập trình tận dụng tất cả các công cụ quen thuộc trong VE ví dụ như các lớp, lập trình cơ sở dữ liệu ,.. Sự khác biệt duy nhất đó là giao diện này là một bộ trình duyệt thay vì một dạng chuẩn. Và những trình ứng dụng này chạy chủ yếu trên 1 web server. COM Objects một công cụ chính để phát triển thương mại điện tử đó là việc tạo các đối tượng kinh doanh component object model (COM). Ví dụ như trong quy trình e-commerce, chúng ta có thể tạo các đối tượng dành cho việc tính thuế và tính cước đóng vào nhằm đảm bảo các logic hiện tại. Các đối tượng COM này sau đó có thể được gọi từ mã ASP của chúng ta. WIN INET tools/ prowset control Dĩ nhiên có một khả năng truyền thống để vào các ứng dụng của chúng ta trong một giao diện thuộc dạng chuẩn visual basic. Visual basic có chứa một activeX control vốn có thể được đặt trên một dạng và cung cấp một tập hợp con của internet explorer. điều này có thể hấp dẫn khi bạn muốn tạo quản lý dành để lưu trữ trực tuyến. ActiveX controls được sử dụng giao diện của bộ trình duyệt internet explorer, activeX control có thể được tạo ra trong visual basic vốn sẽ chạy trên máy tính client. DHTML Application Cùng với các trình ứng dụng IIS, các trình ứng dụng DHTML cũng được trình bày trong phiên bản 6, nó cho phép nhà lập trình visual basic tạo giao diện DHTML cho internet explorer, nhưng ngôn ngữ này chính là visual basic có đầy đủ tính năng thay vì ngôn ngữ Script. Lưu ý rằng DHTML chạy trên phía client trong khi các ứng dụng IIS chạy trên phía server. 3.1.6. Microsoft Site Server 3, Commerce Edition SSCE là một công cụ lớn của microsoft để phát triển các trình ứng dụng thương mại điện tử mở rộng. Side server cung cấp một số công cụ bao gồm môi trường lập trình cốt lõi dành cho tính năng an toàn ở cấp thư mục, ngăn cách hoá các side, theo dõi thành viên, phân tích file side log, tạo các công đoạn và hỗ trợ server phát triển, … .với bộ công cụ này, được tạo trên nền lập trình ASP và đầu cuối SQL server, các web side phong phú có thể được tạo. Các side mẫu bao gồm dell computer ( Martha stewart ( và ulla popken ( Bảng f. khái quát hoá tập hợp các tính năng chính của side server commerce edition. Tính năng Mô tả Menber ship server Cung cấp một cách để tạo một thành viên dựa trên side cùng với tính năng bảo mật và tính năng theo dõi phù hợp. tính năng bảo mật có thể chứa trên một cơ sở dữ liệu hoặc trên Lightweight directory access protocol (LDAP) do windows 2000 active directory sử dụng. Personalization server Cung cấp một phương thức để đưa nội dung đến người dùng dựa trên profile của người dùng. Commerce server (SSCE only) Là tập hợp công cụ chính để cấu tạo các trình ứng dung thương mại điện tử. commerce interchange pipeline (CIP) cung cấp một chuỗi các đối tượng COM để quản lý tiến trình mua bán và có thể hỗ trợ cho giao tiếp kinh doanh. Ad server (SSCE only) Ad server cung cấp một khả năng quản lý banner ad campaigns trên một web server. Một web hoàn chỉnh dựa trên giao diện quản lý sẽ được cung cấp để bổ sung, cập nhật và xoá bỏ ad campaigns và đặc biệt để theo dõi sự thành công của một canpaign. Secure sockets layer (SSL) verisign certificates Tính năng bảo mật của thương mại điện tử chính là một chuẩn mực để đảm bảo dữ liệu mang tính riêng tư, đặc biệt là dữ liệu của các tín dụng. Về phía quản lý các nội dung, các password và các vấn đề kinh doanh khác, dữ liệu cần được mã hoá giữa bộ trình duyệt và server. IIS 4 hỗ trợ SSL3. Đây là một quy trình đơn giản để nêu yêu cầu về một chứng chỉ trên server rồi đệ trình yêu cầu chứng chỉ này đến một tác giả chẳng hạn như verisign ( Một khi yêu cầu chứng chỉ được thực hiện thì các khoá sẽ được gửi trở lại và sẽ được cài đặt trên server. 3.1.7. Những công cụ làm hoạt động của Microsoft Có nhiều công cụ có sẵn để phát triển trên internet. Bảng g. khái quát hoá những công cụ microsoft khác. Bảng g. Những công cụ làm hoạt động của Microsoft Tính năng Mô tả Microsoft exchange server nếu ta muốn cấu tạo các khả năng email mở rộng sang targeting email, hãy cung cấp các email để hỗ trợ khách hàng, và các chức năng có liên quan khác, exchange server cung cấp một nền email mạnh. Microsoft frontpage 2000 Trong khi visual interdev cung cấp việc chỉnh sửa WYSIWYG, thì frontpage lại là công cụ chỉnh sửa WYSIWYGHTML xuất sắc để cấu tạo các nội dung tĩnh trên các side. Microsoft office Cung cấp các công cụ mở rộng để làm việc với web. Microsoft cũng có thể được tận dụng để tạo và chỉnh sửa các tài liệu trang web. Microsoft access có thể là công cụ xuất sắc để liên kết với SQL server. Internet explorer Cung cấp nhiều màn hình hiển thị trang web chuẩn. có một số công cụ được cung cấp cùng với chính bộ trình duyệt các đối tượng remote data sevice (RDS) được cung cấp để giao tiếp với web server thông qua html activeX control có thể chạy trong bộ trình duyệt của giao diện, và có khả năng tạo tính năng mã hoá phía client trong Vbscript và JavaScript. Visual source safe Cung cấp một tập hợp các công cụ điều khiển mã nguồn để lưu trữ mã nguồn và các file có liên quan trong cơ sở dữ liệu nguồn. Nó cung cấp một cơ sở hạ tầng để kiểm tra mã chuyển đến và mã thoát đi. Điều này đặc biệt hữu ích nhằm tránh sung khắc với phiên bản trong môi trường làm việc của tổ nhóm. Remote data sevice Là tập hợp công cụ để tạo vắn tin cho các cơ sở dữ liệu trên internet thông qua http. Nó cung cấp một liên kết trực tiếp giữa cơ sở dữ liệu và trình duyệt . Microsoft visual studio Ta đã đề cập đến visual interdev và sourcesafe, ngoài ra còn có visual C++ và visual J++. tất cả các công cụ này có thể hữu ích tại các điểm khác nhau trong quy trình phát triển. 3.2. ASP vµ viÖc x©y dùng c¸c øng dông trªn Web 3.2.1. Kh¸i niÖm ASP (Active Server Page) ASP lµ m«i tr­êng kÞch b¶n trªn m¸y chñ (Server - Side Scripting Enviroment). Giíi thiÖu vÒ ASP: Microsoft Active Server Page lµ mét øng dông gióp ta ¸p dông c¸c ng«n ng÷ Script ®Ó t¹o nh÷ng øng dông ®éng, cã tÝnh b¶o mËt cao vµ lµm t¨ng kh¶ n¨ng giao tiÕp cña ch­¬ng tr×nh øng dông. C¸c ®o¹n ch­¬ng tr×nh nhá ®­îc gäi lµ Script sÏ ®­îc nhóng vµo c¸c trang cña ASP phôc vô cho viÖc ®ãng më vµ thao t¸c víi d÷ liÖu còng nh­ ®iÒu khiÓn c¸c trang Web t­¬ng t¸c víi ng­êi dïng nh­ thÕ nµo. Mét kh¸i niÖm sau ®©y liªn quan ®Õn ASP Script: lµ mét d·y c¸c lÖnh ®Æc t¶. Mét Sript cã thÓ : G¸n mét gi¸ trÞ cho mét biÕn. Mét biÕn lµ mét tªn x¸c ®Þnh ®Ó l­u gi÷ d÷ liÖu, nh­ mét gi¸ trÞ. ChØ thÞ cho Web Server göi tr¶ l¹i cho tr×nh duyÖt mét gi¸ trÞ nµo ®ã, nh­ gi¸ trÞ cho mét biÕn. Mét chØ thÞ tr¶ cho tr×nh duyÖt mét gi¸ trÞ lµ mét biÓu thøc ®Çu ra( output expression). Tæ hîp cña c¸c lÖnh ®­îc ®Æt trong c¸c thñ tôc. Mét sè thñ tôc lµ tªn gäi tuÇn tù cña c¸c lÖnh vµ khai b¸o cho phÐp ho¹t ®éng nh­ mét ng«n ng÷( unit) Ng«n ng÷ Script (Script language): lµ ng«n ng÷ trung gian gi÷a HTML vµ ng«n ng÷ lËp tr×nh JAva, C++, Visual Basic. HTML nãi chung ®­îc sö dông ®Ó t¹o vµ kÕt nèi c¸c trang text. Cßn ng«n ng÷ lËp tr×nh ®­îc sö dông ®Ó ®­a ra dÉy c¸c lÖnh phøc t¹p cho m¸y tÝnh. Ng«n ng÷ Scripting n»m gi÷a chóng mÆc dï chøc n¨ng cña nã gièng ng«n ng÷ lËp tr×nh h¬n lµ c¸c trang HTML ®¬n gi¶n. Sù kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a ng«n ng÷ Scripting vµ ng«n ng÷ lËp tr×nh lµ c¸c nguyªn t¾c cña nã Ýt cøng nh¾c vµ Ýt r¾c rèi khã hiÓu h¬n. Do vËy, c¸c ®o¹n ch­¬ng tr×nh script gän nhÑ cã thÓ lång ngay vµo c¸c trang Web. C«ng cô ®Æc t¶ (Scripting engine): §Ó ch¹y ®­îc c¸c lo¹i ch­¬ng tr×nh Script th× ph¶i cã m¸y Script engine. M¸y nµy cã nhiÖm vô ®äc m· nguån cña ch­¬ng tr×nh vµ thùc hiÖn c¸c c©u lÖnh ®ã. Mçi ng«n ng÷ Script cã mét lo¹i m¸y Script riªng. VD: VBScript engine cho lo¹i ch­¬ng tr×nh VBScript, JavScript engine cho JavaScript. Cã hai ng«n ng÷ Script mµ ASP hç trî chÝnh lµ Visual Basic Script vµ Java Script. Ng«n ng÷ ®­îc ASP hç trî mÆc ®Þnh lµ VBScript nªn khi muèn dïng ng«n ng÷ Script mÆc ®Þnh lµ Java Script ch¼ng h¹n th× ph¶i cã dßng khai b¸o sau: ASP cung cÊp mét m«i tr­êng cho c¸c c«ng cô ®Æc t¶ vµ ph©n tÝch c¸c script trong mét file.ASP ®Ó c¸c c«ng cô nµy xö lý. ASP cßn cho phÐp viÕt hoµn chØnh c¸c thñ tôc ®Ó ph¸t triÓn Web b»ng nhiÒu ng«n ng÷ Script mµ tr×nh duyÖt cã thÓ hiÓu ®­îc tÊt c¶. Trªn thùc tÕ, vµi ng«n ng÷ Script ®­îc sö dông trong mét file vµ nã ®­îc thùc hiÖn b»ng c¸ch ®Þnh nghÜa ng«n ng÷ Script trong mét trang cña HTML t¹i n¬i b¾t ®Çu thñ tôc Script. ASP x©y dùng c¸c file ë kh¾p n¬i víi phÇn ®u«i më réng lµ .asp. File .asp lµ mét file text vµ cã thÓ bao gåm c¸c sù kÕt hîp sau: Text C¸c trang cña HTML C¸c c©u lÖnh cña Script 3.2.2. M« t¶ cña asp C¸ch ho¹t ®éng cña m« h×nh ASP ®­îc m« t¶ tãm t¾t qua 3 b­íc sau: Mét ASP b¾t ®Çu ch¹y khi tr×nh duyÖt yªu cÇu mét file .asp cho Web Server. File .asp ®ã ®­îc n¹p vµo bé nhí vµ thùc hiÖn ( t¹i m¸y chñ). C¸c ®o¹n ch­¬ng tr×nh Script trong file .asp ®ã cã thÓ lµ më d÷ liÖu, thao t¸c víi d÷ liÖu ®Ó lÊy nh÷ng th«ng tin mµ ng­êi dïng cÇn ®Õn. Trong giai ®o¹n nµy, file .asp ®ã còng x¸c ®Þnh xem lµ ®o¹n script nµo ch¹y trªn m¸y ng­êi sö dông. Sau khi thùc hiÖn xong th× kÕt qu¶ thùc hiÖn cña file .asp ®ã sÏ ®­îc tr¶ vÒ cho Web Server Browser cña ng­êi sñ dông d­íi d¹ng trang Web tÜnh. Có ph¸p cña ASP: ASP kh«ng ph¶i lµ ng«n ng÷ Scripting mµ thùc ra nã cung cÊp mét m«i tr­êng ®Ó xö lý c¸c Script cã trong trang HTML. Sau ®©y lµ mét sè quy t¾c vµ có ph¸p cña ASP. Ph©n ®Þnh ranh giíi (Delimiter): C¸c trang cña HTML ®­îc ph©n ®Þnh víi text dùa vµo c¸c ph©n ®Þnh ranh giíi. Mét ph©n ®Þnh ranh giíi lµ mét ký tù hay c¸c thø tù ®¸nh dÊu ®iÓm b¾t ®Çu vµ kÕt thóc cña mét ®¬n vÞ. Trong tr­êng hîp cña HTML, c¸c ký hiÖu ranh giíi(). T­¬ng tù, c¸c lÖnh cña Script ASP vµ c¸c biÓu thøc ®Çu ra ®­îc ph©n biÖt gi÷a text vµ c¸c trang HTML b»ng c¸c ph©n ®Þnh ranh giíi ASP sö dông ph©n ®Þnh ranh giíi lµ ®Ó chøa c¸c lÖnh ScriptVD: tøc lµ g¸n gi¸ trÞ football cho biÕn sport. ASP sö dông ph©n ®Þnh ranh giíi lµ ®Ó chøa c¸c biÓu thøc. Nh­ VD trªn, biÓu thøc ®Çu ra sÏ göi gi¸ trÞ football ( gi¸ trÞ hiÖn thêi cña biÕn) cho tr×nh duyÖt. 3.2.3. C©u lÖnh cña ASP Trong VbScript vµ c¸c ng«n ng÷ Scripting, mét c©u lÖnh lµ ®¬n vÞ có ph¸p hoµn chØnh m« t¶ mét lo¹i cña hµnh ®éng, khai b¸o, hay ®Þnh nghÜa. Sau ®©y m« t¶ lÖnh IF...Then...Else cña VbScript. <% If Time>=#10:00:00 AM# And Time<# 12:00:00 PM then Greeting=”Chµo buæi s¸ng” Else Greeting=”Chµo b¹n” End if %> Víi ®o¹n Script trªn, khi ng­êi sö dông nã sÏ xem tr­íc 10 giê s¸ng th× trªn tr×nh duyÖt xuÊt hiÖn dßng: Chµo buæi s¸ng, cßn nÕu sau 10 giê th× sÏ thÊy Chµo b¹n...C¸c thñ tôc trong file ASP: Mét ®Æc tÝnh hÊp dÉn cña ASP lµ kh¶ n¨ng kÕt hîp chÆt chÏ cña c¸c thñ tôc ng«n ng÷ Script trong cïng mét file .asp ®¬n lÎ. Nhê vËy, ta cã thÓ sö dông c¸c ®iÓm cùc m¹nh cña ng«n ng÷ Scripting ®Ó thùc hiÖn mét c¸ch tèt nhÊt. Mét thñ tôc lµ mét nhãm lÖnh Script ®Ó thi hµnh mét c«ng viÖc cô thÓ. Ta cã thÓ ®Þnh nghÜa mét thñ tôc vµ gäi sö dông chóng nhiÒu lÇn trong c¸c Script. §Þnh nghÜa mét thñ tôc cã thÓ xuÊt hiÖn trong Tag... vµ ph¶i tu©n theo c¸c quy t¾c cña ng«n ng÷ Script ®­îc khai b¸o. Thñ tôc nµy cã thÓ kÐo dµi tuú thÝch vµ ph¶i ®Æt trong ph©n ®Þnh Script lµ nÕu chóng cïng trong mét ng«n ng÷ Scripting gièng nh­ script mÆc ®Þnh. Ta cã thÓ ®Æt c¸c thñ tôc trong chÝnh c¸c file ASP chung vµ sö dông lÖnh Include Name Server( ®ã lµ ®Ó bao gåm c¶ nã trong file ASP gäi thñ tôc. HoÆc cã thÓ ®ãng gãi theo chøc n¨ng mét ActiveX Server component. 3.2.4. Gäi c¸c thñ tôc trong ASP §Ó gäi c¸c thñ tôc, bao gåm tªn thñ tôc trong lÖnh. §èi víi VbScript, ta cã thÓ dïng tõ kho¸ Call ®Ó gäi thñ tôc. Tuy nhiªn, c¸c thñ tôc ®­îc gäi yªu cÇu c¸c biÕn nµy ph¶i ®Æt trong c¸c dÊu ngoÆc ®¬n. NÕu bá qua tõ kho¸ Call th× ta còng ph¶i bá lu«n c¶ dÊu ngoÆc ®¬n ®i cïng bao quanh c¸c biÕn. NÕu gäi thñ tôc Java Script tõ VbScript th× ta ph¶i sö dông dÊu ngoÆc ®¬n sau tªn thñ tôc, nÕu thñ tôc kh«ng cã biÕn th× sö dông dÊu ngoÆc ®¬n rçng. 3.2.5. C¸c ®èi t­îng cña ASP (Object) Mét ®èi t­îng lµ kÕt hîp gi÷a lËp tr×nh vµ d÷ liÖu mµ cã thÓ xem nh­ lµ mét ®¬n vÞ. ASP cã 5 ®èi t­îng sau: §èi t­îng NhiÖm vô §èi t­îng Request LÊy th«ng tin tõ ng­êi dïng §èi t­îng Response Göi th«ng tin cho ng­êi dïng §èi t­îng Server §iÒu khiÓn ho¹t ®éng cña m«i tr­êng ASP §èi t­îng Session L­u tr÷ th«ng tin tõ mét phiªn (session) cña ng­êi dïng §èi t­îng Application Chia xÎ th«ng tin cho c¸c ng­êi dïng cña mét øng dông LÊy th«ng tin tõ ng­êi dïng: §èi t­îng Request cho phÐp truy cËp mäi th«ng tin lÊy ®­îc chuyÓn qua víi mét yªu cÇu cña HTML. §èi t­îng Request cã 5 th«ng tin sau: Query String: MÆc dï cã thÓ sö dông biÕn Server lµ QUERY_STRING ®Ó xö lý th«ng tin QUERY_STRING tõ yªu cÇu cña ng­êi dïng, ASP cung cÊp QUERY_STRING ®Ó th«ng tin ®Ô dµng. NÕu form sö dông ph­¬ng ph¸p POST, c¸c th«ng tin lÊy ®­îc gièng nh­ mét biÕn ®Æt sau ®Êu hái cña URL. Form: thu nhÆt tÊt c¶ c¸c gi¸ trÞ mµ ng­êi sö dông ®· t¹o ra vµo Form khi nót submit cña nã ®­îc bÊm, nã ®­îc truyÒn vÒ Server víi ph­¬ng thøc POST. Cookies: Cho phÐp tËp hîp c¸c th«ng tin ®· ®­îc kÕt nèi víi ng­êi sö dông. Mét cookie lµ mét biÓu hiÖn cña th«ng tin gi÷a tr×nh duyÖt Client chuyÓn tíi Web Server, hay Web Server göi cho tr×nh duyÖt Client. Server Variables: cung cÊp th«ng tin tõ c¸c header cña HTTP mµ ®· ®­îc göi tíi víi yªu cÇu cña ng­êi dïng. Cã thÓ sö dông c¸c th«ng tin nµy ®Ó tr¶ lêi cho ng­êi sö dông. X¸c nhËn cña Client. Göi th«ng tin cho ng­êi dïng: Cã thÓ dïng ®èi t­îng Response ®Ó ®iÒu khiÓn th«ng tin göi cho Web Browser b»ng c¸ch sö dông: C¸ch thøc ResponseWrite ®Ó göi th«ng tin trùc tiÕp cho tr×nh duyÖt. C¸ch thøc ResponseRedirect ®Ó h­íng dÉn ng­êi sö dông tíi mét URL kh¸c h¬n lµ yªu cÇu ®Õn URL. C¸ch thøc ResponseContent Type ®Ó ®iÒu khiÓn kiÓu c¶ néi dung göi. C¸ch thøc Response. Cookies ®Ó thiÕt lËp mét gi¸ trÞ cña Cookies. C¸ch thøc Response Buffer ®Ó ®Öm th«ng tin. C¸ch thøc ResponseAddHeader ®Ó thªm mét phÇn tiªu ®Ò míi vµo HTML header víi mét sè gi¸ trÞ chän läc. C¸ch thøc ResponseClear ®Ó xãa toµn bé ®Öm ra cña HTML, c¸ch thøc nµy chØ xo¸ phÇn th©n cña response chø kh«ng xo¸ phÇn header. C¸ch thøc Response. End ®Ó kÕt thóc viÖc xö lý ë file .asp vµ göi cho Web Browser kÕt qu¶ thu ®­îc khi x¶y ra ph­¬ng thøc nµy. C¸ch thøc Response Flush: Khi th«ng tin ®­îc göi ra bé ®Öm kÕt qu¶ th× nã ch­a ®­îc göi ngay vÒ Web Browser mµ chØ ®Õn khi dïng ph­¬ng thøc nµy th«ng tin míi ®­îc tr¶ ngay vÒ Web Browser. Tuy nhiªn sÏ bÞ th«ng b¸o lçi Run_Time nÕu ResponseBuffer ch­a ®Æt gi¸ trÞ true. Server lµ ®èi t­îng ®iÒu khiÓn m«i tr­êng ho¹t ®éng ASP, nã cung cÊp c¸c ph­¬ng thøc còng nh­ thuéc tÝnh cña Server. Ph­¬ng thøc Server. CreatObject dïng ®Ó t¹o ra c¸c ®èi t­îng míi trªn Server. Ph­¬ng thøc Server. HTMLEncode cung cÊp kh¶ n¨ng m· ho¸ ®Þa chØ URL. Ph­¬ng thøc Server. MapPath tr¶ vÒ ®Þa chØ vËt lý t­¬ng øng nh­ ®Þa chØ th­ môc ¶o trªn m¸y chñ. Ph­¬ng thøc Server. URLEncode cung cÊp kh¶ n¨ng m· hãa ®Þa chØ URL. C¸c ®èi t­îng Session vµ Application: ®­îc sö dông ghi nhí th«ng tin tr¹ng th¸i cña c¸c øng dông ASP. Ta cã thÓ sö dông ASP ®Ó duy tr× 2 tr¹ng th¸i: Tr¹ng th¸i øng dông (Application State) bao gåm tÊt c¶ c¸c th«ng tin tr¹ng th¸i cña c¸c øng dông cã hiÖu lùc víi tÊt c¶ ng­êi sö dông øng dông. §èi t­îng Application ®­îc sö dông ®Ó l­u tr÷ th«ng tin chung mµ nã cã thÓ chia sÎ cho tÊt c¶ moÞ ng­êi dïng mét øng dông ASP ®¬n gi¶n. Tr¹ng th¸i phiªn (Session State) bao gåm th«ng tin chØ cã hiÖu lùc víi mét ng­êi sö dông cô thÓ. Dïng ®èi t­îng Session ®Ó qu¶n lý th«ng tin cña mét ng­êi ®ang sö dông øng dông. Trong mçi øng dông ASP c¬ b¶n cã thÓ cã file Global.asa. File nµy ®­îc l­u gi÷ trong th­ môc gèc cña øng dông. ASP ®äc file nµy khi: Web Server b¾t ®Çu nhËn ®­îc yªu cÇu b¾t ®Çu khëi t¹o øng dông. §iÒu nµy cã nghÜa lµ sau khi Web Server ch¹y, yªu cÇu ®Çu tiªn ®Õn mét file .asp sÏ lµm lµ cho ASP tíi ®äc file Global.asa gåm cã: C¸c sù kiÖn b¾t ®Çu øng dông Application_ OnStart, b¾t ®Çu phiªn SessionOnEnd hoÆc c¶ hai. Trong ®ã cã c¸c thñ tôc Script mµ mµ ta muèn ch¹y mçi khi sö dông mét óng dông hay mét phiªn. NÕu mét øng dông vµ mét phiªn khëi ®éng vµo cïng mét thêi ®iÓm, ASP sÏ xö lý sù kiÖn øng dông tr­íc khi nã xö lý sù kiÖn b¾t ®Çu phiªn. C¸c sù kiÖn kÕt thóc øng dông Application_OnEnd, kÕt thóc phiªn Session_OnEnd hoÆc c¶ hai. Còng nh­ c¸c sù kiÖn nµy lµ c¸c thñ tôc trong file Global. asa Ta cã thÓ sö dông Tag ®Ó t¹o c¸c ®èi t­îng trong file Global. asa. ASP lµm viÖc víi ActiveX Server Component: ActiveX Server Component cã thÓ hiÓu ®­îc theo c¸ch th«ng th­êng lµ c¸c tù ®éng hãa cña Server, ®­îc thiÕt kÕ ch¹y trªn Web Server nh­ lµ mét øng dông cña Web c¬ b¶n. C¸c thµnh phÇn ®ãng gãi th­êng lµ ®Æc tr­ng n¨ng ®éng nh­ lµ c¬ së d÷ liÖu Acces, v× vËy ta kh«ng ph¶i t¹o ra c¸c chøc n¨ng nµy. ASP gåm cã 5 ActiveX Server Component: Thµnh phÇn c¬ së d÷ liÖu Access Thµnh phÇn Ad Rotator Thµnh phÇn t­¬ng thÝch víi tr×nh duyÖt Thµnh phÇn file Access Thµnh phÇn kÕt nèi ®éng. 3.3. Các công cụ khác 3.3.1. PHP mySQL PHP ra ®êi vµo kho¶ng n¨m 1994, do mét ng­êi ph¸t minh mang tªn Rasmus Lerdorf, dÇn dÇn nã ®­îc ph¸t triÓn bëi nhiÒu ng­êi kh¸c cho ®Õn ngµy nµy. PHP vµ c¬ së d÷ liÖu MySQL lµ c«ng cô dïng ®Ó x©y dùng øng dông th­¬ng m¹i ®iÖn tö, mçi script vµ lo¹i c¬ së d÷ liÖu ®Òu cã ®iÓm m¹nh vµ yÕu, tuy nhiªn víi møc dé phøc t¹p vµ quy m« cña øng dông, céng thªm chÝ phÝ cho vÊn ®Ò b¶n quyÒn sö dông m· nguån, chän PHP vµ c¬ së d÷ liÖu MySQL lµ mét lùa chän tèt cho nh÷ng doanh nghiÖp võa vµ nhá. PHP lµ mét kÞch b¶n trªn phÝa tr×nh chñ, chóng cã phiªn b¶n trªn hÖ ®iÒu hµnh Windows vµ trªn hÖ ®iÒu hµnh Linux. T­¬ng øng víi kÞch b¶n nµy c¬ së d÷ liÖu MySQL còng cã hai phiªn b¶n t­¬ng tù, ®iÒu nµy cã nghÜa lµ nÕu ta viÕt PHP vµ MySQL trªn m«i tr­êng Windows cã thÓ triÓn kh¸i chóng trªn m«i tr­êng Linux. PHP (personal home page) lµ kÝch b¶n trªn Server (Server Script), ®­îc thiÕt kÕ cho phÐp ta x©y dùng Web trªn c¬ së d÷ liÖu. M· PHP cã thÓ thùc thi trªn Web Server ®Ó t¹o ra trang HTML vµ xuÊt ra tr×nh duyÖt Web theo yªu cÇu cña ng­ßi dïng. Mét sè nhµ ph¸t trÓn øng dông Web, th­êng sö dông PHP ®Ó x©y dùng c¸c øng dông th­¬ng m¹i ®iÖn tö, cho ®Õn thêi ®iÓm th¸ng 1 n¨m 2001 cã 5 triÖu tªn miÒn thÕ giíi sö dông PHP. C¬ së d÷ liÖu MySQL: MySQL lµ c¬ së d÷ liªô ®­îc sö dông cho c¸c øng dông Web cã quy m« võa vµ nhá. Tuy kh«ng ph¶i lµ mét c¬ së d÷ liÖu lín nh÷ng chóng còng cã tr×nh giao diÖn trªn Windows hay Linux, cho phÐp ng­êi dïng cã thÓ thao t¸c c¸c hµnh ®éng liªn quan ®Õn c¬ së d÷ liÖu. Còng nh­ c¸c hÖ c¬ së d÷ liÖu kh¸c, khi lµm viÖc víi c¬ së d÷ liÖu MySQL, ta ®¨ng ký kÕt nèi, t¹o c¬ së d÷ liÖu, qu¶n lý ng­êi dïng khi ®¨ng nhËp vµo c¬ së d÷ liÖu, ph©n quyÒn sö dông (Select, Insert, Update, Delete, Index, Alter, Create, Drop trªn b¶ng c¬ së d÷ liÖu vµ reload, shutdown, process, file lµ nh÷ng quyÓn qu¶n trÞ trªn c¬ së d÷ liÖu), thiÕt kÕ ®èi t­îng Table cña c¬ së d÷ liÖu vµ xö lý d÷ liÖu. 3.3.2. Macromedia Dreamweaver MX So¹n th¶o Dreamweaver cña h·ng Macromedia ®ang v­ît lªn hµng ®Çu trªn thÞ tr­êng thiÕt kÕ web. TÝnh ®Ô sö dông vµ c¸c ®Æc tÝnh cao cÊp ®· lµm cho ch­¬ng tr×nh trë thµnh mét sù chän lùc lý t­ëng cho c¸c nhµ thiÕt kÕ web chuyªn nghiÖp. Dreamweaver ®· chiÕm ®­îc rÊt nhiÒu gi¶i th­ëng nh­ Best of Show cña MacWorld vµ ®­îc t¹p chÝ PC magazine chän lµ ch­¬ng tr×nh thiÕt kÕ web tèt nhÊt trong n¨m. C¸c ®Æc ®iÓm næi bËt cña Dreamweaver nh­ c¸c m· HTML ®­îc t¹o rÊt gän gµng, sóc tÝch vµ hç trî tinh tÕ cho c¸c tïy chän HTML míi nhÊt (nh­ Dynamic HTML vµ c¸c b¶ng biÓu Cascatding Style Sheet). Macromedia ®· tÝch hîp hai tr×nh so¹n th¶o HTML BBEdit (cña hÖ Macintosh), HomeSite (cña Windows) víi m«i tr­êng thiÕt kÕ WYSIWYG (tr×nh thiÕt kÕ so¹n th¶o v¨n b¶n HTML) cña Dreamweaver. §iÒu nµy ®· lµm viÖc chuyÓn qua l¹i gi÷a Dreamweaver vµ ch­¬ng tr×nh so¹n th¶o trùc tiÕp m· nguån HTML. Víi Dreamweaver MX th× cã mét sè ®Æc ®iÓm nh­ sau : B¶ng ®iÒu khiÓn Assets trong Dreamweaver MX ®· ®­îc c¶i tiÕn ®Ó cung cÊp mét c¸ch thøc truy cËp dÔ dµng ®Õn th­ viÖn vµ c¸c trang mÉu cña Dreamweaver. B¶ng Assets cung cÊp mé vÞ trÝ trung t©m n¬i mµ ta sÏ l­u gi÷ tÊt c¶ nh÷ng g× cÇn thiÕt trong website cña ta, bao gåm c¸c h×nh ¶nh, mµu s¾c, URL bªn ngoµi, c¸c m· kÞch b¶n, c¸c tËp tin Flash vµ Shockwave. Ta thËm chÝ cã thÓ kÐo vµ th¶ chóng tõ b¶ng ®iÒu khiÓn Assets vµo trong hå s¬ HTML cña m×nh. B¶ng ®iÒu khiÓn ASSETS Cöa sæ Site b©y giê cã kÌm theo c¸c biÓu t­îng cho Design Notes (ghi chó thiÕt kÕ), v× thÕ ta cã thÓ dÔ dµng x¸c ®Þnh ®­îc mét tËp tin cã mét ghi chó g¾n víi nã hay kh«ng. Ta còng cã thÓ thay ®æi c¸ch thÓ hiÖn th«ng tin ghi chó thiÕt kÕ, ch¼ng h¹n nh­ Due Date vµ Status. Design Notes C¸c vïng cã thÓ so¹n th¶o trong phÇn Templates b©y giê ®· cã c¸c thÎ vµ mét outline gióp cho ng­êi dïng dÔ dµng biÕt ®­îc vïng nµo trong mét trang mÉu cã thÓ thay ®æi ®­îc. Templates Tr×nh so¹n th¶o míi ®· cã kh¶ n¨ng t¹o c¸c tËp tin JavaScript, tËp tin XML vµ c¸c tËp tin v¨n b¶n kh¸c trong Dreamweaver Code View, vµ kÌm theo c¸c mµu ®¸nh dÊu có ph¸p sèng ®éng. §Æc ®iÓm nµy ®­îc Dreamweaver vµ ®­îc dïng cho lËp tr×nh chÊt l­îng cao. C¸c kiÓu tÖp tin kh¸c nhau trong DreamWeaver C¸c mµu ®¸nh dÊu có ph¸p sèng ®éng Extension Manager gióp cho viÖc bæ sung c¸c phÇn më réng cña Dreamweaver dÔ dµng h¬n. C¸c ®Æc ®iÓm Flash Buttons vµ Flash Text lµ kÕt qu¶ cña viÖc tÝch hîp víi ch­¬ng tr×nh t¹o ho¹t h×nh Flash cña Dreamweaver. Ta cã thÓ chän c¸c kiÓu Flash ®­îc ®Þnh nghÜa tr­íc hoÆc ta cã thÓ bæ sung c¸c nót tïy biÕn cña riªng m×nh hoÆc v¨n b¶n vµ sau ®ã dÔ dµng bæ sung chóng vµo bÊt kú trang web nµo trong website cña m×nh. Nhê cã Intergrated Mail, c¸c nhµ ph¸t triÓn trªn website cña ta cã thÓ liªn kÕt c¸c ®Þa chØ th­ ®iÖn tö víi tªn cña hä ®Ó ta cã thÓ dÔ dµng liªn hÖ ®­îc víi ng­êi ®· kiÓm tra tËp tin nµy. §Æc ®iÓm nµy cïng víi c¸c ®Æc ®iÓm kh¸c mµ ®­îc thiÕt kÕ ®Ó lµm cho viÖc c«ng t¸c trong thiÕt kÕ web dÔ dµng h¬n. Intergrated Mail Tr×nh so¹n th¶o v¨n b¶n HTML tÝch hîp (®­îc gäi lµ Code Inspector trong phiªn b¶n MX) ®· ®­îc c¶i tiÕn ®Ó cho phÐp tù ®éng thôt ®Çu dßng, chÊm c©u vµ kh¶ n¨ng chän nhiÒu dßng vµ thôt ®Çu dßng cïng mét lóc. Code Inspector ChÕ ®é thÓ hiÖn Tables Layout míi cho phÐp ta vÏ c¸c « b¶ng trùc tiÕp trªn trang web, kÐo chóng xung quanh trang web vµ gom nhãm c¸c « l¹i víi nhau. ChÕ ®é thÓ hiÖn Layout cã thÓ ®­îc truy xuÊt th«ng qua c¸c c«ng cô míi ë ®¸y cña b¶ng ®iÒu khiÓn Objects. V× nhiÒu nhµ ph¸t triÓn thÝch xem m· nguån trong khi hä ®ang lµm viÖc, Dreamweaver, ®· ph¸t triÓn mét ®Æc ®iÓm Split View ®Ó ta cã thÓ ®ång thêi so¹n th¶o m· nguån HTML ë mét phÇn mµn h×nh vµ phÇn so¹n th¶o WYSIWYG ë phÇn cßn l¹i. Macromedia Fireworks giê ®©y ®· ®­îc tÝch hîp hµon toµn víi Dreamweaver, v× thÕ c¸c h×nh ¶nh vµ c¸c b¶ng HTML ®· ®­îc t¹o ra trong Fireworks vµ ®­îc ®­a vµo trong Dreamweaverr sÏ cã cöa sæ kiÓm so¸t Property riªng cña m×nh. Mét giao diÖn ®Æc biÖt trong Fireworks thËm chÝ cßn gióp cho ta cã thÓ chuyÓn qua l¹i gi÷a Fireworks vµ Dreamweaver, cËp nhËt tËp tin HTML mçi khi ta kÕt thóc sö dông Fireworks vµ gi÷ l¹i c¸c thay ®æi lín ta ®· thùc hiÖn trong Dreamweaver. Khi ta ®· s½n sµng ®Ó kiÓm tra c«ng viÖc cña m×nh, ®Æc ®iÓm Site Reporting cña Dreamweaver sÏ gióp cho viÖc t×m kiÕm ra c¸c vÊn ®Ò th­ßng gÆp, nh­ lµ c¸c hå s¬ kh«ng cã tiªu ®Ò hoÆc thiÕu c¸c thÎ ALT, dÔ dµng h¬n. Site Reporting NÕu ta lµm viÖc víi mét nhãm, ta cÇn mét d¹ng kiÓm tra phiªn b¶n nµo ®ã ®Ó ®¶m b¶o r»ng ta kh«ng ghi ®Ì kÕt qu¶ lµm viÖc cña ng­êi kh¸c. Dreamweaver giê ®©y ®· ®­îc thiÕt kÕ ®Ó dÔ dµng tÝch häp víi hÖ th«ng Microsoft Visual SourceSafe vµ hÖ th«ng WebDAV. §Æc ®iÓm lín nhÊt cña Dreamweaver lµ g×? Dreamweaver cã nhiÒu ®Æc ®iÓm lín vµ hÊp dÉn v× nã gi¶i quyÕt ®­îc c¸c vÊn ®Ò phæ biÕn th­êng cã trong c¸c ch­¬ng tr×nh web. NhiÒu nhµ thiÕt kÕ web phµn nµn r»ng c¸c c«ng cô thiÕt kÕ WYSIWYG t¹o ra m· HTML rêi r¹c, kh«ng cã hÖ thèng, lµm thay ®æi m· trong trang hiÖn cã vµ lµm cho qu¸ tr×nh tïy biÕn thñ c«ng trang web trë nªn khã kh¨n. Ph©n lín c¸c vÊn ®Ò nµy xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ lµ nh÷ng ng­êi biÕt viÕt m· HTML thñ c«ng th­¬ng thÝch cã kh¶ n¨ng kiÓm so¸t hoµn toµn víi c¸c trang HTML cña m×nh. ThËt kh«ng may, nhiÒu ch­¬ng tr×nh thiÕt kÕ web buéc ta ph¶i tõ bá kh¶ n¨ng kiÓm so¸t ®ã ®Ó cã sù thuËt tiÖn vµ dÔ dïng cña mét c«ng cô WYSIWYG. Dreamweaver cung cÊp cho ta c¶ kh¶ n¨ng kiÓm so¸t lÉn sù thuËt tiÖn b»ng c¸ch kÕt hîp mét c«ng cô WYSIWYG dÔ dµng víi tr×nh so¹n th¶o v¨n b¶n HTML m¹nh, vµ trong Dreamweaver, tr×nh so¹n th¶o nµy thËm chÝ cßn m¹nh h¬n. Dreamweaver cßn ®i xa h¬n víi mét ®Æc ®iÓm mµ Macromedia gäi lµ Rountrip HTML. víi Rountrip HTML, ta cã thÓ t¹o ra c¸c trang HTLM trong bÊt kú ch­¬ng tr×nh nµo, më nã trong Dreamweaver, vµ ta kh«ng ph¶i lo l¾ng g× vÒ m· HTML. Gèc sÏ bÞ thay ®æi. Dreamweaver b¶o vÖ m· HTML cña ta. Mét vÊn ®Ò lín víi nhiÒu tr×nh so¹n th¶o WYSIWYG kh¸c lµ chóng cã thÓ lµm thay ®æi ®¸ng kÓ m· HTML nÕu c¸c m· nµy kh«ng tu©n theo c¸c quy t¾c cña c¸c phÇn mÒm nµy. ThËt kh«ng may, c¸c quy t¾c trªn web thay ®æi th­êng xuyªn, v× thÕ nhiÒu nhµ thiÕt kÕ thÝch ph¸ luËt hoÆc Ýt nhÊt bæ sung nh÷ng thay ®æi cña riªng hä. NÕu ta c¸c mét trang web víi c¸c m· HTML tïy biÕn cña mét tr×nh so¹n th¶o v¨n b¶n vµ sau ®ã më nã ra mét ch­¬ng tr×nh ch¼ng h¹n nh­ Frontpage cña Microsoft, khi ®ã Frontpage sÏ cã thÓ lµm thay ®æi thiÕt kÕ cña ta ®Ó lµm cho nã phï hîp víi c¸c quy t¾c vèn ®· bÞ giíi h¹n cña Frontpage. Dreamweaver ®¶m b¶o sÏ kh«ng lµm thay ®æi m· cña ta, vµ ®©y chÝnh lµ mét trong nh÷ng lý do khiÕn cho nã thµnh ng­êi ta tèt nhÊt cho nhiÒu nhµ thiÕt kÕ chuyÒn nghiÖp. C¸c nhµ thiÕt kÕ thÝch tÝnh dÔ dïng cña ch­¬ng tr×nh thiÕt kÕ WYSIWYG vµ bæ sung c¸c m· HTML tïy biÕn cña m×nh mçi khi hä thÝch mµ kh«ng ph¶i lo l¾ng r»ng Dreamweaver sÏ lµm thay ®æi m· cña hä. §©y lµ mét quyÕt ®Þnh kh«ng dÔ dµng g× ®èi víi Macromedia-c«ng ty ®· ph¶i dµnh ra ba kü s­ chuyªn ®Ò gi¶i suyÕt vÊn ®Ò nµy trong thêi gian h¬n 1 n¨m tr­íc khi c«ng bè phiªn b¶n 1.0. Th¸ch thøc ®Æt ra lµ ë chç ®Þnh ra c¸ch thøc hiÖn thÞ m· HTML ®­îc t¹o ra trong mét tr×nh so¹n th¶o v¨n b¶n trong phÇn WYSIWYG cña ch­¬ng tr×nh mµ kh«ng lµm thay ®æi m·, ngay c¶ khi Dreamweaver ch­a tõng nhËn biÕt m· HTML ®Æc biÖt cña ta tr­íc ®ã. Sù thµnh c«ng mµ Macromedia ®· ®¹t ®­îc trong viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy ®· gãp phÇn lín trong viÖc lµm cho Dreamweaver dµnh ®­îc nhiÒu sù chó ý, dµnh ®­îc nhiÒu gi¶i th­ëng vµ hîp dÉn ®­îc nh÷ng nhµ viÕt HTML thËm chÝ khã tÝnh nhÊt. Chương IV. Ví dụ minh hoạ ứng dụng thương mại điện tử Mét vÝ dô vÒ øng dông E_commerce cung cÊp th«ng tin ®Ó kh¸ch h¸ng cã thÓ liªn l¹c vµ biÕt râ vÒ s¶n phÈm vµ nh÷ng dÞch vô mµ c«ng ty cung cÊp. TiÕp ®Õn kh¸ch hµng cã thÓ ®Æt mua, thanh to¸n vµ hÑn ngµy giao hµng hay nhËn sù hç trî vÒ dÞch vô tõ nhµ cung cÊp. TÊt c¶ c¸c giao dÞch nªu trªn ®Òu diÔn ra trªn m¹ng vµ kiÓm so¸t bëi øng dông Web cña ta. Hai h×nh thøc c¬ b¶n vµ th«ng dông nhÊt cña øng dông th­¬ng m¹i ®iÖn tö ngµy nay ®ã lµ B2B (Business to Bussiness) cßn gäi lµ Tõ doanh nghiÖp ®Õn doanh nghiÖp, vµ B2C(Business to Consumer) cßn gäi lµ tõ doanh nghiÖp ®Õn ng­êi tiªu dïng (hay kh¸ch hµng). B2B cung cÊp h×nh thøc tù giíi thiÖu s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó doanh nghiÖp kh¸c hoÆc kh¸ch hµng cã ®­îc th«ng tin vµ hiÓu râ h¬n vÒ doanh nghiÖp cña ta tr­íc khi quyÕt ®Þnh ®Æt mèi quan hÖ hoÆc më réng kh¶ n¨ng bu«n b¸n trong t­¬ng lai. §Ó thùc hiÖn ®iÒu nµy, øng dông Web ph¶i thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc sau : cho phÐp duyÖt, xem, t×m kiÕm c¸c mÆt hµng hoÆc dÞch vô mµ doan nghiÖp cung cÊp. Giíi thiÖu vÒ c«ng ty vµ kh¶ n¨ng bu«n b¸n. Cung cÊp th«ng tin liªn l¹c víi doanh nghiÖp, l­u l¹i th«ng tin gãp ý vµ chi tiÕt cña kh¸ch hµng ®Ó doanh nghiÖp hç trî B2C lµ b­íc tiÕp theo ®Ó doanh nghiÖp ®­a s¶n phÈm ®Õn tay ng­êi tiªu dïng. C¸c øng dông Web ë b­íc nµy thùc hiÖn chøc n¨ng giao dÞch nh­ : Cho phÐp kh¸ch hµng chän vµ ®Æt hµng ngay trªn m¹ng (trùc tuyÕn) Cung cÊp c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n, ®¶m b¶o c¬ chÕ b¶o mËt trong c¸c giao dÞch. HÑn ngµy giao hµng, th­¬ng xuyªn gi÷ liªn l¹c víi kh¸ch hµng, th«ng b¸o tÝnh tr¹ng gioa hµng cho ®Õn khi s¶n phÈm ®­îc giao ®Õn tay ng­êi mua Cung cÊp dÞch vô sau khi b¸n nh­ hç trî t­ vÊn, b¶o tr×… Chương V . Cài đặt thử nghiệm một ứng dụng 5.1. Ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ 5.1.1. Phân tích ứng dụng Thiết kế cơ sở dữ liệu 5.1.3. Thiết kế ứng dụng DoanEcom 5.2. Cài đặt Các trang cơ bản 5.2.2. Thẻ hàng Shopping Cart Đơn đặt hàng (CheckOut) Đơn thể quản trị (Admin Module) 5.1. Ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ 5.1.1. Phân tích ứng dụng Ph©n tÝch øng dông DoanEcom lµ øng dông Web phô vô cho nhµ cung cÊp nhiÒu lo¹i s¶n phÈm nh­ quÇn, ¸o, t¹p chØ v.v. Chóng ta sö dông c¬ së d÷ liÖu Acess ®Ó chøa th«ng tin mÆt hµng(Tªn, chñng lo¹i, ngµy s¶n xuÊt, th«ng tin vÒ ®¬n ®Æt hµng, th«ng tin ®¨ng ký cña kh¸ch hµng). Tr×nh chñ Web Server IIS ®­îc dïng chøa c¸c trang ASP cña øng dông vµ xö lý nhiÖm vô. Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña øng dông b¾t ®Çu b»ng viÖc ng­êi dïng gâ ®Þa chØ Web URL ®Õn Website më trang default.asp. Website cña ta sÏ hiÓn thÞ danh s¸ch c¸c lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau. Ng­êi dïng chän mét chñng lo¹i ®å (category), Website sÏ liÖt kª danh s¸ch quÇn ¸o vµ nh÷ng s¶n phÈm kh¸c. Mçi môc liÖt kª bao gåm chi tiÕt gi¸ c¶, tªn, chñng lo¹i, kÝch th­íc hµng ho¸ …ng­êi dïng cã thÓ kÝch chuét vµo mét môc chän (Hyperlink) ®Ó xem chi tiÕt mÆt hµng. Ta cã thÓ cung cÊp cho ng­êi mua nhiÒu th«ng tin vÒ mÆt hµng h¬n trong trang nµy. Tõ trang chi tiÕt s¶n phÈm hoÆc trang liÖt kª danh môc mÆt hµng, ng­êi dïng cã thÓ chän mua s¶n phÈm b»ng c¸ch kÝch ho¹t hyperlink Add to cart. Th«ng tin vÒ mÆt hµng cÇn mua sÏ ®­îc l­u vµo thÓ hµng (Shopping cart). ThÓ hµng lµ m« h×nh mua b¸n trªn m¹ng t­¬ng tù nh­ khi ta vµo siªu thÞ chän c¸c mÆt hµng bá vµo giá tr­íc khi thanh to¸n, ta cã thÓ gäi theo tªn nguyªn gèc lµ giá hµng. Khi kh¸ch hµng ®· quyÕt ®Þnh mua hµng hä sÏ kÝch ho¹t môc Checkout trong thÎ hµng. Lóc nµy, chóng ta cÇn ph¶i biÕt th«ng tin vÒ kh¸ch hµng vµ nh÷ng g× liªn quan ®Õn giao dÞch mua b¸n. Trong øng dông DoanEcom, th«ng tin vÒ kh¸ch hµng ®­îc thùc hiÖn th«ng qua qu¸ tr×nh ®¨ng ký (register). øng dông sÏ kiÓm tra xem tªn kh¸ch hµng ®· cã trong c¬ së d÷ liÖu ch­a. NÕu ch­a mµn h×nh sÏ hiÖn ra cöa sè ®¨ng ký míi. ë ®©y ta chØ l­u l¹i ®Þa chØ kh¸ch hµng cïng víi th«ng tin vÒ tµi kho¶n ®¨ng nhËp. NÕu muèn cã nhiÒu th«ng tin ®¨ng ký h¬n ta h·y thªm vµo nh÷ng môc th«ng tin kh¸c nh­ ®iÖn tho¹i, c¸ch liªn l¹c, tù giíi thiÖu vÒ kh¸ch hµng, e_mail.. nÕu qu¸ tr×nh ®¨ng ký thµnh c«ng, øng dông quay vÒ trang login.asp ®Ó ng­êi dïng ®¨ng nhËp tr­íc khi thùc hiÖn giao dÞch mua b¸n. NÕu lµ kh¸ch hµng l©u dµi, ng­êi mua cã thÓ kÝch ho¹t môc Your Account tõ trang chñ ®Ó xem th«ng tin vÒ tÊt c¶ c¸c ®¬n hµng ®· mua tr­íc ®ã. Trong øng dông DoanEcom nay ®Ó ®¬n gi¶n chóng ta kh«ng cµi ®Æt tÝnh n¨ng theo dâi ®¬n hµng. C¸c øng dông Web th­êng chia ra lµm hai ®¬n thÓ (Module) ®ã lµ ®¬n thÓ ng­êi dïng (user Module) vµ ®¬n thÓ cho ng­êi qu¶n trÞ (Admin Module) còng kh«ng kÐm quan träng. §¬n thÓ qu¶n trÞ gióp nhµ cung cÊp nhËp d÷ liÖu cho c¸c mÆt hµng míi, xem danh s¸ch ®¬n hµng ®· ®Æt tõ phÝa ng­êi dïng, thªm, xo¸, kiÓm tra tµi kho¶n ng­êi dïng.. ë ®©y DoanEcom h­íng dÉn ta phÇn cµi ®Æt ®¬n thÓ qu¶n trÞ cho phÐp thªm bít c¸c thong tin vÒ mÆt hµng. Nhµ cung cÊp cã thÓ më trang Web qu¶n trÞ nhËp vµo néi dung c¸c môc hµng míi, söa ®æi th«ng tin cña môc hµng cò hoÆc xo¸ ®i nh÷ng mÆt hµng kh«ng cßn cung cÊp n÷a. H×nh 9. Trang qu¶n lý vµ kiÓm so¸t danh môc mÆt hµng 5.1.2. Thiết kế cơ sở dữ liệu C¸c øng dông Web ®éng th­êng sö dông c¬ së d÷ liÖu ®Ó l­u tr÷ vµ trÝch xuÊt th«ng tin. Ta sö dông ASP kÕt nèi ®Õn c¬ së d÷ liÖu MS Access. Tuy nhiªn ta cã thÓ sö dông c¸c d÷ liÖu nh­ SQL Server, Oracle, DB2,.. m« h×nh ADO trong ASP cho phÐp truy xuÊt ®Õn mäi kiÓu c¬ së d÷ liÖu b»ng ng«n ng÷ SQL. øng dông DoanEcom cña ta cÇn cã c¸c b¶ng d÷ liÖu quan hÖ sau : B¶ng Accounts Tªn tr­êng KiÓu ChiÒu dµi ý nghÜa AccountID AutoNumber Long Integer Sè ®Þnh danh Account Username Text 50 Tªn kh¸ch hµng Password Text 25 MËt khÉu ®¨ng nhËp Address Text 100 §Þa chØ kh¸ch hµng B¶ng Products Tªn tr­êng KiÓu ChiÒu dµi ý nghÜa ProductID AutoNumber Long Integer Khãa cña môc hµng ProductCode Text 50 M· môc hµng ProductType Text 20 Ph©n lo¹i mÆt hµng ProductName Text 25 Tªn môc hµng ProductDescription Text 100 M« t¶ vÒ môc hµng ProductSize Text 20 KÝch th­íc ProductImageURL Text 100 ¶nh minh ho¹ (path) UnitPrice Number Double §¬n gi¸ hµng ProductIntroductionDate Date/Time Ngµy th¸ng giíi thiÖu mÆt hµng B¶ng Orders Tªn tr­êng KiÓu ChiÒu dµi ý nghÜa OrderID AutoNumber Long Interger Sè ®Þnh danh ®¬n hµng CustomerName Text 50 Tªn kh¸ch hµng ®Æt mua Ordered Date/Time Ngµy ®Æt hµng OrderedTime Date/Time Thêi gian ®Æt hµng 5.1.3. Thiết kế ứng dụng DoanEcom Víi yªu cÇu ph©n tÝch nh­ trªn, øng dông DoanEcom cña ta sÏ ho¹t ®éng theo l­îc ®å tæng qu¸t thÓ hiÖn nh­ h×nh d­íi, øng dông mµ ta x©y dùng cã cÊu tróc th­ môc chøa c¸c trang asp vµ tµi nguyªn nh­ sau : Th­ môc Môc ®Ých DoanEcom Th­ môc gèc chøa c¸c trang chÝnh cña øng dông Images Th­ môc chøa ¶nh c¸c môc hµng vµ cña øng dông Pagelets Th­ môc chøa c¸c mÉu trang th­êng xuyªn sö dông Admin Th­ môc chøa c¸c trang phô vô cho ®¬n thÓ Admin Database Th­ môc chøa file l­u c¸c th«ng tin kÕt nèi ®Õn c¬ së d÷ liÖu Trang chñ mµ ng­êi dïng sÏ tiÕp xóc lÇn ®Çu tiªn khi ghÐ th¨m Website cña ta lµ default.asp. Ta h·y t¹o th­ môc ¶o mang tªn DoanEcom trong IIS trá ®Õn th­ môc vËt lý bÊt kú trªn ®Üa víi cÊu tróc th­ môc nÕu ë phÇn trªn. Product List Product Details Orders List AddToCart Orders Sign In/Register Category Shopping Cart Your Account Admin Module DoanEcom HomePage L­îc ®å quan hÖ cña c¸c ®¬n thÓ trong toµn bé øng dông DoanEcom PhÇn Header: chøa tiªu ®Ò nh­ biÓu t­îng hay Logo cña c«ng ty vµ c¸c môc chän chÝnh phôc vô cho toµn øng dông. PhÇn trang Footer: chøa c¸c th«ng tin qu¶n c¸o. qu¶n c¸o lµ mét c¸ch thøc ®em l¹i lîi nhuËn cho c¸c Website cña ta. Ta dïng mét phÇn diÖn tÝch cho nã. PhÇn danh môc mÆt hµng (catalogue) ®­îc thÓ hiÖn däc bªn tr¸i trang. PhÇn nµy lu«n hiÓn thÞ ®Ó kh¸ch hµng lùa chän. PhÇn néi dung trang (Body): trong phÇn nµy chóng ta thÓ hiÖn nh÷ng tuú biÕn tuú theo t­¬ng t¸c cña ng­êi dïng. VÝ dô nÕu kh¸ch hµng chän mét chñng lo¹i hµng th× danh s¸ch c¸c mÉu hµng sÏ hiÓn thÞ. NÕu ng­êi dïng chän ®¨ng ký (register) th× biÓu mÉu Form sÏ thÕ chç ®Ó kh¸ch hµng ®iÒn th«ng tin cÇn thiÕt… 5.2. Cài đặt 5.2.1. Các trang cơ bản C¸c phÇn tiªu ®Ò trang (header) ch©n trang (footer) vµ danh môc hµng (catalogue) cã thÓ x©y dùng t¸ch biÖt thµnh nh÷ng mÉu trang (pagelete) sau ®ã nhóng vµo trang chÝnh b»ng chØ thÞ . Trong trang chñ default.asp chóng ta x©y dùng thªm mÉu trang special.asp cho phÐp hiÓn thÞ mÆt hµng ®ang trong ®ît khuyÕn m·i, gi¶m gi¸ hoÆc mÆt hµng míi cÇn thu hót sù chó ý cña kh¸ch hµng. Trang default.asp cã néi dông sau : Trang default.asp Header.asp Categories.asp Body.asp Footer.asp Trang chñ cña øng dông DoanEcom Trang categories.asp liÖt kª danh môc c¸c mÆt hµng danh môc cña c¸c mÆt hµng sÏ ®­îc ®Æt bªn tr¸i cña trang ®Ó ng­êi dïng cã thÓ chän bÊt kú lóc nµo, néi dông file nh­ sau : Trang categories.asp Trang header.asp PhÇn tiªu ®Ò mçi trang thÓ hiÖn th«ng qua header.asp. Chóng ta bè trÝ tiªu ®Ò trang gåm ba phÇn: Mét ¶nh logo lín mang biÓu t­îng E_Shopping. §èi víi biÓu t­îng cña c«ng ty E_Shopping, chóng ta ®Æt Hyperlink trá vÒ trang Default.asp. §iÒu nµy gióp ng­êi dïng cã thÓ kÝch chuét vµo biÓu t­îng ®Ó quay vÒ trang chñ bÊt kú lóc nµo. Môc Sign In/Register, chóng ta tuú biÕn theo tr¹ng th¸i ®Æng nhËp cña ng­êi dïng th«ng qua biÕn Session(“login”). NÕu ng­êi dïng ®· ®¨ng nhËp tr­íc ®ã, biÕn Session(“login”) mang gi¸ trÞ true, néi dung chuçi hiÓn thÞ sÏ lµ Sign Out(username) cho phÐp tho¸t khái user hiÖn hµnh. NÕu ng­êi dïng ch­a ®¨ng nhËp, chuçi hiÓn thÞ sÏ lµ Sign In/Register chøa Hyperlink trá ®Õn trang login.asp hiÓn thÞ Form ®¨ng nhËp. Néi dung trang Header.asp nh­ sau : Trang header.asp Trang Footer.asp PhÇn trang Footer chøa c¸c th«ng tin qu¶ng c¸o. th­êng qu¶ng c¸o ®­îc ®Æt lµ c¸c h×nh ¶nh thay ®æi ngÉu nhiªn (banner) mçi khi ng­êi dïng xem néi dung trang. §èi t­îng AdRotator sÏ gióp ta thay ®çi ngÉu nhiªn c¸c ¶nh qu¶ng c¸o. Ta qu¶ng c¸o cho ba c«ng ty ta ®Æt c¸c ¶nh qu¶ng c¸o trong th­ môc /images cña øng dông, t¹o file v¨n b¶n ad.txt nh­ sau : REDIRECT /adredir.asp WIDTH 440 HEIGHT 60 BORDER 1 * /DoanEcom/images/AD_1.GIF Check out the ByteComp Technology Center 20 /DoanEcom/images/AD_2.GIF Check out the ByteComp Technology Center 20 /DoanEcom/images/AD_3.GIF Check out the ByteComp Technology Center 20 VËy néi dung trang Footer.asp ®¬n gi¶n nh­ sau: Ph­¬ng thøc GetAdvertisement sÏ tr¶ vÒ néi dung ¶nh cÇn hiÓn thÞ. Mçi lÇn refresh l¹i trang ta sÏ thÇy ¶nh qu¶ng c¸o phÝa ch©n trang tù ®éng thay ®çi h×nh- Trang Footer.asp Trang Special.asp Trang special hiÓn thÞ mÆt hµng ®Æc biÖt mµ nhµ cung cÊp muèn kh¸ch hµng l­u t©m ®Õn Special.asp Trang Register.asp Tr­íc khi mua hµng kh¸ch hµng cÇn cung cÊp th«ng tin ®Ó liªn l¹c. Th«ng tin nµy cã thÓ ®­îc l­u mét lÇn duy nhÊt th«ng qua b­íc ®¨ng ký (register). ë ®©y ta chØ cÇn l­u l¹i ®Þa chØ kh¸ch hµng cïng víi tªn username vµ mËt khÉu password ®Ó chøng thøc vµ x¸c ®Þnh ®Þnh danh ng­ßi dïng trong c¸c lÇn giao dÞch sÏ diÔn ra trong t­¬ng lai. Man h×nh ®¨ng ký th«ng tin vÒ kh¸ch hµng Trang login.asp Trang login kiÓm tra mËt khÉu vµ l­u l¹i tr¹ng th¸i ®¨ng nhËp cña ng­êi dïng (kh¸ch hµng) trong suèt phiªn lµm viÖc (session). ViÖc kiÓm tra login nÕu thµnh c«ng (so khíp username vµ password) biÕn session(“login”) sÏ bËt cê true. Trang nµy còng cung cÊp thªm Hyperlink cho phÐp kh¸ch hµng ®¨ng ký míi nÕu hä ch­a cã tµi kho¶n ®¨ng nhËp. Lien kÕt Click here to register new account trá ®Õn trang register.asp. Trang sÏ hiÓn thÞ nh­ sau : Man h×nh ®¨ng nhËo tr­íc khi göi ®¬n ®Æt hµng Trang catalogue.asp §Ó kh¸ch hµng duyÖt xem danh môc hµng ho¸ chi tiÕt, chóng ta x©y dùng trang catalogue.asp. Trang nµy ®­îc gäi t­¬ng øng víi Hyperlink trong môc hµng bªn tr¸i hiÓn thÞ bëi catalogories.asp trø¬c ®ã. Khi catalogue ®­îc gäi, tham sè truyÒn trªn URL cho trang lµ tªn danh môc ProductType. Liªt kª chñng lo¹i mÆt hµng Trang Details.asp Trang Details.asp cung cÊp tham sè Productcode trªn ®Þa chØ URL cho biÕt m· sè s¶n phÈm cÇn xem chi tiÕt. ë ®©y ta chØ hiÓn thÞ thªm th«ng tin vÒ ngµy xuÊt x­ëng cña s¶n phÈm. Details.asp 5.2.2. Thẻ hàng Shopping Cart Khi ng­êi dïng chän mua mét mÆt hµng nµo ®ã, hä cã thÓ thªm bít sè l­îng cÇn mua, thùc hiÖn tiÕp viÖc chän lùa c¸c mÆt hµng kh¸c, xo¸ c¸c mÆt hµng ®· chän tr­íc ®ã. TÊt c¶ nh÷ng thao t¸c nµy cã thÓ thùc hiÖn th«ng qua kh¸i niÖm thÎ hµng Shopping cart. ThÎ hµng cho phÐp l­u gi÷ nh÷ng th«ng tin t¹m vÒ môc hµng cÇn mua tr­íc khi ng­êi dïng ra quyÕt ®Þnh thanh to¸n. Ta cµi ®Æt nh­ sau: Chøc n¨ng cña thÎ hµng t­¬ng tù b¶ng d÷ liÖu t¹m. thÎ hµng ph¶i cã kh¶ n¨ng thªm vµo mét hoÆc nhiÒu mÉu tin liªn quan ®Õn môc hµng. Xo¸ nh÷ng mÉu tin tr­íc ®ã. MÉu tin mµ ta chøa trong thÎ hµng cÇn l­u tr÷ 2 th«ng tin chÝnh ®ã lµ m· sè mÆt hµng ®­îc chän vµ sè l­îng cÇn mua. Do tÝnh chÊt t¹m thêi cña thÎ hµng ta cã thÓ dïng chÝnh biÕn session ®Ó l­u gi÷ th«ng tin. ThÎ hµng gåm c¸c thñ tôc nh­ sau: AddItem Thªm mét mÆt hµng míi vµo thÎ hµng RemoveItem Xo¸ hoÆc gi¶m sè l­îng cña mÆt hµng trong thÎ hµng ClearAllItem Xo¸ tÊt c¶ c¸c mÆt hµng hiÖn cã trong thÎ hµng GetQuantity Tr¶ vÒ sè l­îng cña mét mÆt hµng GetItemCount §Õm sè mÆt hµng cã trong thÎ hµng Xem néi dung thÎ hµng víi trang ShoppingCart.asp Trang Shoppingcart.asp lµ trang ®­îc kÝch ho¹t mçi khi ng­êi dïng chän Hyperlink Add to cart ®Ó ®Æt mua s¶n phÈm. S¶n phÈm ®­îc chän sÏ ®­îc ®­a vµo thÎ hµng, ®ång thêi ShoppingCart.asp còng hiÓn thÞ danh s¸ch c¸c mÆt hµng ®Ó ng­êi dïng biÕt ®­îc nh÷ng môc mµ m×nh ®· chän, kh¸ch hµng cã thÓ thªm vµo hoÆc thay ®æi sè l­îng cña c¸c mÆt hµng hiÖn hµnh. Néi dung Shopping Cart chøa c¸c mÆt hµng do ng­êi dïng 5.2.3. Đơn đặt hàng (CheckOut) Khi kh¸ch hµng ®· quyÕt ®Þnh mua hµng th× ta cÇn l­u th«ng tin tõ thÎ hµng vµo ®¬n ®Æt hµng. C«ng viÖc nµy do trang checkout.asp lo liÖu. Trang checkout.asp Trang checkout.asp thùc thi khi kh¸ch hµng Chän Hyperlink CheckOut tõ trang ShoppingCart.asp. Nã sÏ thùc hiÖn hai nhiÖm vô. Thø nhÊt kiÓm tra xem ng­êi dïng ®· ®¨ng nhËp tr­íc ®ã hay ch­a. NÕu ch­a h­íng ng­êi dïng ®Õn trang login.asp. Thø hai nÕu ®· ®¨ng nhËp th× sö dông th«ng tin cña ng­êi dïng t¹o ®¬n ®Æt hµng, l­u néi dung thÎ hµng vµo c¸c b¶ng trong c¬ së d÷ liÖu. Th«ng b¸o vÒ ®¬n ®Æt hµng Trang YourAccount.asp Sau qu¸ tr×nh ®Æt hµng lµ kh©u theo dâi tiÕn ®é ®¬n hµng. Khi ng­êi dïng ®¨ng nhËp hä cã thÓ biÕt ®­îc nh÷ng th«ng tin nµy b»ng c¸ch chän Hyperlink Your Account tõ phÇn tiªu ®Ò trang. Th«ng tin vÒ ®¬n dÆt hµng cña tµi kho¶n kh¸ch hµng 5.2.4. Đơn thể quản trị (Admin Module) PhÇn qu¶n trÞ sÏ bao gåm rÊt nhiÒu ®¬n thÓ, cho phÐp chØnh söa, thªm bít d÷ liÖu tõ c¸c b¶ng trong c¬ së d÷ liÖu cña øng dông. ®©y chÝnh lµ giao diÖn gióp nhµ cung cÊp kh«ng ph¶i cung cÊp møc c¬ së d÷ liÖu bªn d­íi. ë d©y ta x©y dùng c¸c trang qu¶n trÞ danh cho b¶ng Products. §èi víi c¸c trang kh¸c còng t­¬ng tù nh­ vËy. Tæng qu¸t thao t¸c trªn d÷ liÖu th­êng bao gåm 4 hµnh ®éng chÝnh lµ: xem d÷ liÖu (SQL Select), chØnh söa d÷ liÖu (SQL Update), thªm d÷ liÖu míi (SQL Insert), vµ xo¸ d÷ liÖu cò (SQL Delete). T­¬ng tù víi c¸c thao t¸c trªn ta x©y dùng 4 trang .asp. trang _viewFrm.asp cho phÐp xem d÷ liÖu, trang _EditFrm.asp lµ giao diÖn cho phÐp chØnh söa d÷ liÖu, trang _AddFrm.asp lµ giao diÖn thªm míi d÷ liÖu. Thao t¸c truy xuÊt vµo c¬ së d÷ liÖu thùc hiÖn c¸c lÖnh SQL nh­ INSERT, UPDATE, DELETE ®­îc t¸ch rêi khái phÇn giao diÖn vµ ®¶m tr¸ch bëi trang _Admin.asp. Tài liệu tham khảo H­íng dÉn lËp tr×nh Visual Basic víi ASP vµ SQL Server (NOEL JERKE) ASP 3.0 vµ ASP.net Nhµ xuÊt b¶n giao dôc (NguyÔn Ph­¬ng Lan) X©y dùng øng dông Web b»ng PHP & MySQL (Ph¹m H÷u Khang) Thiết kế Web với Macromedia DreamWeaver 4.0 (Ngưyễn Trường Sinh) Sina.com (Liang Tian) Distributed System REFERENCE [1] Stefan Van Overtveldt, Creating an Infrastructure for E-Business: Computing in an E-Business World. IBM E-Business Strategy Program. Available at Accessed on March 13, 2001 [2] The Yankee Group, Internet Computing Strategies: Creating the one-stop shop for e-business infrastructure, July 1999. Available at Accessed on March 13, 2001